อาณาจักรมอเนอรา

อาณาจักรมอเนอรา
Kingdom monera

อาณาจักรมอเนอรา
(Kingdom Monera)

สิ่งมีชีวิตที่จัดอยู่ในอาณาจักรมอเนอรา คือ สิ่งมีชีวิตที่มีเซลล์
แบบโพรคาริโอตโอต (prokaryotic cell) คือ ไม่มีเยื่อหุ้มนิว
เครียสหุ้มสารพันธุกรรม ไม่มีออร์แกเนลที่มีเมมเบรนหุ้ม ไม่มี
โปรตีนฮิสโทน (histone)ที่ DNA(สารพันธุกรรม) และผนัง
เซลล์เป็นสารพวกเพปทิโดไกลแคน(peptidoglycan) ซ่ึงเป็น
สารจาพวกคาร์โบไฮเดรตและกรดอะมิโนไม่เป็นเซลล์ลูโลสอ
ย่างในสาหร่ายและพืช อาณาจักรมอเนอราแบ่งออกเป็น2
ไฟลัม คอื

ไฟลมั ชิโซไมโคไฟตา
(phylumSchizomykophyta)

ได้แกส่ ่งิ มชี ีวติ ท่เี รียกว่าแบคทเี รีย(bacteria)มีลักษณะสาคญั ดังน้ี
1.ขนาดแบคทเี รียมีเสน้ ผ่าศูนย์กลางประมาณ1-5ไมโครเมตรหรือ 0.001-0.00
มลิ ลิเมตร
2.รูปร่างของแบคทีเรยี มี3ลักษณะคือ
2.1พวกรปู รา่ งกลมเรยี กว่าคอกคัส(coccus)ซึ่งอาจเป็นทรงกลมรูปไข่หรือยาวรี
หรอื อาจพบในลกั ษณะกลมแบนเม่ือเวลล์แบง่ ตัว เซลล์ท่ีได้ใหมย่ ังคงตดิ อย่กู บั
เซลลเ์ กา่ ไม่แยกออกจึงทาใหเ้ กิดการเรยี งตวั เป็นหลายแบบ คอื
เปน็ คู่ เรยี กวา่ ไดโพลคอกไคdiplococi
-เป็นสายเรยี กว่าสเตรปโตคอกไค streptococci
-เปน็ รปู ส่ีเหลย่ี มตดิ กันสเ่ี ซลล์ เรียกวา่ เทแทรด tetrad
-เปน็ รปู ลกู บาศกแ์ ปดเซลล์ เรยี กวา่ ซาร์นนิ า sarcina
-เป็นกลุ่มคลา้ ยพวงองุ่น grape-like clusters เรียกวา่ สเตไฟโลคอกไค
staphylococci

ประโยชนข์ องแบคทีเรยี

ย่อยสลายสิ่งมชี ีวติ ให้เน่าเปอื่ ยผุพงั เปน็ อาหารของพชื
เปน็ ตวั การสาคญั ในการกอ่ ให้เกดิ วฏั จกั รของสาร
สกดั สารพวกยาปฏิชวี นะ เช่น สเตรปมยั ซนิ streptomycin ซ่ึงสกดั จาก
streptomyces griseus
ใชใ้ นอุตสาหกรรม เชน่ อุตสาหกรรมการหมกั เชน่ การหมักนมเปรย้ี ว การหมัก
นา้ ส้มสายชู
ไรโซเบยี ม rhizobium sp. เป็นแบคทเี รียในปมรากถั่วทชี่ ่วยเพิม่ ธาตุไนโตรเจน
ใหแ้ กพ่ ชื
แบคทเี รยี หลายชนดิ ใชใ้ นการศกึ ษาทางพันธกุ รรม เพราะแบคทเี รียเลี้ยงงา่ ย
และมวี งจรชวี ิตส้ัน สบื พนั ธุ์ได้เร็วจึงเหมาะในการนามาใช้
ใช้ผลิตสารต่างๆ เชน่ อนิ ซลู ิน วัคซนี และผลติ เซลล์แบคทเี รียทม่ี โี ปรตนี สูง

โทษของแบคทีเรยี

ผลิตสารพษิ ท่เี ป็นอนั ตราย เชน่
.สแตไฟโลคอกคัส straphylococcus สารพิษเป็นแบบเอกโซทอกซิน exotoxin
โดยผลิตออกมาอยู่ในอาหารทาให้เกิดท้องเสีย คลื่นไส้ อาเจียน เวียนศรีษะ ปวด
ทอ้ ง เป็นอย่างมาก แบคทเี รยี พวกนพี้ บไดท้ ัว่ ไปตามผวิ หนงั ลาคอ จมูก ทาให้เกิด
เป็นสิวและเป็นหนอง ชอบอากาศท่ีอบอุ่นและสภาพความช้ืนสูงทอกซินของบค
ทีเรียนี้ทนต่อสภาพความร้อนได้ดีดังนั้นการรรับประทานอาหารที่ทาไว้นานๆจึง
เสย่ี งต่อแบคทีเรยี ชนิดนมี้ าก
คลอสทริเดียม บอทูลินัม Clostridium botulinum เป็นแบคทีเรียที่ไม่ต้องการ
อากาศทาให้สารพวกเซลลูโลสเป่ือยตัวแบคทีเรียไม่มีพิษแต่ทอกซินของมันมีพิษ
ร้ายแรงมาก มันสร้างสปอร์ท่ีทนทานความร้อนได้ดี ดังนั้นมักพบมันเจริญอยู่ใน
อาหารกระป๋องที่ผ่านความรอ้ นไมเ่ พยี งพอหรอื นอ้ ยเกินไป พิษของมันทาให้หายใจ
ไมส่ ะดวกและเปน็ อัมพาตตามแขนขา และจะตายภายใน24ชั่วโมง

ไฟลัมไซยาโนไฟตา
(Phylum Cyanophyta)

ไดแ้ ก่สงิ่ มีชวี ติ ท่เี รียกว่าสาหรา่ ยสเี ขียวแกมนา้ เงิน (blue-greenalgae)
ซึ่งมสี มาชกิ ประมาณ 150สปีชสี ์พบไดท้ ้งั ในน้าจืดและน้าเค็มที่ชื้นแฉะ
โดยเกาะอยู่กับวัตถุหรือก้อนหินที่อยู่ในน้า ในตาราสมัยใหม่อาจใช้คา
แ บ ค ที เ รี ย สี เ ขี ย ว แ ก ม น้ า เ งิ น ( blue-greenbacteriaห รื อ
cyanobacteria)แทนคาว่าสาหร่ายสีเขียวแกมน้าเงนิ ทั้งนี้ กเ็ นอ่ื งจาก
มเี วลลป์ น็ แบบโพรคาริโอต และมีผนังเซลล์เป็นพวกเพปทิโดไกลแคน
เช่นเดยี วกบั เซลลข์ องแบคทีเรยี จึงเช่ือว่ามีความสัมพันธ์กับแบคทีเรีย
มากกว่าสาหร่าย จึงเรียกว่า แบคทีเรียสีเขียวแกมน้าเงิน ในท่ีน้ีจะใช้
คาว่าสาหร่ายสีเขียวแกมน้าเงินเพื่อสอดคล้องกับหนังสือของ สสวท.
สาหร่ายสีเขียวแกมน้าเงนิ มีลักษณะสาคัญดังนี้

ลักษณะของสาหรา่ ยสีเขียวแกมนา้ เงนิ

เซลล์เป็นแบบโพรคาริโอต ไม่มีเย่ือหุ้มนิวเคลียส.ภายในเซลล์ไม่มีเม็ดคลอโรพ
ลาสต์ มีแต่คลอโรฟลี ล์ เอ แคโรทนี (carotene) แซนโทฟิลล์ (xanthophy11) ไฟ
โคอิริทริน(phycoerythrin) ซึ่งเป็นสารสีแดง ไฟโคไซยานิน(phycocyanin)ซ่ึง
เป็นสารสีน้าเงินจึงทาให้สาหร่ายชนิดน้ีเป็นสีเขียวแกมน้าเงิน.ผนังเซลล์เป็นสาร
พวกเพปทิโดไกลแคน คือ มีพอลิแซคคาไรด์เกาะอยู่กับเพปไทด์ ผนังเซลล์มักถูก
หุ้ ม ด้ ว ย เ มื อ ก ซึ่ ง มี ลั ก ษ ณ ะ ค ล้ า ย วุ้ น ท า ใ ห้ ลื่ น อ า ห า ร ส ะ ส ม เ ป็ น ส า ร พ ว ก
คาร์โบไฮเดรต คือ ไกลโคเจน (glycogen) และมีชอื่ เฉพาะว่าไซยาโนไฟเซียน สต
อร์ช (cyanophysean starch).ไม่มีแฟลเจลลา จึงเคล่ือนท่ีด้วยตัวเองไม่ได้การ
สืบพนั ธม์ุ ีเฉพาะการสืบพนั ธุ์แบบไมอ่ าศัยเพศเทา่ น้นั ได้แก่
ในพวกท่ีมีเซลล์เดียวจะมีการแบ่งเซลล์จาก1เป็น2(binary fission)ในพวกที่อยู่
เป็นสายอาจเกดิ จากการขาดหรือหักออกของสาย(fragmentation)เป็นสายส้ันๆ
แตล่ ะสายน้ีกส็ ามารถเจรญิ เป็นสายของสาหรา่ ยสีเขยี วแกมนา้ เงนิ ที่สมบูรณ์ต่อไป
ในพวกเป็นสายอาจมีการสร้างเซลล์พิเศษที่เรียกว่า อะคินีต(akinete) ซึ่งเป็น
เซลล์ท่ีมีผนังหนามีอาหารสะสมอยู่ภายในเซลล์มากและทนทานสภาพต่างๆได้ดี
เมอื่ อะคินตี พบสภาพ- แวดล้อมทีเ่ หมาะสมก็สามารถเจรญิ ขน้ึ เป็นสาหร่ายสีเขียว
แกมน้าเงินได้ตอ่ ไป

ประโยชนส์ าหรา่ ยสีเขียวแกมนา้ เงนิ

เปน็ ผู้ผลติ อาหาร และแก๊สออกซิเจนให้แก่ระบบนิเวศในแหล่งน้าสาหร่ายส
ไปรูไลนาหรือสาหร่ายเกลียวทอง เป็นสาหร่ายที่มีโปรตีนสูงมากถึง 55-
65% ของน้าหนักแห้งจึงสามารถผลิตเป็นอุตสาหกรรม อาหารเสริมของ
มนษุ ย์และสัตว์เล้ียงได้
8สาหรา่ ยสเี ขยี วแกมนา้ เงินหลายชนิด เชน่ นอสตอก แอนาบีนา ออสซิลลา
ทอเลียสามารถตรึงไนโตรเจนได้ ทาให้เพ่ิมปุ๋ยไนโตรเจนในดินและเป็นการ
เพ่ิมผลผลิตแต่ลค่าใช้จ่าย ให้แก่เกษตรกรทาให้เกษตรกรมีรายได้เพ่ิมข้ึน
เช่น การเล้ียงแหนแดง (Azolla) ซ่ึงแอนาบีนาอยู่ในช่องว่างกลางใบไป
พร้อมๆกับการปลูกข้าวทาให้ได้ผลผลิตเพิ่มข้ึนและลดจานวนการใช้ปุ๋ย
ไนโตรเจนลงไปได้มาก ในปัจจุบันจึงมีการเล้ียงสาหร่ายเหล่านี้เพื่อผลิต
ออกมาเป็นปุ๋ยชีวภาพ เพ่ือให้เกษตรกรใช้ใส่ในนาข้าว เพื่อเพ่ิมไนโตรเจน
ให้แก่ต้นขา้ ว