หลักสูตรสมเด็จย่า ชั้นประถมศึกษาปีที่ 2

หลกั สตู รสมเดจ็ ย่า
ชนั้ ประถมศึกษาปี ที่ 2

ป.2

โรงเรียนตำรวจตระเวนชำยแดนบำ้ นควนตะแบก

สังกดั กองกำกับกำรตำรวจตระเวนชำยแดนท่ี 43

เอกสารประกอบหลกั สูตรโรงเรียนตารวจตระเวนชายแดน

หลกั สูตรสมเด็จย่า

ช้นั ประถมศึกษาปี ที่ ๒

ผูจ้ ดั ทา
กองบญั ชาการตารวจตระเวนชายแดน

สถาบนั ราชภฏั สกลนคร
๒๕๔๗

สารบญั หนา้

คำนำ ๑
ควำมเป็นมำของหลักสตู รและชุดกำรเรียนกำรสอน ๓
คำช้แี จงกำรใช้ชุดกำรเรียนกำรสอน ๔
ข้นั ตอนกำรใช้ชุดกำรเรียนกำรสอน ๖
แผนกำรสอนท่ี ๑ ๑๒
แผนกำรสอนท่ี ๒ ๑๖
แผนกำรสอนท่ี ๓ ๒๒
แผนกำรสอนท่ี ๔ ๒๗
เอกสำรอ้ำงองิ (๑) – (๒๗)
ภำคผนวก

- เน้อื หำเร่ืองสมเดจ็ ย่ำ
- เพลงสดุดสี มเดจ็ ย่ำ
- เพลงเศษขยะ
- คณะกรรมกำรจดั ทำหลักสตู รสมเดจ็ ย่ำ

คานา

เอกสำรคู่มือกำรใช้ชุดกำรเรียนกำรสอนน้ี จัดทำข้ึนเพ่ือใช้เป็ นส่ือ
ประกอบกำรเรียนกำรสอนตำมหลักสูตรสมเดจ็ ย่ำ กลุ่มสำระกำรเรียนรู้สังคมศึกษำ
ศำสนำ และวัฒนธรรม ระดับช้ันประถมศึกษำปี ท่ี ๑ ถึงช้ันประถมศึกษำปี ท่ี ๖
ในโรงเรียนตำรวจตระเวนชำยแดน เพ่ือให้ผู้สอนใช้เป็นแนวทำงในกำรจัดกจิ กรรม
กำรเรียนกำรสอนให้เป็นไปตำมเจตนำรมณ์ของหลักสตู รสมเดจ็ ย่ำ

ส่วนประกอบของเอกสำรคู่มือกำรใช้ ชุดกำรเรียนกำรสอนหลักสูตร
สมเดจ็ ย่ำ ประกอบด้วย ควำมเป็นมำของหลกั สตู รและชุดกำรเรียนกำรสอน คำช้แี จง
กำรใช้ชุดกำรเรียนกำรสอน ข้ันตอนกำรใช้ชุดกำรเรียนกำรสอน แผนกำรสอน
ช้ันประถมศึกษำปี ท่ี ๑-๖ และภำคผนวกซ่ึงประกอบด้วยใบควำมรู้ ใบงำน แบบฝึกหัด
เป็นต้น กจิ กรรมท่ีนำเสนอไว้ในคู่มือฯ มุ่งเน้นให้ผู้เรียนได้เรียนรู้ และตระหนัก
ในควำมสำคัญรวมถึงพระมหำกรุณำธิคุณของสมเดจ็ ย่ำ ท่ีทรงมีต่อโรงเรียนตำรวจ
ตระเวนชำยแดน ให้ผ้เู รียนได้เรียนร้แู บบมีสว่ นร่วมและปฏบิ ตั ิจริงมำกท่สี ุด ท้งั น้ีผ้สู อน
จะต้องศกึ ษำจุดประสงค์ของกำรสอนเป็นหลกั ในกำรจดั กจิ กรรม และปรับ/ยืดหยุ่นให้
สอดคล้องกบั สำระกำรเรียนรู้ และเวลำเรียนแต่ละระดบั ช้นั

เอกสำรคู่มือกำรใช้ชุดกำรเรียนกำรสอนฉบับน้ี ได้ปรับปรุงตำมข้อ-
เสนอแนะของผู้ทรงคุณวุฒิ และผู้เช่ียวชำญด้ำนหลักสูตรและกำรสอนเป็ นคร้ังท่ี ๓
หำกผู้สอนนำไปใช้แล้วมีข้อเสนอแนะประกำรใด คณะผู้จัดทำยินดีรับฟังและแก้ไข
ให้ถูกต้องเหมำะสมต่อไป

คณะผ้จู ัดทำ
๒๐ กุมภำพันธ์ ๒๕๔๗

คู่มือการใชช้ ดุ การเรียนการสอน

หลกั สูตรสมเด็จยา่
ช้นั ประถมศึกษาปี ที่ ๒

ความเป็ นมาของหลกั สูตรและชดุ การเรียนการสอน

หลักสตู รสมเดจ็ ย่า เกดิ ข้นึ จากแนวพระปรารภของสมเดจ็ พระเทพ
รัตนราชสดุ าฯ สยามบรมราชกุมารี เม่อื คร้ังท่ี พล.ต.ท. คารณ ลียวณชิ ผบช.ตชด.
และ พล.ต.ต.สมศักด์ิ บุปผาสวุ รรณ รอง ผบช.ตชด. (ตาแหน่งในขณะน้นั ) ได้เข้า
เฝ้ า พระองค์ท่าน เม่อื วนั ท่ี ๒๕ มถิ ุนายน ๒๕๔๓ ณ พระตาหนกั ปรายเนนิ เพ่ือ
กราบบงั คมทูลเชญิ เสดจ็ เป็นองคป์ ระธานเปิ ดงานเฉลมิ ฉลองครบรอบ ๑๐๐ ปี วนั
คล้ายวนั พระราชสมภพ สมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนี ในวันท่ี ๑๓ ตลุ าคม
๒๕๔๓ ณ ศนู ย์วฒั นธรรมแห่งชาติ สมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
ได้ทรงปรารภกบั คณะผ้เู ข้าเฝ้ ามีใจความตอนหน่งึ ว่า…สปช.ได้กาหนดหลักสตู รให้
นักเรียนประถมศกึ ษา ได้ศกึ ษาประวัตทิ ่านปรีดี พนมยงค์ นกั เรียนโรงเรียนตารวจ
ตระเวนชายแดน ควรจะได้ศึกษาและร้จู กั สมเดจ็ ย่าด้วย…

จากแนวพระปรารภ ของสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสดุ าฯ สยามบรมราช
กุมารี น้ี กองบญั ชาการตารวจตระเวนชายแดน ได้มอบหมายให้กองกากบั การตารวจ
ตระเวนชายแดนแต่ละแห่ง นาไปริเร่ิมจัดทาหลักสตู รสมเดจ็ ย่า (สมเดจ็ พระศรีนคริน
ทราบรมราชชนนี) เพ่ือใช้สอนในโรงเรียนตารวจตระเวนชายแดน

สถาบันราชภฏั สกลนคร ได้รับการประสานจาก กก.ตชด.๒๓ โดย
ผกก.ตชด.๒๓ (พ.ต.อ.โชติ ไทยย่ิง) ขอความร่วมมอื ในการสร้างหลกั สตู รสมเดจ็ ย่า
โดยมุ่งเน้นให้นักเรียนโรงเรียนตารวจตระเวนชายแดน ได้เรียนร้แู ละตระหนักใน
พระมหากรณุ าธคิ ณุ ท่สี มเดจ็ ย่าทรงมตี ่อครู นักเรียน และครอบครัวตารวจตระเวน
ชายแดน สถาบันราชภัฏสกลนคร จงึ ได้แต่งต้งั คณะทางาน ศึกษา รวบรวม พระราช
ประวตั ิ พระราชกรณยี กจิ ของสมเดจ็ ย่า และได้จดั ทาหลกั สตู รสมเดจ็ ย่า ข้ึน ทดลอง
ใช้คร้ังแรกในโรงเรียนตารวจตระเวนชายแดน สงั กดั กก.ตชด.๒๓ จานวน ๔ โรงเรียน

๒

เม่ือเดือนพฤษภาคม ๒๕๔๕ โดยทาเป็นชุดการเรียนการสอน ใช้ช่อื ชุดว่า “ชุดสดุดี

สมเดจ็ ย่า” ประกอบด้วยพระราชประวัติสมเดจ็ ย่า ๖ ตอน และพระราชกรณยี กจิ

ของสมเดจ็ ย่า ๖ ด้าน ผลจากการทดลองใช้ชุดการเรียนการสอนคร้ังน้นั พบว่า เน้ือหา

มากและยากเกนิ ไปสาหรับนกั เรียนโรงเรียนตารวจตระเวนชายแดน กจิ กรรมการเรียน

การสอนท่กี าหนดไว้มรี ายละเอยี ดน้อย ยากต่อการนาไปใช้ คณะทางานจงึ ได้นาชุด

การเรียนการสอนดังกล่าวมาปรับปรุงใหม่ โดยปรับปรุงเฉพาะช้ันประถมศึกษาปี ท่ี ๑,

๒ และ ๓ ก่อน ใช้ช่อื ใหม่ว่า หลกั สูตรและชุดการเรียนการสอนเรื่องสมเดจ็ ยา่ ได้ให้

ครูโรงเรียนตารวจตระเวนชายแดน ทดลองสอนสาธติ ถวายสมเดจ็ พระเทพ

รัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี เม่อื คร้ังเสดจ็ เย่ยี มโรงเรียนตารวจตระเวน

ชายแดนในสงั กดั กก.ตชด.๒๓ ท่จี งั หวัดนครพนมเม่อื วนั ท่ี ๑๐–๑๒ กุมภาพันธ์

๒๕๔๖ ซ่งึ ได้รับความสนพระทยั จากพระองค์ท่านมาก หลังจากน้นั คณะทางานได้

ปรับปรงุ หลักสูตรจนครบทกุ ระดับช้นั และนาไปทดลองใช้ในโรงเรียนตารวจตระเวน

ชายแดน สงั กดั กก.ตชด.๒๓ จงั หวัดสกลนคร นครพนม และมกุ ดาหาร รวม ๘

โรงเรียน ภายหลงั การทดลองใช้ได้รวบรวมผลการประเมนิ นามาปรับปรงุ หลกั สตู ร

อกี คร้ังหน่งึ

เม่อื วนั ท่ี ๒๘ พฤษภาคม ๒๕๔๖ คณะทางานได้นาเสนอหลักสตู ร
สมเดจ็ ย่า ต่อท่ปี ระชุมผู้บริหารของกองบญั ชาการตารวจตระเวนชายแดน และผ้แู ทน
จากสานกั พระราชวงั ณ กองบญั ชาการตารวจตระเวนชายแดน กรุงเทพมหานคร ได้รับ
คาชมเชยและข้อเสนอแนะ ซ่ึงเป็นประโยชน์ต่อการปรับปรงุ /พัฒนาหลกั สูตรสมเดจ็ ย่า
เพ่ิมมากข้นึ หลงั จากน้นั คณะทางาน ได้นาหลักสตู รสมเดจ็ ย่าและชุดการเรียนการ
สอนมาปรับปรงุ และนาเข้าสทู่ ่ปี ระชุมคณะกรรมการท่ปี รึกษา ผู้ทรงคุณวฒุ ิ รวมทง้ั
ผ้เู ช่ียวชาญด้านการพัฒนาหลักสตู รและการสอนของสถาบนั ราชภัฏสกลนคร เพ่ือ
พิจารณาให้ข้อคดิ เหน็ อกี คร้ังหน่ึง และได้นาข้อสรุปจากท่ปี ระชุมท้งั ๒ คร้ัง ตลอดจน
ข้อเสนอแนะของผ้เู ช่ียวชาญด้านการพัฒนาหลกั สตู รและการสอน มาปรับปรงุ เพ่ิมเตมิ
ให้เป็นหลกั สตู รและชุดการเรียนการสอนท่สี มบูรณ์ และนาเสนอต่อท่ปี ระชุมผู้บริหาร
ของกองบัญชาการตารวจตระเวนชายแดน ผ้แู ทนจากสานกั พระราชวงั ผ้แู ทนจาก
สานักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษาคร้ังสดุ ท้าย เม่ือวนั ท่ี ๔ มนี าคม ๒๕๔๗ เพ่ือ
พิจารณาให้ข้อคดิ เหน็ ท่ปี ระชุมสรุปให้สถาบนั ราชภฏั สกลนคร นาหลกั สตู รสมเดจ็ ย่า

๓

ไปจดั ทาต้นฉบบั ท่สี มบูรณ์สง่ ให้กองบัญชาการตารวจตระเวนชายแดน เพ่ือจัดทา
เอกสารเผยแพร่ต่อไป

คาช้ ีแจงการใชช้ ดุ การเรียนการสอน

ชุดการเรียนการสอนน้จี ัดทาข้นึ สาหรับใช้สอนในโรงเรียนตารวจตระเวน
ชายแดน ในระดบั ช้นั ประถมศึกษาปี ท่ี ๑-๖ ตามหลักสตู รสมเดจ็ ย่า กลุ่มสาระการ
เรียนร้สู งั คมศึกษา ศาสนาและวฒั นธรรม เน้อื หาสาระท่นี ามาจดั ประสบการณก์ าร
เรียนร้ใู ห้กบั ผ้เู รียน ประกอบด้วย

๑. ความสาคัญของสมเดจ็ ย่า
๒. พระราชประวตั ิของสมเดจ็ ย่า
๓. พระราชกรณยี กจิ ของสมเดจ็ ย่า
๔. สมเดจ็ ย่ากบั งานอดเิ รก
๕. พระราชจริยวตั รของสมเดจ็ ย่า
การจัดชุดการเรียนการสอน แยกเป็น ๖ ชุด ตามระดบั ช้นั เรียน (ป.๑–
ป.๖) ภายในชุด (Package) แต่ละชุดมสี ่อื การเรียนรู้ ท่จี ดั ไว้เพ่ือเป็นแนวทางให้
ผ้สู อนใช้สอนได้สะดวก เม่ือผ้สู อนศกึ ษาด้วยตนเองแล้ว สามารถนาไปใช้สอนได้ทนั ที
หรือผูส้ อนอาจพจิ ารณาปรบั ปรงุ ดดั แปลง เพมิ่ เติม ตดั ทอนกิจกรรมการเรียนรู้
ต่างๆ ไดต้ ามความเหมาะสม ภายใตห้ ลกั การจดั การเรียนรูท้ ีเ่ นน้ ผูเ้ รียนเป็ น
สาคญั และแนวการจดั การเรียนการสอนตามหลกั สูตรสมเด็จยา่
ชุดการเรียนการสอน ประกอบด้วย
๑. ค่มู ือการใช้ชุดการเรียนการสอน

- ความเป็นมาของหลกั สตู รและชุดการเรียนการสอน
- คาช้แี จงการใช้ชุดการเรียนการสอน
- แผนการเรียนรู้
๒. ใบความรู้ / ใบงาน / แบบฝึกหัด
๓. บัตรภาพ / บัตรคา / แถบประโยค
๔. แผนภมู เิ พลง
๕. แบบทดสอบ
๖. หนังสอื สมเดจ็ ย่า แม่ฟ้ าหลวง
(สาหรับส่อื เสริมอ่นื ๆ เช่น แถบวีดิทศั น์ เร่ืองอุทยานสมเดจ็ พระศรี

๔

นครินทราบรมราชชนนี แถบบนั ทกึ เสยี งเพลงสดุดีสมเดจ็ ย่า หลกั สตู รสมเดจ็ ย่า คณะ
ผ้จู ัดทาได้แยกออกจาก Package มอบให้โรงเรียนไว้โรงเรียนละ ๑ ชุด)

ข้นั ตอนการใชช้ ดุ การเรียนการสอน

เพ่ือให้การจดั กจิ กรรมการเรียนการสอนหลักสตู รสมเดจ็ ย่า ประสบ-
ความสาเรจ็ และเป็นไปตามเจตนารมณข์ องคณะผู้จัดทาหลักสตู ร ผ้สู อนควรปฏบิ ัติดงั น้ี

๑. ศกึ ษาเอกสารหลกั สตู รสมเดจ็ ย่า ค่มู อื การใช้หลักสตู รและชุดการ
เรียนการสอน อา่ นหนังสอื สมเดจ็ ย่า แม่ฟ้ าหลวง ให้เข้าใจ

๒. ตรวจสอบความพร้อมของชุดการสอนว่าสมบูรณ์หรือไม่ ภายในชุด
มีส่อื การเรียนร้คู รบถ้วน พร้อมท่จี ะใช้สอนหรือไม่

๓. ศกึ ษารายละเอยี ด เน้อื หาสาระการเรียนรู้ และจุดประสงค์ เฉพาะ
ช้ันท่จี ะสอน ให้เข้าใจ

๔. ทดลองใช้ส่อื ภายในชุดการสอน กอ่ นลงมอื สอนจริง และพิจารณา
จัดทา จัดหาส่อื การเรียนร้เู พ่ิมเตมิ ตามความเหมาะสม

๕. แบบทดสอบท่กี าหนดไว้ในชุดการสอน อาจนาไปใช้ทดสอบกอ่ น
และ/หรือหลงั สอนกไ็ ด้ ท้งั น้ีเพ่ือทราบพัฒนาการของเดก็ ภายหลังการเรียนรู้

๖. ผ้สู อนต้องตรวจแบบฝึกหัดตามใบงานของผ้เู รียนทุกคน แล้วคนื
ใบงานให้ผู้เรียนและอธบิ ายเพ่ิมเตมิ ในสว่ นท่นี กั เรยี นทาไม่ถูกต้อง

๗. กจิ กรรมการเรียนรู้และอตั ราเวลาเรียนท่กี าหนดไว้ ผู้สอนสามารถ
ปรับเปล่ยี นได้ตามความเหมาะสมกบั สภาพการณ์ โดยยดึ การให้ผ้เู รียนมีสว่ นร่วมใน
กจิ กรรมให้มากท่สี ดุ

๘. การจัดกจิ กรรมการเรียนรู้ เป็นแบบบูรณาการ ผ้สู อนต้องพยายาม
สร้างความตระหนกั ให้ผ้เู รียนเหน็ ความสาคญั และสานึกในพระมหากรุณาธคิ ณุ ของ
สมเดจ็ ย่า ตลอดจนน้อมนาเอาพระราชจริยวตั รของพระองคท์ า่ นมายดึ ถอื ปฏบิ ตั เิ ป็น
แบบอย่าง โดยจัดกจิ กรรมให้หลากหลายมากท่สี ดุ

๙. ผูส้ อนควรศึกษาคากล่าวถวายรายงานของขา้ ราชการ และ
นกั เรียนในการรบั เสด็จ สมเดจ็ พระเทพรตั นราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี ให้
เขา้ ใจ และฝึ กทกั ษะการกล่าวถวายรายงานฯ ใหก้ บั นกั เรียน (ป.๓ – ๖) ทุกคร้งั
เมอื่ มีเวลาเหลือจากการสอนทา้ ยชวั่ โมง

๕

๑๐. หลงั จากใช้ชุดการเรียนการสอนแล้วทกุ คร้ัง ผ้สู อนจะต้องรวบรวม
ส่อื การเรียนรู้ทุกช้ินเกบ็ เข้าท่ใี ห้เรียบร้อย เพ่ือความสะดวกในการนาไปใช้ในโอกาส
ต่อไป

แผนการสอน เรื่องสมเดจ็ ย่า

ช้นั ประถมศึกษาปี ที่ ๒
เวลาเรียน ๔ ชวั่ โมง

๖

แผนการสอนที่ ๑ เรือ่ งสมเดจ็ ย่า
ช้นั ประถมศึกษาปี ที่ ๒
เวลาเรียน ๑ ชวั่ โมง

สาระการเรียนรู้
๑. ความสาคญั ของสมเดจ็ ย่า
- ในฐานะเป็นพระราชมารดาของพระมหากษัตริย์
๒. พระราชประวตั ิ
- ชาตกิ าเนดิ
- การศกึ ษา

จุดประสงค์ เพ่ือให้ผ้เู รียนสามารถแสดงพฤติกรรมต่อไปน้ไี ด้
๑. ระบุ หรือ จาแนกพระบรมฉายาลักษณส์ มเดจ็ ย่าได้ถกู ต้อง
๒. อธบิ ายความสมั พันธร์ ะหว่างสมเดจ็ ย่ากบั พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัว
หรือในหลวงได้
๓. บอกความสาคัญของสมเดจ็ ย่ากบั โรงเรียนตชด. ได้
๔. เล่าชาตกิ าเนดิ ของสมเดจ็ ย่า ท่เี ป็นสามัญชนได้
๕. บอกพระนามเดิมของสมเดจ็ ย่าได้ถกู ต้อง
๖. บอกช่อื บิดา-มารดา ของสมเดจ็ ย่าได้
๗. บอกปี พ.ศ. และช่ือจงั หวดั ท่สี มเดจ็ ย่าเกดิ ได้

๗

กิจกรรมการเรียนรู้ และสอื่ การเรียนรู้

กิจกรรมการเรียนรู้ สือ่ การเรียนรู้

๑. ครสู นทนากบั นกั เรียนถงึ เร่ืองคณุ ย่าว่าพวกเรา

ทกุ คนมคี ุณย่า ครูกม็ คี ุณย่า ขณะน้บี างคนกอ็ ยู่กบั

คณุ ย่า แล้วถามนักเรียนว่า มใี ครท่อี ยู่กบั คณุ ย่าบ้าง

จากน้นั ให้นักเรียนเล่าประสบการณเ์ ก่ยี วกบั คุณย่า

ความร้สู กึ ต่อคณุ ย่าของตนเอง

๒. ครนู าแผนภมู เิ ครือญาติมาแสดงให้นักเรียนดแู ล้ว - แผนภมู เิ ครือญาติ

ให้นกั เรียนช่วยกนั หาความสมั พันธร์ ะหว่าง คณุ ย่า-

คณุ พ่อ-คณุ แม่-ลูก

๓. ครบู อกให้นกั เรียนทราบว่า วนั น้คี รจู ะให้นกั เรียน

ร้จู กั คณุ ย่าท่ยี ่ิงใหญ่และสาคัญย่งิ ท่านเป็นคณุ ย่าของ

พวกเราทุกคน เป็นคุณย่าของชาวไทยท้งั ประเทศ

ทุกคนเรียกทา่ นว่า “สมเดจ็ ย่า”

๔. ครูแสดงภาพสมเดจ็ ย่า ให้นกั เรียนดแู ล้วถามว่า - ภาพสมเดจ็ ย่า

ใครเคยเหน็ ภาพน้ีบ้าง เคยเหน็ ท่ไี หน ในโรงเรียน

ของเรามีไหม มีอยู่ท่ใี ด แล้วบอกให้นกั เรียนทราบ

น่คี อื ภาพของสมเดจ็ ย่าท่คี รูพดู ถึง

๕. ครูนาภาพพระนามาภิไธยย่อของสมเดจ็ ย่ามาให้ - ภาพพระนามาภิไธยย่อ

นกั เรียนดู สนทนา ทาความเข้าใจถึงความหมายของ ของสมเดจ็ ย่า

พระนามาภิไธยย่อ

๖. ครูแสดงภาพของพระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัว ให้ - ภาพพระบาทสมเดจ็

นกั เรียนดู แล้วถามว่า ภาพน้ลี ่ะใครเคยเหน็ บ้าง พระเจ้าอยู่หัว (รัชกาลท่ี ๙)

เป็นภาพใคร สาคัญอย่างไร

๗. นกั เรียนร่วมกนั สรปุ ภาพท่เี หน็ คอื ภาพพระมหา

กษัตริยไ์ ทย องค์ปัจจุบัน ชาวบ้านท่วั ไปเรียกว่า

“พระเจ้าแผ่นดิน” หรือ “พระเจ้าอยู่หัว” หรือ

“ในหลวง” ซ่งึ ในหลวงเป็นลูกของ“สมเดจ็ ย่า”

๘

กิจกรรมการเรียนรู้ สือ่ การเรียนรู้

๘. ครูอธบิ ายให้นกั เรียนทราบว่าการท่เี ราเรียก

“สมเดจ็ ย่า” เพราะท่านเป็นแม่ของพระเจ้าแผ่นดิน

จะเรียกย่า หรือคุณย่าเฉยๆ เป็นสง่ิ ไม่ควร ไม่ให้

เกยี รติทา่ น

๙. ครูแสดงบัตรคาให้นักเรียนอา่ นพร้อมกนั ท่ลี ะคา - บตั รคา สมเดจ็ ย่า

ได้แก่ สมเดจ็ ย่า จังหวดั ท่เี กดิ นนทบุรี พ.ศ.๒๔๔๓ นนทบุรี พ.ศ.๒๔๔๓ บดิ า

ช่อื บดิ า นายชู ช่อื มารดา นางคา พระนามเดมิ นายชู มารดา นางคา

สงั วาลย์ วชิ าชพี พยาบาล เม่ืออา่ นได้คล่องแล้ว พระนามเดิม สงั วาลย์

ลองส่มุ ให้อ่านเป็นรายบคุ คลสกั ๓-๕ คน วชิ าชพี พยาบาล

๑๐. ครูตดิ บัตรคาบนกระเป๋ าผนงั หรือกระดานดา แล้ว - บัตรคา

บอกนกั เรียนว่า คาท่นี กั เรียนอ่านท้งั หมดเป็นคาท่ี จังหวัดท่เี กดิ นนทบุรี

เก่ยี วข้องกบั สมเดจ็ ย่าของเราท้งั น้ัน นกั เรียนจะต้อง ปี เกดิ พ.ศ. ๒๔๔๓

จาและเล่าให้ครฟู ังได้ว่าบัตรคาแต่ละคาเก่ยี วข้องกบั ช่อื บดิ า นายชู

สมเดจ็ ย่าอย่างไรบ้าง ช่อื มารดา นางคา

พระนามเดมิ สงั วาลย์

๑๑. ครูเล่าถงึ ชาตกิ าเนิดของสมเดจ็ ย่าโดยการแสดง

บัตรคาเรียงลาดับตามเหตกุ ารณด์ ังน้ี สมเดจ็ ย่า

เดิมเป็นสามญั ชนเหมอื นพวกเรา ไม่ได้เกดิ มาเป็น

ลกู เจ้าฟ้ ามหากษัตริย์ ท่านเกดิ ท่เี มืองนนทบรุ ี เม่อื ปี

พ.ศ.๒๔๔๓ บิดาช่อื นายชู มารดาช่อื นางคา

พระนามเดิมของสมเดจ็ ย่าคือ “สงั วาลย์”

๑๒. ครูเล่าชวี ิตการศึกษา การถวายตวั เป็นข้าหลวง

และการศกึ ษาต่อต่างประเทศ ในสาขาวิชาชีพ

พยาบาลให้นกั เรียนทราบ โดยย่อให้นกั เรียนเหน็

ความมานะพยายาม และความต้งั ใจเรียนจนสาเรจ็

วิชาพยาบาลในประเทศและได้ทนุ ไปศึกษาต่อท่ี

ต่างประเทศ

๙

กิจกรรมการเรียนรู้ สือ่ การเรียนรู้

๑๓. ครใู ห้นักเรียนร่วมกนั สรุปพระราชประวัติ ตอน - บัตรคาสมเดจ็ ย่า,

ชาติกาเนิด และการศึกษาตามท่ไี ด้ฟังมา โดยการ พระนามเดมิ , สงั วาลย์,

หยบิ บตั รคาเรียงลาดบั เร่ืองราวทลี ะบตั ร ให้นกั เรียน ช่อื บดิ า, นายชู, ช่อื มารดา,

ช่วยกนั เล่าพระราชประวตั ิต่อกนั ไปต้งั แต่ต้นจนจบ นางคา, จังหวัดท่เี กดิ ,

๑๔. แบ่งนักเรียนออกเป็น ๒ กล่มุ ให้แข่งขันกนั ออก นนทบรุ ี, ปี ท่เี กดิ , พ.ศ.

มาจับค่บู ัตรคาท่มี คี วามหมายหรือข้อความท่สี มั พันธ์ ๒๔๔๓, วชิ าชีพ, พยาบาล

กนั แล้วนาไปตดิ บนกระดานดาหรือกระเป๋ าผนงั ดังน้ี

สมเดจ็ ย่า

พระนามเดมิ สงั วาลย์

จังหวดั ท่เี กดิ นนทบรุ ี

ปี ท่เี กดิ พ.ศ. ๒๔๔๓

ช่อื บิดา นายชู

ช่อื มารดา นางคา

วชิ าชีพ พยาบาล

๑๐ สือ่ การเรียนรู้
- ใบงานท่ี ๒.๑
กจิ กรรมการเรียนรู้
๑๕. นักเรียนตอบคาถาม(พร้อมกนั ) ดังน้ี
- สมเดจ็ ย่ามพี ระนามเดิมว่าอะไร
- สมเดจ็ ย่าเกดิ ท่จี งั หวดั อะไร
- สมเดจ็ ย่าเกดิ พ.ศ. อะไร
- บิดาของสมเดจ็ ย่าช่อื อะไร
- มารดาของสมเดจ็ ย่าช่ืออะไร
- วิชาชีพท่สี มเดจ็ ย่าทรงศกึ ษาคืออะไร
๑๖. นักเรียนทากจิ กรรม ตามใบงานท่ี ๒.๑

การวดั ผลและประเมนิ ผล

๑. การวดั ผล
๑.๑ สงั เกตความสนใจในการเรียนและการร่วมกจิ กรรมกล่มุ
๑.๒ สงั เกตกระบวนการทางานของแต่ละคน
๑.๓ ตรวจผลงาน จากใบงาน และแบบฝึกหัดท่กี าหนดให้

๒. การประเมนิ ผล
ประเมนิ ผลหลงั เรียน โดยใช้เกณฑผ์ ่านร้อยละ ๗๐ ข้นึ ไป

๑๑

ใบงานที่ ๒.๑

คาสงั่ ให้นกั เรียนคัดลอกข้อความในบัตรคาท่แี สดงไว้บนกระดานดา
หรือกระเป๋ าผนงั ด้วยตวั บรรจงให้สวยงาม
สมเด็จยา่

พระนามเดิม
จงั หวดั ท่เี กดิ

ปี ท่เี กดิ
ช่อื บิดา
ช่อื มารดา
วิชาชีพ

ชื่อ- สกุล……………………………………………………………………….…เลขที่……………….ช้นั ………………..
โรงเรียน …………………………………………………………………………………………………………………………….

๑๒

แผนการสอนที่ ๒ เรือ่ งสมเดจ็ ยา่
ช้นั ประถมศึกษาปี ที่ ๒
เวลาเรียน ๑ ชวั่ โมง

สาระการเรียนรู้
๑. พระราชประวตั ิ
- การศกึ ษา
- ชวี ิตสมรส

จุดประสงค์ เพ่ือให้ผ้เู รียนสามารถแสดงพฤตกิ รรมดังต่อไปน้ไี ด้
๑. เล่าชีวิตสมรสของสมเดจ็ ย่าได้
๒. บอกปี พ.ศ. ท่สี มเดจ็ ย่าทรงอภเิ ษกสมรสได้
๓. บอกจานวนพระราชโอรส และพระราชธดิ าของสมเดจ็ ย่าได้ถกู ต้อง
๔. บอกความหมายของคาราชาศพั ทท์ ่กี าหนดให้ได้ถกู ต้อง

กจิ กรรมและสอื่ การเรียนรู้

กิจกรรมการเรียนรู้ สือ่ การเรียนรู้

๑. นาเข้าสบู่ ทเรียนโดยใช้เพลง “สดดุ สี มเดจ็ ย่า” - แผนภมู ิเพลง “สดุดี

โดยครูแสดงพระบรมฉายาลกั ษณส์ มเดจ็ ย่าให้ สมเดจ็ ย่า”

นกั เรียนดูแล้วร่วมกนั อภิปรายความหมายของเพลง - ภาพสมเดจ็ ย่า

๒. ทบทวนความร้จู ากการสอนคร้ังท่ี ๑ โดยครูส่มุ - กระเป๋ าผนงั

แจกบตั รคาท่เี ก่ยี วข้องกบั พระราชประวตั ิของสมเดจ็ - ชุดบตั รคา

ย่า ได้แก่ คาว่า พระนามเดิมของสมเดจ็ ย่า สงั วาลย์ (ประกอบด้วย พระนามเดิม

จังหวัดท่เี กดิ นนทบรุ ี ปี ท่เี กดิ พ.ศ. ๒๔๔๓ ของสมเดจ็ ย่า, สงั วาลย์, ช่อื

ช่อื บดิ า นายชู ช่อื มารดา นางคา วชิ าชีพ พยาบาล บดิ า, ช่อื มารดา, นายชู, นาง

ให้นักเรียนคนละ ๑ แผ่น นักเรียนท่ไี ด้บัตรคาจะ คา, ปี ท่เี กดิ , พ.ศ. ๒๔๔๓,

ออกมาเล่าเร่ืองราวของสมเดจ็ ย่าท่เี ก่ยี วข้องกบั บตั ร จังหวัดทเี กดิ , นนทบุรี,

คาท่ตี นถือ คนละ ๑-๒ ประโยค วิชาชีพ, พยาบาล)

๑๓

กจิ กรรมการเรียนรู้ สือ่ การเรียนรู้

๓. ให้นักเรียนท่อี อกมาเล่าพระราชประวัตหิ น้าช้ัน

ยนื ถอื บัตรคาเรียงลาดับเร่ืองราวกอ่ น-หลังให้

นกั เรียนท่นี ่งั อยู่ท่โี ตะ๊ เล่าพระราชประวัตฯิ พร้อมกนั

อกี คร้ังหน่งึ เช่น นักเรียน : สมเดจ็ ย่ามีพระนาม

นามเดมิ ว่าสงั วาลย์ เกดิ ท่จี งั หวัดนนทบุรี เม่ือ

พ.ศ. ๒๔๔๓ บิดาช่อื นายชู มารดาช่อื นางคา

วิชาชพี ท่ศี ึกษาคือ พยาบาล

๔. ครถู ามนักเรียนว่าใครอยากเป็นพยาบาลบ้าง

พยาบาลมีหน้าท่อี ะไร เป็นพยาบาลดหี รือไม่ดี

อย่างไร

๕. ครสู นทนากบั นักเรียนถงึ ความสามารถของสมเดจ็ - บตั รคา สมเดจ็ เจ้าฟ้ า

ย่า ท่เี ป็นคนเกง่ ได้ทนุ ไปเรียนต่อวิชาพยาบาลท่ี มหิดลอดลุ ยเดช, อภเิ ษก

ประเทศสหรัฐอเมริกา จนสาเรจ็ การศึกษาและได้ สมรส, พ.ศ. ๒๔๖๓

พบกบั สมเดจ็ เจ้าฟ้ ามหิดลอดลุ ยเดช พระราชโอรส

ของรัชกาลท่ี ๕ ต่อมาได้อภเิ ษกสมรสหรือแต่งงาน

ด้วย เม่อื พ.ศ. ๒๔๖๕(ครูแสดงบตั รคาประกอบ

การเล่าเป็ นช่วงๆ)

๖. ครแู สดงพระบรมฉายาลักษณ์สมเดจ็ ฟ้ ามหิดล - ภาพสมเดจ็ พระราชบิดา

อดลุ ยเดชให้นกั เรียนดู แล้วบอกนักเรียนว่า น่คี อื - ภาพพระราชธิดา พระราช

พระบรมฉายาลกั ษณ์ของสมเดจ็ เจ้าฟ้ ามหิดล- โอรส ขณะทรงพระเยาว์

อดุลยเดช ท่อี ภิเษกสมรสกบั สมเดจ็ ย่า คนไทย

เรียกท่านว่า สมเดจ็ พระราชบดิ า เพราะทา่ นคือบิดา

หรือพ่อของพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลปัจจุบนั สมเดจ็

พระราชบิดาและสมเดจ็ ย่าทรงมีพระราชธดิ า ๑

พระองค์ พระราชโอรส ๒ พระองค์

๗. ครูบอกนกั เรียนว่าวนั น้นี กั เรียนได้ฟังคาราชาศัพท์

มาหลายคาแล้วลองทบทวนดซู วิ ่าคาราชาศพั ทแ์ ต่

ละคาหมายความว่าอย่างไรแล้วครูจะให้เล่นเกม

๑๔

กจิ กรรมการเรียนรู้ สือ่ การเรียนรู้

หัวใจหาคู่ (ทบทวนคาราชาศัพทโ์ ดยใช้บัตรคา

ประกอบ เช่น พระนาม อภเิ ษกสมรส พระราช

บดิ า พระราชธดิ า พระราชโอรส)

๘. นักเรียนเล่นเกม“หัวใจหาค่”ู โดยครแู จกบตั รคา - บตั รคา รูปหัวใจคร่ึงซีก

รปู หัวใจคร่ึงดวง ให้นักเรียนทุกคนๆ ละ ๑ ช้นิ จานวนเท่ากบั นกั เรียนในช้นั

แล้วให้นักเรียนหาค่กู นั เอง ใครหาค่ไู ด้ช้ากว่าเพ่ือน คาว่า พระนาม ช่อื

กจ็ ะถกู ปรับให้ทากจิ กรรมตามคาส่งั ของเพ่ือนๆ อภเิ ษกสมรส แต่งงาน

ตัวอย่างบตั รคา พระราชบิดา พ่อ

พระราชมารดา แม่

พระนาม ช่อื พระราช พ่อ พระราชโอรส ลูกชาย
บิดา พระราชธดิ า ลูกสาว

๙. ให้นกั เรียนท่จี ับคู่กนั ได้ถกู ต้อง อ่านคาในบัตรคา - ใบงานท่ี ๒.๒
รปู หัวใจท่เี ป็นคาราชาศัพทแ์ ละความหมายให้เพ่ือน
ฟังแล้วให้เพ่ือนๆ อา่ นตาม เม่อื อ่านได้ถกู ต้องครบ
ทกุ ค่แู ล้ว ให้นักเรียนคัดลงในใบงานท่ี ๒.๒
๑๐. ครู นักเรียนร่วมกนั สรุปเน้อื หาเร่ืองชวี ติ สมรส
ของสมเดจ็ ย่า โดยใช้ภาพและบตั รคาประกอบ

การวดั ผลและประเมนิ ผล

๑. การวดั ผล
๑.๑ สงั เกตความสนใจในการเรียนและการร่วมกจิ กรรมกล่มุ
๑.๒ สงั เกตกระบวนการทางานของแต่ละคน
๑.๓ ตรวจผลงาน จากใบงาน และแบบฝึกหัดท่กี าหนดให้

๒. การประเมนิ ผล
ประเมนิ ผลหลังเรียน โดยใช้เกณฑผ์ ่านร้อยละ ๗๐ ข้นึ ไป

๑๕

ใบงานที่ ๒.๒

คาสงั่ ให้นักเรียนเตมิ คาลงในช่องว่าง โดยคดั ด้วยตวั บรรจงเตม็ บรรทดั

อภิเษกสมรส แปลว่า ………………………………………………………………..

พระนาม แปลว่า ………………………………………………………………..

พระราชบิดา แปลว่า ………………………………………………………………..

พระราชมารดา แปลว่า ………………………………………………………………..

พระราชโอรส แปลว่า ………………………………………………………………..

พระราชธดิ า แปลว่า …………………………………………………………………

ชื่อ - สกลุ …………………………………………………………………………….เลขที่………………ช้นั ……………
โรงเรียน …………………………………………………………………………………………………………………………

๑๖

แผนการสอนที่ ๓ เรื่องสมเดจ็ ย่า
ช้นั ประถมศึกษาปี ที่ ๒
เวลาเรียน ๑ ชวั่ โมง

สาระการเรียนรู้

๑. พระราชประวตั ิ
- ชวี ติ สมรส (ต่อ)

๒. พระราชกรณียกิจ
- สมเดจ็ ย่ากบั โรงเรียนตชด.

จุดประสงค์ เพ่ือให้ผ้เู รียนสามารถแสดงพฤตกิ รรมต่อไปน้ีได้
๑. เล่าชีวติ สมรสของสมเดจ็ ย่าได้พอสงั เขป
๒. ช้ภี าพของพระราชธดิ าและพระราชโอรสของสมเดจ็ ย่าได้ถกู ต้อง
๓. บอกพระนามของพระราชธดิ าและพระราชโอรสของสมเดจ็ ย่าได้
๔. เล่าพระราชกรณยี กจิ ของสมเดจ็ ย่าเก่ยี วกบั โรงเรียนตชด.ได้
๕. เขียนข้อความแสดงความรักและเทดิ ทูนสมเดจ็ ย่าได้

๑๗

กิจกรรมการเรียนรู้ และสอื่ การเรียนรู้

กจิ กรรมการเรียนรู้ สือ่ การเรียนรู้

๑. ทบทวนพระราชประวตั ขิ องสมเดจ็ ย่า - ม้วนเทปเพลงสนุกๆ สาหรับเดก็

ต้งั แต่ชาตกิ าเนดิ การศกึ ษาและชวี ิต - เคร่ืองบันทกึ เทป

สมรสโดยครูให้นักเรียนน่งั ล้อมวงแจก - บัตรคา (ท่ใี ช้ในแผนท่ี ๑-๒)

บตั รคา(ท่เี รียนมาแล้วในแผนการสอนท่ี

๑ และ ๒) ให้นกั เรียนคนละ ๑ บัตร ครู

บอกกตกิ าการเล่นดังน้ี

ครูจะเปิ ดเทปเพลงให้นกั เรียนฟัง

ขณะฟังเพลงให้นักเรียนสง่ บตั รคาในมือ

ต่อไปท่เี พ่ือนและเพ่ือนจะส่งต่อไป

เร่ือยๆ เม่ือเพลงจบบตั รคาจะอยู่ท่มี ือ

นกั เรียนคนละ ๑ บัตร ให้นักเรียนอ่าน

บตั รคาดังๆ และบอกหรือเล่าข้อความ/

ประโยคเก่ยี วกบั บตั รคาน้นั ตามท่เี รียน

มาแล้วท่ลี ะคนจนครบหมดทกุ คน

๒. นักเรียนร่วมกนั สรุปเน้ือหาท่เี รียน

มาแล้วอกี คร้ังหน่งึ แล้วนาบตั รคาไปติด

ท่ปี ้ ายนิเทศ เรียงลาดบั พระราชประวตั ิ

กอ่ น-หลัง

๓. ครูแสดงภาพของ สมเดจ็ ย่า สมเดจ็ ภาพของ

พระราชบิดา สมเดจ็ พระเจ้าพ่ีนางเธอ - สมเดจ็ ย่า

พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัวรัชกาลท่ี ๘ - สมเดจ็ พระราชบดิ า

และรัชกาลท่ี ๙ พร้อมกบั ถามนกั เรียน - สมเดจ็ พระเจ้าพ่ีนางเธอ

ว่า เป็นภาพใครเอ่ย? ใครทราบบ้าง - พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัว

(ครูควรเสริมแรงให้คนท่ตี อบถูก) รัชกาลท่ี ๘

- พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัว

รัชกาลท่ี ๙

๑๘

กิจกรรมการเรียนรู้ สือ่ การเรียนรู้

๔. ครแู สดงแผนภมู พิ ระราชธดิ าและ - แผนภมู ิพระราชธิดาและพระราชโอรส

พระราชโอรสในสมเดจ็ ย่า และสมเดจ็ ในสมเดจ็ ย่า และสมเดจ็ พระราชบิดา

พระราชบิดา พร้อมท้งั นาภาพไปตดิ - ภาพสมเดจ็ ย่า, สมเดจ็ พระราชบิดา,

ให้ตรงกบั แผนภมู ิ ดงั น้ี สมเดจ็ พระเจ้าพ่ีนางเธอ, รัชกาลท่ี ๘,

แผนภมู พิ ระราชธิดาและพระราชโอรส รัชกาลท่ี ๙

ในสมเดจ็ ย่า

สมเดจ็ + สมเดจ็

ย่า พระราชบดิ า

สมเดจ็ รัชกาลท่ี รชั กาลท่ี

พระเจ้า ๘ ๙

พ่ีนางเธอ

เธอ

๕. ครูให้นกั เรียนสงั เกตแผนภมู ิแล้วถาม

ว่า สมเดจ็ ย่ามีลูกหญงิ ก่คี น ลูกชายก่คี น

นกั เรียนเคยเหน็ ลูกหญิงและลูกชายของ

สมเดจ็ ย่าหรือไม่ คาราชาศพั ทท์ ่เี รียกลูก

หญิง-ชาย เรียกว่าอะไร

๖. ครนู าบัตรคาพระนามสมเดจ็ พระเจ้าพ่ี - บัตรคา สมเดจ็ พระเจ้าพ่ีนางเธอ,

นางเธอ พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัว พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัวรัชกาลท่ี ๘,

รัชกาลท่ี ๘ และพระบาทสมเดจ็ พระเจ้า พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัวรัชกาลท่ี ๙

อยู่หัวรัชกาลท่ี ๙ ไปตดิ ใต้ภาพให้

นกั เรียนอ่านพร้อมกนั แล้วเกบ็ บัตร

ภาพและบตั รคา

๑๙

กจิ กรรมการเรียนรู้ สือ่ การเรียนรู้

๗. ครูแสดงบตั รคาพระนาม(ในข้อ ๖)

ทลี ะบัตร แล้วส่มุ ให้นกั เรียนออกมา

เลือกบัตรภาพไปติดค่กู ันให้ถูกต้องและ

ให้นักเรียนอา่ นพร้อมกนั ๒-๓ คร้ัง

๘. ครสู นทนากบั นกั เรียนว่าสมเดจ็ ย่า มี - ภาพสมเดจ็ ย่าเสดจ็ เย่ยี มประชาชน

ลูกชายเป็นพระมหากษตั ริย์ ถึง ๒ - ภาพสมเดจ็ ย่าพระราชทานส่งิ ของให้

พระองค์ สมเดจ็ ย่าน่าจะหาความสขุ คร-ู นกั เรียนโรงเรียนตชด.

สบายอยู่ในวงั แต่ทา่ นกลบั เสดจ็ ฯ

ไกลๆ ออกเย่ียมราษฎรตามป่ าเขา

จนพบว่าเดก็ ๆ และเยาวชนในถ่นิ ทรุ -

กนั ดาร ยากจน ลาบาก ไม่มีโรงเรียน

จะเรียน จึงได้เสยี สละทุนทรัพยข์ อง

พระองค์ให้สร้างโรงเรียนตชด. ทาให้

พวกเรามีโรงเรียนเรียน (แสดงภาพ

สมเดจ็ ย่าพระราชทานส่งิ ของให้กบั ครู

และนักเรียนโรงเรียนตชด. ภาพสมเดจ็

ย่าเสดจ็ เย่ียมราษฎร ฯลฯ)

๙. ให้นักเรียนแสดงความคดิ เหน็ ตาม

ประเดน็ ต่อไปน้ี

- สมเดจ็ ย่าเป็นคนดที ่คี วรรักและ

เคารพหรือไม่

- ทาไมจึงควรรักและเคารพสมเดจ็ ย่า

- นกั เรียนรักและเคารพสมเดจ็ ย่า

หรือไม่

- สมเดจ็ ย่าช่วยเหลือโรงเรียนตชด.

อย่างไร

- นักเรียนจะตอบแทนบุญคุณของ

สมเดจ็ ย่าอย่างไรบ้าง

๒๐

กิจกรรมการเรียนรู้ สือ่ การเรียนรู้

- นักเรียนจะตอบแทนโรงเรียนตชด.

ท่สี มเดจ็ ย่าทรงเสยี สละทนุ ทรัพยส์ ร้าง

ได้อย่างไรบ้าง

๑๐. ครรู ่วมกบั นกั เรียนสรุปเช่อื มโยงให้

นักเรียนตระหนกั ในพระมหากรณุ าธคิ ุณ

ของสมเดจ็ ย่า รักและเทดิ ทูนสมเดจ็ ย่า - ภาพสมเดจ็ ย่าขนาดใหญ่

โดยให้นกั เรียนช่วยกนั ติดภาพสมเดจ็ ย่า - กระดาษเปล่าขนาด ๒ x ๖ น้วิ เทา่ กบั

บนป้ ายนิเทศประดับด้วยดอกไม้ใบไม้ จานวนนักเรียน

ให้สวยงาม และเขียนข้อความ “หนูรัก

สมเดจ็ ย่า” “ผมรักสมเดจ็ ย่า” ลงบน

กระดาษท่คี รแู จกให้ ดังน้ี

ผมรกั สมเดจ็ ย่า

เดก็ ชาย…………………………………………………

หนูรักสมเดจ็ ย่า

เดก็ หญงิ ……………………………………………….

๑๑. นกั เรียนแต่ละคนนากระดาษท่เี ขยี น - แผนภมู เิ พลงสดุดสี มเดจ็ ย่า
เสรจ็ แล้วไปติดใต้ภาพสมเดจ็ ย่า
บนป้ ายนิเทศ
๑๒. นักเรียนร่วมกนั ร้องเพลง “สดดุ ี

สมเดจ็ ย่า” พร้อมกนั ๒ เท่ยี ว

๒๑

การวดั ผลและประเมนิ ผล

๑. การวดั ผล
๑.๑ สงั เกตความสนใจในการเรียนและการร่วมกจิ กรรมกล่มุ
๑.๒ สงั เกตกระบวนการทางานของแต่ละคน
๑.๓ ตรวจผลงาน จากใบงาน และแบบฝึกหัดท่กี าหนดให้

๒. การประเมินผล
ประเมนิ ผลหลังเรียน โดยใช้เกณฑผ์ ่านร้อยละ ๗๐ ข้นึ ไป

๒๒

แผนการสอนที่ ๔ เรื่องสมเด็จย่า
ช้นั ประถมศึกษาปี ที่ ๒
เวลาเรียน ๑ ชวั่ โมง

สาระการเรียนรู้
๑. พระราชจริยวตั รของสมเด็จย่า
- ด้านการรักษาความสะอาด

จุดประสงค์ เพ่ือให้ผ้เู รียนสามารถแสดงพฤตกิ รรมต่อไปน้ไี ด้
๑. บอกความหมายของการรักษาความสะอาดได้
๒. ยกตัวอย่างห้องเรียน และโรงเรียนท่สี ะอาด น่าอยู่ได้
๓. อธบิ ายพระราชจริยวัตร ของสมเดจ็ ย่าด้านการรักษาความสะอาดได้
๔. บอกวิธที าให้ห้องเรียนและโรงเรียนสะอาดตามแนวพระราชจริยวัตรของ
สมเดจ็ ย่าได้
๕. เล่นเกมท้งิ ขยะ ได้อย่างความสนุกสนาน
๖. ร้องเพลงเศษขยะ พร้อมท้งั ทาทา่ ทางประกอบเพลงได้
๗. บอกความร้สู กึ ท่เี หน็ คนท้งิ ขยะไม่เป็นท่ตี ามความหมายในเน้อื เพลงได้
๘. เขยี นข้อปฏบิ ตั ใิ นการรักษาความสะอาดห้องเรียนได้

๒๓

กจิ กรรมการเรียนรู้ และสอื่ การเรียนรู้

กิจกรรมการเรียนรู้ สือ่ การเรียนรู้

๑. จัดโตะ๊ เรียนเป็นรูปตัวยู ให้นกั เรียน

หันหน้าเข้าหากนั และมีท่วี ่างตรงกลาง

เพ่ือทากจิ กรรมได้ด้วย

๒. ครเู ตรียมความพร้อมนกั เรียน โดยให้

ยืนข้นึ ทุกคน และทาตามคาส่งั เช่น

- ย่นื มอื ท้งั ๒ ไปข้างหน้า

- ปรบมือ ๑ คร้ัง

- ปรบมือ ๓ คร้ัง

- น่งั ลง

๓. ให้นกั เรียนมองไปรอบๆ ห้องเรียน

โดยเฉพาะพ้ืนห้อง กระดานดา มมุ ห้อง

เพดาน แล้วต้งั คาถาม เช่น

- นักเรียนเหน็ อะไรบ้าง

- มีอะไรท่เี หน็ แล้วชอบ และไม่ชอบบ้าง

- ทาไมจึงไม่ชอบ

- ถ้าไม่ชอบจะทาอย่างไร จึงจะแก้ไขได้

(พยายามใช้คาถามนาไปสกู่ ารรักษา

ความสะอาด)

๔. ครูแสดงบัตรคา “การรักษาความ - บัตรคา การรักษาความสะอาด, สะอาด,

สะอาด” ให้นกั เรียนอา่ นพร้อมกนั แล้ว สกปรก

ถามต่อไปว่า

- สะอาด หมายถึงอะไร คาท่ตี รงข้ามกบั

สะอาดคอื อะไร

- การรักษาความสะอาด หมายถึงอะไร

- ลองยกตวั อย่างห้องเรียนหรือโรงเรียน

ท่สี ะอาดน่าอยู่ซวิ ่า มลี กั ษณะอย่างไร

- บ้านใครสะอาดน่าอยู่บ้าง

๒๔

กิจกรรมการเรียนรู้ สือ่ การเรียนรู้

๕. ครแู สดงภาพสมเดจ็ ย่า แล้วถามว่า - ภาพสมเดจ็ ย่า

- จาได้ไหม ภาพน้คี ือใคร

- (ช้ที ่ปี ้ ายนเิ ทศ) เราเขียนอะไรไว้ใต้

ภาพสมเดจ็ ย่า ลองอา่ นดงั ๆ ซิ

(นักเรียนอ่านข้อความ หนูรักสมเดจ็ ย่า

ผมรักสมเดจ็ ย่า พร้อมกนั )

- ลองบอกครอู กี ทซี วิ ่า สมเดจ็ ย่าทา

ความดีอะไรบ้าง เราจงึ รักท่าน

- ครสู นทนากบั นักเรียนต่อไปว่า

“วันน้คี รจู ะเล่าเร่ืองสมเดจ็ ย่าให้ฟังต่อ

นะ สมเดจ็ ย่าท่านโปรดเสดจ็ ไปตามป่ า

เขา เพ่ือเย่ียมชาวบ้านไกลๆ บ้าง เพ่ือ

พักผ่อนบ้าง เวลาทา่ นเสดจ็ ไป เหน็ เศษ

กระดาษท้งิ อยู่ตามทางเดิน ทา่ นกเ็ กบ็

ทา่ นเหน็ ถุงพลาสติกท่ใี ช้แล้วท้งิ ไว้ เหน็

ก้นบุหร่ีท่คี นสบู โยนท้งิ ไว้ ท่านกเ็ กบ็ ไป

ท้งิ ให้เป็นท่เี ป็นทางด้วยพระองค์ท่านเอง

ท้งั ๆ ท่มี ีทหาร มีตารวจตระเวนชายแดน

คอยตามเสดจ็ ไปตลอด ทา่ นกไ็ ม่ได้ใช้

ใครเกบ็ ให้”

- นกั เรียนคิดว่าท่านทาถูกต้องหรือไม่

- การท่ที ่านเกบ็ ขยะท้งิ ด้วยพระองคเ์ อง

แสดงว่าทา่ นเป็นคนอย่างไร

- นกั เรียนควรเอาอย่างพระองคท์ า่ น

หรือไม่ อย่างไร

- ลองบอกวิธที าให้ห้องเรียนและ

โรงเรียนของเราสะอาดเหมือนท่พี ระองค์

ทา่ นทาซิ นักเรียนต้องทาอย่างไรบ้าง

๒๕

กจิ กรรมการเรียนรู้ สือ่ การเรียนรู้

๗. แบ่งนักเรียนออกเป็น ๒ กล่มุ ให้เล่น - ตะกร้า / กล่องเปล่า

เกมท้งิ ขยะ โดยเตรียมขยะไว้ ๒ กอง - เศษขยะ (กระดาษ,ถุงพลาสตกิ , ใบไม้,

ประกอบด้วยเศษกระดาษ เศษใบไม้ ถงุ ส่งิ ของต่างๆ)

พลาสตกิ ท่ไี ม่ได้ใช้ และวัสดุอ่นื ๆ ให้

นกั เรียนแข่งขนั กนั เกบ็ ขยะไปท้งิ ลง

ตะกร้าหรือภาชนะรองรับขยะท่เี ตรียมไว้

กล่มุ ใดเกบ็ ได้เรว็ ท่สี ดุ และไม่ตกออก

นอกตะกร้าเลย เป็นฝ่ ายชนะ

๘. นกั เรียนร่วมกนั ร้องเพลง เศษขยะและ - แผนภมู เิ พลงเศษขยะ

ทาทา่ ทางประกอบเพลง

เศษขยะเจ้าเอย๋ ใครละเลยท้งิ เกล่ือน

กลาดไป

คนท้งิ เขาช่างใจร้าย คนท้งิ เขาช่างใจร้าย

คนอะไรท้งิ ได้ท้งิ ดี คนอะไรท้งิ ได้ท้งิ ดี

๙. นักเรียนร่วมกนั สรุป โดยให้บอกความ - ใบงานท่ี ๒.๔

ร้สู กึ ท่เี หน็ คนท้งิ ขยะไม่เป็นท่ตี ามความ

หมายในเน้ือเพลง

๑๐. นกั เรียนเขยี นข้อปฏบิ ัตใิ นการรักษา

ความสะอาดห้องเรียนลงในใบงานท่ี

๒.๔

การวดั ผลและประเมนิ ผล
๑. สงั เกตความสนใจ
๒. ซกั ถามความเข้าใจ
๓. ตรวจแบบฝึกหัดจากใบงาน

๒๖

ใบงานที่ ๒.๔

คาสงั่ ที่ ๑ ให้นกั เรียนเขียนข้อความลงบนเส้นประตามข้อความ
ท่กี าหนดให้

ฉนั รักสมเดจ็ ย่า …………………………………………………………………………………

ฉนั รักความสะอาด ………………………………………………………………………………….

ฉันรักห้องเรียน …………………………………………………………………………………

คาสงั่ ที่ ๒ ให้นกั เรียนเขียนข้อปฏบิ ตั ิในการรักษาความสะอาดห้องเรียน
ตามข้อความท่กี าหนดให้

ฉันจะทาให้ห้องเรียนสะอาดโดย

๑. ……………………………………………………………………………………………………………..
๒. ……………………………………………………………………………………………………………..
๓. ……………………………………………………………………………………………………………..
๔. ……………………………………………………………………………………………………………..
๕. ……………………………………………………………………………………………………………..

ชื่อ - สกุล …………………………………………………………………………….เลขที่………………ช้นั ……………
โรงเรียน ……………………………………………………………………………………………………………………………

๒๗

เอกสารอา้ งอิง

กองบัญชาการตารวจตระเวนชายแดน. ๔๐ ปี โรงเรียน ตชด. กรุงเทพมหานคร :
บริษัท โอ. เอส. พร้นิ ต้งิ เฮ้าส,์ ๒๕๓๙.
. ตชด. สดุดี ๑๐๐ ปี สมเด็จยา่ . กรงุ เทพมหานคร :
โรงพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวทิ ยาลยั , ๒๕๔๓.
. ใตร้ ่มพระบารมี ๕๐ ปี ตชด. กรุงเทพมหานคร :
โรงพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวทิ ยาลยั , ๒๕๔๖.
. ศรีนครินทราปูชา. กรงุ เทพมหานคร : โรงพิมพ์ตารวจ, ๒๕๔๗.

กองวรรณกรรมและประวตั ิศาสตร์. ราชสดุดีสมเดจ็ พระศรีนคริทราบรมราช-
ชนนี. กรงุ เทพมหานคร : โรงพิมพ์คุรุสภา, ๒๕๓๙.

กลั ยาณิวฒั นา, สมเดจ็ พระเจ้าพ่ีนางเธอ กรมหลวงนราธวิ าสราชนครินทร์.
“คาปรารภ”. สมเด็จยา่ ของปวงชน. กรุงเทพมหานคร : มูลนิธิ
พอ.สว., ๒๕๓๓.
. แม่เล่าใหฟ้ ัง. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์อมรินทร์การพิมพ์,
๒๕๒๕.

เจมส์ อาร์ท, บริษัท. นอ้ มราลึกแสนอาลยั สมเด็จยา่ แม่ฟ้ าหลวงของปวงชน.
กรงุ เทพมหานคร : บริษัท เจมส์ อาร์ท, ๒๕๓๘.

พระราชภาวนาวกิ รมและคณะ. พระบรมราชชนนิยานุสสรณีย.์ กรุงเทพมหานคร:
บริษัท เจ.ฟิ ลม์ โปรเซส จากดั , ๒๕๓๙.

ไพโรจน์ อยู่มณเฑยี ร. หลกั ราชาศพั ท.์ กรุงเทพมหานคร : บริษทั เยลโล่
การพิมพ์, ๒๕๔๐.

มานพ เมฆพระยูรทอง. พระนามสมเดจ็ พระเจา้ อยู่หวั กบั สหประชาชาติเนือ่ งใน
โอกาสฉลองสิริราชสมบตั ิครบ ๕๐ ปี . กรงุ เทพมหานคร : โรงพิมพ์
เทคนคิ ๑๙, ๒๕๔๐.

มูลนธิ แิ พทย์อาสาสมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนี. สมเด็จยา่ ของปวงชน.
กรงุ เทพมหานคร : โรงพิมพ์กรุงเทพ, ๒๕๓๓.

๒๘

ราชบณั ฑติ ยสถาน. พจนานุกรมฉบบั ราชบณั ฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒.
กรงุ เทพมหานคร : ศิริวัฒนาอนิ เตอร์ปร้ินท,์ ๒๕๔๖.

เรืองยศ ไชยโรจน์. “๙๒ พรรษา สมเดจ็ ย่ากบั ความก้าวหน้าของดอยตงุ ”.
หนงั สอื พิมพไ์ ทยรฐั . ฉบบั วันท่ี ๒๑ ตลุ าคม ๒๕๓๕, หน้า ๒๔.

วารี อมั ไพรวรรณ. สมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนี สมเดจ็ ยา่ แม่ฟ้ า
หลวง. กรงุ เทพมหานคร : สานักพิมพ์ภัทรินทร์, ๒๕๓๘.

ศุภรัตน์ เลิศพาณชิ ย์กลุ . พระมามลายโศก เหลอื สขุ เล่ม ๒.
กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์กรงุ เทพ. ๒๕๔๑.

ศูนย์ปฏบิ ตั กิ ารลูกเสอื ชาวบ้าน. ประวตั ิศาสตรล์ ูกเสอื ชาวบา้ นในพระบรมราชา
นุเคราะห.์ กรุงเทพมหานคร : โมเดอร์นเพรสการพิมพ์. ๒๕๓๐.

สถาบนั ราชภัฏสวนสนุ ันทา. เอกสารประกอบชดุ วิชาการเรียนรูภ้ าษาไทย สงั คม
ศึกษาและการสมั มนาสาหรบั ครูประถม. กรุงเทพมหานคร :
สานักพัฒนาการฝึกหัดครู. ๒๕๔๖.

สมาคมวางแผนครอบครัวแห่งประเทศไทย. สมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราช
ชนนีกบั การพฒั นาคุณภาพประชากร. กรุงเทพมหานคร :
ถาวรการพิมพ์, ๒๕๒๘.

สานกั งานเสริมสร้างเอกลกั ษณ์ของชาติ สานกั เลขาธกิ ารนายกรัฐมนตรี. สมเด็จ-
พระศรีนครินทราบรมราชชนนี : สมเดจ็ ย่าของแผน่ ดิน.
กรุงเทพมหานคร : ด่านสทุ ธาการพิมพ์, ๒๕๓๙.

สานักพระราชวัง. เสด็จฯ พชิ ิตดอยอินทนนท์ ๒๖ เมษายน ๒๕๐๗.
กรงุ เทพมหานคร : บวรสารการพิมพ์, ๒๕๓๑.

แผนภูม
ป่ ู + ยา่
พ่อ

ลูก ล

มเิ ครือญาติ
ตา + ยาย
แม่

ลูก ลูก

ภาคผนวก

(๒)

เน้ อื หา
เรือ่ ง “สมเดจ็ ยา่ ”

หลกั สูตร ป.๑- ป.๖ โรงเรียนตารวจตระเวนชายแดน กก.ตชด.๒๓

ความสาคญั ของสมเดจ็ ยา่

สมเดจ็ ย่า ทรงเป็นพระราชชนนี ผ้ใู ห้กาเนดิ และถวายการอภิบาลเล้ียงดู
พระมหากษตั ริยผ์ ้ทู รงคุณอนั ประเสริฐย่งิ ต่อคนไทยถึงสองพระองค์ โดยเฉพาะอย่างย่งิ
พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัวภมู พิ ลอดลุ ยเดช พระมหากษตั ริยร์ ัชกาลปัจจุบันผ้ทู รง
เป็นศูนย์รวมยึดเหน่ยี วจิตใจของคนไทยท้งั ชาติ ตลอดพระชนม์ชีพของสมเดจ็ ย่า
พระองคท์ า่ นได้ทรงทุม่ เทพระวรกาย และพระราชทานทรัพย์สว่ นพระองค์ เพ่ือ
ช่วยเหลือราษฎรไทยผ้ยู ากไร้ ท่อี าศัยอยู่ในถ่นิ ทรุ กนั ดารห่างไกลความเจริญให้พ้น
จากความทุกขย์ าก และทรงปฏบิ ัตพิ ระราชภารกจิ ต่างๆ มากมาย

นอกจากน้ันสมเดจ็ ย่ายงั ทรงเลง็ เหน็ ว่า การศกึ ษาเป็นส่งิ สาคญั ท่ที าให้เยาวชน
ในชนบทมีความรู้ ความคดิ และสติปัญญาท่เี ฉลียวฉลาด อนั จะเป็นปัจจัยสาคญั ใน
การพัฒนาชนบท เม่อื ทรงทราบว่ากองกากบั การตารวจตระเวนชายแดนมโี ครงการท่ี
จะสร้างโรงเรียนในเขตพ้ืนท่ตี ามแนวชายแดน จึงได้พระราชทานทรัพย์ส่วนพระองค์
เพ่ือนาไปสร้างโรงเรียนตารวจตระเวนชายแดน และได้พระราชทานช่อื โรงเรียนตามช่อื
ผ้บู ริจาคเงินในการจัดสร้างด้วย เม่ือโรงเรียนแต่ละแห่งสร้างเสรจ็ แล้ว พระองคก์ จ็ ะ
เสดจ็ ฯ ไปทรงเปิ ดโรงเรียนแห่งน้นั ด้วยพระองค์เอง พร้อมกบั พระราชทานอปุ กรณ์
การเรียนการสอนท่จี าเป็นให้กบั เดก็ นักเรียนด้วย

ถงึ แม้ว่าสมเดจ็ ย่าจะทรงเจริญพระชนมายุมากข้นึ กม็ ิได้ทอดท้งิ โรงเรียนตารวจ
ตระเวนชายแดน พระองค์ได้ทรงฝากให้สมเดจ็ พระเทพรัตนราชสดุ าฯ สยามบรมราช
กมุ ารี ทรงช่วยดแู ลแทน ดงั พระราชกระแสท่วี ่า “ย่าแก่แลว้ ไปไหนไม่ค่อยไหว ถา้
สมเดจ็ พระเทพฯ เสดจ็ ฯ กใ็ หเ้ ยีย่ มแทนยา่ ดว้ ย” นบั เป็นพระมหากรณุ าธคิ ณุ ท่ที รง
มตี ่อเยาวชนในท้องถ่ินชนบทห่างไกลเป็นล้นพ้น

(๓)

จากพระราชกรณียกจิ ท่ที รงบาเพญ็ ตลอดพระชนม์ชีพ สมเดจ็ ย่าจงึ ได้รับการ
ประกาศเฉลมิ พระเกยี รติคุณจาก UNESCO ให้ทรงเป็นบคุ คลสาคัญของโลกประจาปี
พุทธศกั ราช ๒๕๔๓ - ๒๕๔๔

พระราชประวตั ิ

ชาติกาเนดิ

“สมเดจ็ ยา่ ” เป็นพระสมัญญานามของ สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี
ทรงมีพระนามเดมิ ว่า “สงั วาลย”์ เสดจ็ พระราชสมภพเม่อื วันอาทติ ย์ท่ี ๒๑ ตุลาคม
พทุ ธศักราช ๒๔๔๓ ทจ่ี งั หวดั นนทบรุ ี ในครอบครัวสามญั ชนท่ปี ระกอบอาชีพเป็น
ช่างทอง ทรงมพี ่ีน้องรวม ๔ คน โดยทรงเป็นบุตรคนท่ี ๓ ของพระชนกช่ือ “ชู” และ
พระชนนชี ่อื “คา” ท้งั น้ีพระภคินแี ละพระเชษฐาของพระองค์ได้ถึงแกอ่ นิจกรรมต้งั แต่
วัยเยาว์ สว่ นพระอนุชา “ถมยา” ได้มชี วี ติ อย่ตู ่อมาจนอายุราว ๒๗-๒๘ ปี จงึ ถงึ
แกก่ รรมลงด้วยโรคเย่ือหุ้มสมองอกั เสบ

ครอบครัวของพระชนกชูและพระชนนีคา ได้พานักอยู่ท่จี งั หวดั นนทบรุ ี เป็น
เวลานานเทา่ ใดไม่ปรากฏ แต่เม่ือสมเดจ็ ย่าทรงจาความได้กพ็ บว่าครอบครัวของ
พระองค์ได้ย้ายมาต้งั ถ่ินฐานอยู่ท่ซี อยวัดอนงค์ บริเวณเชงิ สะพานสมเดจ็ พระพทุ ธ
ยอดฟ้ าจุฬาโลก ย่านฝ่ังธนบุรีแล้ว โดยบ้านท่ที รงพานักเป็นเหมือนห้องแถวช้ัน
เดยี ว กอ่ ด้วยอฐิ มงุ หลังคากระเบ้อื ง สมเดจ็ ย่าทรงเป็นกาพร้าต้งั แต่ยังเยาว์ เน่ือง
ด้วยพระชนกชูได้ถึงแกก่ รรมลงในขณะท่สี มเดจ็ ย่ายงั ทรงเลก็ อยู่ พระชนนีคา จึงต้อง
รับภาระในการเล้ียงดสู มเดจ็ ย่าและพระอนุชาโดยลาพังต่อมา

(๔)

การศึกษา

สมเดจ็ ย่า ทรงเข้าศึกษาในโรงเรียนวัดอนงคารามเป็นแห่งแรก หลังจากน้นั
ได้ย้ายไปเรียนต่อท่โี รงเรียนศึกษานารี และเม่อื พระชนมายุราว ๗-๘ พรรษา ได้ถูก
นาข้ึนถวายตวั เป็นข้าหลวง ณ สวนส่ฤี ดใู นพระราชวังดุสติ ต่อมาได้ทรงพานกั อยู่ท่ี
บ้านพระพ่ีเล้ียงของสมเดจ็ พระบรมราชชนกและถูกสง่ ไปศกึ ษาท่โี รงเรียนสตรีวิทยา
ขณะน้นั สมเดจ็ ย่าทรงมีพระชนมายุราว ๙ พรรษา พระชนนีคาได้ถึงแกอ่ นิจกรรม

ในปี พุทธศักราช ๒๔๕๖ สมเดจ็ ย่าได้ทรงเข้าเป็นนกั เรียนพยาบาล ณ โรงเรียน
แพทย์ผดุงครรภ์และหญิงแห่งศริ ิราช ท้งั ๆ ท่มี พี ระชนมายุเพียง ๑๓ พรรษา เทา่ น้ัน
จงึ ทรงเป็นนักเรียนพยาบาลท่มี อี ายุน้อยท่สี ดุ ในเวลาน้นั

ในช่วงท่สี มเดจ็ ย่าทรงฝึกงานการพยาบาลอยู่น้นั เป็นระยะเวลาท่ที างราชการ
ได้พยายามปรับปรุงงานด้านการแพทยแ์ ละสาธารณสขุ ให้แพร่หลายและมีประสทิ ธภิ าพ
มากย่งิ ข้นึ พระเจ้าบรมวงศเ์ ธอ กรมขนุ ชัยนาทนเรนทร (ซ่งึ ต่อมาทรงดารงพระยศ
เป็น สมเดจ็ พระเจ้าบรมวงศเ์ ธอ กรมพระยาชัยนาทนเรนทร) ได้ทรงคัดเลือกนักเรียน
แพทย์และนกั เรียนพยาบาลอย่างละ ๒ คน ให้ไปศกึ ษาต่อท่ปี ระเทศสหรัฐอเมริกา
ด้วยทนุ ของสมเดจ็ พระมหิตลาธเิ บศร อดลุ ยเดชวิกรม บรมราชชนก ท่พี ระราชทาน
ให้แกน่ ักเรียนแพทย์ และทุนของสมเดจ็ พระศรีสวรินทราบรมราชเทวี พระพันวสั สา
อยั ยิกาเจ้า ท่พี ระราชทานให้แก่นักเรียนพยาบาล ซ่ึงนกั เรียนพยาบาล “สงั วาลย”์
และนกั เรียนพยาบาล “อุบล” ได้รับการคดั เลือกให้ไปศกึ ษาท่ปี ระเทศสหรัฐอเมริกา
ในคร้ังน้ี

(๕)

ชีวิตสมรส

ในช่วงท่สี มเดจ็ ย่าศึกษาต่อในวชิ าพยาบาลท่ปี ระเทศสหรัฐอเมริกา ทา่ นได้พบ
กบั สมเดจ็ เจ้าฟ้ ามหิดลอดุลยเดช กรมหลวงสงขลานครินทร์ พระราชโอรสของ
พระบาทสมเดจ็ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลท่ี ๕ กบั สมเดจ็ พระศรีสวรินทราบ
รมราชเทวี (สมเดจ็ พระพันวัสสาอยั ยกิ าเจ้า) ท่เี สดจ็ ไปศึกษาวชิ าแพทย์ และได้
อภิเษกสมรส เม่อื วนั ท่ี ๑๐ กนั ยายน พ.ศ.๒๔๖๓ โดยมพี ระบาทสมเดจ็ พระ
เจ้าอยู่หัวรัชกาลท่ี ๖ มาพระราชทานนา้ สงั ข์ ณ วังสระประทมุ ภายหลังสมรส
ฐานะของสมเดจ็ ย่า จากนางสาวสงั วาลย์ เป็น หม่อมสงั วาลย์ มหิดล ณ อยธุ ยา มี
พระราชธดิ า และพระราชโอรส รวม ๓ พระองค์ คอื

๑. สมเดจ็ พระเจ้าพ่ีนางเธอเจ้าฟ้ ากลั ยาณิวฒั นากรมหลวงนราธวิ าส
ราชนครินทร์

๒. พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล (รัชกาลท่ี ๘)
๓. พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัวภมู พิ ลอดลุ ยเดช (รัชกาลท่ี ๙)

ทรงเป็ นพระราชชนนี

ในตอนเช้ามืดวันท่ี ๒๔ มถิ นุ ายน พ.ศ.๒๔๗๕ คณะราษฎร์ ได้ทาการปฏวิ ตั ิ
เปล่ยี นแปลงการปกครองจากระบอบสมบรู ณาญาสทิ ธริ าชย์มาเป็นระบอบ
ประชาธปิ ไตย พระบาทสมเดจ็ พระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงยอมรับท่จี ะเป็นพระมหา
กษัตริย์ภายใต้การปกครองระบอบใหม่น้ี สมเดจ็ พระศรีสวรินทราบรมราชเทวี
พระพันวัสสาอยั ยิกาเจ้า ทรงตดั สนิ พระทยั ให้หม่อมสงั วาลย์ พระธดิ า พระโอรส ไป
พานักณ เมอื งโลซาน ประเทศสวติ เซอร์แลนด์ พระองค์ต้องรับภาระในการอบรม
เล้ียงดูพระธดิ า และพระโอรสท้งั ๓ พระองคโ์ ดยลาพัง

(๖)

เม่ือวันท่ี ๒ มนี าคม พ.ศ. ๒๔๗๗ พระบาทสมเดจ็ พระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรง
ประกาศสละราชสมบัติ ด้วยเหตุท่พี ระองคไ์ ม่ทรงมพี ระราชโอรสและพระราชธดิ า
รัฐบาลไทยในสมัยน้นั จงึ ได้กราบบังคมทลู อญั เชญิ พระวรวงศเ์ ธอพระองค์เจ้าอานันท
มหิดล พระชนมายุ ๙ พรรษา พระราชโอรสองคโ์ ตในสมเดจ็ เจ้าฟ้ ามหิดลอดุลยเดช
กรมหลวงสงขลานครินทร์ (พระบรมราชชนก) กบั หม่อมสงั วาลย์ มหิดล ณ อยุธยา
ข้นึ ครองราชย์ เป็นพระมหากษตั ริย์รัชกาลท่ี ๘ ทาให้ฐานะของหม่อมสงั วาลย์
เปล่ียนเป็น พระราชชนนศี รีสงั วาลย์ ต่อมาสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดลได้ทรง
พระกรุณาโปรดเกล้าฯ สถาปนาพระราชชนนศี รีสงั วาลยข์ ้นึ เป็น สมเดจ็ พระราชชนนีศรี
สงั วาลย์ ทรงดารงพระยศเป็นพระบรมวงศฝ์ ่ ายในช้นั สูง เม่อื วันท่ี ๑๖ พฤศจิกายน
พุทธศักราช ๒๔๘๑

ทรงอภิบาลดูแลยุวกษตั ริย์

หลงั ส้นิ พระชนมข์ องสมเดจ็ เจ้าฟ้ ามหิดลอดลุ ยเดช หรือสมเดจ็ พระบรมราช
ชนก ในปี พ.ศ. ๒๔๗๒ แล้ว สมเดจ็ ย่า หรือ หม่อมสงั วาลย์ มหิดล ณ อยุธยา
ขณะน้นั พระชนมายุ ๒๙ พรรษา ต้องทรงรับพระราชภาระในการอภบิ าลบารงุ พระ
ราชธดิ า พระราชโอรส ถงึ ๓ พระองค์ โดยทาหน้าท่ใี นฐานะ “พ่อ” และ “แม่” ผู้
ประเสริฐ ยึดหลักในการอภบิ าล ๒ ประการ คือ เดก็ ตอ้ งมีอนามยั สมบูรณ์ และเดก็
ตอ้ งอยู่ในระเบยี บวินยั โดยไม่บงั คบั เขม้ งวดมากเกนิ ไป นอกจากน้สี มเดจ็ ย่ายัง
ทรงอบรม
สงั่ สอน ใหพ้ ระราชธิดา พระราชโอรส เป็ นเด็กดี มมี ารยาทดี และมีเหตุผล ย่งิ
เม่ือหม่อมสงั วาลย์ มหิดล เปล่ยี นฐานะเป็นพระราชชนนี การอภิบาลว่าท่ี
พระมหากษัตริย์ พระองคน์ ้อย เป็นพระราชภารกจิ ท่ยี ่งิ ใหญ่ ทง้ั น้เี พราะมพี ระราช
ประสงค์อนั แรงกล้าท่จี ะให้พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัวท่เี สดจ็ ข้ึนครองราชยภ์ ายใต้
การปกครองระบอบประชาธปิ ไตย ทรงสามารถปฏบิ ัติหน้าท่ปี ระมุขของชาติให้ได้
ประโยชนเ์ ตม็ ท่ี มิใช่เพียงแต่รับราชสมบัติแล้วมิทรงทะนุบารุงอาณาประชาราษฎร์
จากพระปณิธานน้เี องทาให้สมเดจ็ ย่าต้องทรงเพ่ิมความเอาพระทยั ใสใ่ นการอบรมเล้ียง
ดูพระราชธดิ า และพระราชโอรสมากย่งิ ข้นึ เป็นเทา่ ทวีคณู ซ่งึ การถวายอภบิ าลองค์ยุ

(๗)

วกษัตริยข์ องสมเดจ็ ย่าน้นั เป็นท่ยี อมรับจากท้งั พระบรมวงศานุวงศ์ และประชาชน
โดยทว่ั ไป

ทรงสูญเสยี พระราชโอรส “อานนั ทมหิดล”

ในวนั ท่ี ๙ มถิ ุนายน พ.ศ.๒๔๘๙ สมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดสวรรคต

ณ พระท่นี ่งั บรมพิมานในพระบรมมหาราชวัง การเสดจ็ สวรรคตของสมเดจ็ พระ

เจ้าอยู่หัวอย่างกระทนั หัน กอ่ ให้เกดิ ความเศร้าโศกสะเทอื นพระราชหฤทยั แกส่ มเดจ็ ย่า

เป็นท่ยี ่งิ จนพระวรกายซบู ลงอย่างรวดเรว็ แม้จะทรงเสยี พระทยั มากเพียงใดสมเดจ็

ย่ากท็ รงพระองคด์ ้วยความเข้มแขง็ เป็นท่นี ่าสรรเสริญย่ิง

ในวันเดียวกบั ท่สี มเดจ็ พระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดลเสดจ็ สวรรคต สภา

ผ้แู ทนราษฎรได้ลงมตเิ ป็นเอกฉนั ทใ์ ห้คณะรัฐมนตรีกราบบังคมทลู เชญิ สมเดจ็ พระเจ้า

น้องยาเธอ เจ้าฟ้ าภมู ิพลอดุลยเดชเสดจ็ ข้ึนสบื ราชสนั ตตวิ งศ์ เป็นพระมหากษัตริย์

แห่งบรม

ราชจกั รีวงศ์ ซ่งึ ขณะน้นั ทรงมีพระชนมพรรษาเพียง ๑๘ พรรษา สมเดจ็ ย่าจงึ ยังคง

ต้องรับพระราชภาระในการถวายพระอภิบาลพระเจ้าแผ่นดนิ พระองค์ใหม่ต่อไป

ทรงเป็ นสมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนี

ต่อมาพระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัวภมู ิพลอดุลยเดช รัชกาลท่ี ๙ ได้ทรง
พระกรณุ าโปรดเกล้าฯ ให้ประกาศเฉลมิ พระนามพระราชบิดา สมเด็จเจา้ ฟ้ ามหิดล
อดุลยเดช กรมหลวงสงขลานครินทร์ เป็น สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดช
วิกรม พระบรมราชชนก และมพี ระบรมราชโองการโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้
ประกาศเฉลิมพระนาม สมเดจ็ พระราชชนนีศรีสงั วาลย์ เป็น สมเดจ็ พระศรีนครินทรา
บรมราชชนนี เม่ือวนั ท่ี ๙ มถิ นุ ายน พุทธศักราช ๒๕๑๓

(๘)

พระราชนดั ดาของสมเดจ็ ย่า

สมเดจ็ ย่าทรงมีพระราชนัดดา ท่ปี ระสตู แิ ต่พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัวภมู พิ ล
อดุลยเดช และสมเดจ็ พระนางเจ้าสริ ิกติ ต์ิ พระบรมราชนิ ีนาถ รวม ๔ พระองค์ คอื

๑. สมเดจ็ พระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้ าอุบลรัตนร์ าชกญั ญาฯ
๒. สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช เจ้าฟ้ ามหาวชริ าลงกรณ์ สยามมกุฎราชกุมาร
๓. สมเดจ็ พระเทพรัตนราชสดุ า เจ้าฟ้ ามหาจักรีสริ ินธร รัฐสมี าคุณากรปิ ยชาติ

สยามบรมราชกุมารี
๔. สมเดจ็ พระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้ าจุฬาภรณ์วลยั ลกั ษณ์ อคั รราชกมุ ารี

พระราชนัดดาท่ปี ระสตู ิแต่สมเดจ็ พระเจ้าพ่ีนางเธอ เจ้าฟ้ ากลั ยาณวิ ัฒนากรม
หลวงนราธวิ าสราชนครินทร์ คอื ท่านผ้หู ญิงทศั นาวลัย ศรสงคราม

(๙)

สมเด็จยา่ เสด็จสวรรคต

ในวันท่ี ๒ มิถนุ ายน พ.ศ.๒๕๓๘ สมเดจ็ ย่าทรงประชวรด้วยโรคพระหทยั
กาเริบ ต้องเสดจ็ ฯ เข้ารบั การรักษาท่ตี กึ ๘๔ ปี โรงพยาบาลศิริราช แม้คณะแพทยจ์ ะ
ถวายการรักษาอย่างสดุ ความสามารถแล้ว แต่พระอาการกลบั ทรงและค่อยๆ ทรุดลง
เป็นลาดบั จนกระทง่ั เวลา ๒๑.๑๗ น. ของคืนวนั ท่ี ๑๘ กรกฎาคม พ.ศ.๒๕๓๘
สมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนี จึงได้เสดจ็ สวรรคตโดยพระอาการสงบ สริ ิ
พระชนมายุ ๙๔ พรรษา ๗ เดอื น ๒๘ วนั

เม่ือสมเดจ็ ย่าเสดจ็ สวรรคตแล้ว พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัว มพี ระบรมราช
โองการโปรดเกล้าฯ ให้สานักพระราชวังจัดการพระบรมศพ ถวายพระเกยี รตยิ ศสงู สดุ
ตามพระราชประเพณี ประดษิ ฐานพระบรมศพ ณ พระท่นี ่งั ดสุ ติ มหาปราสาท ใน
พระบรมมหาราชวงั ทรงพระกรณุ าโปรดเกล้าฯ ให้พระบรมวงศานุวงศ์ และข้าทูล
ละอองธุลีพระบาทในราชสานกั ไว้ทุกข์ถวายมีกาหนด ๑๐๐ วนั ต้งั แต่วันสวรรคตเป็น
ต้นไป พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้ประชาชนเข้าถวายนา้ สรงพระบรมศพหน้า
พระบรม
ฉายาลกั ษณ์ หลังพระราชพิธบี าเพญ็ พระราชกุศลทกั ษิณานุปทาน ๑๐๐ วัน ถวาย
พระบรมศพสมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนีแล้ว พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัว
ทรงมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้จดั การพระราชทานพิธถี วายพระเพลงิ พระ
บรมศพสมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนี ข้ึนในวันท่ี ๑๐ มีนาคม พ.ศ.๒๕๓๙
โดยใช้บริเวณทางด้านทศิ ใต้ของท้องสนามหลวง โดยสร้างองคเ์ มรุมาศเป็นแบบทรง
ปราสาท ๓ องค์เรียงกนั งานพระราชพิธถี วายพระเพลงิ พระบรมศพสมเดจ็ ย่า เป็นไป
อย่างสมพระเกยี รติยศ ท่ามกลางความโศกสลดและอาลยั รักของพสกนิกรชาวไทยโดย
ทว่ั กนั

(๑๐)

พระราชกรณียกิจ

สมเดจ็ ย่าได้ทรงบาเพญ็ พระราชกรณยี กจิ เพ่ือพัฒนาคุณภาพชีวติ ของประชาชน
โดยเฉพาะในท้องถ่ินทุรกนั ดาร เพราะทรงเหน็ ว่าถ้าพระราชทานโอกาสแก่พสกนกิ ร
ในท้องถ่ินห่างไกลให้มีความรู้ แม้พออา่ นออกเขียนได้ ร้จู กั รักษาสขุ ภาพอนามัยของ
ตนเอง ร้จู กั ประกอบสมั มาอาชีพ ประชาชนเหล่าน้ันกจ็ ะเป็นทรัพยากรท่มี ีคุณค่าของ
ชาติ พระราชกรณียกจิ ของสมเดจ็ ย่าสว่ นใหญ่จึงมุ่งพัฒนาคณุ ภาพชวี ิตของประชาชน
ในถ่ินทุรกนั ดาร เช่น

๑. การส่งเสริมการศกึ ษาเดก็ และเยาวชนในถ่นิ ทุรกนั ดาร (โรงเรียนตารวจ
ตระเวนชายแดน)

๒. การเสดจ็ ฯ เย่ยี มเยียน และพระราชทานความช่วยเหลือประชาชน
๓. การจดั ต้งั หน่วยแพทย์อาสาสมเดจ็ พระราชชนนีศรีสงั วาลย์
๔. การสนับสนุนกจิ การลกู เสอื ชาวบ้าน
๕. การก่อสร้างโรงพยาบาลเพ่ือการพักฟ้ื นตารวจตระเวนชายแดน ท่สี ้รู บกบั

ผ้กู อ่ การร้าย และปกป้ องเอกราชของประเทศชาติ
๖. การฟ้ื นฟูสภาพป่ าโดยรอบดอยตุง และพัฒนาสภาพชวี ิตความเป็นอยู่ของ

ราษฎรท่อี ยู่อาศยั ในบริเวณใกล้เคยี ง

(๑๑)

สมเดจ็ ย่ากบั การสงเคราะหโ์ รงเรียน ตชด.

สมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนี ทรงสนพระทยั และเป็นห่วงในเร่ือง

การศึกษาของเยาวชนในเขตชนบทเป็ นอย่างมาก ด้วยทรงมีพระราชดาริว่า

“การศึกษาเป็ นสงิ่ สาคญั ที่จะทาใหเ้ ยาวชนในชนบทมคี วามรู้ ความคิดและ

สติปัญญาที่เฉลยี วฉลาด อนั จะเป็ นปัจจัยสาคญั ในการพฒั นาชนบท” สมเดจ็

ย่าทรงพบว่าเยาวชน ในถ่นิ ทุรกนั ดารขาดโรงเรียน หรือสถานศกึ ษา เพราะ

กระทรวงศึกษาธกิ ารยังขยาย

ออกไปไม่ถงึ เม่อื ทรงทราบว่ากองกากบั การตารวจตระเวนชายแดน มโี ครงการขยาย

การจดั ต้งั โรงเรียนตารวจตระเวนชายแดน จึงทรงพระราชทานพระราชทรัพยส์ ว่ น

พระองค์ ให้นาไปสร้างโรงเรียนตารวจตระเวนชายแดน และโรงเรียนชาวเขา ต่อมา

มผี ้มู ีจติ ศรัทธาทลู เกล้าฯ ถวายเงนิ สมทบเพ่ือจัดสร้างโรงเรียนชาวเขาหรือโรงเรียน

ตารวจตระเวนชายแดนเพ่ิมมากข้นึ ในภมู ิภาคต่างๆ

ไม่เพียงเท่าน้นั สมเดจ็ ย่ายังได้ทรงรับเอาโครงการของโรงเรียนตารวจตระเวน

ชายแดน ไว้ในพระราชูปถัมภ์ และเม่ือสมเดจ็ ย่าทรงเจริญพระชนมายุมากข้นึ กม็ ไิ ด้

ทรงทอดท้งิ พระองคไ์ ด้ทรงฝากให้สมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี

ทรงช่วยดแู ลแทนดังพระราชกระแสท่วี ่า “ยา่ แก่แลว้ ไปไหนไม่ค่อยไหว ถา้ สมเดจ็

พระเทพฯ เสดจ็ ฯ ก็ใหเ้ ยยี่ มแทนยา่ ดว้ ย” สมเดจ็ ย่าจงึ มีพระคณุ ย่งิ สาหรับพวกเรา

นกั เรียนโรงเรียนตารวจตระเวนชายแดน ถ้าไม่มีสมเดจ็ ย่าและสมเดจ็ พระเทพ

รัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี เดก็ และเยาวชนในถ่นิ ทุรกนั ดาร คงไม่ได้รับ

การศกึ ษา ไม่มีความรู้ ครอบครัวของพวกเขาคงลาบาก ไม่ได้รับความช่วยเหลือ

และพัฒนาคณุ ภาพชีวิตเช่นปัจจุบนั น้ี

(๑๒)

สมเดจ็ ย่ากบั ช่วยเหลอื ประชาชน

สมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนี แม้จะเป็นพระชนนี (มารดา) ของ
พระมหากษัตริย์ไทย ๒ พระองค์ คอื รัชกาลท่ี ๘ และรัชกาลท่ี ๙ กม็ ไิ ด้ทรงเสวยสขุ
อยู่แต่ในพระราชวงั พระองคท์ รงแบ่งเบาพระราชภาระของพระบาทสมเดจ็ พระ
เจ้าอยู่หัว ในการดูแลความทกุ ขส์ ขุ ของราษฎรในชนบทอย่างจริงจัง ทรงเสดจ็ พระ
ราชดาเนนิ เย่ียมชาวไทยภเู ขาท่อี ยู่ห่างไกล ชาวชนบทในถ่ินทุรกนั ดาร แม้จะอยู่
บน
เกาะกลางทะเลทโ่ี ดดเด่ียว ทรงพระราชทานความช่วยเหลอื ท่ตี รงตามความต้องการ
และความจาเป็น ชาวไทยท่วั ไปจงึ ร่วมใจถวายพระราชสมัญญา “สมเด็จย่า”และชาว
ไทยภเู ขากถ็ วายพระราชสมญั ญา “แม่ฟ้ าหลวง” ด้วยความเคารพรัก และเทดิ ทนู อย่าง
บริสทุ ธ์ใิ จ

สมเด็จย่ากบั งานดา้ นการแพทยแ์ ละสาธารณสุข

จากการท่สี มเดจ็ ย่าได้เสดจ็ ฯ เย่ยี มเยยี นชาวบ้านตามหมู่บ้านในป่ าเขา ทาให้
ได้ทรงพบเหน็ ราษฎรจานวนมากได้รับทกุ ขเวทนาอนั เกดิ จากโรคภัยไข้เจบ็ ต่างๆ แล้ว
มิได้รับการรักษาพยาบาลท่ถี กู ต้อง เน่ืองจากพวกเขาเหล่าน้ันอยู่ในถน่ิ ทุรกนั ดาร
ห่างไกล จากสถานพยาบาล สมเดจ็ ย่าจงึ ทรงพระกรณุ าโปรดเกล้าฯ ให้แพทยแ์ ละ
พยาบาลผู้ตามเสดจ็ ทาการตรวจรักษาชาวบ้านทเ่ี จบ็ ป่ วยเหล่าน้ัน นับเป็นจุดเร่ิมต้น
ของหน่วยแพทยอ์ าสาเคล่ือนท่ใี นพระองค์

เม่ือปี พ.ศ.๒๕๑๑ จึงทรงมพี ระราชดาริจัดต้งั หน่วยแพทยอ์ าสาในพระองคข์ ้ึน
เป็น “หน่วยแพทยอ์ าสาสมเดจ็ พระราชชนนศี รีสงั วาลย”์ : (พอ.สว) หน่วยแพทย์
พอ.สว. ประกอบด้วย แพทย์ พยาบาล และเจ้าหน้าท่สี าธารณสขุ ท่เี ป็นอาสาสมคั ร
ทางานด้วยความเสยี สละโดยมิได้รับเงนิ หรือค่าตอบแทนอ่นื ใด จะออกไปให้บริการ
ตรวจรักษาชาวบ้านตามท้องถ่นิ ท่กี นั ดาร ห่างไกลความเจริญ ต่อมาในปี พ.ศ.๒๕๑๗
สมเดจ็ ย่าจึงทรงพระกรณุ าโปรดเกล้าฯ พระราชทนุ ๑ ล้านบาท จดั ต้งั เป็นมลู นิธิ ใช้ช่อื

(๑๓)

ในการจดทะเบยี นว่า “มูลนธิ ิแพทยอ์ าสาสมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนี” ใช้
ช่อื ย่อว่า “พอ.สว.” โดยมวี ตั ถปุ ระสงค์เพ่ือให้ความช่วยเหลอื รักษาพยาบาลแก่
ประชาชนและเจ้าหน้าท่ที ่ปี ฏบิ ัติงานในท้องถ่นิ ทรุ กนั ดารตามชายแดน โดยไม่จากดั
เช้อื ชาติ ศาสนา และไม่คดิ มูลค่า

สมเด็จยา่ กบั กิจการลูกเสอื ชาวบา้ น

ระหว่างวันท่ี ๒๕-๒๘ พฤศจกิ ายน พ.ศ.๒๕๑๔ กองกากบั การตารวจตระเวน
ชายแดน เขต ๔ ได้ฝึกอบรมลูกเสอื ชาวบ้านร่นุ ท่ี ๙ ท่บี ้านทรายมูล ตาบลอุ่มเหม้า
อาเภอธาตุพนม จงั หวดั นครพนม มผี ้เู ข้ารับการฝึกจานวน ๒๓๘ คน เวลาน้นั
สมเดจ็ ย่าเสดจ็ ฯ เย่ยี มราษฎร และประทบั แรมอยู่ท่โี ครงการชลประทานเข่อื นนา้ อนู
จงั หวดั สกลนคร พระองค์ได้เสดจ็ ฯ ไปทอดพระเนตรการฝึกและทรงเป็นประธานใน
พิธปี ิ ด พระองค์ทรงมรี ับส่งั กบั คณะวทิ ยากรว่า “พยายามพัฒนาการฝึกให้เกดิ ผลดี
ต่อชาติ บ้านเมอื ง ให้ประชาชนร้จู กั พ่ึงตนเอง ช่วยตนเอง รู้จกั นาวิธที ฝ่ี ึกไปพัฒนา
ตัวเอง ครอบครัวและชุมชน”

สมเดจ็ ย่าได้พระราชทานพระราชทรัพย์สว่ นพระองคจ์ านวน ๒๓๘,๐๐๐ บาท
สนับสนุนกจิ การลกู เสอื ชาวบ้าน ทาให้สามารถขยายกจิ การลกู เสอื ชาวบ้านไปได้ท่วั
ประเทศ ต่อมาพระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัวทรงรับกจิ การลกู เสอื ชาวบ้านไว้ในพระ
บรมราชานุเคราะห์ เม่อื วนั ท่ี ๒๙ สงิ หาคม พ.ศ.๒๕๑๕

สมเดจ็ ย่า ทรงมพี ระมหากรณุ าธคิ ุณต่อกจิ การลกู เสอื ชาวบ้านอย่างย่งิ พระองค์
ได้เสดจ็ ฯ ไปพระราชทานธงประจาร่นุ ลกู เสอื ชาวบ้านเป็นคร้ังแรก ทอ่ี าเภอเมอื ง
จงั หวดั อุดรธานี เม่อื วนั ท่ี ๑๙ พฤศจกิ ายน พ.ศ. ๒๕๑๕ และพระราชทานเหรียญ
อนุสรณม์ หาราชแก่คณะวิทยากร และเหรียญลกู เสอื แก่ผ้เู ข้าอบรมทุกคน มูลนธิ ิ
วิทยากรลูกเสือชาวบา้ น (มวส.) ได้ก่อต้ังข้นึ ในวันท่ี ๔ เมษายน พ.ศ.๒๔๒๘ โดย
ได้รับพระราชทานเงินทนุ จากสมเดจ็ ย่า เป็นเงินแปดแสนบาท รวมกบั มีผ้บู ริจาคอกี
ส่วนหน่งึ รวมเป็นเงนิ ท้งั ส้นิ ๑ ล้านบาท

(๑๔)

สมเด็จยา่ กบั การสงเคราะหต์ ารวจตระเวนชายแดน

ในการเสดจ็ ฯ ไปเย่ียมเยยี นตารวจตระเวนชายแดนท่ฐี านปฏบิ ัติการ สมเดจ็
พระศรีนครินทราบรมราชชนนี ได้ทอดพระเนตรเหน็ สภาพความเป็นอยู่ท่ลี าบาก
แร้นแค้นและอนั ตรายท่ตี ารวจตระเวนชายแดนผ้อู อกไปปฏบิ ัตหิ น้าท่ปี กป้ องชาติ
บ้านเมือง บางคร้ังถงึ กบั เสยี ชวี ิตหรือสญู เสยี อวัยวะบางส่วนไปในการปฏบิ ตั ิหน้าท่ี
เป็นเหตุให้ครอบครัวท่อี ยู่เบ้อื งหลังต้องประสบเคราะห์กรรมลาบาก เน่ืองจากต้อง
ขาดหัวหน้าครอบครัวหรือหัวหน้าครอบครัวต้องทพุ พลภาพไม่อาจทามาหาเล้ียง
ครอบครัว ได้อกี ต่อไป ด้วยเหตุน้สี มเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนี จึงได้
พระราชทานพระราชทรพั ยส์ ่วนพระองคใ์ หน้ าไปจัดต้งั เป็ น “มูลนธิ ิสงเคราะห์
ตารวจชายแดนและ
ครอบครวั ในพระอปุ ถมั ภส์ มเดจ็ พระราชชนนีศรีสงั วาลย”์ มชี ื่อย่อว่า “มส.ชด.สว.”
เม่ือวนั ท่ี ๑๘ กนั ยายน ๒๕๑๐ มวี ตั ถุประสงคเ์ พ่ือช่วยเหลอื สวัสดิการตารวจและ
ครอบครัวท่ไี ด้รับบาดเจบ็ หรือถึงแก่กรรมลงในขณะปฏบิ ัตหิ น้าท่ี ตลอดรวมไปถงึ
การช่วยเหลือในด้านการศึกษาให้แกบ่ ุตรของเหล่าตารวจตระเวนชายแดน ท้งั ยังรับ
เอามูลนธิ แิ ห่งน้ีไว้ในพระอุปถมั ภ์ของพระองค์อกี ด้วย เป็นผลให้เกดิ ขวญั และกาลงั ใจ
แกข่ ้าราชการตารวจตระเวนชายแดน และครอบครัวเป็นอย่างมาก

ในปี พ.ศ.๒๕๑๓ พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัวทรงมีพระบรมราชโองการโปรด
เกล้าฯ สถาปนาสมเดจ็ พระราชชนนีศรีสงั วาลย์ข้นึ เป็น “สมเดจ็ พระศรีนครินทราบรม
ราชชนน”ี ดังน้นั กองบญั ชาการตารวจตระเวนชายแดนจึงได้ขอเปล่ยี นนาม “มลู นธิ ิ
สงเคราะห์ตารวจชายแดนและครอบครัวในอปุ ถมั ภ์สมเดจ็ พระราชชนนีศรีสงั วาลย์”
(มส.ชด.สว.) เป็น “มูลนธิ ิสงเคราะหต์ ารวจตระเวนชายแดนและครอบครวั ในพระ
ราชูปถมั ภข์ องสมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนี” (มส.ตชด.สว.)” ต้งั แต่วันท่ี
๑๐ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๓๒ เป็นต้นมา

(๑๕)

เน่อื งจากสมเดจ็ ย่าทรงเลง็ เหน็ ว่า ตารวจตระเวนชายแดน ได้ทาการส้รู บกบั

ผ้กู ่อการร้ายคอมมวิ นสิ ต์ และปกป้ องเอกราช เป็นเหตุให้ได้รับบาดเจบ็ และสญู เสยี

ชีวิต ต้องพักรักษาตัวตามโรงพยาบาลต่างๆ สมเดจ็ ย่าทรงเลง็ เห็นความจาเป็นท่ี

จะต้องให้ความช่วยเหลือในการพักฟ้ื นอาการเจบ็ ป่ วยเน่ืองจากการส้รู บ ก่อนท่จี ะ

กลบั ไป ปฏบิ ตั ภิ ารกจิ และเพ่ือใช้เป็นสถานท่รี ับส่งคนไข้ในพระราชานุเคราะห์ ท่จี ะ

เข้ามารักษาในโรงพยาบาลส่วนกลาง เน่ืองจากคนไข้ไม่สามารถช่วยเหลือตนเองได้

หรือเดนิ ทางไปมาไม่ถกู หรือเป็นทพ่ี ักคนไข้ก่อนท่จี ะนาตวั ส่งไปรักษาใน

โรงพยาบาลและ

ระหว่างรอส่งตวั กลับภมู ลิ าเนา จึงได้พระราชทานพระราชทรัพยส์ ่วนพระองคเ์ ป็นทุน

ในการกอ่ สร้างโรงพยาบาล

กรมตารวจได้พิจารณาอนุมตั ิให้กองบญั ชาการตารวจตระเวนชายแดน ใช้ท่ดี ิน

ภายในกองบัญชาการตารวจตระเวนชายแดนเน้ือท่๓ี ๐๐ตารางวา เพ่ือสร้างโรงพยาบาล

ขนาด ๓๐ เตียง และอนุมตั เิ พ่ิมอกี ๑๕๓.๔๐ ตารางวา เพ่ือขยายโรงพยาบาลเป็น ๕๐

เตยี ง กองกากบั การตารวจตระเวนชายแดนได้ขอพระราชทานพระราชานุญาตอญั เชญิ

พระนามาภิไธย เป็นนามอาคารโรงพยาบาลตารวจตระเวนชายแดนว่า “อาคารศรี

นครินทร”์ ต่อมาทรงพระกรณุ าโปรดเกล้าฯ พระราชทานนามโรงพยาบาลว่า “นวุติ

สมเดจ็ ยา่ ” ซ่งึ มคี วามหมายว่า “สมเดจ็ ยา่ ๙๐ ปี ” เม่อื วนั ท่ี ๕ มนี าคม พทุ ธศกั ราช

๒๕๓๓