Mahorat maktabi 19-20-son

MahoratMahorat

Kuch - bilim va tafakkurda!








maktabi
maktabi (649-650)



№19-20



2022-yil
OKTYABR
Namangan viloyati kasbiy ta’limni rivojlantirish va muvofiqlashtirish hududiy boshqarmasining gazetasi

O‘QUVCHILARNING
KICHIK SANOAT

ZONALARIGA

SAYOHATI


TASHKIL ETILMOQDA














TARBIYAGA JIDDIY E’TIBOR ZARUR


Xalq deputatlari viloyat viloyat va tuman keng jamoatchilik qimmatli fikrlar
Kengashining joriy yil 18-oktyabrda kengashi deputatlari, o‘rtasida ham tarbiya bildirildi. Bugungi
o‘tkazilgan navbatdagi sessiyasida tumanlardagi va yoshlar taqdiriga kunda yoshlarga
Mamlakatimiz yoshlarining salmoqli ko‘rilgan masalalar va belgilab “Nuroniylar jiddiy munosabatda yaratilayotgan
bo‘lish lozimligi
sharoitlarga qaramay,
kengashi” raislari,
qismi kasb-hunar maktablari, texnikum berilgan vazifalar ijrosini ta’minlash tuman ichki ishlar ta’kidlab o‘tildi. ayrim o‘qituvchi va
va kollejlarda ta’lim oladi. Mazkur ta’lim maqsadida Viloyat kasbiy ta’limni bo‘limlari profilaktika Shuningdek, o‘quvchilar o‘rtasida
maskanlari bitiruvchilarini ish bilan rivojlantirish va muvofiqlashtirish inspektorlari va imom- ishtirokchilar munosabatlarning
ta’minlash - eng muhim vazifa. Buning hududiy boshqarmasi tasarrufidagi xatiblar ishtirok etdi. tomonidan buzilayotgani, ijtimoiy
ortida oilalar, pirovardida jamiyat professional ta’lim muassasalarida Tadbirlarda yoshlar yoshlar o‘rtasida tarmoqlarning yoshlar
farovonligidek omil yotadi. davra suhbatlari tashkil etildi. tarbiyasiga barcha jinoyatchilik va hayotidagi o‘rni,
birdek mas’ul ekanligi huquqbuzarliklarning bu aksar hollarda
Shunday ekan, bugun professional Davra suhbatlarida tumanlardagi bo‘lim ta’kidlanib, bu avvalo oldini olish, jaholatga yoshlarning ongini
ta’lim muassasalarida tahsil olayotgan Respublika Ma’naviyat rahbarlari, tuman oiladan boshlanishi, qarshi ma’rifat bilan zaharlashga xizmat
o‘quvchilarni hozirdanoq ishlab chiqarish va ma’rifat markazining bosh otinoyilari, ta’lim maskanlari va kurashish bo‘yicha qilayotgani aytib o‘tildi.
korxonalari faoliyati bilan yaqindan Umummilliy loyiha – amalda
tanishtirish maqsadga muvofiqdir.
Tabiat va insoniyat bir-biriga uzviy
Bu jarayonda o‘quvchilarning kasbga bog‘liq. Ularning har ikkisini bir-biridan
qiziqishlari oshibgina qolmasdan, ishlab ayro tasavvur etib bo‘lmaydi. Buni har
chiqarish korxonalarida amaliyot o‘tash, birimiz yaxshi his etamiz. Biroq shunday
vaqti kelib ishga joylashishlari uchun bo‘lsa-da, so‘nggi yillar ichida tabiatga
qulay sharoit va imkoniyat yuzaga keladi. bo‘lgan e’tiborimiz susayib ketdi. Natijada
Ayni shu maqsadda viloyat hokimi tabiat bizning o‘ziga nisbatan loqaydligimiz,
Sh.Abdurazakov tizim rahbarlariga muhim qo‘pol munosabatimizga munosib “javob”
topshiriqlarni berdi. Ushbu topshiriqlar qaytara boshladi: havoning fasllarga xos
ijrosiga zudlik bilan kirishildi. Joriy bo‘lmagan tarzda o‘zgarishi, issiq yoki sovuq
o‘quv yilining ilk oylarida viloyatdagi haroratning me’yordan ortib ketishi, muttasil
barcha professional ta’lim muassasalari yog‘ingarchiliklar, kuchli shamollar va
o‘quvchilarining ishlab chiqarish boshqa halokatli tabiat hodisalari yuz bera
boshladi. Agar tabiatni asrash borasidagi
ob’ektlariga sayohatlari uyushtirildi va bu qarashlarimizni o‘zgartirmasak, amaliy
jarayon davom etmoqda. harakatga o‘tmasak, bundan-da og‘ir
O‘z muxbirimiz oqibatlarga, ekologik muammolarga duch
kelishimiz shubhasiz bo‘lib qoldi.
YANGI O‘ZBEKISTONNING



YASHIL MAKONLARINI YARATAMIZ!



Shu boisdan mamlakatimizda tabiatni tashabbusi bilan mamlakatimizda “Yashil samarali ishlar tashkil etilmoqda.
asrash, unda yashillikni qayta yaratish, makon” umummilliy loyihasining joriy Shu o‘rinda aytib o‘tish lozim,
natijada ekologik muammolarni bartaraf yildagi ikkinchi – kuzgi mavsumi qizg‘in tizimdagi ta’lim maskanlari jamoalari
etish yuzasidan amaliy chora-tadbirlar pallaga kirdi. Mazkur loyiha doirasidagi tomonidan o‘tgan yilning kuzi va joriy
ko‘rilmoqda. Bu ezgu sa’y-harakatlarga ko‘kalamzorlashtirish, manzarali, mevali yil bahor oylari davomida jami 211225
shaxsan davlatimiz rahbarining bosh daraxt, buta va qalamchalarni ekish ishlari tup daraxt ko‘chatlari ekildi.
bo‘lgani yanada quvonarlidir. viloyatimizda, jumladan, viloyatdagi
Ma’lumki, ayni kunlarda Prezidentimiz professional ta’lim muassasalarida (Davomi 2-betda)

2
№ 19-20 (649-650) OKTYABR 2022
Umummilliy loyiha – amalda
YANGI O‘ZBEKISTONNING



YASHIL MAKONLARINI YARATAMIZ!



(Oxiri. Boshi 1-betda) ishlar jadal tus oldi. Bunday tadbirlar O‘z navbatida, ekilgan
Bu nihollarning Viloyat o‘rmon xo‘jaligi viloyatdagi barcha ko‘chatlarni parvarishlash,
17251 tupi mevali, qoshidagi “Yashil makon” professional ta’lim zararkunandalardan
36040 tupi manzarali DUKdan ko‘chatlar xarid muassasalarida davom himoya qilish hamda
ko‘chatlar bo‘lsa, 157934 qilinib, ekilmoqda va etayapti. payhon qilinishidan
tupi qalamcha (buta) parvarishlanmoqda. Oldinda bajarishimiz saqlash, to‘liq ko‘karib
ko‘chatlaridir. Yurtimiz bo‘ylab keng lozim bo‘lgan rejalar va ketishi uchun sug‘orish
Belgilangan hududlarga quloch yoygan “Yashil dolzarb vazifalar talaygina. ishlarini uyushqoqlik bilan
ekilgan ko‘chatlar uchun makon” umummilliy Aniqroq aytganda, davom ettirish yuzasidan
503 million so‘mdan loyihasida barcha O‘zbekiston Respublikasi qat’iy choralarni ko‘ramiz.
ortiq mablag‘ ajratildi. professional ta’lim tizimi Bosh vaziri A. Aripov Xulosa sifatida
Shuning 198,7 million muassasalari faol ishtirok boshchiligida joriy aytish mumkinki,
so‘mi byudjet mablag‘lari etmoqda. Xususan, Pop yilning 4-oktyabr kuni “Yashil makon”
AMALIY SEMINAR bo‘lsa, 143,7 million tumani 3-son kasb-hunar o‘tkazilgan yig‘ilishda umummilliy loyihasida
berilgan topshiriqlarga
ko‘p ming kishilik
maktabida bir kunda 700
so‘mi byudjetdan tashqari
TASHKIL ETILDI topilgan, 160,8 million tupdan ortiq mevali va asosan, “Yashil makon” tizim xodimlarining
barchasi uyushqoqlikni,
so‘mi homiylik mablag‘lari
manzarali ko‘chatlar ekildi.
umummilliy loyihasini
hisoblanadi. Daraxtlar hududning iqlim joriy yilning 1-dekabriga tashabbuskorlikni
Viloyat kasbiy ta’limni rivojlantirish Ayni paytda joriy yil sharoitidan kelib chiqib, qadar davom ettirgan holda qo‘ldan bermay ishtirok
kuz mavsumida hamda bog‘lar hosil qilish va yaqin vaqt ichida Ko‘kdala etishyapti. Maqsadimiz
va muvofiqlashtirish hududiy 2023 yilning bahorida ko‘kalamzorlashtirish pedagogika kollejining xalq maqsadiga hamohang:
boshqarmasi tasarrufidagi professional ko‘chat ekish bo‘yicha nazarda tutilgan holda “Yashil makon” Yangi O‘zbekistonni yashil
ta’lim muassasalarida faoliyat reja tasdiqlangan bo‘lib, tanlab olindi. Ekilgan umummilliy dasturi makonga aylanishi yo‘lida
doirasidagi tajribasini
ko‘chatlar agrotexnik
unga muvofiq tizimdagi
bor kuch-g‘ayratimizni
yuritayotgan guruh rahbarlari uchun professional ta’lim talablar asosida viloyatdagi barcha ta’lim ayamaymiz!
Namangan Abu Ali ibn Sino nomidagi muassasalari tomonidan parvarish qilinmoqda. muassasalari hududlarida Muzaffar
Jamoat salomatligi texnikumi faollar 63031 tup (2052 tup Kelgusida mineral joriy etamiz. Har bir ta’lim TILLABOYEV,
va organik o‘g‘itlar
boshqarmaning
muassasalariga 5 ming
manzarali, 3439 tup mevali
zalida seminar tashkil etildi. hamda 57540 tup qalamcha) bilan oziqlantirilib, donadan terak ko‘chat va texnik ta’minot va
ko‘chatlar ekiladi. zararkunandalardan qalamchalari ekilishini ekspluatatsiya bo‘yicha
“Ta’lim muassasalari guruh rahbarlari Hozirda bu boradagi himoya qilib boriladi. nazarda tutganmiz. bosh mutaxassisi.
faoliyati samaradorligini oshirish” mavzusidagi
ushbu o‘quv-amaliy seminarga Namangan DASTLABKI To‘raqo‘rg‘on tuman 2-son kasb-
davlat universitetining Tabiiy fanlar hamda hunar maktabi viloyatda yangi
Jahon tillari fakultetlari dekanlarining Yoshlar SEMINAR-TRENING barpo etilgan ta’lim muassasalaridan
masalalari bo‘yicha o‘rinbosarlari Abdulbosit hisoblanadi. Ushbu ta’lim dargohida
Sobirxonov va Nodirbek Qodirovlar moderator MASHG‘ULOTLARI 6 yo‘nalish bo‘yicha o‘quvchilarga kasb-
sifatida taklif etildi. hunar sirlari o‘rgatiladi.
Tadbirda guruh rahbarlarining o‘quvchilar O‘TKAZILDI
bilan ishlash jarayonlarida e’tibor beriladigan
jihatlar hamda ta’lim-tarbiyada ularining vazifa Kasb-hunar maktabimizda o‘quv yili BITIRUVCHILARGA
va majburiyatlari xususida yig‘ilganlarga boshida uning davomida fan kafedralari HAYDOVCHILIK
atroflicha tushuncha berildi. oyliklarida tashkil etiladigan seminar-trening
So‘ngra Chust tumani 2-son kasb-hunar mashg‘ulotlarining rejasi tasdiqlab olingan GUVOHNOMALARI
maktabi guruh rahbari E’tibor Xolmatova va bo‘lib, unga ko‘ra, dastlabki seminar-trening
Namangan tuman 1-son kasb-hunar maktabi mashg‘uloti o‘quv guruhlari rahbarlari TOPSHIRILDI
guruh rahbari Mahfuza Yuldashevalar guruh ishtirokida tashkil etildi.
rahbarlarining huquq va majburiyatlari, Maktabda o‘qituvchilarning yoshlarga har
yoshlarning bo‘sh vaqtini mazmunli tashkil “Guruh rahbarining o‘quvchilar bilan ma’naviy- tomonlama puxta bilim berishlari va kasb-hunar
etish maqsadida ularni to‘garaklarga jalb etish, ma’rifiy sohada olib boradigan asosiy ishlari sirlarini o‘rgatishlari uchun barcha shart-sharoitlar
mazmuni va yuritiladigan huquqiy-me’yoriy
yoshlar o‘rtasida jinoyatchilikning oldini olish hujjatlar” mavzusidagi seminar-treningda maktab yaratilgan. Uchta kompyuter sinfi, uchta fan
bo‘yicha o‘z tajribalari bilan o‘rtoqlashdilar. direktorining yoshlar ishlari bo‘yicha o‘rinbosari laboratoriyalari, o‘n mingdan ziyod kitob fondiga ega
bo‘lgan axborot-kutubxona markazi, sport zal, 14 ta
Shuningdek, Chortoq Abu Ali ibn Sino Fotimaxon Matxoliqova o‘quv guruhida ma’naviy- umumta’lim, 10 ta maxsus fan xonalari, 7 ta o‘quv
nomidagi Jamoat salomatligi texnikumi ma’rifiy sohadagi ishlarni ro‘yxatga olishda amaliyot ustaxonalari o‘quvchi-yoshlar ixtiyorida.
hamda Uchqo‘rg‘on 2-son kasb-hunar maktabi yangi namunadagi jurnalni yuritish tartibi va Kuni kecha kasb-hunar maktabini dastlabki
psixologlari Zebo Karimova va Dildora uning mazmuni, ma’naviyat soatlarida o‘quv yili bitiruvchilari bo‘lgan o‘quvchilarga “B” va “C”
Yuldashevalar guruh rahbarlarining o‘z davomida o‘tkaziladigan mashg‘ulotlarining rejasi toifadagi haydovchilik guvohnomalari tantanali
o‘quvchilari bilan o‘tkazib turishi lozim bo‘lgan bilan barchani tanishtirib o‘tdi. Seminarda o‘tgan ravishda topshirildi. Tadbirda o‘quvchilar bilan
psixologik treninglaridan namunalar ko‘rsatib 2021-2022-o‘quv yilida bu sohada yaxshi natijalarga birgalikda ularning ota-onalari ham ishtirok etdi.
Bitiruvchilarga haydovchilik guvohnomalarini kasb-
berishdi. erishgan ilg‘or guruh rahbarlarining mehnat faoliyati hunar maktabi direktori M. Madrahimov topshirdi.
Boshqarmaning ma’naviy-ma’rifiy va yoshlar yoritilgan taqdimotlar ham namoyish etildi. - Farzandim Jasurbek Abdumalikov 2020-yilda
Navbatdagi rejaga asosan seminar-trening
ishlari bo‘yicha mas’ul mutaxassisi Jamshid mashg‘uloti esa “Dual ta’lim tizimi” mavzusida mana shu kasb-hunar maktabining “Avtomobillarni
Borotov odob-axloq qoidalari, o‘quvchilar o‘tkazildi. Kasb-hunar maktabi direktorining ta’mirlash chilangari” yo‘nalishiga o‘qishga qabul
o‘rtasida ma’naviy tadbirlarni o‘tkazishda kasbiy ta’lim bo‘yicha o‘rinbosari O. Abdulahadov qilingan edi, - deydi tumanning Mozorko‘hna
e’tibor beriladigan jihatlar hamda guruh o‘z taqdimotida dual ta’lim tizimining ahamiyati, mahallasida yashovchi Shuhratjon Abdumalikov. -
rahbarlarining o‘z vazifasiga bo‘lgan mas’uliyati maqsadi, mazmuni va amalga oshirish tartibi Ikki yillik tahsildan so‘ng shu yil yozda mutaxassislik
diplomini oldi. Endi esa “B” va “C” toifadagi
xususida o‘z mulohazalarini bildirdi. to‘g‘risida ma’lumot berib, Germaniya davlatida bu haydovchilik guvohnomasiga ham ega bo‘ldi. Biz
Seminar yakunida ishtirokchilar o‘zlarini tizimning dastlab joriy etilishi, uning ijobiy natijalari bundan juda xursandmiz. O‘g‘lim kelgusida o‘z
qiziqtirgan ko‘plab muammoli vaziyatlar to‘g‘risida ham o‘z fikrlarini bayon etdi. mutaxassisligi bo‘yicha ishlab, yurtimiz ravnaqiga o‘z
bo‘yicha atroflicha tushunchaga ega bo‘lishdi. Yunusjon MAHMUDXODJAYEV, hissasini qo‘shishiga ishonaman.
Chust tuman 2-son kasb-hunar G‘ulomjon ABDULLAYEV,
O‘z muxbirimiz maktabi uslubchisi. kasb-hunar maktabi bo‘lim boshlig‘i.

3


№ 19-20 (649-650) OKTYABR 2022
BAXTGA BEFARQ "BEGONA"


Men yangi asar o‘qiganimda, har bir
kitobdan o‘zgacha ruh, o‘zgacha taassurot
olaman. Har bir kitob - o‘zga bir olam. Yaqinda
buyuk fransuz adibi Alber Kamyuning mashhur
"Begona" asarini o‘qib tugatdim. Asar shu
qadar puxta, mukammal yozilganki, boshida
asarni nima haqida ekanligini anglay olmaysiz.

Asar shunday so‘zlar loqaydligi, hayotga bo‘lgan
bilan boshlanadi: yengil-elpi qarashlari
Men faoliyat olib borayotgan
sababli boshiga katta
"Bugun onam o‘ldi. Yo
Psixologik trening texnikumida o‘quvchilarning bo‘sh qahramoni Merso hech "Ko‘mir yongani bilan advokati unga qanchalik
Uchqo‘rg‘on sanoat-texnologiyalari
kechikaman, bilmayman".
balolar yog‘ila boshlaydi.
Asarning bosh
vaqtlarini mazmunli o‘tkazish, ularni
qoraytiradi" deganidek,
vatanparvarlik ruhida tarbiyalash, o‘quv
asar qahramoni ham
narsaga qiziqmaydigan,
umid berib, mehr
dargohida ijtimoiy-ma’naviy muhit
o‘zining befarqligi sabab
hech kimga mehr
barqarorligini ta’minlash maqsadida turli
ko‘rsatsa ham baribir u
tadbirlar o‘tkazilmoqda.
tanishtirgan "qo‘shmachi"
begona, befarq bo‘lgan
Befarqligi, loqaydligi
qo‘shnisi bilan tanishib,
insonki, hattoki, o‘zining
QALBDA SHUKRONALIK BO‘LSA... qo‘ymaydigan baxtga o‘zini omborchiman deb o‘z bilganidan qolmaydi.
sababli boshiga balolar
yengil-elpi hayot
do‘stlashadi. "Yomonning
kechirishi uchun maoshi kasofati yaxshiga urar" kelib, dunyodan badbaxt
Jumladan, Prezidentimiz do‘stlik, samimiylik va talabalari qatnashdi. bo‘lib o‘tadi. Bittagina
tomonidan ilgari surilgan shukronalik hislarini Treningda mavzu yetmaganligi sabab onasini deganlaridek, "qo‘shmachi gugurt donasi butun boshli
qo‘shnisining"
qariyalar uyiga topshiradi.
“Besh tashabbus” doirasida kuchaytirishimiz juda doirasida, shuningdek, Onasi o‘lganida ham muammolariga aralashib, o‘rmonni yondirgani
ham turli tadbirlar, seminar- muhim. Ayni shu sababli ijtimoiy tarmoqlarning bir tomchi ko‘z yoshi loqaydligi, hech narsaga kabi insonning birgina
treninglar, sport va “Yosh texnikumimizda haftaning yoshlar hayotidagi o‘rni, to‘kmaydi. Yuragi ham jiddiy qaramasligi sabab, befarqligi ham butun
kitobxon” musobaqalari, har payshanba kunida foydali va salbiy ta’siri, ezilmaydi, onasining odam o‘ldirib, jinoyatchiga hayotini barbod qiladi.
“Zakovat” intellektual psixolog va yoshlar oqibatlari, internetdan dafn marosimlarini aylanib, qamoqqa tushadi. Ushbu asarni o‘qir
o‘yinlari tashkil etilyapti. yetakchisi talabalar bilan foydalanish madaniyati befarqlik, ma’suliyatsizlik Qamoqda ham hech narsa ekansiz, o‘zingizga
Biz har jihatdan psixologik treninglarni xususida ham so‘z bordi. ko‘zgu tutasiz, o‘zingiz,
barkamol avlodni o‘tkazib kelmoqdalar. Treningda o‘quvchilar bilan o‘tkazadi. Uning bo‘lmagandek, kayf- yaqinlaringiz hayotiga
safoda o‘tkazgan kunlarini
yashash tarzi shunday
tarbiyalash maqsadini Yaqinda o‘tkazilgan faol ishtirok etdi. Tadbir edi. Unga hech narsaning eslab goh umidlanib, goh befarq bo‘lmaysiz.
o‘z oldimizga qo‘ygan shunday treninglardan ularda katta taassurot qizig‘i yo‘q, hatto o‘z umidsizlanib kunlarni Juda katta tarbiyaviy
ekanmiz, bu jarayonda biri “Shukronalik hissi” qoldirdi. hayotini ham shunchaki o‘tkazadi. ahamiyatga ega ta’sirli
O. O‘RINBOEVA,
ular qalbida Vatanga, mavzusida bo‘ldi. Unda texnikum psixologi. kun o‘tsinga yashaydi. bemehrlik uni shu darajada bu asarni mutolaa
Loqaydlik, befarqlik,
O‘ZBEK insonga, go‘zal qalbli umidsizlikka tushiradiki, qilaman. Pop tumanidagi
oilaga muhabbat, sadoqat,
bitiruvchi bosqich
qilishingizni tavsiya
Shunday befarq, badbaxt
Jahongir NOMOZOV,
ayolning muhabbatini ham
unga hayotning ham,
o‘limning ham qizig‘i
farqi yo‘q. U sevmaydi,
23-sonli maktabning
qolmaydi. Yaqinlari,
ko‘ngilxushlikni yoqtiradi.
ijodiy-madaniy masalalar
do‘stlari, qamoqxona
Asarni o‘qishda davom
LERMONTOVI etar ekanman, Mersoning qo‘riqchisi, oqlovchi bo‘yicha targ‘ibotchisi.
O‘zbek adabiyotining yorqin va zabardast gazetasida e’lon qilinadi.
shoirlaridan biri, shubhasiz, Usmon Nosirdir. Shoirning ilk she’riy
Usmon Nosir - o‘zbek Lermontovi, o‘zbek to‘plamlari “Quyosh bilan
adabyotining chaqmoq shoiri. U atigi 32 yil umr suhbat” va “Safarbar
ko‘rgan bo‘lsa-da, o‘zbek she’riyatiga ulkan satrlar” 1932-yilda nashr
meros qoldirishga ulgurdi. etiladi. Shundan so‘ng
Usmon Nosir Namangan o‘qituvchi, ilmiy bo‘lim “Naxshon”, “Nil va Rim” shoirlaridan biri Turob “Nazirjon Xalilov”
shahrining Chuqur ko‘cha mudiri va shahar teatrida dostonlari, 1934-yilda To‘la Usmon Nosir dramasini yaratadi.
dahasida dunyoga keladi. adabiy emakdosh bo‘lib “Traktorobod”, 1935-yil she’riyati haqida shunday Uning “Dushman”,
Shoir to‘rt yoshligida ishlaydi. Xuddi shu “Yurak” va 1936-yilda deydi: “U shunday to‘polon “So‘nggi kun”, “Atlas”
“Mehrim” nomli she’riy
otasi vafot etadi. Onasi yillarda Alisher Navoiy va to‘lqin bilan keldiki, pesalari Qo‘qon teatrida
Xolambibi Nosir hoji ismli nomidagi Samarqand kitoblari nashr etiladi. uncha-muncha she’riy sahnalashtirilgan.
insonga turmushga chiqadi pedagogika akademiyasi Shoir yozadi: uslub va ijodni to‘s- Usmon Nosir nomi
va oilasi bilan Qo‘qonga (hozirgi Samarqand davlat Sen yuragimning to‘s qilib yubordi. Uni sinovlarda zax tortmadi,
ko‘chib o‘tadi. Shunda universiteti)ning til va chashma suvisen, o‘zimizda “O‘zbekning undan meros bo‘lib qolgan
Nosir hoji yosh Usmonni adabiyot fakultetida bir Sen ko‘zlarimning Lermontovi”, Moskva she’rlari esa tarix qil
bolalar uyiga topshiradi. muddat tahsil oladi. 1934- gavhar nurlari. gazetalarida “Sharqda ko‘prigidan omon o‘tib
Usmon Nosir maxsus yil Toshkentga ko‘chib Sening bahongni Pushkin paydo bo‘ldi”, deb keldi. Shuning uchun ham
internatda ta’lim oladi. keladi va “Yosh Leninchi” kim so‘rasa, de: yozishdi”. shoir ijodini o‘rganish, uni
1929-1930-yillarda gazetasida ishlaydi. Bahom umrining Darhaqiqat, Usmon tahlil qilish va tatbiq qilish
atigi bir yil Usmon Nosir Bo‘lajak shoirning ilk bahosiga teng! Nosir she’riyati, avvalo, she’riyatimiz ravnaqiga
Moskva Kinematografiya she’ri “Haqiqat qalami” hayotiyligi, jozibadorligi xizmat qiladi. Usmon Nosir
institutida o‘qiydi, biroq bo‘lib, 1927-yilda “Yangi Usmon Nosir va nihoyatda sodda va adabiyot ixlosmandlarining
sog‘ligi yomonlashganligi yo‘l” gazetasida bosilib she’riyati hech kimnikiga ravonligi uchun ham xalq xotirasida mangu yashaydi.
sababli o‘qishini chiqadi. 1931-yilda o‘xshamagan, o‘ziga qalbiga yaqin. Usmon
tugallay olmaydi. fuqarolar urushi mavzusiga xosdir. She’rlarida Nosir o‘zini nafaqat Abror ISMOILOV,
1930-1933-yillarda bag‘ishlangan “Norbo‘ta” shoirning tirik, otashin, iste’dodli shoir, balki Namangan shahridagi
Qo‘qondagi qisqa muddatli nomli dostonini yaratadi. isyonkor ruhi sezilib turadi. dramaturg sifatida ham 12-maktabning
ta’lim va tarbiya kurslarida Doston “Yangi Farg‘ona” Zamonasining yirik namoyon etadi. 18 yoshida 8-sinf o‘quvchisi.

4 № 19-20 (649-650) OKTYABR 2022 № 19-20 (649-650) OKTYABR 2022 5



21-OKTYABR - O‘ZBEK TILI BAYRAMI KUNI






“O‘zbek tili kambag‘al emas, balki o‘zbek tilini kambag‘al
deguvchilarning o‘zi kambag‘al. Ular o‘z nodonliklarini o‘zbek tiliga
to‘nkamasinlar”. Abdulla QODIRIY.

VATANGA


MUHABBAT TIMSOLI



O‘zbek tili shunday shirali, har bir quloqqa xush allalariyu bobo-buvilarimizdan eshitgan ertak,
yoqadi, eshitgan inson entikib ketadi. Jonajon tilimiz, hikoya, rivoyat va masallar orqali yuragimiz tub-
shoir Mirtemir aytganidek, yoshligimizdanoq jonu tubigacha kirib borgan, o‘z navbatida, ona tilimizga,
qulog‘imizga singib ketgan. Onalarimiz aytgan ona Vatanimizga muhabbat uyg‘otgan.

1989-yil 21-oktyabrda tiliga amal qilinishi bilan bog‘liq tilim” qasidasida ona tilining
xalqimizning muqaddas muammolarni aniqlash va bartaraf manguligi, barhayotligi oldida
qadriyatlaridan biri bo‘lgan etish bo‘yicha takliflar tayyorlash, inson umrining bir lahzalik xotira
ona tilimiz o‘zining qonuniy o‘zbek tilining yozma matni ekanligi ta’kidlanadi:
maqomi va himoyasiga ega me’yor va qoidalarini ishlab Sen mangusan,baqosan,
bo‘ldi. O‘zbekiston Respublikasi chiqishdan iborat. Men esam - o‘tkinchi zot.
Milliy tilimizga, ona tilimizga
Konstitutsiyasida ham davlat bo‘lgan e’tibor, nafaqat bugungi Sen hamisha bahorsan,
ONAM KABI mustahkamlab qo‘yildi. Shu kunda, balki tarixning barcha ma’naviy asoslarini
tilining maqomi huquqiy jihatdan
Men - lahzalik xotirot.
Ona tilim, jon tilim.
Vatanimiz mustaqilligining
davrlarida ham dolzarb ahamiyat
tariqa o‘zbek tili davlatimizning
kasb etib kelgan. Bobolarimiz
bayrog‘i, gerbi, madhiyasi
mustahkamlash, xalqimiz,
milliy tilni yo‘qotmoqlik
kabi qonun yo‘li bilan himoya
MUQADDASSAN, qilinadigan muqaddas davlat millatning yo‘qolishiga avvalo, yosh avlodni milliy
qadriyatlarimizga muhabbat va
qiyoslaganlar.
ramziga aylandi.
Keyingi yillarda davlat tilining
Darhaqiqat, tilning ahamiyati,
sadoqat ruhida tarbiyalashda
o‘zbek tilining ahamiyati tobora
uning mavjudligi har qanday
ijtimoiy hayotda tutgan mavqeini
ortib bormoqda. O‘zbek tilining
yanada mustahkamlash maqsadida
yurt, millat taraqqiyotini belgilab
ONA TILIM! 1989-yil 21-oktyabr. Tarix zarvaraqlariga oltin harflar bilan MILLAT bir qator ishlar olib borilmoqda. berishi, shubhasiz. Ayniqsa, shon-shuhrati, obro‘si borgan sari
Jumladan, O‘zbekiston
oshib bormoqda. Bunga shukrlar
bugungi globallashuv dunyo
aytish barobarida o‘z hissamizni
xalqlarining turmush tarzi
Respublikasi Prezidentining 2019-
qo‘shishga ham harakat qilaylik,
yil 21-oktyabrdagi farmoni bilan
umumiylik kasb etgan bir davrda
muhrlangan sana. Chunki bu kuni O‘zbekiston o‘z mustaqilligi sari
ehtirom ila munosabatda bo‘laylik.
Mahkamasi apparatining tarkibiy
ikki hissa ortadi.
ilk qadamini tashladi. Bu kun hurriyatning mayin shabadasi esishni O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar yuqoridagi so‘zlarning zalvori tilimizni asraylik, unga hurmat va
bo‘linmasi hisoblangan Davlat
Yozuvchi va shoirlarimiz
Bu bizning farzandlik burchimizdir!
Ona tili millatning birligi va birdamligining qilib, o‘zib borayotgan turk tilini boshlagan, o‘zbek tiliga davlat tili maqomi berilgan kundir. G‘URURI tilini rivojlantirish departamenti tilimiz haqida ko‘plab purma’no Munojat AKRAMOVA,
timsolidir. U millatni yagona xalq sifatida o‘z atrofida ko‘klarga ko‘taradi, uning o‘ziga tashkil qilindi. hikmatli so‘zlarni aytganlar To‘raqo‘rg‘on tuman 2-son
Bundan ko‘zlangan maqsad
xos xususiyatlarini mahorat bilan
birlashtiradi va dunyoda borliqni ta’min etadi. ko‘rsatib beradi. Abu Hayyonal- MILLAT VA MA’NAVIYATIMIZ davlat tilini rivojlantirish, davlat va tilni turlicha ta’riflaganlar. kasb-hunar maktabi ona tili va
adabiyoti fani o‘qituvchisi.
Shukur Qurbonning “Ona
Farzand tarbiyasida onaning o‘rni beqiyos bo‘lganidek, Andalusiyning turkiy va arab
insonning hayotda o‘z o‘rnini topishida, kamolotga rivojlanishiga va yashab qolishiga KO‘ZGUSI Mutaxassislarning fikricha, «ONA TILIM - QALBIM
tili muqoyasasiga bag‘ishlangan
erishuvida tilning o‘rni ulkan ahamiyatga ega. Shu bois asarini olamizmi, Navoiy jahon ahli bugungi kunda 7000
tilni onaga qiyoslab ona tili deb ataydilar. hazratlarining o‘zbek adabiy tiliga dan ziyod tilda so‘zlashadi. QUYOSHI»
asos solib, tilimizni sayqallab,
Jamiki ezgu fazilatlar, avvalo, O‘zbek tilining so‘zlari shu Ammo mamlakatlarning 200 Ona tili – davlat timsoli, mulki. Tilni asrash,
ona allasi va ona tilining bebaho qadar ma’noli, ko‘pki, bitta qo‘shgan bemisl hissasini ga yaqinida ona tili davlat tili rivojlantirish – millatning yuksalishi demak. O‘zbekiston
jozibasi orqali singadi. Inson ma’noga ega bo‘lgan tushunchasi olamizmi, hamma-hammasi shu Shu kundan e’tiboran, olim, jadidchilarning yirik bus-butun, yanada sayqal Respublikasi Konstitutsiyasida davlat tilining maqomi
qalbida ona tiliga nisbatan sof bir nechta so‘zlar orqali ifodalash til, shu millat vakillarining bir barcha davlat hujjatlari, namoyondasi Abdulla topgan holda yetkazishda, maqomini olgan, xolos. huquqiy jihatdan mustahkamlab qo‘yilgan. Shu tariqa
tuyg‘u, mehr-muhabbat alanga mumkin bo‘ladi. Masalan, oila farzandlari sifatida ko‘rsatgan arizalar, rasmiy xatlar Avloniy til to‘g‘risida nutq madaniyatini keng o‘zbek tili mustaqil davlatimizning Bayrog‘i, Gerbi,
oladi. birgina “kul” so‘zining bir necha fidoyiliklarining natijasidir. Madhiyasi qatorida turadigan, qonun yo‘li bilan himoya
Insonning qanday ma’nolari bor. Bilamizki, bir Navoiy yashagan davrni olaylik, o‘zbek tilida yozila fikr bildirar ekan: “Har omma oldida tatbiq qilishda Bugungi kunda Yer yuzida 50 qilinadigan muqaddas davlat ramziga aylandi.
ma’naviyatga ega ekani uning tushunchaga tegishli so‘z, bir bu davrga kelib fors tilining boshladi. Bu ne’matga bir millatning dunyoda mas’uliyatni zimmamizga millionga yaqin aholi o‘zbek tilida O‘zbek tiliga davlat tili maqomining berilishi Adabiy-badiiy kechada «Alla» ijro etildi.
tilida, chiroyli nutqida namoyon necha so‘zlar bilan ifodalansa, mavqei juda oshib ketdi. Bu til osonlikcha erishilmagani borligini ko‘rsatadurg‘on olmog‘imiz lozim. so‘zlashadi. Bu esa ona tilimizning xalqimizning milliy mustaqillikka erishish yo‘lidagi O‘quvchi-yoshlar tomonidan o‘zbek tili tarannum
bo‘ladi. Til millatning buyuk ya’ni sinonim so‘zlari qanchalik yozma va og‘zaki adabiyot tiliga muhim qadamlaridan biri bo‘lgan edi. Istiqlol etilgan she’rlar yod o‘qildi, ona tilimiz boshqa
boyligi, bebaho xazinasi, ko‘p bo‘lsa, ayni shu til boy aylanib bordi. Hattoki, turk tilida hech kimga sir emas. oynai hayoti til va Xulosa sifatida aytish umrboqiyligini mustahkam belgilab yillarida mamlakatimizda barcha sohalarda bo‘lgani tillarda ham madh etildi.
tuganmas boyligidir. Chunki til hisoblanadi. O‘zbek tilimiz ijod qiluvchi ijodkorlar ham o‘z Zero, til avloddan-avlodga adabiyotdir. Milliy tilni mumkinki, ona tili - turuvchi omil ekanligini bildiradi. kabi tilimiz taraqqiyotida ham muhim o‘zgarishlar O‘z navbatida, tadbir qatnashchilari O‘zbekiston
millatning tarixi, uning madaniy, tillar ichida o‘z mavqeiga ega tillari qolib, fors tilida ijod qilishga o‘tuvchi muqaddas meroski, yo‘qotmak millat ruhini millatning ruhi. Tilni Bir so‘z bilan aytganda, til - davlat yuz berdi. O‘zbek tilining xalqaro miqyosda obro‘si Respublikasining «Davlat tili to‘g‘risida»gi Qonunining
ma’naviy merosi, urf-odatlari bo‘lgan, eng jozibador tillardan o‘tib olishdi. Bu juda achinarli hol uning o‘tmishi va kelajagida yo‘qotmakdir”, deya asrash, rivojlantirish oshdi. “Davlat tili haqida”gi qonun ona tilimizning bir qator moddalarini sharhlab berdilar. Sahnada
va an’alari unda mujassam biri. Dunyo tillari ichida nufuziga edi. O‘zbek tili jar yoqasiga kelib, timsoli, mulki, ruhi, millatning bor go‘zalligi va jozibasini to‘la namoyon etish bilan o‘zbek tili rivojiga ulkan hissa qo‘shgan allomalar,
bo‘ladi. Shu sababli ona tilimizni ko‘ra o‘zbek tili 41-o‘rinda turadi. yo‘q bo‘lib ketish arafasida turgan millatning tarixi va ertangi kuyunib aytadi. Shunday - millatning yuksalishi madaniy va ma’naviy boyligi, xalqning birga, uni ilmiy asosda rivojlantirish borasida ham ma’rifatparvarlar siymosi gavdalantirildi. Milliy kuy-
asrab-avaylash, uni boyitishimiz Bu tilda dunyo tamadduniga edi. Shunda Navoiy hazratlari kuni yaqqol belgilanadi. ekan, tilimizning sofligini demak. Vatanini sevuvchi madaniyati, urf-odati, turmush tarzidagi keng imkoniyatlar yaratdi. Olimlar va mutaxassislar qo‘shiqlar va raqslar kechaga o‘zgacha fayz bag‘ishladi.
va avlodlarga to‘liqligicha tamal toshini qo‘ygan, insoniyat birinchilardan bo‘lib ona tili Buni milliy tilning saqlash uchun gapirganda har bir kishi o‘z ona tilini asosiy vosita va tarixidir. Shunday ekan, tomonidan ilm-fan va turli sohalarga oid ensiklopediya Tadbirdan so‘ng o‘quvchilarda shunday xulosa
yetkazishimiz kerak. sivilizatsiyasiga salmoqli, himoyasi uchun, uni asrab qolish va lug‘atlar, darslik va o‘quv qo‘llanmalari chop etildi. tug‘ildiki, til har bir millat madaniyatining o‘zagidir.
Bundan 33 yil muqaddam ulkan hissa qo‘shgan alloma uchun kurash boshladi. Biz ana ertangi kuni va kelajak ham nutq madaniyatiga asrab-avaylashi, ravnaq o‘zbek tilini xalqaro miqyosdagi obro‘- Til – millatning ma’naviy boyligidir. Til nafaqat Shu sababli ham u xalq taraqqiyoti va kelajagini
21-oktyabrda o‘zbek tiliga va mutafakkirlar ijod qilgan. shunday jasoratli bobolarimizga avlodning milliy ruhiyati rioya qilgan holda, toptirishi lozim. Buning e’tiborini yuksaltirish uchun uni milliy muomala vositasi – balki xalqning madaniyati, urf- belgilaydi. Shunday ekan, yoshlarni ona tilimizning
davlat tili maqomi berildi. Nafaqat ijod qilgan, balki uni munosib bo‘lmog‘imiz, ona haqida cheksiz darajada tilimizga chet tillardagi uchun, albatta o‘zligini va umumbashariy tushunchalar asosida odati, uning turmush tarzi, tarixidir. Shu boisdan xalqaro miqyosdagi obro‘-e’tiborini yuksaltirish,
Konstitutsiyamizda ham o‘zbek sayqallab, boyitib, avlodlarga tilimizni asrab-avaylashimiz, uning yosh avlodning ona tiliga hurmat ruhida tarbiyalash uni milliy va umumbashariy tushunchalar asosida
tili maqomi huquqiy jihatdan yetkazib kelishgan. Bu yo‘lda nufuzini oshirishimiz, go‘zal va qayg‘urgan, tilimizning so‘zlarni aralashtirmasdan, anglamog‘i va Vatan taraqqiy etgan tillar safiga kiritishda har -juda muhim. taraqqiy etgan tillar safiga qo‘shishdek maqsadida
mustahkamlab qo‘yildi. 1993- kerak bo‘lsa kurashgan, tilining sofligini avlodlarga meros sifatida sofligini saqlab qolish til qoidalariga amal qilib xizmatiga sidqidildan birimiz tilimizga chuqur hurmat bilan Barcha joylarda bo‘lgani kabi bizning kasb-hunar tarbiyalashimiz lozim.
yil 2-sentyabrda “Lotin tiliga sofligini, yaxlitligini saqlab qolish qoldirishimiz, dunyoga tanitishda uchun bor kuch-g‘ayratini so‘zlashimiz lozim bo‘ladi. kirishmog‘i zarurdir. yondashishimiz lozim. maktabimizda ham «O‘z tiliga davlat tili maqomi Dilrabo VAHOBOVA,
asoslangan o‘zbek alifbosini uchun ma’naviy jangga kirishgan, o‘z hissamizni qo‘shishimiz sarflagan ma’rifatparvar Ayniqsa, biz diniy-ma’rifiy Abduvahob berilgan kun» munosabati bilan adabiy-badiiy kecha To‘raqo‘rg‘on tuman 1-son kasb-hunar
tuzish to‘g‘risida”gi O‘zbekiston jonlarini fido qilishgan. kerak. Zotan, “Til yashasa, millat o‘tkazildi. U «Ona tilim - qalbim quyoshi» deb maktabi direktorining
Respublikasi Qonuni qabul Ulardan biri Mahmud yashaydi”. jadidchlarimiz qoldirgan soha xodimlari tilimizning ABDURASHIDOV, Nargiza ESHMATOVA, nomlandi. yoshlar ishlari bo‘yicha o‘rinbosari.
qilinishi mamlakatimizning Qoshg‘ariy turk tilining nozik Nafisa IBROHIMOVA, asarlarda ham ko‘rishimiz sofligini saqlashda, uni “Hidoya” o‘rta Uchqo‘rg‘on sanoat-texnologiyalari Tadbirda kasb-hunar maktabi direktori Gulnora Tahririyatdan: O‘zbek tiliga davlat tili maqomi
jahon kommunikatsiya tizimidan bilimdoni va yetuk targ‘ibotchisi To‘raqo‘rg‘on tuman mumkin. asrab-avaylashda, kelajak maxsus islom bilim texnikumi o‘quv Sodiqova so‘z olib, muhim sana bilan bog‘liq fikr- berilgan kun munosabati bilan viloyatimizdagi barcha
munosib o‘rin egallashiga zamin bo‘lib, u “arab tili bilan ikki 2-son kasb-hunar maktabi mulohazalarini bildirdi. Barchani til bayrami bilan professional ta’lim muassasalarida ma’naviy-ma’rifiy
yaratdi. uloqchi ot singari teng poyga 2-bosqich o‘quvchisi. Buyuk ma’rifatparvar avlodga bu omonatni yurti talabasi. bo‘limi boshlig‘i. tabrikladi. tadbirlar, adabiy kechalar bo‘lib o‘tdi.

4 № 19-20 (649-650) OKTYABR 2022 № 19-20 (649-650) OKTYABR 2022 5



21-OKTYABR - O‘ZBEK TILI BAYRAMI KUNI






“O‘zbek tili kambag‘al emas, balki o‘zbek tilini kambag‘al
deguvchilarning o‘zi kambag‘al. Ular o‘z nodonliklarini o‘zbek tiliga
to‘nkamasinlar”. Abdulla QODIRIY.

VATANGA


MUHABBAT TIMSOLI



O‘zbek tili shunday shirali, har bir quloqqa xush allalariyu bobo-buvilarimizdan eshitgan ertak,
yoqadi, eshitgan inson entikib ketadi. Jonajon tilimiz, hikoya, rivoyat va masallar orqali yuragimiz tub-
shoir Mirtemir aytganidek, yoshligimizdanoq jonu tubigacha kirib borgan, o‘z navbatida, ona tilimizga,
qulog‘imizga singib ketgan. Onalarimiz aytgan ona Vatanimizga muhabbat uyg‘otgan.

1989-yil 21-oktyabrda tiliga amal qilinishi bilan bog‘liq tilim” qasidasida ona tilining
xalqimizning muqaddas muammolarni aniqlash va bartaraf manguligi, barhayotligi oldida
qadriyatlaridan biri bo‘lgan etish bo‘yicha takliflar tayyorlash, inson umrining bir lahzalik xotira
ona tilimiz o‘zining qonuniy o‘zbek tilining yozma matni ekanligi ta’kidlanadi:
maqomi va himoyasiga ega me’yor va qoidalarini ishlab Sen mangusan,baqosan,
bo‘ldi. O‘zbekiston Respublikasi chiqishdan iborat. Men esam - o‘tkinchi zot.
Milliy tilimizga, ona tilimizga
Konstitutsiyasida ham davlat bo‘lgan e’tibor, nafaqat bugungi Sen hamisha bahorsan,
ONAM KABI mustahkamlab qo‘yildi. Shu kunda, balki tarixning barcha ma’naviy asoslarini
tilining maqomi huquqiy jihatdan
Men - lahzalik xotirot.
Ona tilim, jon tilim.
Vatanimiz mustaqilligining
davrlarida ham dolzarb ahamiyat
tariqa o‘zbek tili davlatimizning
kasb etib kelgan. Bobolarimiz
bayrog‘i, gerbi, madhiyasi
mustahkamlash, xalqimiz,
milliy tilni yo‘qotmoqlik
kabi qonun yo‘li bilan himoya
MUQADDASSAN, qilinadigan muqaddas davlat millatning yo‘qolishiga avvalo, yosh avlodni milliy
ramziga aylandi.
qadriyatlarimizga muhabbat va
qiyoslaganlar.
Keyingi yillarda davlat tilining
Darhaqiqat, tilning ahamiyati,
sadoqat ruhida tarbiyalashda
uning mavjudligi har qanday
ijtimoiy hayotda tutgan mavqeini
o‘zbek tilining ahamiyati tobora
ortib bormoqda. O‘zbek tilining
yurt, millat taraqqiyotini belgilab
yanada mustahkamlash maqsadida
ONA TILIM! 1989-yil 21-oktyabr. Tarix zarvaraqlariga oltin harflar bilan MILLAT bir qator ishlar olib borilmoqda. berishi, shubhasiz. Ayniqsa, shon-shuhrati, obro‘si borgan sari
Jumladan, O‘zbekiston
bugungi globallashuv dunyo
oshib bormoqda. Bunga shukrlar
Respublikasi Prezidentining 2019-
aytish barobarida o‘z hissamizni
xalqlarining turmush tarzi
qo‘shishga ham harakat qilaylik,
yil 21-oktyabrdagi farmoni bilan
umumiylik kasb etgan bir davrda
muhrlangan sana. Chunki bu kuni O‘zbekiston o‘z mustaqilligi sari
ikki hissa ortadi.
ehtirom ila munosabatda bo‘laylik.
Mahkamasi apparatining tarkibiy
ilk qadamini tashladi. Bu kun hurriyatning mayin shabadasi esishni O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar yuqoridagi so‘zlarning zalvori tilimizni asraylik, unga hurmat va
Yozuvchi va shoirlarimiz
bo‘linmasi hisoblangan Davlat
Bu bizning farzandlik burchimizdir!
Ona tili millatning birligi va birdamligining qilib, o‘zib borayotgan turk tilini boshlagan, o‘zbek tiliga davlat tili maqomi berilgan kundir. G‘URURI tilini rivojlantirish departamenti tilimiz haqida ko‘plab purma’no Munojat AKRAMOVA,
timsolidir. U millatni yagona xalq sifatida o‘z atrofida ko‘klarga ko‘taradi, uning o‘ziga tashkil qilindi. hikmatli so‘zlarni aytganlar To‘raqo‘rg‘on tuman 2-son
Bundan ko‘zlangan maqsad
xos xususiyatlarini mahorat bilan
birlashtiradi va dunyoda borliqni ta’min etadi. ko‘rsatib beradi. Abu Hayyonal- MILLAT VA MA’NAVIYATIMIZ davlat tilini rivojlantirish, davlat va tilni turlicha ta’riflaganlar. kasb-hunar maktabi ona tili va
Shukur Qurbonning “Ona
adabiyoti fani o‘qituvchisi.
Farzand tarbiyasida onaning o‘rni beqiyos bo‘lganidek, Andalusiyning turkiy va arab
insonning hayotda o‘z o‘rnini topishida, kamolotga rivojlanishiga va yashab qolishiga KO‘ZGUSI Mutaxassislarning fikricha, «ONA TILIM - QALBIM
tili muqoyasasiga bag‘ishlangan
erishuvida tilning o‘rni ulkan ahamiyatga ega. Shu bois asarini olamizmi, Navoiy jahon ahli bugungi kunda 7000
tilni onaga qiyoslab ona tili deb ataydilar. hazratlarining o‘zbek adabiy tiliga dan ziyod tilda so‘zlashadi. QUYOSHI»
asos solib, tilimizni sayqallab,
Jamiki ezgu fazilatlar, avvalo, O‘zbek tilining so‘zlari shu Ammo mamlakatlarning 200 Ona tili – davlat timsoli, mulki. Tilni asrash,
ona allasi va ona tilining bebaho qadar ma’noli, ko‘pki, bitta qo‘shgan bemisl hissasini ga yaqinida ona tili davlat tili rivojlantirish – millatning yuksalishi demak. O‘zbekiston
jozibasi orqali singadi. Inson ma’noga ega bo‘lgan tushunchasi olamizmi, hamma-hammasi shu Shu kundan e’tiboran, olim, jadidchilarning yirik bus-butun, yanada sayqal Respublikasi Konstitutsiyasida davlat tilining maqomi
qalbida ona tiliga nisbatan sof bir nechta so‘zlar orqali ifodalash til, shu millat vakillarining bir barcha davlat hujjatlari, namoyondasi Abdulla topgan holda yetkazishda, maqomini olgan, xolos. huquqiy jihatdan mustahkamlab qo‘yilgan. Shu tariqa
tuyg‘u, mehr-muhabbat alanga mumkin bo‘ladi. Masalan, oila farzandlari sifatida ko‘rsatgan arizalar, rasmiy xatlar Avloniy til to‘g‘risida nutq madaniyatini keng o‘zbek tili mustaqil davlatimizning Bayrog‘i, Gerbi,
oladi. birgina “kul” so‘zining bir necha fidoyiliklarining natijasidir. Madhiyasi qatorida turadigan, qonun yo‘li bilan himoya
Insonning qanday ma’nolari bor. Bilamizki, bir Navoiy yashagan davrni olaylik, o‘zbek tilida yozila fikr bildirar ekan: “Har omma oldida tatbiq qilishda Bugungi kunda Yer yuzida 50 qilinadigan muqaddas davlat ramziga aylandi.
ma’naviyatga ega ekani uning tushunchaga tegishli so‘z, bir bu davrga kelib fors tilining boshladi. Bu ne’matga bir millatning dunyoda mas’uliyatni zimmamizga millionga yaqin aholi o‘zbek tilida O‘zbek tiliga davlat tili maqomining berilishi Adabiy-badiiy kechada «Alla» ijro etildi.
tilida, chiroyli nutqida namoyon necha so‘zlar bilan ifodalansa, mavqei juda oshib ketdi. Bu til osonlikcha erishilmagani borligini ko‘rsatadurg‘on olmog‘imiz lozim. so‘zlashadi. Bu esa ona tilimizning xalqimizning milliy mustaqillikka erishish yo‘lidagi O‘quvchi-yoshlar tomonidan o‘zbek tili tarannum
bo‘ladi. Til millatning buyuk ya’ni sinonim so‘zlari qanchalik yozma va og‘zaki adabiyot tiliga muhim qadamlaridan biri bo‘lgan edi. Istiqlol etilgan she’rlar yod o‘qildi, ona tilimiz boshqa
boyligi, bebaho xazinasi, ko‘p bo‘lsa, ayni shu til boy aylanib bordi. Hattoki, turk tilida hech kimga sir emas. oynai hayoti til va Xulosa sifatida aytish umrboqiyligini mustahkam belgilab yillarida mamlakatimizda barcha sohalarda bo‘lgani tillarda ham madh etildi.
tuganmas boyligidir. Chunki til hisoblanadi. O‘zbek tilimiz ijod qiluvchi ijodkorlar ham o‘z Zero, til avloddan-avlodga adabiyotdir. Milliy tilni mumkinki, ona tili - turuvchi omil ekanligini bildiradi. kabi tilimiz taraqqiyotida ham muhim o‘zgarishlar O‘z navbatida, tadbir qatnashchilari O‘zbekiston
millatning tarixi, uning madaniy, tillar ichida o‘z mavqeiga ega tillari qolib, fors tilida ijod qilishga o‘tuvchi muqaddas meroski, yo‘qotmak millat ruhini millatning ruhi. Tilni Bir so‘z bilan aytganda, til - davlat yuz berdi. O‘zbek tilining xalqaro miqyosda obro‘si Respublikasining «Davlat tili to‘g‘risida»gi Qonunining
ma’naviy merosi, urf-odatlari bo‘lgan, eng jozibador tillardan o‘tib olishdi. Bu juda achinarli hol uning o‘tmishi va kelajagida yo‘qotmakdir”, deya asrash, rivojlantirish oshdi. “Davlat tili haqida”gi qonun ona tilimizning bir qator moddalarini sharhlab berdilar. Sahnada
va an’alari unda mujassam biri. Dunyo tillari ichida nufuziga edi. O‘zbek tili jar yoqasiga kelib, timsoli, mulki, ruhi, millatning bor go‘zalligi va jozibasini to‘la namoyon etish bilan o‘zbek tili rivojiga ulkan hissa qo‘shgan allomalar,
bo‘ladi. Shu sababli ona tilimizni ko‘ra o‘zbek tili 41-o‘rinda turadi. yo‘q bo‘lib ketish arafasida turgan millatning tarixi va ertangi kuyunib aytadi. Shunday - millatning yuksalishi madaniy va ma’naviy boyligi, xalqning birga, uni ilmiy asosda rivojlantirish borasida ham ma’rifatparvarlar siymosi gavdalantirildi. Milliy kuy-
asrab-avaylash, uni boyitishimiz Bu tilda dunyo tamadduniga edi. Shunda Navoiy hazratlari kuni yaqqol belgilanadi. ekan, tilimizning sofligini demak. Vatanini sevuvchi madaniyati, urf-odati, turmush tarzidagi keng imkoniyatlar yaratdi. Olimlar va mutaxassislar qo‘shiqlar va raqslar kechaga o‘zgacha fayz bag‘ishladi.
va avlodlarga to‘liqligicha tamal toshini qo‘ygan, insoniyat birinchilardan bo‘lib ona tili Buni milliy tilning saqlash uchun gapirganda har bir kishi o‘z ona tilini asosiy vosita va tarixidir. Shunday ekan, tomonidan ilm-fan va turli sohalarga oid ensiklopediya Tadbirdan so‘ng o‘quvchilarda shunday xulosa
yetkazishimiz kerak. sivilizatsiyasiga salmoqli, himoyasi uchun, uni asrab qolish va lug‘atlar, darslik va o‘quv qo‘llanmalari chop etildi. tug‘ildiki, til har bir millat madaniyatining o‘zagidir.
Bundan 33 yil muqaddam ulkan hissa qo‘shgan alloma uchun kurash boshladi. Biz ana ertangi kuni va kelajak ham nutq madaniyatiga asrab-avaylashi, ravnaq o‘zbek tilini xalqaro miqyosdagi obro‘- Til – millatning ma’naviy boyligidir. Til nafaqat Shu sababli ham u xalq taraqqiyoti va kelajagini
21-oktyabrda o‘zbek tiliga va mutafakkirlar ijod qilgan. shunday jasoratli bobolarimizga avlodning milliy ruhiyati rioya qilgan holda, toptirishi lozim. Buning e’tiborini yuksaltirish uchun uni milliy muomala vositasi – balki xalqning madaniyati, urf- belgilaydi. Shunday ekan, yoshlarni ona tilimizning
davlat tili maqomi berildi. Nafaqat ijod qilgan, balki uni munosib bo‘lmog‘imiz, ona haqida cheksiz darajada tilimizga chet tillardagi uchun, albatta o‘zligini va umumbashariy tushunchalar asosida odati, uning turmush tarzi, tarixidir. Shu boisdan xalqaro miqyosdagi obro‘-e’tiborini yuksaltirish,
Konstitutsiyamizda ham o‘zbek sayqallab, boyitib, avlodlarga tilimizni asrab-avaylashimiz, uning yosh avlodning ona tiliga hurmat ruhida tarbiyalash uni milliy va umumbashariy tushunchalar asosida
tili maqomi huquqiy jihatdan yetkazib kelishgan. Bu yo‘lda nufuzini oshirishimiz, go‘zal va qayg‘urgan, tilimizning so‘zlarni aralashtirmasdan, anglamog‘i va Vatan taraqqiy etgan tillar safiga kiritishda har -juda muhim. taraqqiy etgan tillar safiga qo‘shishdek maqsadida
mustahkamlab qo‘yildi. 1993- kerak bo‘lsa kurashgan, tilining sofligini avlodlarga meros sifatida sofligini saqlab qolish til qoidalariga amal qilib xizmatiga sidqidildan birimiz tilimizga chuqur hurmat bilan Barcha joylarda bo‘lgani kabi bizning kasb-hunar tarbiyalashimiz lozim.
yil 2-sentyabrda “Lotin tiliga sofligini, yaxlitligini saqlab qolish qoldirishimiz, dunyoga tanitishda uchun bor kuch-g‘ayratini so‘zlashimiz lozim bo‘ladi. kirishmog‘i zarurdir. yondashishimiz lozim. maktabimizda ham «O‘z tiliga davlat tili maqomi Dilrabo VAHOBOVA,
asoslangan o‘zbek alifbosini uchun ma’naviy jangga kirishgan, o‘z hissamizni qo‘shishimiz sarflagan ma’rifatparvar Ayniqsa, biz diniy-ma’rifiy Abduvahob berilgan kun» munosabati bilan adabiy-badiiy kecha To‘raqo‘rg‘on tuman 1-son kasb-hunar
tuzish to‘g‘risida”gi O‘zbekiston jonlarini fido qilishgan. kerak. Zotan, “Til yashasa, millat o‘tkazildi. U «Ona tilim - qalbim quyoshi» deb maktabi direktorining
Respublikasi Qonuni qabul Ulardan biri Mahmud yashaydi”. jadidchlarimiz qoldirgan soha xodimlari tilimizning ABDURASHIDOV, Nargiza ESHMATOVA, nomlandi. yoshlar ishlari bo‘yicha o‘rinbosari.
qilinishi mamlakatimizning Qoshg‘ariy turk tilining nozik Nafisa IBROHIMOVA, asarlarda ham ko‘rishimiz sofligini saqlashda, uni “Hidoya” o‘rta Uchqo‘rg‘on sanoat-texnologiyalari Tadbirda kasb-hunar maktabi direktori Gulnora Tahririyatdan: O‘zbek tiliga davlat tili maqomi
jahon kommunikatsiya tizimidan bilimdoni va yetuk targ‘ibotchisi To‘raqo‘rg‘on tuman mumkin. asrab-avaylashda, kelajak maxsus islom bilim texnikumi o‘quv Sodiqova so‘z olib, muhim sana bilan bog‘liq fikr- berilgan kun munosabati bilan viloyatimizdagi barcha
munosib o‘rin egallashiga zamin bo‘lib, u “arab tili bilan ikki 2-son kasb-hunar maktabi mulohazalarini bildirdi. Barchani til bayrami bilan professional ta’lim muassasalarida ma’naviy-ma’rifiy
yaratdi. uloqchi ot singari teng poyga 2-bosqich o‘quvchisi. Buyuk ma’rifatparvar avlodga bu omonatni yurti talabasi. bo‘limi boshlig‘i. tabrikladi. tadbirlar, adabiy kechalar bo‘lib o‘tdi.

6 № 19-20 (649-650) OKTYABR 2022





Yangi O‘zbekiston tom ma’noda iqtisodiy, ilmiy- AMALIY MASHG‘ULOT
texnikaviy, ijtimoiy-gumanitar sohalarda ham yangi
imkoniyatlar maydoniga aylanmoqda. So‘nggi yillarda
mamlakatimiz rivojlanishi va taraqqiyoti butkul yangi O‘TKAZISH MISOLIDA KASBIY
bosqichga qadam qo‘ydi, hayot jarayonlari tezlashdi.
Jumladan, professional ta’lim tizimida ham keng
qamrovli islohotlar jadallik bilan amalga oshirilmoqda. KO‘NIKMALARNI SHAKLLANTIRISH




















Ma’lumki, O‘zbekiston marotaba qaytarishi kerak. ko‘rsatib beradi. ketligi takrorlanishining Mashq-ko‘nikma va
Respublikasining “Ta’lim Misol tariqasida Buning uchun avtomobil natijasidir. mahoratlarning tashkil
to‘g‘risida”gi Qonuni yangi “Avtomobillarni va texnik xizmat ko‘rsatish 2. Takrorlash orqali etuvchilari bo‘lganligi
tahrirda qabul qilindi. Ushbu ta’mirlash chilangari” hamda sozlash asboblari «shartli reflekslar orqali kabi ishlab chiqarish
Qonunni takomillashtirish kasb yo‘nalishi uchun oldindan tayyorlab qo‘yilgan o‘rganish» printsipi hosil ta’limi ham asosiy usul
jarayonida 238 ta normaga o‘tiladigan «Avtomobil bo‘lishi kerak. bo‘ladi. hisoblangan mashqlar
tegishli o‘zgartirish va tuzilishi va ularga texnik Amaliy ko‘nikmalarni 3. O‘zlashtirishda bilan shakllanadi.
qo‘shimchalar kiritildi. xizmat ko‘rsatish» fanidan 3 marta namoyish qilish erishilgan natijalar Mashq deganda, ongli
Qo‘yilgan vazifalardan kelib avtomobillarni ta’mirlash tavsiya etiladi: rag‘batlantirilsa (maqtab ravishda ma’lum
chiqib, kasb-hunar ta’limi va ishga sozlash bo‘yicha 1. O‘quvchilarda to‘la turilsa), o‘rganish samarasi bir faoliyat usuli
tizimida o‘quvchilarda amaliy mashg‘ulotni ko‘rib va haqiqiy tasavvur paydo oshib boradi. bo‘yicha amaliy xatti-
umummehnat va kasbiy chiqamiz. bo‘lishi uchun namoyish Bugungi kunda harakatlarni ko‘p
ko‘nikma hamda malakalarni 1-pog‘ona: tushuntirish- oddiy tezlikda o‘tkaziladi. yuqoridagi bosqichlarni martalab takrorlash
rivojlantirish muhim qiziqtirish-ma’lumot berish. 2. Har bir ish bosqichini murakkablashtirishga tushuniladi.
ahamiyat kasb etmoqda. Mashg‘ulot o‘quvchilarni alohida va xususiyatlarini harakat qilinmoqda. Ya’ni,
Professional ta’lim avtomobillarga qiziqishini yaxshiroq ko‘rsatish uchun mavzuga shunday mashqlar Shunday qilib, mashqlarni
tizimida o‘qituvchi va uyg‘otishdan boshlanadi. sekin tezlikda namoyish kiritilishi mumkinki, mazmuni va o‘tkazish
o‘quvchilarning ta’lim So‘ngra o‘qituvchi qilinadi. ular doirasida o‘quvchi usullarining xususiyatlariga
sohasidagi hamkorligi, o‘quvchilarga amaliy 3. O‘quvchilarda aniq bir vaqtning o‘zida bir qarab guruhlarga ajratish
ya’ni birgalikdagi faoliyati mashg‘ulotni bajarish uchun tasavvur hosil qilish uchun nechta ko‘nikmalar va mumkin. Mashqlar ikki xil
deganda, birining ta’lim avtomobil to‘g‘risidagi oddiy tezlikda yana bir marta jarayonlarni amalda bajarishi yondashuv asosida tuzilishi
berishi va ikkinchisining ma’lumotlarni va uning to‘la ravishda ko‘rsatiladi. kerak. «Tushuntirish» mumkin. Birinchisiga
ta’limni o‘zlashtirishi tuzilishini tushuntiradi. Bunda 3-pog‘ona: ko‘rsatilgan va «namoyish etish» didaktik maqsadlar
tushuniladi. o‘qituvchi barcha o‘quv- tarzda qaytarish. pog‘onalari esa bo‘yicha ko‘nikmalarni
didaktik qulayliklardan, O‘quvchilarning har biri bosqichma-bosqich shakllantirishga
Professional ta’lim masalan, avtomobilning amaliyot o‘qituvchisining amalga oshiriladi. Bu usul yo‘naltirilgan mashqlar
tizimi o‘quvchilarining kinematik sxemalari, harakatlarini u ko‘rsatgan kasb-hunar maktablarida hamda boshlang‘ich
o‘zlari tanlagan mashinaning ishlashi tarzda qaytaradilar. kasbiy fanlardan amaliy mahoratni va murakkab
kasbiy ko‘nikmalarni bo‘yicha ko‘rsatmalar, O‘quvchilar ishlayotgan ko‘nikmalarni o‘rgatishda mahoratlarni shakllantirishga
shakllantirishlarida sozlash asboblari va xizmat paytda o‘qituvchi juda yaxshi samara beradi. yo‘naltirilgan mashqlar
«to‘rt pog‘onali ko‘rsatish vositalaridan ularning xatosini tuzatadi. Ish-harakat usullarini kiradi. Ikkinchisiga mazmun
usul» eng samarali ko‘rgazmali qulayliklar Yaxshi ishni maqtaydi, namoyish qilish usulini bo‘yicha: ish usullarini
hisoblanadi. Bu usul sifatida foydalanishi mumkin. kamchiliklarni tanqid qiladi. qo‘llashdan maqsad bajarishga yo‘naltirilgan
AQSH va Yevropaning Amaliyot o‘qituvchisi 4-pog‘ona: mashq qilish. o‘quvchilar ongida ish- mashqlar hamda ish
bir qancha davlatlari avtomobilni yurgazishdan Bir va ikkinchi bosqich harakatning aniq ko‘rish jarayonlarini bajarishga
kasb-hunar ta’limi oldin qilinadigan tayyorgarlik bo‘yicha o‘quvchilar tarzini yaratishdir. Ish- yo‘naltirilgan, texnologik
tizimida keng ishlari ketma-ketligini dastlabki nazariy harakatning aniq va to‘liq jarayonlarni boshqarishga
qo‘llaniladi. Bu tushuntiradi. Mashinani soz bilimlarga ega bo‘lishlari tarzi o‘quvchilar ongida bir yo‘naltirilgan mashqlar
usulda ko‘nikmalarni holatda ekanligini namoyish kerak. Ushbu usulni lahzada yuzaga kelmaydi. kiradi.
o‘zlashtirish jarayoni etish maqsadida mashinaning o‘quv jarayoniga qo‘llab Amalda u umumiy Ishlab chiqarish ta’limi
to‘rt bosqichda amalga to‘g‘ri sozlanganligi yoki o‘tkazilgan tadqiqotlar ko‘rinish tarzida taassurot jarayonida o‘quvchilarning
oshiriladi. uning ishida sodir bo‘ladigan va olimlar fikri bo‘yicha, qoldiradi. So‘ngra asta- kasbiy mahoratini
nuqsonlarni ko‘rsatib o‘tishi reja asosida ishlatilgan sekin faoliyatlar bo‘yicha shakllantirish maqsadida
Amaliyot o‘qituvchisi mumkin. tashqi qo‘zg‘ovchilar va aniqlanadi. ketma-ket murakkablashib
o‘quvchilarga avval 2-pog‘ona: namoyish nazorat qilinishi mumkin Ish usullari namoyishini boruvchi mashqlar tizimi
bajariladigan kichikroq bir qilish. bo‘lgan reaktsiyalargina qabul qila borib o‘quvchilar ishlab chiqilishi lozim.
ishni tushuntirib beradi, Bu pog‘onada amaliyot yetarli darajada tekshirilishi nafaqat tushunishlari, balki
so‘ngra uni qanday tartibda o‘qituvchisi tushuntirgan ish mumkin. Shundan kelib usta tomonidan ularga Zarifa
bajarilishini amalda bosqichlarini o‘zi amalda chiqib o‘rganishning «to‘rt ko‘rsatilayotgan barcha SARKAROVA,
ko‘rsatadi. O‘quvchi ishni bajarib ko‘rsatadi, ya’ni pog‘onali» usuli bo‘yicha usullarni alohida faoliyatlar Muhabbat
ko‘rsatilgan tarzda qaytarishi mashinani yurgazishdan quyidagi ilmiy xulosalarni bo‘yicha yodda saqlab RAHMONALIEVA,
(immitatsiya) kerak. oldin bajariladigan texnik berish mumkin: qolishlari kerak. Shuning Namangan shahar
O‘quvchilarning xatolarini xizmat ko‘rsatishlar, 1. O‘zlashtirish uchun ish usullari namoyishini 2-son kasb-hunar
amaliyot o‘qituvchisi sozligini tekshirish va (o‘rganish) - bu qo‘zg‘ash takrorlashni, bir necha marta maktabi
to‘g‘rilab turadi. O‘quvchi mashinani ishga tushirishni ta’siri va reaktsiya ketma- amalga oshirish lozim. maxsus fan
ushbu mashqni bir necha o‘qituvchilari.

7


№ 19-20 (649-650) OKTYABR 2022
HAYOT HAQIQATI







Bir ayol boshqasidan soʻradi.
- Yaqinda farzandli boʻldingiz. Tuqqaningizda eringiz nima sovgʻa qildi?
- Hech nima.
- Shu toʻgʻrimi? Yoʻq, oʻzingiz ayting? Siz ne azoblar bilan unga farzand tugʻib bersangiz-u, u
arzimagan boʻlsa ham sovgʻa bermasa? Nima, sizni qadringiz yoʻqmi?
Bu gaplar uning yuragini qizdirdi. Eri ishdan qaytganida, gʻazab bilan kutib oldi. Urishishdi.
Janjallashishdi. Axiyri, sovgʻa oʻrniga ajrashishga erishdilar...
Bu muammolar qayerdan paydo boʻldi oʻzi? Tanimagan, bilmagan bir ayolning ogʻzining bir
chetidan oson chiqqan gaplaridan. U shunchaki aytdi va ketdi. Biroq... Qadimda uch mergan tosh otishdan bosh tortibdi.
ustoz oralarida kim taʼlim Shunda xolis hakamlar shu
berishda ilgʻorligini uchinchi ustoz-shogirdni
aniqlamoqchi boʻlishibdi. gʻolib deb topishibdi.
Uchalasi ham bittadan Qolgan ikki ustoz norozi
Ikki yigit suhbatlashdi: Ota xotirjam yashardi. Undan soʻrashdi: shogirdlarini chaqirishibdi. boʻlib:
- Qayerda ishlaysan? - Nima, oʻgʻlingiz sizni koʻrishga tez-tez kelib Har bir shogird oʻz ustoziga - Axir, ular tosh
- Falon joyda. turmaydi? tosh otib, bu sanʼatni otish sanʼatini koʻrsatib
- Oyliging qancha? - Ishi qiyin. Boʻsh vaqti kam. qanchalar oʻzlashtirganini berishmadi-ku! - debdi.
- ... cha ming. - Siz uchun ham vaqti yoʻqligiga ishonasizmi? TARBIYA namoyish etishi kerak ekan. - Toʻgʻri, - debdi
- Atigi shumi? Oz-ku? Shunchani Ota farzandidan oldin rozi edi. Endi undan Birinchi ustoz shogirdi hakam, - lekin u shogirdini
qanday yetkazasan? gina qilishni boshladi. Qalbidagi musaffolik ketdi. otgan toshlarga epchillik ustoziga tosh otmaydigan
Bu gapni eshitib u ishini yomon Loyqalandi. Azoblana boshladi... bilan chap beribdi. Ikkinchi qilib tarbiyalabdi…
koʻrdi. Maoshini koʻtarishlarini soʻrab, Bunaqa savollar hammamizga beriladi. Har kuni. ustoz otilgan toshlarni Maʼnaviy tarbiya
shikoyat qildi. Boshligʻi bosh tortdi. Har doim. Oddiy soʻzlar bilan insonlar hayotiga daxl ustalik bilan shogirdiga jismoniy tarbiyadan
Ishdan boʻshatdi. Ishi, oz boʻlsa ham puli qilayotganimizni unutmaylik! qaytaribdi. Uchinchi ustundir. Ota-onasi va
bor edi. Endi tamoman ishsiz qoldi... ustozning shogirdi qancha ustozini eʼzozlagan inson
majburlashmasin, ustoziga yuksalishi muqarrar!

MOʻJIZA hosil qilish uchun, uch marta qayta sanadi. Qizcha: O‘QUVCHILAR

Ota-onasidan izn soʻramay,
- 1 dollar 4 sent pulim bor. Bu
U kishi:
yaqin dorixonaga bordi. Kirib
Bemor akasining xonasi oldida chaqmoq tezligida chiqib, uylariga pulimning bori, - dedi. “QUVNOQ
turgan qizcha, ota-onasining suhbatini qarasa, dorixonachi bir kishi bilan - Qizalogʻim, moʻjizani sotib olsang,
eshitib qoldi. gaplashayotgan ekan. Ularning nima qilasan? - deb soʻradi.
Ota: suhbatlari qiziganidan, dorixona - Akamning unga ehtiyoji bor. Usiz STARTLAR”DA
- Endi nima qilamiz, onasi? peshtaxtasiga barmoqlarini qoʻyib olgan tuzalmas ekan! - dedi. Kishi gap orasida
Oʻgʻlimiz oʻlim yoqasida. Jarrohlik qizchaga sotuvchi ahamiyat bermadi. ota-onasidan eshitganlarini, akasi oʻlishi BELLASHDI
amaliyoti tez oʻtkazilishi lozim! Lekin, Birozdan soʻng: mumkinligini, uyining qayerdaligini
bizda yetarli mablagʻ yoʻq! Uning - Senga nima kerak, qizalogʻim? - dedi. bilib oldi. U kishi unga qoʻlini uzatib,
hayoti xavf ostida. Najot qayerda Qizcha: “pulingni bergin”, dedi. Kelajak avlodni barkamol bo‘lib
ekan-a? - dedi. - Moʻjiza, - dedi. Sotuvchi hayron U jajji qoʻlchalarini choʻzib voyaga yetishiga ko‘maklashish,
Ona alamli yigʻi bilan: qolib: amakining kaftiga “moʻjiza”ning pulini o‘quvchi-yoshlarni jismoniy tarbiya
- Bunga moʻjiza kerak! Qoʻlimizdan - Nima? - dedi. qoʻydi. Amaki uning qoʻlidan tutib: va sportga yanada keng jalb etish,
kelganini qildik! - dedi. - Akamning tuzalib ketishi uchun - Men bilan yur! - dedi.
Qizcha ortiq tura olmadi. Yugurib “Moʻjiza”ni sotib olmoqchiman! - dedi. Qizcha “Moʻjiza sotiladigan boshqa ular o‘rtasida do‘stona aloqalarni
borib xonasiga qirdi. Pul toʻplaydigan Dorixonachi ohistalik bilan: dorixonaga borsak kerak”, deb oʻyladi. mustahkamlash hamda Prezidentimiz
qutichasini ochdi. Undan 1 dollar 4 sent - Qizalogʻim, bizda moʻjizalar Lekin ular toʻgʻri qizchaning uyiga tomonidan ilgari surilgan “Besh
mablagʻ chiqdi. Uning miqdoriga ishonch sotilmaydi! - dedi. kelishdi. U kishi uning ota-onasi muhim tashabbus” ijrosini ta’minlash
- Unda, uni bilan tanishdi. Amaki yetuk jarroh maqsadida Davlatobod tuman
qayerdan sotib ekan. Holatni oʻrganib, bolakayni oʻz
olsam boʻladi? - klinikasiga olib borib amaliyot oʻtkazdi. XTBga qarashli 53-sonli umumta’lim
deb soʻradi qizcha. Amaliyot muvaffaqiyatli oʻtdi. Oradan maktabining faol qizlari o‘rtasida
Sotuvchi javob vaqt oʻtib bolakay uyiga qaytdi. Ona “Quvnoq startlar” sport musobaqasi
berishidan oldin eriga qarab: o‘tkazildi.
boyagi kishi: - Allohimga shukr! Bu doktorni bizga
- Qancha puling ayni kerakli damda Oʻzi yubordi. Bu -
bor? - dedi. moʻjiza! - dedi...
NAFOSAT tayyorladi.
KITOB -





Qizg‘in va murosasiz kechgan
ADABIYOTGA MA’NAVIYAT KO‘ZGUSI musobaqada jami 30 nafar o‘quvchilar

HAMNAFAS QIZLAR Mazkur kasb-hunar maktabida tashkillangan uchta jamoaga bo‘lingan holda
5 shart bo‘yicha bahslarga kirishishdi.
To‘raqo‘rg‘on tuman 1-son kasb-hunar maktabi yana bir tadbirlar “Kitob - ma’naviyat ko‘zgusi”, Musobaqada o‘quvchilar faol ishtirok
kutubxonasida "Yosh adabiyotshunoslar" va "Faol “Bilimlar xazinasi - kitob” deb nomlandi. etishdi. Har br jamoa epchil, chaqqon va
kitobxonlar" to‘garigi a’zolari bilan hamkorlikda "Biz mahoratli ekanini namoyon eta oldi.
- Zulfiyaxonim izdoshlarimiz" nomli she’riyat kechasi Tadbirlarda kutubxonaning faol o‘quvchilaridan
o‘tkazildi. 35-raqamli axborotlarni qayta ishlash ustasi yo‘nalishi Bu kabi sport musobaqalari
She’riyat kechasida o‘quvchilarimiz Zulfiyaxonimni o‘quvchisi Madina Ismailova tomonidan yozuvchi yoshlarning sportga bo‘lgan qiziqishini
eslab, shoira she’rlaridan yod aytdilar, baxru bayt Adam Jeksonning "Sog‘lom bo‘lishning o‘n siri" yanada kuchaytirish, jismoniy tarbiya
uyushtirdilar. nomli kitob taqdimoti ham bo‘lib o‘tdi. Yozuvchi bu va sportga jalb etish, yuqori natijalarga
Tadbirda adabiyot bilan hayot hamisha hamnafas kitobida yoshlar baxtli bo‘lishining o‘nta siri, hayotni erishishlari uchun xizmat qiladi.
ekanligi yana bir bor isbotini topti. She’rxonlik kechasi o‘zgartiradigan donishmandlik haqida so‘z yuritib, baxt Sevara MAMATOVA,
o‘quvchilarda katta taassurot qoldirdi. haqida zamonaviy zarbulmasalni taqdim etadi. maktabning jismoniy tarbiya

Ma’mura ABDURAHMONOVA, fani o‘qituvchisi.
ARM rahbari.

8 № 19-20 (649-650) OKTYABR 2022




101 ogohlantiradi!
IS GAZIDAN SAQLANING!







Is gazi qayerdan paydo mahsulotining to‘liq yonmasligi
bo‘ladi va undan zaharlanganda natijasida zaharlanish mumkin.
qanday yordam ko‘rsatish Is gazi organizmga nafas
lozim? a’zolari orqali ta’sir etadi.
Is gazi (SO) rangsiz, hidsiz, Ushbu gaz kislorodga MUASSIS:
ko‘p uchraydigan zaharli nisbatan 300 marotaba tez
birikma. U tabiiy gaz, yoqilg‘i, va ko‘proq gemoglabinga Namangan vilоyati
ko‘mir, o‘tin cho‘g‘lari to‘liq birikish xususiyatiga ega. kasbiy ta’limni rivojlanti-
yonmasligi oqibatida vujudga Is gazi bilan zaharlangan rish va muvofiqlashtirish
keladi. Tutun tarkibida 3 organizmda uglerod va oqsil hududiy bоshqarmasi
foiz ishlangan gazda 13 foiz, almashinuvi buziladi, natijada
portlovchi gazlar tarkibida asidoz alomatlari yuzaga Uslubiy, ma’naviy-
50-60 foizgacha is gazi bo‘ladi. keladi. Bosh miyada bosimning ma’rifiy nashr
Is gazidan qator organik oshishi kuzatiladi. Organizmga
moddalar (aseton, metil spirt, kislorod yetishmasligi oqibatida bo‘lishi mumkin: - yong‘in xavfsizligi Muharrir:
fenol va boshqalar)ni sintez markaziy asab tizimi faoliyati - xonadonlar isitish qoidalariga amal qilmaslik; Botirali
qilish uchun foydalaniladigan buziladi. tizimlariga tabiiy gazning - isitish uchun mo‘ljallangan PIRMATOV
korxonalarda, avtoulovlar turar Shuning uchun tabiiy ulanishida me’yoriy talablarga pechkalar hamda mo‘rilarning
joylarida ventilatsiya yomon gazning xonada to‘planishi rioya etilmasligi; soz holatda emasligi, yaxshi Тahrir hay’ati:
bo‘lganda, yangi bo‘yalgan oqibatida zaharlanish va - tabiiy gazdan tozalanmaganligi va boshqalar.
shamollatilmaydigan xonalarda, yong‘in yoki portlash sodir foydalanishda texnika Oldinda kuz-qish mavsumi. B. Tojimatov (rais),
shuningdek, uy sharoitlarida bo‘lishi mumkinligini aytib, xavfsizligi qoidalariga rioya Uylarni isitishda yong‘in I. Jakbarov,
tabiiy gaz chiqib turganda va fuqarolarni hushyorlikka qilinmasligi; xavfsizligi qoidalariga qat’iy S. Saydaliyev
pechka bilan istiladigan uylar, chaqiramiz. - nostandart va qo‘lbola rioya qiling!
hammomlarda, dam olish Tabiiy gaz va is gazi bilan isitish vositalaridan Akmal MUSAEV,
palatkalarida isinish uchun zaharlanish bilan bog‘liq foydalanish; Davlatobod tuman 2000-yil 1-yanvardan
cho‘g‘-olovlari va boshqalardan favqulodda vaziyatlar sodir - qishki isitish qurilmalarini FVBNTB boshlig‘i v.v.b, chiqa boshlagan.
foydalanganda yonish bo‘lishiga quyidagilar sabab nazoratsiz qoldirish; katta serjant. Gazeta vilоyat matbuоt va
axbоrоt bоshqarmasida
2006-yil 29-dekabrda
08-0021 raqami bilan
rо‘yxatdan о‘tgan.
Hajmi - 2 bоsma tabоq.
Bichimi А-3


Nashr kо‘rsatkichi 5061
Fоydalanilmagan xatlarga
javоb qaytarilmaydi

Muallif fikri tahririyat nuqtai
nazaridan farqlanishi mumkin

Gazeta materiallari
tahririyatda terilib sahifalandi

Nashr sifati uchun
bоsmaxоna mаs’ul

Gazeta «Poligraf-Press»
MCHJ bоsmaxоnasida
оfset usulida 2030 nusxada
chор etildi.
Kоrxоna manzili:
151111, Marg‘ilon shahri,
HURMATLI MUSHTARIYLAR! Turkiston kо‘chasi,
236-“B” uy

Xabaringiz bor, ayni kunda barcha taʼlim muassasalarida “Mahorat Gazeta bir oyda

maktabi” gazetasiga 2023-yil uchun obuna jarayoni davom etmoqda. ikki marotaba
chop etiladi
Aziz muxlislar, hurmatli tizim fidoyilari! Buyurtma №

Maʼlumki, tizimga doir yangiliklar, farmon va qarorlar, maʼrifiy va tarbiyaviy ahamiyatga ega maqolalar, barcha fanlar boʻyicha
dars ishlanma hamda oʻquv-metodik tavsiyalarning berib borilishi faoliyatingizda, soha rivojida muhim koʻmakchi boʻlishi shubhasiz. Bahоsi kelishilgan narxda
Shu bois ayni kunda davom etayotgan obuna jarayonida sizning fidoyiligingiz juda muhim. Bosishga topshirish vaqti: 12:00
Oʻylaymizki, siz tizim nashriga obuna boʻlib, oʻz taʼlim muassasangizni faollar qatorida boʻlishiga munosib hissangizni qoʻshasiz. Topshirildi: 11:30
Zero, professional taʼlim tizimida “Mahorat maktabi” gazetasining alohida oʻrni bor.
Gazetaning yillik obuna bahosi MANZILIMIZ:

160101, Namangan shаhri,
Namangan tumani 2-son
150 000 soʻm kasb-hunar maktabi jamoasi Usmon Nosir kо‘chasi, 14-uy.
Tahririyat rekviziti: ta’lim muassasasi ishlab Tel: 91 348-68-88
CHEKI “Hamkorbank” ATB Namangan filiali chiqarish ta’limi ustasi Elektron manzillarimiz:
h/r 2021 0000 4040 5869 9001 MFO: 00992 INN (STIR): 203 280 888 RAHMONOV ALIXONning mahо[email protected]
bevaqt vafoti munosabati bilan mahо[email protected]
Toʻlovlar tahririyat hisob raqamiga toʻgʻridan-toʻgʻri pul oʻtkazish orqali hamda tahririyatning oʻzida marhumning oila a’zolariga ISSN 2010-5983
naqd pul yoki plastik kartalar vositasida amalga oshiriladi. chuqur hamdardlik bildiradi.