simiosis

1

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ «ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΕ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΤΩΝ Η/Υ» Β ΕΠΑΛ

Με τον όρο Πρόβλημα προσδιορίζεται μια κατάσταση η οποία χρήζει αντιμετώπισης, απαιτεί λύση, η δε λύση της
δεν είναι γνωστή, ούτε προφανής.

Τα προβλήματα ανάλογα με τη δυνατότητα επίλυσης διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες.
- Επιλύσιμα είναι εκείνα τα προβλήματα για τα οποία η λύση έχει βρεθεί και έχει διατυπωθεί.
- Μη επιλύσιμα χαρακτηρίζονται εκείνα τα προβλήματα για τα οποία έχει αποδειχτεί, ότι δεν επιδέχονται
λύση.
- Ανοικτά ονομάζονται τα προβλήματα για τα οποία η λύση τους δεν έχει ακόμα βρεθεί, ενώ ταυτόχρονα δεν
έχει αποδειχτεί, ότι δεν επιδέχονται λύση.

Αλγόριθμος είναι μια πεπερασμένη σειρά ενεργειών, αυστηρά καθορισμένων και εκτελέσιμων σε πεπερασμένο
χρόνο, που στοχεύουν στην επίλυση ενός προβλήματος.

Κάθε αλγόριθμος είναι σημαντικό να έχει ορισμένα χαρακτηριστικά προκείμενου να θεωρείται πλήρης.

- Καθοριστικότητα: Κάθε εντολή ενός αλγορίθμου χρειάζεται να καθορίζεται χωρίς καμία αμφιβολία για τον
τρόπο εκτέλεσής της.

- Περατότητα: Κάθε αλγόριθμος πρέπει να τελειώνει μετά από πεπερασμένα βήματα εκτέλεσης των εντολών
του.

- Αποτελεσματικότητα: Κάθε εντολή ενός αλγορίθμου χρειάζεται να είναι διατυπωμένη απλά και κατανοητά,
ώστε να μπορεί να εκτελεστεί επακριβώς και σε πεπερασμένο μήκος χρόνου.

- Είσοδος: Κάθε αλγόριθμος χρειάζεται να δέχεται ένα σύνολο μεταβλητών εισόδου (που μπορεί να είναι και
το κενό σύνολο), οι οποίες αποτελούν τα δεδομένα του αλγορίθμου.

- Έξοδος: Κάθε αλγόριθμος χρειάζεται να δημιουργεί κάποιο αποτέλεσμα.

Κάθε αλγόριθμος αρχίζει με την εντολή Αλγόριθμος και δίπλα το όνομα του αλγορίθμου.
Αλγόριθμος Παράδειγμα
Κάθε αλγόριθμος τελειώνει με την εντολή Τέλος και δίπλα το όνομα του αλγορίθμου.
Τέλος Παράδειγμα

π.χ Αλγόριθμος Παράδειγμα Η εντολές θα εκτελεστούν με την
εντολή1 σειρά η μία μετά την άλλη.
εντολή 2
.
.

Τέλος Παράδειγμα

ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ

Η Γλώσσα χρησιμοποιεί μεταβλητές. Σε μια μεταβλητή εκχωρείται μια τιμή, η οποία μπορεί να αλλάζει κατά τη
διάρκεια εκτέλεσης του αλγορίθμου.
Οι μεταβλητές μπορούν να συμβολιστούν με οποιοδήποτε χαρακτήρα η συνδυασμό χαρακτήρων ή με μια λέξη.

2

π.χ X,X1,Y,TIMH,AGORA….κλπ

Εντολή εκχώρησης τιμής
Χ5, Υ7 , ΖΧ+Υ (Όταν έχουμε αριθμούς ως μεταβλητές)
Χ”A”, Υ”ΑΣΠΡΟ”,Z”AB156” (Όταν έχουμε αλφαριθμητικές τιμές)

ΤΕΛΕΣΤΕΣ
Αριθμητικοί: +, -, *,/
Συγκριτικοί: ,,,,,
Λογικοί: και(Σύζευξη), ή(διάζευξη), όχι(άρνηση)

Αλγόριθμος Παράδειγμα1 Αλγόριθμος Παράδειγμα2
Χ3 Χ3
Υ5 Υ5
ΖΧ+Υ Ζ(2*Χ)+(Υ/3)

Τέλος Παράδειγμα1 Τέλος Παράδειγμα2

ΕΝΤΟΛΗ ΕΜΦΑΝΙΣΕ (Εντολή εξόδου)
Όταν θέλουμε να εμφανίσουμε το αποτέλεσμα ενός αλγορίθμου η να το εκτυπώσουμε χρησιμοποιούμε τις εντολές
Εμφάνισε ή Εκτύπωσε αντίστοιχα.
Όταν δηλαδή στην εκφώνηση ενός προβλήματος υπάρχει ο όρος να εμφανίζει χρησιμοποιούμε:
Εμφάνισε Χ (Θα εμφανιστεί στην οθόνη η τιμή που έχει η μεταβλητή Χ)

Παράδειγμα 3:
Αλγόριθμος Παράδειγμα3
Χ3
Υ5
ΖΧ-Υ
Εμφάνισε Ζ
Τέλος Παράδειγμα3

θα εμφανιστεί στην οθόνη -2

Όταν μετά την εντολή Εμφάνισε ή Εκτύπωσε υπάρχουν εισαγωγικά “ “ θα εμφανιστεί η θα εκτυπωθεί ότι υπάρχει

μέσα στα εισαγωγικά.

π.χ. Εμφάνισε “AB123” Θα εμφανιστεί στην οθόνη ΑΒ123

Εμφάνισε “X” Θα εμφανιστεί X

Με τη χρήση του κόμματος (,) μπορούμε σε μια εντολή εμφάνισε ή εκτύπωσε να εμφανίσουμε ή να εκτυπώσουμε
διαφορετικά πράγματα.
π.χ. Εμφάνισε “A”,”A+B”,”AB12”
Θα εμφανιστεί Α Α+Β ΑΒ12

Αλγόριθμος Παράδειγμα4
Χ3
Υ5
ΖΧ-Υ
Εμφάνισε Ζ,Χ,Υ,”AAA”
Τέλος Παράδειγμα 4
Θα εμφανιστεί στην οθόνη -2 3 5 ΑΑΑ

3

ΕΝΤΟΛΗ ΔΙΑΒΑΣΕ (Εντολή εισόδου)

Με την εντολή διάβασε μπορούμε να εισάγουμε τιμές από το πληκτρολόγιο σε μεταβλητές. Πολλές φορές
χρειαζόμαστε να εκτελούμε έναν αλγόριθμο για διαφορετικές τιμές εισόδου. Αυτό είναι που κάνει την χρήση της
εντολής Διάβασε αναγκαία.
Π.χ Διάβασε Χ
Ο υπολογιστής υποχρεώνει τον χρήστη να δώσει τιμή από το πληκτρολόγιο για το Χ.

Παράδειγμα 5
Να σχεδιαστεί αλγόριθμος που να διαβάζει δύο αριθμούς και να εμφανίζει το άθροισμα τους με σχετικό μήνυμα.
ΛΥΣΗ
Αλγόριθμος Παράδειγμα 5
Διάβασε Χ
Διάβασε Υ

ΖΧ+Υ
Εμφάνισε “ Το άθροισμα είναι: “
Εμφάνισε Ζ
Τέλος Παράδειγμα 5
.

Παράδειγμα 6

Να σχεδιαστεί αλγόριθμος που να διαβάζει 4 αριθμούς και εμφανίζει το Μ.Ο.

ΛΥΣΗ

Αλγόριθμος Παράδειγμα 6

Εμφάνισε “Δώσε 4 τιμές” Η εντολή Εμφάνισε πριν την Διάβασε
Διάβασε Χ,Υ,Ζ,Ω διευκρινίζει στον χρήστη τι πρέπει να
ΜΟ(Χ+Υ+Ζ+Ω)/4

Εμφάνισε ”O M.O. είναι: “ εισάγει από το πληκτρολόγιο.

Εμφάνισε ΜΟ

Τέλος Παράδειγμα 6

2.1 Δομή Επιλογής.
ΑΠΛΗ ΕΠΙΛΟΓΗ

Σύνταξη: Αν ισχύει συνθήκη τότε Εντολή1

Παράδειγμα 7
Να σχεδιαστεί αλγόριθμος που να διαβάζει 2 αριθμούς και να εμφανίζει αν το άθροισμα τους είναι μεγαλύτερο του
100.
ΛΥΣΗ
Αλγόριθμος Παράδειγμα7
Εμφάνισε” Δώσε δύο αριθμούς”
Διάβασε Χ,Υ
ΖΧ+Υ
Αν Ζ> 100 τότε Εμφάνισε ”Μεγαλύτερο του 100”
Τέλος Παράδειγμα7

ΣΥΝΘΕΤΗ ΕΠΙΛΟΓΗ

Σύνταξη: Αν ισχύει συνθήκη1 τότε εντολή1
αλλιώς εντολή2

Τέλος_αν 4

π.χ. Αλγόριθμος Σύνθετη_Επιλογή Στην σύνθετη επιλογή έχουμε 2
Εμφάνισε”Δώσε αριθμό” περιπτώσεις.
Διάβασε Χ Αν θετικό αλλιώς μηδέν ή αρνητικό.
Αν Χ>0 τότε Εμφάνισε “θετικός” Όχι μόνο μια επιλογή.
αλλιώς Εμφάνισε “Αρνητικός ή μηδέν”
Τέλος_αν
Τέλος Σύνθετη_Επιλογή

Παράδειγμα 8

Να σχεδιαστεί αλγόριθμος που να διαβάζει έναν αριθμό και να εμφανίζει ΑΑΑΑΑ όταν ο αριθμός είναι 5, ενώ σε

κάθε άλλη περίπτωση να εμφανίζει ΒΒΒΒΒ.

ΛΥΣΗ

Αλγόριθμος Παράδειγμα8

Διάβασε Χ Αν Χ= 5 ΑΑΑΑΑ

Αν Χ=5 τότε Εμφάνισε “AAAAA” Σε κάθε άλλη
αλλιώς εμφάνισε “BBBBB” περίπτωση ΒΒΒΒΒ
Τέλος_αν

Τέλος Παράδειγμα8

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ

Σύνταξη: Αν ισχύει συνθήκη τότε Εντολή1
αλλιώς_αν ισχύει συνθήκη2 τότε Εντολή2
αλλιώς_αν ισχύει συνθήκη3 τότε Εντολή3
.
.
αλλιώς Εντολή ν

Παράδειγμα 9

Σε μια παρέα κάνουν κλήρωση για ένα δώρο. Χρησιμοποιούν 4 κλήρους όσα και τα άτομα της Παρέας με τους

αριθμούς 1,2,3,4. Να σχεδιαστεί αλγόριθμος που να διαβάζει τον αριθμό που κληρώθηκε και να εμφανίζει ποιος

κερδίζει σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα.

ΑΡΙΘΜΟΣ ΟΝΟΜΑ ΠΟΥ ΚΕΡΔΙΖΕΙ

1 ΚΩΣΤΑΣ

2 ΕΛΕΝΗ

3 ΔΗΜΗΤΡΗΣ

4 ΜΑΡΙΑ

ΛΥΣΗ

Αλγόριθμος Παράδειγμα9

Εμφάνισε “Δώσε τον αριθμό που κληρώθηκε”

Διάβασε Χ

Αν Χ=1 τότε Εμφάνισε “ΚΩΣΤΑΣ”

αλλιώς_αν Χ=2 τότε Εμφάνισε “ΕΛΕΝΗ”

αλλιώς_αν Χ=3 τότε Εμφάνισε “ΔΗΜΗΤΡΗΣ”

αλλιώς Εμφάνισε “ΜΑΡΙΑ”

Τέλος_Αν

Τέλος Παράδειγμα9

5

ΕΠΙΛΟΓΗ ΜΕ ΤΟΝ ΛΟΓΙΚΟ ΤΕΛΕΣΤΗ ΚΑΙ

Μερικές φορές σε πιο σύνθετα προβλήματα χρησιμοποιούμε επιλογές βασισμένες σε λογικές πράξεις. Αυτό μας
λύνει τα χέρια σε πολλές περιπτώσεις.

Σύνταξη: Αν ισχύει συθήκη1 και συνθήκη2 τότε εντολή1

Πρέπει να ισχύουν και οι 2 συνθήκες έτσι ώστε να εκτελεστεί η εντολή1.

Θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και ως Απλή επιλογή και ως προς σύνθετη Επιλογή και ως προς Πολλαπλή

Επιλογή.

π.χ. Αλγόριθμος Π

Διάβασε Χ

Διάβασε Υ Για να εμφανιστεί το Α,
Αν Χ=1 και Υ=2 τότε Εμφάνισε “Α” πρέπει το Χ να είναι 1 και το
αλλιώς_αν Χ=2 και Υ=3 τότε Εμφάνισε “ B” Υ να είναι2.
αλλιώς Εμφάνισε “Γ” Για να εμφανιστεί το Β
Τέλος_Αν πρέπει το Χ να είναι 2 και το
Τέλος Π Υ να είναι 3.

Σε κάθε άλλη περίπτωση θα

εμφανιστεί το Γ

Παράδειγμα 10
Να σχεδιαστεί αλγόριθμος που να διαβάζει τον γενικό βαθμό ενός μαθητή και να τον κατατάσσει σύμφωνα με τον
παρακάτω πίνακα.

ΓΕΝΙΚΟΣ ΒΑΘΜΟΣ ΚΑΤΑΤΑΞΗ
18 έως και20 ΑΡΙΣΤΟΣ
16 έως 18 ΚΑΛΟΣ
13 έως 16 ΜΕΤΡΙΟΣ
Κάτω από 13 ΚΑΚΟΣ

ΛΥΣΗ:

Αλγόριθμος Παράδειγμα 10
Εμφάνισε “Δώσε γενικό βαθμό μαθητή”
Διάβασε Χ
Αν Χ18 και Χ20 τότε Εμφάνισε ”ΑΡΙΣΤΟΣ”
αλλιώς_αν Χ16 και Χ<18 τότε Εμφάνισε ”ΚΑΛΟΣ”
αλλώς_αν Χ13 και Χ<16 τότε Εμφάνισε ”ΜΕΤΡΙΟΣ”
αλλιώς Εμφάνισε ”ΚΑΚΟΣ”
Τέλος_Αν
Τέλος Παράδειγμα10

ΔΟΜΗ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΓΙΑ Το ι θα ξεκινάει από την
τιμή1 και μετά από κάθε
Σύνταξη: Για ι από τιμή1 μέχρι τιμή2 επανάληψη θα αυξάνει
ΕΝΤΟΛΕΣ κατά 1 μέχρι να φτάσει
Τέλος_Επανάληψης
στη τιμή2

Παράδειγμα: 6

Αλγόριθμος Π1 Αλγόριθμος Π2
Για ι από 1 μέχρι 5 Για ι από 1 μέχρι 5
Εμφάνισε ι Εμφάνισε “ΕΠΑΛ”
Τέλος_Επανάληψης Τέλος_Επανάληψης
Τέλος Π1 Τέλος Π2
Θα εμφανιστεί: Θα εμφανιστεί:

1 EΠΑΛ
2 ΕΠΑΛ
3 ΕΠΑΛ
4 ΕΠΑΛ
5 ΕΠΑΛ

Αλγόριθμος Π3 Αλγόριθμος Π4
Για ι από 3 μέχρι 7 Για ι από 2 μέχρι 4
Εμφάνισε ι Εμφάνισε “ΕΠΑΛ”
Τέλος_Επανάληψης Τέλος_Επανάληψης
Τέλος Π3 Τέλος Π4
Θα εμφανιστεί: Θα εμφανιστεί:

3 EΠΑΛ
4 ΕΠΑΛ
5 ΕΠΑΛ
6
7

ΑΣΚΗΣΗ: Να γίνει αλγόριθμος που να εμφανίζει όλους τους αριθμούς από το 3 μέχρι και το 99.
Αλγόριθμος ΑΣΚΗΣΗ
Για ι από 3 μέχρι 99
Εμφάνισε ι
Τέλος_Επανάληψης
Τέλος ΑΣΚΗΣΗ