UNESCO

UNESCO

V PREŠOVSKOM KRAJI

UNESCO w województwie preszowskim
UNESCO in the Prešov Region

Na území Prešovského samosprávneho kraja (PSK) sa nachádzajú štyri lokality zapí-
sané do Zoznamu svetového dedičstva UNESCO. Každá lokalita je tvorená viacerými
objektmi.
Kultúrne dedičstvo UNESCO v prešovskom regióne:
• Levoča, Spišský hrad a kultúrne pamiatky okolia 
• Bardejov – historické jadro mesta
• Drevené kostoly v slovenskej časti Karpatského oblúka
Prírodné dedičstvo UNESCO v prešovskom regióne:
• Karpatské bukové pralesy

Na terenie Preszowskiego Województwa Samorządowego (PSK) znajdują się cztery
zabytki wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Każdy z nich składa się z kilku
obiektów.
Dziedzictwo kulturowe UNESCO w regionie Preszowa stanowią:
• Lewocza, Zamek Spiski i związane z nim zabytki,
• Bardejów – zabytkowe centrum miasta,
• Drewniane kościoły w słowackich Karpatach.
Dziedzictwo naturalne UNESCO w regionie Preszowa to:
• Pierwotne lasy bukowe Karpat.

There are four locations included in the UNESCO List of World Heritage Sites situated
in the territory of the Prešov Self-Governing Region (PSGR). Each of them consists of
several premises or parts.
UNESCO Cultural Heritage situated in the Prešov Region:
• Levoča, Spišský hrad (Spiš Castle)
and the Associated Cultural Monuments 
• Bardejov Town Conservation Reserve
• Wooden Churches of the Slovak part
of the Carpathian Mountain Area
UNESCO Natural Heritage in the Prešov Region:
• Primeval Beech Forests
of the Carpathians

 Levoča, Spišský hrad  Drevené kostoly v slovenskej časti Karpatského oblúka
a kultúrne pamiatky okolia  • Kežmarok
• Levoča • Ladomirová
• Spišský hrad • Hervartov
• Spišské Podhradie • Bodružal
• Spišská Kapitula
• Žehra  Karpatské bukové pralesy
 Bardejov – historické jadro mesta • Rožok
• Bardejov • Kyjovský prales
• Stužica
• Havešová

3

1

foto Peter Olekšák

Levoča, Spišský hrad a kultúrne pamiatky okolia

Lewocza, Zamek Spiski i związane z nim zabytki | Levoča, Spiš Castle and the Associated Cultural Monuments

Ako prvý v rámci Slovenska bol do Zoznamu Jako pierwszy na Słowacji został wpisany w ro- The Spiš Castle and the Associated Cultural Mon-

svetového dedičstva UNESCO v roku 1993 zapísaný ku 1993 na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO uments were inscribed in the UNESCO List of World

Spišský hrad a pamiatky okolia. V roku 2009 k nim Zamek Spiski i zabytki znajdujące się w jego pobliżu. Heritage Sites in 1993 as the first locations in the ter-

bola zaradená Levoča a došlo k rozšíreniu lokality pod W 2009 roku została do nich zaliczona Lewocza i w ten ritory of Slovakia. Levoča was added to the UNESCO
dnešný názov - Levoča, Spišský hrad a kultúrne sposób poszerzono chroniony teren, który obecnie List of World Heritage Sites in 2009, the location was
pamiatky okolia. nosi nazwę - Lewocza, Zamek Spiski i związane enlarged and its name was modified to its present
4 z nim zabytki. form - Levoča, Spiš Castle and the Associated
Cultural Monuments.

Pýchou Levoče je najvyšší dreve-
ný neskorogotický oltár na svete,
vysoký 18,62 metra, vyrobený v rokoch
1507-1517 v dielni Majstra Pavla.

Dumą Lewoczy jest najwyższy
na świecie późnogotycki ołtarz
drewniany, mający wysokość 18,62
metra, wykonany w latach 1507-1517
w warsztacie Mistrza Pawła.

Levoča is famous for its highest
wooden Late Gothic altar in the
world which is 18.62 m high. It was
carved in the workshop of Master Pa-
vol of Levoča between 1507 and 1517.

Bývalé slobodné kráľovské mesto Levoča cennych gotyckich ołtarzy skrzydłowych. Tuż 5
dodnes obklopujú stredoveké hradby. Roz- obok znajduje się ratusz z arkadami i klatka
ľahlému obdĺžnikovému námestiu, ktoré lemu- hańby.
je 50 patricijských domov, dominuje Bazilika
sv. Jakuba zo 14. storočia s kolekciou vzácnych The former free royal town of Levoča has
gotických krídlových oltárov. V tesnej blízkosti been enclosed within its ancient city walls
je radnica s arkádami a klietka hanby. up to the present time. The wide rectangular
square is surrounded by 50 patrician houses
Dawne wolne miasto królewskie Lewoczę and dominated by Basilica of St. Jacob dating
do dziś otaczają średniowieczne mury obron- back to 14th century with the precious collec-
ne. Na rozległym prostokątnym rynku, do któ- tion of the Gothic winged altars of outstanding
rego przylega 50 domów patrycjuszy, dominu- value. At close quarters there are theTown Hall
je Bazylika św. Jakuba z XIV wieku z kolekcją with its arcades and the Cage of Shame.

foto Zoltán Duray foto Tibor Morvay

Spišský hrad je historickou dominantou
Spiša. Svojou rozlohou (4 hektáre) patrí medzi
najväčšie hradné komplexy v strednej Európe.

Zamek Spiski to historyczna dominan-
ta Spisza. Ze względu na swoją powierzchnię
(4 hektary) jest zaliczany do największych kom-
pleksów zamkowych w Europie Środkowej.

The Spiš Castle is a dominating historical
feature of the Spiš Region. By its area (4 hec-

6 tares), it is ranked among the largest castle com-
plexes in the Middle Europe.

Spišské Podhradie bolo v 12. storočí skutočne z wielkimi bramami. W niektórych kamieniczkach za- 7
podhradím, no vyvinulo sa v mestečko, nezávislé od chowały się dwukondygnacyjne spichrze. Częścią Spi-
hradu. Na nepravidelnom námestí sú zachované gotic- skiego Podgrodzia jest dzielnica Spiska Kapituła.
ko-renesančné meštianske domy. Majú typické podcho-
dy s veľkými bránami. Niektoré domy majú zachované In 12th century, Spišské Podhradie used to be
stredoveké dvojpodlažné sýpky. Súčasťou Spišského just an extramural settlement however; it developed
Podhradia je mestská časť Spišská Kapitula. into a small town, independent from the castle. The
Gothic and Renaissance burgers houses line up around
Spiskie Podgrodzie w XII wieku było naprawdę the irregular square. They have typical walks-through
podgrodziem, ale rozrosło się w miasteczko funkcjonu- with large gates. Some of the houses still have well pre-
jące niezależne od zamku. Przy nieregularnym rynku served medieval two-floored graineries. The town area
zachowały się gotycko-renesansowe mieszczańskie of Spišská Kapitula is a part of Spišské Podhradie.
kamieniczki, posiadające charakterystyczne podjazdy

foto Matúš Vasilko

Spišská Kapitula, označovaná aj ako slovenský Vatikán, bola európskou raritou, keďže bola
výlučne kňazskou osadou. Od roku 1776 je sídlom Spišského biskupstva. Dominantou je románska
Katedrála sv. Martina s dvoma vežami. Nachádza sa v nej vzácna románska plastika Leo albus.

Spiska Kapituła nazywana słowackim Watykanem jest ewenementem na skalę europejską,
ponieważ była zamieszkiwana wyłącznie przez księży. Od roku 1776 jest siedzibą biskupstwa spiskie-
go. Jej dominantą jest romańska katedra św. Marcina z dwoma wieżami. Wewnątrz katedry znajduje
się romańska rzeźba Leo albus (biały lew).

Spišská Kapitula, called also the “Slovak Vatican City”, used to be a European rarity as it was
exclusively a settlement of churchmen. Since 1776 it has been the residence of Spiš Bishoprie.The Ro-

8 manesque Cathedral of St. Martin with its two towers is the dominating feature of Spišská Kapitula.
Leo albus, the valuable Romanesque sculpture, is displayed there.

Spišský Jeruzalem je pravdepodobne najstaršou kalváriou na Slovensku. V mierke 1:1 kopíruje
jeruzalemskú kalváriu Calvario Jerusalem. Začína Katedrálou sv. Martina v Spišskej Kapitule a končí na
Sivej Brade barokovou Kaplnkou sv. Kríža, ktorá je dominantou okolia. Na Sivej brade vyvierajú tri mine-
rálne pramene. V minulosti tu bol gejzír, ktorý zanikol a ostal po ňom výver bublajúcej vody.

Spiska Jerozolima jest prawdopodobnie najstarszą kalwarią na Słowacji. Odwzorowuje w skali
1:1 jerozolimską kalwarię Calvario Jerusalem. Zaczyna się przy katedrze św. Marcina w Spiskiej Kapitule,
a kończy na wzgórzu Sivá Brada (Siwa Broda) przy barokowej kapliczce św. Krzyża górującej nad okoli-
cą. Na Sivej Brade znajdują się trzy źródła wód mineralnych. W przeszłości był tu również gejzer, który
zanikł i dziś pozostało po nim tylko źródełko z bulgoczącą wodą.

Spiš Jerusalem is probably the oldest Calvary in Slovakia. It copies the Jerusalem Calvary called
Calvario Jerusalem in ratio 1:1. Spiš Jurusalem starts with Cathedral of St. Martin in Spišská Kapitula
and finishes at Sivá Brada (Grey Beard) by the Baroque Chapel of St. Cross dominating the nearby sur-
roundings. Three mineral water springs originate at Sivá brada. There used to be a geyser there in the
past, but it got weak and disappeared; now there is just bubbling water rising from the same place as
its remainder.

Tipy na výlet • Góry Lewockie 9
• Národná prírodná • Słowacki Raj
rezervácia Dreveník
• Mariánska hora v Levoči Tips for trips
• Levočské vrchy • Dreveník National Nature
• Slovenský raj
Reserve
Propozycje wyciec- • Mariánska hora in Levoča
zek (hill)
• Rezerwat przyrody • Levočské vrchy
(mountains)
Dreveník • Slovenský raj – The Slovak
• Góra Maryjna w Lewoczy
Paradise National Park

foto Ján Paulík

2

foto Lucia Petrušová

BARDEJOV – historické jadro mesta

Bardejów – zabytkowe centrum miasta | Bardejov Town Conservation Reserve
Niekdajšie slobodné kráľovské mesto, dnes najgo- Niegdysiejsze wolne miasto królewskie, a obecnie The former free royal town, nowadays the most

tickejšie mesto Slovenska. Historické jadro Bardejo- najbardziej gotyckie ze słowackich miast. Zabytkowe Gothic town of Slovakia. The historical centre of
va je od roku 2000 na Zozname svetového kultúrneho centrum Bardejowa znajduje się od roku 2000 na Bardejov has been included in the UNESCO List ofWorld
dedičstva UNESCO. Centrum - Radničné námestie, Liście Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Heritage Sites since 2000. The centre of the town, called
z troch strán obkolesuje 46 vzácnych meštianskych do- Centrum – Plac Ratuszowy, jest z trzech stron otoczony the Town Hall Square, is skirted by 46 burghers´ houses
mov postavených na úzkych stredovekých parcelách. 46 cennymi kamieniczkami mieszczańskimi, zbudowa- built up on the narrow medieval plots of land.

10 nymi na wąskich średniowiecznych parcelach.

foto Jaroslav MoraBvčaíkzilika minor sv. Egídia Bazilika minor sv. Egídia obsahuje jedinečnú kolekciu 11 neskorogotických 11
krídlových oltárov zachovaných na jednom mieste a takmer v pôvodnom rozmiest-
není. Najcennejší je bočný oltár Narodenia Pána.

W bazylice minor pod wezwaniem św. Idziego znajduje się wyjątkowa
kolekcja 11 późnogotyckich ołtarzy skrzydłowych zachowanych w jednym miejscu
i rozmieszczonych niemal tak samo jak pierwotnie. Najcenniejszy jest boczny ołtarz
Narodzenia Pańskiego.

Basilica Minor of St. Aegidius hosts the collection of eleven precious Late
Gothic winged altars preserved at one place and almost in the original arrangement.
The side altar of Nativity is the most valuable one.

foto OOCR Šariš Bardejov Budova mestskej radnice, postavená v rokoch Najcenniejsza pod względem architektonicznym jest
1505 až 1511, bola vôbec prvou svetskou renesan- fasada wschodnia, której dominującym elementem
12 čnou stavbou na Slovensku. Okrem slávnej sochy ry- jest bogato zdobiony drewniany alkierz wejściowy.
tiera Rolanda, ochrancu mestských práv, zdobí rímsu
budovy po obvode 118 kamenných plastík. Architek- The Town Hall building was built between 1505
tonicky najhodnotnejšia je východná fasáda, ktorej and 1511 and it was the first secular Renaissance
dominuje bohato zdobený drevený vstupný arkier. construction in Slovakia. The building cornice is
decorated by the statue of legendary Knight Roland,
Budynek ratusza miejskiego został zbudowany the protector of the city’s privileges and by 118 stone
w latach 1505 – 1511 i był pierwszym świeckim bu- sculptures placed on the cornice perimeter. The east-
dynkiem renesansowym na całej Słowacji. Poza słyn- ern facade with dominating richly decorated wooden
ną rzeźbą rycerza Rolanda - obrońcy praw miejskich, entrance is of outstanding value.
gzyms otaczający ratusz zdobi 118 kamiennych rzeźb.

foto Lucia Petrušová Tipy na výlet • Dzielnica żydowska
• Bardejovské Kúpele • Kalwaria w Bardejowie
Unikátny fortifikačný systém Bardejova patril v stredove- • Skanzen ľudovej architektúry • Drewniany kościół rzymskokatolicki p.w.
ku k najdokonalejším mestským opevneniam v Európe. v Bardejovských Kúpeľoch
• Židovské suburbium św. Franciszka z Asyżu w Hervartovie
Wyjątkowy system fortyfikacyjny Bardejowa należał • Kalvária v Bardejove
w średniowieczu do najdoskonalszych umocnień miejskich • Drevený rímskokatolícky Tips for trips
w Europie. Kostol sv. Františka z Assisi v Hervartove • Bardejovské Kúpele spa
• Open Air Museum of Folk Architecture
The unique fortification system of Bardejov used to be one Propozycje wycieczek
of the most sophisticated civic fortifications in Europe in the • Bardejovské Kúpele (zabytkowe uzdrowisko) in Bardejovské Kúpele spa
Middle Ages. • Skansen architektury ludowej w Bardejo- • Jewish Suburbia
• Calvary in Bardejov
vskich Kúpeľach • Wooden Roman-Catholic Church 13
of St. Francis of Assisi in Hervartov

3

foto Andrea Cuperová

Drevené kostoly v slovenskej časti Karpatského oblúka

Drewniane kościoły w słowackich Karpatach | Wooden Churches of the Slovak part of the Carpathian Mountain Area

V slovenskej časti Karpatského oblúka sa nachádza W słowackiej części łuku Karpat znajdują się 42 nie- There are 42 unique wooden churches in the
42 unikátnych drevených chrámov. Vzácne zrubové powtarzalne drewniane świątynie. Cenne budowle Slovak part of the Carpathian Maintain Area. These pre-

stavby sú duchovným a kultúrnym odkazom tu žijúcich zrębowe są dziedzictwem duchowym i kulturowym cious wooden log constructions are the sacral and cultural

etník Slovákov, Rusínov a Ukrajincov. Všetky boli posta- mieszkających tu grup etnicznych: Słowaków, Rusinów heritage of the local ethnic groups of Slovaks, Ruthenians

vené bez jediného klinca. V roku 2008 boli štyri z nich i Ukraińców. Wszystkie zostały zbudowane bez użycia and Ukrainians. All of the churches were built up without

zapísané medzi svetové kultúrne pamiatky UNESCO. gwoździ. W roku 2008 cztery z nich zostały uznane za a nail. In 2008, four of them were inscribed in the UNESCO

14 V kostoloch sa dodnes aktívne vykonávajú bohoslužby. światowe zabytki kultury UNESCO. W kościołach do dziś World Heritage List. Active church services have been car-

są odprawiane nabożeństwa. ried out in these churches up to the present time.

Evanjelický drevený artikulárny kostol cy jest ogromny drewniany ołtarz. Wielkie malo-
v Kežmarku je zasvätený sv.Trojici. Bol postavený v wane sklepienie wspiera się na czterech okrągłych
roku 1717 bez použitia kovových klincov. Má pôdo- hebanowych słupach i ścianach obwodowych. Par-
rys rovnoramenného gréckeho kríža. Najviac v jeho terze i sześć chórów mogą pomieścić 1 541 osób.
vnútri zaujme mohutný drevený oltár. Mohutná ma-
ľovaná klenba sa opiera o štyri točité ebenové stĺpy The wooden Lutheran articular church
a obvodové múry. Na prízemí a šiestich chóroch je in Kežmarok is consecrated to Holy Trinity. It
miesto pre 1 541 ľudí. was built in 1717 without use of metal nails. It
has a ground-plan of the Greek cross. The massive
Ewangelicki drewniany kościół artyku- wooden altar inside the church attracts the biggest
larny w Kieżmarku pod wezwaniem św. Trójcy. attention of the visitors. The monumental painted
Został zbudowany w roku 1717 bez użycia metalo- vault is based on four ebony twisted columns and
wych gwoździ na planie równoramiennego krzyża on the enclosure wall.The ground floor jointly with
greckiego. W jego wystroju najbardziej interesują- the six church lofts has a capacity of 1,541 people.

15

Drevený gréckokatolícky chrám v Ladomirovej Michała Archanioła. Cenny artystycznie ikonostas i ołtarz po-
patrí k architektonicky najhodnotnejším a najreprezen- chodzą z XVIII wieku. Po południowej stronie cerkwi znajduje
tatívnejším chrámom východného obradu na Slovensku. się potężna dzwonnica. Kościół z trzema wieżami jest otoczony
Bol postavený v roku 1742 a zasvätený bol sv. archanjelovi malowniczym cmentarzem.

Michalovi. Umelecky hodnotný barokový ikonostas a oltár
pochádzajú z 18. storočia. Na južnej strane stojí pri chráme From the architectonical point of view, the wooden
mohutná zvonica. Kostol s tromi vežami je obkolesený ma- Greek Catholic church in Ladomirová is one of the most
valuable and the most representative churches of Eastern Rite
lebným cintorínom.
in Slovakia. It was built in 1742 and consecrated to St. Archan-

Drewniana świątynia greckokatolicka w Ladomi- gel Michael. The Baroque iconostasis and altar of significant
rovej należy do najcenniejszych architektonicznie i najbardziej artistic value date back to 18th century.The robust bell tower is
16 reprezentatywnych świątyń obrządku wschodniego na Sło- situated next to the church on its southern side.The church with
wacji. Została zbudowana w 1742 roku pod wezwaniem św. its three towers is surrounded by the picturesque cemetery.

Drevený rímskokatolícky Kostol regularnych płyt kamiennych, jaką się rzadko
sv. Františka z Assisi v Hervartove z roku spotyka w kościołach. Wnętrze było kilkukrot-
1500 je najstarším dreveným kostolom na nie zmieniane, w okresie reformacji (w roku
Slovensku. Je postavený v gotickom slohu 1665) powstały cenne malowidła ścienne.
z červeného smreka. Má neobvyklú podlahu
z nepravidelných kamenných platní, ktorá je The wooden Roman-Catholic Church
v drevených kostoloch zriedkavá. Interiér pre- of Saint Francis of Assisi in Hervatov dat-
šiel viacerými zmenami, v období reformácie ing back to 1500 is the oldest wooden church
pribudli vzácne nástenné maľby (v roku 1665). in Slovakia. It is built in the Gothic style and
made of European larch. It has an unusual
Drewniany rzymskokatolicki kościół floor made of irregular stone slabs which is
p.w. św. Franciszka z Asyżu w Hervarto- really rare with wooden churches. The church
vie pochodzący z 1500 roku, jest najstarszym interior underwent several changes in the
kościołem drewnianym na Słowacji. Został past and in the period of Reformation, in
zbudowany w stylu gotyckim z czerwonego 1665; the church got its valuable mural paint-
świerka. Posiada wyjątkową podłogę z nie- ings.

17

The Greek Catholic Church of Saint Nicolas in Bodružal is the three-part
wooden log construction built in 1658. It has a richly articulated shingle roof with
three towers heightening to the west. The iconostasis separating the sanctuary
from the nave is the unique one because of its paintings on both sides.

Gréckokatolícky Chrám sv. Mikuláša v Bodružali je trojdielna zrubová
stavba z roku 1658. Má bohato členenú šindľovú strechu s tromi, smerom na západ
sa zvyšujúcimi vežami. Ikonostas, ktorý oddeľuje svätyňu od lode, je jedinečný tým,
že je maľovaný z oboch strán.

Greckokatolicka cerkiew św. Mikołaja w Bodružali jest trójdzielną świątynią
powstała w 1658 roku. Jej kryty gontem dach ma ciekawą konstrukcję, ponieważ two-
rzy go kilka płaszczyzn. Oprócz tego na dachu znajdują się trzy wieże o zróżnicowanej
wysokości, umieszczone rosnąco w kierunku zachodnim. Wyjątkowy ikonostasu, od-

18 dzielający prezbiterium od nawy, charakteryzuje się tym, że jest malowany z obu stron.

Tipy na výlet
• Drevené kostolíky v obciach Korejovce, Miroľa, Príkra,
Šemetkovce, Krajné Čierno, Nižný Komárnik,
Vyšný Komárnik
• Skanzen ľudovej architektúry vo Svidníku
• Vojenské historické múzeum Svidník
• Údolie smrti - Dukliansky priesmyk, obec Kapišová
• Vodná nádrž Domaša
• ZOO Stropkov

Propozycje wycieczek
• Kościółki drewniane w miejscowościach: Korejovce, Mi-

roľa, Príkra, Šemetkovce, Krajiné Čierno, Nižný Komárnik,
Vyšný Komárnik
• Skansen architektury ludowej w Svidniku
• Muzeum Historii Wojskowości w Svidníku
• Dolina Śmierci – Przełęcz Dukielska, miejscowość Kapišová
• Zbiornik wodny Domaša
• ZOO w Stropkovie

foto Jaroslav Moravčík Tips for trips
• Wooden churches in the villages of Korejovce, Miroľa,

Príkra, Šemetkovce, Krajiné Čierno, Nižný Komárnik,
Vyšný Komárnik
• Open Air Museum of Folk Architecture in Svidnik
• Military Historical Museum Svidník
• Death Valley – The Dukla Pass, village of Kapišová
• Domaša Water Reservoir
• Stropkov ZOO

19

4

Medzinárodný výbor organizácie UNE-
SCO zaradil slovensko-ukrajinské bukové
pralesy medzi 166 lokalít svetového prí-
rodného dedičstva. Karpatské bukové pra-
lesy sú výnimočné tým, že vytvárajú reťaz
ostrovov pôvodného prírodného lesa, ktorý
tu rástol tisíce rokov.

Karpatské bukové pralesy

Pierwotne lasy bukowe Karpat | Primeval Beech Forests of the Carpathians

Medzinárodný výbor organizácie UNESCO zaradil Komitet Międzynarodowy organizacji UNESCO za- The international committee of UNESCO classified
slovensko-ukrajinské bukové pralesy medzi loka- liczył w 2007 roku słowacko-ukraińskie lasy buko- the Slovak-Ukrainian primeval forests as the local-
lity svetového prírodného dedičstva v roku 2007. Kar- we do obszarów światowego dziedzictwa naturalne- ity of World Natural Heritage in 2007. The Primeval
patské bukové pralesy sú výnimočné tým, že vytvárajú go. Wyjątkowość pierwotnych lasów bukowych polega Beech Forests of the Carpathians are exceptional by
reťaz ostrovov pôvodného prírodného lesa, ktorý tu na tym, że tworzą szereg wysp pierwotnej puszczy, formation of a chain of islands of the original natural
rástol tisíce rokov. porastającej te tereny od tysięcy lat. forest growing here for thousands years.

20

Rožok sa nachádza severovýchodne od obce Ulič v Bu- Kyjovský prales o ploche 400 hektárov ukrýva predovšetkým staré listnaté stromy. Lo-
kovských vrchoch na rozlohe 109 hektárov. Hlavnou drevinou kalita sa nachádza v západnej časti pohoria Vihorlat, v okolí vrchu Kyjov. V rámci rezervácie je
je buk lesný. V národnej prírodnej rezervácii Rožok platí 5. stu- chránená celá plocha pralesa, v ktorej platí 5. stupeň ochrany. Cez lokalitu pralesa prechádza
peň ochrany. Lokalita nie je v súčasnosti prístupná žiadnym starý turistický chodník (červená značka), ktorý vedie na vrchol Kyjova.
značkovaným turistickým, ani lesníckym chodníkom.
Kyjovský prales (puszczę) o powierzchni 400 hektarów tworzą przede wszystkim stare
Rožok znajduje się na północny-wschód od miejscowo- drzewa liściaste. Obszar znajduje się w zachodniej części pasmaWyhorlatu , w pobliżu szczytu Ky-
ści Ulič w Górach Bukowskich (słowackiej części Bieszczadów jov. Ochronie podlega cała powierzchnia rezerwatu i obowiązuje w niej V stopień ochrony. Przez
Zachodnich), zajmuje obszar 109 hektarów. Dominującym teren puszczy przechodzi stary szlak turystyczny (czerwony), prowadzący na szczyt Kyjova.
gatunkiem drzew są tu buki zwyczajne. W rezerwacie Ro-
žok obowiązuje V (najwyższy) stopień ochrony. Obecnie nie The Kyjov Forest spreads on the area of 400 hectares hiding predominantly old decidu-
prowadzi na Rožok żaden oznakowany szlak turystyczny, ani ous trees. The forest is located in the western part of the Vihorlat mountains in the surround-
ścieżka leśna. ings of Kyjov hill. The whole area of the primeval forest is protected within the reserve with the
fifth degree of protection. An old tourist trail (red mark) leading to the top of Kyjov hill crosses
the location of the primeval forest.

Rožok is located to the northeast of Ulič, the village 21
in Bukovské vrchy mountains, on the area of 109 hectares.
European beech is the main species. The National Natural
Reserve of Rožok is the territory with the fifth degree of pro-
tection. At the present time, the location is not accessible by
any marked tourist trails or forest footpaths.

22 Stužica sa rozprestiera na ploche 761 hektárov, v hlbokom údolí okolo Stužic- drapieżniki, a także żubry europejskie. Teren puszczy jest dostępny dzięki szlakom tu-
kej rieky v Bukovských vrchoch na rozhraní Slovenska, Poľska a Ukrajiny - na troj- rystycznym. Znakowany na czerwono szlak prowadzi z Novej Sedlicy na Krzemieniec.
hraničí Kremenca (1 207 m n. m.). Domov tu majú všetky veľké šelmy a vyskytujú Grzbietem Połonin na granicy z Polską biegnie niebiesko-czerwony szlak turystyczny,
sa tu aj zubry európske. Lokalita pralesa je dobre prístupná po turistických chod- a zielony szlak turystyczny prowadzi wzdłuż zachodniej granicy terenu puszczy.
níkoch. Červeno značkovaný turistický chodník vedie z Novej Sedlice na Kremenec.
Po hrebeni Polonín na hranici s Poľskom prechádza modro-červená turistická znač- Stužica covers the area of 761 hectares and is located in a deep valley around
ka a po západnej hranici lokality pralesa je trasa zeleno značeného turistického the Stužica river in the Bukovské vrchy mountains on the borders of Slovakia, Poland
chodníka. and Ukraine – in the area of the three-border point of Kremenec (1 207 m above see
level). It is home to all big carnivorous animals and European bison can be found
Stužica zajmuje powierzchnię 761 hektarów. Rezerwat położony jest w głę- here as well. The location of the primeval forest is well accessible by tourist trails. The
bokiej dolinie rzeki o tej samej nazwie (Stužickej rieky) w Górach Bukowskich, red marked tourist trial leads from Nová Sedlica to Kremenec. The blue-red marked
na granicy Słowacji, Polski i Ukrainy w miejscu, gdzie na szczycie Krzemieńca tourist trail crosses the Poloniny mountain ridge on the borders with Poland and the
(1 207 m n.p.m.) stykają się granice trzech państw. Występują tu wszystkie duże green marked tourist trail leads along the western border of the forest location.

Havešová sa nachádza v pohorí Nastaz v Bukovských vrchoch na ploche 235 obszar stanowi rezerwat przyrody Havešová, w którym obowiązuje V stopień ochrony. Na
hektárov. Sú tu vzácne zachovalé porasty pralesovitého charakteru s výskytom teren puszczy nie prowadzi żaden oznakowany szlak turystyczny.
unikátnych exemplárov listnatých stromov – buk, javor, jaseň, brest. Buky tu do-
rastajú do najvyšších výšok doposiaľ zaznamenaných v Európe pri tejto drevine Havešová is located in the Nastaz mountains in Bukovské vrchy and covers the
- 53 m. Celá lokalita je chránená v rámci národnej prírodnej rezervácie Havešová area of 235 hectares. There are well preserved forests of primeval character with occur-
a platí v nej 5. stupeň ochrany. Lokalita pralesa nie je prístupná po žiadnom zna- rence of unique specimens of deciduous trees – beech, maple, mountain ash and elm.
čenom turistickom chodníku. The beeches grow up here to the level which is the highest one of those measured in
Europe for this wood plant so far – 53 meters. The whole location is protected in the
Havešová znajduje się w paśmie Nastaz, należącym do Gór Bukowskich i roz- frame of the National Nature Reserve Havešová with the fifth degree of protection. The
ciąga się na powierzchni 235 hektarów. Zachował się tu pierwotny drzewostan, location of primeval forest is not accessible via any marked tourist trails.
charakterystyczny dla puszczy karpackiej, składający się z rzadkich egzemplarzy
drzew liściastych, takich jak: buki, jawory, jesiony, wiązy. Buki osiągają tu najwyż- Tipy na výlet • Drevené kostolíky v obciach
sze, dotychczas odnotowane dla tego gatunku, wysokości w Europie - 53 m. Cały • Kremenec – hranica troch štátov Uličské Krivé, Ruský Potok, Topoľa,
• Lúka Medovej baby
• Park tmavej oblohy Poloniny – astrono- Jalová, Kalná Roztoka
• Vodná nádrž Starina
mické observatórium v Kolonickom sedle • Biokúpalisko Sninské rybníky

Propozycje wycieczek Tips for trips
• Krzemieniec – granica trzech państw • Kremenec – borders of three countries
• Lúka Medovej baby (Łąka Miodowej • Medová Baba Meadow
• Dark Sky Park Poloniny
Baby - zabytkowa pasieka udostępnio- – astronomical observatory
na do zwiedzania) in Kolonické sedlo saddle
• Park Ciemnego Nieba Połoniny • Wooden churches in the villages
– obserwatorium astronomiczne na Ko- of Uličské Krivé, Ruský Potok, Topoľa,
lonickom sedle (Przełęczy Kolonickiej)
• Drewniane kościółki w miejscowo- Jalová, Kalná Roztoka
ściach Uličské Krivé, Ruský Potok, • Starina Water Reservoir
Topoľa, Jalová, Kalná Roztoka • Snina Ponds Natural Swimming Pool
• Zbiornik wodny Starina
• Biokąpielisko naturalne Sninskie Stawy

SEVEROVÝCHOD SLOVENSKA Vydanie publikácie bolo realizované s finančnou podporou
Krajská organizácia cestovného ruchu Ministerstva dopravy a výstavby Slovenskej republiky.
Námestie mieru 2
080 01 Prešov

www.severovychod.sk