หมู่ฟังก์ชันเคมีอินทรีย์

วฟชพ

FUNCTION GROUPS OF ORGANIC COMPOND

หมู่ฟังกช์ นั

เคมอี นิ ทรยี ์

10-.

สอื่ ประกอบการเรยี นการสอน

หมู่ฟงั กช์ นั

เคมอี นิ ทรยี ์

จัดทาโดย เออื้ มศกั ด์ิ
1.น.ส.ฐติ าภรณ์ นายวม
2.น.ส.ดนยา กิง่ แก้วเพชร
3.น.ส.ปวันรัตน์

เสนอ
ครสู ุภาลักษณ์ เทพวงค์

ส่ือประกอบการเรยี นการสอนน้ีเปน็ สว่ นหน่งึ ของ
รายวชิ าเคมี 5 รหัสวิชา ว33232

ภาคเรียนท1ี่ ปกี ารศกึ ษา2563

เคมีม.6 หมุ่ฟงั กช์ ัน

1

ความหมาย

หมู่ฟังกช์ นั คอื กลุ่มของอะตอมที่เป็นส่วนหนึ่งของโมเลกลุ ท่มี ี

บทบาทในการกาหนดสมบตั ทิ างเคมรี วมทง้ั สมบัติทางกายภาพของสารเคมี
นั้น ๆ กล่มุ ของสารอนิ ทรยี ท์ ่ีสาคัญทจ่ี ดั จาแนกตามชนดิ ของหมฟู่ ังกช์ นั

หมฟู่ ังกช์ ัน เคมีม.6

2

หมฟู่ งั กช์ นั และประเภทของสารประกอบอนิ ทรยี ์

หมู่ฟงั กช์ นั ประเภทของ ตวั อยา่ งสารประกอบ
สารประกอบ ช่อื สตู รโครงสรา้ ง

• มสี ารประกอบไฮโดรคารบ์ อนมีธาตอุ อกซเิ จนเปน็ องคป์ ระกอบ

C−C Alkane Methane CH3 − CH3

C=C Alkene Etene CH2 = CH2
Double bond

C≡C Alkyne Etyne CH≡CH
Triple bond

• มีธาตอุ อกซิเจนเป็นองคป์ ระกอบ

Alcohol Ethanol CH3 − CH2 −OH

−OH Phenol Phenol
Hydroxyl

เคมีม.6 หมุ่ฟังกช์ ัน

3

หม่ฟู ังกช์ นั ประเภทของ ตวั อยา่ งสารประกอบ
สารประกอบ ช่อื สตู รโครงสรา้ ง
−O−R (Alkoxy)
หรือ −O− (Oxy) Ether Methoxy CH3 − O − CH3

−C−OH Organic acid Ethanoic CH3 − C − OH
Carboxyl หรือ acid

−C−O−R Carboxylic Methyl
Alkoxy carbonyl หรอื acid ethanoate

−C−O− Ester
Oxycarbonyl

−C−H Aldehyde Methanal
Carboxaldehyde

−C− Ketone Propanone
Carbonyl

หมฟู่ งั ก์ชัน เคมมี .6

4

หมู่ฟงั กช์ นั ประเภทของ ตัวอย่างสารประกอบ
สารประกอบ ช่อื สตู รโครงสรา้ ง

• มีไนโตรเจนเป็นองค์ประกอบ Methanamine CH3 − NH2

−NH2 Amine
Amino

−C−NH2 Amide Methanamide H−C−NH2
Amide

เคมีม.6 หมุ่ฟังก์ชัน 5

สมบตั เิ ดน่ ของหมฟู่ งั กช์ นั ของสารประกอบอนิ ทรยี แ์

หมู่ฟังกช์ นั สมบตั เิ ดน่
C=C
Alkene • เกดิ ปฏิกริ ิยาการเติม
• สามารถฟอกสหี มู่ 7 ไดใ้ นทมี่ ดื
C≡C
Alkyne เกิดปฏิกริ ยิ าเติมไฮโดรเจนได้
• สามารถเกดิ ไอโซเมอร์เรขาคณติ ได้
−OH
Alcohol • เกดิ ปฏิกริ ิยาการเติมไฮโดรเจน
• เกิดปฏกิ ริ ยิ ากบั สารละลายดา่ ง
−C−OH
Carboxyl ทบั ทิมสามารถฟอกสหี มู่ 7 ได้ในท่ี
มืด

• เกิดปฏกิ ิริยาแทนทกี่ ับ Ka ให้ฟอง
ก๊าซ H2

• มีพันธะไฮโดรเจนระหวา่ งโมเลกุล

• เป็นกรดอ่อน
• ถ้าโมเลกลุ เลก็ จะมกี ลิ่นฉุน

เกดิ ปฏกิ ิรยิ ากบั NaHCO3 ใหฟ้ อง
กา๊ ซ CO2
• เกดิ ปฏิกริ ยิ าแทนที่กับ Na ใหฟ้ อง
ก๊าซ H2
• มีพนั ธะไฮโดรเจนระหวา่ งโมเลกลุ ท่ี
แข็งแรงกวา่ แอลกอฮอล์

หมฟู่ งั ก์ชัน เคมมี .6

6 สมบัตเิ ดน่

หมฟู่ งั กช์ นั • เป็นเบสออ่ น ถ้าโมเลกุลเล็กจะมี
กลิน่ เหม็น (กลนิ่ คาว)
−NH2
Amino • เมื่อเอมนี ทาปฏิกริ ยิ ากบั กรด จะได้
เกลือ alkylammonium
−C−NH2
Amide • สามารถเกดิ ปฏกิ ริ ยิ าควบแนน่ กับ
กรดอนิ ทรยี ไ์ ดส้ ารเอไมด์
−C−H
Carboxaldehyde • เอมีนมพี นั ธะไฮโดรเจนระหวา่ ง
โมเลกุลแตไ่ ม่แขง็ แรงเทา่
แอลกอฮอล์

• มแี รงระหวา่ งโมเลกลุ เป็นพนั ธะ
ไฮโดรเจนท่ีแข็งแรงกวา่ กรดอินทรยี ์

• สามารถสังเคราะห์เอไมด์ไดจ้ าก
ปฏกิ ิรยิ าระหวา่ งเอมนี กับกรด
อินทรีย์

• แอลดีไฮดท์ กุ ชนดิ สามารถ
เกิดปฏิกริ ิยากบั สารละลาย
เบเนดกิ ต์ไดต้ ะกอนสแี ดงอฐิ ของ

Cu2O

เคมีม.6 หมุ่ฟังกช์ ัน 7

หมฟู่ งั กช์ นั สมบัตเิ ดน่

−C− • ใชเ้ ป็นตัวทาละลายอินทรยี ์ ท่นี ยิ มคือ
Ketone แอซีโตน แอลฟาไฮดรอกซคี โี ตน
สามารถเกดิ ปฏกิ ริ ยิ ากบั สารละลาย
−O−R หรอื −O−
Ether • เบเนดิกต์ไดต้ ะกอนสีแดงอฐิ
เชน่ เดยี วกับแอลดไี ฮด์

• อีเทอร์เปน็ สารทม่ี ีแรงระหวา่ ง
โมเลกลุ เปน็ แรงระหวา่ งขว้ั ทอี่ อ่ นแอ
ที่สุด

• ตดิ ไฟและเกดิ การระเบดิ ได้งา่ ย

หมฟู่ งั ก์ชัน เคมมี .6

8

แบบฝึกหดั

1 ระบหุ มฟู่ งั ก์ชนั และจานวนของหม่ฟู งั กช์ นั (ยกเว้นC-C) จากสตู รโครงสรา้ ง

ของวิตามนิ ซดี ังนี้

2 จงวงกลมล้อมรอบหม่ฟู งั กช์ ันทอ่ี ย่ใู นโมเลกลุ ของธาซอล(taxol) ซ่งึ เป็นเซลล์

ต้านมะเร็ง พร้อมทั้งระบุชอื่ หมู่ฟงั กช์ ันแตล่ ะตาแหน่ง

เคมีม.6 หมุ่ฟงั กช์ ัน 9

เฉลยแบบฝกึ หดั

1

2

วฟชพ สถาบันส่งเสรมิ การเรยี นการสอนวิชาเคมี
กระทรวงเวทมนตร์

วดี โี ออธิบายเพ่อื ศึกษาเพิ่มเตมิ