3.ปัญหาและอุปสรรคของพยาบาลในการดูแลผู้ป่วยแบบประคับประคอง (Palliative care) โรงพยาบาลเครือข่ายจังหวัดสุพรรณบุรี

ชื่อการวิจัย : ปัญหาและอุปสรรคของพยาบาลในการดูแลผู้ป่วยแบบประคับประคอง (Palliative
care) โรงพยาบาลเครอื ข่ายจงั หวดั สพุ รรณบุรี
ชื่อผู้นาเสนอผลงาน : นางสาวธนภรณ์ กุลทัพ ตาแหน่งพยาบาลวิชาชีพชานาญการ หน่วยงานศูนย์
แสงส่องใจ กลุ่มการพยาบาลโรงพยาบาลเจ้าพระยายมราช โทร:061 -4962948 Email
:[email protected]
ทม่ี า : การดแู ลผูป้ ว่ ยแบบประคบั ประคองเปน็ รปู แบบการดูแลสขุ ภาพในผูท้ ่ตี ้องทกุ ข์ทรมานดว้ ยโรค
ทค่ี ุกคามต่อชวี ติ ทั้งด้านรา่ งกาย จิตใจ สังคม และจติ วิญญาณ การดแู ลต้องใชค้ วามละเอียดออ่ น
และทักษะสูงเพื่อให้ผู้ป่วยและครอบครัวสามารถเผชิญความเจ็บป่วยที่มีอยู่ได้ และมีคุณภาพชีวิตที่ดี
ที่สุดเท่าที่ทาได้ เครือข่ายจังหวัดสุพรรณบุรีมีการดาเนินการเร่ืองการดูแลผู้ป่วยแบบประคับประคอง
อย่างชดั เจนเม่ือปีพ.ศ.2556 โดยไดร้ ับการคัดเลือกใหเ้ ข้ารว่ มโครงการพัฒนาระบบสาธารณสขุ ในการ
บริบาลผู้ป่วยระยะท้ายโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน และโรงพยาบาลในจังหวัดสุพรรณบุรี ของ
สมาคมบริบาลผู้ป่วยระยะท้ายจานวน 4 โรงพยาบาลได้แก่รพศ.เจ้าพระยายมราช รพช.สามชุก
รพช.เดมิ บางนางบวช และรพช.ดา่ นชา้ ง พบว่ารปู แบบการดาเนินงานไมช่ ัดเจน แนวทางการปฏิบัติ
หลากหลาย ไม่ครอบคลุม ขาดความต่อเนื่องถึงชุมชน บุคลากรทีมสุขภาพบางส่วนยังขาดความรู้และ
ทักษะในการดูแลผู้ป่วยแบบประคับประคอง และการพัฒนาระบบบริหารการดูแลผู้ป่วยแบบ
ประคบั ประคองบางโรงพยาบาลยังไม่เป็นไปตามนโยบายของสานักการพยาบาล ผ้วู จิ ยั ต้องการศึกษา
ปญั หาและอุปสรรคท่ีเกดิ ขึ้นและสง่ ผลต่อการดูแลผู้ปว่ ยแบบประคับประคอง เพอ่ื นาไปปรับปรุงการ
ดาเนินการในการดูแลผู้ป่วยแบบประคับประคองโรงพยาบาลเครือข่ายจังหวัดสุพรรณบุรีให้เกิด
ประสทิ ธิภาพสูงสุด
วัตถุประสงค์ : เพ่ือศึกษาปัญหาและอุปสรรคของพยาบาลในการดูแลผู้ป่วยแบบประคับประคอง
ระเบียบวิธีวิจัย/การดาเนินการวิจัย /วิธีการดาเนินการ : เป็นการวิจยั แบบพรรณนาเชิงสารวจกลมุ่
ตัวอย่างได้แก่พยาบาลที่ทาหน้าที่ดูแลผู้ป่วยแบบประคับประคองของรพศ.เจ้าพระยายมราช รพช.
สามชุก รพช.เดิมบางนางบวช และรพช.ด่านช้าง จังหวัดสุพรรณบุรี ที่เข้าร่วมโครงการกับสมาคม
บริบาลการดแู ลผู้ปว่ ยระยะสดุ ท้ายในปี พ.ศ.2557 จานวนกลุ่มตัวอยา่ งทง้ั หมด 50 ท่าน เคร่อื งมือ
ท่ีใช้เพ่ือเก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามเกี่ยวกับข้อมูลท่ัวไปและแบบวัดปัญหาและอุปสรรค
ของพยาบาลในการดูแลผู้ป่วยแบบประคับประคอง ปรับปรุงจากแบบวัดอุปสรรคในการนา
ผลการวิจัยทางการพยาบาลมาใช้ ของเรณู อาจสาลีและคณะ อุปสรรคมีองค์ประกอบ 4 ด้าน คือ
ด้านผู้ปฏิบัติ ด้านองค์กร ด้านวิธีปฏิบัติในการดูแลผู้ป่วยแบบประคับประคอง ด้านลักษณะการ
เผยแพร่ และการเข้าถึงความรู้ มีระดับคะแนน 1-4 นาแบบสอบถามหาค่าความตรงตามเนื้อหา
(content Validity) โดยผู้ทรงคุณวุฒิ 3 ท่าน ได้ค่าความตรงตามเนื้อหา (CVI) เท่ากับ 0.93 และ
นาไปหาค่าความเชื่อมั่น(Reliability ) ทั้งฉบับได้ค่าครอนบาคอัลฟ่า เท่ากับ 0.91 สถิติ ท่ีใช้ใน
การวิเคราะห์ข้อมูลไดแ้ กค่ ่ารอ้ ยละ คา่ เฉลย่ี และสว่ นเบีย่ งเบนมาตรฐาน
ผลการศกึ ษา :

1. ข้อมูลทั่วไปของพยาบาลวิชาชีพท่ีเป็นกลุ่มตัวอย่างพบว่า ส่วนใหญ่มีระยะเวลาในการ
ปฏิบัติงาน11-20ปี คิดเป็นร้อยละ 42.0 เคยมีประสบการณ์ในการดูแลผ้ปู ว่ ยแบบประคับประคองคดิ
เปน็ ร้อยละ 86.0 และผา่ นการอบรมเรือ่ งการดแู ลผปู้ ว่ ยแบบประคับประคอง คิดเป็นรอ้ ยละ 82.0

2. ปัญหาและอุปสรรคของพยาบาลในการดูแลผู้ป่วยแบบประคับประคองของท้ัง 4
โรงพยาบาลในภาพรวม อยู่ในระดับน้อย (X = 2.09,SD = 0.56) เมื่อพิจารณารายด้านพบว่าอยู่ใน
ระดับน้อยทุกด้าน โดยด้านท่ีมีค่าคะแนนเฉลี่ยสูงสุด คือด้านการเผยแพร่และเข้าถึงความรู้(X =

2.28,SD = 0.72) รองลงมาคือด้านวิธีการปฏิบัต(ิ X = 2.13,SD = 0.61) ดา้ นผ้ปู ฏิบัติ (X = 2.12,SD
= 0.67) และน้อยทีส่ ดุ คอื ด้านองคก์ ร(X = 1.82,SD = 0.55)

3. ปัญหาและอุปสรรคของพยาบาลในการในการดูแลผู้ป่วยแบบประคับประคอง เมื่อ
พิจารณารายข้อพบว่าเป็นปัญหาระดับกลางจานวน 3 ข้อ ได้แก่วิธีปฏิบัติในการดูแลผู้ป่วยแบบ
ประคับประคองตอ้ งใช้ทักษะและความสามารถสูง ( วธิ ีการปฏบิ ัต)ิ ( X = 3.26,SD = 0.78) รองลงมา
คือทา่ นมีงานดา้ นอ่ืน ๆ มากจนไม่มเี วลาในการดูแลผูป้ ่วยแบบประคบั ประคองได้อย่างมีประสิทธิภาพ
(ด้านองค์กร)(X=2.64,SD=0.96)และน้อยท่ีสุด คือมีเวลาไม่เพียงพอท่ีจะศึกษาค้นคว้าหรือปรับปรุง
วิธีการดูแลผู้ป่วยแบบประคับประคองให้เหมาะสมและทันสมัยอยู่เสมอ(ด้านองค์กร) ( X = 2.52,SD
= 0.84)
สรุปผลการศึกษา : ผลการศึกษาพบว่าปัญหาและอุปสรรคของพยาบาลในการการดูแลผู้ป่วยแบบ
ประคับประคองอยู่ในระดับน้อย ผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่า การเผยแพร่และเข้าถึงความรู้ด้าน
ตา่ งๆท่เี กย่ี วข้องกับการดูแลผ้ปู ่วยแบบประคบั ประคอง ดา้ นวธิ ีการหรือลักษณะของการปฏิบตั ใิ นการ
ดแู ลผูป้ ่วยแบบประคบั ประคอง ดา้ นผปู้ ฏิบตั ิ (ลักษณะของพยาบาล) และด้านองค์กร เป็นปัญหาและ
อุปสรรค ระดับน้อยในการดูแลผู้ป่วยแบบประคับประคองของท้ัง 4 โรงพยาบาล เมื่อพิจารณาราย
ข้อพบว่าปัญหาและอุปสรรคของพยาบาลในการดูแลผู้ป่วยแบบประคับประคอง ท่ีเป็นปัญหามาก
ที่สุดอยู่ระดับกลาง ได้แก่วิธีปฏิบัติในการดูแลผู้ป่วยแบบประคับประคองต้องใช้ทักษะและ
ความสามารถสงู รองลงมาคอื มีงานด้านอ่ืนๆมากจนไม่มีเวลาในการดูแลผู้ปว่ ยแบบประคบั ประคองได้
อย่างมีประสิทธิภาพ และมีเวลาไม่เพียงพอ ที่จะศึกษาค้นคว้า หรือปรับปรุงวิธีการดูแลผู้ป่วยแบบ
ประคบั ประคองใหเ้ หมาะสม และทนั สมยั อยเู่ สมอ
การนาผลงานวิจัยไปใช้ประโยชน์ในงานประจา : การดาเนินการในการดูแลผู้ป่วยแบบ
ประคับประคองโรงพยาบาลเครือข่ายจังหวดั สุพรรณบุรี ให้เกิดประสิทธภิ าพสงู สุด ควรร่วมกันจัดทา
รูปแบบการดแู ลและสง่ ตอ่ ผูป้ ่วยท่ีชดั เจน เป็นไปในแนวทางเดยี วกัน ส่งเสรมิ ทกั ษะในการดแู ลผู้ป่วย
แบบประคับประคองให้กับบุคลากรที่ดูแลและเกี่ยวข้อง ควรร่วมกันจัดตั้งทีมในการดูแลและให้
คาปรึกษา ตลอดจนสนับสนุนในด้านเวลาให้เพียงพอ และควรจัดทาคู่มือเร่ืองการดูแลผู้ป่วยแบบ
ประคับประคองไว้ประจาหน่วยงานท่ีมีเนอื้ หาเหมาะสม เข้าใจง่าย และสามารถนาไปใช้ปฏบิ ัตไิ ดจ้ รงิ
และทนั สมยั อย่เู สมอ