ขุนช้างขุนแผน ตอน ขุนช้างถวายฎีกา

ครานั้นขนุ ช้างไดแ้ งถ วา่ แค้นดงั เลอื ดตาจะหล่ังไหล
ดับโมโหโกรธาทำว่าไป เรากไ็ มว่ า่ ไรสุดแต่ดี
การไข้เจ็บลม้ ตายไมว่ ายเวน้ ประจบุ นั อนั เป็นทง้ั กรงุ ศรี
ถ้าขดั สนสงิ่ ไรทไี่ ม่มี กม็ าเอาทนี่ ่ีอยา่ เกรงใจ
วา่ แล้วปดข บานหนา้ ต่างผาง ขนุ ชา้ งเดือดดาลทะยานไส้
ทอดตวั ลงกบั หมอนถอนฤทยั ดดู ๋เู ป็นไดเ้ จยี ววนั ทอง
เพราะกแู พค้ วามจมื่นไวย มนั จึงเหมิ ใจทำจองหอง
พ่อลูกแมล่ ูกถูกทำนอง ถงึ สองครง้ั แลว้ เป็นแตเ่ ชน่ นี้
อ้ายพอ่ ไปเชียงใหม่มชี ยั มา ตง้ั ตัวดังพระยาราชสหี ์
อ้ายลกู เปน็ หม่ืนไวยทำไมมี เหน็ กูน้คี นผดิ ติดโทษทณั ฑ์

แป งค ฉดม

ขุนช้างได้แงถ แลว้ รสู้ กึ แคน้ ขึน้ มาแต่แกล้งพดู ตอ่ ไปวา่ การเจ็บไขน้ ั้นเปน็ เรอ่ื งปกติ
เป็นกันท่วั ไป ถ้าขดั สนสิ่งใดให้มาขอท่ตี น พอขนุ ชา้ งพดู เสร็จกป็ ขดหนา้ ต่าง แล้วเข้าไปนอน
แคน้ นางวันทอง ขนุ ชา้ งกลา่ ววา่ เพราะว่าตนแพ้ความจมน่ื ไวยจงึ ทำให้จมนื่ ไวยเหิมใจ ทงั้
ขนุ แผนและพลายงามน้นั ชนะตนถึง ๒ คร้ัง

มันจงึ ข่มเหงไม่เกรงใจ จะพงึ่ พาใครได้ท่ีไหนนั่น
ขุนนางนอ้ ยใหญเ่ กรงใจกัน ถงึ แอง งมนั กจ็ ะปดข ให้มิดไป
ตามบญุ ตามกรรมได้ทำมา จะเฆ่ยี นฆ่าหาคิดชีวิตไม่
ยิ่งคิดเดอื ดดาลทะยานใจ ฉวยไดก้ ระดานชนวนมา
ร่างแอง งทอ่ งเทียบให้เรียบร้อย ถอ้ ยคำถีถ่ ้วนเปน็ หนกั หนา
ลงกระดาษพบั ไวม้ ิได้ชา้ อาบนา้ ผลัดผ้าแลว้ คลาไคล
วันนั้นพอพระปนนข นรนิ ทร์ราช เสด็จประพาสบัวยงั หากลบั ไม่
ขุนช้างมาถึงซ่ึงวังใน ก็คอยจอ้ งท่ใี ต้ตำหนักนา้ ฯ

แป งค ฉดม แลว้ คิดขนึ้ มาไดว้ า่ จะไปแงองคดีแยง่ นางวนั ทองคนื ถา้ แงองตาม

กระบวนการพวกขนุ นางจะช่วยสองพ่อลูกนั้นไดค้ ราวน้ตี อ้ งแงองกบั พระ

พนั วษาเองถึงจะถกู เฆยี่ นตีก็ตาม วา่ แลว้ กห็ ยบิ กระดานชนวนข้นึ มารา่ งคำฎกี า

แลว้ ลอกใส่กระดาษอกี ที เสด็จแลว้ กอ็ าบน้าเตรยี มตัวไปทูลพระพันวษา ขนุ

ช้างมาคอยจอ้ งเข้าเฝาง พระพนั วษาที่ตำหนักน้า ตั้งแต่ยงั ไม่เสด็จกลับจาก

ประพาสบวั

จะกลา่ วถงึ พระองค์ผทู้ รงเดช เสดจ็ คืนนเิ วศน์พอจวบคา่
ฝีพายรายเล่มมาเตม็ ลำ เรอื ประจำแหนแหเ่ ซง็ แซ่มา
พอเรือพระทน่ี ง่ั ประทบั ท่ี ขุนชา้ งก็รลี่ งตีนท่า
ลอยคอชหู นังสอื ด้ือเข้ามา ผุดโผลโ่ งหน้ายดึ แคมเรือ
เขา้ ตรงบโทนอ้นตน้ กญั ญา เพือ่ นโขกลงดว้ ยกะลาวา่ ผเี สื้อ
มหาดเล็กอยู่งานพัดพลัดตกเรอื รอ้ งวา่ เสอื ตวั ใหญ่วา่ ยนา้ มา
ขุนชา้ งดงึ ดื้อมอื ยดึ เรอื มิใชเ่ สือกระหมอ่ มฉานลา้ นเกศา
สตู้ ายขอถวายซง่ึ ฎีกา แพ้เหลือปญถ ญาจะทานทน ฯ

แป งค ฉดม

กล่าวถึงพระพันวษา เมอ่ื เสดจ็ มาโดยเรอื พระท่ีนง่ั ถงึ ที่จอดเรือ ขนุ ช้างก็
รีบวา่ ยน้าไปหาพระองค์ทเ่ี รอื มหาดเล็กร้องตะโกนว่าเสอื ใหญว่ ่ายนา้ มา ขนุ ช้างเมื่อ
ถึงเรือก็ทลู วา่ ไม่ใชเ่ สอื เป็นกระหมอ่ มฉนั เองขุนชา้ ง ต้องการจะมาขอถวายฎีกาทูล
สมเดจ็ พระพันวษา

ครานนั้ สมเดจ็ พระพนั วษา ทรงพระโกรธาโกลาหล

ทุดอา้ ยจัญไรมิใช่คน บนบกบนฝถนงดงั ไมม่ ี

ใช่ทีใ่ ช่ทางวางเขา้ มา ฤๅอา้ ยชา้ งเป็นบ้ากระมังนี่

เฮ้ยใครรบั แอง งของมนั ที ตีเสียสามสบิ จงึ ปลอ่ ยไป

มหาดเล็กกร็ บั เอาแอง งมา ตำรวจคว้าขุนชา้ งหาวางไม่

ลงพระราชอาญาตามวา่ ไว้ พระจงึ ให้ต้ังกฤษฎกี า

วา่ ตั้งแตว่ ันนี้สบื ต่อไป หนา้ ท่ขี องผใู้ ดใหร้ ักษา

ถา้ ประมาทราชการไม่นำพา ปล่อยให้ใครเข้ามาในล้อมวง

ระวางโทษเบ็ดเสร็จเจด็ สถาน ถงึ ประหารชีวติ เปน็ ผุยผง

ตามกฤษฎกี ารักษาพระองค์ แลว้ ลงจากพระทีน่ ่งั เขา้ วงั ใน ฯ

แป งค ฉดม

พระพันวษากรว้ิ วา่ ขุนช้างมิใช่คน บนฝงนถ ก็มไี ม่ไปกลับลุยน้ามาหาหรอื วา่
ขุนช้างเป็นบา้ ถงึ ทำเชน่ น้ี จึงสง่ั ใหม้ หาดเล็กไปรบั ฎีกาแลว้ โบยขุนช้าง ๓๐ ที
แลว้ จงึ ปลอ่ ยไป มหาดเลก็ รับคำแอง งของขุนช้าง แล้วนำตัวขนุ ช้างไปเฆ่ียนตี พระ
พนั วษาทรงออกกฎว่าถ้าใครประมาทปลอ่ ยใหค้ นเข้ามาได้เชน่ นอี้ ีกจะลงโทษสงู สดุ
ถงึ ประหารชวี ติ

จะกลา่ วถึงขุนแผนแสนสนทิ เรอื งฤทธิฦๅจบพิภพไหว
อย่บู ้านสขุ เกษมเปรมใจ สมสนิทพิสมยั ดว้ ยสองนาง
ลาวทองกบั เจ้าแกว้ กิรยิ า ปรนนิบัติวัตถาไมห่ ่างข้าง
เพลดิ เพลินจำเริญใจไมเ่ วน้ วาง คนื น้ันในกลางซึง่ ราตรี
นางแก้วลาวทองทงั้ สองหลบั ขุนแผนกลับผวาตน่ื แนบื จากท่ี
พระจนั ทรจรแจม่ กระจ่างดี พระพายพัดมาลีตรลบไป

แป งค ฉดม

ขนุ แผนมีความสุขทม่ี ีนางลาวทองและนางแกว้ กริ ิยา
คอยปรนนบิ ัติ คืนนัน้ ขณะท่ีนางท้ังสองหลบั ไป ขนุ แผนกลบั
ผวาต่ืน

คดิ คะนงึ ถึงมติ รแต่ก่อนเก่า นจิ จาเจ้าเหินหา่ งร้างพสิ มัย
ถงึ สองครั้งตง้ั แตพ่ รากจากพ่ีไป ดังเด็ดใจจากรา่ งกร็ าวกนั
กกู ช็ ่ัวมัวรักแตส่ องนาง ละวางให้วันทองนอ้ งโศกศลั ย์
เมอื่ ตไี ด้เชียงใหม่ก็โปรดครัน จะเพด็ ทูลคราวน้ันกค็ ลอ่ งใจ
สารพดั ท่จี ะวา่ ไดท้ ุกอยา่ ง อ้ายขุนชา้ งไหนจะโตจ้ ะตอบได้
ไมค่ วรเลยเฉยมาไมอ่ าลัย บดั นี้เล่าเจา้ ไวยไปรับมา
จำกูจะไปสู่สวาดินอ้ ง เจ้าวันทองจะคอยละหอ้ ยหา
คิดพลางจดั แจงแตง่ กายา นา้ อบทาหอมแงุง จรุงใจ

แป งค ฉดม

ขุนแผนคดิ ถงึ นางวันทองซ่งึ ไดพ้ รากจากตนไปถงึ ๒ ครง้ั โดยทต่ี นนั้นมัว
แต่อยูก่ ับนางลาวทองและนางแก้วกริ ิยาปล่อยให้นางวนั ทองต้องเศรา้ เม่ือตอนไป
ตีเชยี งใหมไ่ ดก้ ็ไปทลู ขอนางวนั ทองกไ็ ดก้ ลับมาแลว้ ขุนชา้ งก็ไปพรากอีก ตอนนี้
พลายงามไปรบั ตวั นางวันทองมาแล้ว

ออกจากห้องยอ่ งเดนิ ดำเนนิ มา ถงึ เรอื นลูกยาหาชา้ ไม่
เข้าหอ้ งวนั ทองในทนั ใด เหน็ นางหลับใหลน่ิงนทิ รา
ลดตัวลงน่งั ขา้ งวันทอง เตอื นตอ้ งดว้ ยความเสนหา
สั่นปลกุ ลกุ ขน้ึ เถิดนอ้ งอา พมี่ าหาแลว้ อยา่ นอนเลย ฯ
นางวนั ทองตื่นอยรู่ ้สู ึกตวั หมายใจวา่ ผัวก็ทำเฉย
น่งิ ดูอารมณท์ ่ีชมเชย จะรักจริงฤๅจะเปรยเป็นจำใจ
แต่นิง่ ดกู ริ ยิ าเปน็ ช้านาน หาว่าขานโตต้ อบอยา่ งไรไม่
ทั้งรกั ทัง้ แคน้ แน่นฤทยั ความอาลัยปถนน ปว่ นยวนวญิ ญาณ์ ฯ

แป งค ฉดม วา่ แล้วจงึ แต่งตวั แล้วออกจากหอ้ งไปยงั เรือนพลายงาม เขา้ ไปในห้อง

นางวันทองเห็นนางหลับอยู่ จึงนัง่ ลงข้าง ๆ แล้วปลุกให้นางตนื่ ว่าตนมาหา

แล้วใหต้ นื่ นางวนั ทองรูส้ กึ ตวั เหน็ ว่าเป็นขุนแผนก็ทำเฉย ไม่ได้โตต้ อบอะไร ใน

ใจนางทั้งรกั ทั้งแค้นขนุ แผน

โอเ้ จ้าแก้วแววตาของพีเ่ อย๋ เจ้าหลับใหลกะไรเลยเป็นหนักหนา

ดงั นิ่มน้องหมองใจไมน่ ำพา ฤๅขดั เคอื งคิดว่าพี่ทอดทิง้

ความรักหนักหนว่ งทรวงสวาดิ พ่ีไม่คลาศคลายรกั แต่สักสิ่ง

เผอญิ เป็นวิปริตพ่ีผดิ จริง จะนอนนิง่ ถือโทษโกรธอยู่ไย

วา่ พลางเอนแอบลงแนบขา้ ง จูบพลางชวนชดิ พสิ มัย

ลบู ไลพ้ ิไรปลอบให้ชอบใจ เป็นไรจึงไมแ่ ืบนต่นื นิทรา ฯ

แป งค ฉดม

ขนุ แผนงอ้ นางวนั ทองด้วยคำพดู หวาน ๆ และขอโทษนางวนั ทองว่า
อยา่ โกรธขนุ แผนเลย จะนอนน่ิงไม่คยุ กับขุนแผนเลยหรอื ขุนแผนพูดไปแล้ว
กก็ ม้ ลงนอนแนบขา้ ง ๆ นางวนั ทองพร้อมพรมจบู ลูบแขนและถามนางวัน
ทองว่าทำไมไม่ตนื่ ข้ึนมาคยุ กบั ขุนแผน

เจ้าวนั ทองนอ้ งตื่นจากท่ีนอน โอนอ่อนวอนไหวพ้ ไิ รว่า
หม่อมน้อยใจฤทไ่ี มเ่ จรจา ใชต่ ัวขา้ น้จี ะงอนค่อนพิไร
ชอบผิดพอ่ จงคดิ คะนึงตรอง อนั ตวั น้องมลทินหาสนิ้ ไม่
ประหนึ่งวา่ วนั ทองนีส้ องใจ พบไหนก็เปน็ แต่เชน่ นัน้
ที่จริงใจถึงไปอยเู่ รอื นอ่นื คงคิดคนื ทห่ี มอ่ มเป็นแมน่ ม่นั
ดว้ ยรักลูกรกั ผัวยงั พวั พัน คราวนัน้ กไ็ ปอยู่เพราะจำใจ
แค้นคิดดว้ ยมติ รไม่รกั เลย ยามมที เ่ี ชยเฉยเสียได้
เสยี แรงร่วมทุกข์ยากกันกลางไพร กินผลไมต้ ่างขา้ วทุกเพรางาย

แป งค ฉดม นางวันทองจึงตื่นขนึ้ มาบอกวา่ ขุนแผนน้อยใจนางวันทองหรอื นางวันทอง

ไม่ไดง้ อนแต่รู้สึกว่าตวั นางเปน็ คนสองใจอยตู่ ลอดเวลา ถงึ ตัวจะอย่ทู ี่เรอื นของขนุ
ช้างแต่ใจน้ันยังรักลูกและขุนแผนมาก ทอ่ี ยูก่ ับขนุ ชา้ งเพราะจำใจ นางวันทอง
แค้นใจท่ีขุนแผนมวั แต่หลงนางลาวทองกบั แก้วกริ ยิ าจนลมื นางวนั ทอง เสียแรงท่ี
ได้เคยอาศยั อยกู่ ินกนั ในป่า

พอไดด้ ีมสี ุขลมื ทุกขย์ าก ก็เพราะหากหมอ่ มมีซงึ่ ท่ีหมาย
วา่ นักก็เคร่ืองเคืองระคาย เอน็ ดูนอ้ งอย่าใหอ้ ายเขาอิกเลย ฯ
พผ่ี ิดจริงแล้วเจา้ วนั ทอง เหมือนลืมน้องหลงเลือนทำเชือนเฉย
ใชจ่ ะเพลดิ เพลินช่ืนเพราะอน่ื เชย เงยหน้าเถิดจะเล่าอยา่ เฝาง แคน้
เมอื่ ตดิ คุกทุกข์ถงึ เจา้ ทุกเชา้ ค่า ตอ้ งกลนื กลา้ โศกเศรา้ นนั้ เหลอื แสน
ซ้าขนุ ชา้ งคดิ คดทำทดแทน มันดแู คลนว่าพ่ีน้ียากยับ
อาลัยเจ้าเทา่ กับดวงชีวิตพ่ี คิดจะหนีไปตามเอาเจา้ กลับ
เกรงจะพากนั ผดิ เขา้ ตดิ ทบั แตข่ ยับอยจู่ นไดไ้ ปเชียงอินท์

แป งค ฉดม พอไปได้ดิบได้ดีมคี วามสขุ ก็ลืมนาง เปน็ เพราะขุนแผนมีท่ีหมายใหม่ นาง

อยากให้ขุนแผนรกั เอ็นดนู างไม่ทิง้ นางใหข้ ายหนา้ อีก ขนุ แผนกลา่ วว่าพ่ีผิดไปแลว้
ไม่ไดล้ ืมน้องเพราะมหี ญงิ อ่นื เงยหนา้ เถอะอย่าโกรธพีเ่ ลย ขนุ แผนจึงขอโทษนางวัน
ทองและเลา่ เร่ืองราวทัง้ หมดเพอื่ ปรบั ความเขา้ ใจกบั นางวา่ สาเหตุที่ไมไ่ ดไ้ ปหากเ็ พราะ
ติดคกุ แต่คดิ ถงึ นางตลอดเวลา

กลบั มาหมายวา่ จะไปตาม พอเจา้ ไวยเปน็ ความก็ค้างสน้ิ
หวั อกใครได้แคน้ ในแผน่ ดนิ ไมเ่ ดือดดิน้ เท่าพ่ีกับวนั ทอง
คดิ อยู่ว่าจะทูลพระพันวษา เห็นช้ากว่าจะได้มาร่วมห้อง
จะเปน็ ความอิกก็ตามแตท่ ำนอง จงึ ใหล้ ูกรบั นอ้ งมารว่ มเรือน
จะเป็นตายง่ายยากไมย่ ากรัก จะแูมแกถ เหมอื นเม่ืออยใู่ นกลางเถื่อน
ขอโทษทพี่ ี่ผดิ อย่าบิดเบอื น เจา้ เพื่อนเสนหาจงอาลยั
พ่ผี ิดพี่กม็ าลุแก่โทษ จะคุมโกรธคุมแคน้ ไปถึงไหน
ความรกั พ่ียังรักระงมใจ อยา่ ตดั ไมตรีตรงึ ให้ตรอมตาย
ว่าพลางทางแอบเขา้ แนบอก ประคองยกของสำคญั มน่ั หมาย
เจา้ เนื้อทพิ หยิบชน่ื อารมณช์ าย ขอสบายสกั หน่อยอยา่ โกรธา ฯ

แป งค ฉดม ตอนออกจากคุกกว็ า่ จะไปพานางกลบั มาแต่มเี รื่องของพลายงามเกดิ ข้นึ เสียกอ่ นขุนแผนจะ

ไปทลู พระพนั วษาแตเ่ หน็ วา่ คงดำเนินเรื่องชา้ เลยให้พลายงามเป็นคนรับนางวันทองกลบั มา จะดแู ล
นางเหมือนตอนทีอ่ ยู่ด้วยกนั ในปา่ ขุนแผนขอโทษ
พผี่ ิดจงึ มาขอโทษจะโกรธเคืองไปถึงไหน ความรักมีให้เต็มหวั ใจ อย่าตดั ความสมั พันธใ์ ห้เจ็บช้า
ขนุ แผนพูดไปก็ซบนางวนั ทองไป

ใจน้องมิใหห้ มองอารมณ์หม่อม ไม่ตัดใจให้ตรอมเสนหา
ถา้ ตดั รกั หักใจแล้วไม่มา หมอ่ มอย่าวา่ เลยวา่ ฉนั ไม่คนื คิด
ถงึ ตัวไปใจยังนับอยู่ว่าผัว น้องน้กี ลวั บาปทบั เม่อื ดบั จติ
หญิงเดยี วชายครองเป็นสองมิตร ถ้ามปิ ลิดเสยี ใหเ้ ปลอ้ื งไม่ตามใจ
คราวนั้นเม่อื ตามไปกลางปา่ หน้าดำเหมอื นหนง่ึ ทามินหม้อไหม้
ชนะความงามหนา้ ดงั เทยี นชยั เขาฉุดไปเหมอื นลงทะเลลกึ
เจ้าพลายงามตามรบั เอากลบั มา ทนี ีห้ นา้ จะดำเปน็ นา้ หมกึ
กำเริบใจดว้ ยเจ้าไวยกำลังฮกึ จะพาแม่ตกลกึ ใหจ้ ำตาย

แป งค ฉดม

นางวนั ทองไม่เคยตดั ใจจากขุนแผนถ้าตัดใจแลว้ คงไมก่ ลับมาหาขนุ แผน
ตวั นางวนั ทองอยูก่ บั ขุนชา้ งแตใ่ จอยู่กบั ขุนแผนตลอด นางวนั ทองกลัวบาปทมี่ ีสามี
๒ คน ตอนหนีไปอยูป่ ่ากบั ขุนแผนก็เสยี หนา้ มารอบหนึ่งแลว้ พอขุนชา้ งฉุดไปอยู่
ด้วยก็เหมอื นโดนฉดุ ไปอยใู่ ต้ทะเลลกึ พอมาตอนน้ีพลายงามกม็ ารับกลับไปอีกกไ็ ด้
อายเขาอกี รอบ

มใิ ชห่ นุ่มดอกอยา่ กลุ้มกำเริบรกั เอาความผดิ คิดหกั ใหเ้ หือดหาย
ถ้ารกั นอ้ งปอง งปขดให้มดิ อาย ฉนั กลบั กลายแล้วหม่อมจงแาดแถน
ไปเพ็ดทูลเสยี ให้ทูลกระหมอ่ มแจง้ นอ้ งจะแต่งบายศรไี วเ้ ชิญขวัญ
ไมพ่ ักวอนดอกจะนอนอย่ดู ว้ ยกนั ไม่เช่นนัน้ ฉันไม่เลยจะเคยตัว ฯ
ดังเอากฤชแกระกรีดในอกผวั
นิจจาใจเจ้าจะให้พเี่ จบ็ จิตร พ่ีนชี้ ว่ั เพราะหม่ินประมาทความ
เกรงผดิ คดิ บาปจึงหลาบกลัว น่ีเจ้าว่าดอกจะย้ังไวแ้ งถ หา้ ม
อนื่ ไกลไหนพจ่ี ะละเล่า อย่าหวงห้ามเสนหาใหช้ า้ วัน
เสียแรงมาวา่ วอนจงผ่อนตาม จูบพลางทางปลอบประโลมขวัญ
ว่าพลางคลงึ เคล้าเข้าแนบขา้ ง วันทองกน้ั กดี ไวไ้ ม่ตามใจ
ก่ายกอดสอดเก่ยี วพัลวนั

แป งค ฉดม นางวันทองเลยบอกกบั ขุนแผนว่า ถา้ ขุนแผนรกั นางจริงต้องชว่ ยนาง

ไปทูลพระพนั วษาขอนางคนื ให้ถูกตอ้ งตามขั้นตอนนางจะแต่งบายศรีไวร้ ับขวัญ

ไม่อย่างน้ันขนุ แผนก็หา้ มแตะเนือ้ ต้องตัวนางอีก

พลกิ ผลักชักชวนใหช้ ่นื ชิด เบอื นบดิ แบ่งรกั หารว่ มไม่
สยดสยองพองเสยี วแสยงใจ พระพายพดั มาลัยตรลบลอย
แมลงภู่เฝงาเคล้าไมใ้ นไพรชอั ไมเ่ บิกบานกา้ นกลัดเกสรสรอ้ ย
บนั ดาลคงคาทพิ กะปรบิ กะปรอย พรมพรอ้ ยทอ้ งแงานภาลยั
อสนีครนื้ ครน่ั สน่ันกอ้ ง น้าแาง หาตอ้ งดอกไมไ้ ม่
กระเซน็ รอบขอบสระสมุทไท หวิวใจแล้วกห็ ลบั กบั เตียงนอน ฯ
ใบไมแ้ ห้งแกร่งเกรียบระรุบร่อน
ครั้นเวลาดึกกำดัดสงัดเงียบ พระจนั ทรแจม่ แจ้งกระจา่ งดวง
พระพายโชยเสาวรสขจายจร ระฆังฆ้องขานแข่งในวงั หลวง
ดเุ หวา่ เร้าเสียงสำเนียงกอ้ ง จติ รงว่ งระงบั สู่ภวงั ค์
วันทองนอ้ งนอนสนิททรวง

แป งค ฉดม ฉากอัศจรรย์ ขนุ แผนไดข้ ืนใจนางวนั ทองจนสำเรจ็ ในเวลาค่านนั้ เสียง

เงียบสงดั จนไดย้ ินเสียงของใบไมแ้ หง้ ดังกรอบแกรบ ลมพดั กล่นิ ดอกไม้โชย
พระจันทรก์ ็สอ่ งแสงสวา่ งนกก็ต่างรอ้ งเสยี งดัง เสยี งระฆงั จากในวงั ก็ตบี อกเวลา
นางวนั ทองที่นอนหลับสนทิ อยู่

ฝถนวา่ พลดั ไปในไพรเถือ่ น เล่ือนเปอืบ นไมร่ ทู้ ่ีจะกลับหลัง
ลดเลี้ยวเทย่ี งหลงในดงรัง ยงั มีพยคั ฆร์ า้ ยมาราวี
ทงั้ สองมองหมอบอยรู่ มิ ทาง พอนางด้ันปา่ มาถงึ ท่ี
โดดตะครบุ คาดคน้ั ในทันที แลว้ ฉุดคร่าพารไี่ ปในไพร
สน้ิ ฝถนครั้งตนื่ ตกประหม่า หวดั ผวากอดผวั สะอื้นให้
เล่าความบอกผวั ด้วยกลวั ภัย ประหลาดใจน้องผันพรั่นอุรา
ใตเ้ ตียงเสียงหนกู ก็ กุ กก แมลงมมุ ท่มุ อกท่รี มิ ฝา
ย่งิ หวาดหวน่ั พร่นั ตัวกลัวมรณา ด่ังวญิ ญาณน์ างจะพรากไปจากกาย ฯ

แป งค ฉดม กฝ็ นถ วา่ ตนหลงไปในปา่ หาทางกลับและก็ไปเจอเสือสองตัวนอนหมอบอยู่รมิ

ข้างทางแลว้ ก็ตะครุบนางเข้าไปในปา่ นางวันทองตกใจตน่ื และร้องไห้หนักมาก จากน้นั ก็
เลา่ ความฝถนใหข้ ุนแผนแถง โดยขุนแผนได้ดูดวงตามตำราประกอบกบั เวลายามท่นี างวนั
ทองฝถนจึงร้ทู ันทวี ่านางวนั ทองรวมถึงฆาตเสยี แล้ว ขุนแผนจงึ คดิ สะเดาะเคราะห์ให้นางวนั
ทองในตอนเช้า

ครานัน้ ขนุ แผนแสนสนทิ แงถ ความตามนมิ ติ กใ็ จหาย
ครง้ั นนี้ ่าจะมอี นั ตราย ฝถนร้ายสาหัสตดั ตำรา
พิเคราะห์ดทู ้ังยามอัฐกาล ก็บนั ดาลฤกษ์แรงเป็นหนกั หนา
มริ ทู้ ี่จะแถลงแจง้ กจิ จา กอดเมยี เมนิ หนา้ น้าตากระเดน็
จงึ แกลง้ เพทุบายทำนายไป ฝถนอย่างน้ีมิใช่จะเกดิ เขญ็
เพราะวิตกหมกไหมจ้ ึงไดเ้ ปน็ เนือ้ เยน็ อยู่กบั ผัวอยา่ กลัวทุกข์
พรงุ่ น้พี ่ีจะแก้เสนียดฝถน แล้วทำม่งิ สิ่งขวญั ให้เปน็ สุข
มใิ หเ้ กดิ ราคกี ลียคุ อยา่ เป็นทุกข์เลยเจ้าจงเบาใจ ฯ

แป งค ฉดม เม่ือขนุ แผนได้แถงความฝนถ ของนางวันทองก็รวู้ า่ เป็นลางบอกเหตุรา้ ยทจ่ี ะ

เกิดขึ้น แตไ่ มร่ ู้จะบอกนางยงั ไงเลยปลอบใจนางโดยแกลง้ บอกวา่ เป็นเพราะ
นางคดิ มากไปไม่ไดจ้ ะเกิดเหตุร้ายแตอ่ ยา่ งใด อยู่กบั พีไ่ ม่ตอ้ งกลวั เด๋ียวพรุง่ น้จี ะ
แกส้ ิ่งไม่เป็นมงคลใหแ้ ละทำสิ่งดีทำใหน้ างมคี วามสขุ ไม่ใหเ้ กดิ สิง่ รา้ ย ๆ สบาย
ใจได้

ครัน้ ว่ารุง่ สางสว่างแงา สุริยาแย้มเย่ียมเหลี่ยมไศล
จะกล่าวถึงพระองคผ์ ู้ทรงชยั เนาในพระท่ีนง่ั บลั ลังก์รัตน์
พรอ้ มดว้ ยพระกำนลั นกั สนม หมอบประนมเฝงาแหนแน่นขนัด
ประจำตั้งเครอ่ื งอานอย่งู านพดั ทรงเคอื งขดั ขนุ ช้างแตก่ ลางคืน
แสนถ่อยใครจะถ่อยเหมอื นมันบ้าง ทกุ อย่างท่จี ะชัว่ อ้ายหัวล่ืน
เวียนแตเ่ ป็นถ้อยความไม่ขา้ มคืน นา้ ยนื หยัง่ ไมถ่ งึ ยังดึงมา
คราวนนั้ แอง งกันดว้ ยวันทอง น่ีมันแอง งใครอกิ ไอ้ชาตขิ า้
ดำริพลางทางเสดจ็ ยาตรา ออกมาพระทน่ี ่ังจกั รพรรดิ

แป งค ฉดม วนั รุ่งขน้ึ สมเด็จพระพันวษาประทับบนบัลลงั กม์ ีนางกำนัลและสนมหมอบเฝงา
อยู่ ตั้งเครื่องกนิ และอยงู่ านพดั ตามหน้าท่ี สมเด็จพระพันวษาขดั เคืองขนุ ชา้ งตง้ั แต่
เวลากลางคืน ทรงเหน็ วา่ ขนุ ชา้ งเป็นคนชั่วคอยแตม่ ีคดีความกับผู้อ่ืน คราวกอ่ นก็
แงองเร่อื งวันทอง ครง้ั นีไ้ ม่ทราบว่าจะแอง งใครอีก พระองค์จึงเสด็จออกมาท่พี ระที่
น่งั จกั รพรรดิ

พระสตู รรดู กร่างกระจ่างองค์ ขนุ นางกราบราบลงเป็นขนดั
ทงั้ หนา้ หลงั เบยี ดเสียดเยยี ดยดั หมอบอัดถดั กนั เปน็ หลน่ั ไป
ทอดพระเนตรมาเหน็ ขุนช้างเฝงา เออใครเอาแอง งมันไปไวไ้ หน
พระหมื่นศรีถวายพลันในทันใด รับไวค้ ลีท่ อดพระเนตรพลนั
พอทรงจบแจ้งพระทัยในขอ้ หา กโ็ กรธาเคืองขนุ่ หนุ หัน
มนั เคยี่ วเข็ญทำเป็นอยา่ งไรกัน อีวันทองคนเดียวไมร่ ู้แล้ว
ราวกับไม่มีหญงิ เฝงาชิงกัน ฤๅอีวันทองนั้นมันมีแก้ว
รปู อ้ายช้างชั่วชา้ ตาแบ้งแบว ไมเ่ หน็ แววท่ีว่ามันจะรัก

แป งค ฉดม

พอทอดพระเนตรเสรจ็ กก็ รวิ้ วา่ เรื่องวันทองคนเดยี ว ทำไมไม่จบกนั

เสียทเี หมือนกบั ไมม่ ผี หู้ ญิงคนอืน่ อีกแลว้ และทรงไม่เหน็ วา่ วันทองจะมใี จรกั

ขนุ ช้าง ใครกไ็ ม่อยากไดข้ ุนชา้ งไปเป็นผัว เพราะดูรปู รา่ งหน้าตาน่าเกลยี ด

ใครจะเอาเป็นผัวเขากลัวอาย หัวหูดเู หมอื นควายทต่ี กปลัก
คราวนน้ั เปน็ ความกูถามซกั ตกหนักอยกู่ บั เถา้ ศรีประจนั
วันทองกสู ใิ หก้ ับไอแ้ ผน ไยแล่นมาอยู่กบั อ้ายชา้ งนน่ั
จมน่ื ศรไี ปเอาตัวมันมาพลัน ทง้ั วนั ทองขนุ แผนอา้ ยหมน่ื ไวย ฯ
ถอยหลังออกมาไมช่ ้าได้
ฝ่ายพระหม่นื ศรไี ดร้ บั ส่งั ตำรวจในวิ่งตะบึงมาถงึ พลัน
สั่งเวรกรมวงั ในทนั ใด แจง้ ขอ้ รบั สง่ั ไปขมีขมัน
ข้นึ ไปบนเรอื นพระหมนื่ ไวย ให้หาทัง้ สามทนั่ น้นั เข้าไป ฯ
ขนุ ชา้ งแอง งร้องฎกี าพระทรงธรรม์

แป งค ฉดม คราวก่อนก็เป็นความกนั สร้างความหนักใจใหแ้ มศ่ รปี ระจนั คราวก่อนกย็ กวันทองใหก้ บั

ขุนแผนไปแล้ว ทำไมจึงมาอยูก่ บั ขุนชา้ งอกี จึงให้จม่นื ศรีไปนำตวั วนั ทอง ขนุ แผนและจมื่นไวย

จมน่ื ศรีไดร้ ับคำสงั่ กถ็ อยหลังออกมาในไม่ช้าและสง่ั ทหารในวงั ทันทีให้ว่งิ มาอย่างเรง่ รีบและขน้ึ ไป

บนเรือนจมืน่ ไวยและแจ้งวา่ มรี บั สั่งใหร้ ีบเข้าเฝาง ทันที เพราะขนุ ชา้ งได้ยื่นคำร้องทกุ ขพ์ ระเจา้

แผน่ ดินจึงให้เรียกทง้ั สามคนมาเขา้ เฝงา

ครานน้ั วนั ทองเจา้ พลายงาม ไดแ้ ถงความคร้ามครั่นหวนั่ ไหว
ขุนแผนเรียกวนั ทองเขา้ ห้องใน ไมไ่ ว้ใจจึงเสกดว้ ยเวทมนตร์
สีข้ีผ้ึงสปี ากกนิ หมากเวท ซงึ่ วิเศษสารพดั แก้ขดั สน
น้ามนั พรายน้ามันจนั ทน์สรรเสกปน เคยคมุ้ ขังบงั ตนแตไ่ รมา
แลว้ ทำผงอิทธเิ จเขา้ เจิมพกั ตร์ คนเหน็ คนทักรักทุกหน้า
เสกกระแจะจวงจันทน์นา้ มันทา เสรจ็ แล้วก็พาวันทองไป ฯ

แป งค ฉดม ตอนน้นั นางวันทองและพลายงามไดแ้ งถ คำรับสัง่ แลว้ ร้สู ึกตนื่ เตน้

ขุนแผนจงึ เรยี กนางวันทองเขา้ ไปขา้ งในห้อง เพราะไม่ไว้ใจเลยเสกมนต์ใสน่ าง โดยเอา
ขี้ผ้ึงมาปากและกินหมากทล่ี งมนตรไ์ วเ้ ปน็ ของท่ชี ว่ ยแกป้ ถญหาทุกอยา่ ง มที ัง้
นา้ มันพรายและนา้ มนั จันทนท์ ี่ใช้พลางตัวมาตลอด แลว้ นำผงเสน่ห์มาทาหนา้ เพอ่ื ให้
คนท่เี หน็ ทีท่ ักทกุ คนตา่ งหลงรักตนและเสกเคร่ืองหอมที่ทำดว้ ยไม้จนั ทรท์ ำใหเ้ ป็น
น้ามันพอทำเสรจ็ แล้วกพ็ านางออกไป

ครานนั้ ทองประศรผี ู้มารดา คร้นั ได้แจ้งกิจจาไม่น่งิ ได้
เดก็ เอย๋ วิ่งตามมาไวไว ลงบนั ไดงนั งกตกนอกชาน
พลายชมุ พลกอดกน้ ทองประศรี กมู ใิ ชช่ ้างข่ดี อกลูกหลาน
ลกุ ขนึ้ โขยง่ โกง้ โค้งคลาน ซมซานโฮกฮากอ้าปากไป
คร้ันถงึ ยัง้ อย่ปู ระตวู งั ผู้รบั ส่ังเร่งรุดไม่หยดุ ได้
ขุนแผนวนั ทองพระหม่ืนไวย เขา้ ไปเฝาง องค์พระภมู ี ฯ

แป งค ฉดม เม่อื แมท่ องประศรแี มข่ องนางวันทองไดร้ ขู้ ่าวก็รอ้ นใจ รีบเรียกลูกหลาน
ให้ว่ิงตามมาแลว้ รีบลงจากบันไดจนตกออกนอกชาน พลายชมุ พลกเ็ ข้ากอด
กน้ นางทองประศรี นางจึงตะโกนบอกพลายชมุ พลว่าตนไม่ใช่ช้าง แล้วกล็ กุ
ขึ้น เมือ่ ถงึ หน้าประตูวัง ขนุ แผน
วันทอง และจม่นื ไวยจึงรีบไปเขา้ เฝงาพระมหากษัตริย์

ครานนั้ พระองค์ผทู้ รงเดช ปนนข ปกถ นคั เรศเรืองศรี
เห็นสามราเขา้ มาอัญชลี พระปรานีเหมอื นลูกในอทุ ร
ด้วยเดชะพระเวทวเิ ศษประสิทธิ เผอิญคิดรักใครพ่ ระทยั ออ่ น
ตรัสถามอยา่ งความราษฎร ฮ้าเฮ้ยดกู ่อนอีวนั ทอง
เมอื่ มึงกลบั มาแตป่ า่ ใหญ่ กูสใิ ห้ไอ้แผนประสมสอง
คร้นั กูขดั ใจให้จำจอง ตวั ของมึงไปอยแู่ หง่ ไร
ทำไมไมอ่ ยู่กบั อา้ ยแผน แลน่ ไปอยกู่ ับอ้ายช้างใหม่
เดมิ มึงรกั อา้ ยแผนแลน่ ตามไป ครั้นยกใหส้ เิ ต้นกลบั เล่นตัว

แป งค ฉดม เม่อื พระพนั วษาเห็นท้ังสามคน (ขุนแผน พระไวย และนางวนั ทอง) เดินเข้ามา

กเ็ กิดความเอน็ ดูอยา่ งลกู จึงตรัสถามความวา่ เมอ่ื กลับมาจากปา่ ที่ตดั สินให้ไปอยู่กับ
ขุนแผนเป็นอยา่ งไร ให้ไปอยูก่ ับขุนแผนทำไมถึงไมไ่ ปอยู่แต่กลับไปอยกู่ บั ขุนช้าง

อยู่กบั อา้ ยชา้ งไม่อยู่ได้ เกิดรงั เกียจเกลยี ดใจด้วยชังหวั
ดูยักใหมย่ ้ายเกา่ เฝงาเปลย่ี นตวั ตกวา่ ชวั่ แล้วมึงไมไ่ ยดี ฯ
ครานั้นวันทองได้รบั สง่ั ละล้าละลังประนมก้มเกศี
หัวสยองพองพร่นั ทันที ทูลคดพี ระองค์ผทู้ รงธรรม์
ขอเดชะละอองธลุ ีบาท องค์หริรักษ์ราชรงั สรรค์
เมือ่ กระหมอ่ มฉนั มาแต่อารญั ครัง้ นัน้ โปรดประทานขนุ แผนไป
คร้นั อยู่มาขุนแผนตอ้ งจำจอง กระหมอ่ มฉนั มที อ้ งนั้นเตบิ ใหญ่
อย่ทู ี่เคหาหน้าวดั ตะไกร ขุนช้างไปบอกวา่ พระโองการ

แป งค ฉดม พอจะยกใหไ้ ปอยกู่ ับขนุ ชา้ งกร็ งั เกยี จขุนช้างข้นึ มา เปลย่ี นไปเปลี่ยนมามนั ไม่ดี

เมอ่ื นางวนั ทองได้รับสง่ั กร็ สู้ กึ ละล้าละลงั จึงประนมมือไหว้เหนอื หวั และรสู้ ึกกลวั มาก
นางวนั ทองทูลขอพระพันวษาวา่ เม่อื ตอนทอี่ อกจากปา่ พระองคย์ กหม่อมฉนั ให้ขุนแผน
ตอ่ มาขุนแผนถกู เข้าคุก นางไดต้ ัง้ ทอ้ ง ขนุ ช้างกเ็ ขา้ มากระหมอ่ มไปอยูด่ ้วยโดยอา้ งวา่
เป็นพระบญั ชาของพระองค์

มีรบั ส่งั โปรดปรานประทานให้ กระหม่อมฉันไม่ไปกห็ ักหาญ
ยือ้ ยุดฉุดคร่าทำสามานย์ เพอ่ื นบ้านจะชว่ ยกส็ ดุ คิด
ดว้ ยขนุ ชา้ งอา้ งว่ารบั สั่งให้ ใครจะขัดขืนไวก้ ก็ ลวั ผดิ
จนใจจะมิไปก็สุดฤทธิ ชีวิตอยู่ใต้พระบาทา ฯ
คราน้ันพระองคผ์ ทู้ รงภพ แงถ จบกร้วิ ขุนชา้ งเป็นหนกั หนา
มีพระสงิ หนาทตวาดมา อ้ายบ้าเยอ่ หยงิ่ อา้ ยลิงโลน
ตกว่ากหู าเป็นเจา้ ชวี ิตไม่ มงึ ถือใจวา่ เปน็ เจา้ ทโ่ี รงโขน
เป็นไม่มีอาญาสทิ ธคิ ดิ ดึงโดน เที่ยวทำโจรใจคะนองจองหองครนั

แป งค ฉดม คิดวา่ พระองค์มคี ำสง่ั ใหม้ าฉุดกระหม่อมไป เพอ่ื นบ้านก็เกรงกลวั เพราะคิด
ว่าเป็นพระบัญชาของพระองค์ พระพันวษาได้แงถ ก็ทรงกร้ิวขุนชา้ งมาก จงึ
ตวาดเสยี งดังลัน่ ว่าถ้าพระองค์ไมเ่ ปน็ กษัตรยิ ์ ขนุ ชา้ งกค็ งมองไม่เหน็ หวั เท่ยี ว
ทำตัวเปน็ โจรอวดดี

เลย้ี งมึงไม่ได้อ้ายใจรา้ ย ชอบแต่เฆ่ียนสองหวายตลอดสัน
แล้วกลับความถามขา้ งวันทองพลนั เออเมือ่ มนั ฉุดคร่าพามึงไป
ก็ชา้ นานประมาณไดส้ ิบแปดปี คร้งั น้ที ำไมมงึ จงึ มาได้
นม่ี งึ หนมี ันมาฤๅว่าไร ฤๅวา่ ใครไปรบั เอามงึ มา ฯ
บังคมคัลประนมก้มเกศา
วนั ทองแงถ ถามใหค้ รา้ มครน่ั พระอาญาเป็นพ้นลน้ เกล้าไป
ขอเดชะพระองคท์ รงศักดา กระหมอ่ มฉนั จงึ กลบั คืนมาได้
คร้ังนจ้ี มนื่ ไวยน้ันไปรบั ขนุ แผนกม็ ไิ ดป้ ระเวณี
มใิ ชย่ ้อนยอกทำนอกใจ ขนุ ชา้ งจึงหาความวา่ หลบหนี
แต่มานน้ั เวลาสักสองยาม ชวี ีอยใู่ ต้พระบาทา ฯ
ขอพระองคจ์ งทรงพระปรานี

แป งค ฉดม อ้ายขุนชา้ งนม่ี นั รา้ ยนกั มันคงต้องโดนหวาย พระพนั วษากต็ รสั ถามนางวนั ทองว่าเม่อื

ขุนช้างฉดุ ไปเปน็ เวลาประมาณ ๑๘ ปี ทำไมถงึ หนมี าได้ นางวนั ทองได้แงถ คำถามก็รสู้ กึ
กลัวนางวันทองกราบทูลสมเดจ็ พระพนั วษาว่าจม่นื ไวยไปรับตอนกลางคืน ขุนช้างจึงคดิ ว่า
หนีออกมา ขนุ แผนก็ไมไ่ ดท้ ำอะไรไม่ดีไม่งาม นางทลู ขอความกรุณาจากสมเดจ็ พระพันวษา

ครานนั้ พระองคผ์ ทู้ รงเดช แถงเหตขุ ุน่ เคืองเป็นหนักหนา
อ้ายหม่ืนไวยทำใจอหังการ์ ตกวา่ บ้านเมอื งไม่มีนาย
จะปรึกษาตราสินให้ไม่ได้ จงึ ทำตามน้าใจเอาง่ายง่าย
ถ้าฉวยเกิดฆ่าแถนกนั ล้มตาย อนั ตรายไพรเ่ มืองกเ็ คอื งกู
อวี ันทองกใู ห้ไอ้แผนไป อา้ ยชา้ งบงั อาจใจทำจู่ลู่
ฉุดมันข้ึนช้างอ้างถงึ กู ตะคอกข่อู ีวนั ทองให้ตกใจ
ชอบตบให้สลบลงกับท่ี เฆ่ียนตีเสียใหย้ ับไมน่ ับได้
มะพรา้ วห้าวยดั ปากให้สาใจ อา้ ยหมนื่ ไวยกโ็ ทษถงึ ฉกรรจ์

แป งค ฉดม เมือ่ พระพนั วษาไดแ้ งถ ความจากนางวันทอง ก็โกรธจมน่ื ไวยท่ีทำการอุกอาจทำ

เหมือนบา้ นเมืองไม่มีกฎหมาย ถา้ เกดิ มีการฆา่ แถนล้มตายประชาชนจะขุ่นเคอื งพระ
พันวษาได้ ทางด้านขนุ ชา้ งกผ็ ิดทไี่ ปฉุดตัวนางวนั ทองมา แล้วยังอา้ งชือ่ พระ
พนั วษาไปข่มขูพ่ าตัวนางวันทองมา ตอ้ งเฆีย่ นตีขุนช้างหลาย ๆ ที แลว้ เอามะพร้าว
หา้ วยดั ปาก

มึงถอื วา่ อีวันทองเป็นแม่ตวั ไมเ่ กรงกลัวเวโ้ ว้ทำโมหันธ์
ไปรับไยไมไ่ ปในกลางวัน อา้ ยแผนพ่อนั้นก็เปน็ ใจ
มันเหมอื นววั เคยขาม้าเคยขี่ ถึงบอกกูว่าดหี าเช่ือไม่
อา้ ยชา้ งมันก็แงองเป็นสองนัย วา่ อ้ายไวยลักแมใ่ หบ้ ิดา
เปน็ ราคขี อ้ ผิดมีติดตวั หมองมวั มลทนิ อยูห่ นักหนา
ถา้ อ้ายไวยอยากจะใคร่ได้แมม่ า ชวนพอ่ แอง งหาเอาเปน็ ไร
อยั การศาลโรงก็มีอยู่ ฤๅว่ากูตัดสินใหไ้ ม่ได้
ชอบทวนดว้ ยลวดให้ปวดไป ปรับไหมใหเ้ ทา่ กบั ชายชู้

แป งค ฉดม จม่ืนไวยก็มคี วามผิดฉกรรจ์ทไี่ ปพาตวั นางวันทองมากลางดึก คงจะมขี นุ แผนผู้เป็นพอ่

คอยหนุนหลัง เพราะวา่ ขุนชา้ งเอาเร่อื งมาบอกพระพนั วษาว่าจมืน่ ไวยฉดุ นางวนั ทองกลับไป
ให้พ่อถือว่าเป็นความผิด ถ้าจมื่นไวยอยากได้ตัวแม่ทำไมไม่พาพอ่ มาแอง งศาล หรอื คดิ วา่ พระ
พนั วษาไมส่ ามารถตัดสินใหไ้ ด้ ต้องลงโทษดว้ ยลวดและปรบั แล้วรบั ส่งั วา่ จะตอ้ งแกป้ ถญหานี้
ให้จบเสียที

มันเกดิ เหตทุ ้งั น้กี ็เพราะหญงิ จึงหงึ หวงชว่ งชิงยงุ่ ย่งิ อยู่
จำจะตดั รากใหญ่ให้หล่นพรู ใหล้ กู ดอกดกอยูแ่ ตก่ ิง่ เดยี ว
อีวนั ทองตวั มนั เหมอื นรากแกว้ ถ้าตัดโคนขาดแลว้ ก็ใบเห่ียว
ใครจะควรสูส่ มอย่กู ลมเกลียว ใหเ้ ดด็ เด่ยี วรกู้ ันแตว่ ันน้ี
เฮ้ยอีวนั ทองว่ากะไร มึงตง้ั ใจปลดปลงใหต้ รงที่
อยา่ ภวงั ค์กงั ขาเปน็ ราคี เพราะมงึ มผี วั สองกูตอ้ งแคน้
ถ้ารกั ใหม่ก็ไปอยูก่ บั อา้ ยช้าง ถา้ รักเกา่ เข้าข้างอ้ายขุนแผน
อยา่ เวียนวนไปให้คนมันหมิน่ แคลน ถ้าแม้นมึงรักไหนใหว้ า่ มา ฯ

แป งค ฉดม จะต้องตัดรากใหญ่ (ปญถ หา) ใหเ้ หลือลูกดอกก่งิ เดียว (ใหน้ างวันทองตัดสนิ ใจเลือก

เพียงหนง่ึ ) นางวันทองเหมอื นกบั รากแกว้ ถ้าตัดโคนไดแ้ ล้วใบก็จะเหย่ี วไปเอง พระพนั วษา
ตรัสถามว่านางวนั ทองจะตกลงจะเอาอย่างไร อยา่ ลงั เลเพราะมที ั้งผวั และลูก ถ้ารักใหมก่ ใ็ ห้
ไปอยกู่ บั ขนุ ชา้ ง แต่ถ้ารกั เก่ากเ็ ลอื กขนุ แผน อยา่ ชักช้าคนจะนนิ ทาเอาได้ จะเลือกใครก็วา่
มา

ครานน้ั วนั ทองแถงรับสัง่ ให้ละลา้ ละลังเป็นหนักหนา
ครนั้ จะทลู กลวั พระราชอาชญา ขุนชา้ งแลดตู ายกั คิว้ ลน
พระหม่นื ไวยใช้ใบใ้ หแ้ ม่ว่า บุ้ยปากตรงบดิ าเปน็ หลายหน
วันทองหมองจติ รคดิ เวยี นวน เปน็ จนใจนง่ิ อย่ไู ม่ทลู ไป ฯ
หาไดย้ ินวันทองทูลขึน้ ไม่
ครานั้นพระองค์ทรงธรณินทร์ ฤๅมงึ ไม่รกั ใครใหว้ า่ มา
พระตรสั ความถามซกั ไปทนั ใด จะอยู่ดว้ ยลกู ชายก็ไม่วา่
จะรักชูช้ ังผัวมึงกลวั อาย แตน่ เ้ี บ้อื งหนา้ ขาดเดด็ ไป ฯ
ตามใจกูจะให้ดังวาจา

แป งค ฉดม นางวันทองได้แถงคำพระพันวษากเ็ กดิ ลังเลว่าจะเลอื กใคร มองไปทางขนุ

ช้างก็ยักคว้ิ มองไปทางจมืน่ ไวยกท็ ำปากบุ้ยไปตรงพ่อ วนั ทองคิดวนไปวนมา
ก็ยังไมท่ ูลอะไรแกพ่ ระพันวษา พระพนั วษาไมเ่ หน็ วา่ นางวนั ทองทลู อะไร ทรง
ตรสั ถามต่อวา่ หรอื วา่ ไม่รักใครใหว้ า่ มา จะไปอยู่กับลกู ไหมตามแตใ่ จแต่ถา้ ตอบ
มาแลว้ จะเปล่ยี นแปลงไมไ่ ด้

นางวนั ทองรับพระราชโองการ ให้บนั ดาลบังจิตรหาคิดไม่
อกุศลดลมัวใหช้ ั่วใจ ด้วยส้ินในอายุที่เกิดมา
คดิ คะนงึ ตะลึงตะลานอก ดงั ตวั ตกพระสเุ มรุภผู า
ให้อทุ ัจอดั อ้ันตันอรุ า เกรงผดิ ภายหนา้ กส็ ดุ คิด
จะวา่ รักขุนชา้ งกะไรได้ ทีจ่ รงิ ใจมไิ ดร้ ักแตส่ ักหนิด
รักพอ่ ลูกหว่ งดังดวงชีวิต แม้นทลู ผิดจะพโิ รธไมโ่ ปรดปราน
อยา่ เลยจะทูลเปน็ กลางไว้ ตามพระทยั ทา้ วจะแยกให้แตกฉาน
คิดแล้วเทา่ น้ันมิทันนาน นางกม้ กรานแล้วก็ทูลไปฉบั พลัน

แป งค ฉดม นางวนั ทองรบั พระราชโองการแตก่ ็คิดไมอ่ อก อาจจะเพราะถงึ เวลาส้ิน

อายุ จึงทำใหป้ ระหมา่ และเกรงวา่ จะตัดสินใจผิด จะวา่ รกั ขนุ ช้างก็ไม่ไดเ้ พราะ
ตนไมไ่ ดร้ ัก รกั ผูเ้ ปน็ พอ่ และหว่ งลกู มาก ถา้ เกิดทลู พระพันวษาผดิ พระองค์คง
กริ้ว จงึ ทูลเป็นกลาง ๆ ตามแต่พระทยั ของพระพันวษาว่าจะตัดสินใจอย่างไร

ความรักขุนแผนก็แสนรัก ด้วยร่วมยากมานักไมเ่ ดียดฉันท์
สลู้ ำบากบกุ ป่ามาด้วยกนั สารพันอดออมถนอมใจ
ขนุ ช้างแต่อยู่ด้วยกันมา คำหนักหาไดว้ า่ ใหเ้ คืองไม่
เงินทองกองไว้มใิ หใ้ คร ข้าไทใชส้ อยเหมอื นของตวั
จมน่ื ไวยเลา่ กเ็ ลือดท่ีในอก กห็ ยบิ ยกรักเท่ากันกับผัว
ทลู พลางตัวนางระเร่ิมรัว ความกลวั พระอาญาเปน็ พ้นไป ฯ
แงถ จบแค้นคงั่ ดังเพลงิ ไหม้
ครานน้ั พระองคผ์ ทู้ รงภพ ดดู เู๋ ปน็ ไดอ้ ีวันทอง
เหมือนดนิ ประสวิ ปลิวตดิ กบั เปลวไแ

แป งค ฉดม จึงทลู ออกไปวา่ ขนุ แผนนน้ั ก็แสนรกั รว่ มทุกข์ร่วมสุขดว้ ยกันมานาน ขุนช้างอยดู่ ว้ ยกัน

มากไ็ มเ่ คยทำเรื่องใหข้ ุ่นเคืองใจและมเี งนิ ทองบ่าวไพรใ่ ชไ้ มข่ ัดสน ส่วนจมื่นไวยที่เปน็ ลกู
ชายก็เปน็ เหมอื นเลือดในอก ย่อมรกั เทา่ กบั รกั ผวั อยแู่ ล้ว ทูลเสร็จนางวนั ทองกส็ น่ั ดว้ ย
ความกลวั หลังจากนางวนั ทองทูล

พระพนั วษากริว้ อย่างมากเหมือนดนิ ประสวิ ทโี่ ดนไแแล้วปะทุ

จะว่ารกั ข้างไหนไม่ว่าได้ นา้ ใจจะประดังเขา้ ทงั้ สอง
ออกนนั่ เข้านี่มสี ำรอง ย่งิ กว่าทอ้ งทะเลอนั ลา้ ลึก
จอกแหนแพเสาสำเภาใหญ่ จะทอดถมเทา่ ไรไมร่ ู้สึก
เหมือนมหาสมทุ รสุดซึง้ ซึก นา้ ลกึ เหลอื จะหยงั่ กระทั่งดิน
อิฐผาหาหาบมาทมุ่ ถม กจ็ ่อมจมสูญหายไปหมดสนิ้
อีแสนถ่อยจัญไรใจทมิฬ ดงั เพชรนิลเกิดขึ้นในอาจม
รูปงามนามเพราะนอ้ ยไปฤๅ ใจไม่ซ่อื สมศักดิเทา่ เสน้ ผม
แตใ่ จสัตว์มนั ยังมีทน่ี ิยม สมาคมกแ็ ต่ถงึ ฤดมู ัน

แป งค ฉดม

นางวนั ทองไม่ยอมบอกว่าจะเลอื กใคร พระพันวษารับด่านางวา่ รักขา้ งไหนเลอื ก
ไม่ถูกจะเอาไว้สำรองทัง้ สอง ย่งิ กว่าความลกึ ของทะเลทอดสมอลกึ เกนิ จะหยั่งถึงได้
คนถอ่ ย จญั ไร ใจทมฬิ เหมอื นเพชรที่เกดิ ในส่งิ สกปรก หน้าตาสวยงามชื่อเพราะ
นอ้ ยไปหรอื ถึงได้จิตใจไม่ซื่อเทา่ กบั เสน้ ผม เลวกวา่ สตั วเ์ พราะสัตวย์ ังมีฤดผู สมพันธ์ุ

มงึ น่ีถอ่ ยย่งิ กวา่ ถ่อยอีท้ายเมือง จะเอาเรอ่ื งไม่ไดส้ ักสิ่งสรรพ์
ละโมบมากตัณหาตาเป็นมัน สกั รอ้ ยพนั ให้มึงไมถ่ งึ ใจ
ว่าหญิงช่ัวผัวยังคราวละคนเดียว
หนักแผน่ ดินกูจะอยไู่ ย หาตามตอมกนั เกรียวเหมือนมงึ ไม่
กเู ล้ียงมึงถึงใหเ้ ป็นหัวหมืน่ อา้ ยไวยมงึ อย่านับว่ามารดา
อา้ ยขุนช้างขนุ แผนท้งั สองรา คนอน่ื รวู้ ่าแมก่ ็ขายหนา้
กจู ะหาเมียใหอ้ ย่าอาลยั

แป งค ฉดม พระพนั วษาด่านางวนั ทองว่าถ่อยมาก บ้าตัณหา มผี ูช้ ายเป็นรอ้ ยเปน็ พัน

คนก็ไมถ่ ึงใจหญงิ ช่ัวยังมีผัวคราวละคน ไม่ไดม้ หี ลายคนแบบนีจ้ ะอยู่ใหห้ นกั
แผน่ ดินทำไม ทรงหันไปตรัสกบั จม่นื ไวยว่าอยา่ นับนางวนั ทองเป็นแม่ หาก
พระไวยเรียกแม่จะอายเขาได้ จากน้ันรบั ส่ังกับขุนช้างกบั ขนุ แผนว่าพระองค์จะ
ทรงหาเมียใหม่ให้

หญงิ กาลกณิ ีอแี พศยา มันไม่น่าเชยชิดพสิ มยั
ทร่ี ปู รวยสวยสมมถี มไป มงึ ตดั ใจเสยี เถดิ อคี นนี้
เร่งเร็วเหวยพระยายมราช ไปแถนแาดเสียใหม้ นั เปน็ ผี
อกเอาขวานผา่ อย่าปรานี อยา่ ใหม้ โี ลหติ ติดดนิ กู
เอาใบตองรองไว้ใหห้ มากนิ ตกดินจะอปั รยี ก์ าลอี ยู่
แนถ ให้หญิงชายทง้ั หลายดู สั่งเสรจ็ เสด็จสู่ปราสาทชยั ฯ

แป งค ฉดม

รับส่ังว่าวนั ทองเปน็ หญงิ อพศยา สวยแตร่ ปู ให้ขนุ ชา้ งขนุ แผนตัดใจเสยี เถิด

แล้วรับสงั่ ใหเ้ อานางวันทองไปประหารชวี ิต เอาขวานผ่าอก

แลว้ เอาใบตองมารองเลอื ดใหห้ มากนิ อยา่ ให้เลอื ดอปั รีย์กาลีตกถึงพ้ืนดินเลย ให้

ประหารต่อหน้าชาวบา้ น รบั สัง่ เสรจ็ กเ็ สด็จเขา้ สู่ปราสาทที่ประทบั

ค ณบ ค่ดข อง ฉรรณ ค ด ท

ข นบช้ดง ข นบแผ น

ตอน ขนุ ช้างถวายฎกี า

คุณค่าด้านพน อวนญด

๑. ความกตญั ญเู ปน็ เครื่องหมายของคนดี เราจึงควรมีความกตัญญตู อ่
บิดามารดาผูท้ ่ีให้ กำเนดิ เรามา

๒. การศกึ ษาเป็นสิ่งสำคัญสมัยกอ่ นเดก็ ผูช้ ายจะเรียนหนังสอื ทว่ี ัด
๓. วดั เปน็ สถานท่ีผกู พันกับชวี ติ ของคนไทยตัง้ แตอ่ ดีต จนถงึ ปจถ จบุ ัน
๔. ในสมัยกอ่ นจะมกี ารมัดจกุ โกนจุกและนุง่ โจงกระเบนผูกขวัญรับขวัญ
๕. ผชู้ ายมกี ารถวายตวั เขา้ รบั ราชการ
๖. สมยั กอ่ นจะใชส้ มนุ ไพรรกั ษาแผล และมีความเชื่อในส่ิงศักดส์ิ ิทธ์ิ
๗. สมัยกอ่ นเดนิ ทางโดยเทา้ และการข่มี ้า
๘. พ่อแม่ทกุ คนรักลูกและ ยอมเสียสละทุกอย่างเพ่อื ลูกได้

ค ณบ ค่าด้ดน ฉรรณ ชงถป์

ฯ . กดรบ รรคดคภฉญดร (พสดฉรจ น ์คท) จนั ทรก์ ระจา่ งทรงกลดหมดมฆส้นิ
เสกขมิ้นว่านยาเข้าทาตัว
แงาขาวดาวเดน่ ดวงสว่าง
จงึ เซน่ เหลา้ ขา้ วปลาให้พรายกิน

ะ . กดรพรรณ น ดภฉญดร (น ดรทป รดภมท ์ค)

จะเป็นตายงา่ ยยากไม่จากรกั จะแมู แถกเหมอื นเมอื่ อยู่ในกลางเถ่อื น
ขอโทษท่พี ี่ผิดอย่าบดิ เบอื น เจา้ เพื่อนเสนห่ าจงอาลัย

ั . สะท้อน ถ งธอดรมณภ์ กร็ แคน้ แงะสะพท อนน มจ (พภถร็ ฉดท งณ)

ยิ่งคดิ เดือดดาลทะยานใจ ฉวยไดก้ ระดานชนวนมา
ร่างแอง งทอ่ งเทยี บให้เรียบร้อย ถอ้ ยคำถี่ถ้วนเป็นหนกั หนา...

า . ใช้ถ้อยคำพกดถค ฉดมพช์รดสะพท อนน มจ (สณงงดป์ง ค พสถคณ)

...วนั นี้แมจ่ ะลาพอ่ พลายแลว้ จะจำจากลกู แกว้ ไปสญู สิ้น
พอบ่ายก็จะตายลงถมดิน ผนิ หน้ามาแมจ่ ะขอชม
เกดิ มาไมเ่ หมือนกบั เขาอื่น มไิ ด้ชน่ื เชยชดิ สนิทสนม... ...

ค บณ ค่าด้ดน สงณค ม

1. ค ฉดมพช อน่พรอน่ง ยสคชดสต รม์ น สงณค มยท ค
จากเรอ่ื งจะเหน็ ได้ว่าทัง้ ขุนแผนและพระจมื่นไวยฯ ตา่ งกเ็ ล้ยี งผี เลี้ยงกมุ าร มี

คาถาอาคมไวป้ อง งกันตัวท้ังคู่ และยังมีการดูฤกษ์ยาม และมกี ารทำนายฝนถ อีกด้วย

ะ . ญดน ะแงะบ ท บ ดท ข อง สต รมทน สงณค ม
นางวนั ทองเปน็ ตวั อยา่ งของสตรีไทยสมยั โบราณโดยแท้ คอื เกดิ มาเพ่ือเปน็ ภรรยา

และมารดา ชวี ติ นางวนั ทองถกู กำหนดเส้นทางของชีวิตใหเ้ ป็นไปตามความตอ้ งการของคน
อ่ืนทัง้ สน้ิ เม่อื สมเด็จพระพนั วษาทรง เปขดโอกาสใหน้ างเลือกทางเดนิ ของชวี ิตตนเอง
นางกว็ า้ วุน่ ใจไมอ่ าจตดั สินใจได้

3. บ ท บ ดท ข อง กซ ตณรถยต์ ่อป ระช ดช น มน สงณค มยท ค
สมเดจ็ พระพันวษานน้ั จะเหน็ ไดว้ า่ แมจ้ ะทรงเป็นเจ้าชวี ิต มพี ระราชอำนาจ

อนั ล้นพน้ แตก่ ม็ ไิ ด้ทรงใช้อำนาจอยา่ งปราศจากเหตผุ ลหรอื ด้วยพระอารมณ์ หากได้
ทรงปอบิ ัติอยา่ งเหมาะสม และทรงมพี ฤตกิ รรมไปในทางทสี่ มเหตสุ มผลทีส่ ดุ
เน่ืองจากตอ้ งแกไ้ ขปถญหาระดับประเทศแล้วยังต้องแกไ้ ขปญถ หาระดบั ครอบครวั ของ
ประชาชน

า . ค่ดน คถมแงะค ฉดมพช อ่นพกค่ทฉกบณสต รท
สงั คมไทยไม่นิยมสตรีเย่ียงนางวนั ทอง คอื มีสามีสองคน

ในเวลาเดียวกนั แมโ้ ดยแท้จรงิ แล้วการที่มีสามีสองคนนัน้ มิใช่เกิดจากความปรารถนา
ของนางเอง แตจ่ ดุ น้สี ังคมกลับมองข้าม เหน็ แตเ่ พียงผวิ เผนิ ว่านางน่ารงั เกยี จ

ข บน ช้ดง ข นบแผ น

ตอน ขนุ ช้างถวายฎีกา

จ บ แล้ฉ