Bab 7.3 Penentangan Masyarakat Tempatan Terhadap Kuasa Barat

7 . 3 P E N E N T A N G AN
M A S YA R AK AT T E M P ATA N
T E R H A D A P K U AS A B A R AT

KEKUATAN PENENTANGAN MASYARAKAT
TEMPATAN TERHADAP KUASA BARAT

• Pada peringkat awal, pembesar
tempatanmengecap
kejayaan dalam usaha menentang
kuasa Barat.

• Kejayaan ini dicapai melalui beberapa
kekuatan strategi seperti muafakat,
membina kubu pertahanan, penggunaan
teknologi senjata dan perundangan.

KEKUATAN
PENENTANGAN
MASYARAKAT TEMPATAN
TERHADAP KUASA

BARAT

• Muafakat
• Kubu Pertahanan
• Persenjataan
• Perundangan

MUAFAKAT DATO’

MAHARAJA LELA

• Pada 16 Oktober 1874, Sultan Abdullah, Ngah
Ibrahim, Dato’ Maharaja Lela, Dato’ Sagor dan
pembesar Melayu lainmengadakan pakatan sulit
untuk menghapuskan J.W.W.Birch.

• Pada 21 Julai 1875, satu mesyuarat penting
diadakan di Durian Sebatang.

• Mereka yang hadirberjabat tangan dan
mengangkat sumpah tidak akanmemungkiri
keputusan yang dicapai.

• Pada 5 September 1875, mereka
mengadakan mesyuarat di rumah Dato’ Sagor.

• Mereka bersumpah meminum air kerisakan
merahsiakan pakatan sulit itu.

MUAFAKAT DATO’

MAHARAJA LELA

• Pada 12 September 1875,
mereka mengadakan
mesyuarat khas pada waktu
malam di Istana Sultan
Ismaildi Belanja.

• Setelah mengadakan tujuh
kali mesyuarat, akhirnya
mereka berjaya membunuh
J.W.W. Birch di PasirSalak.

J.W.W. Birch

MUAFAKAT SHARIF
MASAHOR

• Berjaya menyerang
Kanowit dengan
bantuan Dato’ Patinggi
Abdul Gapur.•

• Pakatan itu berjaya
membunuh dua orang
pegawai British.

• Brooke tidak dapat
membuktikan beliau
terlibat dalam pakatan
tersebut.

KUBU PERTAHANAN
YAMTUAN ANTAH

• Berjaya mematahkan serangan British
pada peringkat awalpenentangan
kerana kekuatan kubu di Paroi dan
kubu Bukit Putus.

• Kedua-dua kubu semula jadi tersebut
terlalu ampuh untuk ditembusi oleh
British kerana terletak di atas bukit
yang tinggi.

YamtuanAntah

KUBU PERTAHANAN
YAMTUAN ANTAH

Terdapat halangan
ranjau dan pokok
tumbang di bahagian
hadapan.
•Kawasan kubu
tersebut berbukit
bukau dan
dikelilingi oleh
hutan tebal.

KUBU

PERTAHANAN
RENTAP

Berjaya mematahkan
serangan keluarga
Brooke sebanyak dua
kali, iaitu pada tahun
1857 dan 1858 kerana
keutuhan kubu Bukit
Sadok.

Kubu Bukit Sadok
terletak di kawasan
curam dan perbukitan
yang tinggi.

KUBU PERTAHANAN
RENTAP

Dikelilingi oleh hutan
rimba danbukit batu
kapur.

Terdapat halangan kayu
belian setebal dua kaki
yang tidak boleh ditembusi
oleh peluru.

Rentap juga menggunakan
meriam “Bujang Timpang
Berang” yang diperbuat
daripada besi.

KUBU PERTAHANAN MAT SATOR

• Mat Sator mempunyai kubu yang dikenali sebagai Kota
Mat Sator yang terletak di Kampung Kapayan Lama,
Tambunanyang terletak berdekatan dengan Kota Mat
Salleh di Tibabar.

• Kedudukan kota ini strategik kerana terletak di
tebing Sungai Sunsuron yang membekalkan sumber air.

• Kota inimenjadi pusat tinjauan kegiatan British.

PERSENJATAAN DOL snider riffles
flintlock
SAID

• Beliau memperoleh bantuan
angkatan tentera dari Rembau dan
wilayah yang menjadi jiran Naning.

• Angkatan tersebut menggunakan
senapang jenis flintlock dan snider
riffles ketika membuat serangan
hendap terhadap tentera British

• Beliau juga menggunakan meriam
kecil (lela rentaka) yang mudah
dibawa ke medan pertempuran.

PERUNDANGAN
HAJI ABDUL

RAHMAN LIMBONG

• Beliau memohon lesen
pleaderuntuk membela
para petani Terengganu
di mahkamah dengan
menggunakan hujah
agama.

• Beliau menyatakan
bahawa tanah yang
dikerjakan oleh mereka
ialah “H ak A llah S W T ”
dan rakyat bebas
mengerjakannya tanpa
perlu membayar cukai.

KELEMAHAN PENENTANGAN
MASYARAKAT TEMPATAN
TERHADAP KUASA BARAT

• Kebanyakan kebangkitan
menentang British hanya
dimenangi oleh masyarakat
tempatan pada peringkat awal
penentangan sahaja.

• Selepas itu, kebangkitan tersebut
dapat ditangkis dengan mudah
oleh British

KELEMAHAN PENENTANGAN
MASYARAKAT TEMPATAN
TERHADAP KUASA BARAT

• Penentangan Bersenjata
• Ancaman Perundangan Barat
• Gagal Mentafsir Perjanjian
• Tipu Muslihat

PENENTANGAN Meriam British
BERSENJATA
YAMTUAN ANTAH
PEJUANG TERBILANG

• British menggunakan
meriam yang besar
untuk menghancurkan
kubu pertahananYamtuan
Antah.

• Yamtuan Antah juga
kehabisan peluru dan
kekurangan ubat bedil.

• British berjaya menawan
Paroi dan Bukit Putus.

• YamtuanAntah berundur
ke Johor.

PENENTANGAN

BERSENJATA RENTAP
WIRA BUKIT SADOK

• Brooke berjaya
menewaskan Rentap dalam
serangan ketiga (1861).

• Brooke menggunakan
meriam tembaga “Bukit
Sadok” dan angkatan
tentera yang lebihbesar.

• Brooke berjaya menawan
Bukit Sadok.

• Rentap berundur ke Entabai.

Rentap

ANCAMAN
PERUNDANGAN
BARAT HAJI ABDUL
RAHMAN LIMBONG
PEJUANG
MASYARAKAT TANI
TERENGGANU

Kebangkitan Tahun 1922
Petani di Kuala Telemong
menentang peraturan
baharu dengan
membersihkan tanah
tanpa mengambil pas
kebenaran.

ANCAMAN
PERUNDANGAN BARAT
HA JI ABDUL RAHMAN

LIMBONG PEJUANG
M A S YA R A K AT

TANI TERENGGANU

• Kebangkitan Tahun 1925
• Seramai 300hingga 500

orang petani berkumpul
di KualaTelemong dan
membersihkan 200ekar
tanah milik Tengku Nik
Maimunah dan 400ekar
tanah kerajaan tanpa pas
kebenaran.

ANCAMAN PERUNDANGAN Haji Abdul Rahman Limbong
BARAT HA JI ABDUL RAHMAN
LIMBONG PEJUANG
MASYARAKAT TANI
TERENGGANU

• Kebangkitan Tahun1928

• Berlaku Kebangkitan Tani di
Marang, Kuala Telemong dan
Kuala Berang

• Mereka mengisytiharkan
perang terhadap British,
menduduki balai polis,
menduduki bangunan
kerajaan dan mengibarkan
bendera merah di Kuala
Berang.

ANCAMAN
PERUNDANGAN
BARAT HAJI ABDUL
RAHMAN LIMBONG
PEJUANG
MASYARAKAT TANI
TERENGGANU

Haji Abdul Rahman
Limbong ditangkap.

Kemudian, beliau
dibicarakan diKuala
Terengganu

Beliau dijatuhi hukuman
buang negeri ke Makkah
atas kesalahan
menghasut.

GAGAL MENTAFSIR
PERJANJIAN - DATO’
MAHARAJA LELA PAHLAWAN
M E L AY U

• Tindakan Sultan dan pembesar
Perak untuk mencabar
Perjanjian Pangkor menemui
kegagalan.

• Usaha membatalkan perjanjian
tersebut perlu mendapat
sokongan British.

• Pembesar Melayutidak diberikan
masa yang cukup untuk meneliti
Perjanjian Pangkor.

T IPU M USLIHAT -
T OK JANGGUT
PEJUANG JIHAD

• British mendesak Sultan
Muhammad IV Kelantan
supaya mengisytiharkan
perjuangan TokJanggutdan
pengikutnya sebagai
penderhakaan terhadap
Sultan Kelantan.

• Muslihat British iniberjaya
menakutkan rakyat supaya
tidak menyokong atau
menyertai perjuangan Tok
Janggut.

TIPU MUSLIHAT - MAT
SALLEH PAHLAWAN SABAH

• SBUB menggunakan tipu muslihat
untuk melemahkan perjuangan
beliau.

• Dalam Rundingan Perdamaian
Menggatal (1898), SBUB
membenarkan beliau mentadbir
daerah Tambunan.

• Pada tahun 1899, SBUB
mengambil alih pentadbiran
Tambunan.

KEGAGALAN PENENTANGAN British berpakat dengan Belanda

MASYARAKAT TEMPATAN

• Faktor Istana British menggunakan
istana untuk memadamkan
kebangkitan masyarakat tempatan.

• British berpakat dengan Belanda
Kedua-dua pihak bekerjasama untuk
memadamkan kebangkitan
masyarakat tempatan.

• Kelemahan Teknologi Senjata Barat
lebih canggih berbanding dengan
senjata yang digunakanoleh
masyarakat tempatan.

KEGAGALAN PENENTANGAN

MASYARAKAT TEMPATAN

• Penentangan Bersifat Setempat Tidak meluas ke seluruh
negeri.

• Sokongan kurangnya Tidak menyeluruh, sokongan
daripada pihakistana.

• Kelemahan Strategi British menggunakan pelbagai strategi
untuk mengatasi kebangkitan masyarakat
tempatan seperti kekuatan tentera, senjata moden,
memecahbelahkan pakatan, menggunakan istana dan tipu
daya.