ขุนช้างขุนแผน

ขุขุขุ น ขุ นช้ช้ ช้าช้งขุนแผน งขุนแผน

คำ นำ Arabica หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ (E-Book) นี้ จัดทำ ขึ้นเพื่อ ให้ผู้อ่านได้ทราบข้อมูลเกี่ยวกับวรรณคดีเรื่องขุน ช้างขุนแผน และประวัติความเป็นมาของ วรรณคดีเรื่องนี้ ผู้จัดทำ หวังเป็นอย่างยิ่งว่าหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ (E-Book) เล่มนี้จะเป็นประโยชน์สำ หรับคนที่ สนใจในวรรณคดีเรื่องนี้และได็ประโยช์จาก หนังสือ E-Book เล่มนี้ไม่มากก็น้อย จัดทำ โดย นายปฏิภาณ เหมือนบิดา

สารบับั บับั ญ Flatory Serif SemiCondensed

ประวัติความเป็นมา ขุนช้างขุนแผน เป็นวรรณคดีที่มีเค้าจากเรื่องจริงใน สมัยอยุธยา ได้พัฒนาจากนิทานประกอบกลอนเป็น ตอน ๆ มาเป็นนิทานคำ กลอนที่ใช้ขับร้อง และพัฒนา จากนิทานพื้นบ้านมาเป็นวรรณคดีราชสำ นัก ตั้งแต่ สมัยรัชกาลที่ ๒ แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ มีการพิมพ์เผย แพร่ครั้งแรกในสมัยรัชกาลที่ ๕ โดยโรงพิมพ์หมอสมิท ต่อมาใน พ.ศ.๒๔๖๐ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรม พระยาดำ รงราชานุภาพ ทรงชำ ระวรรณคดีเรื่องนี้ โดย มีการตัด เติม และแต่งใหม่บางส่วน และจัดพิมพ์รวม ๔๓ ตอน เรียกว่าเป็นเสภาเรื่องขุนช้างขุนแผน ฉบับหอ พระสมุดวชิรญาณ ซึ่งเป็นฉบับแบบแผนมาจนทุกวันนี้

ขุนช้างขุนแผนเป็นวรรณคดีทีมีมาช้านานเชื่อกันว่าเป็นเรื่องจริงที่เกิด ขึ้นในสมัย แผ่นดินสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2 สมเด็จพระพันวษาในเรื่องก็ คือพระ รามาธิบดีที่ 2 เรื่องขุนช้างขุนแผนได้มีการเล่าสืบต่อกันมา ภายหลังจึงมีผู้แต่งเป็นก ลอน เสภา ขุนช้างขุนแผน มีเรื่องเล่าดังต่อไปนี้ ขุนช้าง พลายแก้ว และนางพิมพิลาไลย เป็นชาวเมืองจังหวัดสุพรรณบุรี อยู่ใน ระแวกบ้านเดียวกัน และเป็นเพื่อนเล่นกันมาตี้งแต่ยังเล็กครั้นเมื่อโตเป็น ผู้ใหญ่ นางพิมพิลาไลยก็ได้แต่งงานกับพลายแก้ว ส่วนขุุนช้างที่หลงรักนาง พิมพิลาไลยก็ คอยหาโอกาสแย่งชิงนางพิมพิลาไลยมาเป็นของตน ครั้งหนึ่งเกิดศึกเมืองเชียงใหม่เจ้าเมืองเชียงใหม่ยกทัพมาตีเมือง เชียงของ ซึ่งเจ้าเมืองเชียงของมาขอขึ้นต่อพระพันวษา เนื้อเรื่อง

พระพันวษาให้พลายแก้วไปเป็นแม่ทัพ ไปรบกับเมืองเชียงใหม่ ระหว่างที่พลายแก้วไปทำ สงคราม นางพิมพิลาไลยก็เกิดป่วยหนัก ครั้นหาย ป่วยขลัวตาจูก็ให้เปลี่ยนชื่อเป็น นางวันทอง ส่วน ขุนช้างได้ออก อุบายหลอกนางศรีประจัน ซึ่งเป็นแม่ของนางวัน ทองว่า พลายแก้วไปราชกาล สงครามเสียชีวิตแล้ว และได้สู่ขอนางวันทองต่อ นางศรีประจัน โดยอ้างว่าทาง การจะริบสมบัติของลูกเมียไปเป็นของหลวง นาง ศรีประจันจึงยกนางวันทอง ให้แก่ขุนช้าง เนื้อเรื่อง

พระพันวษาให้พลายแก้วไปเป็นแม่ทัพ ไปรบกับเมืองเชียงใหม่ ระหว่างที่พลายแก้วไปทำ สงคราม นางพิมพิลาไลยก็เกิดป่วยหนัก ครั้นหายป่วยขลัวตาจูก็ให้ เปลี่ยนชื่อเป็น นางวันทอง ส่วนขุนช้างได้ออก อุบายหลอกนางศรีประจัน ซึ่งเป็นแม่ของนางวันทองว่า พลายแก้วไปราชกาล สงครามเสียชีวิตแล้ว และได้สู่ขอนางวันทองต่อนางศรี ประจัน โดยอ้างว่าทาง การจะริบสมบัติของลูกเมียไปเป็นของหลวง นางศรีประจัน จึงยกนางวันทอง ให้แก่ขุนช้าง ส่วนพลายแก้วไปทำ สงครามได้ชัยชนะ และได้ นางลาวทอง ลูกสาว บ้านจอมทองเป็นภรรยา เนื้อเรื่อง

เมื่อเสร็จราชกาลแล้ว สมเด็จพระพันวษาได้แต่งตั้ง พลายแก้วเป็นขุนแผน ขุนแผนพานางลาวทองกลับบ้าน นางลาวทองทะเลาะกับนางวันทอง ขุนแผนโกรธที่นาง ศรีประจันยกนางวันทองให้ขุนช้าง ขุนแผนจึงพานาง ลาวทองกลับไปกาญจนบุรี ต่อมาขุนแผนกับขุนช้างได้ เป็นมหาดเล็กในวัง นางลาวทอง ที่อยู่กาญจนบุรีเกิดล้มป่วยขุนแผนจึงฝากเวรไว้กับขุน ช้างเพื่อจะไปเยี่ยม นางลาวทอง ขนช้างจึงเข้าเฝ้าพระพันวษากราบทูลว่า ขุนแผนหนีเวร พระพันวษา โกรธจึงนำ นางลาวทองมาไว้ในวัง แล้วให้ขุนแผนไปตะเวร ด่่านขุนแผนจึงเท่ียวออก ตระเวรด่านได้ของดีมา 3 อย่างคือ กุมารทอง ม้าสีหมอก ดาบฟ้าฟื้น ด้วยความแค้นขุนช้างขุนแผนจึงแอบขึ้น เรือนขุนช้าง และลักพานางวันทองไปอยู่ด้วยกันจนท้อง แล้วพาเข้าเฝ้าสมเด็จพระพันวษา เนื้อเรื่อง

เพื่อแก้คดี ขุนแผนชนะความขุนช้าง ต่อมาขุนแผนได้ขอนางลาวทองจากพระพัน วษา เป็นเหตุให้พระพันวษากริ้วจึงนำ ขุนแผนไปจำ คุก ขุนช้างได้โอกาสจึงพานางวันทอง ไปอยู่กับตนนางวันทองไปอยู่กับขุนช้างจนคลอดบุตร ชื่อพลายงามขุนช้างลวง พลายงามซึ่งเป็นลูกของขุนแผนไปฆ่าแต่ผีพรายบ่าวของขุนแผนมาช่วยไว้ทันนาง วันทองจึงให้พลายงามไปอยู่กับนางศรีประจันที่กาญจนบุรี เมื่อพลายงามโตขึ้น ก็ได้เรียนวิชาของขุนแผนจนแกล่งกล้าจึงได้ถวายตัวเป็นมหาดเล็ก ต่อมาพระเจ้า ล้านช้างได้ถวายนางสร้อยทองพระธิดาให้แด่พระพันวษาแต่พระเจ้าเมืองเชียงใหม่ มาชิงตัวไปแล้วมีหนังสือท้าพระพันวษาให้ไปแย่งชิงนางสร้อยทองคืน พลายงาม อาสา ไปทำ ศึกและขอตัวขุนแผนออกจากคุก เพื่อไปทำ ศึกเมืองเชียงใหม่ จนทั่งสอง ได้ชัยชนะกลับมา เนื้อเรื่อง

ขุนแผน ขุนแผนเดิมชื่อพลายแก้วเป็นบุตรของขุนไกรพลพ่ายและนางทองประ ศรีมีรูปร่างหน้าตางดงามคมสัน สติปัญญาเฉลียวฉลาด ด้วยลักษณะ นิสัยเป็นคนเจ้าชู้และมีคารมคมคาย จึงง่ายต่อการพิชิตใจหญิงสาวที่ ผ่านเข้ามาในชีวิตของพลายแก้ว มีดาบฟ้าฟื้นเป็นอาวุธประจำ ตัว พาหนะคู่ใจคือม้าสีหมอก วิเคราะห์ตัวละคร ขุนช้าง ขุนช้างมีลักษณะรูปชั่วตัวดำ หัวล้านมาแต่กำ เนิด นิสัยเจ้าเล่ห์ เพทุบายเป็นบุตรของขุนศรีวิชัยและนางเทพทองซึ่งมีฐานะร่ำ รวยมาก ขุนช้างแม้จะเกิดมาเป็นลูกเศรษฐีแต่ก็อาภัพถูกแม่เกลียดชังเพราะ อับอายที่มีลูกหัวล้าน จึงมักถูกแม่ด่าว่าอยู่เสมอและไม่ว่าจะเดินไปทางใด ก็จะเป็นที่ขบขันล้อเลียนของชาวบ้านทั่วไปเสมอ

วิเคราะห์ตัวละคร สมเด็จพระพันวษา สมเด็จพระพันวษา เป็นพระมหากษัตริย์แห่งกรุงศรีอยุธยายุค นี้เป็นยุคที่บ้านเมืองเจริญรุ่งรือง มีความอุดมสมบูรณ์ราษฎรทั้ง หลายอยู่กันอย่างร่มเย็นเป็นสุข บรรดาประเทศใกล้เคียงก็อ่อนน้อม เพราะยำ เกรงบารมี ขุนไกรพลพ่าย ขุนไกรพลพ่าย เป็นทหารในสมเด็จพระพันวษา รับใช้ราชการอยู่ที่ เมืองสุพรรณบุรี ซึ่งเป็นขอบขัณฑสีมาของกรุงศรีอยุธยา ขุนไกรได้ แต่งงานกับนางทองประศรี มีลูกชายด้วยกันชื่อ พลายแก้ว หรือ ขุนแผน ขุนไกรเป็นคนอยู่ยงคงกระพัน และยังทำ นายทายทักเก่งอีกด้วย

วิเคราะห์ตัวละคร นางสายทอง นางสายทองเป็นพี่เลี้ยงนางพิมพิลาไลย ได้เลี้ยงดูกันมาตั้งแต่เด็ก ๆจึงมี ความรักใคร่สนิทสนมกันมากเหมือนพี่น้องแท้ๆนางช่วยเป็นแม่สื่อให้พลาย แก้วกับนางพิมพิลาไลย รักกัน นางวันทอง นางพิมพิลาไลยเป็นหญิงรูปงามแต่ปากจัดเป็นบุตรของพันศรโยธา และนางศรีประจัน ต่อมาได้แต่งงานกับพลายแก้วซึ่งภายหลังมีลูกชาย ด้วยกัน คือ พลายงาม และได้เปลี่ยนชื่อเป็นนางวัน ต่อมานางถูกแม่ บังคับให้แต่งงานใหม่กับขุนช้างทำ ให้ถูกประนามว่าเป็นหญิงสองใจ

วิเคราะห์ตัวละคร นางบัวคลี่ นางบัวคลี่ เป็นลูกสาวของหมื่นหาญกับนางสีจันทร์ นางมีรูป โฉมงดงามราวกับสาวชาววังเจ้าเมืองกรมการแห่ง นางลาวทอง นางลาวทอง เป็นลูกของแสนคำ แมน นายบ้านจอมทอง แห่งเชียงใหม่ แม่ ชื่อนางศรีเงินยวงพ่อยกนางให้เป็นภรรยาของพลายแก้วเพื่อตอบแทนบุญ คุณที่กองทัพของพลายแก้วไม่ได้รุกรานผู้คนในหมู่บ้าน

วิเคราะห์ตัวละคร นางทองประศรี นางทองประศรี เดิมเป็นชาวบ้านวัดตระไกรพอแต่งงานกับขุน ไกรพลพ่ายก็ย้ายไปอยู่กินด้วยกันที่สุพรรณบุรีแล้วให้กำ เนิด ลูกชายคนหนึ่งคือ พลายแก้ว นางทองประศรี นางทองประศรี เดิมเป็นชาวบ้านวัดตระไกรพอแต่งงานกับขุน ไกรพลพ่ายก็ย้ายไปอยู่กินด้วยกันที่สุพรรณบุรีแล้วให้กำ เนิด ลูกชายคนหนึ่งคือ พลายแก้ว

วิเคราะห์ตัวละคร ขุนศรีวิชัย ขุนศรีรีวิชัย รับราชการเป็นนายกรมช้างนอก เป็นเศรษฐี ใหญ่ของเมืองสุพรรณบุรี มีภรรยาชื่อ นางเทพทองและมีลูกด้วย กัน คือ ขุนช้าง พลายชุมพล พลายชุมพล เป็นลูกของขุนแผนกับนางแก้ว กิริยา เป็นน้องของพลายงาม เมื่อขุนแผนเป็นเจ้า เมืองกาญจนบุรีนางทองประศรีก็ขอมาเลี้ยงไว้ที่กรุง ศรีอยุธยา

วิเคราะห์ตัวละคร เถรขวาด เถรขวาดเป็นพระภิกษุลาว มีคาถาอาคมขลัง ชอบฉัน สุราจนเมามาย เดิมอยู่วัดที่เชียงใหม่ พระเจ้าเชียงอินทร์ขอให้ มาอยู่เป็นเพื่อนนางสร้อยฟ้าที่กรุงศรีอยุธยาเพื่อคอยช่วย เหลือยามเดือดร้อน พันศรโยธา พันศรโยธา มีภรรยาขื่อ นางศรีประจัน มี ลูกสาวสวยชื่อ นางพิมพิลาไลย พันศรโยธามีฐานะดี เป็นเศรษฐีคนหนึ่งของเมืองสุพรรณบุรี

วิเคราะห์ตัวละคร ขรัวตาจู ขรัวตาจู คือ พระภิกษุชรา อยู่ที่วัดป่าเลไลย สุพรรณบุรี เก่งทางดูฤกษ์ยาม ทำ นายทายทักโชคชะตาได้อย่างแม่นยำ ทั้งยังมีเวทมนตร์คาถาอาคมขลังอีกด้วย หมื่นหาญ หมื่นหาญ เดิมชื่อ นายเดช มีฉายาว่ากระดูกดำ เป็นหัวหน้าโจรอยู่ที่บ้านถ้ำ กาญจนบุรี มีวิชาดีไม่ว่า ปืนหรืออาวุธอื่นใดก็ไม่อาจระคายผิวได้ มีภรรยาชื่อ นางศรีจันทร์ มีลูกสาวคนเดียวชื่อ นางบัวคลี่

วิเคราะห์ตัวละคร หมื่นหาญ หมื่นหาญ เดิมชื่อ นายเดช มีฉายาว่า กระดูกดำ เป็นหัวหน้าโจรอยู่ที่บ้านถ้ำ กาญจนบุรี มี วิชาดีไม่ว่าปืนหรืออาวุธอื่นใดก็ไม่อาจระคายผิวได้ มี ภรรยาชื่อ นางศรีจันทร์ มีลูกสาวคนเดียวชื่อ นาง บัวคลี่

ของวิเศษ กุมารทอง กุมารทองเป็นลูกชายคนแรกของขุนแผนกับบัวคลี่ ผู้เป็นลูกสาว ของหมื่นหาญ วันหนึ่งหมื่นหาญรู้สึกว่าขุนแผนมีความเก่งกาจและ เป็นตัวอันตราย จึงพูดหว่านล้อมให้บัวคลี่วางยาฆ่าขุนแผนทิ้ง แต่ ขุนแผนรู้ทัน จึงต้องฆ่านางบัวคลี่ ละควักลูกในท้องออกมาทำ พิธี ปลุกเสกเกิดเป็นกุมารทอง ที่คอยติดตามขุนแผนไปทุกหนแห่ง ม้าสีหมอก พาหนะประจำ ตัวขุนแผน เป็นม้าที่วิ่งเร็วราวกับพายุ ฉลาดและ แสนรู้ไม่ต่างจากนักปราชญ์ พยศและแข็งแกร่งไม่ต่างจากราชสีห์ เมื่อขุนแผนเห็นว่าเป็นม้าที่ลักษณะดีถูกต้องตามตำ รา จึงเสกหญ้า ให้ม้าสีหมอกกินและยอมติดตามขุนแผนแต่โดยดี ดาบฟ้าฟื้น ดาบฟ้าฟื้น เป็นอาวุธตามตำ รามหาศาสตราคม ที่ตีขึ้นจากโลหะ หลายชนิด อันได้แก่ เหล็กจากยอดเจดีย์มหาธาตุ เหล็กขนันผี พลายตายทั้งกลม ตะปูตรอกฝาโลงจากเจ็ดป่าช้า เหล็กไหล มานำ หลอมรวมกันประกอบพิธีปลุกเสก เป็นดาบที่มีความแข็งแกร่งและ คมกว่าดาบเล่มใด สามารถไล่ภูติผีปีศาจได้ สกัดวิชาอาคม และ เรียกลมฝนฟ้าผ่าได้ จึงได้ชื่อว่า “ดาบฟ้าฟื้น”

บรรณานุนุ นุนุ กรม รูป รู ภาพประกอบ.สืบค้น ค้ เมื่อ มื่ วันวัที่ 6 กุม กุ ภาพันพัธ์ 2567 จาก-www.digitalschool.club/digitalschool/thai2_4_1/thai9_2/more/gallery.php เนื้อเรื่อ รื่ ง.สืบค้น ค้ เมื่อ มื่ วันวัที่ 6 กุม กุ ภาพันพัธ์ 2567 จาก https://www.nectec.or.th/schoolnet/library/createweb/10000/literature/10000-10872.html พูนศักดิ์ สักกทัตทัติยติกุล กุ.(2565).ตัวตัละครในขุน ขุ ช้า ช้ งขุน ขุ แผน.สืบค้น ค้ 31 มกราคม 2567 , จาก www.digitalschool.club/digitalschool/thai2_4_1/thai9_2/page_1.php#:~ ของวืเ วื ศษขุน ขุ แผน.สืบค้น ค้ เมื่อ มื่ วันวัที่ 6 กุม กุ ภาพันพัธ์ 2567 จาก http://202.44.68.33/node/44633 ผู้ตรวจอักอัษร นางสาววริศริรา สาระบัวบั นางสาวอมราพร บุญบุ เชิดชิ