วัดพระธาตุช่อแฮ พระอารามหลวง

วัดพระธาตุช่อแฮ
พระอารามหลวง
จ . แ พ ร่

มัญชรีกร เชิดชู

วั ด พ ร ะ ธ า ตุ ช่ อ แ ฮ
พระอารามหลวง

จั ด ทำ โ ด ย

มั ญ ช รี ก ร เ ชิ ด ชู

เสนอ

อ า จ า ร ย์ ด ร . อำ น ว ย พ ร ใ ห ญ่ ยิ่ ง



E - B O O K เ ล่ ม นี้ เ ป็ น ส่ ว น ห นึ่ ง ข อ ง ร า ย วิ ช า

ท ท 3 2 0 นิ เ ท ศ ศ ส า ต ร์เ พื่ อ ก า ร ท่ อ ง เ ที่ ย ว
ภ า ค ก า ร เ รีย น ที่ 2 ปี ก า ร ศึ ก ษ า 2 5 6 4

ม ห า วิ ท ย า ลั ย แ ม่ โ จ้ - แ พ ร่ เ ฉ ลิ ม พ ร ะ เ กี ย ร ติ

คำ นำ

วัดพระธาตุช่อแฮ พระอารามหลวง เป็นวัด
ประจำปีเกิ ดของผู้ที่ เกิ ดปีขาล(เสือ)วัดพระธาตุช่อแฮ
พระอารามหลวงยังเป็นวัดคู่ บ้านคู่ เมืองของชาว
จังหวัดแพร่จนมีคำกล่ าวว่า " ผู้ใดมาเที่ ยวจังหวัด
แพร่แล้ วไม่ได้มาสักการะบู ชาพระธาตุช่อแฮเปรียบ
เสมือนไม่ถึ งเมืองแพร่ "ทุกท่ านพร้อมแล้ วเราไปชม
ความสวยงามรวมกั บศิ ลปวัฒนธรรมเก่ าแก่ ที่ คน
เมืองแพร่ยึดถื อปฏิ บัติ จนกลายเป็นเอกลั กษณ์
เฉพาะแบบจึงเป็นสิ่งดึงดูดให้นักท่ องเที่ ยวเดินทาง
มาเยือนเมืองแห่งนี้อี กทั้งยังมีประวัติ ความเป็นมา
ของวัดพระธาตุช่อแฮ พระอารามหลวง

จั ด ทำ โ ด ย
มั ญ ช รี ก ร

ตำนานพระธาตุช่อแฮ

ตำ น า น พ ร ะ ธ า ตุ ช่ อ แ ฮ อี ก ท า ง ห นึ่ ง ก ล่ า ว ถึ ง ส ม เ ด็ จ พ ร ะ

สั ม ม า สั ม พุ ท ธ เ จ้ า ว่ า ไ ด้ เ ส ด็ จ ม า ถึ ง เ มื อ ง พ ล ( เ มื อ ง

แ พ ร่ ) ป ร ะ ทั บ ณ ด อ ย โ ก สั ย ธ ชั ค ค ะ บ ร ร พ ต ข ณ ะ นั้ น มี หั ว

ห น้ า ช า ว ลั๊ ว ะ น า ม ว่ า ขุ น ลั๊ ว ะ อ้ า ย ค้ อ ม ( อ่ า น ว่ า " ก้ อ ม " )

ไ ด้ ม า ก ร า บ ไ ห ว้ พ ร ะ พุ ท ธ เ จ้ า ที่ บ น ด อ ย นี้ พ ร ะ พุ ท ธ เ จ้ า ไ ด้

แ ส ด ง อิ ท ธิ ป า ฏิ ห า ริ ย์ ใ ห้ ขุ น ลั๊ ว ะ อ้ า ย ค้ อ ม เ ห็ น เ นื่ อ ง จ า ก

ส ถ า น ที่ นี้ เ ป็ น ที่ ร่ ม รื่ น เ ห ม า ะ ส ม ที่ จ ะ ตั้ ง เ ป็ น ส ถ า น ที่ ไ ว้ ใ น

พ ร ะ พุ ท ธ ศ า ส น า พ ร ะ อ ง ค์ ไ ด้ ป ร ะ ท า น พ ร ะ บ ร ม ส า รี ริ ก ธ า ตุ

ที่ ร ะ ลึ ก

โ ด ย เ อ า เ ส้ น พ ร ะ เ ก ศ า เ ส้ น ห นึ่ ง ใ ห้ แ ก่ ขุ น ลั ว ะ อ้ า ย ก้ อ ม ไ ว้

มี รั บ สั่ ง ใ ห้ เ อ า เ ส้ น พ ร ะ เ ก ศ า นี้ ไ ป ไ ว้ ใ น ถ้ำ ที่ อ ยู่ ใ ก ล้ บ ริ เ ว ณ

นี้ พ ร ะ อ ง ค์ มี รั บ สั่ ง อี ก ว่ า เ มื่ อ พ ร ะ อ ง ค์ เ ส ด็ จ ดั บ ขั น ธ -

ป ริ นิ พ พ า น ไ ป แ ล้ ว ใ ห้ เ อ า พ ร ะ บ ร ม ส า รี ริ ก ธ า ตุ พ ร ะ ศ อ ก

ข้ า ง ซ้ า ย ม า บ ร ร จุ ไ ว้ ณ ส ถ า น ที่ นี้ แ ล ะ ต่ อ ไ ป ภ า ย ห น้ า จ ะ

ไ ด้ ชื่ อ ว่ า เ มื อ ง แ พ ร่ โ ด ย เ ป็ น เ มื อ ง ใ ห ญ่ ซึ่ ง พ ร ะ อ ง ค์ เ ค ย

เ ส ด็ จ ป ร ะ ทั บ นั่ ง ณ ใ ต้ ต้ น ห ม า ก นี้ เ มื่ อ ท ร ง ทำ น า ย แ ล้ ว ก็

เ ส ด็ จ จ า ริ ก ไ ป ยั ง เ มื อ ง ต่ า ง ๆ ที่ ท ร ง เ ห็ น ว่ า ค ว ร จ ะ เ ป็ น ที่

ตั้ ง พ ร ะ ธ า ตุ ไ ด้ จ า ก นั้ น จึ ง เ ส ด็ จ ก ลั บ ไ ป ยั ง พ ร ะ เ ช ต วั น

อ า ร า ม แ ล ะ ห ลั ง จ า ก ที่ พ ร ะ พุ ท ธ เ จ้ า เ ส ด็ จ ดั บ ขั น ธ

ป ริ นิ พ พ า น ไ ป แ ล้ ว 2 1 8 ปี ต ร ง กั บ ส มั ย ข อ ง พ ร ะ เ จ้ า อ โ ศ ก

มหาราช

พ ร ะ เ จ้ า อ โ ศ ก ม ห า ร า ช แ ล ะ พ ร ะ

อ ร หั น ต์ ทั้ ง ป ว ง ไ ด้ ร่ ว ม กั น
อ ธิ ษ ฐ า น ม้ ว่ า เ มื่ อ ส ม เ ด็ จ พ ร ะ

สั ม ม า สั ม พุ ท ธ เ จ้ า ยั ง มี พ ร ะ ช น ม์

ชี พ อ ยู่ นั้ น เ ค ย เ ส ด็ จ ไ ป ยั ง
ถิ่ น ฐ า น บ้ า น เ มื อ ง ห ล า ย แ ห่ ง แ ล้ ว
ท ร ง ห ม า ย ส ถ า น ที่ ที่ ค ว ร จ ะ บ ร ร จุ

พ ร ะ บ ร ม ส า รี ริ ก ธ า ตุ ไ ว้ จึ ง ข อ
อั ญ เ ชิ ญ พ ร ะ บ ร ม ส า รี ริ ก ธ า ตุ ที่
ไ ด้ บ ร ร จุ ใ น โ ก ศ ที่ เ ต รี ย ม ไ ว้ นั้ น ไ ป
ส ถิ ต อ ยู่ ใ น ส ถ า น ที่ ซึ่ ง

พ ร ะ พุ ท ธ เ จ้ า ไ ด้ ท ร ง ห ม า ย ไ ว้ นั้ น
เ ถิ ด เ มื่ อ อ ธิ ษ ฐ า น แ ล้ ว พ ร ะ บ ร ม

ส า รี ริ ก ธ า ตุ ทั้ ง ห ล า ย ก็ เ ส ด็ จ อ อ ก
จ า ก โ ก ศ โ ด ย ท า ง อ า ก า ศ ไ ป ตั้ ง
อ ยู่ ที่ แ ห่ ง นั้ น ๆ
ทุ ก แ ห่ ง ส่ ว น พ ร ะ บ ร ม ส า รี ริ ก ธ า ตุ

เ ห ลื อ อ ยู่ พ ร ะ อ ร หั น ต์ ทั้ ง ป ว ง ก็
อั ญ เ ชิ ญ ไ ป บ ร ร จุ ใ น พ ร ะ เ จ ดี ย์

8 4 , 0 0 0 อ ง ค์ นั้ น แ ล้ ว ป ร ะ ก า ศ
แ ก่ เ ท ว ด า ทั้ ง ห ล า ย ใ ห้ พิ ทั ก ษ์
รั ก ษ า ต ล อ ด ไ ป จ น ก ว่ า จ ะ ห ม ด

อ า ยุ แ ห่ ง พ ร ะ พุ ท ธ ศ า ส น า

5 , 0 0 0 พ ร ะ วั ส ส า
ก ร ม ศิ ล ป า ก ร ไ ด้ ป ร ะ ก า ศ ขึ้ น

ท ะ เ บี ย น พ ร ะ ธ า ตุ ช่ อ แ ฮ เ ป็ น

โ บ ร า ณ ส ถ า น ใ น ร า ช กิ จ จ า นุ
เ บ ก ษ า เ ล่ ม ที่ 5 2 ต อ น ที่ 7 5
ล ง วั น ที่ 8 มี น า ค ม พ . ศ . 2 4 7

แ ล ะ ไ ด้ ป ร ะ ก า ศ กำ ห น ด ข อ บ เ ข ต
โ บ ร า ณ ส ถ า น เ ล่ ม ที่ 9 7 ต อ น ที่
1 5 9 ล ง วั น ที่ 1 4 ตุ ล า ค ม 2 5 2 3

สำ ห รั บ ชื่ อ พ ร ะ ธ า ตุ ช่ อ แ ฮ นั้ น
บ้ า ง ว่ า ไ ด้ ม า จ า ก ชื่ อ ผ้ า แ พ ร ชั้ น ดี
ซึ่ ง ท อ จ า ก สิ บ ส อ ง ปั น น า ที่ ช า ว

บ้ า น นำ ม า ผู ก บู ช า พ ร ะ ธ า ตุ บ้ า ง
ก็ ว่ า ม า จ า ก ผ้ า แ พ ร ที่ ขุ น ลั ว ะ อ้ า ย

ก๊ อ ม นำ ม า ถ ว า ย

ทุ ก ปี จ ะ มี ง า น น มั ส ก า ร พ ร ะ ธ า ตุ
ใ น วั น ขึ้ น 9 ค่ำ - ขึ้ น 1 5 ค่ำ

เ ดื อ น 4 ( ป ร ะ ม า ณ เ ดื อ น มี น า ค ม )

หลวงพ่อช่อแฮ หรือ พระเจ้าช่อแฮ

ป ร ะ ดิ ษ ฐ า น ใ น พ ร ะ อุ โ บ ส ถ เ ป็ น พ ร ะ ป ร ะ ธ า น พ ร ะ พุ ท ธ รู ป
ปู น ปั้ น ล ง รั ก ปิ ด ท อ ง ป า ง ม า ร วิ ชั ย มี ซุ้ ม เ รื อ น แ ก้ ว แ ก ะ ส ลั ก
ด้ ว ย ไ ม้ สั ก ล ง รั ก ปิ ด ท อ ง มี ค ว า ม ป ร ะ ณี ต อ่ อ น ช้ อ ย ง ก ง า ม
พ ร ะ อุ น า โ ล ม ป ร ะ ดั บ เ พ ช ร ที่ น ล า ฏ ( ห น้ า ผ า ก ) มี ห น้ า ตั ก ก ว้ า ง
3 8 0 เ ซ น ติ เ ม ต ร สู ง 4 5 0 เ ซ น ติ เ ม ต ร ตั้ ง ป ร ะ ดิ ษ ฐ า น บ น
ฐ า น ชุ ก ชี มี ล า ย ปู น ปั้ น บั ว ค ว่ำ บั ว ห ง า ย เ ป็ น พ ร ะ พุ ท ธ รู ป ศิ ล ป ะ
เ ชี ย ง แ ส น สั น นิ ฐ า น ว่ า ส ร้ า ง ขึ้ น ห ลั ง จ า ก ส ร้ า ง อ ง ค์ พ ร ะ ธ า ตุ
ช่ อ แ ฮ แ ล้ ว ร า ว พุ ท ธ ศั ก ร า ช 1 ' 6 0 0 มี อ า ยุ ป ร ะ ม า ณ 9 0 0
ก ว่ า ปี

พระเจ้านอน

ป ร ะ ดิ ษ ฐ า น ใ น ศ า ล า พ ร ะ น อ น เ ป็ น พ ร ะ พุ ท ธ รู ป
ปู น ปั้ น ศิ ล ป ะ พ ม่ า ป า ง ไ ส ย า ส น์ ข น า ด ย า ว 3 7 0
เ ซ น ติ เ ม ต ร สู ง 1 3 5 เ ซ น ติ เ ม ต ร ล ง รั ก ปิ ด ท อ ง
เ ป็ น พ ร ะ พุ ธ ท รู ป ที่ ช า ว จั ง ห วั ด แ พ ร่ เ ค า ร พ นั บ ถื อ ก่ อ น
จ ะ ขึ้ น น มั ส ก า ร อ ง ค์ พ ร ะ ธ า ตุ ช่ อ แ ฮ ช า ว บ้ า น นิ ย ม ม า
น มั ส ก า ร พ ร ะ เ จ้ า น อ น โ ด ย มี พ่ อ จ อ ง ปั น จิ ต๊ ะ แ ค แ ม่
อ อ น ป ร า ง สุ ว ร ร ณ เ ป็ น ผู้ ส ร้ า ง เ มื่ อ ขึ้ น 1 5 ค่ำ
เ ดื อ น 6 เ ห นื อ พุ ท ธ ศั ก ร า ช 2 4 5 9

หลวงพ่อทันใจ หรือ พระเจ้าทันใจ

เ ป็ น พ ร ะ พุ ท ธ รู ป ปู น ปั้ น ล ง รั ก ปิ ด ท อ ง ศิ ล ป ะ เ ชี ย ง แ ส น ป า ง ส ม า ธิ ห น้ า
ตั ก ก ว้ า ง 8 0 เ ซ น ติ เ ม ต ร สู ง 1 2 0 เ ซ น ติ เ ม ต ร เ ป็ น พ ร ะ พุ ท ธ รู ป ที่ ส ร้ า ง ขึ้ น
เ มื่ อ พุ ท ธ ศั ก ร า ช 2 4 6 5 ผู้ ส ร้ า ง คื อ ส่ า ง คำ ปั น เ ป็ น ช า ว ไ ท ย ใ ห ญ่
( เ งี้ ย ว ) เ ชื่ อ กั น ว่ า เ ป็ น พ ร ะ พุ ท ธ รู ป ศั ก ดิ์ สิ ท ธิ์ มี นั ก ท่ อ ง เ ที่ ย ว ม า อ ธิ ษ ฐ า น ข อ
พ ร อ ยู่ เ ส ม อ

พระพุทธโลกนาถบพิตร

ร ะ ดิ ษ ฐ า น อ ยู่ ใ น พ ร ะ วิ ห า ร ศิ ล ป ะ ล้ า น น า ป ร ะ ยุ ก ต์ เ ป็ น พ ร ะ พุ ท ธ
รู ป สั ม ฤ ท ธิ์ ล ง รั ก ปิ ด ท อ ง ศิ ล ป ะ แ บ บ สุ โ ข ทั ย ผ ส ม อ ยุ ธ ย า ป า ง
น า ค ป ร ก ข น า ด ห น้ า ตั ก ก ว้ า ง 3 6 0 เ ซ น ติ เ ม ต ร ซึ่ ง พ่ อ แ ส น แ ม่
บุ ญ ปั๋ น ม น ก ล ม คุ ณ ป รี ช า คุ ณ ฉั น ท์ ทิ พ ย์ ก ลิ่ น โ ส ภ ณ แ ล ะ
ค ร อ บ ค รั ว ส ร้ า ง ขึ้ น ใ น พุ ท ธ ศั ก ร า ช 2 5 3 4 โ ด ย มี เ จ้ า พ ร ะ คุ ณ ส ม
เ ด้ จ พ ร ะ พุ ท ธ โ ฆ ษ า จ า ร ย์ ( ฟื้ น ชุ ติ นฺ ธ โ ร ป . ธ . 9 ) เ ป็ น ป ร ะ ธ า น เ ท
ท อ ง ห ล่ อ แ ล ะ เ บิ ก พ ร ะ เ น ต ร

คำขวัญจังหวัด




หม้อฮ่อมไม้สัก
ถิ่นรักพระลอ
ช่อแฮศรีเมือง
ลือเลื่องแพะเมืองผี
คนแพร่นี้ใจงาม