เล่าเรื่องพระอภัยมณี ตอน พระอภัยมณีหนีนางผีเสื้อสมุทร

นทิ านคากลอนเรอ่ื งพระอภยั มณี ตอนพระอภัยมณหี นนี างผเี สอื้
ผู้แต่ง พระสนุ ทรโวหาร (ภู่)
ลกั ษณะการประพันธ์ พระอภัยมณีแตง่ ดว้ ยกลอนสุภาพในลักษณะนทิ าน
ที่มาของเร่ือง สุนทรภู่ผูกเรื่องพระอภัยมณีข้ึนจากการฟังคาบอกเล่า
เรอ่ื งราวต่าง ๆ ของบุคคลในสังคมผสมผสานกับจนิ ตนาการของตนเอง
จุดมุ่งหมายในการประพันธ์ สุนทรภู่แต่งพระอภัยมณีเพ่ือขายเล้ียงชีพใน
ยามท่ีตกยากอยู่ในคุกแต่เม่ือ พ้นโทษแล้วก็แต่งเพ่ือถวายพระองค์เจ้า
ลกั ขณานคุ ุณและกรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ

หอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอดงเจรญิ จงั หวัดพจิ ติ ร

เนือ้ เรื่องยอ่
ความเดมิ ตอนตน้ เร่ือง

พระอภัยมณีและศรีสุวรรณพระอนุชาถูกขับออกมาจากเมืองรัตนา
ของท้าวสุทัศน์พระบิดา เน่ืองด้วยท้าวสุทัศน์ทรงเห็นว่าวิชาปี่ของพระอภัย
มณีและวิชากระบี่กระบองของศรีสุวรรณเป็นวิชาชั้นเลว ไม่มีประโยชน์ใน
การปกครอง พระอภัยมณีและศรีสุวรรณเดินทางมาพบ ๓ พราหมณ์ คือ
วิเชียร โมรา สานน และได้เป่าปี่ให้ฟังจนท้ังหมดหลับไป นางผีเสื้อสมุทร
ผ่านมาและพอใจในเสียงป่ีจึงได้ลักพาพระอภัยมณีไปไว้ยังถา้ แล้วแปลงกาย
เป็นสาวงามมาปรนนิบัติ พระอภัยมณีทราบแต่ทาอะไรไม่ได้จึงจาใจอยู่กิน
กบั นางผีเส้อื

หอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอดงเจรญิ จังหวัดพจิ ติ ร

ตอนพระอภยั มณหี นนี างผเี สื้อ
พ ร ะ อ ภั ย ม ณี อ ยู่ กั บ น า ง ผี เ ส้ื อ ส มุ ท ร ใ น ถ้ า จ น มี พ ร ะ โ อ ร ส ช่ื อ ว่ า
สินสมุทร สินสมุทรมีมีลักษณะผสมระหว่างพระอภัยมณีและนางผีเสื้อ
สมทุ รดังความว่า

ไม่คลาดเคล่ือนเหมอื นองคพ์ ระทรงเดช
แต่ดวงเนตรแดงดดู งั สรุ ยิ ฉ์ าย
ทรงกาลังดงั พระยาคชาพลาย
มีเข้ยี วคลา้ ยชนนมี ศี กั ดา
พระอภัยมณีได้เล้ียงและถ่ายทอดความรู้ท่ีพระองค์มีให้กับสิน
สมุทรจนหมดและมอบของสาคัญไว้ให้ คือ พระธามรงค์และผ้าคาดเอว
วันหน่ึงเมื่อนางผีเสื้อสมุทรออกไปหาอาหาร ด้วยความซุกซนสินสมุทรได้
ทดลองผลักหินปากถ้าจนเปิดแล้วออกไปเที่ยวเล่นในทะเล สินสมุทรพบ
เ งื อ ก ช ร า แ ต่ ไ ม่ รู้ จั ก ว่ า คื อ อ ะ ไ ร จึ ง น า เ งื อ ก ก ลั บ ไ ป ใ ห้ พ ร ะ อ ภั ย ม ณี
ทอดพระเนตร

หอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอดงเจรญิ จังหวัดพิจติ ร

พระอภัยมณีเห็นดังน้ันจึงเล่าความจริงให้สินสมุทรฟังทั้งหมด
สินสมุทรทราบความแล้วก็เสียใจเป็นอันมาก เงือกชราฟังแล้วจึงอ้อนวอน
ใ ห้ พ ร ะ อ ภั ย ม ณี ส่ั ง ใ ห้ สิ น ส มุ ท ร ป ล่ อ ย ต น ไ ป เ สี ย แ ล ะ ใ ห้ สั ญ ญ า ว่ า จ ะ พ า
พระอภัยมณีหนีไปพึ่งพระโยคีที่เกาะแก้วพิสดารซึ่งอยู่ห่างออกไปราว
๑๐๐ โยชน์ เงือกชราบอกว่าการไปท่ีเกาะแก้วพิสดารนั้นตนต้องใช้เวลา
ถึง ๗ วัน ว่ายน้าไปในมหาสมุทร แต่กลัวนางผีเส้ือสมุทรจะตามทันเพราะ
นางผีเส้ือสมุทรนั้นมีพละกาลังมากเมื่ออยู่ในทะเลซึ่งใช้เวลา เพียง
๓ - ๔ วันก็ไปถึงเกาะแล้ว เงือกชราแนะให้พระอภัยมณีทาอุบายลวงนาง
ผเี ส้อื สมุทรเพื่อจะได้มเี วลาในการหลบหนี

หอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอดงเจรญิ จงั หวดั พจิ ติ ร

ตกกลางคืนในวันเดยี วกัน นางผเี สื้อสมุทรเกิดฝนั ร้ายวา่ มเี ทวดา มาควกั
เอาดวงตานางท้ังสองออกแล้วเหาะหายไป นางตกใจตื่นแล้วเล่าความฝันน้ันให้
พระอภัยมณีฟังท้ังหมด พระอภัยมณีเห็นเป็นโอกาสดีจึงทานายฝันไปว่านางนั้นจะ
มีเคราะห์ร้ายอาจถึงแก่ชีวิตและแนะนาให้นางไปบาเพ็ญศีล อยู่บนเขา ๓ วัน
เพ่ือเป็นการสะเดาะเคราะห์และห้ามกินเน้ือสัตว์เป็นอันขาด นางผีเสื้อหลงกลพระ
อภัยมณี สินสมุทรทราบความโดยตลอดก็เสียใจ จนพระอภัยมณีต้องห้าม
ดงั ความวา่

สินสมทุ รสุดแสนสงสารแม่
ด้วยรู้แน่ว่าบิดาจะพาหนี
ให้ห่วงหลังกังวลดว้ ยชนนี
เจ้าโศกีกราบกม้ บงั คมคัล
บิดาดูรู้แจ้งจึงแกลง้ หา้ ม
จะวอนตามเขาไปไยในไพรสัณฑ์
อยู่เป่าป่ตี ีเกราะเสนาะครัน
แลว้ รบั ขวัญลกู น้อยกลอยฤทยั

ห้องสมดุ ประชาชนอาเภอดงเจริญ จังหวดั พจิ ติ ร

พระอภัยมณีและสินสมุทรได้หนีไปกับครอบครัวเงือก เม่ือครบ
๓ วัน นางผีเสื้อสมุทรกลับมาไม่พบใครจึงออกตระเวนทะเลตามหา
ด้วยร่างเนรมิตเป็นยักษ์แล้วเรียกภูตผีในทะเลมาถามจนได้ความและ ตาม
พระอภัยมณีไปทันภายใน ๓ วัน สินสมุทรพยายามห้าม แล้วแต่
นางผีเส้ือสมุทรไม่ฟัง สินสมุทรจึงหลอกล่อให้มารดาหลงทางเพื่อให้เงือก
ลกู สาวพาพระอภัยมณีหนีไปใหถ้ ึงเกาะแก้วพิสดาร

เ งื อ ก ช ร า ส อ ง ผั ว เ มี ย ถู ก น า ง ผี เ สื้ อ ฆ่ า ต า ย ซ่ึ ง ใ น ข ณ ะ เ ดี ย ว กั น
พระอภัยมณี สินสมุทรและเงือกสาวได้หนีข้ึนเกาะแก้วพิสดารทัน พระโยคี
ออกมาห้ามปรามนางผีเสื้อสมุทรแต่นางไม่ฟังและต่อว่าย้อนกลับมา
พระโยคจี งึ เสกทรายปกป้องเกาะไวเ้ พ่อื ไมใ่ ห้นางผีเสื้อสมทุ รเข้ามาได้

ห้องสมดุ ประชาชนอาเภอดงเจรญิ จงั หวดั พจิ ติ ร

บทอาขยานเลอื ก พระอภัยมณี ตอน พระอภยั มณหี นนี างผเี สื้อ

พระโฉมยงองคอ์ ภยั มณีนาถ เพลนิ ประพาสพิศดหู มู่มัจฉา
เหลา่ ฉลามลว้ นฉลามตามกนั มา ค่อยเคล่อื นคลาคลา้ ยคลา้ ยในสายชล
ฉนากอยู่คฉู่ นากไม่จากคู่ ขึ้นฟอ่ งฟพู น่ ฟองละอองฝน
ฝูงพมิ พาพาฝงู เข้าแฝงวน บา้ งผดุ พน่ ฟองนา้ บ้างดาจร
กระโห้เรยี งเคยี งกระโหข้ ึน้ โบกหาง ลอยสล้างกลางกระแสแลสลอน
มงั กรเก่ียวเลี้ยวลอดกอดมังกร ประชมุ ซอ่ นแฝงชลขึน้ วนเวยี น
ฝงู มา้ นา้ ทาทา่ เหมอื นมา้ เผน่ ขึ้นลอยเล่นเลยี้ วลดั ฉวดั เฉวยี น
ตะเพียนทองทอ่ งนา้ นาตะเพียน ดาษเดียรดูเพลินจนเกินมา
เห็นละเมาะเกาะเขาเขยี วชอ่มุ โขดตะคุ่มเคยี งเคยี งเรียงรุกขา
จะเหลยี วซา้ ยสายสมทุ รสุดสายตา จะแลขวาควนั คลุม้ กลมุ้ โพยม
จะเหลยี วดูสรุ ิย์แสงเข้าแฝงเมฆ ให้วิเวกหวาดองคพ์ ระทรงโฉม
ฟงั สาเนยี งเสียงคลนื่ ดังครื้นโครม ยง่ิ ทกุ ขโ์ ทมนัสในฤทยั ทวี

หอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอดงเจริญ จังหวดั พจิ ติ ร

เรยี บเรียงเนอื้ หา
โดย

นางสาวนฤมล อวั่ หงวน
บรรณารกั ษอ์ ัตราจ้าง
หอ้ งสมุดประชาชนอาเภอดงเจรญิ