อาณาจักรฟังไจ

อาณาจกั รฟงั ไจ
(Kingdom Fungi)

ส่ิงมชี ีวติ ในอาณาจักรฟังไจประกอบดว้ ย

ประกอบด้วย รา เห็ด และยสี ต์
ลักษณะของสิ่งมชี วี ิตในอาณาจักรฟังไจ
1. เซลล์เป็นแบบ Eucaryotic cell มีเยอื่ หุ้ม
นวิ เคลยี ส
2. ไมม่ ีคลอโรฟิลล์ ดารงชวี ิตเป็นผ้ยู อ่ ยสลาย
สารอนิ ทรียท์ ีเ่ น่าเปอื่ ย
3. ผนังเซลล์เป็นสารไคตนิ กับเซลลโู ลส
4. มที งั้ เซลลเ์ ดียวและเปน็ เส้นใยเล็ก เรยี กว่าไฮฟา
(Hypha) รวมกลุ่ม เรียกวา่ ขยมุ้ รา (mycelium)
ลักษณะของเสน้ ใยแบ่งออกเปน็ 2 ชนดิ
4.1 เสน้ ใยมผี นงั กัน้ (Septate hypha)
4.2 เส้นใยท่ไี ม่มีผนงั กนั้ (Nonseptate hypha or
coencytic hypha)
สว่ นยสี ต์ เป็นสง่ิ มีชีวติ เซลล์เดยี ว แต่อาจมกี ารตอ่ กนั
เป็นสาย เรยี กวา่ Pseudomycelium

แบ่งได้ 4 ไฟลมั ดังน้ี

สิ่งมีชีวติ ในอาณาจักรน้แี บง่ เปน็ 4 ไฟลมั คอื
1. ไฟลมั ไซโกไมโคตา (Phylum Zygomycota)
2. ไฟลมั แอสโคไมโคตา (Phylum Ascomycota)
3. ไฟลัมเบสิดโิ อไมโคตา (Phylum Basidiomycota)
4. ไฟลมั ดวิ เทดโรไมโคตา (Phylum
Deuteromycota)

ไฟลัมไซโกไมโคตา

ราส่วนใหญ่ในไฟลัมน้มี ักอาศยั บนพ้ืนดนิ หรอื บนอนิ ทรยี วัตถุที่กาลังย่อยสลาย เช่น รา
ดาบนขนมปงั ไฮฟาของราในไฟลมั นีไ้ ม่มีผนงั กั้นเซลล์ อาจมีโครงสร้างท่ียึดเกาะกับแหล่ง
อาหารเรียกว่าไรซอยด์ (rhizoid) และสร้างสปอร์แบบไม่อาศัยเพศเรียกว่าสปอแรงจิโอ
สปอร์ (sporangiospore) ท่ีอยู่ในอับสปอร์หรือ (sporangium) ซ่ึงเกิดอยู่ที่ปลายไฮฟา
สว่ นการสบื พันธแุ์ บบอาศยั เพศจะสร้างสปอร์ทเี่ รียกว่า ไซโกสปอร์ (zygospore) ซ่ึงเป็น
สปอร์ท่ีมผี นังหนาและมีความทนทานตอ่ สภาพแวดล้อม ตัวอย่างของฟังไจกลุ่มน้ี เช่น รา
ดา (Rhizopus sp.) และราดา (Mucor sp.) ซ่งึ มักข้ึนบนขนมปงั หรอื อาหารที่อับช้นื
ตัวอย่างราไฟลมั ไซโกไมโคตาพวกทีเ่ ปน็ ประโยชน์
Rhizopus oryzae ใชผ้ ลติ แอลกอฮอล์ พวกขา้ วหมาก สุรา

Rhizopus nigrican นามาผลิตกรดฟมู ารกิ (Fumaric acid)
ตวั อยา่ งราไฟลัมไซโกไมโคตาพวกทเ่ี ป็นโทษ

Rhizopus stolonnifer ราดาขนมปงั
Plasmopara viticola ทาใหเ้ กิดโรคราน้าคา้ งในองนุ่

ไฟลัมแอสโคไมโคตา

เป็นไฟลัมที่มีจานวนสมาชิกมากท่ีสุด ซ่ึงมีทั้งท่ีมีลักษณะเป็นเซลล์เดียว เช่น ยีสต์
ชนิดต่างๆ และท่ีมีหลายเซลล์เป็นกลุ่มเส้นใยหรือไมซีเลียม ลักษณะเส้นใยมีผนังกั้น
เซลล์แต่มีช่องว่างระหว่างเซลล์ท่ีติดกันเพ่ือลาเลียงสารอาหารระหว่างเซลล์ได้
ตวั อย่างเชน่ ยีสต์, เห็ดโมเรล ,ทรฟั เฟิล และราแดง เป็นต้น ราในไฟลัมน้ีการสืบพันธ์ุ
แบบไม่อาศัยเพศโดยการสร้างสปอร์เรียกว่า โคนิเดีย (conidia)บนก้านชู
(conidiophore) สว่ นยสี ตน์ นั้ จะสบื พันธ์แุ บบไม่อาศัยเพศโดยการแตกหน่อ สาหรับ
การสืบพันธ์ุแบบอาศัยเพศของราในไฟลัมน้ีจะสร้างสปอร์ท่ีเรียกว่าแอสโคสปอร์
(ascospore) ภายในโครงสร้างที่มีลักษณะเป็นถุงเรียกว่าแอสคัส (ascus) แอสคัส
ส่วนใหญ่มักจะถูกห่อหุ้มด้วยโครงสร้างที่เรียกว่า fruiting body หรือแอสโคคาร์ป
(ascocarp) ซงึ่ มรี ปู รา่ งทหี่ ลากหลายแตกต่างกัน เชน่ รปู ถ้วย หรือรูปกลม โดยราบาง
ชนิดอาจสรา้ ง ascocarp ฝังอยใู่ นเนื้อเยอื่ พเิ ศษ

ไฟลมั เบสิดโิ อไมโคตา

ส่วนใหญ่ราในไฟลัมน้ีเป็นกลุ่มเห็ดราที่มักสร้างฟรุตติงบอดีขนาดใหญ่ที่มีรูปร่าง
และสีสนั คอ่ นข้างหลากหลาย ได้แก่ เห็ดชนดิ ตา่ งๆ ทงั้ ทส่ี ามารถรับประทานได้และ
ที่เปน็ พษิ แต่กม็ ีราบางชนิดในไฟลัมน้ีท่ีไม่สร้างฟรุตติงบอดี และเป็นปรสิตพืช เช่น
ราสนมิ และราเขม่าดา ลกั ษณะท่ีสาคัญของเห็ดราในPhylum Basidiomycota คือ
มีการสืบพันธุ์แบบอาศัยเพศโดยการสร้างสปอร์ เรียกว่า เบสิ ดิโอสปอร์
(basidiospore) บนโครงสร้างท่ีเรยี กว่า เบสิเดยี ม (basidium) ทอ่ี ยู่ในส่วนของ ไฮ
เมโนฟอร์(hymenophore) ทีม่ ลี ักษณะเปน็ ครีบ หรือ เป็นรู รากลุ่มน้ีสามารถย่อย
สลายพอลเิ มอรแ์ บบตา่ งๆได้ เช่น ลิกนิน เปน็ ต้น ตัวอย่างฟังไจกลุ่มนี้ได้แก่ ราสนิม
ราเขม่าดา เห็ดชนิดต่างๆ เช่น เห็ดโคน เห็ดฟาง เห็ดนางรม เห็ดเป๋าฮื้อ เห็ดหูหนู
เห็ดหอม และบางชนิดดารงชีวิตเป็นไมคอร์ไรซา เช่น เห็ดถอบ หรือเห็ดเผาะท่ีพบ
ในปา่ เตง็ รงั ทางภาคเหนือ และภาคตะวันออกเฉียงเหนอื

ไฟลมั ดิวเทดโรไมโคตา

เสน้ ใยมีผนงั กนั้ สืบพนั ธุ์ไมแ่ บบอาศยั เพศเทา่ นั้น โดยสรา้ งสปอร์ทเ่ี รยี กวา่ โคนิ
เดีย (conidia) จึงเรยี กราในกล่มุ นี้ว่า Fungi Imperfecti แต่หากเม่ือใดมีการ
สบื พันธแ์ุ บบอาศยั เพศจะไปอยใู่ น Ascomycetes และ Basidiomycetes
ประโยชน์
1. Penicillium chrysogernum ใช้ผลิตยาปฏิชวี นะเพนซิ ิลลนิ
2. Aspergillus wendtii ใช้ผลิตเตา้ เจย้ี ว
3. A. oryzae ใช้ผลิตเหล้าสาเก
โทษ
1. ทาให้เกิดโรคในพชื
2. สรา้ งสารพิษ ทาใหเ้ กดิ โรค
3. ทาใหเ้ กดิ โรคในคน เชน่ กลาก เกลือ้ น โรคเทา้ เปือ่ ยหรือฮอ่ งกงฟุต