โครงการแก้มลิง

โครงการแก้ก้ ก้ ม ก้ มลิลิ ลิ ง ลิ ง โดย สาขารัฐประศาสนศาสตร์ วิชา วิถีไทยและปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง

โครงการแก้มลิง เป็นแนวคิดในพระราชดำ ริของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่9 สืบเนื่องจากวิกฤตการณ์น้ำ ท่วมอย่างรุนแรงใน พ.ศ. 2538 อันเป็นผลที่เกิด จากฝนตกหนัก ในพื้นที่ลุ่มน้ำ เจ้าพระยาเฉพาะในเขตลุ่มน้ำ เจ้าพระยาตอนบน และตอนล่าง ทำ ให้ปริมาณน้ำ จำ นวนมากไหลหลาก ลงสู่แม่น้ำ เจ้าพระยา จน กระทั่งเกิดสภาวะน้ำ ท่วมขังในพื้นที่หลายจังหวัด รวมทั้งกรุงเทพมหานครและ ปริมณฑล เป็นระยะเวลานานกว่า 2 เดือน พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่9ทรงมีความห่วงใยประชาชนที่ ได้รับความ เดือดร้อนจากสภาวะน้ำ ท่วม ที่เกิดขึ้น จึงทรงศึกษาหาแนวทางแก้ไข ปัญหาพร้อมทั้งได้พระราชทานแนวทางดำ เนินการเป็นระยะ ๆ ตลอดช่วง วิกฤตการณ์ เพื่อให้หน่วยราชการที่เกี่ยวข้องไปช่วยเหลือทั้งปัญหาเร่งด่วน เฉพาะหน้าและการวาง แผนแก้ไขปัญหาระยะสั้นและระยะยาว โดยมี กรมชลประทานเป็นหน่วยงานหนึ่งที่สนองแนวพระราชดำ ริในการดำ เนินงาน แก้ไขปัญหาดังกล่าว จึงบังเกิดเป็นโครงการแก้ไขปัญหาน้ำ ท่วม พื้นที่ในเขต กรุงเทพมหานคร และปริมณฑลตามแนวพระราชดำ ริ ทั้งนี้ นอกจากโครงการแก้มลิงจะมีขึ้นเพื่อช่วยระบายน้ำ ลดความ รุนแรงของปัญหาน้ำ ท่วมในพื้นที่กรุงเทพมหานครและบริเวณใกล้เคียงแล้ว ยัง เป็นการช่วยอนุรักษ์น้ำ และสิ่งแวดล้อมอีกด้วย โดยน้ำ ที่ถูกกักเก็บไว้ เมื่อถูก ระบายสู่คูคลอง จะไปบำ บัดน้ำ เน่าเสียให้เจือจางลง และในที่สุดน้ำ เหล่านี้จะ ผลักดันน้ำ เสียให้ระบายออกไปได้ ความเป็ป็ป็นป็ มาของ โครงการแก้ก้ ก้ ม ก้ มลิลิ ลิ ง ลิ ง

เกิดจากการที่พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพล อดุลยเดช มีพระราชดำ ริถึงลิงที่อมกล้วยไว้ในกระพุ้งแก้มได้คราว ละมากๆ จึงมีพระราชกระแสอธิบายว่า " ลิงโดยทั่วไป ถ้าเราส่ง กล้วยให้ ลิงจะรีบปอกเปลือก เอาเข้าปากเคี้ยว แล้วนำ ไปเก็บไว้ ที่แก้มก่อน ลิงจะทำ อย่างนี้จนกล้วยหมดหวีหรือเต็มกระพุ้งแก้ม จากนั้นจะค่อยๆ นำ ออกมาเคี้ยวและกลืนกินภายหลัง " ด้วยแนว พระราชดำ รินี้จึงเกิดเป็น โครงการแก้มลิงขึ้น แนวคิคิ คิ ด คิ ดของ โครงการแก้ก้ ก้ ม ก้ มลิลิ ลิ ง ลิ ง

ลัลั ลั ก ลั กษณะและวิวิ วิ ธี วิ ธี ธี ก ธี การ ของโครงการแก้ก้ ก้ ม ก้ มลิลิ ลิ ง ลิ ง 1. ดำ เนินการระบายน้ำ ออกจากพื้นที่ตอนบนให้ไหลไปตาม คลองในแนวเหนือ-ใต้ลงคลอง พักน้ำ ขนาดใหญ่ที่บริเวณ ชายทะเล เช่น คลองชายทะเลของฝั่งตะวันออก ซึ่งจะทำ หน้าที่ เป็นบ่อเก็บน้ำ ขนาดใหญ่ คือ แก้มลิง ต่อไป 2. เมื่อระดับน้ำ ทะเลลดต่ำ ลงกว่าระดับน้ำ ในคลอง ก็ทำ การ ระบายน้ำ จากคลองดังกล่าวออกทางประตูระบายน้ำ โดยใช้หลัก การทฤษฎีแรงโน้มถ่วงของโลก (Gravity Flow) ตามธรรมชาติ 3. สูบน้ำ ออกจากคลองที่ทำ หน้าที่แก้มลิงนี้ ให้ระบายออกใน ระดับต่ำ ที่สุดออกสู่ทะเล เพื่อจะได้ทำ ให้น้ำ ตอนบนค่อยๆ ไหล มาเองตลอดเวลาส่งผลให้ปริมาณน้ำ ท่วมพื้นที่ลดน้อยลง 4. เมื่อระดับน้ำ ทะเลสูงกว่าระดับน้ำ ในลำ คลองให้ทำ การปิด ประตูระบายน้ำ เพื่อป้องกันมิให้น้ำ ย้อนกลับ โดยยึดหลักน้ำ ไหลทางเดียว(One Way Flow)

ประเภทของ โครงการแก้ก้ ก้ ม ก้ มลิลิ ลิ ง ลิ ง โครงการแก้มลิงมี ๓ ขนาด คือ 1. แก้มลิงขนาดใหญ่ ( Retarding Basin) คือ สระน้ำ หรือ บึงขนาดใหญ่ ที่รวบรวมน้ำ ฝนจากพื้นที่บริเวณนั้นๆ โดยจะกักเก็บ ไว้เป็นระยะเวลาหนึ่งก่อนที่จะระบายลงสู่ลำ น้ำ พื้นที่เก็บกักน้ำ เหล่านี้ ได้แก่ เขื่อน อ่างเก็บน้ำ ฝาย ทุ่งเกษตรกรรม เป็นต้น ลักษณะสิ่ง ก่อสร้างเหล่านี้จะมีวัตถุประสงค์อื่นประกอบด้วย เช่น เพื่อการ ชลประทาน เพื่อการประมง เป็นต้น 2. แก้มลิงขนาดกลาง เป็นพื้นที่ชะลอน้ำ ที่มีขนาดเล็กกว่า ก่อสร้างในระดับลุ่มน้ำ มักเป็นพื้นที่ธรรมชาติ เช่น หนอง บึง คลอง เป็นต้น 3. แก้มลิงขนาดเล็ก (Regulating Reservoir) คือแก้มลิง ที่มีขนาดเล็กกว่า อาจเป็นพื้นที่สาธารณะ สนามเด็กเล่น ลานจอดรถ หรือสนามในบ้าน ซึ่งต่อเข้ากับระบบระบายน้ำ หรือคลอง ทั้งนี้แก้มลิงที่อยู่ในพื้นที่เอกชน เรียกว่า " แก้มลิงเอกชน " ส่วนที่อยู่ในพื้นที่ของราชการและรัฐวิสาหกิจจะเรียกว่า " แก้มลิง สาธารณะ "

ประโยชน์น์ น์ ข น์ ของ โครงการแก้ก้ ก้ ม ก้ มลิลิ ลิ ง ลิ ง " แก้มลิง " เป็นโครงการอเนกประสงค์สำ คัญยิ่ง เพราะไม่ เพียงแต่ช่วยบรรเทาอุทกภัยให้กับพื้นที่กรุงเทพมหานครและ ปริมณฑลเท่านั้น แต่ยังช่วยระบายน้ำ จากภาคเหนือลงสู่อ่าวไทยตาม จังหวะการขึ้นลงของระดับน้ำ ทะเล โดยอาศัยแรงโน้มถ่วงของโลกและ การสูบน้ำ ที่เหมาะสม ทั้งยังเพิ่มประสิทธิภาพการระบายน้ำ ตามคู คลองธรรมชาติในช่วงฤดูฝนอีกด้วย นอกจากนี้โครงการแก้มลิงยังช่วยป้องกันการรุกล้ำ ของน้ำ เค็มในช่วงฤดูแล้ง ไม่ให้น้ำ เค็มจากทะเลไหลเข้าสู่แม่น้ำ ลำ คลองและ พื้นที่การเกษตร รวมทั้งแก้มลิงยังสามารถเก็บกักน้ำ จืดไว้ด้านเหนือ ประตูระบายน้ำ ประชาชนจึงสามารถนำ น้ำ ไปใช้ประโยชน์ในด้าน การเกษตรกรรมอุตสาหกรรม และการอุปโภคบริโภคอีกด้วยที่สำ คัญ โครงการแก้มลิงยังมีส่วนสำ คัญในการช่วยอนุรักษ์น้ำ และสิ่งแวดล้อม เนื่องจากน้ำ ที่ถูกกักเก็บไว้ในแก้มลิงต่าง ๆ เมื่อถูกระบายสู่คู คลอง จะไปช่วยบำ บัดน้ำ เน่าเสียให้เจือจางลง กระทั่งผลักดันให้น้ำ เน่าเสีย เดิมที่มีอยู่ ถูกระบายออกไปได้ในที่สุด

ปัจจุบันโครงการแก้มลิงมีทั้งแก้มลิงขนาดเล็กและแก้มลิงขนาด ใหญ่กระจายอยู่ทั่วพื้นที่กรุงเทพมหานคร กว่า 20 จุด โดยส่วนใหญ่จะ เป็นพื้นที่ทางฝั่งธนบุรี เพราะเป็นส่วนที่มีคลองจำ นวนมาก ซึ่งการ ระบายน้ำ ในจุดนี้จะระบายออกทางแม่น้ำ เจ้าพระยา ทั้งนี้โครงการแก้มลิง จะแบ่งออกเป็น 2 ส่วน คือ 1. โครงการแก้มลิงฝั่งตะวันออกของแม่น้ำ เจ้าพระยา โดยส่วนนี้จะทำ การรับน้ำ ในพื้นที่ฝั่งตะวันออกของแม่น้ำ เจ้าพระยา นับ ตั้งแต่จังหวัดสระบุรี พระนครศรีอยุธยา ปทุมธานี นนทบุรี และ กรุงเทพมหานคร มาตามคลองสายต่าง ๆ โดยใช้คลองชายทะเลที่ตั้งอยู่ ริมทะเลด้านจังหวัดสมุทรปราการ ทำ หน้าที่เป็นบ่อพักน้ำ หรือรับน้ำ และ พิจารณาหนองบึงหรือพื้นที่ว่างเปล่าตามความเหมาะสม เพื่อเป็นบ่อพัก น้ำ เพิ่มเติมโดยใช้คลองธรรมชาติในแนวเหนือ-ใต้ เช่น คลองพระองค์ ไชยนุชิต คลองบางปลา คลองด่าน คลองบางปิ้ง คลองตำ หรุ คลอง ชายทะเล เป็นแหล่งระบายน้ำ เข้า-ออกจากบ่อพักน้ำ 2. โครงการแก้มลิงฝั่งตะวันตกของแม่น้ำ เจ้าพระยา แก้มลิงฝั่งนี้จะใช้คลองมหาชัย คลองสนามชัย และแม่น้ำ ท่าจีน ทำ หน้าที่เป็นคลองรับน้ำ ในพื้นที่จังหวัดอ่างทอง อยุธยา ปทุมธานี นครปฐม และกรุงเทพมหานคร แล้วระบายลงสู่ทะเลด้านจังหวัด สมุทรสาคร โครงการแก้ก้ ก้ ม ก้ มลิลิ ลิ ง ลิ ง มีมี มี ที่ มี ที่ ที่ไที่ หนบ้บ้ บ้ า บ้ าง

นอกจากนี้ยังมีโครงการแก้มลิง"แม่น้ำ ท่าจีนตอนล่าง"เพื่อช่วยระบาย น้ำ ที่ท่วมให้เร็วขึ้น โดยใช้หลักการควบคุมน้ำ ในแม่น้ำ ท่าจีน คือ เปิดการระบาย น้ำ จำ นวนมากลงสู่อ่าวไทย เมื่อระดับน้ำ ทะเลต่ำ ซึ่งโครงการนี้จะประกอบไปด้วย 3 โครงการในระบบคือ 1. โครงการแก้มลิง แม่น้ำ ท่าจีนตอนล่าง ประกอบด้วย- ประตูระบายน้ำ ค.ส.ล. ปิดกั้นแม่น้ำ ท่าจีน - ประตูเรือสัญจร - ทำ นบดินปิดลำ น้ำ เดิม - บันไดปลา - สถานีสูบน้ำ ขนาดใหญ่ 2. โครงการแก้มลิง คลองมหาชัย-คลองสนามชัย ประกอบด้วยประตู้ระบายน้ำ รวม ทั้งคลองสาขาต่าง ๆ อันได้แก่ - ประตูระบายน้ำ คลองสหกรณ์สาย 3 - ประตูระบายน้ำ คลองเจ็ก - ประตูระบายน้ำ คลองโคกขาม - ประตูระบายน้ำ คลองแสมดำ - ประตูระบายน้ำ คลองแสมดำ ใต้ 3. โครงการแก้มลิง คลองสุนัขหอน ประกอบด้วย - ประตูปิดกั้นคลองสุนัขหอน พร้อมอาคาร - สถานีสูบน้ำ ออกจากคลองสุนัขหอน นอกจากนี้ โครงการแก้มลิง ยังได้นำ ไปใช้ในหลายๆ พื้นที่ในต่างจังหวัด เพื่อ กักเก็บน้ำ และลดความรุนแรงของอุทกภัยด้วยเช่นกัน -โครงการแก้มลิงคลองมหาชัย-คลองสนามชัย จังหวัดสมุทรสาคร - ทุ่งทะเลหลวง โครงการแก้มลิงในจังหวัดสุโขทัย

https://www.porpeang.org/content/4982/ สืบค้นเมื่่อวันที่ 28 กุมภาพันธ์ 2566 https://www.royalparkrajapruek.org/Knowledge/vi ew/210 สืบค้นเมื่่อวันที่ 28 กุมภาพันธ์ 2566 https://images.app.goo.gl/LKmsP8MzdsrfJiKS6 สืบค้นเมื่่อวันที่ 28 กุมภาพันธ์ 2566 อ้อ้ อ้ า อ้ างอิอิ อิ ง อิ ง

สมาชิชิ ชิ ก ชิ ก 003 น.ส.วิภาวี อยู่พูน 004 น.ส.สุมาลี พะนาน 015 น.ส.พันธิตรา ทองมณี 016 น.ส.ขวัญนวณัฐ หลงภูงา 021 น.ส.พิยาดา รุดบุญ 026 น.ส.ธัญมน ดีหามแห 027 นายรชต โตบัณฑิต 030 น.ส.สุทธิดา ช้างอุไร 041 น.ส.ทิพาพร ไชยเงิน 042 น.ส.กนกวรรณ เนียมกูล 084 นายแทนเทพ บรรจงทัศน