เฉลยมือกล

กจิ กรรมท ่ี 10.2 คู่มอื ครู : งานเครอื่ งมอื กลช่างยนต์ 51

ให้ผู้เรียนแบ่งกลุ่มตรวจผลการประกอบปลอกสูบแห้ง
แล้วกรอกผลลงในตารางต่อไปนี้

1. การวัดระยะยื่นหัวปลอกสูบ

ก�ำ (หมนมด.)ให้ ผล(มกามร.)วัด (ดส/ีภไมาพด่ )ี

ระยะยน่ื นาฬกิ าวดั ผลการ วัด ........0.....0...2... .......... ........ด...ี.................

ปลอกสบู ข้อควรจำ�
ระยะยน่ื มากหรอื นอ้ ย มผี ลกระทบตอ่
ก. วัดระยะยื่นหัวปลอกสูบ
.ป...ะ..เ..ก...็น....ฝ....า..ส....ูบ...แ...ล....ะ..ก...ำ�...ล...ั.ง..อ...ั.ด...เ..ค...ร...ื่อ...ง...ย...น....ต...์...

j 2. การตรวจความเบี้ยว ความเรียวและพิกัดขนาด
k โตกว่ามาตรฐาน (O/S)

5ม0ากหกรวอื า่ l สบู ที่ 1 2 3
ตำ�แหนง่
j-A ..8...3......2...4...0.... 8....3.....2...4...0...... 8...3......2...4...0......
j-B ..8...3......2...3...0.... 8....3.....2...3...0...... 8...3......2...3...0......
เบีย้ ว ....0.....0....1...0..... .0.....0...1...0......... .0.....0....1...0........
j-A ..8...3......2...4...0.... 8....3.....2...4...0...... 8...3......2...4...0......
l-A ..8...3......0...1...0.... 8....3.....0...1...0...... 8...3......0...1...0......
A = แนวตามยาวเพลาข้อเหวี่ยง เรียว ....0.....2....3...0..... .0.....2...3...0......... .0.....2....3...0........
B = แนวตามขวางเพลาข้อเหวี่ยง ..8...3......2...4...0.... 8....3.....2...4...0...... 8...3......2...4...0......
j-A ..8...3......0...0...0.... 8....3.....0...0...0...... 8...3......0...0...0......
ข. ตรวจกระบอกสูบ STD ....0.....2....4...0..... .0.....2...4...0......... .0.....2....4...0........
สกึ หรอ ....0.....2....5...0..... .0.....2...5...0......... .0.....2....5...0........
O/S

ข้อควรจำ�
ต อ้ งใชล้ กู สบู O /S เดยี วกนั ใน .เ.ค....ร..ื่อ...ง...ย...น...ต....์

ค. ตรวจความเบี้ยวและความเรียว ....เ..ด...ีย...ว..ก...ัน..............................................................

52 คมู่ อื ครู : งานเครือ่ งมอื กลช่างยนต์

แบบฝกึ กจิ กรรมท ่ี 10 เรอื่ ง การเปล่ยี นและขัดปลอกสูบแห้ง



ตอนที่ 1 จงเติมขอ้ ความลงในชอ่ งวา่ งให้ถูกตอ้ ง

1. คำ�ว่า ปลอกสูบแห้ง ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
..D...r..y.....C...y..l..i.n...d...e..r....L...i.n...e..r................................................................................................................................................

2. คำ�ว่า ปลอกสูบเปียก ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
..W....e...t....C...y...l.i.n...d...e..r....L...i.n...e..r...............................................................................................................................................

3. คำ�ว่า พิกัดความเผื่อ ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
..T...o...l.e...r..a..n...c...e...................................................................................................................................................................

4. คำ�ว่า เกรดปลอกสูบ ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
.L..i..n..e...r....G....r..a...d..e...............................................................................................................................................................

5. คำ�ว่า แนววัดผิวหน้าเสื้อสูบ ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
.M....e..a...s..u...r..i..n..g.....P...o...i.n...t....o...f...T...o...p.....S...u...r..f..a..c...e................................................................................................................

6. คำ�ว่า เกรดลูกสูบ ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
.P...i.s...t..o...n....G....r..a...d...e...........................................................................................................................................................

7. คำ�ว่า การเปลี่ยนปลอกสูบ ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
.R...e...p..l.a...c...e..m....e...n...t...o...f....L..i..n..e...r.........................................................................................................................................

8. คำ�ว่า น้ำ�แข็งแห้ง ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
.D...r..y....I..c..e..........................................................................................................................................................................

9. คำ�ว่า การขัดผิวปลอกสูบ ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
.H...o...n...i.n...g.....L..i..n..e...r............................................................................................................................................................

10. คำ�ว่า ลายขัดผิวปลอกสูบ ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
..H...o...n...i..n..g.....P...a...t..t..e..r..n.......................................................................................................................................................

ตอนที่ 2 จงท�ำ เคร่ืองหมายถูก ( P) ลงหนา้ ข้อความท่ถี ูกต้องท่สี ุด

1. ปลอกสูบแห้งมีความหนาเท่าใด 2. ปลอกสูบแห้งเป็นปลอกสูบประเภทใด
ก. ประมาณ 1.0-1.5 มม. ก. ส่งผลิต
Pคข.. ประมาณ 1.5-2.0 มม. ข. ผลิตเอง
ประมาณ 2.0-2.5 มม. ค. จ้างโรงกลึงผลิต
ง. ประมาณ 2.5-3.0 มม. Pงจ.. เป็นปลอกสูบอะไหล่สำ�เร็จรูป
จ. ประมาณ 3.0-3.5 มม. เป็นปลอกสูบโลหะพิเศษ

3. พิกัดความเผื่อรูในปลอกสูบ กำ�หนดไว้เท่าใด คู่มอื ครู : งานเครือ่ งมอื กลช่างยนต์ 53

Pก. - 3.0 ถึง - 0.5 มม. 7. ระยะห่างหล่อลื่นลูกสูบกับปลอกสูบเท่าใด
ก. 0.100 - 0.126 มม.
ข. - 0.5 ถึง - 0.7 มม. ข. 0.126 - 0.136 มม.
ค. - 0.7 ถึง - 0.8 มม.
ง. - 0.8 ถึง - 0.9 มม. Pค. 0.136 - 0.156 มม.
จ. - 0.9 ถึง - 1.0 มม.
4. พิกัดความเผื่อขนาดภายนอกปลอกสูบ ง. 0.156 - 0.175 มม.
50-80 มม. เท่าใด จ. 0.175 - 0.195 มม.
ก. + 0.090 ถึง 0.080 มม. 8. ปลอกสูบแห้งอะไหล่สำ�เร็จรูปขัดผิว
ข. + 0.080 ถึง + 0.070 มม. อย่างไร
ก. ขัดพอเรียบ
Pค. + 0.070 ถึง + 0.045 มม.
Pคข.. ขไมัด่ตให้อง้เปข็นัดลายขัด
ง. + 0.045 ถึง + 0.025 มม.
จ. + 0.025 ถึง + 0.015 มม. ง. ขัดให้เป็นทรงกระบอกตรง
5. ความตึงอัดปลอกสูบกำ�หนดไว้เท่าใด จ. ขัดให้ได้ขนาดมาตรฐาน
ก. 0.215-0.125 มม. 9. การอัดปลอกสูบแห้ง ใช้แรงอัดเท่าใด
ก. แรงอัด 1,000 กก.
Pข. 0.110-0.029 มม. ข. แรงอัด 1,500 กก.
ค. แรงอัด 2,000 กก.
ค. 0.029-0.019 มม.
ง. 0.019-0.015 มม. Pง. แรงอัด 2,500 กก.
จ. 0.015-0.005 มม.
6. ถ้าเลือกเกรดลูกสูบไม่ถูกต้อง มีผลกระทบอะไร จ. แรงอัด 3,000 กก.
ก. เกิดเสียงดัง 10. ประกอบปลอกสูบแห้งด้วยน้ำ�แข็งแห้ง
ข. เครื่องยนต์น็อก ดีอย่างไร
ค. เครื่องยนต์ร้อนจัด
ง. เครื่องยนต์สึกหรอเร็ว ก. ประกอบได้รวดเร็ว
ข. ประกอบได้เบาแรง
Pจ. เครื่องยนต์ร้อนจัดและสึกหรอเร็ว ค. ประกอบได้ปลอดภัย
ง. ตรงแนวและเที่ยงตรง

Pจ. เที่ยงตรงและปลอดภัย

ตอนท่ี 3 จงตอบค�ำ ถามตอ่ ไปนใ้ี ห้ได้ใจความสมบรู ณ์
1. ปลอกสูบแห้ง หมายถึงอะไร และใช้งานอย่างไร
ปลอกสูบแห้งหนาประมาณ 1.5-2.0 มม. เป็นปลอกสูบอะไหล่สำ�เร็จรูป ใช้ ใส่แทน
ของเดิมที่สึกหรอ หรือคว้านกระบอกสูบเดิมที่สึกหรอมาก แล้วใส่ปลอกสูบแห้ง ทำ�ความ
สะอาดรูกระบอกสูบแล้วอัดปลอกสูบแห้งใหม่เข้าไปแทนที่ด้วยแรงอัดตามกำ�หนด หากใช้
แรงอัดมาก จะเกิดอันตรายต่อปลอกสูบแห้งได้ เสร็จแล้วคว้านและขัดให้ได้ขนาด

54 คมู่ ือครู : งานเครอ่ื งมือกลชา่ งยนต์

2. การเลือกเกรดปลอกสูบแห้งและความตึงอัดประกอบเพื่ออะไร
ความตึงอัดอย่างถูกต้อง และการเลือกเกรดปลอกสูบแห้ง (Liner Grade) อย่างถูกต้อง มี
ความสำ�คัญเป็นอย่างมากต่อการอัดประกอบดังต่อไปนี้
1) ถ้าความตึงอัดปลอกสูบน้อยเกินไป จะมีผลเสียต่อประสิทธิภาพการหล่อเย็น
เครื่องยนต์
2) ถ้าความตึงปลอกสูบมากเกินไป จะใส่ปลอกสูบเข้าในเสื้อสูบได้ลำ�บาก
3. การประกอบปลอกสูบแห้งด้วยน้ำ�แข็งแห้ง ทำ�อย่างไร
วัดขนาดภายในกระบอกสูบ ณ จุดวัด ในแนวรับแรงเบียดข้างและแนวแกนเพลา ข้อ
เหวี่ยง
ปลอกสูบแห้งอะไหล่สำ�เร็จรูป ทำ�ด้วยโลหะผสมพิเศษ (Super Takalloy) ขัดผิว
ภายในให้พร้อมใช้งานแล้ว ประกอบแล้วไม่ต้องขัด
4. การขัดผิวปลอกสูบแห้ง ทำ�อย่างไร
โดยใช้หินขัดกระบอกสูบที่มีขนาดเม็ดหิน (Grit Size) ที่ทำ�ให้ผิวปลอกสูบเป็น
ลายขัดตื้น ๆ ผิวเรียบเกินไปจะเป็นการเพิ่มเนื้อที่สัมผัสของแหวนลูกสูบ ในขณะเดียวกัน ถ้า
ผิว ขัดหยาบเกินไปจะทำ�ให้เกิดการสึกหรอของแหวนลูกสูบ ผิวขัดของปลอกสูบจะเป็นลายขัด
(Crosshatch Surface) เพื่อให้ร่องเป็นที่อยู่ของ น้ำ�มันเครื่อง ระหว่างที่แหวนลูกสูบสึกเข้า
ที่ (Break-in)
5. จงเขีนภาพพิกัดความเผื่อปลอกสูบแห้งไม่มีบ่าและมีบ่า มาอย่างละ 1 ภาพ

ก. พิกัดความเผื่อปลอกสูบแห้งไม่มีบ่า ข. พิกัดความเผื่อปลอกสูบแห้งมีบ่า

กจิ กรรมท ่ี 11.1 คูม่ อื ครู : งานเคร่ืองมอื กลชา่ งยนต์ 55

จงเติมข้อความลงในช่องว่างสำ�หรับงานกลึงแบบต่าง ๆ

v s a 1. จงเขยี นหนว่ ยการวัดต่อไปน ้ี พร้อมใส่
ตวั อักษรยอ่ ในวงกลมท่ีภาพ

1) การเคลอ่ื นทีค่ วามเร็วตดั v เปน็ ..ม...../..น....า..ท....ี ..
2) การเคลอ่ื นทป่ี อ้ น s เปน็ ..........ม....ม.....................
3) การเคลื่อนทก่ี ลงึ ลึก a เปน็ .......ม...ม......................

2. จงเติมรูปแบบมีดกลึงต่อไปนี้
1) ประเภทมีดกลึงหลกั ๆ คือ ....ม...ี.ด...ป...า...ก...ก...ว..้า...ง....ม...ี.ด...ป...า..ด....ห...น....้า....ม...ี.ด...ต...ัด.....ค....อ...ต...ร...ง....ค...อ...ง...อ...................
2) จำ�แนกตามทศิ ทางปอกได้ คือ .ม...ีด....ก...ล...ึง...ข..ว...า..แ...ล...ะ...ม...ีด...ก...ล....ึง..ซ....้า..ย.........................................................
3) มีดกลึงในภาพชือ่ อะไร
j ..ม...ีด...ก...ล....ึง...ป...อ...ก...ท...า...ง..ซ....้า..ย........

1 2 k ...ม...ีด....ก...ล...ึง...ป...อ...ก...ท....า..ง...ข..ว...า........

3. จงเขียนช่อื มีดกลงึ และข้อดีของการใชง้ าน ดังตอ่ ไปน้ี ข. มดี กลงึ
ก. มดี กลึง
ป....อ...ก...ท...า...ง..ซ....้า..ย.. ป...อ...ก...ท....า..ง...ข..ว...า...........
แ....บ...บ...ค...อ...ต....ร..ง... . แ...บ...บ....ค...อ...ง...อ...............


.......................... ..................................

การใช้งาน : ...ค....า..ย...เ..ศ...ษ....ก...ล...ึง...ไ..ด...้ง...่า..ย...แ...ล....ะ..ก...ล...ึ.ง..ต...ั.ด...เ..ฉ...ือ...น....เ..น...ื้.อ...ช...ิ้น....ง..า...น...อ...อ...ก...ไ..ด....้ม...า..ก............................
ค. มดี กลงึ ง. มีดกลึงเซาะรอ่ งและกลงึ ตดั
..ป....อ...ก...ท...า...ง..ซ...้.า..ย... ....

..แ...บ....บ...ค...อ...ง...อ............

.. ... ................. ........... ม..ดี.เ..ซก...าล...ะึง..ร .. ่.อ...ง.. ... มีดกลึง
.ต....ัด.....................

การใช้งาน : ..ก...ล...ึง...ม...ุม....ท...า...ง..ซ...้.า..ย... ........... ....... การใ ชง้ าน : ..........ต....ัด...เ..ป...็น....ร..่.อ...ง...............................
: .ป....า..ด...ห....น...้.า..ท....า..ง...ซ...้า..ย... ............. ... : ...........ต...ั.ด...ช...ิ้น....ง..า...น...ข...า..ด.............................

56 คมู่ ือครู : งานเคร่อื งมอื กลช่างยนต์

กจิ กรรมท ่ี 11.2 ให้ผู้เรียนกลึงชิ้นงานที่กำ�หนดให้ตามแบบข้างล่าง หรือแบบใด ๆ
ตามความเหมาะสม

วัตถุประสงค์
1. กลึงชิ้นงาน 42 x 72 มม.
2. ตรวจสอบชิ้นงานกลึงได้
3. ใช้เครื่องกลึงได้ถูกต้องและปลอดภัย

มาตราส่วน 1:1

เครื่องมือและอุปกรณ์
1. เครื่องกลึงพร้อมอุปกรณ์ ได้แก่ หัวจับงาน ประแจขันหัวจับ ประแจขันป้อมมีด
2. ยันศูนย์เป็น (Live Center)
3. มีดกลึงปอกและมีดกลึงคว้านรู
4. เวอร์เนียร์คาลิเปอร์ (Vernier Caliper)
5. แว่นตานิรภัย
6. น้ำ�มันหล่อเย็น

ค่มู อื ครู : งานเคร่ืองมอื กลช่างยนต์ 57

แบ บฝกึ ก จิ กรร มท ่ี 1 1 เรื่อง การกลึงผลติ และกลงึ ซอ่ มชิ้นส่วน
เครื่องยนต์

ตอนท่ี 1 จงเตมิ ข้อความใหถ้ กู ต้องลงในช่องวา่ งต่อไปนี้

1. คำ�ว่า การกลึง ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
..T...u...r..n..i..n..g.........................................................................................................................................................................

2. คำ�ว่า เครื่องกลึง ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
..L..a...t..h...e.............................................................................................................................................................................

3. คำ�ว่า rpm ย่อมาจากอะไร
..R...e...v..o...l.u...t..i.o...n...s....p...e..r....M....i..n..u...t..e.....................................................................................................................................

4. คำ�ว่า ความเร็วตัด ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
.C...u...t..t..i.n...g....S....p..e...e..d..........................................................................................................................................................

5. คำ�ว่า มุมคายมีดกลึง ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
.R...a...k..e.....A...n...g..l..e................................................................................................................................................................

6. คำ�ว่า มุมลิ่มมีดกลึง ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
.W....e...d...g..e.....A...n...g...l.e............................................................................................................................................................

7. คำ�ว่า มุมหลบมีดกลึง ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
.C...l.e...a..r..a...n...c..e.....A...n...g...l.e.....................................................................................................................................................

8. คำ�ว่า การกลึงปาดหน้า ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
.F...a..c...i.n...g...........................................................................................................................................................................

9. คำ�ว่า การกลึงปอกผิว ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
.S...t..r..a...i.g...h..t....T...u...r..n...i.n...g....................................................................................................................................................

10. คำ�ว่าการตัดเกลียวใน ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
..I.n...t..e..r..n...a...l...T...h...r..e..a...d...i.n...g................................................................................................................................................

ตอนที่ 2 จงท�ำ เครื่องหมายถูก ( P) ลงหนา้ ข้อความทีถ่ กู ต้องทีส่ ุด

1. ระยะทางการเคลื่อนที่ต่อ 1 หน่วยเวลา คืออะไร 2. หน่วยความเร็ว คืออะไร
Pขก.. ความเร็ว ก. มม./นาที
ความเร็วรอบ ข. มม./วินาที
ค. ความเร็วตัด ค. ม./นาที
ง. ความเร็วการเคลื่อนที่ ง. ม./วินาที
จ. ความเร็วเครื่องจักร
Pจ. ม./นาที และ ม./วินาที

58 คมู่ อื ครู : งานเครื่องมอื กลชา่ งยนต์ 7. การกลึงปอก ควรตั้งคมมีดกลึงสูงเท่าใด
ก. สูงกว่าศูนย์กลางประมาณ 1%
3. ความเร็วการหมุนชิ้นงานครบต่อ 1 หน่วยเวลา Pข. สูงกว่าศูนย์กลางประมาณ 2%
คืออะไร
ค. สูงกว่าศูนย์กลางประมาณ 3%
ก. ความเร็ว ง. สูงกว่าศูนย์กลางประมาณ 4%
จ. สูงกว่าศูนย์กลางประมาณ 5%
Pข. ความเร็วรอบ 8. การกลึงปาดหน้า เริ่มป้อนมีดกลึงอย่างไร
Pก. จากศูนย์กลางชิ้นงาน
ค. ความเร็วตัด
ง. ความเร็วการเคลื่อนที่ ข. จากตรงกลางชิ้นงาน
จ. ความเร็วเครื่องกลึง ค. จากขอบชิ้นงาน
4. ความเร็วที่คมมีดกลึงตัดผิวโลหะออกครบ 1 รอบ ง. จากส่วนใดก็ได้แล้วแต่วัสดุชิ้นงาน
คืออะไร จ. จากส่วนใดก็ได้แล้วแต่ขนาดชิ้นงาน
ก. ความเร็ว 9. การกลึงปอกผิวด้วยความเร็วสูง มีผล
ข. ความเร็วรอบ กระทบอะไร
ก. เปลืองกระแสไฟฟ้า
Pค. ความเร็วตัด ข. อันตรายต่อเครื่องกลึง
Pค. มีดกลึงเสียหายเพราะความร้อน
ง. ความเร็วการเคลื่อนที่
จ. ความเร็วเครื่องกลึง ง. มีดกลึงแตกหักเพราะความร้อน
5. จากกราฟชิ้นงานงานกลึง d = 200 มม. ใช้ จ. ชิ้นงานเสียหายเพราะความร้อน
ความเร็วรอบ 10. ทำ�ไมการตัดเกลียวต้องหล่อลื่น
ก. 100 รอบ/นาที ที่ความเร็วตัด 90 ม./นาที ก. เพื่อคุณภาพเกลียว
ข. 120 รอบ/นาที ที่ความเร็วตัด 90 ม./นาที ข. เพื่อความสวยงาม
Pงค.. ลดการเสียดสี
Pค. 140 รอบ/นาที ที่ความเร็วตัด 90 ม./นาที ลดความร้อน
จ. ลดขนาดเศษโลหะ
ง. 160 รอบ/นาที ที่ความเร็วตัด 90 ม./นาที
จ. 180 รอบ/นาที ที่ความเร็วตัด 90 ม./นาที
6. ตั้งศูนย์คมมีดกลึงด้วยอะไร
ก. ป้อมมีด ข. หัวจับชิ้นงาน

ค. แท่นเลื่อนบน Pง. ยันศูนย์ท้าย

จ. แคร่เลื่อนเครื่องกลึง

ตอนท่ี 3 จงตอบคำ�ถามตอ่ ไปน้ใี ห้ไดใ้ จความสมบรู ณ์
1. การตั้งคมมีดกลึง มีความสำ�คัญอย่างไร
การกลึงงานทุกครั้งมีความสำ�คัญอย่างยิ่ง ที่ต้องตั้งคมมีดกลึงให้ได้ศูนย์กับชิ้นงาน
การตั้งคมมีดกลึงให้ได้ศูนย์กลางกับชิ้นงานนั้น ทำ�ได้โดยยึดมีดกลึงให้แน่นกับแท่นป้อมมีด
จากนั้นนำ�ไปเทียบกับยันศูนย์ท้ายแท่นของเครื่องกลึง

ความเร็วตัด : ม./นาที ค่มู อื ครู : งานเคร่อื งมอื กลช่างยนต์ 59

2. การกลึงปาดหน้า เป็นการกลึงงานลักษณะใด
การกลึงปาดหน้าจะเป็นขั้นแรกของการกลึงงาน เพราะชิ้นงานที่ตัดออกมาจากเหล็ก
เส้นหรือหล่อมาก็ตาม ปลายจะไม่เรียบ ไม่ได้ฉาก และไม่ได้ความยาวตามต้องการ จึงต้อง
กลึงปาดหน้าเสียก่อน การกลึงปาดหน้าทำ�ได้กับการจับงานทุกวิธี แต่ถ้าจะกลึงปาดหน้าชิ้น
งานที่มีการยันศูนย์ จะต้องใช้มีดที่มีมุมรวมปลายมีดไม่เกิน 58o เพื่อมีดจะเข้าไป ในช่อง
ระหว่างชิ้นงานกับเหล็กยันศูนย์ที่เป็นมุม 60o ได้ ถ้าไม่มีการยันศูนย์จะใช้มีดมุมเท่าใด
ก็ ได้
3. การกลึงปอกผิว เป็นการกลึงงานลักษณะใด
การกลึงปอกผิว เป็นการกลึงเพื่อลดขนาดความโตของชิ้นงานทรงกระบอก โดยการ
ป้อนมีดกลึงให้ตัดเฉือนเนื้อวัสดุตามยาวขนานกับผิวภายนอกของชิ้นงาน การกลึงปอกผิว
สามารถใช้อุปกรณ์จับยึดชิ้นงานได้หลายลักษณะ เช่น หัวจับแบบ 3 จับ หัวจับแบบ 4 จับ
หัวจับแบบจานพาหรือใช้เพลาอัด ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับขนาดและลักษณะรูปร่างของชิ้นงานนั้น การ
กลึงปอกผิวมี 2 ลักษณะคือ งานกลึงหยาบและกลึงละเอียด
4. ลำ�ดับการตัดเกลียวในบนเครื่องกลึงมี 5 ข้อ คืออะไร

1) ประกอบดอกตัดเกลียวในกับด้ามดอกตัดเกลียวใน
2) หมุนปลายดอกตัดเกลียวในเข้ารูที่ต้องการตัดด้วยด้ามดอกตัดเกลียว เพื่อให้เริ่ม

ตัดเกลียว
3) หมุนยันศูนย์ท้ายแท่นให้สัมผัสรูนำ�ศูนย์ที่หัวก้านดอกตัด เพื่อประคองศูนย์
4) หมุนตัดเกลียวด้วยด้ามดอกตัดเกลียวไป-มา เพื่อให้เกิดการคล่องตัวขณะทำ�งาน
5) ใช้น้ำ�มันหล่อลื่น เพื่อลดการเสียดสีและคายเศษ
5. จงเขียนกราฟการหาความเร็วรอบและความเร็วตัด เต็มหน้ากระดาษ A4 มา 1 กราฟ

เส้นผ่านศูนย์กลางชิ้นงาน (มม.)

60 คมู่ อื ครู : งานเครื่องมอื กลช่างยนต์

กจิ กรรมท ่ี 12.1 ให้ผู้เรียนแบ่งกลุ่มตรวจเปลี่ยนและคว้านบูชก้านสูบ แล้วกรอก
ผลลงในช่องว่าง

รูบูชเรียว 1. การตรวจบูชก้านสบู 2 กรณี
1) ตร วจบชู .........เ.ร...ีย...ว.....................................................
สลักลูกสูบ 2) ตร วจบชู .........ห...ล...ว...ม...................................................
ก้านสูบ

ก. ตรวจบูชก้านสูบด้วยสลักลูกสูบ 2. การเปล่ียนบูชก้านสบู
เหล็กกด 1) อดั บชู เด ิมออกดว้ ย ......เ..ค...ร..ื.่อ...ง..อ....ัด............................
2) อดั บูชใหมเ่ ข้าแทนท่ี โดยให้ระยะเผื่ออดั
D + 0.05 .....D.....+.....0......0...5............................................ มม.

ตรูนรง้ำ�กมันันเครื่อง

ข. อัดบูชก้านสูบเข้าที่ 3. การคว้านบชู กา้ นสูบ
เครื่องคว้านบูช 1) ติด ตงั้ อปุ กรณ์เครื่อง .....ค....ว..้า...น...บ...ู.ช...ก...้า...น...ส...ู.บ............
2) เปิด สวิตช ์ตรวจ การท�ำ งานเคร่ือง ค..ว...้า...น................
.....บ...ูช....ก...้า..น....ส...ูบ................................................................
3) เปิด สวิต ช์ปั๊มนำ�้ มัน ........ห....ล...่อ...เ..ย...็น...........................
4) ปร ะคองก ้านสูบ เพ่อื คว้าน ...ร..ู.บ...ูช...ก...้า...น...ส....ูบ.........

ค. คว้านรูบูชก้านสูบ 4. การตรวจผลการคว้านบชู ก้านสูบ
นาฬิกาวัด 1) ท�ำ ความส ะอาด สลกั ลูกสูบและ .บ....ูช...ก...้า...น...ส....ูบ.......
บูชก้านสูบ 2) หล่อล่ืนสลกั ลกู สูบและบชู กา้ นสบู ด้วย
.....น....้ำ�..ม....ัน...เ..ค...ร...ื่อ...ง...........................................................
ง. ตรวจการคว้านบูชก้านสูบ
3) ตรวจสอบการเคลอื่ นทสี่ ลักลกู สบู ดว้ ย
.....ค...ว...า..ม....ร..ู้ส....ึก...จ...า..ก...ม....ือ.............................. หรือดว้ ย
.....เ..ก...จ...ว..ัด....ร..ู..................................................................

กจิ กรรมท ่ี 12.2 คมู่ อื ครู : งานเคร่ืองมอื กลช่างยนต์ 61

ให้ผู้เรียนแบ่งกลุ่มตรวจและคว้านแบริ่งก้านสูบ แล้วกรอกผล
ตรวจสภาพลงในช่องว่างต่อไปนี้

1. การตรวจสภาพฐานกา้ นสบู
1) ตรวจสภาพภายนอกทวั่ ไป
2) ตรวจนอตสกรูกา้ นสบู

สภาพ P ดี  ไม่ดี

เกจวัดรู 2. การตรวจสภาพรูใสแ่ บรง่ิ กา้ นสูบ
กา้ นสูบ 1) ตรวจความเบีย้ วรูใส่แบร่งิ
2) ตรวจความเรียวรใู ส่แบร่งิ

ก. ตรวจสภาพรูใส่แบริ่งก้านสูบ 3. การตรวจความหนาแบร่งิ ก้านสบู
แบร่งิ ตรวจความหนาแบรง่ิ

สภาพ P ดี  ไมด่ ี

ไมโครมเิ ตอร์ 4. การตรวจความเบย้ี วแบริ่งก้านสบู
ข. ตรวจความหนาแบริ่งก้านสูบ ก�ำ หนดให้ : ไม่เกิน 0.02 มม.

ความตา่ ง = ความเบ้ยี ว สภาพ P ดี  ไม่ดี

ความต่าง = ความเรยี ว 5. การตรวจความเรยี วแบร่ิงก้านสบู
กำ�หนดให้ : ไม่เกนิ 0.02 มม.
ค. ตรวจความเบี้ยวและความเรียวแบริ่งก้านสูบ
สภาพ P ดี  ไมด่ ี

62 คมู่ ือครู : งานเคร่ืองมือกลช่างยนต์

กจิ กรรมท ่ี 12.3 จงเติมข้อความผลการคว้านรูฐานแบริ่งข้ออกและคว้านผิวแบริ่ง
ข้ออก ลงในช่องว่างต่อไปนี้

แบรงิ่ ข้ออก

1. การตรวจผลการควา้ นผวิ แบร่ิงขอ้ อก

สภาพ P ดี  ไม่ดี

2. การตรวจขนาดรูแบรงิ่ ข้ออก

ก. ตรวจผลการคว้านแบริ่งข้ออก ตวั ที่ 1 2 3 4 5
ล�ำ ดับ
A 1 2
B A-1 ..5..7.....3...5.. .5...7.....3..5... .5...7....3...5... ..5...7....3...5.. 5...7....3...5....

A-2 ..5..7.....3...3.. .5...7.....3..3... .5...7....3...3... ..5...7....3...3.. 5...7....3...3....

B-1 ..5..7.....3...4.. .5...7.....3..4... .5...7....3...4... ..5...7....3...4.. 5...7....3...4....

ข. ตรวจขนาดแบริ่งข้ออก B-2 ..5..7....3...5.. .5...7.....3..5... .5...7...3...5... ..5...7...3...5.. 5...7...3...5....
เพลาตรวจศูนย์

3. การตรวจศนู ยร์ ูฐานแบริ่งข้ออก

สภาพ P ดี  ไม่ดี

ค. ตรวจศูนย์รูฐานแบริ่งข้ออก 4. การตรวจขนาดรฐู านแบรง่ิ ขอ้ อก

A 1 2 ล�ำ ดตบั ัวที่ 1 2 3 4 5
B A-1 5..9.....9..3...7.. 5...9.....9..3...7. 5..9.....9...3..7.. 5...9.....9..3...7. .5...9.....9..3...7
A-2 5..9.....9..3...5.. 5..9.....9..3...5.. 5..9.....9..3...5.. 5..9.....9..3...5.. 5...9.....9..3...5.
ง. ตรวจขนาดรูฐานแบริ่งข้ออก B-1 5..9.....9..3...7.. 5...9.....9..3...7. 5..9.....9...3..7.. 5...9.....9..3...7. .5...9.....9..3...7
B-2 5..9.....9..3...7.. 5...9.....9..3...7. 5..9.....9...3..7.. 5...9.....9..3...7. .5...9.....9..3...7

คูม่ อื ครู : งานเครือ่ งมือกลชา่ งยนต์ 63

แบ บฝกึ ก จิ กรร มท ่ี 1 2 เร่ือง การคว้านบชู กา้ นสบู และแบร่ิง
เพลาขอ้ เหวย่ี ง

ตอนท่ี 1 จงเตมิ ข้อความลงในช่องว่างใหถ้ กู ตอ้ ง

1. คำ�ว่า บูชก้านสูบ ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
..S...m....a...l.l.-..e...n...d....B....u..s...h......................................................................................................................................................

2. คำ�ว่า แบริ่งก้านสูบ ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
..C...o...n...n...e..c...t..i.n...g....R....o...d....B....e..a...r..i.n...g..................................................................................................................................

3. คำ�ว่า แบริ่งข้ออก ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
..M....a...i.n.....B...e...a..r..i..n..g............................................................................................................................................................

4. คำ�ว่า ระยะห่างหล่อลื่น ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
.O....i.l...C...l..e..a...r..a...n..c...e...........................................................................................................................................................

5. คำ�ว่า แท่นตรวจก้านสูบ ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
.C...o...n...n..e...c...t..i.n...g....R....o...d....T...e...s..t....G....a...u..g...e.........................................................................................................................

6. คำ�ว่า เครื่องดัดก้านสูบให้ตรง ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
.C...o...n...n..e...c...t..i.n...g....R....o...d....B....e..n...d...i.n...g....A....l.i.g...n...e..r...............................................................................................................

7. คำ�ว่า ค่าจำ�กัดก้านสูบคด ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
.C...o...n...n..e...c...t..i.n...g....R....o...d....B....e..n...d...i.n...g....L...i.m.....i.t...................................................................................................................

8. คำ�ว่า ค่าจำ�กัดก้านสูบบิดตัว ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
.C...o...n...n..e...c...t..i.n...g....R....o...d....T...w....i..s..t..i.n...g.....L..i..m....i.t..................................................................................................................

9. คำ�ว่า เครื่องคว้านแบริ่งก้านสูบ ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
.C...o...n...n..e...c...t..i.n...g....R....o...d....R....e..b...o...r..i.n...g....M.....a..c...h..i..n...e..........................................................................................................

10. คำ�ว่า เครื่องคว้านแบริ่งข้ออก ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
..M....a...i.n.....B...e...a..r..i..n..g.....R...e...b..o...r..i..n..g.....M....a...c..h...i..n..e.................................................................................................................

ตอนท่ี 2 จงทำ�เครอื่ งหมายถกู ( P) ลงหน้าขอ้ ความท่ถี ูกตอ้ งทีส่ ดุ

1. บูชก้านสูบที่ดี ต้องมีคุณสมบัติอย่างไร 2. รูแบริ่งและบูชก้านสูบใหม่หนีศูนย์ได้เท่าใด
ก. แข็งแรง ก. ไม่เกิน 0.04 มม.
ข. ทนทาน Pคข.. ไม่เกิน 0.05 มม.
Pงค.. ผิวลื่น ไม่เกิน 0.06 มม.
ทนความร้อน ง. ไม่เกิน 0.07 มม.
จ. ทนแรงกระแทก จ. ไม่เกิน 0.08 มม.

64 ค่มู ือครู : งานเครื่องมอื กลช่างยนต์

3. รูแบริ่งและรูบูชก้านสูบใหม่บิดตัวได้เท่าใด 7. ทำ�ไมก้านสูบคดเปลี่ยนอะไหล่เก่าดีกว่า
Pก. ไม่เกิน 0.5 มม. ก. ราคาถูก
ข. มีของให้เลือก
ข. ไม่เกิน 0.6 มม. ค. มีทั่วประเทศไทย
ค. ไม่เกิน 0.7 มม.
ง. ไม่เกิน 0.8 มม. ง. ใช้งานปลอดภัย
จ. ไม่เกิน 0.9 มม. Pจ. ถูกทุกข้อ
4. ก้านสูบเก่าหนีศูนย์ได้เท่าใด
8. ผลกระทบรูฐานแบริ่งข้ออกไม่รวมศูนย์
ก. ไม่เกิน 0.10 มม. คืออะไร
Pข. ไม่เกิน 0.20 มม. ก. เครื่องหมุนสั่น
ข. เดินเบาไม่เรียบ
ค. ไม่เกิน 0.30 มม. ค. เร่งไม่ขึ้นทันใจ
ง. ไม่เกิน 0.40 มม.
จ. ไม่เกิน 0.50 มม. Pงจ.. หหมมุนุนเเพพลลาาขข้อ้อเเหหววี่ยี่ยงงฝตืดิด
5. ระยะเผื่ออัดบูชก้านสูบ ควรเผื่อเท่าใด
ก. ประมาณ D + 0.02 มม. 9. การเปลี่ยนคว้านบูชก้านสูบคิดราคาตัวละเท่าใด
ข. ประมาณ D + 0.03 มม. ก. ตัวละ 20-30 บาท
ค. ประมาณ D + 0.04 มม. ข. ตัวละ 30-40 บาท
Pจง.. ปปรระะมมาาณณ D + 0.05 มม. ค. ตัวละ 40-50 บาท
D + 0.06 มม. ง. ตัวละ 50-60 บาท
6. แบริ่งก้านสูบยอมให้เบี้ยวได้เท่าใด Pจ. ตัวละ 60-80 บาท
ก. ไม่เกิน 0.001 มม. 10. การเจยี ระไนรใู สแ่ บรง่ิ กา้ นสบู คดิ ราคารลู ะเทา่ ใด
Pคข.. ไม่เกิน 0.002 มม. ก. รูละ 50-100 บาท
ไม่เกิน 0.003 มม. ข. รูละ 100-150 บาท
ง. ไม่เกิน 0.004 มม. Pคง.. รูละ 150-200 บาท
จ. ไม่เกิน 0.005 มม. รูละ 200-300 บาท
จ. รูละ 300-400 บาท

ตอนท่ี 3 จงตอบค�ำ ถามต่อไปนี้ใหไ้ ดใ้ จความสมบรู ณ์
1. ทำ�ไมต้องคว้านแบริ่งก้านสูบและแบริ่งข้ออก
แบริ่งก้านสูบ (Connecting Rod Bearing) และแบร่ิงข้ออก หรือแบริ่งหลัก (Main
Bearing) ปกติใช้แบริ่งอะไหล่ท่ีมีขนาดมาตรฐาน (Standard Size) หากแบริ่งสึกหรอ หรือ
ละลาย ใช้อะไหล่แบร่ิงทดแทนได้ กรณีเพลาข้อเหวี่ยงช�ำรุดหรือสึกหรอให้เจียระไนเพลาข้อ
เหวี่ยงให้เล็กลงกว่าขนาดมาตรฐาน แล้วใช้แบริ่งอะไหล่ที่มีรูเล็กกว่าขนาดมาตรฐาน เรียกว่า
แบริ่งอันเดอร์ไซส์ (Under Size)
กรณีงานซ่อมเครื่องยนต์ที่หาแบร่ิงอะไหล่ไม่ได้ในท้องตลาด ต้องดัดแปลงแบริ่ง
อะไหล่ หรือหล่อแบริ่งใช้เอง จึงจ�ำเป็นต้องคว้านรูเปลือกแบร่ิงและรูแบริ่ง

คู่มือครู : งานเคร่อื งมือกลชา่ งยนต์ 65

2. สาเหตุของข้อสูบคดหรือบิด มี 2 ข้อ คืออะไร
1) การทำ�งานของเครื่องยนต์ปกติ จะไม่ทำ�ให้ก้านสูบคด นอกจากเครื่องยนต์ร้อนจัดหรือ
ได้รับแรงกระแทกหนัก เช่น กรณีน้ำ�หล่อเย็นแห้ง หรือน้ำ�มันเครื่องแห้ง
2) ก้านสูบคดหรือก้านสูบบิด เกิดจากการซ่อมเครื่องยนต์ไม่ดี คือประกอบเครื่องยนต์
โดยไม่ปฏิบัติตามคู่มือซ่อม

3. ผลกระทบจากลูกสูบและก้านสูบหนีศูนย์ มี 3 ข้อ คืออะไร
1) สิ้นเปลืองน้ำ�มันเครื่องมาก เพราะน้ำ�มันเครื่องเข้าไป ในห้องเผาไหม้ และถูกเผาไหม้
ทิ้งไปกับไอเสีย
2) เกิดไอจากห้องเพลาข้อเหวี่ยงมาก เพราะทั้งไอดีและไอเสียรั่วไหลเข้าไป ในห้องเพลา
ข้อเหวี่ยงได้มาก
3) เกิดการขัดตัวที่แบริ่งก้านสูบ ลูกสูบและผิวกระบอกสูบ ทำ�ให้เกิดการสึกหรอปกติ
มีผลกับการทำ�งานเครื่องยนต์โดยตรง

4. หน้าที่ของเครื่องคว้านแบริ่งก้านสูบ คืออะไร
1) แต่งรูใส่แบร่ิงและรูใส่บูชก้านสูบท่ีไม่ได้ศูนย์ หรือเบ้ียว
2) คว้านบูชท่ีเปล่ียนใหม่
3) ปรับแต่งแบริ่งส�ำหรับการใช้แบริ่งที่ตกรุ่นทดแทนกัน
4) คว้านแบริ่งกรณีต้องหล่อแบริ่งดัดแปลงงานซ่อม

5. จงเขียนภาพระยะห่างที่สำ�คัญของบูชก้านสูบที่ประกอบอยู่ในก้านสูบและลูกสูบ

2-4 2-4
≈ 0.02 ≈ 0.01

66 คูม่ อื ครู : งานเครอ่ื งมือกลช่างยนต์

กจิ กรรมท ่ี 13 จงตรวจวิเคราะห์สภาพเพลาข้อเหวี่ยงเครื่องยนต์รถนั่ง
ตามหัวข้อต่อไปนี้ แล้วกรอกผลลงในตาราง

ตั้งเข็มให้ชี้ได้ 2 รอบ 1. จงตรวจวดั ศนู ยเ์ พลาขอ้ เหวย่ี ง
กำ�หนดให้ ผลการวดั สภาพ
(มม.) (มม.) (ด/ี ไมด่ ี)
หมุน
รองรับ ไมเ่ กนิ 0.03 ........0.....0...3.... ..... .....ด....ี ...............
ข้อควรจำ�

หมุน ถา้ เพลาขอ้ เหวย่ี งหนศี นู ยม์ ากใหต้ รวจ
วดั .ข...น....า..ด...ข...้อ...อ...ก....เ.บ....ี้ย...ว...แ...ล...ะ...เ..ร..ีย....ว........

2. จงตรวจวัดความเบี้ยว ความเรียวและ
ขนาดอันเดอร์ไซส (U/S) ของข้ออก

ก. ตรวจวัดศูนย์เพลา ต�ำ แหนง่สูบที่ 1 2
ข. ตรวจความเบี้ยวและความเรียว
1-A .....5...9......9...3...7..... .5....9.....9...3....7........

1-B .....5...9......9...4...3..... .5....9.....9...4....3........

ข้ออกเบีย้ ว .......0.....0....0...6...... ..0.....0....0...6...........

2-A .....5...9......9...3...7..... .5....9.....9...3....7........

2-B .....5...9......9...4...1..... ...5....9.....9...4...1.......

ขอ้ อกเรียว .......0.....0....0...4...... ..0.....0....0...4...........

STD .....6...0......5...4...7..... .6....0.....5...4....7........

ผลการวดั .....5...9......9...4...1..... ...5....9.....9...4...1.......

ผลต่าง .......0.....6....0...0...... ..0.....6....0...0...........

U/S .......0....7....5......... ..0.....7...5..............

ข้อควรจำ�
ข้ออกใหมย่ อมให้เบ้ียวได้ 0.005 มม. ใช้แลว้ ขอ้ อกเบี้ยวได้ไม่เกนิ .........0.....0....5................ มม.
ขอ้ อกใหม่ยอมใหเ้ รียวได้ 0.005 มม. ใช้แล้วขอ้ อกเรียวไดไ้ มเ่ กนิ ..........0......0...5................ มม.
พิกดั ข้ออกเล็กกว่ามาตรฐานมี ...........0......2...5...,...0.....5....0................. และ ..........0......7...5................ มม.

คู่มือครู : งานเครอื่ งมือกลชา่ งยนต์ 67

แบบฝกึ กจิ กรรมท ่ี 13 เร่อื ง การตรวจสภาพเพลาข้อเหวย่ี งและแบร่งิ



ตอนที่ 1 จงเติมข้อความลงในชอ่ งว่างให้ถูกต้อง

1. คำ�ว่า เพลาข้อเหวี่ยง ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
..C...r..a...n...k..s...h..a...f..t................................................................................................................................................................

2. คำ�ว่า เส้นผ่านศูนย์กลางแบริ่งข้ออก ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
..M....a...i.n.....B...e...a..r..i..n..g.....J..o...u...r..n...a...l...D...i..a..m....e...t..e..r..................................................................................................................

3. คำ�ว่า เส้นผ่านศูนย์กลางข้อก้าน ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
..C...o...n...n...e..c...t..i.n...g....R....o...d....J...o...u...r..n..a...l...D....i.a...m....e..t..e...r...........................................................................................................

4. คำ�ว่า ข้ออกเบี้ยว ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
.C...o...n...c..e...n...t..r..i.c...i.t..y....o...f....J..o...u...r..n...a..l.................................................................................................................................

5. คำ�ว่า ระยะห่างหล่อลื่นข้ออก ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
.O....i.l...C...l..e..a...r..a...n..c...e....o...f....J..o...u...r..n...a..l.................................................................................................................................

6. คำ�ว่า ตำ�แหน่งหมายเลขรหัสข้ออก ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
.M....a..i..n....J...o...u...r..n..a...l...C....o...d..e.....L..o...c...a...t..i.o...n...s......................................................................................................................

7. คำ�ว่า การเลือกแบริ่งข้ออก ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
.M....a..i..n....B....e..a...r..i.n...g.....S...e...l.e..c...t..i.o...n.....................................................................................................................................

8. คำ�ว่า รหัสแบริ่งข้อก้าน ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
.R...o...d.....B...e...a..r..i..n..g.....I.d...e...n..t..i..f.i..c..a...t..i.o...n..............................................................................................................................

9. คำ�ว่า แรงดัดเพลาข้อเหวี่ยง ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
.C...r..a...n..k...s..h...a...f.t....B....e..n...d...i.n...g....F...o...r..c...e..............................................................................................................................

10. คำ�ว่า แรงบิดเพลาข้อเหวี่ยง ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
..C...r..a...n...k..s...h..a...f..t...T...w....i..s..t..i.n...g.....F..o...r...c..e.............................................................................................................................

ตอนที่ 2 จงท�ำ เครือ่ งหมายถกู ( P) ลงหนา้ ขอ้ ความที่ถกู ตอ้ งท่สี ดุ

1. เพลาข้อเหวี่ยงเก่า ยอมให้เบี้ยวเท่าใด 2. เพลาข้อเหวี่ยงเก่า ยอมให้เรียวเท่าใด
Pขก.. ไม่เกิน 0.010 มม. ก. ไม่เกิน 0.001 มม.
ไม่เกิน 0.012 มม. ข. ไม่เกิน 0.005 มม.
ค. ไม่เกิน 0.020 มม. Pงค.. ไม่เกิน 0.010 มม.
ง. ไม่เกิน 0.030 มม. ไม่เกิน 0.015 มม.
จ. ไม่เกิน 0.035 มม. จ. ไม่เกิน 0.020 มม.

68 คู่มือครู : งานเครอื่ งมือกลช่างยนต์

3. การเปลี่ยนแบริ่งระบุขนาดด้วยสีเลือกเปลี่ยน 7. รหัสตัวเลขข้างเพลาข้อเหวี่ยงเป็นรหัสอะไร
อย่างไร ก. รูปแบบเพลาข้อเหวี่ยง
ก. เลือกสีแดงก่อน ข. รูปแบบตุ้มน้ำ�หนัก
ข. เลือกสีชมพูก่อน ค. รูปแบบข้อก้าน
Pคง.. เลือกสีเดียวกัน ง. รูปแบบข้ออก
เลือกสีตามขนาดข้อเพลา
จ. เลือกสีตามระยะห่างหล่อลื่น 8. แPจบ.รริ่งหระัสบขบอรงหข้อัสอดก้วยสีแต่ละสีแสดงอะไร
4. แบริ่งระบุรหัสขนาดด้วยสีคืออะไร
ก. ความหนาแบริ่ง ก. ตำ�แหน่งใช้งาน
ข. ความบางแบริ่ง ข. ระยะห่างหล่อลื่น
ค. ขนาดเล็กสุดของแบริ่ง ค. ผลต่างความหนา
ง. ขนาดโตสุดของแบริ่ง ง. ผลต่างวัสดุแบริ่ง
Pจ. ขนาดจำ�กัดที่ยอมให้คลาดเคลื่อนได้
Pจ. ผลต่างขนาดจำ�กัด
5. ถ้าขนาดข้อเพลาเล็กกว่าขนาดจำ�กัดทำ�อย่างไร
ก. เปลี่ยนเพลาข้อเหวี่ยง 9. เพลาข้อเหวี่ยงคด เครื่องยนต์หมุนสั่น
ข. เจียระไนเพลาข้อเหวี่ยง อย่างไร
ค. เปลี่ยนเพลาข้อเหวี่ยงอะไหล่ใหม่
ง. เปลี่ยนเพลาข้อเหวี่ยงอะไหล่เก่า ก. ที่ความเร็วรอบเดินเบา
Pจ. ถูกทุกข้อตามความประสงค์ ข. ที่ความเร็วรอบปานกลาง

6. รหัสตัวอักษรข้างเพลาข้อเหวี่ยงเป็นรหัสอะไร Pค. ที่ความเร็วรอบสูง
ก. ลักษณะข้อก้าน
ข. ลักษณะข้ออก ง. ที่ความเร็วรอบเร่งเครื่องออกรถ
Pคง.. ขนาดข้อก้าน จ. ที่ความเร็วรอบเร่งเครื่องออกโดยเร็ว
ขนาดข้ออก 10. การเปลี่ยนแบริ่งต้องเลือกแบริ่งอย่างไร
จ. หมายเลขเพลาข้อเหวี่ยง ก. ใช้พิกัดเล็กกว่ามาตรฐาน
ข. เลือกพิกัดเล็กกว่ามาตรฐาน
ค. ใช้พิกัดเล็กกว่ามาตรฐานเดิม
ง. เลือกพิกัดเล็กกว่ามาตรฐานเดิม

Pจ. ใช้พิกัดเล็กกว่ามาตรฐานเดียวกัน

ตอนที่ 3 จงตอบค�ำถามต่อไปน้ีใหไ้ ดใ้ จความสมบูรณ์
1. การตรวจเพลาข้อเหว่ียงคด ท�ำอย่างไร เพลาใหม่และเก่าพิกัดความคดเท่าใด

1) ท�ำความสะอาดรูทางน้�ำมันหล่อลื่นเพลาข้อเหว่ียงด้วยแปรงท�ำความสะอาดรูท่อ
2) ตรวจร่องล่ิมและสภาพเพลาโดยรอบ
3) ตรวจเพลาคดที่ข้ออกข้อกลางเพลาข้อเหวี่ยงด้วยขาตั้ง 2 ข้าง และนาฬิกาวัด

เพลาใหม่คด : ไม่เกิน 0.03 มม.
เพลาเก่าคด : ไม่เกิน 0.06 มม.

คมู่ อื ครู : งานเครอ่ื งมือกลช่างยนต์ 69

2. เพลาข้อเหว่ียงหรือรูฐานแบริ่งข้ออกท่ีเสื้อสูบไม่ตรงศูนย์ ท�ำให้แบร่ิงข้อก้านรับภาระมี 3 ด้าน
คืออะไร
1) แบริ่งฝาบนและฝาล่างสึกคนละด้าน
2) ก้านสูบขัดตัวจนคดในท่ีสุด
3) บูชก้านสูบรับภาระด้านทแยงมุม เช่นเดียวกับแบร่ิงข้อก้าน

3. สาเหตุเพลาข้อเหว่ียงแตกร้าวจากแรงดัดและแรงบิดมี 3 ข้อ คืออะไร
1) ล้อสายพานสมดุลส่ัน หัวเพลาข้อเหว่ียงหลวมหรือไม่ดี
2) สกรูล้อช่วยแรงหลวม
3) ใช้ความเร็วรอบสูงเกินไป

4. การตรวจช้ันชุบแข็งของเพลาข้อเหวี่ยง ท�ำอย่างไร
1) ท�ำความสะอาดเพลาข้อเหวี่ยงให้ทั่ว โดยไม่มีคราบน�้ำมันเครื่องด้วยน�้ำยาท�ำความ
สะอาดที่เป็นสารอินทรีย์ เช่น แอลกอฮอล์
2) หยอดน้�ำยา สารละลายแอมโมเนียม คิวปรัส ครอไรด์ 5-10% ลงบนเพลาใน
แนวนอน
3) ตรวจตามคู่มือก�ำหนด

5. จงเขียนภาพเพลาข้อเหว่ียงรับแรงดัดและแรงบิด มาอย่างละ 1 ภาพ

รับภาระ รับภาระ แตกร้าว

ก. แรงที่เพลาข้อเหวี่ยงรับภาระ ข. เพลาแตกเพราะแรงคดและแรงบิด

70 คู่มือครู : งานเครอ่ื งมือกลช่างยนต์

กจิ กรรมท ่ี 14 ให้ผู้เรียนแบ่งกลุ่มเจียระไนและขัดเพลาข้อเหวี่ยง แล้วกรอกผล
ลงในช่องว่าง

ลอ้ หนิ 1. การแต่งหน้าหินเจียระไนเพลาข้อเหวี่ยง
ดา้ มหวั เพชร 1) ติด ตั้งแ ท่นแต่งหน้า ....ล....้อ...ห...ิน....เ.จ...ีย...ร...ะ..ไ..น............
แท่นแตง่ หนา้ ล้อหนิ 2) ติด ตั้งห น้าหัวเพชรให้ .ใ..ก...ล...้ล...้อ...ห...ิน....เ.จ...ีย...ร..ะ..ไ..น....
3) เท ียบห ัวเพชรหน้าล้อ .ห....ิน...เ..จ...ีย...ร..ะ...ไ..น................
4) เป ิดสว ิตช์ให้ล้อ .....ห...ิน....เ.จ...ีย...ร...ะ..ไ..น...ห....ม...ุน..............
5) ปร ับหัวเ พชรใ ห้กรีดหน้าล้อหิน ท....ีล...ะ..น....้อ...ย......
จน หน้ าล้อหิน .......ร...า..บ...เ..ร...ีย...บ..............................

ก. แต่งหน้าล้อหินเจียระไน 2. การเจียระไนข้ออก
หน้าจานตรงศูนย์ 1) ติด ตั้งเพ ลาข้อเ หวี่ยงเข้ากับเครื่องเ.จ...ีย...ร..ะ...ไ.น.......
....เ..พ...ล....า..ข..้.อ...เ.ห....ว..ี่ย...ง..................................................
ข. หน้าจานตรงศูนย์เจียระไนข้ออก 2) เร ิ่มเจียร ะไนช้า ๆ ลึกประมาณ ...5............. มม.
หนา้ จานเย้อื งศนู ย์ 3) เจียระไนให้ได้ระยะห่างหล่อลื่นประมาณ
...0.....0...1.............. มม.
ค. หน้าจานเยื้องศูนย์เจียระไนข้อก้าน
3. การเจียระไนข้อก้าน
1) เล ื่อนห น้าจานเยื้อง .......ศ...ู.น...ย...์............................
2) ติดตั้งเพลาข้อเหวี่ยงให้ข้อก้านหมุน
....ต...ร...ง..ศ...ูน....ย...์ ............................................................
3) เจียระไนให้ได้ระยะห่างหล่อลื่นประมาณ
...0.....0...1................ มม.

เจียระไนเพลา ขัดผิวเพลา 4. เปรียบเทียบการเจียระไนเพลาและขัดผิวเพลา

1) เจ ียระไ นเพลาด้วย ......ล...้อ...ห...ิ.น...เ..จ..ี.ย...ร..ะ..ไ..น..............
2) ขัด ผิวเพลาด้วย ..ห....ิน...ข...ัด............................. หรือ
ล้อ หินเจีย รเะพไลนา หกละรินะเอขดียัดาดหษรทือราย เพลา ....ก...ร..ะ..ด....า..ษ...ท....ร..า...ย.................................... ละเอียด

ง. เจียระไนเพลาและขัดผิวเพลา

คมู่ ือครู : งานเคร่อื งมือกลชา่ งยนต์ 71

แบบฝกึ กจิ กรรมท ่ี 14 เรอ่ื ง การเจยี ระไนและขดั เพลาขอ้ เหวยี่ ง



ตอนท่ี 1 จงเติมข้อความลงในช่องวา่ งให้ถูกต้อง

1. คำ�ว่า การเจียระไนเพลาข้อเหวี่ยง ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
.C....r..a..n...k...s..h...a...f.t....G....r..i.n...d...i.n...g............................................................................................................................................

2. คำ�ว่า เครื่องเจียระไนเพลาข้อเหวี่ยง ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
.C....r..a..n...k...s..h...a...f.t....G....r..i.n...d...e..r..............................................................................................................................................

3. คำ�ว่า หัวเครื่องเจียระไนเพลาข้อเหวี่ยง ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
.H....e...a..d.....S...t..o...c...k...............................................................................................................................................................

4. คำ�ว่า ท้ายเครื่องเจียระไนเพลาข้อเหวี่ยง ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
T...a...i.l...S....t..o...c..k...................................................................................................................................................................

5. คำ�ว่า การเปลี่ยนล้อหินเจียระไน ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
R....e..p...l.a...c..e.....t..h..e.....G....r..i.n...d...i.n...g....W.....h...e..e...l.s........................................................................................................................

6. คำ�ว่า การประกอบล้อหินเจียระไน ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
M....o...u...t..i..n..g.....o...f...G....r..i..n..d...i..n..g.....W.....h..e...e..l..s.........................................................................................................................

7. คำ�ว่า การสมดุลล้อหินเจียระไน ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
B....a..l..a..n...c...i.n...g....o...f....G....r..i.n...d...i.n...g....W.....h...e..e...l.s......................................................................................................................

8. คำ�ว่า การเจียระไนข้ออก ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
C....r..a..n...k....J...o...u...r..n..a...l...G....r..i..n..d...i..n..g.....................................................................................................................................

9. คำ�ว่า การเจียระไนข้อก้าน ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
C....r..a..n...k....P....i.n.....G....r..i.n...d...i.n...g..............................................................................................................................................

10. คำ�ว่า การขัดเพลาข้อเหวี่ยง ภาษาอังกฤษเขียนอย่างไร
.P....o...l.i.s...h..i..n..g.....t..h...e....J...o...u..r..n...a...l........................................................................................................................................

ตอนที่ 2 จงท�ำ เครอื่ งหมายถูก ( P) ลงหน้าข้อความทีถ่ กู ต้องที่สุด

1. การเจียระไนเพลาข้อเหวี่ยงให้เป็นขนาดเท่าใด 2. ทำ�ไมต้องเคาะด้วยค้อนก่อนประกอบล้อหิน
ก. ขนาดทางรูฐาน เจียระไน
Pขค.. ขนาดอันเดอร์ไซส์ ก. เพื่อตรวจความหนา
ขนาดโอเวอร์ไซส์ ข. เพื่อตรวจความกลม
ง. ขนาดจำ�กัด ค. เพื่อตรวจความสมดุล
จ. ขนาดที่ยอมได้ Pงจ.. เพื่อตรวจการแตกร้าว
เพื่อตรวจความสมดุลล้อหิน

72 คู่มอื ครู : งานเครื่องมือกลชา่ งยนต์

3. การแต่งหน้าล้อหินเจียระไน มีวัตถุประสงค์อะไร 7. รัศมีมุมเพลา R กำ�หนดไว้เท่าใด
ก. ให้ราบเรียบ ก. R = 1-2 มม.
ข. ให้หมุนสมดุล ข. R = 2-3 มม.
ค. ให้เม็ดหินมีคม Pงค.. R = 3-4 มม.
ง. ให้ล้อหินหมุนสม่ำ�เสมอ R = 4-5 มม.
Pจ. ให้ถึงเม็ดหินมีคมและหน้าล้อหินเรียบ จ. R = 5-6 มม.
4. การเจียระไนเพลาข้อเหวี่ยงลึกเท่าใด 8. การพันกระดาษข้ออก/ข้อก้าน เพื่ออะไร
ก. ประมาณ 0.01 มม. ก. ป้องกันสัมผัสน้ำ�
ข. ประมาณ 0.02-0.03 มม. ข. ป้องกันสัมผัสอากาศ
Pค. ประมาณ 0.02-0.06 มม. ค. ป้องกันการเกิดสนิม
ง. ประมาณ 0.02-0.08 มม. ง. ป้องกันสิ่งสกปรก
จ. ประมาณ 0.04-0.09 มม. 9. Pทจำ�.ไ มปค้อวงรกขันัดสผิ่งิวสเกจปียรระกไแนลสะำ�สเรน็จิมด้วย
5. การเจียระไนข้อก้านตั้งหน้าจานจับเพลาอย่างไร กระดาษทราย
ก. ให้ตรวจศูนย์
ข. ให้ห่างศูนย์ Pขก.. เพื่อให้ผิวมันเรียบ
ค. ให้เยื้องศูนย์ เพื่อขจัดสิ่งสกปรก
ง. ให้เยื้องศูนย์เท่ากับ 1/3 ของระยะชัก ค. เพื่อขจัดคราบน้ำ�มัน
Pจ. ให้เยื้องศูนย์เท่ากับ 1/2 ของระยะชัก ง. เพื่อป้องกันการเกิดสนิม
จ. เพื่อผลการวัดขนาดเที่ยงตรง
6. การเจียระไนข้อเหวี่ยงที่ไม่สมดุล มีผลอย่างไร 10. ค่าเจียระไนเพลาข้อเหวี่ยงคิดราคาเท่าใด
ก. เพลาข้อเหวี่ยงหมุนสั่น
ข. เพลาข้อเหวี่ยงหมุนไม่สมดุล Pกข.. ข้อละ 100-200 บาท
ค. ไม่สามารถเจียระไนเพลาได้ ข้อละ 200-300 บาท
Pง. ไม่สามารถเจียระไนให้เพลากลมได้ ค. ข้อละ 300-400 บาท
จ. ไม่สามารถเจียระไนให้เพลาตรงได้ ง. ข้อละ 400-500 บาท
จ. ข้อละ 500-600 บาท

ตอนท่ี 3 จงตอบคำ�ถามตอ่ ไปนี้ให้ไดใ้ จความสมบรู ณ์
1. การเจียระไนเพลาข้อเหวี่ยง ควรเป็นอย่างไร
การเจียระไนเพลาข้อเหวี่ยง (Crankshaft Grinding) ช่างเจียระไนจะต้องมีความชำ�นาญ
โดยเฉพาะ ขนาดหรือส่วนที่จะต้องเจียระไนออกไปจะต้องไม่มากกว่าที่จำ�เป็นของส่วนที่เรียวหรอื
เบี้ยวเป็นวงรี ขนาดของข้อที่ได้รับการเจียระไนเสร็จแล้วก็เป็นขนาดที่เล็กลงกว่าขนาดมาตรฐาน
(Stand Size = STD) เดิม ขนาดเล็กลงเรียกว่าอันเดอร์ไซส์ (Undersize = U/S) โดยทั่วไป
แต่ละขั้นจะเล็กกว่าขนาดเดิม 0.25 มม. (0.10 นิ้ว) ทุก ๆ ข้อจะต้องเป็นอันเดอร์ไซส์เดียวกัน
การเจียระไนจะต้องทำ�เป็นรัศมีเพลาให้ถูกต้องเพื่อให้มีความแข็งแรง การเจียระไนเพลาข้อเหวี่ยง
การที่สามารถทำ�ให้ข้อที่เจียระไนมีขนาดเที่ยงตรงและผิวเรียบที่สุดเท่าที่เป็นไปได้ จะเป็นผล
โดย ตรงต่อการสึกหรอของแบริ่ง

คมู่ ือครู : งานเครอ่ื งมอื กลชา่ งยนต์ 73

2. เครื่องเจียระไนเพลาข้อเหวี่ยง มีคุณลักษณะอย่างไร
เครื่องเจียระไนเพลาข้อเหวี่ยง (Crankshaft Grinder) เป็นเครื่องเจียระไนกลม
ขนาดใหญ่ และยาวแนวนอนแบบหนึ่ง หน้าจานจับเพลาเป็นแบบปรับเยื้องศูนย์ได้ เพื่อ
เจียระไนข้อก้าน (Crank Pins) ของเพลาข้อเหวี่ยง
เคร่ืองเจียระไนเพลาข้อเหวี่ยงออกแบบให้มีน้ำ�หนักมาก เพ่ือให้มีความแข็งแรง มั่นคง
หมุนไม่สั่น โดยเฉพาะการเจียระไนข้อก้าน ต้องตั้งหน้าจานจับเพลาเยื้องศูนย์ เกิดการหมุน
เหวี่ยงหนีศูนย์ได้มาก โดยเฉพาะเพลาข้อเหวี่ยงขนาดใหญ่ ต้องใช้ล้อหินเจียระไนขนาดใหญ่ด้วย
3. ประโยชน์ของรัศมีมุมเพลาข้อเหวี่ยง คืออะไร
เพื่อความแข็งแรงและความคงทนของเพลาข้อเหวี่ยงไม่ ให้เกิดการล้า หรือแตก
ร้าว ตรงมุมเพลาข้ออกและมุมเพลาข้อก้าน และไม่มีผลกระทบต่อการรองรับเพลาของแบริ่ง
นอกจากการเจียระไนเพลาให้เรียบ และมีขนาดเที่ยงตรงแล้วรัศมีมุมเพลาต้องอยู่ระหว่าง
3-4 มม.
4. ทำ�ไมต้องขัดเพลาข้อเหวี่ยงที่เจียระไนแล้ว และทำ�อย่างไร
เพลาข้อเหวี่ยงที่เจียระไนแล้วอาจจะมองดูเรียบดี แต่ผิวหน้าจริง ๆ ยังมีสันที่คมเล็ก ๆ
หลังจากเจียระไนแล้วควรขัดเพลาเพื่อกำ�จัดสิ่งที่มีคมเล็ก ๆ นั้นให้หมดไป รวมทั้งรัศมี
มุม โค้งแต่ละมุมและผิวหน้ากันรุนของเพลา ควรทำ�การขัดด้วยกระดาษทราย หินขัด หรือ
สายพานขัดให้ผิวมันเรียบ
5. จงเขียนรูปการติดตั้งเพลาข้อเหวี่ยงเพื่อเจียระไนข้ออกและข้อก้าน มาอย่างละ 1 รูป

เจียระไนข้ออก เจียระไนข้อก้าน