เ ที่ ย ว S l o w L i f e พ า หั ว ใ จ ไ ป บ้านแหลมกรวด D - H O P E Decentralized Hands-On Program Exhibition K O H M A K | P A K P H A Y U N | P H A T T A L U N G
E - B O O K
สารบัญ ข้อมูลทั่วไปของชุมชน.....................2 แผนที่การท่องเที่ยวชุมชน.................3 10 แชมป์ D-HOPE บ้านแหลมกรวด Easy Zaab..........................................4 Relax Herb.........................................5 ถีบสองล้อ ปิ่นโตห้อยท้าย ไปจ่ายตลาด ............6 ผู้เฒ่าเล่าเรื่อง..........................................8 วิถีเศรษฐกิจพอเพียง.................................9 ล่องเรือฟอกปอด กอดทะเล........................10 อยากรู้วิถีประมงต้องลงมือทำ ......................12 ประติมากรรมทราย...................................13 ไซมงคล.................................................14 ดูแล้วทำ ตามภูมิปัญญา..............................15 โปรแกรมท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์.......16 กิจกรรมท่องเที่ยวอื่นๆ โดยชุมชน.......18 1
ล่องเรือฟอกปอด กอดทะเล ผู้เฒ่าเล่าเรื่อง วิถีเศรษฐกิจพอเพียง บ้านแหลมกรวด อยู่ในเกาะหมากซึ่งซึ่ ตั้งตั้อยู่ในทะเลสาบสงขลาตอนกลาง เกาะหมากมีพื้นที่ราว 164 ตาราง กิโลเมตร โดยส่วนใหญ่เป็นพื้นที่น้ำ กว่าว่ร้อร้ยละ 60 ภูมิประเทศมีลักษณะเป็นเนิน เตี้ยๆ ขนานไปกับทะเลสาบ มีป่า พรุ ป่าชายเลน พื้นที่ส่วนใหญ่ใช้ ประโยชน์ในการเกษตร เป็นที่อยู่ อาศัย และทำ การประมงรอบเกาะ ตำ บลเกาะหมาก ประกอบด้วย 11 หมู่บ้าน มีประชากรประมาณ 7,400 คน จำ นวน 2,300 ครัวรัเรือรืน ส่วน ใหญ่ประกอบอาชีพชีด้านการเกษตร และการประมง เนื่อนื่งจากเกาะหมาก เป็นป็เกาะสามน้ำ คือคืมีทั้มีงทั้น้ำ จืดจืน้ำ กร่อร่ย และน้ำ เค็มค็ล้อล้ม รอบ ทรัพรัยากรสัตสัว์น้ำว์น้ำจึงจึอุดมสมบูรบูณ์ ทั้งทั้ยังยัมีหมีมู่เมู่กาะสี่ เกาะห้าห้หรือรืเกาะรังรันก อันอัเป็นป็แหล่งล่เศรษฐกิจกิสำ คัญคัซึ่งซึ่ครั้งรั้ หนึ่งนึ่รัชรักาลที่ 5 ได้เด้สด็จด็ประพาสต้นต้ ใน วันวัที่ 22-28 กรกฎาคม พ.ศ. 2432 อีกอีด้วด้ย ความเป็นป็มาของบ้าบ้นแหลมกรวด ชื่อชื่ แหลมกรวดเป็นป็ชื่อชื่ที่นั ที่ กนัเดินดิเรือรืเรียรีก ขานกันกัเนื่อนื่งจากมีหมีาดกรวดทรายยื่นยื่ เป็นป็แหลมออกไปจากชายฝั่ง ไปบรรจบ กับกัตำ บลเกาะใหญ่ อำ เภอกระแสสินสิธุ์ จังจัหวัดวัสงขลา ในอดีตดีนักนัเดินดิเรือรืต้อต้ง ใช้คช้วามระมัดมัระวังวัเมื่อมื่ผ่าผ่นเส้นส้ทางนี้ ข้อมูลทั่วไปของชุมชน ไซมงคล ถีบสองล้อ ปิ่นโตห้อยท้าย ไปจ่ายตลาด อยากรู้วิถีประมงต้องลงมือทำ ดูแล้วทำ ตามภูมิปัญญา ประติมากรรมทราย Easy Zaab Relax Herb 2
3 ไข่ในหิน อุโมงต้นยาง เขาชันรีสอร์ท หน่วยพิทักษ์ป่า อ่าวท่ายาง บ้านปลา ม.9 สวนกะเศกฟาร์มสเตย์ สะวันน่าเกาะหมาก สะพานเกาะเสือ ต้นอ้อยรีสอร์ท ช่องฟืนรีสอร์ท วัดเกาะโคบ ชมดาว ลานยอ ุ
1.Easy Zaab 1.Easy Zaab น้ำ พริกเจ๊ะสะ วิสาหกิจชุมชนกลุ่มแม่บ้านเกาะ หมากสามัคคี ได้แปรรูปอาหาร ทะเลในชุมชน ในรูปแบบน้ำ พริก โดยมีตัวชูโรงเป็นน้ำ พริกต้มยำ กุ้ง กรอบ ซึ่งใช้กุ้งสามน้ำ ที่มีรสชาติ เป็นเอกลักษ์เฉพาะถิ่น นักท่องเที่ยวสามารถทำ น้ำ พริก จากวัตถุดิบในชุมชนด้วยตนเอง ค่าบริการ 120 บาท นางเจ๊ะสะ รักดินแดน โทร 083-3996780 10 แชมป์ บ้านแหลมกรวด 10 แชมป์ บ้านแหลมกรวด 4
2.Relax Herb 2.Relax Herb สปาแช่เท้าสมุนไพรพื้นบ้าน สปาแช่เท้าที่รังสรรค์จากสมุนไพร ในท้องถิ่น 9 ชนิด สืบทอดภูมิปัญญา การรักษาแบบโบราณที่ได้ศึกษามาจาก ปราชญ์ในชุมชน และได้อนุรักษ์และขยาย พันธุ์สมุนไพรพื้นบ้านด้วย นักท่องเที่ยวสามารถทำ สปาแช่เท้า และนวดฝ่าเท้าเพื่อความผ่อนคลาย นอกจากนี้ ยังมีผลิตภัณฑ์สมุนไพรแห้ง สำ เร็จรูป และมียาหม่องสมุนไพรด้วย ค่าบริการ 300 บาท/ชั่วโมง นางสาวสินี ทองสุกแสง โทร 06-12693574 5
3.ถีบสองล้อ 3.ถีบสองล้อ ปิ่นโตห้อยท้าย ปิ่นโตห้อยท้าย ไปจ่ายตลาด ไปจ่ายตลาด นา ง ส า ว ภัทรดา โฮ โทร 084-9001471 Low Carbon & Low Plastic ปั่นจักรยานยามเช้า เที่ยวตลาดนัด ชุมชน หิ้วปิ่นโตซื้อขนมพื้นบ้าน ชื่นชม ธรรมชาติของป่าพรุสองข้างทาง ชมควายไล่ทุ่ง วัวเล็มหญ้า นกหาปลา หมูทำ นาแห้ว จากนั้นไปไหว้เจดีย์ทอง วัด เกาะโคบริมทะเลสาบสงขลา ค่าบริการ 100 บาท/คน ค่าไกด์นำ เที่ยว 300 บาท/ทริป 6
7
ปลีกแสงนีออน นอนดูดาว ฟังผู้เฒ่าเล่า ประวัติความเป็นมา เรื่องราว เรื่องเล่าของ ชุมชนในอดีต ที่ชมดาวลานยอ สามารถมองเห็นดวงดาวได้ อย่างชัดเจน เพียงปิดไฟ งดใช้แสงนิออน ช่วย ประหยัดพลังงาน และให้นักท่องเที่ยวได้สัมผัส กับบรรยากาศทะเลอย่างใกล้ชิด ค่าบริการ 300 บาท/ครั้ง นายสมพร สุวรรณเรืองศรี โทร 097-1257204 4.ผู้ ผู้ ผู้ เ ผู้ เฒ่ฒ่ ฒ่ า ฒ่ าเล่ล่ ล่ า ล่ าเรื่รื่ รื่อรื่ ง 8
สวนพรวนิตย์ ครูวนิตย์ได้ใช้พื้นที่ทุกส่วนรอบบ้าน 2-3 ไร่ ให้เกิดประโยชน์คุ้มค่า ด้วยการปลูกพืช ผักสวนครัว และไม้ยืนต้นหลากหลายชนิด โดยใช้วิธีปลูกและดูแลแบบเกษตรอินทรีย์ ทำ ปุ๋ย และน้ำ หมักจากธรรมชาติด้วย ตนเอง ผักสวนครัวและผลไม้จึงให้ผลผลิต ที่ดีอย่างต่อเนื่อง สลับสับเปลี่ยนกันตลอด ปี ทั้งยังมีพื้นที่เพาะเลี้ยงกล้าพันธุ์ไม้ท้อง ถิ่นและผักสวนครัวเพื่อการขยายพันธุ์ 5.วิวิ วิถีวิถี ถี เถี เศรษฐกิกิ กิ จกิ จพอเพีพี พี ยพี ยง เยี่ยมชมสวนพรวนิตย์ รู้จักผักพื้นบ้าน นักท่องเที่ยวสามารถเก็บ "ผักเหลียง" ราชินีผักพื้นบ้านมาทำ อาหารได้ ค่าบริการ 60 บาท/คน นางวนิตย์ สุวรรณเรืองศรี โทร 086-2954501 9
ท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ ล่อง เรือเที่ยวหมู่เกาะแห่งวัฒนธรรม ถ่ายรูปกับ Unseen ถ้ำ กระจก ขอพรอำ นาจ บารมี หน้าที่การ งานที่หินมังกร ขอเงินทองที่ต้น โพธิ์รากเงินรากทอง ขอโชคลาภที่ศาลน้ำ โต๊ะนิ ขอแคล้วคลาดปลอดภัยที่หลวง ปู่ทวดเหยียบน้ำ ทะเลจืด ขอสุขภาพสมบูรณ์แข็งแรง จากโพธิสัตว์กวนอิม และขอ อายุยืนยาวที่สะพานผ่านโชค 12 นักษัตร เดินเพลินๆ ถ่ายรูป เช็คอินกับมุมธรรมชาติสวยๆ รอบเกาะ ค่าบริการล่องเรือ 2,500-3,500 บาท/ลำ 6.ล่องเรือฟอกปอด 6.ล่องเรือฟอกปอด กอดทะเล กอดทะเล นายคิมหันต์ สุวรรณเรืองศรี 10 โทร 061-4919362
11
7.อยากรู้วิถีประมง 7.อยากรู้วิถีประมง ต้องลงมือทำ ต้องลงมือทำ ออกเรือยกไซใน ทะเลสาบสามน้ำ ค่าบริการ 300- 500 บาท/ครั้ง นายเอกพล แสงสว่าง โทร 061-2358669 ชาวประมงพื้นบ้านแหลมกรวดมีความผูกพันใกล้ชิดกับท้องทะเล โดยจะรักษาทรัพยากรทางทะเล ด้วยการจับปลาตามฤดูกาล และ ใช้อุปกรณ์หาปลาที่ยั่งยืน เช่น ไซดักกุ้งดักปลา นักท่องเที่ยวจะได้ทดลองใช้ชีวิตชาวประมงท้องถิ่น ออกเรือและลงน้ำ ไปยกไซที่วางไว้ดักกุ้ง ดักปลา เพื่อนำ มาเป็นอาหารในตอนเย็น 12
8.ประติมากรรมทราย 8.ประติมากรรมทราย ทรายกรวดล้ล้ล้ล้างซึ่ซึ่ ซึ่ซึ่งเป็ป็ป็ ป็นวัวัวัวัสดุดุดุ ดุเหลืลืลื ลือใช้ช้ช้ช้ในท้ท้ท้ท้องถิ่ถิ่ ถิ่ถิ่นเกาะหมากถูถูถูถูกนำนำนำนำมา ต่ต่ต่ต่อยอดเป็ป็ป็ ป็นประติติติติมากรรมทราย โดยร่ร่ร่ร่อนเอาทรายกรวดจนได้ด้ด้ด้ทราย ผงเม็ม็ ม็ ม็ดละเอีอีอีอียด แยกเป็ป็ป็ ป็นสีสีสีสีธรรมชาติติติติ3 สีสีสีสีแล้ล้ล้ล้วใช้ช้ช้ช้ความคิคิคิคิดสร้ร้ร้ร้างสรรค์ค์ค์ค์ ออกแบบรูรูรูรูปวาดและใช้ช้ช้ช้กรวดทรายล้ล้ล้ล้างตกแต่ต่ต่ต่งภาพที่ที่ ที่ที่วาดไว้ว้ว้ว้หรืรืรื รือ ตกแต่ต่ต่ต่งวัวัวัวัตถุถุถุ ถุสิ่สิ่ สิ่สิ่งของได้ด้ด้ด้ตามความต้ต้ต้ต้องการ ประติมากรรมทราย ค่าบริการ 150 บาท/คน นายพิชัย จันทร์สว่าง โทร 093-2531628 13
9.ไซมงคล ไซมงคลหรือไซจิ๋ว ทำ จากไม้ไผ่ซีกเล็กๆ ที่ไม่ได้ขนาดจากการทำ ไซขนาดใหญ่ มีความเชื่อว่า ใช้เป็นเครื่องรางที่ช่วยดัก เงินดักทอง ดักโชคลาภ โดยนำ ไซมงคลไป แขวนหน้าประตูร้านค้า ประตูบ้าน เพื่อความเป็นสิริมงคล นักท่องเที่ยวสามารถลงมือทำ ไซมงคล แล้วนำ กลับบ้านเป็นของที่ระลึกได้ ทำ ไซมงคล ค่าบริการ 200 บาท/คน นายจะรง สังข์ทอง โทร 093-7853505 14
10.ดูดูดู ดู แล้ล้ ล้ล้ วทำทำทำทำตามภูภูภู ภู มิมิ มิมิปัปัปั ปั ญญา ขนมโค มีลักษณะคล้ายขนมต้มของภาคกลาง ชาวบ้านแหลมกรวด มีความเชื่อว่า ขนมโคเป็นขนมมงคล ที่ใช้สักการะและบนบานกับ พระครูโสภณภัทรกิจ (อินทร์ สิริทตฺโต) สิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่ชาวบ้าน เคารพนับถือ ให้บรรลุเจตนาตามความต้องการ ทำ ขนมโคจากวัตถุดิบท้องถิ่น ขูดมะพร้าว ผสมแป้งโดยใช้สีธรรมชาติ ปั้นลูกขนมโค ต้มและคลุกเคล้ากับมะพร้าว ค่าบริการ 300-500 บาท/ครั้ง นางสาวจงกลณี จันทร์สว่าง โทร 098-0816010 15
14.00 ล่องเรือฟอกปอด กอดทะเล ลงเรือนำ เที่ยว ท่องทะเลสาบสงขลา ชมบรรยากาศโดยรอบหมู่ เกาะสี่ เกาะห้า หรือ “เกาะรังนก” เดินทางไปเกาะกระ เพื่อชื่นชมสิ่ง มหัศจรรย์บนเกาะโดยรอบ รวมทั้งมีจุดถ่ายรูปเช็คอินสวยๆ ทั่วเกาะ โปรแกรมการท่องเที่ยว เชิงสร้างสรรค์ วันที่ 1 16.00 อยากรู้วิถีประมง ต้องลงมือทำ ทดลองใช้ชีวิตประมงพื้นบ้านท้องถิ่นที่แท้จริง ลงน้ำ ไป ยกไซ ที่วางไว้ดักกุ้ง ดักปลา เพื่อนำ มาประกอบอาหาร 10.00 ดูแล้วทำ ตามภูมิปัญญา สนุกสนานกับการทำ ขนมโคกับแม่ครัวมือเอกในชุมชน โดยใช้สี จากธรรมชาติ 12.00 รับประทานอาหารกลางวัน เอร็ดอร่อยกับอาหารท้องถิ่น จากปิ่นโตของคนในชุมชน 13.00 ไซมงคล ลงมือทำ ไซจิ๋วที่ทำ จากไม้ไผ่ซีกเล็ก เป็นของที่ระลึก และมี ความเชื่อว่าเป็นเครื่องรางที่ช่วยดักเงินดักทอง 1ึ7.00 ปิ้งย่างอาหารทะเล ก่อไฟในเตาถ่าน ปิ้งย่างอาหารทะเลสดๆ ที่ได้จากการยกไซ 1ึ8.00 Relax Herb ผ่อนคลายด้วยสปาแช่ และการนวด หลังจากทำ กิจกรรมมาตลอดวัน 1ึ9.00. ผู้เฒ่าเล่าเรื่อง และรับประทานอาหารเย็น ปลีกแสงนีออน นอนดูดาว ฟังผู้เฒ่าเล่าประวัติความเป็นมา เรื่อง ราว เรื่องเล่าในอดีตจนถึงปัจจุบัน รับประทานอาหารพื้นถิ่นจาก ชมดาวลานยอ 20.00 พักผ่อนในอ้อมกอดของทะเล 2 วัน 1 คืน 2 วัน 1 คืน 16
14.00 Easy Zaab ก่อนออกจากชุมชน แวะทำ น้ำ พริกอร่อยๆ ที่น้ำ พริกเจ๊ะสะ วิสาหกิจชุมชนกลุ่มแม่บ้านเกาะหมากสามัคคี หมายเหตุ โปรแกรมสามารถเปลี่ยนแปลงได้ตามความเหมาะสม 10.00 วิถีเศรษฐกิจพอเพียง เยี่ยมชมสวนพรวนิตย์ รู้จักผักสวนครัวพื้นบ้าน ช่วยกันเก็บ "ผักเหลียง" ราชินีผักพื้นบ้านมาเพื่อทำ อาหาร 12.00 รับประทานอาหารกลางวัน อิ่มอร่อยกับอาหารท้องถิ่น จากชมดาวลานยอ 6.00 ถีบสองล้อ ปิ่นโตห้อยท้าย ไปจ่ายตลาด ปั่นจักรยานยามเช้า เที่ยวตลาดนัดชุมชน หิ้วปิ่นโตซื้อขนม พื้นบ้าน ชื่นชมธรรมชาติของป่าพรุสองข้างทาง ดูควายไล่ทุ่ง วัวเล็มหญ้า นกหาปลา หมูทำ นาแห้ว จากนั้นไปไหว้เจดีย์ทอง วัดเกาะโคบ ริมทะเลสาบสงขลา 8.00 ประติกรรมทราย ใช้ความคิดสร้างสรรค์ ด้วยการทำ ประติมากรรมทราย จาก ทรายกรวดล้างสีธรรมชาติในท้องถิ่นเกาะหมาก โปรแกรมการท่องเที่ยว เชิงสร้างสรรค์ 13.00 กินร้อย ปล่อยล้าน ทำ กิจกรรมกินร้อยปล่อยล้าน ปล่อยลูกกุ้งที่เพาะเลี้ยงจาก ธนาคารสัตว์น้ำ เพื่อการท่องเที่ยวอย่างรับผิดชอบ ลงสู่ทะเล 17 วันที่ 2
ทำ บ้านปลา ทำ บ้านปลาจากวัสดุธรรมชาติในท้องถิ่น เพื่อเป็นแหล่งที่อยู่อาศัย แหล่งหลบภัย และอนุบาลสัตว์น้ำ ค่าบริการ 1,500 บาท/หลัง นายธวัชชัย จันทร์ส่องแสง 064-1208432 กิกิ กิกิจกรรมท่ท่ ท่ท่ องเที่ที่ ที่ที่ยว โดยชุชุชุ ชุ มชน 18
นวัตกรรม ภูมิปัญญาท้องถิ่นที่ใช้ดินจอม ปลวกมาคลุกเคล้ากับเกลือ พอกไข่เป็ดไล่เล แล้วโรยด้วยกรวดทราย จนได้เป็นไข่เค็ม นักท่องเที่ยวได้ลงมือทำ เองและนำ กลับบ้าน ค่าบริการ 100 บาท/กล่อง นางปราณี ทองคำ โทร 065-3480408 ไข่ในหิน บ้านผักสลัด ผักสลัดปลอดสารเคมี ใช้การ ปรุงดิน และใช้น้ำ หมักทำ เอง ทำ ให้ผักสลัดกรอบ อร่อย มีเมนูสลัดผัก และสลัดโรล ให้เลือกทาน นายเศกศักดิ์ ทองคำ โทร 086-5415463 19
ขนำ ติดล้อ รถมอเตอร์ไซค์พ่วงข้าง ที่มุง หลังคาด้วยใบธูปฤาษีที่มีอยู่มาก ในท้องถิ่น ใช้ในขบวนแห่กิจกรรม และ ประเพณีในชุมชน รวมทั้งมี บริการนำ เที่ยวด้วย ค่าบริการ 300 บาท/คัน นายประสาน อมราพิทักษ์ 085-5062757 20
ชันโรงช่วยเกษตรกรผสมเกสร ดอกไม้ได้ดี อีกทั้งยังเลี้ยงง่าย และ น้ำ ผึ้งชันโรงมีราคาดีกว่าน้ำ ผึ้ง ทั่วไป นอกจากนี้ยังนำ ไปแปรรูป ทำ เป็นผลิตภัณฑ์เสริมความงาม เช่น สบู่ ได้อีกด้วย สวนดินดำ นายกิตติ ล่วงห้อย 090-4797998 ชันโรงฟาร์มบังป๊อป และสวนดินดำ 21 ฟาร์มบังป๊อป นายทรงกรด กะเส็ม 083-0773682
กิ น แ ล้ ว ป ล่อย คื น สู่ ค ว า ม ยั่ ง ยื นของ ชุ ม ช น กิ น ร้ อ ย ป ล่ อ ย ล้ า น D - H O P E Decentralized Hands-On Program Exhibition สำ นักงานพัฒนาชุมชนอำ เภอปากพะยูน ที่ว่าการอำ เภอปากพะยูน ชั้น 2 ถนนปากพะยูน-หารเทา ตำ บลปากพะยูน อำ เภอปากพะยูน จังหวัดพัทลุง 93120 โทร. 081-8220869