หน่วยที่ 1 ชนิดและลักษณะของจักรเย็บผ้า

ชนิดและลักษณะ
ของจักรเย็บผ้า

จัดทำโดย
นางสาวกัตติกา แก้วขาว
ตำแหน่ง ครู คศ.๑
รหัส ๒๐๔๐๑-๒๐๐๙ วิชาการใช้และบำรุงรักษาจักร
สาขาวิชาแฟชั่นและสิ่งทอ
วิทยาลัยอาชีวศึกษานครศรีธรรมราช

ชนิดและลักษณะของจักรเย็บผ้า

จุดประสงค์การเรียนรู้ เพื่อให้นักเรียนทราบถึง

1. ชนิดและลักษณะของจักรเย็บผ้าธรรมดา จักร
คอมพิวเตอร์ และจักรอุตสาหกรรม

2. ส่วนประกอบของจักรเย็บผ้าแต่ละชนิด
3. ระบบการทำงานของจักรเย็บผ้าชนิดต่าง ๆ

ชนิดและลักษณะของจักรเย็บผ้า

•จักรเย็บผ้าควรดูแลเอาใจใส่ และใช้ให้ถูกวิธี

จึงจะใช้งานได้ดี และใช้ได้ทนทาน หลังจากใช้

จักรแล้วควรใช้ผ้าคลุมไว้เพื่อป้องกันฝุ่น นอกจากนี้ควรเลือกเข็มและด้ายให้พอเหมาะ
ละออง เมื่อจะใช้งานควรนำผ้าคลุมออกมา กับชนิดของผ้า ตามปกติแล้วจักรเย็บผ้าได้
ก่อนสัก 2-3 ชั่วโมง เพื่อให้เครื่องปรับกับ มีการปรับความตึงของเส้นด้ายไว้ก่อนแล้ว

อุณหภูมิห้องก่อนเรื่องนี้เป็นสิ่งสำคัญ เพราะ ผู้ใช้ควรลองจักรโดยใช้เศษผ้าสองชั้นลอง

น้ำมันที่ช่วยให้เครื่องจักรทำงานจำเป็นต้อง เย็บเดินเป็นเส้นตรง ซิกแซ็กหรือปักลายจะ

ปรับอุณหภูมิ เพื่อที่จะหล่อลื่นได้สะดวก พบว่าการเย็บแต่ละชนิดใช้ความตึงของเส้น

ด้ายไม่เท่ากัน ฉะนั้นก่อนใช้จริง ควรตรวจ

สอบเสียก่อน การเลือกใช้เข็มและด้ายที่

เหมาะสม และการกะระยะฝีเข็ม ไม่ให้ยาวเกิน

ไปจะช่วยให้การปรับความตึงน้อยลงหรือ

อาจไม่ต้องปรับเลย ยกเว้นจะใช้ผ้าหนามาก

หรือผ้าที่ต้องระมัดระวังเป็นพิเศษ

ชนิดและลักษณะของจักร
เย็บผ้า มี 3 ชนิด คือ

จักรเย็บผ้าแบบธรรมดา และ จักรเย็บผ้าแบบคอมพิวเตอร์ จักรเย็บผ้าแบบอุตสาหกรรม
ซิกแซ็กทำลวดลาย (Home (Computer Sewing Machine) (Industry Sewing Machine)

Sewing Machine)

1. จักรเย็บผ้าธรรมดา และซิกแซ็กทำ
ลวดลาย(Home Sewing Machine)

เครื่องจักรเย็บผ้าที่เข้ามาจำหน่ายในเมืองไทยเป็นครั้งแรกในปี พ.ศ. ใดไม่มีหลัก
ฐานแน่ชัดแต่ชนิดแรกที่เข้ามาจำหน่ายเป็นเครื่องจักรเย็บผ้าของ Nechi และ
Freemo เป็นเครื่องจักรชนิดกระสวยยาวใช้มือจับ Handle Attaehment หมุนขับ
เคลื่อนจักรทางด้านขวามือ เพื่อให้จักรทำงาน ซึ่งปัจจุบันเลิกใช้แล้วในระยะต่อมามีการ
ปรับปรุง เครื่องจักรเย็บผ้าให้ทันสมัยยิ่งขึ้นได้มีจักรเย็บผ้าใหม่ ๆ เข้ามาจำหน่าย ใน
เมืองไทยและเริ่มแพร่หลายได้รับความนิยมในหมู่ผู้ใช้มาก คือ เครื่องจักรเย็บผ้า
Singer และ Pfaff ซึ่งแพร่หลายมาจนกระทั่งในปัจจุบันนี้ นับว่าเป็นเครื่องจักรเย็บผ้า
ที่มีมาตรฐานดี ยังคงใช้มือหมุนให้เครื่องจักรทำงานอย่างเดิม

ต่อมามีการคิดค้น และมีผู้เลียนแบบสร้างเครื่องจักรเย็บผ้าขึ้นมาหลายบริษัท
ต่างก็ออกแบบต่างกันออกไป แต่ระบบการทำงานส่วนใหญ่ก็คล้ายคลึงกันมีการ
เปลี่ยนแปลงระบบขับเคลื่อนด้วยมือมาเป็นเท้า โดยใช้เท้าวางที่ (Theadle) ที่วางเท้า
เหยียบของเครื่องจักร มีสายพานคล้องเกี่ยวกับวงล้อจักรด้านบน (Balance
Wheel) และวงล้อจักรด้านล่าง (Driver Wheel) เมื่อกระดกปลายเท้าขึ้นลงจะ
สามารถทำให้เครื่องจักรทำงานได้ ต่อมาวิวัฒนาการด้านวิศวกรรมไฟฟ้า เจริญมาก
ยิ่งขึ้นได้มีผู้คิดค้นออกแบบ Motor ใช้กับเครื่องจักรเย็บผ้าธรรมดาโดยใช้เท้าข้าง
หนึ่งบังคับ สามารถทำงานได้เร็วกว่าการใช้เท้าเหยียบ (Thaedle)และปัจจุบันก็ยังคง
ใช้มอเตอร์ (Motor) อยู่เป็นจำนวนมาก

2. จักรเย็บผ้าแบบคอมพิวเตอร์ (Computer
Sewing Machine)

จักรเย็บผ้าแบบคอมพิวเตอร์ (Computer Sewing Machine) เป็นจักรเย็บ
ตะเข็บธรรมดาฝีเข็มตรง และสามารถใช้ในส่วนของการตกแต่งหรือซิกแซกลวดลายใน
โปรแกรมต่าง ๆ ของจักรคอมพิวเตอร์ ซึ่งในแต่ละรุ่นหรือยี่ห้อมีโปรแกรมการใช้งานที่
หลากหลายและแตกต่างกันออกไป ยี่ห้อที่ได้รับความนิยม เช่น ซิงเกอร์ บราเธอร์ จา
โนเม่ เป็นต้น กระบวนการทำงานจะใช้มอเตอร์ในการขับเคลื่อน และควบคุมด้วยระบบ
คอมพิวเตอร์ สามารถทำงานได้เร็วกว่าการใช้เท้าเหยียบ (Thaedle)และปัจจุบันก็ยัง
คงใช้มอเตอร์ (Motor) อยู่เป็นจำนวนมาก

3. จักรอุตสาหกรรม (Industry Sewing
Machine)

จักรอุตสาหกรรม (Industry Sewing Machine) สำหรับเครื่องจักรมีมากมาย
หลายชนิด แล้วแต่โรงงานนั้นผลิตเสื้อประเภทใด เช่น โรงงานที่ผลิตเสื้อผ้าชั้นในสตรี
ก็จะมีเครื่องจักรเฉพาะอย่างหรือโรงงานผลิตเสื้อผ้ายีนต์ เครื่องจักรก็แตกต่างกันไป
เป็นต้น แต่อย่างไรก็ตามจะมีเครื่องจักรอยู่ประเภทหนึ่ง ซึ่งใช้เป็นหลักในการผลิต
เสื้อผ้า หรือมีการเปลี่ยนบางส่วนของเครื่องจักรเท่านั้น เครื่องจักรประเภทนี้ ได้แก่

จักรอุตสาหกรรมชนิดฝี เข็มตรง จักรอุตสาหกรรมติดกระดุม

จักรอุตสาหกรรมชนิด 1 เข็ม ใช้ด้าย 3 เส้น จักรอุตสาหกรรมตะเข็บคู่ลูกโซ่ 2 เข็ม

จักรอุตสาหกรรมชนิด 2 เข็ม ใช้ด้าย 4 เส้น จักรอุตสาหกรรมถักรังดุม

จักรอุตสาหกรรมสอยปลายขา

จักรอุตสาหกรรมชนิดฝี จักรพันริมชนิด 1 เข็ม ใช้ จักรพันริมชนิด 2 เข็ม ใช้
เข็มตรง (High Speed ด้าย 3 เส้น ด้าย 5 เส้น
Sewing machine)

จักรถักรังดุม จักรอุตสาหกรรมติด
กระดุม

จักรอุตสาหกรรมตะเข็บคู่ จักรอุตสาหกรรมสอย
ลูกโซ่ 2 เข็ม ปลายขา