มะเขือพวง

มะเขือพวง

“มะเขือพวง” หลายทา่ นคงรู้จักกันเปน็ อยา่ งดี
เนื่องจากเป็นพื ชผกั ทน่ี ยิ มรบั ประทานและนิยม
ปลูกเป็นผกั สวนครัวในสวนหลังบา้ น

ฐานการเรยี นร้กู ารปลกู พืชผกั สวนครัวอนิ ทรยี ว์ ิถพี อเพยี ง
ศูนยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัยอาเภอคลองหอยโข่ง

สานกั งาน กศน.จงั หวดั สงขลา

มะเขือพวง

ชือ่ อนื่ ๆ : มะเขือพวง (กลาง) มะแควง้ กลุ า (เหนือ) หมากแขง้ (อีสาน) มะเขือละคร
(โคราช) เขือนอ้ ย เขือพวง ลกู แวง้ เขือเทศ (ใต)้ มะแวง้ ชา้ ง (สงขลา)

ถ่นิ กาเนิด : ใน Antilles ตั้งแตเ่ ขตฟลอริดา หมู่เกาะเวสต์ อินดีส์ เม็กซิโก จนถึงอเมริกา
กลาง และทวีปอเมริกาใต้แถบประเทศบราซิล เป็นวัชพืชขึ้นกระจัดกระจายเกือบท่ัวเขตร้อน
ปัจจุบันพบในทวีปแอฟริกา เอเชีย ออสเตรเลีย และหมู่เกาะแปซิฟิกไกลถึงมลรัฐฮาวายใน
สหรัฐอเมริกา แต่เป็นพืชเพาะปลูกเป็นอาหารในแถบเอเชียใต้ เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และ
เอเชยี ตะวนั ออก
ลักษณะทวั่ ไป : เป็นไมพ้ ุ่มเตย้ี สูง 1 - 2 ม. ใบแน่น ทรงพุ่มไม่มีรูปแบบที่แน่นนอน ลา
ตน้ ตงั้ ตรงและแข็งแรง ลาตน้ มีขนน่มุ ขน้ึ ปกคลมุ ลาตน้ และใบมหี นามเล็กๆ ห่างข้ึนทวั่ ไป
ฤดกู ารออกดอกติดผล : ตลอดปี แต่ออกดอกและตดิ ผลมากในชว่ งฤดฝู น
การขยายพั นธุ์ : เพาะเมลด็ งา่ ยท่ีสดุ เพราะมเี มล็ดจานวนมาก
ข้อดีของพั นธ์ุไม้ : เป็นไม้กลางแจ้งและทนต่อความแห้งแล้งได้ดี สามารถข้ึนและ
เจริญเติบโต ไดด้ ี ตั้งแต่ระดบั น้าทะเล จนถงึ ระดับสูงจากน้าทะเลปานกลาง 1,600 ม.

ฐานการเรยี นรู้การปลูกพืชผกั สวนครัวอนิ ทรียว์ ถิ ีพอเพยี ง
ศูนย์การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยอาเภอคลองหอยโข่ง

สานักงาน กศน.จังหวัดสงขลา

มะเขือพวง

ข้อแนะนา : ภูมิปัญญาชาวบ้านกล่าวขานกันว่า (ราชบุรี สมุทรสงคราม) การปลูกมะเขือ
พวงให้ได้ลูกดก ควรนาเมล็ดไปปลูกในที่ที่ต้องการหลุมละหลายๆ เมล็ด ไม่ควรปลูกโดยการ
เพราะกลา้ แลว้ ยา้ ยปลูก ผู้รวบรวมได้ทาการทดลองตามคาแนะนาของชาวบ้านแล้ว ปรากฏว่า
ได้ผลดีตามที่ชาวบ้านกล่าวจริงการเก็บมะเขือพวง เมื่อมีขนาดและความแก่อ่อนตามท่ีเรา
ต้องการไดเ้ รว็ เทา่ ไรยิ่งดี (ลกู มากตน้ โทรมเร็ว)

ขอ้ มลู อ่นื ๆ : คนไทยเราร้จู ักและกนิ มะเขือพวงมานานแล้ว มะเขือพวงทาให้กลิ่นรสของ
เครื่องจ้ิมต่างๆ มีความพิเศษออกไปจากปกติ เรากินผลอ่อนมะเขือพวงโดยนาไปโขลกกับ
น้าพริกปลาทู น้าพริกแมงดา น้าพริกกะปิ น้าพริกขี้กา น้าพริกกุ้งสด น้าพริกหอยแมลงภู่
น้าพริกไข่เค็ม และปลาร้าทรงเครื่อง หากใช้เป็นผักจิ้มนิยมทาให้สุกโดยการเผา ปิ้ง หรือย่าง
พอให้ผิวกรอบหรือไหม้บางส่วน จะทาให้รสชาติดีขึ้น และผลนิ่มกว่าเม่ือยังดิบ หรืออาจนาไป
ลวกหรอื ต้มใหส้ ุกกไ็ ด้ นอกจากน้ี ใช้มะเขือพวงใส่แกงเขียวหวาน แกงป่า แกงค่ัวปลาไหล แกง
ออ่ มปลาดุก ซปุ อสี าน และแกงเผด็ อื่นๆ ชาวไอเวอรี่โคสตน์ าผลมะเขือพวงใส่ซุปและซอสต่างๆ
ชาวทมิฬทางใต้ของอินเดียใช้ผลแช่นมเปรี้ยวแล้วตากแห้งประกอบอาหารท้ังเป็น เครื่องเคียง
อาหารแป้ง และใส่ในแกงแขกแบบทางใต้หลายชนิด ชาวลาวใส่มะเขือพวงในแกงเผ็ดเช่นกัน
มะเขือพวงเปน็ พชื ผกั กินผลท่ใี หธ้ าตแุ คลเซียม ฟอสฟอรสั และธาตเุ หล็กค่อนข้างสูง เป็นพืชผัก
ชนิดกินผลทีป่ ลกู งา่ ย โตเร็ว ไมม่ ปี ัญหาเร่ืองโรคพชื และแมลงศัตรพู ืชแต่อยา่ งใด

ฐานการเรยี นรกู้ ารปลกู พืชผักสวนครวั อินทรียว์ ถิ ีพอเพียง
ศนู ย์การศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัยอาเภอคลองหอยโขง่

สานกั งาน กศน.จงั หวัดสงขลา

มะเขือพวง

เตรยี มการปลกู
การปลูกมะเขือพวงสามารถทาการปลูกได้ทัง้ แบบยกร่อง แบบหลุม แบบแปลง และแบบกระถาง
สามารถเลอื กได้ตามสะดวกส่วนระยะหา่ งหรอื ระยะการปลูกระหว่างต้นตอ้ งปลกู ให้ห่างกนั ประมาณ
2-3 เมตร ซ่ึงเป็นระยะท่เี หมาะสมต่อการเจริญเติบโตเตม็ ทีข่ องมะเขอื พวง

การขยายพนั ธุ์ มะเขอื พวง
สามารถทาได้หลายวธิ ีตามสะดวกไม่ว่าจะเปน็ การเพาะเมล็ด การปกั ชาลาตน้ การปกั ชายอด การปกั
ชาราก

วธิ กี ารปลกู มะเขอื พวงให้ได้ผล
1.เร่ิมข้ันตอนแรกโดยการการย้ายต้น
กล้าทเี่ พาะไว้ โดยให้เลือกต้นสมบูรณ์
และมีใบ 3-4 ใบ และมีความสูง
ประมาณ 7–10 เซนตเิ มตร

2.จากนน้ั ใหย้ า้ ยกลา้ ไปปลกู ในแปลงหรอื ในกระถาง ในช่วงนีใ้ หร้ ดนา้ สม่าเสมอทุกวนั ระมดั ระวงั
อยา่ ใหแ้ ฉะจนเกินไป ทกุ ๆเชา้ -เย็น
3.เมือ่ ทาการปลูกในกระถางหรือในแปลงครบ 7 วันแล้ว ใหใ้ ส่ปยุ๋ บารุงด้วยปุ๋ยสูตร 15 – 15 -15 ใส่
ปรมิ าณ1/4 ชอ้ นชา ในทุกๆ 15 วนั
4.และเมื่อปลูกเป็นเวลาครบ 60 วัน มะเขือพวงจะเริ่มมีรออกผลผลิตมาให้เห็น ก็สามารถเก็บ
ผลผลิตไปขายหรอื บรโิ ภคได้เลยค่ะ
5.หลังจากเก็บผลผลิตไปแล้วประมาณ 60 วัน ให้เร่ิมแต่งกิ่งบริเวณที่เคยเก็บผลผลิต เพ่ือให้มียอด
ใหม่มาแทนที่จะให้ผลผลิตรุน่ ใหม่ไดอ้ ีกตอ่ ไป

ฐานการเรยี นร้กู ารปลกู พชื ผกั สวนครวั อนิ ทรีย์วิถพี อเพียง
ศนู ยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอคลองหอยโขง่

สานกั งาน กศน.จังหวดั สงขลา

เมล็ด มาเลเซยี นาเมล็ดไปเผาใหเ้ กดิ ควนั สดู เอาควนั รมแกป้ วดฟัน
ราก มาเลเซยี ใชร้ ากสดตาพอกรอยแตกทเี่ ทา้ หรอื โรคตาปลา อนิ เดยี นาน้ามะขามแชร่ ากมะเขอื พวงตม้ ดมื่ ลดพษิ ในร่างกาย

มะเขือพวง

มะเขอื พวงมปี ระโยชน์ต่อสขุ ภาพ
มะเขือพวงเป็นพืชท่ีช่วยเสริมสุขภาพ โดยมีสรรพคุณตามตาราแพทย์แผนไทยคือ ช่วย

เจริญอาหาร ย่อยอาหาร ช่วยระบบขับถ่าย บารุงธาตุ ขับเสมหะ แก้ไอ ช่วยให้โลหิตหมุนเวียนดี
แก้ฟกชา้ ไอเปน็ เลือด ฝบี วมมีหนอง ข้อมูลทางวิทยาศาสตร์ได้แสดงคุณสมบัติท่ีเด่นชัดของมะเขือ
พวง ในการเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันของลาไส้เพื่อตอบสนองต่อสารพิษที่เข้ามายังระบบทางเดิน
อาหาร มีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ ช่วยป้องกันความเส่ือมและแก่ก่อนวัย มีฤทธ์ิช่วยควบคุมระดับ
นา้ ตาลในโรคเบาหวาน อีกท้งั ยงั มสี ารอาหารทจี่ าเปน็ ต่อรา่ งกายหลายชนิด
ต้น ใบ และผล เป็นยาเย็นรสจืด ทาให้โลหิตหมุนเวียนดี แก้ปวด ฟกช้า ตรากตราทางานหนัก
กล้ามเนื้อบริเวณเอวฟกช้า ไอเป็นเลือด ปวดกระเพาะ ฝีบวมมีหนอง อาการบวมอักเสบ
ขับเสมหะ
ตน้ อนิ เดยี ใชน้ า้ สกดั จากต้นมะเขอื พวงแก้พษิ แมลงกัดต่อย
ใบสด น้าคั้นใบสดใช้ลดไข้ ในแคเมอรูนใช้ใบห้ามเลือด ใช้เป็นยาระงับประสาท พอกให้ฝีหนอง
แตกเร็วข้ึน แก้ปวด ทาให้ฝียุบ แก้ชัก ไอหืด ปวดข้อ โรคผิวหนัง ขับปัสสาวะ ขับเหง่ือ และแก้
ซิฟลิ สิ
ผล ผลของมะเขือพวงมีรสขน่ื เฝ่อื น อมเปรี้ยวเลก็ นอ้ ย หลายประเทศนาผลมาต้มน้ากรองน้าด่ืม มี
สรรพคุณในการขับเสมหะ ชว่ ยระบบยอ่ ยอาหาร รกั ษาอาการเบาหวาน

ฐานการเรยี นร้กู ารปลูกพชื ผกั สวนครัวอินทรยี ์วิถพี อเพียง
ศนู ยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอคลองหอยโข่ง

สานกั งาน กศน.จงั หวัดสงขลา