มะเขือ

มะเขือ

มะเขือเปราะ เป็นผักพื้ นบ้านท่ีหลาย ๆ คุ้นกันอยู่
แล้ว เพราะนามาทาอาหารได้หลากหลายเมนู และเป็น
เคร่ืองเคียงในอาหาร แถมยังใช้ตกแต่งจานอาหารให้
ดูน่าทานด้วย นอกจากรสชาติที่เป็นท่ีถูกปากแล้ว
มะเขอื เปราะยังมปี ระโยชน์มากมาย

ฐานการเรียนรูก้ ารปลูกพืชผกั สวนครวั อนิ ทรียว์ ิถพี อเพียง
ศนู ยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั อาเภอคลองหอยโข่ง

สานกั งาน กศน.จงั หวดั สงขลา

มะเขือ

มะเขือเปราะ (Thai Eggplant, Green Brinjal หรอื Kantakari)
มีช่ือวทิ ยาศาสตรว์ า่ Solanum Aculeatissinum Jacq.
เป็นพืชลม้ ลุก ทรงพ่มุ ขนาดเล็ก ลาตน้ ต้งั ตรง ผิวเรียบ ไม่มียาง ใบทรงหัวลูกศร ปลายใบ
แหลม โคนใบมน ดอกออกตามซอกใบ รูปกงลอ้ ไม่มีกล่ิน มีทง้ั สีขาวและสีม่วง ส่วนผลเป็น
ทรงกลม เรยี บ เนือ้ แน่นกรอบฉ่านา้ ส่วนใหญ่เป็นสีเขียว แต่ก็อาจจะเป็นสีขาว สีเหลือง หรอื
สีม่วงไดต้ ามสายพนั ธุ์ เนือ้ ดา้ นในเป็นเมือก และมีเมล็ดเยอะมาก

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

มะเขือเปราะ เป็นพืชล้มลุก ทรงพุ่มขนาดเล็ก ลาต้นต้ังตรง สีเขียว ผิวเรียบ ไม่มียาง มี
รากเป็นรากแก้ว ทรงกลม สีน้าตาล แทงลงดิน ส่วนใบเป็นใบเด่ียว สีเขียว ทรงหัวลูกศร ปลาย
แหลม โคนโค้งมนคล้ายต่ิงหู กว้างประมาณ 4 เซนติเมตร ยาวประมาณ 13 เซนติเมตร มีดอก
ออกตามซอกใบ สมี ่วงบา้ ง สีขาวบา้ ง โดยกลบี ดอกจะเชือ่ มตดิ กัน แต่ปลายดอกจะแยกออกเป็น
5 แฉก รูปกงล้อ ไมม่ ีกลิน่
ส่วนผลของมะเขือเปราะจะมีลักษณะกลม ผลเรียบ
เน้ือแน่นกรอบฉ่าน้า โดยผลอ่อนจะมีสีเขียวอ่อน
หรอื บางพนั ธอุ์ าจมีสีขาว สีเหลือง สีม่วง ผลแก่จะมี
สีเหลือง เนื้อในผลมีลักษณะเป็นเมือก และมีเมล็ด
สีเขียวข้างในกว่า 60 เมล็ด จะนามาทานสด ๆ
หรอื นาไปปรุงสุกกอ็ รอ่ ยเหมือนกัน

ฐานการเรยี นรู้การปลกู พชื ผักสวนครัวอินทรยี ์วถิ ีพอเพียง
ศนู ย์การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยอาเภอคลองหอยโขง่

สานกั งาน กศน.จงั หวัดสงขลา

มะเขือ

เทคนคิ การปลูกมะเขอื เปราะ
ใหไ้ ด้ผลดก มผี ลผลติ ตลอดปี

มะเขือเปราะ เป็นพืชท่ีมีอายุยืน สามารถปลูกได้ในดินแทบทุกชนิด สามารถปลูกได้ตลอด
ท้ังปี ลักษณะเด่นประจาพันธ์ุ คือ ผลดกโดยเฉล่ียประมาณ 21 ผล/ต้น กรอบอร่อย ผลเป็นสี
เขยี วสลับขาว ต้นมะเขือสามารถบารงุ รกั ษาไวไ้ ดน้ านเกิน 1 ปี

การเพาะกล้ามะเขือเปราะ
ในแปลงเพาะกล้า ควรขุดไถดินให้ลึกประมาณ 15 เซนติเมตร ตากดินท้ิงไว้สัก 7-10 วัน

แล้วใส่ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมักที่สลายตัวดีแล้วลงไปคลุกเคล้าในดิน เพ่ือช่วยให้ดินร่วนฟูดีข้ึน แล้ว
พรวนย่อยดินให้ละเอียด เมื่อเตรียมดินเสร็จแล้วก็หว่าน เมล็ดพันธุ์มะเขือให้กระจายไปทั่ว ๆ
แปลง หว่านปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมักที่สลายตัวดี แล้วกลบทับลงไปให้หนาประมาณ 0.6-1.2
เซนตเิ มตร ถา้ จะเพาะเมล็ดโดยวธิ โี รยเป็นแถวก็ใช้ระยะห่างระหว่างแถว 15 เซนติเมตร โดยทา
เป็นร่องแล้วก็ใช้ปุ๋ยคอกปุ๋ยหมักหรือดินผสมละเอียดกลบทับ รดน้าให้ชุ่มแล้วคลุมด้วยฟางหรือ
หญ้าแห้งบางๆ เม่ือต้นกล้างอก มีใบจริงก็ทาการถอนแยกต้นที่อ่อนแอหรือข้ึนเบียดกันแน่น
เกินไปออกใหม้ รี ะยะห่างประมาณ 10 เซนติเมตร

การเตรียมแปลงหรอื เตรียมกระถางปลูก
1. ถ้าปลูกในแปลงควรเตรียมดินปลูก โดยใช้จอบขุดย่อยหน้าดินลึก 15 - 20 เซนติเมตร และ
ยอ่ ยดินให้ละเอยี ด ใส่ปยุ๋ คอกหรือปุ๋ยหมกั
2. ในกรณีปลกู ในกระถาง ให้ผสมดินปลูกในกระถาง โดยใช้ดินร่วนละเอียดผสมปุ๋ยคอก หรือปุ๋ย
หมกั ในอัตราสว่ น 2 : 1

ฐานการเรียนรู้การปลูกพชื ผักสวนครัวอนิ ทรยี ว์ ถิ ีพอเพยี ง
ศูนยก์ ารศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั อาเภอคลองหอยโขง่

สานกั งาน กศน.จงั หวดั สงขลา

มะเขือ

การปลูกมะเขอื เปราะ
1. ยา้ ยตน้ กลา้ ของมะเขือเปราะ ที่เราทาการเพาะไว้ โดยนาต้นกลา้ ที่มีใบจริง 3 - 4 ใบ หรือมี

ความสูงของต้น 7 - 10 เซนตเิ มตร ปลูกลงในแปลงหรือกระถาง
2. รดน้าทุกวนั และในชว่ งการติดผลต้องระมดั ระวังใหน้ ้าอยา่ งสม่าเสมอ
3. หลงั ย้ายปลกู แลว้ 7 - 10 วัน ให้ใส่ปุ๋ยเคมีสูตร 15 - 15-15 อตั ราตน้ ละ 1/4 ช้อนชา

(ควร โรยใหห้ ่างจากโคนตน้ ประมาณ 2-3 เซนติเมตร และรดน้าทนั ที)
4. ควรใส่ปุ๋ยเคมสี ตู ร 15 - 15 -15 อตั ราตน้ ละ 1/4 ช้อนชา ทุกๆ 15 วัน
5. หลังยา้ ยปลูกนาน 45-60 วัน มะเขือเปราะจเรมิ่ ทยอยให้ผลผลติ กส็ ามารถเก็บผลผลติ ไป

บรโิ ภคได้
6. หลังจากเก็บเก่ียวผลผลิตของมะเขอื เปราะไปแล้วประมาณ 2 เดือน ควรตัดแต่งกิ่งหรือลาต้นสว่ น

ทเี่ คยให้ผลผลิตแลว้ ออก เพอ่ื บงั คับใหก้ ่งิ ใหมแ่ ตกขึน้ มาแทน แลว้ มะเขอื เปราะจะให้ผลผลิตรุน่
ใหมไ่ ดอ้ ีก และควรทาการตดั แตง่ ก่งิ และบารุงตน้ มะเขอื เปราะทุกๆ 2-3 เดอื น

โรค - แมลง
มหี นอนเจาะผลมารบกวนบา้ ง แต่กไ็ ม่มากนกั แก้ปัญหาโดยการฉีดพ่นน้าสม้ ควนั ไม้และเดด็

ผลที่หนอนเจาะทงิ้ เพ่ือต้นพืชจะไดไ้ ม่ตอ้ งสง่ อาหารไปเล้ียงผลทเี่ สีย

ฐานการเรียนรูก้ ารปลกู พชื ผักสวนครัวอนิ ทรยี ์วถิ ีพอเพียง
ศนู ยก์ ารศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอคลองหอยโข่ง

สานกั งาน กศน.จังหวดั สงขลา

มะเขือ

การเกบ็ เมล็ดพั นธุ์เพ่ื อทาพั นธ์ุตอ่ ไป
ช่วงอายปุ ระมาณ 95-100 วัน ดอกจะเรมิ่ ทยอยบาน ซงึ่ จะบานไมพ่ รอ้ มกนั ผลก็จะเร่ิมแก่ซง่ึ

อายุจะอยทู่ ่ี 180 วัน ต้องทยอยเก็บผลทเ่ี ป็นสีเหลอื งท้ังผล จากนั้นนามาท้ิงไว้ในร่มประมาณ 2-
3 วัน แลว้ นวดผลเพื่อให้เมล็ดหลดุ อออกจากเน้ือผล แลว้ ฝา่ เอาเมล็ดออก จากนัน้ ล้างทาความ
สะอาดเมล็ด เมลด็ ทจ่ี มจะเป็นเมลด็ ท่ีดี สว่ นเมล็ดท่ีลอยเป็นเมล็ดทไ่ี มด่ ใี ห้เททิง้ ไป จากนน้ั ใช้
ตะแกรงลา้ งนา้ ผ่านอีกครัง้ ท้งิ ไว้ให้หมาดกอ่ นแล้วค่อยนามาตากแดด(ในการตากควรใช้ผา้ รองเมลด็
ตากกอ่ น) ตากประมาณ 3-4 แดด แลว้ เช็คความสะอาดอีกรอบ แลว้ คอ่ ยเกบ็ ใสถ่ ุงกระดาษเขียน
ชื่อและวนั เดือนปที ีเ่ กบ็ แล้วพับใส่ในถงุ พลาสติกเกบ็ ไว้ในตูเ้ ยน็ เพื่อรักษาอัตราการงอก และลดการ
หายใจของเมล็ดพนั ธุใ์ ห้นอ้ ยทสี่ ดุ จะสามารถเกบ็ เมลด็ พนั ธ์ุไว้ใชไ้ ด้นานเกิน 2 ปีขน้ึ ไป

ฐานการเรยี นรกู้ ารปลูกพชื ผกั สวนครัวอินทรียว์ ิถพี อเพยี ง
ศนู ยก์ ารศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั อาเภอคลองหอยโขง่

สานกั งาน กศน.จังหวดั สงขลา