คู่มือการรีไซเคิลของเสียภาคอุตสาหกรรม

***: หนวยราคาตนทุน (บาท/กก.) คำนวณตนทุนจากพลังงานเครื่องจักร/
อุปกรณ ท่ีใชในกระบวนการ โดยคดิ คำนวณอางองิ จากปริมาณขาเขาวตั ถุดิบของ
กระบวนการน้ัน ๆ

48

กรณีศึกษากระบวนการรีไซเคิล
หางแรจากกระบวนการแตงแร

(1) ทมี่ าและความสำคญั
หางแรจากกระบวนการแตงแร (Ore tailing) คือหางแรจากกระบวน
การแตงแรเซอรคอน (Zirconium silicate: ZrSiO4) ซึ่งเปนแรที่เหลือจาก
การแตงแรเซอรคอน โดยแรเซอรคอนเปนแรที่ถูกนำมาใชเปนวัตถุดิบใน
อตุ สาหกรรมเซรามิก มีลักษณะเมื่อบดแลวจะเปนผงละเอียดสีขาว โดย
คุณสมบัติของแรเซอรคอนที่เปน วัสดุทึบแสง (Opacifier) สีขาว จะถูกนำไปใช
ในอุตสาหกรรมเซรามิกอยางแพรหลาย เพื่อปกปดสีเนื้อดินของชิ้นงานเซรามิก
และสขี าวของเซอรค อน ทำใหชน้ิ งานเซรามิกสามารถลงสสี ันตา ง ๆ ได โดยทำให
เกิดความเพี้ยนของสีสันเหลานั้นจากผลของสีเนื้อดินนอย ชิ้นงานเซรามิกจึงมี
คุณภาพตามที่ผูประกอบการตองการ
กระบวนการแตงแรเซอรคอน เปนการปรับปรุงคุณภาพแรวัตถุดิบที่มีแร
เซอรคอนเปนองคประกอบ ใหมีความเขมขนมากขึ้นและเหมาะสมที่จะนำไปใช
เปนวัตถุดิบในอุตสาหกรรมเซรามิก เริ่มจากกระบวนการคัดแยกแรหนักและแร
เบาจากแรวัตถุดิบโดยการคัดแยกบนโตะสั่น (Shaking table) ในสวนแรหนักท่ี
ไดจะนำไปผานกระบวนการเหนี่ยวนำทางไฟฟา ซึ่งจะแยกแรที่เหนี่ยวนำไฟฟา
และไมเหนี่ยวนำไฟฟาออกจากกัน แรที่ไมเหนี่ยวนำไฟฟาจะถูกนำไปเขา
กระบวนขั้นสุดทาย คือการคัดแยกดวยอำนาจแมเหล็ก ซึ่งจะแยกแรที่ดูดติด
แมเ หล็กและไมต ดิ แมเหล็กออกจากกนั

49

โดยในสวนแรที่ไมติดแมเหล็กจากขั้นตอนสุดทายนี้ ก็คือแรเซอรคอนที่มีความ
เขมขนเพียงพอและเหมาะสมที่จะนำไปเปน วัตถุดิบในอุตสาหกรรมเซรามกิ ซึ่งแร
เบาที่เกิดขึ้นจากกระบวนการคัดแยกบนโตะสั่น ก็คือหางแรที่เหลือจาก
กระบวนการผลิตทจ่ี ะนำมาใชในกระบวนการรไี ซเคิลตอ ไป

แรเซอรค อนท่ีบดละเอยี ดและ

ผลการผวลโิเคดกรยาารใชะวหเเิ ทคอครงานคะคิปหกรอ ะางกรควอปเิบครขระอากะงอหบาแ ขงบแอบรงจหXาา-กงrกaแรyระจ flบาuกวoนกrกรeะาsรบcแวeตนnงกcแeารร (แโXดตRยง Fแใ)ชรเ ทคนิค
การวเิ คราะอหงแอคบงปคทบรปีใ่ะชXรกATSใะ-อlii2นrOOกบOaAกอT2S2y3l(าบii2OรOรOfขอlท22u3ยอดoลงละหreอ)าsงงcแeรn ce (XRF) รอ ยละ
หางแรท ีใ่ ช314301ใ341น...103951ก200...915า200รทดลอง
ZrOZ2 rO2 7.071.01
FMeg2OFOMe3g2OO3 5.658.68
0.509.59
CHZCrfna2OOOOCHZC23rfna2OOOO23 0000....111100001042....11111204
50

(2) กระบวนการรีไซเคิลหางแรจ ากกระบวนการแตง แร
จากผลการวิเคราะหหางแรจากกระบวนแตงแร พบวามีองคประกอบหลักเปน
สารประกอบของอะลูมินา (Al2O3) และ ซิลิกา (SiO2) และมีองคประกอบรอง
เปนสารประกอบของออกไซดของไทเทเนียม (TiO2) ออกไซดของเหล็ก (Fe2O3)
และ ออกไซดของเซอรโคเนียม (ZrO2) โดยองคประกอบรองที่เปนสารประกอบ
ดังกลาวเปนกลุมที่มีมูลคาเชิงพาณิชยปานกลางและมีปริมาณไมมาก เมื่อเทียบ
กับสดั สว นอืน่ ๆ ของหางแร ที่มีองคป ระกอบหลกั เปน สารประกอบของอะลูมินา
(Al2O3) และ ซิลิกา (SiO2) ท่ีแมกลาวไดวาเปนกลุมท่ีมีมูลคาเชิงพาณิชยนอย
แตหากเลือกใชกระบวนการรีไซเคิลที่เหมาะสม ก็มีโอกาสสรางมูลคาเพิ่มใหกับ
องคป ระกอบหลักดงั กลาวได

ดังนั้นแนวทางการรีไซเคิลหางแรจากระบวนการแตงแร เพื่อใหไดผลิตภัณฑท่ี
เหมาะสม และมีโอกาสผลักดันเปนเชิงพาณิชยได จึงไมใชแนวทางของ
กระบวนการโลหวิทยาความรอน หรือกระบวนการโลหวิทยาสารละลาย ซึ่งมี
ตนทนุ ในการรีไซเคิลสูง เนอ่ื งจากตน ทุนพลงั งานและสารเคมที ตี่ อ งใช นอกจากนี้
สารประกอบตาง ๆ ที่อยูในรูปของแร กลาวไดวามีความเสถียรสูง ทำใหยิ่งตอง
สิ้นเปลืองพลังงานและสารเคมีในการใชเทคนิคทั้งสองดังกลาว โดยการรีไซเคิล
หางแรจากกระบวนการแตงแร จึงควรใชกระบวนการคัดแยกทางกายภาพ ซึ่งมี
ตน ทนุ ท่ตี ำ่ กวา

เมื่อพิจารณาอุตสาหกรรมบางประเภท พบวามีการใชวัตถุดิบจำพวกอะลูมินา
และซิลิกาเปนองคประกอบหลัก ซึ่งก็คืออุตสาหกรรมการผลิตวัสดุทนไฟหรืออิฐ
ทนไฟ (Refractory) เพราะอะลูมินาเปนวัสดุที่คุณสมบัติทนตอความรอนไดดี
มากและมีราคาถูก จึงนิยมนำมาใชในกระบวนการผลิตอิฐทนไฟ ซึ่งใชในการ
กอสรางเตาที่ทนอุณหภูมิสูงในรูปแบบตาง ๆ นอกจากนี้อุตสาหกรรมการผลิต
วัสดุทนไฟหรืออิฐทนไฟยังสามารถรองรับการใชงานวัตถุดิบทดแทนไดดี แมวา

51

วัตถุดิบทดแทนนั้นจะมีความบริสุทธิ์ขององคประกอบที่ตองการไมสูง (มีมลทิน
ปะปน) อยางไรก็ตาม มลทินที่ปะปนอยูก็ตองมีองคประกอบที่เหมาะสม และไม
เปนสารประกอบทม่ี ีอันตราย ซึง่ การใชงานวตั ถุดบิ ทดแทนทมี่ ีความบริสุทธิ์ไมสูง
เปนขอไดเปรียบของอุตสาหกรรมดังกลาวในการใชวัตถุดิบทดแทน จึงทำให
สามารถเลือกใชกระบวนการรีไซเคิลทางกายภาพ ที่มีตนทุนการรีไซเคิลที่ต่ำ
แตไดความบริสุทธิ์ไมสูงมากได (ผลิตภัณฑที่มีความบริสุทธิ์สูง ยอมมีตนทุนใน
กระบวนการรไี ซเคลิ ที่สูงกวา ผลติ ภัณฑทม่ี ีความบรสิ ุทธนิ์ อ ยลง)
ดังน้ันผลิตภัณฑที่เหมาะสมกับการรีไซเคิลหางแรจากระบวนการแตงแร คือการ
รีไซเคิลเปนวัตถุดิบอะลูมินาสำหรับวัสดุทนไฟ (Al2O3 source for refractory
material) ซึ่งกระบวนการรีไซเคิล คือการปรับปรุงคุณภาพของหางแรจาก
กระบวนการแตงแร ใหม คี วามเขมขนของอะลูมินาท่สี งู ข้ึนและเหมาะสมเพียงพอ
ตอ การใชเ ปน วัตถดุ ิบทดแทนดงั กลา ว
กระบวนการปรับปรุงหางแรจากกระบวนการแตงแรใหมีความเขมขนของ
อะลูมินาที่สูงขึ้น ทำไดโดยใชกระบวนการทางกายภาพ ซึ่งเปนเทคนิคที่มีตน ทุน
ในการรีไซเคิลต่ำ จึงเหมาะกับการเลือกใชในการปรับปรุงคุณภาพของหางแร
ดังกลาว โดยกระบวนการรีไซเคิลขั้นแรก คือการใชเทคนิคการคัดแยกดวย
ความหนาแนน และอุปกรณที่ใชคือโตะสั่น ซึ่งจะคัดแยกแรหนักและแรเบาออกจากกัน
โดยแรเบาท่ีไดจะถูกนำไปอบใหแหงดวยเครื่องอบแหง และเขาสูกระบวนการ
คัดแยกดวยอำนาจแมเหล็ก ซงึ่ จะแยกแรส ว นที่ดดู ตดิ แมเหล็กและไมติดแมเหล็ก
ออกจากกัน แรใ นสว นที่ไมติดแมเหลก็ คือผลติ ภณั ฑท ไี่ ดจ ากกระบวนการรีไซเคิล
หางแรจากกระบวนการแตงแร ซึ่งก็คือวัตถุดิบอะลูมินาสำหรับวัสดุทนไฟ
โดยสามารถใชเ ปนวัตถุดบิ ทดแทนในกระบวนการผลิตอฐิ ทนไฟได

52

(3) ผลิตภณั ฑจากการรไี ซเคลิ หางแรจากกระบวนการแตงแร
จากกระบวนการรีไซเคิลหางแรจากกระบวนการแตงแร ผลิตภัณฑที่ไดจะเปน
อะลูมินาสำหรับวัสดุทนไฟ ซึ่งจากคุณสมบัติของอะลูมินาที่สามารถทนอุณหภูมิ
สูงได จึงถูกนำมาใชอยางแพรหลายเปนวัตถุดิบสำหรับผลิตวัสดุทนไฟ
หรืออิฐทนไฟ
อิฐทนไฟเปนวัสดุกอสราง ซึ่งใชในกรณีพิเศษคือใชในการกอสรางสวนของ
โครงสรางที่ตองทนความรอนสูงไดโดยไมเสียหรือเสื่อมคุณภาพ เชน การกอ
เตาเผาอิฐ กอเมรุเผาศพ กอปลองไฟ และกอเตาหลอมโลหะ เปนตน เมื่อ
สิ่งกอสรางตาง ๆ ดังกลาวถูกความรอนสูงตั้งแต 1,000 องศาเซลเซียสขึ้นไป ถา
ใชอิฐธรรมดากอสราง เมื่อถูกความรอนสูง ๆ อิฐก็จะแตกราวหรือขยายตัวทำให
เกดิ ความเสียหายได
อิฐทนไฟทำจากดินที่มีอะลูมินาสูง ดินที่ทำยิ่งมีอะลูมินาสูงยิ่งทนไฟไดดี ดินทน
ไฟที่มีในประเทศสวนมากมีอะลูมินาไมเกินรอยละ 40 ทำใหไมสามารถทน
ความรอนสูงได ดังนั้นในการผลิตอิฐทนไฟที่ตองการทนความรอนสูง ๆ จึงตองเติม
แหลง อะลมู นิ าเขา ไปถึงรอยละ 50 หรอื มากกวา ตามความประสงคใ นการใชงาน
ซ่ึงจะทำใหอ ฐิ ทนไฟสามารถทนความรอ นไดถ ึง 1,700-1,800 องศาเซลเซยี ส ดิน
ทจ่ี ะทำอิฐทนไฟตอ งพยายามเลอื กใหมคี วามบริสทุ ธิ์ ปราศจากแรเ หลก็ หรือจะมี
ปนบางกใ็ หเปนสวนนอ ย ดนิ ท่ีมแี รเ หล็กปนสูงเกินไป จะทำใหคุณภาพในการทน
ไฟของอฐิ ทนไฟดอ ยลง

53

(4) วธิ ีการรีไซเคิลหางแรจากกระบวนการแตงแรโดยสงั เขป
4.1 นำหางแรจากกระบวนการแตงแร คัดแยกดวยกระบวนการที่ใชสมบัติความ

ถวงจำเพาะ ดวยโตะสั่นแยกแรแบบเปยกหรือโตะน้ำ (Shaking table) เพื่อ
คัดแยกแรท ่มี คี วามถวงจำเพาะสูง (แรหนัก) ออกจากแรที่มีความถวงจำเพาะ
ตำ่ (แรเ บา)
4.2 นำแรที่มีความถวงจำเพาะต่ำ (แรเบา) อบใหแหงดวยเตาอบแหงแบบหมุน
(Rotary dryer)
4.3 แรที่มีความจำเพาะต่ำทีแ่ หงแลว นำมาคัดแยกกระบวนการสมบัติการดดู ติด
แมเหล็ก ดวยเครื่องแยกแรแบบแมเหล็ก (Magnetic separator) ซึ่งจะ
คดั แยกแรท่ีดูดติดแมเ หล็กและดดู ไมต ดิ แมเหลก็ ออกจากกนั
4.4 แรในสวนที่ดูดไมติดแมเหล็ก คือผลิตภัณฑที่มีอะลูมนิ าสูงที่เหมาะสำหรับใช
เปนวัตถดุ ิบในการผลติ อิฐทนไฟ

โ(Sตhส aน่ั kแinยgกแtaรแbบleบ)เปย กหรอื โตะ นำ้

โตสัน่ แยกแรแ บบเปยกหรือโตะนำ้ (Shaking table)

เตาอบแบบหมนุ (Rotary dryer)

เตาอบแบบหมุน (Rotary dryer)

54

เครอ่ื งแยกแรแ บบแมเ หลก็ (Magnetic separator)

(5) สมดุลมวล (Mass balance) ในการรีไซเคิลหางแรจากกระบวนการแตง
แร ดวยสมบัตคิ วามถวงจำเพาะและสมบตั กิ ารดูดตดิ แมเ หล็ก

หางแรจาการแตง แรเ ซอร
คอน 100 กก.

น้ำหมุนเวียนใน เคร่ืองแยกแรดวยสมบตั ิ น้ำเตมิ เขากระบวนการ
กระบวนการ 600 กก. ความถว งจำเพาะ 33.34 กก.

หางแรท ี่มีความถวง หางแรทมี่ ีความถวง ความสญู เสยี 1 กก.
จำเพาะสงู 40.31 กก. จำเพาะต่ำ 92.03 กก. ความชืน้ ขณะอบ
อบแหง
หางแรที่มีความถวง 22.26 กก.

จำเพาะต่ำหลังอบ
69.77 กก.

หางแรท ีม่ คี วามถว งจำเพาะต่ำ หางแรท ม่ี ีความถว งจำเพาะตำ่
และไมดูดแมเหล็ก 42.46 กก. และดดู แมเ หลก็ 27.31 กก.

56

(6) ผลการวิเคราะหองคประกอบอะลูมินาสำหรับวัสดุทนไฟที่นำเขาจาก
ตางประเทศ เทียบกับอะลูมินาสำหรับวัสดุทนไฟที่ไดจากการรีไซเคิลหางแร
จากกระบวนการแตงแร โดยใชเทคนิคการวิเคราะห แบบ X-ray
fluorescence (XRF)
อะลมู นิ าสำหรับวสั ดุทน อะลูมินาสำหรบั วสั ดุทน
อOงคxปidระeกอ(บ%) ทน่ี ำทอเขะนี่ ลา ำมูจเานิ ขกาาตสจาำงหาปรไกรฟบั ตะวเาทัสงดศปทุ (รนะอไฟเยทละศ) ทอี่ไดะทจลไ่ี าูมดกนิ จกาาาสรกำรหกีไไซรฟาับเรควลิรสั ไี ด(ซรทุ อเนคยไลลิฟะ)
ATSAlTSii2OOlOii2OO22O3 223 3399.8.8 3333..99
ZZrOrO2 2 5555.2.2 6611..66
FFee2O2O3 3 00.2.299 0.3399
MMgOgO 22.9.966 2.1155
CHZCCHZrCfna2rOOfOnOa2O2O3OO23 00.7.788 00..9922
00.5.555 00..7722
0000....000000003881....000020523188343802258433 000000...0000...0000128..5078021852465857642

จากแผนผังสมดลุ มวล เมื่อนำมาวิเคราะหแ ละประเมินมูลคาเพิ่มจากการรีไซเคิล
หางแรจากกระบวนการแตงแร เพื่อเปนผลิตภัณฑอะลูมินาสำหรับวัสดุทนไฟ
พบวาตนทนุ รวมของการรีไซเคลิ ทัง้ หมดเปน 164.35 บาท (หรือ 3.87 บาท/กก.
ผลิตภัณฑ) และผลิตภัณฑอะลูมินาสำหรับวัสดุทนไฟมีราคาขายทั้งหมดเปน
254.76 บาท (หรือ 6 บาท/กก.ผลิตภัณฑ) โดยเม่ือคำนวนมูลคาเพ่ิมจากการ
รีไซเคิลหางแรจากกระบวนการแตงแรจากตนทุนดังที่กลาว สามารถคิดเปน
มลู คา เพม่ิ รอ ยละ 55.01

57

(7) การวิเคราะหตนทุนและมูลคาเพิ่มจากการรีไซเคิล หางแรจาก
กระบวนการแตง แร

รายละเอียด ปริมาณ ราคา รวม
(กป(กิโรลโิมิ กลารกณมั ร)มั ) (กบ(ิโาบรลทาากค/ทรกามั/ก).) (บราวทม)
รายละเอยี ด (บาท)
ตน ทนุ วัตถดุ บิ
ตหนาทงุนแวรัตจ ถาุดกิบกระบวนการแตง แร 100.00 0.30 30.00
หตางนแทรจุนาวกัตกถรดุะบิบวอน่ืนกๆารแตง แร 100.00 0.30 30.00
ตนน้ำทนุ วัตถุดิบอนื่ ๆ
633.34 0.04 25.33
กตแกนรกอมามกรก5อกตแมรรระนลู้ำคะะะาลเม5รระนคลูทรหคบบบาูมะะล.เาทคะุน0ผลหาวววบบินเมูานุกบพ1ก็ผลนนนลาววินเรก*ลิตวิ่มพกกกสก็นนะาริตภาาาำขน*มิ่กกบสะรรรหภณัอาากำขวคอคบรงัณรรหนฑอาบดััดบัวกอครกฑงแแรน*วาบัดับ*กายยคัสรก แ*วรากกรดาั*ดยผัสรีไโโทุรซดดกลรแดผนยยเไีโิตุทยลคไซดโอฟนิตติลกยเำคะไหนโโฟนติลดาา้ำงะจหย*แนาอรำ้งจำ*แานรกจากจารกะกบรว6ะน493บก223วา94...403นร22364แก..40ตา63งรรแแวรรมตรววรคงมามรแิดครวตรเาปา006มน คคข...นตท050าาิดรน040ุน06ยขอเ..ทปา50ยุนนย00ลระอ5ย1252ล2156.244150ะ564454412496314445639......730557.......73755306500266563020

หมายเหตุ*: ตนทุนรวม (บาท) คำนวณตนทุนจากพลังงานของเครื่องจักร/อุปกรณ ที่ใชในชวงเวลา
ทงั้ หมดของการทดลองในการคัดแยกดว ยกระบวนการน้นั ๆ
**: หนวยราคาตนทุน (บาท/กก.) คำนวณตนทุนจากพลังงานเครื่องจักร/อุปกรณ ที่ใชในกระบวนการ
อบ โดยคดิ คำนวณอา งอิงจากปรมิ าณขาเขาวัตถดุ ิบของกระบวนการนนั้ ๆ

58

กรณีศกึ ษาการประยุกตใช
ผลิตภัณฑท่ีไดจากการรไี ซเคลิ

ในบทน้ีจะกลาวถึงการนำผลิตภัณฑที่ไดจากกระบวนการรีไซเคิลของเสียทั้ง
3 ชนิด ในบทกอนหนา คือ เฟอรริกออกไซด (Fe2O3) ไทเทเนียมไดออกไซด
สำหรับฟริท (TiO2 for frit grade) และอะลูมินาสำหรับวัสดุทนไฟ (Al2O3
source for refractory material) มาประยุกตใชเปนวัตถุดิบทดแทนวัตถุดิบที่
ตองนำเขาจากตางประเทศ ซึ่งจากการทดลองเบื้องตนรวมกับผูประกอบการ
พบวาไดผลสำเร็จเปนที่นาพอใจ และสามารถใชผลิตภัณฑที่ไดจากการรีไซเคิล
เปนวตั ถุดิบทดแทนได

(1) การประยุกตใชเฟอรร ิกออกไซดสำหรับโองมังกรและเครอื่ งปนดินเผา
จากการสำรวจ พบวาผูป ระกอบการทีด่ ำเนินกจิ การผลติ โอง และเครอ่ื งปนดินเผา
มีการใชเฟอ ร ริ กอ อกไซด เป นผ งส ีในก ระบวน ก าร ผล ิต อ ยู แล วใ นปจ จ ุ บั น
โดยเฉพาะโองมังกรที่เปนอัตลักษณของจังหวัดราชบุรี ที่ใชเฟอรริกออกไซดใน
การใหเฉดสีน้ำตาลแดงบนโองมังกร โดยปจจุบันเฟอรริกออกไซดที่ใชใน
กระบวนการผลิตนำเขามาจากตางประเทศ เพื่อใหผูอานไดเห็นภาพการใช
เฟอรริกออกไซดบนผลิตภัณฑโองและเครื่องปนดินเผา จึงขออธิบายถึงขั้นตอน
การผลิตโอง มงั กรและเคร่อื งปน ดนิ เผาโดยสงั เขป ดังนี้

กระบวนการผลิตโองมังกรและเครื่องปนดินเผา เริ่มจากการนำดินมาแชน้ำ 1-2
คืน เพื่อใหดินอุมน้ำและงายตอการขึ้นรูป จากนั้นจึงนำเขาโมบดดิน
(Roller mill) เพื่อใหดินผสมเขากันเปนเนื้อเดียวกัน แลวจึงนำไปขึ้นรูปเปน

59

รูปแบบตาง ๆ เชน โอง ถวย ชาม แจกัน หรือเครื่องปนดินเผารูปรางอื่น ๆ เม่ือ
ขึ้นรูปเรียบรอยแลวจะปลอยทิ้งไวแหงตามธรรมชาติ ซึ่งจะใชกระบวนการ 3-7
วัน จากนั้นจึงเขาสูกระบวนการชุบน้ำเคลือบ โดยน้ำเคลือบที่เตรียมไวจะมีการ
ผสมผงสีตาง ๆ ลงไป ซึ่งจะทำใหเกิดสีสันขึ้นบนโองหรือเครื่องปนดินเผา
หลงั จากท่ีเผาเสร็จเรียบรอ ยแลว
เมื่อ โองมังกรหรือเครื่องปนดินเผาได ผานกระบวนการชุบ น้ำเคลือบเป น ท่ี
เรียบรอย ปลอยทิ้งไวสักพักใหน้ำเคลือบเริ่มแหง แลวจึงจะสามารถนำโองหรือ
เครื่องปน ดนิ เผานัน้ ๆ เขาสูกระบวนการเผาเปน ลำดับตอไป ซึ่งเตาท่ีใชเผาจะใช
อุณหภูมิประมาณ 1,100 องศาเซลเซียส โดยเมื่อเผาเรียบรอยแลว จึงไดเปน
ผลติ ภัณฑโองและเคร่อื งปน ดนิ เผาทพี่ รอ มจำหนาย

1 วัตถุดิบ (ดนิ )

2 โมบ ดดนิ (Roller mill)

3 กระบวนการปน ข้ึนรูปช้ินงาน

4 กระบวนการชุปเคลือบ

5 เตาเผา

6 โองและเคร่ืองปน ดินเผา

กระบวนการผลิตโอง และเครื่องปนดินเผา

60

สวนการใชเฟอรริกออกไซด เพื่อใหเกิดสีน้ำตาลแดงบนพ้ืนผวิ ซึ่งกลาวไดว าเปน
สอี ัตลักษณข องโอง มังกรราชบุรี และยังสามารถทำเปน สีน้ำตาลแดงออนหรือเขม
บนพื้นผิวของเครื่องปนดินเผาอื่น ๆ ไดอีกดวย โดยการประยุกตใชจะนำ
เฟอรริกออกไซดผสมลงไปในน้ำเคลือบ และน้ำเคลือบนี้จะใชชุบ ราด หรือพน
ลงบนโองหรือเครื่องปนดินเผาที่ขึ้นรูปเรียบรอยแลวที่ยังไมไดเผา และเมื่อชุบ
เคลือบแลว จึงนำไปเขาเตาเผาตอไป
จากตัวอยางเฟอรริกออกไซดที่ไดจากผูประกอบการที่ใชเปนวัตถุดิบอยูใน
ปจจุบัน เมื่อนำมาวิเคราะหองคประกอบ พบวามีคา Fe2O3 เทียบเทากับ
เฟอรริกออกไซดที่ไดจากกระบวนการรีไซเคิลสเกลเหล็ก เมื่อผูประกอบการ
พิจารณาวา ผลิตภัณฑเฟอรริกออกไซดที่ไดจากกระบวนการรีไซเคิล มีคุณภาพ
ไมแตกตางจากเฟอรริกออกไซดที่ใชเปนวัตถุดิบที่ใชอยูในปจจุบัน จึงไดทำการ
ทดลองโดยใชเฟอรริกออกไซดจากกระบวนการรีไซเคิลเปนวัตถุดิบทดแทน โดย
ใชในปริมาณเดียวกับวัตถุดิบที่ใชในปจจุบันลงในสูตรน้ำเคลือบ พบวาใหสีและ
เฉดบนเครื่องปนดินเผาไมแตกตางจากเฟอรริกออกไซดท่ีผูประกอบการใชอยูใ น
ปจจุบัน โดยผูประกอบการไดทดลองนำเฟอรริกออกไซดที่ใชอยูปจจุบันลงสีบน
เครอื่ งปนดินเผา เปรยี บเทยี บกบั เฟอรรกิ ออกไซดท่ไี ดจากกระบวนการรไี ซเคลิ

(ซา ยบนและลา ง) สแี ละเฉดของเฟอรริกออกไซดท่ีผปู ระกอบการใชอยูปจ จบุ นั
(ขวาบนและลา ง) สีและเฉดของเฟอรร ิกออกไซดจ ากกระบวนการรีไซเคิล

61

ผลสแี ละเฉดของสบี นถวยชาม เปรียบเทยี บระหวางเฟอรรกิ ออกไซดของ
ผูประกอบการดา นซาย และเฟอรรกิ ออกไซดจ ากกระบวนการรีไซเคลิ ดา นขวา
ผลสแี ละเฉดของสบี นถว ยชาม เปรียบเทยี บระหวา งเฟอรริกออกไซดข อง
ผูประกอบการดานซาย และเฟอรรกิ ออกไซดจ ากกระบวนการรีไซเคิลดา นขวา

ผลสีและเฉดของสีบนกระถาง เปรยี บเทยี บระหวา งเฟอรร กิ ออกไซดของ
ผปู ระกอบการดา นซา ย และเฟอรร ิกออกไซดจากกระบวนการรีไซเคิลดานขวา

ผลสแี ละเฉดของสบี นกระถาง เปรียบเทียบระหวางเฟอรริกออกไซด
ของผปู ระกอบการดานซาย และเฟอรรกิ ออกไซดจากกระบวนการ
รไี ซเคิลดา นขวา

62

กระบวนการชุบเคลือบสีเฟอรร ิกออกไซด
บนชิ้นงานเครอ่ื งปน ดินเผา
กระบวนการชบุ เคลือบสีเฟอรร ิกออกไซดบ นชนิ้ งานเคร่อื งปนดินเผา

(ซา ย) เครือ่ งปนดนิ เผาหลังการชุบเคลือบ กอนเผา
(ขวา) เครอ่ื งปนดนิ เผา หลังเผา

(ซา ย) เครอ่ื งปนดินเผาหลงั การชบุ เคลอื บ กอ นเผา
(ขวา) เครือ่ งปน ดินเผา หลังเผา

63

(2) การประยุกตใชเฟอรริกออกไซดส ำหรับสีทากนั สนมิ
ผูประกอบการที่ดำเนินการผลิตสีทากันสนิม มีการใชเฟอรริกออกไซดเปน
วัตถดุ ิบหนง่ึ ในกระบวนการผลติ สกี ันสนิมอยูแลว ในปจจบุ นั เพือ่ ใหผอู า นไดเ ขาใจ
ถึงการประยุกตเฟอรริกออกไซดสำหรับสีทากันสนิม ผูอานจึงควรทราบถึง
วัตถุดิบและกระบวนการผลติ สที ากันสนมิ เบ้อื งตน ดงั นี้

การผลิตสีทากันสนิม เครื่องจักร/อุปกรณหลักที่ใชในการผลิตคือ เครื่องผสม
ความเร็วสูง (High speed mixer) ท่ีใชเพื่อปนผสมวัตถุดิบตาง ๆ ในการทำ
สกี ันสนิมใหเ ขากันเปน เน้ือเดยี ว โดยวตั ถดุ ิบทใ่ี ชในการผลิตสีทากนั สนมิ คอื

(1) สารยดึ เกาะ (Binder) ทำหนาทย่ี ดึ จับมวลสารตาง ๆ ท่ีผสมรวมกันอยูใน
ชนั้ ฟลมสี และชวยใหชั้นฟลมสสี ามารถยึดเกาะกับพื้นผวิ ไดดี การเลอื กใช
ชนิดของสารยึดเกาะตองใหเหมาะกับตัวทำละลายหรือสารตัวเติมชนิด
ตาง ๆ ไมเชนนั้นอาจทำใหความสามารถในการยึดเกาะของสวนผสม
ตาง ๆ ที่อยูภายในสีไมดี หรือทำใหสารยึดเกาะแทรกซึมเขาไปในวัสดุที่
ตอ งการยดึ เกาะไดไมด ี ทำใหเกดิ สีหลุดลอกได

(2) ผงสี (Pigment) ทำหนาท่ีใหสี เพื่อใหเกิดสีสันตามชนิดของผงสีที่เติมลง
ไป และยังชวยปกปดพื้นผิว ในกรณีของสีทากันสนิม ผงสีที่ใชจะเปน
เฟอรริกออกไซด

(3) สารตัวเติม (Filler) ทำหนาที่เพิ่มเนื้อของสีใหมากขึ้น ทำใหสีมีตนทุนท่ี
ถูกลง เนื่องจากสารตัวเติมที่ใชมักมีราคาถูก และใชเติมเพื่อลดตนทุน
โดยเฉพาะ เชน แคลเซียมคารบอเนต (Calcium carbonate: CaCO3)
ทัลคมั (Talcum) เปน ตน

(4) ตัวทำละลาย (Solvent) ตัวทำละลาย ทำหนาที่ปรับความขนใสของสีให
เหมาะสมกับอายุการจัดเก็บของสี และใชเจือจางปรับความขนใสให
เหมาะสมกับการใชงาน การเลือกใชตัวทำละลายจะตองเหมาะสมกับ

64

ชนิดของสารยึดเกาะ หากมีการเลือกตัวทำละลายที่มีความสามารถใน
การละลายสารยึดเกาะไดไมดี จะมีผลทำใหสีเกิดเปนวุนหรือแข็งตัว
รวมถึงสงผลใหสารยึดเกาะแทรกซึมเขาไปในผนังไดนอย การยึดเกาะ
พ้ืนผิวจะไมด ี มีโอกาสเกิดปญหาสีหลดุ ลอกไดงา ย
(5) สารเติมแตง (Additive) ทำหนาที่ปรับสภาพสวนประกอบตาง ๆ ของสี
ใหส ามารถรวมตัวกันอยไู ดโดยไมมีการแยกช้ันหรือตกตะกอน นอกจากน้ี
ยังมีสารปรุงแตงชนิดอื่น ๆ ที่มีสวนชวยใหคุณสมบัติการใชงานไดดีขึ้น
เชน ทาไดงาย ฟลมสีเรียบเนียน มีการยึดเกาะพื้นผิวชิ้นงานที่ดี ไมมี
กลน่ิ บดู เนา ทนทานตอการเกิดเชื้อราหรอื ตะไครนำ้ เปนตน

วัตถุดิบ สีทากนั สนิม

เครอื่ งผสมความเรว็ สูง
High speed mixer)

กระบวนการผลิตสที ากนั สนมิ
จากตัวอยางเฟอรริกออกไซดที่ไดจากผูประกอบการที่ใชเปนวัตถุดิบอยูใน
ปจจุบัน เมื่อนำมาวิเคราะหองคประกอบดวยเทคนิค XRF พบวามีคา Fe2O3
เทียบเทากับเฟอรริกออกไซดที่ไดจากกระบวนการรีไซเคิลสเกลเหล็ก โดย
ผูประกอบการพิจารณาวาผลิตภัณฑเฟอรริกออกไซดที่ไดจากกระบวนการ
รีไซเคิล มีคุณภาพไมแตกตางจากเฟอรริกออกไซดที่ใชเปนวัตถุดิบที่ใชอยูใน
ปจจุบัน จึงไดทำการทดลองโดยใชเฟอรรกิ ออกไซดจากกระบวนการรีไซเคิลเปน

65

วัตถุดิบทดแทน โดยใชในปริมาณเดียวกับวัตถุดิบที่ใชในปจจุบัน ลงในสูตรเพ่ือ
ผลิตสีกันสนิม เพื่อทดลองวาสามารถใหสีและเฉดเทียบกับสูตรมาตรฐานที่ผลิต
จากเฟอรริกออกไซดท ีใ่ ชอ ยปู จ จุบันหรอื ไม
จากผลการทดลองใชเฟอรริกออกไซดจากกระบวนการรีไซเคิลเปนวัตถุดิบ
ทดแทน พบวาใหส แี ละเฉดที่เทียบเคียงไดกับเฟอรร ิกออกไซดท ีผ่ ูประกอบการใช
อยูในปจ จุบัน โดยจากการทดลองทาสีกันสนิมลงบนกระดาษทดสอบสี เพื่อดูการ
ปกปด ของสกี นั สนมิ บนพื้นขาวและดำ พบวาผงเฟอรรกิ ออกไซดส ามารถกระจาย
ตวั ไดด ใี นเนอ้ื สี ทำใหส ามารถปกปด พื้นผิวทีเ่ ปน สดี ำและขาวบนกระดาษทดสอบ
สีได จงึ กลาวไดวาสามารถใชเฟอรรกิ ออกไซดจ ากกระบวนการรไี ซเคิลสเกลเหล็ก
เปนวัตถดุ ิบทดแทนได

การทดลองผลติ สีทากันสนิมจากเฟอรรกิ ออกไซดทไี่ ดจ ากกระบวนการรไี ซเคิล
การทดลองผลิตสีทากันสนมิ จากเฟอรริกออกไซดทีไ่ ดจ ากกระบวนการรไี ซเคลิ

66

การทดลองลากสีกนั สนิมบนกระดาษทดสอบสี
(3) การประยุกตใชไ ทเทเนยี มไดออกไซดสำหรับฟริท
จากการสำรวจผูประกอบการที่ดำเนินกิจการผลิตฟริท ซึ่งเปนวัตถุดิบหนึ่งใน
สวนผสมของเคลือบที่ใชในอุตสาหกรรมเซรามิก ทั้งเคลือบบนกระเบื้องพื้นและ
ผนัง รวมถึงเคลือบบนถวยชามเซรามิก พบวามีการใชไทเทเนียมไดออกไซดใน
สูตรการผลิตฟริทบางประเภทอยูแลว ซึ่งไทเทเนียมไดออกไซดที่ผูประกอบการ
ใชอยูในปจจุบันนำเขามาจากตางประเทศ และเพื่อใหเขาใจถึงกระบวนการ
ผลติ ฟรทิ ท่ใี ชไ ทเทเนียมไดออกไซดเปนวัตถุดิบหนึ่ง ทางผูเรียบเรียงจึงขออธิบาย
ถึงกระบวนผลติ ฟรทิ โดยสงั เขป ดงั นี้
กระบวนการผลิตฟริทเปนการนำวัตถุดิบที่จะใชทำเคลือบมาผสมรวมกัน แลว
นำไปหลอมในเตาหลอมที่อุณหภูมิสูงชวง 1,100-1,400 องศาเซลเซียส เมื่อ
วัตถุดิบทั้งหมดหลอมละลายเขากันไดดีแลว จะอยูในสภาพที่เรียกวาเปนแกว
เหลวละลาย (Melted glass) จากนั้นจะถูกเทออกจากเตาหลอม และถูกทำให
เย็นตัวโดยทันทีดวยน้ำ กลายเปนแกวชิ้นเล็ก ๆ ที่เรียกวาฟริท (Frit) โดยมี
เคร่อื งจักรที่ใชใ นกระบวนการผลติ ฟริทดงั นี้

67

(1) โมผสมวัตถุดิบ (Ribbon mixer) เปนเครื่องจักรที่ใชสำหรับผสมวัตถุดิบ
ตาง ๆ ที่จะใชในกระบวนการทำฟริทเขาดวยกัน โดยจะใชใบกวนที่อยู
ภายในเครื่องกวนผสมวัตถุดิบตาง ๆ ใหผสมกันเปนเนื้อเดียว
(Homogeneous)

(2) เตาหลอม (Furnace) เปนเตาที่มีเบาหลอมไวสำหรับใสวัตถุดิบที่จะทำ
การหลอม โดยความรอนที่ใหแกเบาหลอม สามารถเปนทั้งแบบไฟฟา
หรือน้ำมันได โดยการหลอมฟริทจะใชอุณหภูมิในการหลอมตั้งแตชวง
1,100-1,400 องศาเซลเซยี ส

(3) เครื่องบดแบบลูกกลิ้ง (Roller mill) ฟริทจะถูกทำใหเย็นตัวโดยทันที
หลังจากเทออกจากเตาหลอม โดยการเทฟริทที่หลอมเหลวจากเตาลงนำ้
จะกลายเปนแกวชิ้นเล็ก ๆ แตก็ยังมีแกวบางสวนที่ยังมีขนาดใหญอยู จึง
ตองนำมาบดดวยเครื่องบดแบบลูกกลิ้ง (Roller mill) เพื่อใหไดฟริทที่มี
ขนาดสมำ่ เสมอใกลเ คยี งกนั

โมผ สมวตั ถุดิบ เตาหลอม
(Ribbon mixer)

เครอ่ื งบดแบบลูกกลิ้ง ฟรทิ (Frit)
(Roller mill)

กระบวนการผลติ ฟริท

โดยในกระบวนการผลิตฟริทในหลาย ๆ สูตร จะมีการใชไทเทเนียมไดออกไซด
เปนสวนผสม ซึ่งไทเทเนียมไดออกไซดจำเปนตองนำเขาจากตางประเทศ แมวา

68

ไทเทเนียมไดออกไซดที่ไดจากกระบวนการรีไซเคิลน้ำเสียที่มีไทเทเนียมเปน
องคประกอบ จะมีอะลูมินาปนมาอยูบาง แตก็ยังอยูในเกณฑที่สามารถนำมาใช
เปน วตั ถุดบิ ทดแทนได เน่ืองจากในสตู รฟริทตอ งมอี ะลูมินาเปนวตั ถุดิบตัวหน่ึงอยู
แลว ดังน้ันจึงสามารถจัดสดั สว นใหมท ี่เหมาะสมระหวางไทเทเนียมและอลูมินาท่ี
อยูในสูตรฟริทใหเหมาะสมกับวตั ถดุ ิบทดแทนท่มี าจากกระบวนการรีไซเคิลได
จากตัวอยางไทเทเนียมไดออกไซดที่ไดจากผูประกอบการที่ใชเปนวัตถุดิบอยูใ น
ปจจุบัน เม่ือนำมาวิเคราะหองคประกอบ พบวามีคา TiO2 มากกวาไทเทเนียม
ไดออกไซดที่มาจากกระบวนการรีไซเคิล แตจากการพิจารณารวมกับผูประกอบ
พบวาไทเทเนียมไดออกไซดจากกระบวนการรีไซเคิล ถึงแมจะมีอะลูมินาปะปน
อยูบาง ก็ยังสามารถใชเปนวัตถุดิบทดแทนได โดยผูประกอบการกำหนดวาหาก
องคประกอบของไทเทเนียมไดออกไซดไมนอยกวารอยละ 80 ก็จัดวายังอยูใน
เกณฑพิจารณาที่ใชเปนวัตถุดิบทดแทน อยางไรก็ตามเมื่อองคประกอบของ
ไทเทเนียมไดออกไซดจากการรีไซเคิลมีคาต่ำกวาไทเทเนียมไดออกไซดที่นำเขา
จากตางประเทศ ราคาก็ควรจะต่ำกวาดวย จึงจะสามารถดึงดูดใหผูประกอบการ
สนใจทจี่ ะปรับสูตรและนำไทเทเนียมไดออกไซดจ ากการรไี ซเคลิ มาใชเปนวัตถุดิบ
ทดแทน
ผูประกอบการที่ไดนำไทเทเนยี มไดออกไซดจากกระบวนการรีไซเคิลไปทดลองใช
เปนวัตถุดิบทดแทน โดยการนำไปปรับใชในสูตรการผลิตฟริทที่มีการใช
ไทเทเนียมไดออกไซดเปนวัตถุดิบ พบวาหากมีการปรับสัดสวนที่เหมาะสมของ
ไทเทเนียมไดออกไซดจากกระบวนการรีไซเคิล โดยใสในปริมาณที่เพิ่มขึ้นจาก
ไทเทเนียมไดออกไซดที่เปนวัตถุดิบที่นำเขาจากตางประเทศ เพื่อชดเชยกับคา
องคประกอบไทเทเนียมไดออกไซดที่นอยกวา ก็สามารถใหคุณภาพของฟริท
เทยี บเทากนั ได

69

(ซาย) ฟรทิ ทใ่ี ชไทเทเนียมไดออกไซดทผ่ี ปู ระกอบการใชอยูปจ จุบัน (ขวา) ฟริทที่
ใชไทเทเนียมไดออกไซดจากการรไี ซเคลิ

((ขซวายา)) ฟฟรรทิทิ ททีใ่ี่ใชชไไททเเททเเนนยีียมมไไดดออออกกไไซซดดจทาผี่ กูปกราะรกรอไี ซบเกคาลิ รใชอ ยูปจจบุ นั

เตาหลอมทใ่ี ชท ดลองนำไทเทเนยี มไดออกไซดจ ากการรไี ซเคลิ มาใชผลติ ฟริท

เตาหลอมท่ใี ชท ดลองนำไทเทเนยี มไดออกไซดจ ากการรีไซเคิลมาใชผลิตฟริท

70

(4) การประยกุ ตใ ชอะลูมินาสำหรบั วสั ดทุ นไฟ
จากการสำรวจผูประกอบการที่ผลิตวัสดุทนไฟหรืออิฐทนไฟ พบวากลุม
ผูประกอบการดังกลาวมีการใชแหลงอะลูมินาเปนวัตถุดิบหนึ่งในการ
กระบวนการผลิตวัสดุหรืออฐิ ทนไฟ ซึ่งแหลงอะลูมินาดังกลาวสามารถไดจ ากดิน
ภายในประเทศบางแหลง อยางไรก็ตามแหลงดินภายในประเทศยังมีอะลูมินาไม
สูงพอ จึงทำไดเพียงวัสดุหรืออิฐทนไฟที่ทนตออุณหภูมิสูงไดระดับหนึ่ง โดยหาก
ตองการวัสดุหรืออิฐทนไฟที่มีความสามารถในการทนตออุณหภูมิที่สูงขึ้น
จำเปน ตองใสวตั ถุดิบที่มีอะลูมนิ าสูงขนึ้ ซ่ึงสวนใหญเ ปนดินหรือแรที่ตองนำเขามา
จากตางประเทศ เพื่อใหเขาใจถึงวัตถุดิบและกระบวนการผลิตวัสดุหรืออิฐทนไฟ
ผเู รยี บเรียงจงึ ขออธิบายโดยสังเขป ดังนี้

กระบวนการผลิตวัสดุหรืออิฐทนไฟ มีกระบวนการหลักคือการผสมวัตถุดิบ เชน
ดิน ทราย อะลูมินา ตัวประสาน (Binder) เปนตน ตามสูตรที่กำหนดไว โดยการ
ผสมจะใชการผสมแหง ดวยโมผสมวัตถุดิบใหเขากันเปนเนื้อเดียว
(Homogeneous) จากนั้นจึงนำไปอัดขึ้นรูปเปนกอนหรือรูปรางตามที่ตองการ
แลวจึงนำเขาเตาเผาทอี่ ณุ หภูมิสงู ตามสตู รการผลิต (โดยท่วั ไปใชอ ุณหภูมมิ ากกวา
1,300 องศาเซลเซียส) จึงไดเ ปนผลิตภณั ฑว สั ดหุ รืออฐิ ทนไฟ

วัสดุทนไฟหรอื อฐิ ทนไฟ เปน หนง่ึ ในผลิตภัณฑจ ากอุตสาหกรรมเซรามกิ ที่สามารถ
ใชประโยชนในอุตสาหกรรมอ่ืน ๆ ได โดยเฉพาะอุตสาหกรรมท่ีตองใชความรอน
สูงในกระบวนการผลิต เชน เตาหลอมโลหะในอุตสาหกรรมเหล็ก เตาเผาผลิต
ไอน้ำเพื่อผลิตไฟฟาและในอุตสาหกรรมอื่น ๆ หรือแมแตในเตาเผาใน
อตุ สาหกรรมเซรามกิ เปน ตน การใชงานอฐิ ทนไฟในเตาเผาประเภทตา ง ๆ ปจ จัย
หลกั ในการพิจารณาคืออุณหภูมทิ ใี่ ชงานของเตาเผาน้ัน ๆ โดยอณุ หภูมิการใชงาน

71

ที่สูงขึ้น ยอมตองการอิฐทนไฟที่ทนตออุณหภูมิสูงขึ้น ซึ่งหมายถึงความตองการ
อะลมู นิ าสูงขนึ้ ในองคประกอบของอิฐทนไฟ

กระบวนการผลิตอฐิ ทนไฟ
วัตถุดิบที่นิยมใชในการทำอิฐทนไฟ ไดแก ดินทนไฟ (Fire clay) ดินเหนียว
(Plastic clay) ดินขาว (White clay) หรือเกาลิน (Kaolin) และวัสดุอื่นๆ เชน
หินฟนมา (Feldspar) หินควอตซ (Quartz) อะลูมินา (Alumina) เปนตน
ตามแตชนิดของอิฐทนไฟ แตหากมองลักษณะพื้นฐานขององคประกอบของ
วัตถุดิบทีน่ ำมาใชทำอิฐทนไฟดังกลาว องคประกอบหลักของอิฐทนไฟ คือ ซิลิกา
อะลมู นิ า เหลก็ ออกไซด เปน ตน โดยอฐิ ทนไฟสามารถแบงไดเ ปน 4 ชนิด

(1) อิฐทนไฟไฟรเคลย (Fire clay brick) หมายถึงอิฐที่มีอะลูมินาอยูไมเกิน
รอยละ 47.5 สามารถทนความรอ นไดไมต่ำกวา 1,430 องศาเซลเซยี ส

72

(2) อฐิ ทนไฟอะลมู นิ าสงู (High alumina brick) หมายถึงอฐิ ท่ีตอ งมอี ะลมู ินา
ไมนอยกวารอยละ 47.5 สามารถทนความรอนไมต่ำกวา 1,763 องศา
เซลเซยี ส

(3) อิฐทนไฟเชิงดาง (Basic brick) เปนอิฐที่ออกแบบมาใหทนตอการกัด
กรอนของอัลคาไลนไดดี เปนอิฐทนไฟที่มีการปรับปรุงคุณสมบัติโดยเติม
ธาตุบางอยางเขาไป เชน แมกนีเซียม (Magnesium: Mg) โครเมียม
(Chromium: Cr) เปน ตน

(4) อิฐทนไฟฉนวน (Insulation brick) เปนอิฐที่มีคาการนำความรอนและ
ความจุความรอนต่ำ หรือเปนฉนวนกันความรอนที่ดี ทนความรอนได
ในชว ง 900-1,300 องศาเซลเซียส

จากตัวอยางอะลูมินาที่ผูประกอบการใชเปนวัตถุดิบในการผลิตอิฐทนไฟอยูใน
ปจจุบัน พบวามีคุณสมบัติใกลเคียงกับอะลูมินาที่ไดจากการีไซเคิล โดย
ผูประกอบการไดทดลองนำอะลูมินาที่ไดจากการรีไซเคิล มาประยุกตใชเปน
วัตถุดิบทดแทน พบวาสามารถใชเปนวัตถุดิบทดแทนที่นำเขาจากตางประเทศได
ดังตารางผลการทดสอบเบื้องตนเปรียบเทียบคุณสมบัติอิฐทนไฟที่ทำจาก
อะลูมินาท่ีนำเขา จากตางประเทศ และอะลูมินาท่ีไดจ ากการรไี ซเคลิ

การทดสอบ at ทอี่นิฐอำทฐิเขนททตาไนจานี่ฟ++ไงา00ำ0จ606ฟ33ปก..เ0น..0.า...2ข42ต4จ5ร599กา%7%73าาะ3า%%อ%%จงเกะทปาอลศกระผมู ะลลนิเทมูกาศาิ รททดออทสี่ไิฐฐิ ด่ไีอททดจบนนจ าไ+าไก00ฟ+8ฟก300..กน825จ.3...ก3จ526.า38.าา31า6831าร%%ก1%ร1%%กร%อรไีอไีะซซะลเลเมูคคูมนิิลิลิา
วธิ กี ารทดสอบ

EMTL1ELTMaxO,tSxOS3ooppGG1II5iiaass,((03(tt(LLnnTT°uu5oossCrrrr0iiussueeoo°sseeCnnooSSaffppfiiategegefnncctrieiiifittffiriiicocorinnnGG)gf)rriaraivnviigttyy))

73

บทสรปุ

จากที่กลา วมาในบทกอ นหนา ของคมู ือเลม น้ี ผูเ รียบเรียงไดน ำเสนอผูอา นไดทราบ
ถึง กรณีศึกษาที่มีการนำเทคโนโลยีรีไซเคิลมาใชในการรีไซเคิลของเสีย 3 ชนิด
ไดแก สเกลเหล็ก น้ำเสียที่มีไทเทเนียมเปนองคประกอบ และหางแรจาก
กระบวนการแตงแร เพื่อเปลี่ยนเปนผลิตภัณฑเฟอรริกออกไซด ไทเทเนียม
ไดออกไซดสำหรับฟริท และอะลูมินาสำหรับวัสดุทนไฟ ตามลำดับ และไดนำไป
ประยุกตใชกับผูประกอบการเพื่อทดลองใชเปนวัตถุดิบทดแทนวัตถุดิบปกติที่
นำเขาจากตางประเทศ โดยนำไปประยุกตใชกับอุตสาหกรรมผลิตโองและ
เครอ่ื งปนดนิ เผา สกี ันสนิม ฟริท และวสั ดทุ นไฟ ซึ่งกลาวไดวา ประสบความสำเร็จ
ดวยดี เปนที่นาพอใจ ในการใชผลิตภัณฑจากการรีไซเคิลเปนวัตถุดิบทดแทนใน
ภาคอตุ สาหกรรมดงั กลา ว
ความสำเร็จของการนำเทคโนโลยีรีไซเคิลมาประยุกตใชกับภาคอุตสาหกรรม
ตาง ๆ เพือ่ เปน กรณศี กึ ษาในคูมอื เลมน้ี จะประสบความสำเร็จไมไ ด หากไมไดรับ
การสนับสนุนงบประมาณจาก “สำนักงานเศรษฐกิจอุตสาหกรรม (The Office
of Industrial Economics: OIE)” ภายใตแผนแมบทการเพิ่มประสิทธิภาพและ
ผลิตภาพการผลิตของภาคอุตสาหกรรม ป 2560-2564 ที่ไดดำเนินโครงการที่มี
ประโยชนตอการเพิ่มผลิตภาพการผลิตของภาคอุตสาหกรรมดวยเทคโนโลยี
รีไซเคิล ซึ่งเปนการสนับสนุนนโยบายภาครัฐที่จะผลักดันใหเกิดระบบเศรษฐกิจ
หมนุ เวียน (Circular economy) เพอ่ื ใชทรพั ยากรทมี่ ีอยอู ยางจำกัดใหค ุมคามาก
ท่สี ุด และทางผูเรียบเรียงคาดหวังวา “คมู ือการรไี ซเคลิ ของเสียภาคอุตสาหกรรม
และแนวทางการนำของเสียกลับมาใชประโยชน” เลมนี้ จะเปนประโยชนตอ

74

ผูอาน และจุดประกายผูอานไดนำเทคโนโลยีรีไซเคิลไปประยุกตใชกับ
ภาคอตุ สาหกรรมของตน ในลำดบั ตอ ไป

เอกสารอางอิง

1. ขวญั ชยั ลเี ผาพนั ธุ. (2553). การเก็บกลับคืนทรัพยากรและนำกลับมาใชใ หม
กรงุ เทพฯ: สำนักพิมพแหงจฬุ าลงกรณม หาวิทยาลยั .

2. ธีรวธุ ตนั นุกิจ. (2558). การประยุกตใ ชเ ทคโนโลยีโลหวทิ ยาและแตง แรเพื่อ
การออกแบบศนู ยเ ทคโนโลยรี ไี ซเคิล. กรุงเทพฯ: กลุมเทคโนโลยอี ตุ สาหกรรม
พน้ื ฐาน สำนกั อตุ สาหกรรมพ้นื ฐาน กรมอุตสาหกรรมพนื้ ฐานและการเหมอื งแร.

75



สถาอบาคันาเรหสลำ็กนแักพละัฒเนหาลอก็ ตุ กสลาหา กแรหรงมปรารยะสเทาขศาไทย

ชน้ั 1-2 ซอยตรีมิตร ถนนพระราม 4
แขวงพระโขนง เขตคลองเตย กรงุ เทพฯ 10110
โทรศัพท 02-712-4402-7 ตอ 172 โทรสาร 02-713-6550