ЖУРНАЛ УЗБЕГИМ

mVSoaOkhtiCdabоHvi nGоmAidYaKgi I NUR... 20-noyabr № 8

QUYOESirjkоHidn 2022-yil

TO

YANA
SHEʼRIMGA

Sheʼrim! Yana oʻzing yaxshisan,
Boqqa kirsang, gullar sharmanda.
Bir men emas, hayot shaxsisan,
Jonim kabi yashaysan manda.
Yuragimning dardi — naqshisan,
Qilolmayman seni hech kanda!
Oʻt boʻlurmi ishqi yoʻq tanda?
Dardimsanki, sheʼrim yaxshisan.
Sen orada koʻprik boʻlding-da,
Geyne bilan oʻrtoq tutindim.
Lermontovdan koʻmak oʻtindim.
Butun umrim sening boʻyningda.
Saharda qon tupursam, mayli.
Men — Majnunman, sheʼrim, sen –
Layli!

2022-yil 20-noyabr №8 Maktab yangiliklari

MUQADDASDIR

VATAN BAYROGʻI

Oʻzbekiston Respublikasi Davlat bayrogʻi qabul qilinganligining
31 yilligi Fargʻona viloyati boʻylab keng nishonlandi

Har bir inson ongu shuuriga Tantanali oʻtkazilgan bayram “YOSH KITOBXON”
Vatanimiz ramzlariga tadbiri “Ijodkorlar bogʻi”da SOVRINI SARI
nisbatan chuqur hurmat tashkillandi va harbiylar, murabbiy- ILK QADAM
tuygʻularini singdirish, umummilliy oʻqituvchilar, oʻquvchilar, keng
va ehtirom timsollari boʻlgan jamoatchilik vakillari ishtirok 11-noyabr kuni –
bayroq, gerb va madhiyamizni etdi. Bir chiziqda saf tortgan, Oʻzbekiston kasaba
ulugʻlash va ardoqlash gʻurur ila Vatan bayrogʻini qoʻlida uyushmalari kuni
barchamizning muqaddas tutgan ijod maktabining isteʼdodli munosabati bilan
burchimizdir. oʻquvchilarining qalbini, ongu Prezident taʼlim
shuurini yana bir bor faxrga, muassasalari agentligi
Ushbu davlat ramzlaridan biri iftixorga toʻldirgan bayramning tasarrufidagi Erkin
Oʻzbekiston Respublikasining tarovati, jozibasi butun umrga tark Vohidov nomidagi ijod
“Davlat bayrogʻi toʻgʻrisida”gi etmaydi degan umiddamiz. Harbiy maktabida 9-, 10-sinf
qonuni 1991-yil 18-noyabr kuni orkestorlarning harbiy qoʻshiqlari, oʻquvchilari oʻrtasida
qabul qilindi va shu kundan ijod maktabi oʻquvchilarining ijodiy, “Yosh kitobxon”
boshlab Davlat bayrogʻi qabul bayramona chiqishlari, Margʻilon tanlovining maktab
qilingan kun milliy iftixorimiz shahar sport maktabi sportchilarining bosqichi tashkil etildi.
sifatida katta tantana bilan sport oʻyinlari har bir yurtdoshimizga
nishonlab kelinmoqda. oʻzgacha shukuh ulashdi. Tanlovning maqsad va
vazifalari yozuvchi, adib va
Erkin Vohidov nomidagi ijod Jonajon yurtimiz osmoni mutafakkirlarning adabiy
maktabi hamkor tashkilotlar bilan bayroqning butun uzunligi boʻylab merosini, ibratli hayoti
birgalikda “Muqaddasdir Vatan oʻtgan toʻq moviy rang kabi musaffo, va ijtimoiy faoliyatini har
bayrogʻi!” mavzusida maʼnaviy- Vatanimizning taraqqiyot yoʻli tomonlama chuqur oʻrganish
maʼrifiy va madaniy tadbirlar, va har birimizning hayot yoʻlimiz va targʻib etish, ularning
ochiq darslar hamda “Maʼrifat bayroqdagi oq rang kabi pok hamda boʻsh vaqtlarini mazmunli
soatlari”ni oʻtkazilmoqda. Ijod toʻq yashil rang kabi farovon boʻlsin. tashkil etish, yoshlarimizni
maktabi hududi boʻylab bayroqlar Ushbu muhim sana – qutlugʻ kun vatanga sadoqat, milliy va
hamda uni aks ettiruvchi targʻibot barchamizga muborak boʻlsin! umuminsoniy qadriyatlarga
vositalari oʻrnatildi. hurmat ruhida tarbiyalashdan
iborat.
2
Ushbu tanlovda faxrli
1-oʻrinni Erkin Vohidov
nomidagi ijod maktabi
9-sinf oʻquvchisi Durdona
Baxtiyorova egallab, munosib
natija koʻrsatdi.

Maktab yangiliklari 2022-yil 20-noyabr №8

KOʻNGILGA QAYTIB…

Erkin Vohidov nomidagi ijod maktabida tashkil etilgan “Koʻngilga qaytib-2022” sarhisob
tanlovi ilmiy va ijodiy salohiyati yuqori, faol oʻquvchilarni aniqlash va ragʻbatlantirish
maqsadida 1-chorak soʻnggida ilk ijodiy imtihon oʻtkazildi.

T anlovda barcha sinf oʻquvchilari yangidan nasr yoʻnalishida “Eng yaxshi nasr” nominatsiyasida
yangi ijodiy ishlari va qoyilmaqom ijrolari 8-sinf oʻquvchisi Feruza Abdulahadova, badiiy tarjima
bilan faol ishtirok etdi. Ushbu tanlov maktab- yoʻnalishida “Eng yaxshi tarjima” nominatsiyasida 9-sinf
internati maʼmuriyati tomonidan oʻquvchilar uchun oʻquvchisi Durdona Nabijonova, mumtoz adabiyot
taʼsis etilgan. Avvalo, unib oʻsib kelayotgan yosh avlod yoʻnalishida “Eng yaxshi gʻazal” nominatsiyasida 10-sinf
qalbida Vatanga muhabbat va sadoqat tuygʻularini oʻquvchisi Nuriddin Rahmonaliyev, 11-sinf oʻquvchisi
kamol toptirish, ona yurt taqdiriga daxldorlik hissi Avazbek Adhamjonov, bolalar adabiyoti yoʻnalishida
bilan yoʻgʻrilgan mazmunan teran, badiiy yetuk asarlar “Eng yaxshi sheʼr” nominatsiyasida 7-sinf oʻquvchisi
va ijod namunalarini yaratish, isteʼdodlarni kashf etish Nodirabegim Xoldoraliyevalar gʻolib deb topildi.
va ularni munosib ragʻbatlantirish ushbu tanlovning
asosiy maqsadi hisoblanadi. Tanlov yakunida ilm egalarini yanada qoʻllab-quvvatlash,
oʻquvchilar oʻrtasida sogʻlom ijodiy raqobatni yuzaga
Tanlovda oʻquvchilar adabiyotni nazm, nasr, keltirish, ustozlarning mehnatini qadrlash maqsadida
bolalar adabiyoti, mumtoz hamda badiiy tarjima “Koʻngilga qaytib-2022” sarhisob tanlovining munosib
yoʻnalishlarida bellashishdi. Shu bilan birga tanlov sohiblari eng bilimli, isteʼdodli, faol, tashabbuskor,
hakamlari xulosasiga, tomoshabinlarning eʼtiroflariga intiluvchan, ijodkor oʻquvchilar hamda faol sinflar turli
koʻra nazm yoʻnalishida “Eng yaxshi sheʼr” nominatsiyalar boʻyicha maktab maʼmuriyati tomonidan
nominatsiyasida 11-sinf oʻquvchisi Ollohyor Erkinov, taqdirlandi.

YOʻLIMIZ BIR, MAQSAD MUSHTARAK

Oʻzbekiston xalq shoiri Erkin Vohidov shunday yozadi: “Qoʻshiqning joni kuy boʻlsa, vujudi
sheʼrdir. Soʻz va kuy jismi jon kabi bir butun boʻlgan joyda haqiqiy qoʻshiq paydo boʻladi va
bunday qoʻshiqning umri boqiy boʻladi. Ana shunday kuyni ijod qilgan ham, shunday sheʼrni
yozgan ham, dunyoga kelganidan rozi boʻlsa haqli”. Darhaqiqat, shunday!

K amina faoliyat olib borayotgan yanada oshirish koʻzda tutilib, olindi. Oʻylaymizki, bunday
Prezident taʼlim muassasalari musiqa ijrochiligi amaliyotidagi integratsiya albatta oʻz samarasini
agentligi tasarrufidagi Erkin sheʼriyatning oʻrni, adabiyot va beradi va bolalarning musiqiy-
Vohidov nomidagi ijod maktabida sanʼatning bir-biriga uygʻunligi, adabiy saviyasi yuksak, tafakkuri
tashkil etilgan “Tarannum” musiqa bugungi yosh avlod ong-tafakkuriga teran boʻlib oʻsishlariga zamin
toʻgaragi hamda “Nasr” adabiy taʼsiri, tarbiyaviy ahamiyatga qay boʻladi. Zero, bu ikki jilgʻaning
toʻgaragi oʻrtasida ijodiy hamkorlik darajada ega ekanligi, saviyasi, ohanglari mushtarak, yoʻli birdir.
yoʻlga qoʻyilgan. Yaqinda ushbu mumtoz adabiyot, badiihagoʻylik
toʻgaraklar aʼzolari ishtirokida haqida atroflicha fikr almashildi. Murodjon KAMOLIDDINOV,
mahorat sabogʻini oʻtadik. Unda “Tarannum” musiqa
yoshlarning qalbida musiqa va Mahorat darsi davomida toʻgaragi rahbari
adabiyotga boʻlgan muhabbatni toʻgaraklarning hamkorlikka
asoslangan istiqbolli rejalari kelishib 3

2022-yil 20-noyabr №8 SUHBAT

HUMOYUN (Akbarov KITOB
Humoyun) Oʻzbekiston HAM
Yozuvchilar uyushmasi SHAXS
aʼzosi, “Oʻzbekiston
adabiyoti va sanʼati” Shoir, tarjimon, publitsist
gazetasida nazm va nasr HUMOYUN bilan suhbat
boʻlimi mudiri vazifasida
ishlaydi. Oʻndan ortiq — Assalomu alaykum, Ustoz! Mamlakatimizning bosh
sheʼriy kitoblari, esselar adabiy nashrida ishlaydigan tajribali mutaxassis hamda shoir
toʻplami chop etilgan. sifatida bugun jamiyatga qanday mavzudagi asarlar zarur, deb
Dunyo adabiyoti yirik hisoblaysiz?
namoyandalarining
esselaridan iborat “Sim- — Va alaykum assalom. Bugun ham, ertaga ham har qanday jamiyatga
sim... Mutolaa sirlari” uni rivojlantiradigan, odamlar tashvishlarini yengillatadigan asarlar kerak.
hamda “Ijod falsafasi” Mavzu esa, istagandek boʻlishi mumkin. Kimdir jamiyatning yutuqlarini,
toʻplamlarini jamlab, boshqasi kamchiliklarini yozadi. Ikkisi ham zarur, faqat kitobxonning
nashrdan chiqargan. saviyasini oshiradigan asarlar boʻlsa... Irland shoiri Persi Bishi Shelli
Jahon adabiyotidan 13ta “Shoirlar – jamiyatning eʼtirof etilmagan qonun ijodkorlari”, deb yozgan
badiiy kitobni ona tilmizga edi. Ijodkor jamiyatni, millatni olgʻa boshlaydigan yalovbardor va uning
mohirona tarjima qilgan. bu martabaga loyiq boʻlishi koʻp bilim, fazilat, harakatni talab etadi.
Adabiyot tarixiga qarasangiz, Vatanni ulugʻlash va xalqni, adolatni
4 himoya qilish, ozodlik uchun kurashga chorlagan asarlarning mualliflari
yuqori pogʻonalarda turadi.

— Jahon adabiyotiga hamnafaslik maqsadida hayo
chegarasidan chiqib ketayogan asarlarga qanday qaraysiz?

— Keyingi chorak asr davomida yurtimizda jahon adabiyotiga oid
asarlar mutolaasi kuchayganini tan olish kerak. Ammo biz azaldan milliy
adabiyotga odob oʻrgatuvchi oʻziga xos fan sifatida qarab oʻrganganmiz.
Shunday ekan, hayo chegarasidan chiqib ketgan bunday asarlar bizda
keng tarqalishi mumkin, ammo kitobxonlar orasida obroʻ qozonolmaydi.
Bizning oʻquvchi ularga ikkinchi darajali asar yoki koʻngilxushi adabiyot
sifatida munosabat koʻrsatishiga shak-shubham yoʻq. Saviyali kitobxon
shunday qiladi. Bir soʻz bilan aytganda, bu jiddiy adabiyot emas. Milliy
anʼanalarga, odob-ahloq meʼyorlariga zid asarlar, afsuski, koʻpayib
boryapti, oʻzimizda ham shunday asar yozishga taqlid qiluvchilar
topilyapti. Ammo bu asarlar yurakni jizillatmaydi, ermak sifatida qaralishi

SUHBAT 2022-yil 20-noyabr №8

mumkin. Jiddiy oʻquvchi Biz katta adabiyot yaratishimiz kerakki, buning uchun
esa, kitobni ermak uchun har bir ijodkor adabiyotni boyitish yoʻlida mehnat
yoki vaqt oʻtkazish uchun qilishi lozim.
oʻqimaydi.
— Asosan qaysi tildan tarjima qilasiz?
— “Ijod falsafasi” va Umuman, chet tillarini oʻrganayotgan ijodkor
“Mutolaa sirlari” nomli yoshlarga qanday maslahatlaringiz bor?
kitoblarni tayyorlashda
sizga qaysi omil turtki — Rus mumtoz adabiyoti namoyandalari –
boʻlgan? Bu toʻplamlar Aleksandr Pushkin, Lev Tolstoy, Anton Chexov
faqat ijodkorlar asarlarini bolalikdan oʻqib-oʻrganganim uchun tarjima
uchunmi yoki... qilish menda qiyinchilik tugʻdirmaydi. Shuningdek,
Viktor Shklovskiyning “Lev Tolstoy” biografik romanini
— Bu kitoblarni uch- ham tarjima qilishda avval oʻqigan kitoblarim yordam
toʻrt yil davomida oʻnlab berdi. Ijod maktabi oʻquvchisi yozuvchi boʻlaman
kitoblarni oʻqib, mavzuga desa, albatta, shu kitobni oʻqib chiqishini istardim.
oid esselarni saralab Unda Tolstoyning bolaligidan umrining oxirigacha
olib, tarjima qildim. Bu hayotida kechgan muhim voqealar, dunyoga mashhur
ikki kitob, avvalo, Ijod asarlarining yozilish tarixi batafsil yoritilgan. Bundan
maktabi oʻquvchilariga tashqari rus tilidan Yuriy Nagibinning oʻsmirlar uchun
moʻljallangan. Ikkinchidan, qissa va hikoyalarini, David Samoylovning doston va
har qanday kitobxon sheʼrlarini tarjima qildim.
oʻqisa zarar qilmaydi, faqat
foydali. Bugun zamon Qattiq taʼsirlansam ingliz tilidan tarjima qilaman.
shuni talab qilyapti. Kitob Jeyms Joysning sheʼrlari, Edgar Po esselarini
doʻkonlariga kirsangiz, oʻzbekchaga oʻgirdim. Tarjima uchun ingliz tili
kitobxon saviyasini tushirib qulayroq tuyuladi. Shu oʻrinda aytib oʻtaman:
yuboradigan kitoblar tarjimon oʻzbek tilini juda yaxshi bilishi kerak, chunki
qalashib yotibdi. Chiroyli u oʻzbek kitobxoni uchun boshqa tildagi asarni
muqovada chop etilib, qaytadan yaratadi. Chet tilini bilsa boʻldi, deganlar
yaxshigina daromad adashadi. Sheʼr tarjima qilish uchun, albatta, shoir
qilishyapti ham. Meningcha, boʻlishi lozim deb oʻylayman. Tarjima maromiga
kitobni tanlab oʻqiydigan yetganda ijodkorning ilhomi keladi.
kunlar keldi. “Mutolaa
sirlari”da jahon adabiyoti Qoraqalpoq, qozoq, qirgʻiz tili singari qardosh
namoyandalarining kitob xalqlar adabiyotidan namunalarni ham oʻzbek tiliga
oʻqish tajribalari oʻzlarining oʻgirganman. Bularni tabdil desa ham boʻladi.
tilidan hikoya qilingan. Bu
katta saboq-ku! Bizda hozirgacha bunday mavzuda kitob — Qanday insonlar bilan suhbat qurishni
koʻrmadim. “Bir daqiqada nechta soʻz oʻqish mumkin” yoki xohlaysiz?
tez oʻqish yoʻllari koʻrsatilgan qoʻllanmalar boʻlishi mumkin.
Bularni texnik koʻrsatkich, deb atash mumkin, ammo — Rus sheʼriyatining quyoshi Aleksandr Pushkin
nazariya yoki amaliyot emas. “Ijod falsafasi” esa, yosh yaxshi insonlar bilan suhbat qurish ham kitob
ijodkorlar uchun tayyorlandi. Eʼtibor bersangiz, oʻzbek va oʻqishday gap, degan ekan. Bizning suhbatlar asosan
jahon adiblarining ijod jarayoni deyarli bir xil: hayotiylik, adabiyot haqida boʻladi. Bu borada hazrat Alisher
haqiqatni yozish, turmush sirlarini, tarix va voqealarni Navoiy bobomizning mashhur bayti bor. Yodingizga
oʻrganish va hokazo. Bu ogʻir va mashaqqatli yoʻl, ayniqsa, tushgandir.
yozuvchi uchun. Umuman, boʻlajak yozuvchi kitob oʻqishni
ham, kitob yozishni ham mukammal egallasin. Bu ikki kitob Albatta, men har doim yoshi oʻzimdan ulugʻ insonlar
yoshlarga toʻgʻri yoʻl koʻrsatadi va maqsadiga yetishda suhbatiga intilganman. Aslida ijodkor uchun har
yaxshi maslahatlar bera oladi, deb oʻylayman. Ijod jarayoni qanday kishi suhbati, bilsangiz, foydadan holi emas.
haqidagi qoʻllanmalar deb aytish mumkin. Yana bir gap. Ispan faylasufi Ortega i Gassetning
— Bilamizki, siz serqirra ijodkorsiz: sheʼriyat, aytishicha, kitob ham shaxs! U nashrdan chiqqandan
tarjimonlik, publitsistika.... bu yoʻnalishlarning bir- soʻng odamlar orasida yashab, oʻziga yaqin doʻst
biriga zid jihatlari ham bormi? qidiradi. Mening shunday doʻstlarim koʻp.
— Yozuvchi adabiyotga kirib kelar ekan, oʻz oldiga
aniq maqsad va vazifa qoʻyishi kerak. Maqsad yoʻlida — Ham suhbat, ham saboq boʻldi, tashakkur,
esa, muvofiq keladigan janrlardan foydalanadi. Sheʼrga Ustoz!
sigʻmagan fikrni nasr yoki publitsistika vositasida oʻquvchiga
yetkazadi. Har birining oʻziga xos imkoniyatlari bor. Yaxshi 9-“A” sinf
yozilgan ocherklar hikoyalardan koʻra oʻqishli chiqishi oʻquvchisi Behruz
mumkin. Afsuski, hozirga kelib publitsistikada ocherklar kam
yozilmoqda, oʻquvchini hayratga soladiganlari onda-sonda MOʻMINOV
uchrab qoladi. Savolingizga kelsak, ijodkor men shoirman, suhbatlashdi.
deb osmonga qarab, Ilhom parisini kutib oʻtirishi kulgili hol.
Shuningdek, toʻrtta sheʼr yozib, bir umr oʻshalarni qayta- 5
qayta oʻqib yuradiganlar ham adabiyotga foyda keltirmaydi.

2022-yil 20-noyabr №8 DUEL

OʻZBEGIM Hojiakbar
ZIYNATSHOYEV,
Quyosh ham seni deb nur sochar, balki Erkin Vohidov ijod
Oʻzliging oʻzingga xosdur, oʻzbegim. maktabi 11-sinf
Yashaydi yuraklar erk deya qalqib, oʻquvchisi
Mustaqil zamoning rostdur, oʻzbegim.

Togʻlarga ergashib togʻ boʻlsak bir kun,
Koʻngilda qoluvchi chogʻ boʻlsak bir kun.
Koʻzimiz kimgadir armon boʻlgʻusi,
Hozircha, gʻoʻramiz, niholmiz bugun.

Borsak havas ila borarmiz ildam,
Yaratgan imkoning rostdur, oʻzbegim.
Jahonning eng oliy pogʻonasida,
Mustaqil zamoning rostdur, oʻzbegim.

SENI SEVMADING
TOPGUNIMCHA
Ey, sochlari paxmoq qiz,
Bahordan ayrildim, tushimda yashil – Toʻptosh oʻynar toʻqmoq qiz,
Vodiylar sargʻaydi kuzlab muttasil, San bechora ahmoq qiz,
Qorlardan ayrildim, qoldim befasl, Bilmading-a, bilmading,
Seni topgunimcha.
Sevmading...
Shirindan soʻradim koʻz yosh bir kosa,
Kosaning yuzida oʻynar raqqosa, Tugʻilgan bir gul gʻuncha,
Bunchalar choʻzilib ketdi masofa, Yechilmadi tuguncha,
Seni topgunimcha. Man qaytib kelgunimcha,
Kelmading-a, kelmading,
Ishq balki bitikdir, yo dona sadaf,
Oyogʻim tuproqqa botar basma-bas, Sevmading...
Hayyomning qoʻlida boʻldim may, qadah,
Seni topgunimcha. Somon boʻldi yuragim,
Yomon boʻldi yuragim,
Muhabbat gulladi ming yil muqaddam, Tomom boʻldi yuragim,
Novdasi yetildi mevasi bilan, Koʻnmading-a, koʻnmading,
Toʻkildi eng soʻnggi yaproqlari ham,
Seni topgunimcha. Sevmading...

Sen balki kechagi, qadim ertagim, Ey, sochlari paxmoq qiz,
Bukildi kechagi, alifdek qaddim, Toʻptosh oʻynar ahmoq qiz,
Oʻzimni yoʻqotdim, oʻzimni topdim Ha, quvnoq qiz, quvnoq qiz,
Seni topgunimcha... Bilmadinga, bilmading,

6 Sevmading…

DUEL 2022-yil 20-noyabr №8

ORZU 7

Huv togʼlarda boʼlib qolsaydim,
Tundan qaro koʼzlarim yumsam.
Hayqirsamu dardlardan kechib,
Shamol bilan sayr etib yursam.

Qorlar bilan erisam birga
Irmoq boʼlib bogʼlarga oqsam.
Yo togʼlarning ortidan chiqib
Quyosh boʼlib dunyoga boqsam.

Ruxshona
ISROIJONOVA,
Erkin Vohidov ijod
maktabi 11-sinf

oʻquvchisi

MEN

Quvnoq sabolarni kutguvchi qalbga,
Ayyor qaroqchiday yoʼlolmas dovul.
Qalbimning qasriga soqchi kerakmas,
Oʼzim malikaman, oʼzim qorovul!

QISHLOQQA MAKTUB

Shahar shovqinidan bezadi yurak
Sogʻinch ezaverar mitti jonimni.
Eng qiyin davradan bilaman afzal
Qishlogʻim bagʻrida oʻtgan onimni.

Bilaman, qishlogʻim, sogʻinding sen ham
Biroz quv, qalbi pok, jajji qizingni.
Ha, rosti bir bora koʻrgim kelyapti
Chang koʻchalar aro bosgan izimni.

Argʻimchoqdan aslo tushmasdim avval
Men oʻsha qizaloq ha, shoʻx qizaloq!
Yoʻlim kut, yoʻlimga poyandoz toʻshab
Bir shoirang boʻlib qaytaman qishloq!

2022-yil 20-noyabr №8 NASR

ROBOTMENING DO‘STIM

Dunyoda ilm-fan, kompyuter texnologiyasi
rivojlangan paytda Sodiq ismli bir bola
boʻlgan ekan. U unchalik ham oʻqishga
qiziqmas, lekin u robotlar yasash va ularning
dizaynini yaratishni xohlardi. Kunlardan bir
kun esa maktabga kelayotganida bir eʼlonni
koʻrib qoldi. Unda shunday yozilgandi.
“Robototexnika toʻgaragi iqtidorli va qiziquvchan
bolalar uchun dushanbadan payshanbagacha soat
16.00 dan 18.00 gacha eshiklarimiz ochiq!”
Sodiq uyi tomon yugurdi va onasidan ushbu toʻgarakga
qatnashishiga rozilik oldi. Mana, haftaning birinchi kuni.
Sodiq berilgan manzilga yetib bordi va oʻzini toʻgarak rahbariga
tanishtirdi. U mashgʻulotlarga qatnab, yaxshi oʻzlashtirdi. Vanihoyat birinchi
robotini yaratdi va unga Robo deb nom qoʻydi. Soʻng, uni yoqib, aytdi.
– Sen Robosan.
– Men Roboman, — dedi robot.
– Men esa Sodiq, seni yaratgan insonman.
– Men Roboman, sen Sodiq.
– Ha, So-diq. Endi bunday qilamiz: sen menga uyga vazifalarimda yordamlashasan.
– Albatta, yordamalashaman.
Shunday qilib, Robo unga dars
qilishga yordamlasha boshladi-yu,
Sodiqning ham oʻqishga qiziqishi
tobora kuchayyaverdi. Ammo,
nima boʻldi-yu, Roboni yoʻqotib
qoʻydi. Bundan u juda xafa boʻldi,
tushkunlikka tushdi. Keyinchalik esa
koʻnika boshladi.
Yillar oʻtdi. U ulgʻayib yaxshi
kasbni egalladi, farzandli boʻldi. Bir
kuni oʻgʻli omborda oʻynayotib, bir
narsaga koʻzi tushdi va shunday
dedi:
– Dadajon, bu nima?
Sodiq hayratlanib qarab turdi-da,
oʻychan javob berdi:
– Bu mening doʻstim, robot…

Botirjon TOʻYCHIYEV,
7-“A” sinf oʻquvchisi.

8

NASR 2022-yil 20-noyabr №8

BEDIL

Kampir naqsh solingan yogʻoch ustunga manglayini berib, temir darvozaning
sovuq panjaralariga koʻzlarini tikib oʻtiribdi. Ammo oʻzi buni bilmaydi… Uning
ochiq, lekin abadiyga soʻngan koʻzlari faqat qorongʻulikka oʻralgan boʻshliqnigina
koʻrishga qodir. Afsus… Nahot kampirning tilab-tilab olgan yolgʻiz oʻgʻli oʻz
onasiga shu fayzsiz goʻshani ravo koʻrdi?!

Yogʻoch ustunning muzlagan tanasi kampirga oʻgʻlining sovuq va qor bosgan
qalbini, oxirgi marta qulogʻiga chalingan aldamchi, ammo muloyim ohangini
eslatardi. Eh, oʻgʻlining asl maqsadini bilishga kampirning koʻzlari ojizlik
qilmaganida edi…

U bu yerga kelganda faqat qayergadir shoshilayotgan odamlarning qadam
tovushlarini, gʻalati va yalingannamo ovozlarnigina eshitgandi, xolos.

Hozir esa… U biladi. Nima uchun oʻgʻli uni olib ketgani kelmayotganini aniq

biladi. Nogahon eshitib qolgan bir suhbati kampirning yuragini
yaraladi, balki uzoq yillik umidlarini ham yoʻqqa chiqardi…

— Men ketaman! Ketaman… Bu yerda qolishni boshqa
xohlamayman. Farzandlarimning oldiga olib boring, olib boring meni!

— Kechirasiz, ammo farzandingizning oʻzi sizni shu yerga tashlab
ketdi. Afsusdaman! U bizga hech narsa qoldirmadi... Kechirasiz, bir
daqiqa. Allo, Qariyalar uyi eshitadi…

Shu soʻzning oʻzi kampirga yetarli boʻldi. Uning izgʻirin shamol
uchirgan sovuq qor parchalariga qorishib ketgan koʻzyoshlarini koʻrgan
kishi karaxt boʻlishi tayin edi.

Lablari asta titrar, faqat bir soʻzni qaytarardi:
— Bedil!..

Madinabonu
ABDUSALOMOVA,

BОLALIK

Yashashni yosh boladan oʻrgansa arziydi. Hech sababsiz tabassum qiladi; Latofatxon SOTVOLDIYEVA,
yiqilsa, darhol oʻrinidan turib ketadi; bir narsani xohlasa, yetishmaguncha -sinf oʻquvchisi

chekinmaydi; qiziqtirgan narsasini anglab 9
yetmagunicha uni hech narsa toʻxtata olmaydi; aslo
qoʻrquvni bilmaydi; urishib koyisangiz ham gina
qilmaydi…
Mana, bahor nafasi urib turibdi. Bolaligimizda
kapalak bilan gavjum boʻlgan gulzor yana
oʻsha holatda. Hali bu qanday jonzot ekanini
bilmasa-da, ortidan qolmayotgan Sardor
onasining oldiga yetganida toʻxtatib soʻradi:
– Oyijon, bu nima, farishtami?
Ona ogʻiz ochishga ham ulgurmasidan opasi
Goʻzal kelib javob berdi:

– Shuni ham bilmaysanmi? Axir bu...
Shunday deb atrofiga qaradi, ukasi esa
yoʻq. U kapalak ortidan ergashib chopib
ketibdi.
Bir payt u «farishta»ni tutib oladi:
– Opa, qarang, qanotlari chiroyli
ekan-a?!
...BolaliOgizmoidzbdeakkZapAaMlaZkAnMi OtuVta,
olgandik,ExrkoiʻnshV, ohhoizdirovboijloadligimizni
tutib qolamoalkatmabizim1i0?.-.sinf

2022-yil 20-noyabr №8 TARJIMA

HOMELAND WHY IS THE PARROT
STUBBORN?
When I travel your garden,
You are homeland in the heart. I have a fellow — Motti,
When the garden ends beautiful poem, And a parrot he has got.
I named in your initially. Motti is obsolete wayward,
The bird is more than Motti.
Word praise thousand of languages, «Be quit, hey!» says Motti.
Itʼs grew anybody tree. «Donʼt shout!» repliyes the parrot.
Absorb light millions eyes,
At sky looked beauty yours. They make fun of each others.
Translated by;Arabjonova Kamola When one of them is upset,
The other laughs out loudly.
VATAN «The cage is narrow» says the parrot.
Bogʻlaringni sayr etganimda, «Get stuck, diye» repliyes Motti.
Sen bor eding qalbda vatanim.
Bogʻ husniga sheʼr bitganimda, The boy is insatible to eat,
Uni dastlab senga atadim. Eats higgledy-piggledy.
He suffers from diarrhea,
Minglab tilda madhingni soʻzlar, His headʼs hot from temperature.
Unda oʻsgan har bitta daraxt. «Oh, my stomach» says Motti.
Nur emadi millionlab koʻzlar, «Be worse» repliyes the parrot.
Koʻkdan sening husningga qarab.
Written by Erkin Vokhidov Once always a hungry rat
Appaired inside the room.
Translated by Kamola ARABJONOVA The bird shiveres in the cage.
Pupil of 9-b class. The boy liyes down on shade.
«Hey, deserter» says the bird
«Youʼre coward» repliyes Motti.

Toppled down from bicycle,
Disabled Motti a little,
Laying down moaning.
The parrot is looking grinning.
If soft-spoken is Motti,
Wonʼt be stubborn his parrot.

Written by Anvar Obidjon
Translated by Mubinabegim

BAXTIYOROVA
Pupil of 7-b class.

10

TARJIMA 2022-yil 20-noyabr №8

QISMAT FARISHTALAR

Inson hayoti shatranj taxtasidagi Xonadoningizda keksa odam bormi?
piyodaning yurishiga oʻxshaydi. Goh oq Baxtli ekansiz! Dunyo tashvishlaridan toʻyib
katakdan oʻtadi, goh qora katakdan… ketsangiz shularni ziyorat qiling: hayot abadiy
farqi shuki, birovning qismatida oq emasligini oʻylab, taskin topasiz.
kataklar koʻproq boʻladi, birovnikida-
qora kataklar… Xonadoningizda goʻdak bormi? Siz ham
baxtli ekansiz... dunyo tashvishlaridan toʻyib
FATE ketsangiz, goʻdakni bagʻringizga bosing:
hayot abadiy ekanini oʻylab, taskin topasiz...
Human life is like walking on a
chessboard. Sometimes it goes through ANGELS
a white cage, sometimes it goes
through a black cage… the difference Is there an elderly person in your
is that someone has more white cages, apartment? You are lucky! When you are fed
someone has more black cages… up with the worriyes of the world, visit: you
will find solace in the thought that life is not
ROST VA YOLGʻON eternal.

Haqiqatdan qoʻrqqan odam yolgʻonning Do you have a baby in your room? You are
panasiga berkinadi. happy too ... when you are fed up with the
worriyes of the world, hold the baby in your
TRUE AND FALSE arms: you will find solace in the thought that
life is eternal ...
A person who is afraid of truth hides
behind a liye. Written by Oʻtkir Khoshimov
Translated by Dilafruz

TOSHPOʻLATOVA Pupil of 11-class.

Yuragimga yurib kirasiz, ***

Yuragimdan ketasiz chiqib... You walk into my heart,

Nafasim yetmaydi You will leave my heart ...

«qoling» demoqqa I canʼt breathe

Ruhim devorini oʻtasiz yiqib. to say «stay»

Bor-yoʻgʻi — Yurakman You will cross the wall of my soul.

Mahtal bir ishqqa, All I have is a heart

Barcha gunohingiz keladi kechgim. A love I need

Sochilib ketaman sizsiz boʻshliqqa, All your sins I will forgive.

Meni Iʼll be poured into space without you,

terib No one can collect me!

olmaydi Written by Zebo Mirzo Translated by Nilufar
Hech kim ! HAYDARALIYEVA Pupil of 10-class.

11

2022-yil 20-noyabr №8 ILDIZ

TENGLIK
QILING!

Oʻzbek tili kimningdir shaxsiy tamorqasi emas. Til umummilliy
merosdir. Ming yillardan buyon tildan tilga oʻtib kelayotgan
toponimlar—joy nomlari ham xalqning umumiy boyligi. Joy nomi
qaysidir kattaga yoqmagani uchun uni oʻzgartirish oʻsha yerning
aholisi uchun borib turgan hurmatsizlik hisoblanadi.

Bir paytlar Oʻzbekiston xalq shoiri bor edi. Yoshlar or qilib uni nomini Mirzaobod
Muhammad Yusuf «Mingtepani ataylik oʻz qishlogʻi deb oʻzgartirishdi. Aslida, Qadim
nomi bilan» deb bekorga aytmagandi. Oʻzbek bu nom hayvonning emas, qadimiy turkiy
xalqini azbaroyi sevganidan, oʻzbek tilini qabilaning nomi edi. Umuman olganda,
ardoqlagani uchun aytgan. Bogʻdod tumani juda olis tarixiy ildizlarga ega.
Tuman nomidan tashqari, yana Bogʻdod va
Mustaqil boʻlib turib, oʻz tilimizni mensimas Samarqand qishloqlari ham bor. Bu haqda hatto
ekanmiz, bizni hali ancha muammolar Erkin Vohidov ham yozgan: “Tor koʻngullik
kutyapti. Ohangaronni Angren dedik, Sirgʻalini beklar manman demang, kenglik qiling,
Sergeli dedik, Qirgulini Kirgili dedik, Sobiq Toʻqson ikki bovli oʻzbak yurtidir bu,tenglik
Ittifoq davrida. Eng yomoni, haliyam shunday qiling”. Xullas, shunaqa gaplar....
deymiz. Undan ham yomoni, milliy tildagi joy
nomlarini ajnabiy tildagi soʻzlar bilan atash urf Buning oʻrniga, yurtimizda Gʻalcha,
boʻlyapti. Odat boʻlib ulgurdi allaqachon. Kalamush, Oqtovuq, Oshqozon, Ichak
qishloqlar bor, shularning nomini oʻzgartirish
Biror yurtdoshimiz oʻgʻliga Messi, Ronaldo kerak aslida. Lekin bunda ham bir narsaga
deb ism qoʻysa, kulamiz. Lekin kent(shahar) diqqatli boʻlish kerak: bu soʻzlar biz oʻylagan
soʻzining oʻrniga city soʻzi hamma yoqqa toʻlib soʻzdan boshqa maʼnoni ham bildirishi mumkin.
ketsa, hayron boʻlmaymiz. Yoki vaqt oʻtishi bilan fonetik oʻzgarishga
uchragan boʻlishi ham ehtimol.
Masalan, men Fargʻona viloyati Bogʻdod
tumani Choʻrindi (Chuvrindi emas!) qishlogʻida Oʻzbekistonni qanday asrash kerak boʻlsa,
tugʻilganman. Bogʻdodda Olchin, Uyrat, oʻzbek tilini ham shunday himoya qilish bugungi
Kenagas, Doʻrmon, Qashqari-makey(kichkina zamonning eng dolzarb masalasidir. Biz borgan
Qashqar), Irgʻoli, Bolgʻali, Katta xitoy, sari oʻz onasidan uyaladigan silliq oliftalarga
Kichkina xitoy, Qoʻgʻoli, Chuvalanchi singari oʻxshab qolyapmiz. Onamizning yuzi oftobda
qishloqlar koʻp. Bu qishloq nomlari 92 bovli nega kuyganini, nega ajin ekanini, uning qoʻllari
oʻzbek urugʻining nomlaridir. Choʻrindi soʻzi nega erkaklarnikidek dagʻal ekanini esimizdan
ham xuddi shunday. Tarixiy manbalarga koʻra, chiqarib qoʻyyapmiz. Bu xayollar meni juda koʻp
choʻran (churan) degan turkiy urugʻ boʻlgan. qiynaydi. Menga qattiq alam qiladi. «Ona tilim,
Choʻrindi soʻzi ham xuddi shu urugʻ nomidan kechir meni, ona tilim»...
kelib chiqqan. Chuvrindi soʻzidan emas!
Buni yaxshi bilib qoʻyish kerak. Bir paytlar Davlatjon KARIMOV,
tumanimizda Buzoq qishloq(Buzovqishloq) “Mard oʻgʻlon” davlat mukofoti sohibi.

12

ILDIZ 2022-yil 20-noyabr №8

SOʻZ FARG’ONA
OLAMIGA SHEVASI
KICHIK
SAYOHAT ФАРFОНА ШЕВАСИ

Ijod maktabi tashkil etilgan kundan qadam- Mana, nihoyat bizning ham kitobchamiz tayyor
baqadam faoliyat yuritib kelayotgan “Nasr” boʻldi!
toʻgaragimizda yangi loyiha – Fargʻona
shevasini jamlab, moʻjaz toʻplamga joylash Albatta, bizning lugʻat yuqoridagi toʻplamdan
gʻoyasi tabiiy ravishda yuzaga keldi. Yaʼni farq qiladi: asosan toʻgaragimizning doimiiy
toʻgaragimizda har mashgʻulot Soʻz olamiga aʼzolari oʻz hududlaridan soʻz qidirganlari
sayohat mashqi bilan boshlanishi anʼanaga sababli bir oz cheklanishlar boʻlishi mumkin;
aylangan va shu asno viloyatimizdagi turli Buvayda shevasi yoritib boʻlingani bois deyarli
hududlarning sheva soʻzlari bot-bot tilga kiritmadik; yaqin hududlarni birlashtirib
olinadi, ularning ajib tarixi, talaffuziy jozibasi, oldik. Eng asosiysi – kitobcha toʻliq, yuz foiz
latifligi qalblarda ona tilga muhabbat hissini oʻquvchilar mehnatining mahsuli! Muharrir,
joʻsh urdiradi. Va har safar oʻquvchilarga bu tayyorlovchi, musahhih, dizayner, toʻplovchi –
soʻzlarni avaylash, saqlash va umrboqiyligini barchasi oʻquvchining oʻzi. Bu – ijod maktabi
taʼminlash uchun oʻzbek adabiyotiga mohirlik yosh nosirlarining jamoaviy birinchi qadami!
ila olib kirish zarurligini uqtiraman. Oxirgi
paytlarda munozaralarimiz toʻgarak doirasidan Fargʻonaliklar nisbatan adabiy tilda
ancha kengayib ketdi, oʻquvchilar beixtiyor soʻzlashishlarini inobatga olgan holda, oʻgʻil-
izlanishga tushdilar, badiiy asarlardagi shevaga qizlarimizning hartugul “xirmon” yiqqanlari
doir soʻzlarni tahlil qilishga kirishib ketdilar. quvonarlidir. Umid qilamizki, bolalarimizning
begʻubor izlanishlari bir kichik tadqiqot
Ayni shu paytda ijtimoiy tarmoqda tilimiz sifatida bu risolani varaqlagan kishini befarq
fidoyilari Maʼrufjon Yoʻldoshev va Zuhra qoldirmaydi. Hali bu izlanishlar davom etishi
Yoʻldoshevalar muallifligidagi “Buvayda va jilgʻalar daryoga qoʻshilib, oʻzbek tilini
shevasidan ixcham lugʻat” nomli ajoyib boyitishdek ulugʻ ishga baholiqudrat hissa
kitobcha haqida xabar oʻqidik va shu xodisa boʻlib qoʻshilishiga ishonamiz.
turtki boʻlib, harakatimizni boshlab yubordik.
Gulchehra ASRONOVA,
“Nasr” toʻgaragi rahbari.

13

2022-yil 20-noyabr №8 TADQIQOT

ADABIYOTDA
OT OBRAZIDAGI
QANOT DETALI

Xalq ogʻzaki ijodi doimo oʻsha xalqning tarixi, milliy Xalq dostonlarimizda Buroq ot obrazi ham oʻz badiiy
anʼanalari va qadriyatlarining “bulogʻi” boʻlib kelgan. Shu ifodasini topgan. “Dalli” dostonida Hasanxon Gʻirotta:
sababli ham istiqloldan to hozirgi kunga qadar ham xalq
ogʻzaki ijodi, diniy va milliy qadriyatlarimizga eʼtibor oshib Nazarkarda jonivorim,
bormoqda. Men seni sira koʻshmayman,
Yilqilarning hisobiga.
Xalq dostonlarimizdagi mifologik qatlamni, yuksak Sen behishting burogʻisan .
badiiyatni, epik qahramonning mardligi, jasorati va Paygʻambarimizning Meʼroj kechasida Masjid-al Aqsodan
qahramonliklarini uning doimiy hamrohi ot obrazisiz tasavvur osmonga olib chiqqan jonzotga Buroq deb nom qoʻyilgan.
eta olmaymiz. Buroq arabcha soʻz hisoblanib, “chaqmoq”, “barq urmoq”,
“yaraqlamoq” maʼnolarini beradi. Bu mahluqning oq
Otning ota-bobolarimiz yozma adabiyotida ham alohida rangdaligi, oʻta koʻrkamligi hamda xachir bilan eshak
obraz qilib olinganligiga guvoh boʻlamiz. oʻrtasidagi bir jonzot ekanligi rivoyat qilinadi. Baʼzi bir
manbalarda Buroqning qanotli ekanligi, bu qanotlari
Chunonchi, turkiylar madaniyatining asosiy manbalaridan yordamida koʻzi koʻra oladigan uzoq masofani ham bir zumda
biri sanalgan “Baytarnoma” nomi bilan mashhur boʻlgan bosib oʻta olinishi haqida soʻz yuritiladi.
yozma asarlar tashkil qiladi.Unda asosan otlarning vazifalari, Meʼroj hodisasi bilan bogʻliq manbalarda dastavval
ranglari, yurish shakllari, parvarishlash, tarbiyalash, ot Buroqning Hazrati Paygʻambarimizni mindirishga
xastaliklari va ularni qanday davolash usullari hamda ot koʻnmaganligi, Jabroil kelib bu zotning shu paytga qadar
tanlashga doir maslahatlar berilgan. ustiga mindirgan kishilarning eng ulugʻi va eng buyugi
ekanligini uqtirgach, jim turib badani terga botganligi qatyd
Bu asarlar dastlab fors va arab tillarida yozilib, keyinchalik etiladi.
turkiy tillarga ham oʻgirilgan. “Baytarnoma” Yoqub ibn Maʼlumki, majoziy ifoda tarsi tasavvufning oʻziga xos
Hizom al Xuttaliy qalamiga mansubdir. Ushbu asardan unsurlaridan biri hisoblanadi. Chunonchi, koʻplab mutasavvuf
ajdodlarimizning ot bilan bogʻliq mifik tasavvurlarini oʻrganib olimlar Meʼroj tunidagi Buroq otning ishqi ilohiy ramzi
olamiz. Ushbu asarda otning yaratilishi borasidagi turfa ekanligini taʼkidlashadi. Ularning fikriga koʻra Buroq oʻzidan
afsonalar ham uchraydiki, bunday maʼlumotlar xalq ogʻzaki kechib, ishqqa intilgani uchun aql bilan erishib boʻlmaydigan
ijodidagi mifik ot obrazining koʻp tomonlarini yoritib berishda
bizga koʻmak beradi.

14

TADQIQOT 2022-yil 20-noyabr №8

narsaga erishadi yaʼni qanot chiqarib haqqa ucha Qamchi urgin goʻsht koʻtargan soniga,
oladi. Yetkazarman Boysun-Qoʻngʻirot xoniga…
Qorajon qamchi urgach, Boychiborning toʻrt yarim gaz
Xalq dostonlarimizdagi jangovar ot obraziga mos mifik qanoti yozilib, “yashinday boʻb” osmonga koʻtariladi va natijada
belgilardan biri bu otning qushga mengzab tasvirlanishi, Boychibor aytgan gapining ustidan chiqib, Qorajonni gʻalabaga
aniqroq aytadigan boʻlsak, qanotli ekanligidir. Ot yetkazadi.
obraziningbadiiyligini taʼminlashda birgina detalning Dastavval dostondagi qanotli tulporning mifik asoslarini
muhimligini, jumladan, xalq baxshilarining tafakkur yoritishga urinib koʻramiz. Qadimdan ajdodlarimiz otlarning
salohiyati, fantaziyasini va badiiy mahoratini ochib berish qush yangligʻ uchishiga ishonib kelishgan. Bu mifik
uchun epik otlardagi ana shu sifat toʻgʻrisida imkon tasavvurlarning ildizlari turkiylar yashagan hududlarda olib
qadar toʻlaroq fikr bildirishni maʼqul deb bildik. borilgan arxeologik qazishma ishlariga borib taqaladi.
Xalq dostonlarida otning qanot chiqarib koʻkka uchishi,
Qanot otlarda doim ham koʻzga koʻrinavermaydi. qahramonni gʻoliblikka yetkazishi yoki uni oʻlimdan asrab
Qahramon va oti mushkul vaziyatda qolganida, otning qolishga oid tavsifu tasvirlarni bir tomondan mubolagʻa,
roziligi bilan uning jismiga egasi tarafidan zarb bilan oʻxshatish, sifatlash kabi badiiy tasvir vosotalari bilan bogʻlab
juda ham qattiq qamchi uriladi va ot samoga koʻtariladi. talqin etish, ikkinchi tomondan esa turkey xalqlarning qadimgi
Qanot detalidan aksariyat hollarda dushman qurolidan mifologik tasavvurllari oʻlaroq kelib chiqqanligi holda tahlil qilish
saqlanishda, shuningdek poygada foydalaniladi. ham oʻrinli. Yuqoridagi dalillarimiz buni isbotlab bera oladi.
Qanot sababli Boychibor bir harakat bilan choʻlga kelib
“Alpomish” dostonida Barchinoyning birinchi sharti qoʻnadi:
orasi qirq kunlik masofa boʻlgan Boboxon togʻigacha ot Koʻzin ochib alp Qorajon qaradi,
bilan poygada qatnashish edi. Qalmoqlardan boʻlgan Yer yuzida bedov ketib boradi.
asosiy raqib Koʻkaldosh gʻirromlik yoʻliga oʻtadi, yaʼni u … Boychibor boradi shunday arqirab,
Qorajonni va Boychiborni bogʻlab, otning oyoqlariga gul Tuyogʻida toʻrt sixi bor yarqirab,
mixlar qoqib ketadi. Bogʻlangan banddan halos boʻlgan Irgʻiganda qumlar ketdi tirqirab,
Boychibor ilojsiz qolgan Qorajonga dalda beradi (aslida Borayotir choʻlda shunday shirqirab .
Rajabxoʻja pir-A.T) Shu oʻrinda savol tugiladi: nima uchun Boychibor oʻsha bir
urunishda poyga maydoniga biryoʻla yetib kelmadi?! Qanotdan
Dam shu damdir oʻzga damni dam dema, toʻliq imkoniyatda nega foydalanmadi? Oyoqlariga mixlar
Boshing eson, davlatingni kam dema, urilgan otning shuncha azob chekishiga nima majbur qildgandi
Qoldim, deb Qorajon, sira gʻam yema. uni?
Jabr qilgin bunday hayvon joniga, Bu oʻrinda baxshining badiiy mahorati yana bir bor koʻzga
tashlanadi. Eng birinchi oʻrinda doston baxshisi tulporning
egasiga boʻlgan yuksak sadoqatini koʻrsatmoqchi boʻlyapti.
Shu bilan bir qatorda, choʻldagi qanotsiz poyga davomida
otning real voqelikdagi chopqirligiga urgʻu berib oʻtyapti.
Boychiborning qiynalganini sezib turgan tinglovchining otga
boʻlgan mehr-muhabbati yanada ortadi. Yana shu narsani aytib
oʻtishimiz kerakki, mabodo Boychibor marraga uchib kelganda
Qorajon bilan uning xiyonatkor akasi oʻrtasidagi “choʻldagi
kurash” va Oybarchinning “ Qurryo-qur hayt-a, toʻramning
oti…” deb boshlanuvchi nolishiga oʻrin qolmasdi va dostonning
taʼsir doirasi nisbatan sayoz boʻlib qolardi.
Xulosa qilib shuni aytamizki, dostonlardagi qahramon otini
istalgan oʻrinda qanotsiz tasavvur etib boʻlmaydi. Tulpordagi
qanotning, umuman olganda barcha mifik belgilarning
boʻlishi ham bekorga emas; bu belgilar doston va asar uchun
muhim detal boʻlib xizmat qiladi. Bu unsurlar dostonlarning
tinglashlilik va oʻqishlilik darajasini birmuncha oshirib, insonda
favqulodda qiziqish uygʻotadi. Bu oʻrinda doston baxshilardan
yuqori did va mohirlik talab etiladi. Xalq dostonlarimizning
necha mingyilliklardan beri xalqimiz orasida saqlanib, shuhrat
tobib borishida ham ana shunday mifik belgilar, mubolagʻa
va oʻxshatishlar hamda toʻqima voqealarning hissasi gʻoyatda
beqiyosdir.

Shahlo MAHKAMOVA,
Erkin Vohidov nomidagi ijod maktabi murabbiyi.

15

2022-yil 20-noyabr №8 BUYUKLAR

CHINGIZ
AY T M AT O V

Hayoti va ijodi

Chingiz To’raqulovich Aytmatov (12-dekabr, 1928
– 10-iyun, 2008) – Qirg‘iziston xalq yozuvchisi (1968).
Qirg'izistondagi Talas vodiysidagi Shakar ovulida
tug'ilgan. Qirgʻiziston Fanlar Akademiyasi akademigi
(1974). Qirgʻiziston qishloq xoʻjaligi institutini
tamomlagan (1953). 1956 – 1958-yillari Moskvadagi
yozuvchilar uyushmasi Oliy adabiyot kursi tinglov-
chisi. Asarlarini qirgʻiz va rus tilida yozadi. Ilk
hikoyalari 1950-yillarda bosilgan.

1956 – 1958- Yozuvchining qariyb hamma
yillari asarlari oʻzbek tilida nashr etilgan.
Moskvadagi Aytmatov oʻzbek adabiyoti,
yozuvchilar umuman, oʻzbek madaniyati
uyushmasi Oliy tarixini yuksak baholab, „Qadim-
adabiyot kursi qadim oʻzbek madaniyatining
tinglovchisi. Oʻrta Osiyoga koʻrsatgan taʼsirini
koʻhna Vizantiyaning Qadim Rusga
koʻrsatgan taʼsiri bilan qiyoslash
mumkin“, deb hisoblaydi. Aytmatov
Oʻzbekiston Respublikasining
„Doʻstlik“ (1995), „Buyuk
xizmatlari uchun“ (1998) ordenlari
bilan mukofotlangan. Qirgʻiziston
Respublikasida Xalqaro Chingiz
Aytmatov nomidagi „Oltin medal“
mukofoti taʼsis etilgan (1999)[1].

16

BUYUKLAR 2022-yil 20-noyabr №8

Baxt degani dillarning uyg‘unlashib
ketishi degan so‘z.

„Oq kema“ kinofilmi ham asar kabi shuhrat qozondi.
„Sohil yoqalab chopayotgan olapar“ (1977) qissasida muhim
ma’naviy masalalar, sho’ro davridagi hayotning mash’um
manzaralari o’z ifodasini topgan. "Asrga tatigulik
kun" (1980), „Qiyomat“ (1986), „Kassandra tamg’asi“ (1990)
romanlarida zamonamizning umuminsoniy tomonlari, ona
Sayyoramizning taqdiri, kuchli falsafiy, axloqiy va ijtimoiy
muammolar ko’tarilgan.

2018-yilda adib tavalludining 90 yilligini nishonlash haqida Oʻzbekiston
Prezidentining qarori eʼlon qilindi. Unga koʻra: „Chingiz Aytmatov va
Oʻzbekiston“ nomli xotira kitobini nashrga tayyorlash va chop etish; Chingiz
Aytmatov hayoti va ijodiy faoliyati haqida hujjatli film yaratish; yozuvchi
asarlari asosida yangi spektakl sahnalashtirish va badiiy film suratga olish;
Chingiz Aytmatov xotirasini abadiylashtirish maqsadida Toshkent shahrining
markaziy koʻchalaridan biriga adib nomini berish; Toshkent viloyati Parkent
tumanidagi 33-maktabda adib byustini oʻrnatish tayinlandi.

Sahifani 7-«B» sinf o‘quvchisi, «Kompyuter grafikasi»
to‘garagi a’zosi Shaxnoza NUMONJONOVA tayyorladi.

17

2022-yil 20-noyabr №8 HAYOT SABOQLARI

Abu Gʻudda

Islomiy
ODOB

Avvalgi maqolada mehmonga borishdagi ayrim islomiy odoblar
bayon qilingan edi. Unda mehmonga borgan odam uyga
kirayotganda koʻzlarini tiyib kirish odobi, mehmonga borgan
odamning mezbonning uyida qayerni koʻrsatsa, oʻsha yerga
oʻtirishi va uning ikromini qabul qilishi, shuningdek mehmonga
borganda u joydagi katta va kichiklar bilan gaplashish odoblari
koʻrsatib oʻtilgan edi.
Muallif islomiy odoblar taʼlimi davomida yozadilar:
14. Mehmondorchilikka borganda u erdagi boshqa mehmonlar
bilan oʻtirish odobi.
Agar bir majlisga kirsangiz ikki kishining oʻrtasiga oʻtirmang.
Balki, ularning oʻng yoki chap taraflariga oʻtiring. Chunki, Rasululloh
sollallohu alayhi vasallam: “Ikki kishining oʻrtasiga, faqat, ular ruxsat
bergandagina oʻtirish mumkin” deganlar. Abu Dovud rivoyati. Ikki
kishining oʻrtasiga oʻtirishga ruxsat berilgan odam chordona qurmay,
oʻzini yigʻishtirib oʻtirishi lozim.
Agar ikki kishining yoniga oʻtirib qolsangiz, ularning gaplari oʻzaro sirli
va ulargagina xos gap boʻlsa, gaplariga quloq solmang. Agar shunday boʻla
turib quloq solsangiz, katta ayb ish qilgan boʻlasiz. Agar uch kishi gaplashib
oʻtirgan boʻlsangiz, ikki kishi oʻzaro maxfiy gaplashmanglar, zero bu ish
uchinchi kishini xafa qiladi, sizlardan uzilishiga, ajralishiga sabab boʻladi.
Bu musulmonchilikka toʻgʻri keladigan ish emas. Shuning uchun ham Nabiy
sollallohu alayhi vasallam bunday ishdan qaytarib: “Uchinchi kishi ham bor joyda
ikki kishi oʻzaro pichirlashib gaplashmaydi” deganlar. Imom Molik va Abu Dovud
rivoyat qilishgan.
15. Musulmon kishining oʻzidan kattalar bilan yurish, gaplashish va boshqa
muomalalardagi odobi.
Oʻzingizdan katta kishilarning hurmatini va qadrini biling. Agar ular bilan birga yursangiz,
ularning oʻng tomonlarida va biroz orqaroqda yuring. Ular bilan biror joyga kirish va
chiqishda, ularni oʻzingizdan muqaddam qoʻying. Ular bilan uchrashib qolsangiz, siz birinchi
boʻlib salom bering va hurmat koʻrsating. Agar teng gapirish toʻgʻri kelib qolsa, avval ularning
gapirishiga imkon bering. Ularga tavozeʼ koʻrsatgan holda soʻzlariga quloq tuting. Agar ularning
gaplarida sizni ham munoqashaga chorlaydigan masala koʻtarilsa, odob, ohistalik va lutf bilan munoqasha
qiling. Ularga soʻzlayotganingizda, mayin va yumshoq ovozda gapiring. Ularga xitob qilmoqchi va ularni
chaqirmoqchi boʻlsangiz, xitob qilish va chaqirishda ham ularning hurmatini joyiga qoʻyishni unutmang.
Quyida ushbu odobga chorlaydigan ayrim hadislar va asarlarni keltiramiz. Aka-uka Rasululloh sollallohu
alayhi vasallamning huzurlariga bir voqeani aytish uchun kelishdi. Ulardan biri ikkinchisidan katta edi.
Kichigi gap boshlamoqchi edi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Kattani hurmat qil”, yaʼni unga avval
gapirishga imkon ber, dedilar. Buxoriy va Muslim rivoyat qilishgan. Yana Rasululloh sollallohu alayhi vasallam:
“Kattalarimizni hurmat qilmagan, kichiklarimizga rahm qilmagan va olimlarimizning haqqini bilmagan bizdan
emas” dedilar. Bu hadisni imom Ahmad, Hokim va Tabaroniylar Uboda ibn Somit roziyallohu anhudan rivoyat
qilishgan.
17. Yosh va ilmda bir-biriga yaqin boʻlgan kishilarning oʻrtalaridagi suhbat odobi.
Sayyidimiz Rasululloh sollallohu alayhi vasallam yoshlarga suhbat va birga oʻtirish odobini, kishi oʻzidan

18

HAYHHOAAYTYOOSTTADDBAAORRQSSLIIARI 2022-yil 222600-2s22e2-yn-yitlial2b20-6rn-№ooyka6tbarb№r №8 7

yechadigan joyga yechib kiring, poyabzalingizni tartibli qilib yeching, o‘z O‘zbegim
holicha yechib tashlab qo‘ymang, yechib kiyayotganda ham odobga muvofiq: Adabiy, ilmiy-ma‘rifiy
kiyishni o‘ng oyoqdan boshlang, yechishni chap oyoqdan boshlang. Zero,
kMopnRkAyuvjbsqbbkosukMotnehAkrkuukhgrsBoaMaarmmBqbqoHvhSqktDa(zk“qhaaaoooii‘‘zoiaouaidaaonryoeztieuoliihmSnvalouyeM19Mrkuabeanmlʻiiaoiyhuunovesars‘‘kabruoia‘‘2A3HsirahurlllahsrruuB1kZninlsldrso‘iihiypgssviiyiatnsayvyd.0ohhʻiurkdrdiniglrnuyzsisneeveuvsnrsaiylfsgntatsial..a8mssiogsa:aiaymaaninlrsilmiiummynulhyuausoanilahMiarlau.lzhnnhlldri,alhggrmuhcahtldqioohad.lkauʼlvduiHaagalguah«ootzbalilkdtlrtikydmlldaeamdhabdMqiUilrgtloiniiqaoyilaglnma»rgallaletaigmMytometa.utaimmknfuyazaBroionoarligadotrtlaaovioimea‘znmavoiiarn‘hkangthqakiqa:glryidroanlhurulriegEnqnutisaheiaiyikanooanaiʻo‘mardoiiqvitdikhtnkinn”nn.gruiouzunlzruʻliynzgivgab“ihynclhmgannhsoiiskhiklrʻmbilubznqiiailkmrogitnlgiziqrvbmdioRrniiUaodnloinldiardohbaiai.ti,l)aMsga‘obminoiozmjlhkziblisaoealbnnislneolsargi.iiimitvosvogoygmgroaaʻossiagoa,loeohkganmslolvihazbgsAur,iasdgdthlblnl‘iyigiigauhzcaiooadosbsyBtnasahkrrlank,ghg.blnhnsloiaaaugzuuitialaliqqiiiauhooluaighyiannnicah,hautioay‘zgnoa:irmbghaoruyaanutntQrumdlAiznonIlnguvg.niiaanktchqmutyidiaraksaaakudarlralil.radni‘udiklakqmmhn‘nyng«inoi,runzlajioallkiildhndilradgiuudnedidzluraqtdirragmatakogeogdalddloniBluauagigkiisAi‘asllsoysqanorduiaiidqatnrrya,loagnirotoblaanirosʻhryidkqjaavirballdrinklasuaaiiaoballpiʼevtnahhmhrul‘aqasaonriaagadnzgahncaamonagrliohmzadaorlukiintigaisontybanllihar“ohomorlamlduirllrihmrʻzrdsirasnatscdimiainicghbibrlacyuaanagiraihggSiaznilrrobr:liigllnabsioyoʻimrlhoaahb»hrnaiariralrdiahdhgnrrlkasinyoa”dnadoagarloulaliaaagksAgaoaatrgidaioialgQa‘ii“ahomsu.odla.grrioqzi:granaidissvkiigilkisa‘iamknyhokqagrbBl‘ltndaiaahsungditanbl”‘on,‘ai,aast.lziaollxaonBoadayacitvtyaasqirian“omnsz.gʻhniloaahozlkiibqbhvgiormgyaribhaidke’n‘nhaokooʻz:tAyglahalOtuhoH”orirtoziihtnankuyaniʻgma,lmaaMakoivzdlid.lsoiolnaynn”eaiaaruiaimdid‘kzilqzgd‘oil“rlaiylnaaratbun,airszrtehia.ttoitbrtoodishanaʻyygdAgdgsniot.ggzRilsdghnoumaasnalaiivatloaidtonm‘tAggdrazsclulayhlarlohaadizbiAiasdnhg,.ataad‘aladbaggaaa‘iBanagkqal”rngn,sgmoamrihdioqbah»iedadlarnninusurkad)oRidnzuiibnapaouorMarsnlodisdadii,ayiimzdoelhlrn,.citeqlhqiibikzdlzyrizd.ilisiauaa,annaiuyr‘asmiiraʻudounk”omboafoignaseahtayyeʻrdusannetnnoiiqaauSslMiReolaazrs.nBllrrosdglcrkgnasiʻyeunry,it.neihaiadlldhnabuvmdoziggryʻlaikaynnamniveʻgbliaaaouUajrhgnbyaiiraaizaaiurdigagbcbrbriiagyoSrmiyrmltlkemoirikogitigyibmkzgdabszllmla.tadrnzoymoomiglimihb’ysdIioaaaissaoiuaooyuahasdvoahninmqdunvahirbcnas“nadio’sbrnqloasʻaz‘aazaassith‘agztglohannrayhaoyunrdT‘ihaagsrHh:elmiuzlialiltihsaigzmgsdolnixqaosa:uoa.rgotanyaaalhmraaglh.Yig.vonemyAmeilabhalvkdAalazou«oaiisoaasy,bainnlfllrhloodnmkgaigUaroalu“aAianeatdOdmdlkanmlgvas.osladahooltoegrinmUbloru»idgacaeOiiloylqmtaamnnlnvneaiqhotielvsaidizlamrreaanrifqalgSsr‘o‘ndllghhykdy.qsz.cnalialovztitagmaeaioliayimlidgiʼzta.nosairdrikmlainaokidohoa”ihgliuahOaqaabouRalgbBeyCazsrikralidsbhlihezu.vyoaraslliuinqolnrnsrbtqvgbgiaspra:ilolsglnnla,hhlas.enaemunhnamlziunogboaeuyid:abilrArblmuy‘gisavalgiha,kaoygirtaliaaozm,lcsmd“oakurx:BaulllliahzrrlnrizttidoiaoliKeb«nyieilakals.isaʻrBiinisuhbliaolnbuhorarogzzriaoglr(nonluurnrutdlaai.qoroa‘hdhnrasoigBrroahysmNqzasiy,bUgioil.risuaoziigr.nmrblohaagkl‘yydziurga.lgayalsrsaauOenirioʻaddimizduguhnaioadrʻiroazahkiuSrcbziyvubbaiyuZhri:izhayli,hnnk.azlygrgrolllgziRziyne‘againaulrnkl‘e“hhgibaalaanihaokgnqliydooiknezndaioeoogoudnb«rʻnllAevakardUbiaʻgabyirruiaiimoar.olariltusalbdzbhioyhoralubyolqhtl.ayaciailBnairdngnilusmg:siisamaAobtzbrMsnahohlb‘lslnahabngnnbllahle‘zqyloradgasaaiAiuasbiiyiiRssatuisyhhoshorob«snu,bMimuy,rhbidioalmdiushuuaiaabalrrahaa‘rhbonoiaolaiogotnouograhqsuaaib‘zohmOguzde:neavriuukdkqulk.iuninsnsyolkicilra,nlnhbaristhsllʻgyduonnbmtʻosarbiuzlaiallsnmobuaidarilial‘rl’e“jthaszilalabiuiniugrnramdtolihiuaviualioogaiiaalanhavsdmMSbda‘brobdllrdqigaraadlinmalbirrqshlaasiisairolrirbnadsldaa,rohlmud.ynnoi»ouzsmoniosaske.iodaiioniydynndehhainilaoulnnu‘rlskvlzsaiiʻrnhinnanbgahyal,BlostcuagftyzlhhnzahroggiisMahzsuliiaaohlloaaaanekiiaunbleosdonindhetguiaboklomdnremtdramʼougoudalattzaudkvngbomsllsnluruairh«a»rgorihouiarg-ineilnlogg‘znrmigresivlnsob.kkleasziaianidgamltih‘sadizlzbkAplarana‘aa.orndgnahiggaadpoagaiuieeroislqr,lsmvdnoinsabYdzankialnrkb,alolyrllngrnsdannnaiemliCagyayiouaalsnryjadaod-aoyloeoqnmooilal:lgtg.imriaayakkoglrokbhaoa»natooiqgtiriMmkylhsllyiegltoiaʻidkon‘‘bnohsaatkasaavblltyoanoOu«fi.zsghrtibitri‘r‘mouolhiahh.uudcorsbsi.aqidzrztlniaiug,irnggoanabdiabihr.im:‘rglSimnkaurIivs‘hiylyvvizaaqinainnsbiibSiyoogrn,llyvdaaeinzermlsaa.niUnoovh,oioqaiqos“ualsi,vdilrzainkiiuRnouyvdiaaahg‘ia’ndzidlldqolAboigq‘iphlaugayasmliyra,yalhaviioliyznaaizlbgyllvaasrllmluaiiilk:molpiaaaagoaotouosa”orldaavlnyguvegmanhgtaoigrai.grsndnhavzrtoyzr,dsrsa‘aagoltrarroaigrtinirugad»nAaiisdilhhghunm.knnaiirna,mvlrmnakralaa..niiibiaiaiguialmn.onsmal.-iugalnh.lroari”.h jurnal
bincooh‘ltgkoaaʻgnriʻdrhiautgurmislaharutginavibab: mi“ldTuairhoaamrbdbivlaatri,hyabadany’zaaadlanarnotoirtmkaimdoiq.bqoʻilriisbhikdiaranrqdailtaʼir”n.azar oʻng MUASSIS:
SmmustyfuhaooaeM1on4uez1mlhAs‘1doenlrr.9hdmgago.lhai.HdnanankmaMosMagerdotnhb,odkeeluadvaooneiinhsnlroodlismgkgumlimriahd,nbaglcdmlbooomhaaoiaabonqsnniobn’,loeʻzhicg,alnkidsfzrolh.daoaikaboslkiiziasagyoch.irlhbsru‘dnhdcinihro,nanhalioio‘kdnbgiliqtnzsheliiieanuriigzaalmknagnglnkragkud”iiigyinsoyiakgbxdihʻgizkvzdaoeibo,iananʻyboolntrisinnatiuhsrdraaagorhioaxal-aslamaromsaryfhrtadanougraujitakvgsa.niscnshesadiohaBairioaqsouuabbk‘ij‘ntrbkkoziohaililaonrrihsuvbxin‘ihymiaapkosqkqmmvgnhqioqaitaariadd‘lldtimopiasnnaimaorʻlritgaaumddribudrusdn.aaogahaidoynS.rasiosdsmhloAnki‘aihktbau‘lmaatia,hrtintlrvrgoumitlidnganaisazldaiaoq.hriinnmoratMtgnhinkqcanb.ieaaihnhnoZbrmstagrkaa‘laiolyuamamksnlʻyoalsa.rxslomaarniha-Mdsansy,,aiaathileoudgsmagtzid,aavlbio,vosvozaiabiznmlig..a
tyaoaovqmoiznlianinni igpsihaz,sntui-bxslaiazlsayhno,dqdqtaiirmlimshoalghisahmnvdyaaobkuoilsauhrqybaoilqasnthiurbmikraaggbaaiyvnuarhqisothllaadrtadigdaiabookdroom‘brailbasrlqii.kollomziamy.siz. Erkin Vohidov
«IeqbMOsmuRRdsoiMhlelatiaaesaosOuuaTdhssnhrmzsnmotuuiqii.aus,ydblleaiu-iUNlo,zsaermkolygrilamyiinloezanraoaavaodhhteqldinaantitonqirvel:sinrgakard‘iioddtylo“liihriaasiz.lOinamrlmlhrnoaaiaOnbnnbi‘lrdzligaiqroqsl:Mlaiqtnozaioghill“lniioagʻruilayuszOsiilh,rnshonabhditaolisirdliiaainnrkalmomaaregmggiitʻnbsynnna.iuhqzih«nggl,obSigiimiAgrnlamiaihTzavsilliken-aaanuahaaeaongrnlgsnilhznu-naiahzudkhgahrbanldoaklaaoniaimalrirmaolmbgmkg»oaluyaoo,ndatnsinridʻaasqedrtniUoooonimarasiuvmgbnʻ,bghhnnal:gaaaaqagglhika“srmyboearugkRehadn‘qszaainligutguinhuaobmoiaxilnsntrnklhbstonolacgiarailalahnqlahoanrlqetaoilrirmqaggalidnrrlidsrid,odamiibodka,kmiazkila‘kaodsaiaernsyenl‘ahomyrhkrdalqimsiii‘ouigelsbnlaraail.l‘ntnao:ailktrunoBdigdhyqrs“kgtaauiEbhuiarhil.k.ygriyiinnanr,iaC,a“irogdmqaaByymhnAd,edlraoiiuhldsarysulioxto.nauiradgknsqlhlkUknmaihiadaclsiniarl,irmanhhaloniigrintnkiri:ia”amegvrdidasikiala.nr?. !” nomidagi ijod
ydkoeqdytiinrlamyra”a.yqdinigqaanr,inudlaorsnhi lnaoriqnugl”aydeadhilvaor.lgBausxoolraiydivgaanMvuasqlitmlarrdivaoyzaiytolarrait. qHiilsmhaosmlik
gblosfBodbioaaboz1Mʻeour5rtnip‘Jam2biszrxer.loahdaoUm.ha.sDbbqanrmrMsoBaiiavdyahrʻvogaoraelorabila“urlndshkvAoordirngrhiiimitlozi,dli-dlaaackaiauzoyashoribrbdsla.aiidnaaondghaolUnro‘laagibrlsohng:igbnreahaioakan“cinmrun.izlOnbghr-iivhamitohanebooaardranguruoylmmigddti.fha‘xzlriia”iatdusBdassondaadlqd:auhʻatidtei”gin“rlkurdadoaKsaemdjadiounydit.aus,iaae‘d:oSnrhvyAraajv“habidoboAtbauqhaotaidybg.ntga‘uskuzdudadmihnirlanraaaroqHiiaisrgtnzkiauuzshaiiobiryzrm-ii‘zaikkoopolokaiyoaaqrnetanrbvʻktr:aaertaiatilbvas“saaa-raOm:ikaounmzv”qt“zkaoiacBaiayaadsyʻhnazlurhasgekaglitaihladgodqlinborucaidiaiioolhrnnhraanmdsm‘ugiilrmnh,.iikarsogaio»olrh”sansli.pdl“sedhirmMsaaineduhb-ugadahsiibsvaiilazlynaiazaramkuungrnr.ikrdnmulmiBiuassr.uhiflabda”Bni,onariunudʻinlnoaagmdvnia”liizn maktabi
vkaitkAoebgrlaaakrildisiamz ridqivodo‘osyrtaditnagqgilzaisnphilgaysaohnki.si hUblaluo’gzzʻiimtbo.ibrAetgiananrTisoshivzluaosr‘itinibrgngiazKnnaliayyrsnoixnnugsdhicubhniirdoaryebdneeggyodni:a
monkktqm“bi‘aactiTaoosrirhuorv‘shʻzrglisʻzaagdqriauuntdiaignltsiimkbni”ailbc,ai.ogspoh,ro‘hilnnersohdim,inaradahtinsnaroiuuhngvngblruigotgizssor.z,.maimnzaQnbYlasaidiovkorjitanlko‘iqpsqqirioioisilcakllstiimlhazhsialsinh.elkhaigigKrninsatvaiusgmgspaanhh.igorvsniaiaoqnhoamplcgottidabdh.rssaaeaihGindrnbqaoidibiogap‘izir‘alnsbilo:nsnmiiqragocogilnilhizirkbamgonpinil‘ib,zazniani,isngrlbgaoscioanmcyzhhhusacva-bioqsashqo‘toozriearraiqmrmsylmotiakiialnb,taiggngb,ugaagiiniuzlc,aggomnhgnaaqikcoahamjmstpauaribfnouis,odohsglhoa‘gqilbezgysaincolaiignmlhi‘,anlasrgninni. Bosh muharrir:

1A3l.bMatetah,mbounngdaybohrgisatanldikabuilayneredsahgikinlai rcghaerstaislhomichbkearriisdhagviakiuslhuilga‘r Nigora
keisshhiiklkaar byailqainnruolqarbgoa‘limshogsantIadmrazodamma aBmluguxaoomorsiayhlianriloqamdiliil.sihATmoosdmhookbeiic.nhtkiasrliodmagilsatrituti MANNOPOVA
«uacmdlYhaaMyouyeeresthvrrhlhdtoiaiimavlzqaugaaoodlsiduniaaua.gglrlnl‘Baunaagimilubra‘eolzo:sa’qozrhr«sodqmKsazarhnaloanautgqs,»tinbaldzyigdndi,aoteiiausirodhlhohuyi‘uitlzeaavrikirrmrmmcag.dhtaaBa.tuitangussliqxialbhaoirNlobrd»rgio‘uayladiznsvecihsmaAhbdasoieblalMjoasrod,mthru.niuelssaBrslhbIinaomhegmgshirak.hirminnqniPqvgiaaojoo.ouyny‘bQpgnlaaio‘rLootarll‘AarmvlleiirkvTbbsito.eIahavyPArrriaiatbbOjastidudmodVkaaloiYlgagat‘aeraas‘li’alssloinyoalhhlya:idivkuosaahorrnlsaaiijddaiad. a
TabYaaronnaiyPlaaryngin‘agmrbivaoryastoidllalleoshau: «a(lHayuhrmi vaatusaell’azomz:ni“)Kkiamttamlaurldoaynimbloiksdhalannglar» TAHRIR HAY‘ATI:
dmegaahnrulamr. bo‘lgan bo‘lsa, barcha yaxshiliklardan mahrum bo‘libdi” deganlar.
Bahodir ISO
Gulchehra
ASRONOVA
Muhammadamin
NURMATOV
Jamoliddin
BADALOV
Mahmudxon
QO’CHQOROV

TAHRIRIYAT
KENGASHI:

Nilufar ERGASHEVA –
11- sinf

Gulzoda TURDALIYEVA
– 11 – sinf

Murodil SOBIROV –
9 –sinf

Nigina ERGASHEVA –
10-sinf

Rasmlar muallifi:
Abduhayot
Abduqodirov

Tahririyat manzili:
Marg‘ilon shahar,
Turkiston ko‘chasi,

138-uy.
Bizni

@erkinvohidovmaktabi
telegram manzili
orqali kuzatib

19boring.

Kitobsiz uy – qalbsiz
tanaga o‘xshaydi.
SITSERON.

Savodli bo‘la turib kitob
o‘qimagan kishining
savodsizdan farqi yo‘q.

Mark TVEN.

Men doimo jannat
kutubxonaga o‘xshagan
joy bo‘lsa kerak, deb
o‘ylayman.

Jorj Luis BORXES.

Kitobdek aqlli va sodiq
do‘st yo‘q.

Ernest HEMINGUEY.