นาฏศิลป์

รำ วงมาตรฐาน จัดทำ โดย ด.ญ.สุวพัชร ศักดาพิสุทธิ์ เสนอ คุณครูนฤนาท สุวรรณจุณี โรงเรียนเบญจมราชูทิศ

ประวัติความเป็นมา รำ วงมาตรฐาน เป็นการแสดงที่มีวิวัฒนาการมาจาก “รำ โทน” เป็นการรำ และร้องของชาวบ้าน ซึ่งจะมีผู้ชายและผู้หญิง รำ กันเป็นคู่ๆ รอบๆ ครกตำ ข้าวที่วางคว่ำ ไว้ หรือไม่ก็รำ กันเป็น วงกลม โดยมีโทนเป็นเครื่องดนตรีประกอบจังหวะ ลักษณะ การรำ และการร้องเป็นไปตามความถนัด ไม่มีแบบแผน กำ หนดไว้

ต่อมาในช่วงระหว่าง พ.ศ. 2484 – 2488 เป็นช่วงสงครามโลกครั้ง รั้ ที่ 2 ทหารญี่ปุ่นได้ยกพลขึ้น ขึ้ ที่ตำ บลบางปู จังหวัดสมุทรปราการ เมื่อวันที่ 8ธันวาคม 2484เพื่อเจรจาขอตั้ง ตั้ กองทัพในประเทศไทย โดยใช้เส้นทาง ต่างๆ ในแผ่นดินไทยลำ เรียงเสบียงอาหาร อาวุธและกำ ลังพล เพื่อใช้ใน การต่อสู้กับประเทศสัมพันธมิตร ซึ่งในขณะนั้น นั้ ประเทศไทยมี จอมพล ป (แปลก) พิบูลสงคราม เป็นนายกรัฐมนตรี ได้ตัดสินใจยอมให้ประเทศ ญี่ปุ่นเข้ามาตั้ง ตั้ ฐานทัพในประเทศไทย เพราะเกรงว่าหากปฏิเสธคงจะถูก ปราบปรามแน่ ด้วยเหตุนี้เ นี้ องประเทศไทยจึงได้รับผลกระทบจากการ รุกรานของฝ่ายสัมพันธมิตร ที่ส่งกองทัพเข้ามาโจมตีฐานทัพญี่ปุ่นทาง อากาศโดยเฉพาะในยามที่เป็นคืนเดือนหงาย จะมองเห็นจุดยุทธศาสตร์ ได้ง่าย ข้าศึกมักจะเข้ามาโจมตีอย่างหนักด้วยการทิ้ง ทิ้ ระเบิด ซึ่งสร้างความ เสียหายทำ ลายชีวิตและทรัพย์สินบ้านเรือนเป็นจำ นวนมาก โดยเฉพาะ บ้านเรือนที่อยู่ใกล้กับฐานทัพญี่ปุ่น

รำ วงมาตรฐาน ประกอบด้วยเพลงทั้ง ทั้ หมด 10 เพลง กรมศิลปากรแต่ง เนื้อร้องจำ นวน 4 เพลง คือ เพลงงามแสงเดือน เพลงชาวไทย เพลงรำ มาซิมารำ เพลงคืนเดือนหงาย ท่านผู้หญิงละเอียด พิบูลสงคราม แต่ง เนื้อร้องเพิ่ม 5 เพลง คือเพลงดวงจันทร์วันเพ็ญ เพลงดอกไม้ของชาติ เพลงดวงจันทร์ขวัญฟ้า เพลงหญิงไทยใจงาม เพลงบูชานักรบ เพลงยอด ชายใจหาญ ส่วนทำ นองเพลงทั้ง ทั้ 10 เพลงกรมศิลปากรและกรมประชา สัมพันธ์เป็นผู้แต่ง

วงดนตรี เครื่องดนตรี

การแต่งกาย แบบที่ ๑ แบบชาวบ้าน ชาย นุ่งผ้าโจงกระเบน สวม เสื้อ สื้ คอพวงมาลัย เอวคาดผ้า ห้อยชายด้านหน้าหญิง นุ่งโจง กระเบน ห่มผ้าสไบอัดจีบ ปล่อยผม ประดับดอกไม้ที่ผม ด้านซ้าย คาดเข็มขัด ใส่ เครื่องประดับ

แบบที่ ๒ แบบรัชกาลที่ ๕ ชาย นุ่งโจงกระเบน สวมเสื้อ สื้ ราช ประแตน ใส่ถุงเท้า ร้องเท้าหญิง นุ่ง โจงกระเบน สวมเสื้อ สื้ ลูกไม้ สไบ พาดบ่าผูกเป็นโบว์ ทิ้ง ทิ้ ชายไว้ข้างลำ ตัวด้านซ้าย ใส่เครื่องประดับมุก

แบบที่ ๓ แบบสากลนิยม ชาย นุ่งกางเกง สวมสูท ผูก ไท้หญิง นุ่งกระโปรงป้ายข้าง ยาวกรอมเท้า ใส่เสื้อ สื้ คอกลม แขนกระบอก

แบบที่ ๔ แบบราตรีสโมสร ชายนุ่งกางเกง สวมเสื้อ สื้ พระราชทาน ผ้า คาดเอวห้อยชายด้านหน้าหญิงนุ่ง กระโปรงยาวจีบหน้านาง ใส่เสื้อ สื้ จับเดรป ชายผ้าห้อยจากบ่าลงไปทางด้านหลัง เปิด ไหล่ขวา ศีรษะทำ ผมเกล้าเป็นมวยสูง ใส่ เกี้ย กี้ วและเครื่องประดับ

เพลงและดนตรีที่ใช้ในการแสดง เพลงที่ใช้ประกอบการแสดง ได้แก่ ๑. เพลงงามแสงเดือน ๒. เพลงชาวไทย ๓. รำ มาซิมารำ ๔. เพลงคืนเดือนหงาย ๕. เพลงดวงจันทร์วันเพ็ญ ๖. เพลงดอกไม้ของชาติ ๗. เพลงหญิงไทยใจงาม ๘. เพลงดวงจันทร์ขวัญฟ้า ๙. เพลงยอดชายใจหาญ ๑๐. เพลงบูชานักรบ ใช้วงปี่พาทย์ไม้นวม

ความหมายและท่ารำ ของเพลง 1.เพลงงามแสงเดือน ความหมายเพลง ยามที่แสงจันทร์ส่องมายังโลกทำ ให้โลกนี้ ดูสวยงาม ผู้คน ที่มาเล่นรำ วงยามที่แสงจันทร์ส่อง ก็มีความงดงามด้วย การรำ วงนี้เ นี้ พื่อให้มีความ สนุกสนาน มีความสามัคคีกัน และละทิ้ง ทิ้ ความทุกข์ให้หมดสิ้น สิ้ ไป เนื้อเพลง งามแสงเดือนมาเยือนส่องหล้า งามใบหน้าเมื่ออยู่วงรำ (ซ้ำ ) เราเล่นเพื่อสนุก เปลื้อ ลื้ งทุกข์วายระกำ ขอให้เล่นฟ้อนรำ เพื่อสามัคคีเอย

1.1 ท่าสอดสร้อยมาลา

2.เพลงชาวไทย ความหมายเพลง หน้าที่ที่ชาวไทยพึงมีต่อประเทศชาตินั้น นั้ เป็นสิ่งที่ทุกคนควร กระทำ อย่าได้ละเลยไปเสีย ในการที่เราได้มาเล่นรำ วงกันอย่างสนุกสนาน ปราศจาก ทุกข์โศกทั้ง ทั้ ปวงนี้ก็ นี้ ก็ เพราะว่าประเทศไทยเรามีเอกราช ประชาชนมีเสรีในการคิดจะทำ สิ่ง ใดๆ ดังนั้น นั้ เราจึงควรช่วยกันเชิดชูชาติไทยให้เจริญรุ่งเรืองต่อไป เพื่อความสุขยิ่งๆ ขึ้น ขึ้ ของไทยเราตลอดไป เนื้อเพลง ชาวไทยเจ้าเอ๋ย ขออย่าละเลยในการทำ หน้าที่ การที่เราได้เล่นสนุก เปลื้อ ลื้ งทุกข์สบายอย่างนี้ เพราะชาติเราได้เสรี มีเอกราชสมบูรณ์ เราจึงควรช่วยชูชาติ ให้เก่งกาจเจิดจำ รูญ เพื่อความสุขเพิ่มพูน ของชาวไทยเราเอย

2.1ท่าชักแป้งผัดหน้า

3.เพลงรำ มาซิมารำ ความหมายเพลง ขอพวกเรามาเล่นรำ วงกันให้สนุกสนานเถิดในยามว่างเช่นนี้จ นี้ ะได้คลาย ทุกข์ ถึงเวลางานเราก็จะทำ งานกันจริงๆ เพื่อจะได้ไม่ลำ บาก และการรำ ก็จะรำ อย่างมี ระเบียบแบบแผน ตามวัฒนธรรมไทยของเราแล้วจะดูงดงามยิ่ง เนื้อเพลง รำ มาซิมารำ เริงระบำ กันให้สนุก ยามงานเราทำ งานจริงจริง ไม่ละไม่ทิ้ง ทิ้ จะเกิดเข็ญขุก ถึงยามว่างเราจึงรำ เล่น ตามเชิงเช่นเพื่อให้สร่างทุกข์ ตามเยี่ยงอย่างตามยุค เล่นสนุกอย่างวัฒนธรรม เล่นอะไรให้มีระเบียบ ให้งามให้เรียบจึงจะคมขำ มาซิมาเจ้าเอ๋ยมาฟ้อนรำ มาเล่นระบำ ของไทยเราเอย

3.1ใช้ท่ารำ ส่าย

4.เพลงคืนเดือนหงาย ความหมายเพลง เวลากลางคืน เป็นคืนเดือนหงาย มีลมพัดมาเย็นสบายใจ แต่ ก็ยังไม่สบายใจเท่ากับการ ที่ได้ผูกมิตรกับผู้อื่น และที่ร่มเย็นไปทั่ว ทุกแห่งยิ่งกว่า น้ำ ฝนที่โปรยลงมา ก็คือการที่ประเทศไทยเป็นประเทศที่เป็นเอกราช มีธงชาติไทย เป็นเอกลักษณ์ ทำ ให้ร่มเย็นทั่วไป เนื้อเพลง ยามกลางคืนเดือนหงาย เย็นพระพายโบกพลิ้ว ลิ้ ปลิวมา เย็นอะไรก็ไม่เย็นจิต เท่าเย็นผูกมิตรไม่เบื่อระอา เย็นร่มธงไทยปกไทยทั่วหล้า เย็นยิ่งน้ำ ฟ้ามาประพรมเอย

4.1ใช้ท่าสอดสร้อยมาลาแปลง

5.ดวงจันทร์วันเพ็ญ ความหมายเพลง พระจันทร์เต็มดวงที่ลอยอยู่บนท้องฟ้านั้น นั้ ช่างดูสวยงาม เพราะเป็นพระจันทร์ทรงกลด คือมีแสงเลื่อมกระจายออกรอบดวงจันทร์ทั้ง ทั้ ดวง แต่ถึงจะงามอย่างไรก็ยังไม่เท่าความงามของดวงหน้าหญิงสาว ที่ดู ผุดผ่องมีน้ำ มีนวล อีกทั้ง ทั้ รูปร่างก็ดูสมส่วน กิริยาวาจาก็อ่อนหวานไพเราะ สม แล้วกับที่เปรียบว่าหญิงไทยนี้คื นี้ คื อดอกไม้

เนื้อเพลง ดวงจันทร์วันเพ็ญ ลอยเด่นอยู่ในนภา ทรงกลดสดสี รัศมีทอแสงงามตา แสงจันทร์อร่าม ฉายงามส่องฟ้า ไม่งามเท่าหน้า นวลน้องยองใย งามเอยแสนงาม งามจริงยอดหญิงชาติไทย งามวงพักตร์ยิ่งดวงจันทรา จริตกิริยานิ่มนวลละไม วาจากังวาน อ่อนหวานจับใจ รูปทรงสมส่วน ยั่วยวนหทัย สมเป็นดอกไม้ ขวัญใจชาติเอย

5.1ท่าแขกเต้าเข้ารัง 5.2ท่าผาลาเพียงไหล่

6.เพลงดอกไม้ของชาติ เนื้อเพลง ขวัญใจดอกไม้ของชาติ งามวิลาสนวยนาดร่ายรำ (ซ้ำ ) เอวองค์อ่อนงาม ตามแบบนาฏศิลป์ ชี้ช ชี้ าติไทยเนาว์ถิ่น เจริญวัฒนธรรม งานทุกสิ่งสามารถ สร้างชาติช่วยชาย ดำ เนินตามนโยบาย สู้ทนเหนื่อยยากตรากตรำ ความหมาย ผู้หญิงไทยเปรียบได้กับดอกไม้ของชาติ ยามที่กรีดกรายร่ายรำ ก็ดู อ่อนช้อยงดงาม มีเสน่ห์ตามแบบแผนของนาฏศิลป์ไทย ซึ่งเป็นการชี้ใชี้ ห้เห็นว่า ชาติไทยเราเป็นชาติไทยที่เจริญรุ่งเรืองด้วยวัฒนธรรม หญิงไทยเรานี้น นี้ อกจากจะมี ความสวยงามแล้ว ด้านการงานก็สามารถทำ ได้ทุกอย่าง ยอมเหนื่อยยากลำ บาก เพื่อช่วยชายสร้างชาติให้เจริญรุ่งเรืองตามนโยบายของชาติ

6.1 ท่ารำ ยั่ว

7.เพลงหญิงไทยใจงาม ความหมายเพลง ดวงจันทร์ที่ส่องแสงอยู่บนท้องฟ้ามีความงดงามมาก และยิ่งได้ แสงอันระยิบระยับของดวงดาวด้วยแล้ว ยิ่งทำ ให้ดวงจันทร์นั้น นั้ งามเด่นยิ่งขึ้น ขึ้ เปรียบ เหมือนกับดวงหน้าของหญิงสาวที่มีความงดงามอยู่แล้ว ถ้ามีคุณความดีด้วย ก็จะ ทำ ให้หญิงนั้น นั้ งามเป็นเลิศ ผู้หญิงไทยนี้เ นี้ ป็นขวัญใจของชาติ เป็นที่เชิดหน้าชูตาของ ชาติ รูปร่างก็งดงาม จิตใจก็กล้าหาญ ดังที่มีชื่อเสียงปรากฏอยู่ทั่วไป เนื้อเพลง เดือนพราวดาวแวววาวระยับ แสงดาวประดับส่องให้เดือนงามเด่น ดวงหน้าโสภาเพียงเดือนเพ็ญ คุณความดีที่เห็นเสริมให้เด่นเลิศงาม ขวัญใจหญิงไทยส่งศรีชาติ รูปงามวิลาสใจกล้ากาจเรืองนาม เกียรติยศก้องปรากฏทั่วคาม หญิงไทยใจงามยิ่งเดือนดาวพราวแพรว

7.1ใช้ท่าพรหมสี่หน้า 7.2ใช้ท่ายูงฟ้อนหาง

8.เพลงดวงจันทร์ขวัญฟ้า ความหมายเพลง ในเวลาค่ำ คืนท้องฟ้ามีดวงจันทร์ประจำ อยู่ ในใจของชายก็มีหญิง อันเป็นสุดที่รักประจำ อยู่เช่นกัน สิ่งที่เทิดทูนยกย่องไว้ก็คือชาติไทยที่เป็นเอกราช มี อิสระแก่ตนไม่ขึ้น ขึ้ กับใคร และสิ่งที่แนบสนิทอยู่ในใจของชายก็คือหญิงอันเป็น สุด ที่รัก เนื้อเพลง ดวงจันทร์ขวัญฟ้า ชื่นชีวาขวัญพี่ จันทร์ประจำ ราตรี แต่ขวัญพี่ประจำ ใจ ที่เทิดทูนคือชาติ เอกราชอธิปไตย ถนอมแนบสนิทใน คือขวัญใจพี่เอย

8.1ท่าช้างประสานงา 8.2ท่าจันทร์ทรงกลด

9.เพลงยอดชายใจหาญ ความหมายเพลง ขอผูกมิตรไมตรีกับชายผู้กล้าหาญ และจะขอมีส่วนใน การทำ ประโยชน์ทำ หน้าที่ของ ชาวไทย แม้จะลำ บากยากแค้น ก็จะขอช่วย เหลือจนเต็มความสามารถ เนื้อเพลง โอ้ยอดชายใจหาญ ขอสมานไมตรี น้องขอร่วมชีวี กอบกรณีย์กิจชาติ แม้สุดยากลำ เค็ญ ไม่ขอเว้นเดินตาม น้องจักสู้พยายาม ทำ เต็มความสามารถ

9.1ผู้หญิงใช้ท่าชะนีร่ายไม้ ผู้ชายใช้ท่าจ่อเพลิงกาล

10.เพลงบูชานักรบ ความหมายเพลง น้องรักและบูชาพี่ เพราะมีความกล้าหาญ เป็นนักสู้ที่เก่งกล้า สามารถสมกับเป็นชายชาตินักรบที่มีความมานะอดทน แม้ว่าจะยากเย็นแสนเข็ญ พี่ก็ต่อสู้จนชื่อเสียงเลื่องลือไปทั่ว นอกจากนี้ยั นี้ ยั งขยันขันแข็งในงานทุกอย่าง อุตส่าห์สร้างหลักฐานให้มั่นคง และพี่ยังมีความรักในชาติบ้านเมืองยิ่งกว่าชีวิต ยอมสละได้แม้ชีวิตและเลือดเนื้อเพื่อให้ชาติไทยคงอยู่คู่โลกต่อไป เนื้อเพลง น้องรักรักบูชาพี่ ที่มั่นคงที่มั่นคงกล้าหาญ เป็นนักสู้เชี่ยวชาญ สมศักดิ์ชาตินักรบ น้องรักรักบูชาพี่ ที่มานะที่มานะอดทน หนักแสนหนักพี่ผจญ เกียรติพี่ขจรจบ น้องรักรักบูชาพี่ ที่ขยันที่ขยันกิจการ บากบั่นสร้างหลักฐาน ทำ ทุกด้านทำ ทุกด้านครันครบ น้องรักรักบูชาพี่ ที่รักชาติที่รักชาติยิ่งชีวิต เลือดเนื้อพี่พลีอุทิศ ชาติยงอยู่ยงอยู่คู่พิภพ

10.1ผู้หญิงใช้ท่าขัดจางนางผู้ชายใช้ท่าจันทร์ทรงกลด 10.2ผู้หญิงใช้ท่าล่อแก้วผู้ชายใช้ท่าขอแก้ว

รูปแบบการแสดง รำ วงมาตรฐาน เป็นการแสดงที่มีวิวัฒนาการมาจาก รำ โทน เป็นการรำ และร้องของชาวบ้าน ซึ่งจะมีผู้รำ ทั้ง ทั้ ชายและหญิง รำ กันเป็นคู่ ๆ รอบ ครกตำ ข้าวที่วางคว่ำ ไว้ หรือไม่ก็รำ กันเป็น วงกลม โดยมีโทนเป็นเครื่องดนตรีประกอบจังหวะ ลักษณะการรำ และร้องเป็นไปตามความ ถนัด ไม่มีแบบแผนกำ หนดไว้ คงเป็นการรำ และร้องง่าย ๆ มุ่งเน้นที่ความสนุกสนานรื่นเริง เป็นสำ คัญ เช่น เพลงช่อมาลี เพลงยวนยาเหล เพลงหล่อจริงนะดารา เพลงตามองตา เพลง ใกล้เข้าไปอีกนิด ฯลฯ ด้วยเหตุที่การรำ ชนิดนี้มี นี้ มีโทนเป็นเครื่องดนตรีประกอบจังหวะ จึง เรียกการแสดงชุดนี้ว่ นี้ ว่ า รำ โทน ต่อมาเมื่อปี พ.ศ. ๒๔๘๗ ในสมัย จอมพล ป. พิบูลสงคราม เป็นนายกรัฐมนตรี รัฐบาลตระหนักถึงความสำ คัญของการละเล่นรื่นเริงประจำ ชาติ และเห็น ว่าคนไทยนิยมเล่นรำ โทนกันอย่างแพร่หลาย ถ้าปรับปรุงการเล่นรำ โทนให้เป็นระเบียบทั้ง ทั้ เพ ลงร้องลีลาท่ารำ และการแต่งกาย จะทำ ให้การเล่นรำ โทนเป็นที่น่านิยมมากยิ่งขึ้น ขึ้ จึงได้มอบ หมายให้กรมศิลปากรปรับปรุงรำ โทนเสียใหม่ให้เป็นมาตรฐาน มีการแต่งเนื้อร้อง ทำ นอง เพลงและนำ ท่ารำ จากแม่บทมากำ หนดเป็นท่ารำ เฉพาะแต่ละเพลงอย่างเป็นแบบแผน

https://youtu.be/S3xDNYaCwz4? si=LRgQ_3StgwH1fCd7 ตัวอย่างรูปแบบการแสดง