M DUL Suwaibah Borahan Norhayati Mohamad Noh Eileen Tay LENGKAP Resos Digital Tahun KSSR Semakan 5 Sains Pentaksiran Formatif dan Sumatif • Info • Simulasi • Kuiz Gamifikasi • Video • Model 3D Wordwall Revisi Modul Pentaksiran Formatif Modul PBD Cetus Idea Komik Sains PAK-21 KBAT & i-THINK Pentaksiran Sumatif Praktis Sumatif Ujian Pertengahan Sesi Akademik (UPSA) Ujian Akhir Sesi Akademik (UASA) Jawapan Ciri-ciri Mesra PdPc Resos Digital Guru https://plus.pelangibooks.com/ Bonus Edisi Guru
Rekod Pentaksiran Murid iii – vi 1 UNIT Kemahiran Saintifik 1 • Revisi Modul • Modul PBD • Praktis Sumatif 1 Nota / Praktis Nota / Bonus PdPc / Praktis 3D Info Kuiz 2 UNIT Manusia 10 • Revisi Modul • Modul PBD • Praktis Sumatif 2 Nota / Bonus PdPc / Praktis 3 UNIT Haiwan 25 • Revisi Modul • Modul PBD • Praktis Sumatif 3 Video Nota / Bonus PdPc / Praktis 4 UNIT Tumbuhan 41 • Revisi Modul • Modul PBD • Praktis Sumatif 4 Video Kuiz 5 UNIT Elektrik 54 • Revisi Modul • Modul PBD • Praktis Sumatif 5 Nota / Praktis 3D Video Kuiz 6 UNIT Haba 65 • Revisi Modul • Modul PBD • Praktis Sumatif 6 Nota / Praktis Ujian Pertengahan Sesi Akademik (UPSA) 76 7 UNIT Pengaratan 85 • Revisi Modul • Modul PBD • Praktis Sumatif 7 Nota / Bonus PdPc / Praktis Nota / Praktis Kuiz 8 UNIT Jirim 92 • Revisi Modul • Modul PBD • Praktis Sumatif 8 9 UNIT Fasa Bulan dan Buruj 102 • Revisi Modul • Modul PBD • Praktis Sumatif 9 Nota / Bonus PdPc / Praktis Simulasi Nota / Praktis Kuiz 10 UNIT Mesin 111 • Revisi Modul • Modul PBD • Praktis Sumatif 10 Ujian Akhir Sesi Akademik (UASA) 121 Jawapan J1 - J8 ii © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. KANDUNGAN
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. iii Unit Tahap Penguasaan Tafsiran Halaman Pencapaian Menguasai Belum Menguasai SAINS 1 Kemahiran Saintifik 1.1 Kemahiran Proses Sains 1 Mengingat kembali kemahiran proses sains 2 – 6 2 Memerihalkan kemahiran proses sains 2 – 6 3 Mengaplikasikan kemahiran proses sains untuk melaksanakan tugasan 2 – 6 4 Menganalisis kemahiran proses sains untuk menyelesaikan masalah atau melaksanakan sesuatu tugasan 2, 6, 7 5 Menilai kemahiran proses sains untuk menyelesaikan masalah atau melaksanakan sesuatu tugasan 7 6 Mereka bentuk eksperimen bagi menyelesaikan masalah secara sistematik, dan bertanggungjawab ke atas diri, rakan dan alam sekitar 7 2 Manusia 2.1 Sistem Rangka Manusia 2.2 Sistem Peredaran Darah Manusia 2.3 Perkaitan antara Sistem dalam Tubuh Manusia 1 Melabel rangka utama manusia 11 2 Memerihalkan fungsi setiap bahagian utama yang teribat dalam sistem peredaran darah 16 3 Melakar laluan peredaran darah manusia 17 4 Menaakul kepentingan sistem rangka dan sistem peredaran darah kepada tubuh manusia 13 – 14, 18 5 Menjana idea kepentingan penjagaan semua sistem dalam tubuh manusia 20 – 21 6 Berkomunikasi secara kreatif dan inovatif tentang perkaitan antara sistem dalam tubuh manusia. 21 3 Haiwan 3.1 Kemandirian Spesies Haiwan 3.2 Mereka Cipta Model Haiwan 1 Menyatakan ciri dan tingkah laku khas haiwan bagi memastikan kemandirian spesiesnya. 26, 28 2 Memerihalkan ciri dan tingkah laku khas haiwan bagi memastikan kemandirian spesiesnya. 26, 28 3 Menjelas dengan contoh ciri dan tingkah laku khas haiwan bagi memastikan kemandirian spesiesnya. 27, 29 4 Membina pengurusan grafik tentang ciri dan tingkah laku khas haiwan bagi memastikan kemandirian spesiesnya. 30, 31 Nama Guru: Nama Murid: Kelas: Sains Tahun 5 REKOD PENTAKSIRAN MURID
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. iv 5 Meramal tentang cara haiwan lain melindungi diri berdasarkan pengetahuan tentang ciri atau tingkah laku khas haiwan tersebut. 32 6 Mereka bentuk model haiwan imaginasi dengan mengaplikasikan pengetahuan tentang ciri dan tingkah laku khas haiwan serta membuat penaakulan tentang ciri tersebut. 33 3 Haiwan 3.3 Hubungan Makanan antara Hidupan 1 Menyatakan sumber tenaga utama dalam hubungan makanan. 34 2 Mengenal pasti pengeluar dan pengguna dalam rantai makanan. 34 3 Membina siratan makanan suatu habitat. 35 4 Menaakul kepentingan hubungan makanan antara hidupan dari aspek perpindahan tenaga. 36 5 Meramal kesan perubahan populasi hidupan dalam siratan makanan. 36 6 Berkomunikasi secara kreatif dan inovatif tentang perpindahan tenaga dalam hubungan makanan antara hidupan dan mempersembahkannya 36 4 Tumbuhan 4.1 Kemandirian Spesies Tumbuhan 4.2 Pencaran Biji Benih 1 Menyatakan cara tumbuhan memencarkan biji benih atau buah. 47 2 Memerihalkan ciri khas tumbuhan bagi memastikan kemandirian spesiesnya. 42, 43 3 Menjelas dengan contoh ciri khas tumbuhan bagi memastikan kemandirian spesiesnya. 44 4 Membina pengurusan grafik untuk menunjukkan hubung kait ciri biji benih dengan cara pencaran. 48, 49 5 Menyokong ramalan tentang cara tumbuhan lain melindungi diri dan menyesuaikan diri berdasarkan pengetahuan ciri khas tumbuhan tersebut. 45 6 Berkomunikasi secara kreatif dan inovatif tentang kepentingan kemandirian spesies haiwan dan tumbuhan dalam memastikan keseimbangan alam. 46 5 Elektrik 5.1 Sumber Tenaga Elektrik 5.2 Litar Bersiri dan Litar Selari 1 Memberi contoh sumber yang menghasilkan tenaga elektrik. 55 2 Mengenal pasti litar bersiri dan litar selari berdasarkan rajah litar yang diberi. 56 3 Membina litar bersiri dan litar selari dan melakar rajah menggunakan simbol. 57 4 Menjana idea kesan kecuaian pengendalian peralatan elektrik. 61 5 Membuat kesimpulan faktor yang mempengaruhi kecerahan mentol dalam litar bersiri dan litar selari dari aspek bilangan mentol dan bilangan sel kering. 58 6 Berkomunikasi secara kreatif dan inovatif tentang keselamatan pengendalian peralatan dan penjimatan elektrik ke arah kehidupan yang lestari. 61
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. v 6 Haba 6.1 Haba dan Suhu 1 Menyatakan maksud haba dan suhu. 67 2 Menyukat takat didih dan takat beku air. 67 3 Mengitlak bahawa bahan menjadi panas apabila menerima haba dan menjadi sejuk apabila kehilangan haba. 68 4 Menjelaskan melalui contoh tentang pengembangan dan pengecutan bahan dari segi penerimaan dan kehilangan haba. 69 – 70 5 Mentafsir data daripada graf suhu air lawan masa untuk menentukan takat beku dan takat didih. 70 6 Berkomunikasi secara kreatif dan inovatif bagi menyelesaikan masalah dengan mengaplikasikan pengetahuan tentang kesan penerimaan dan kehilangan haba. 71 7 Pengaratan 7.1 Pengaratan Bahan 1 Mengenal pasti objek yang berkarat dan tidak berkarat. 86 2 Memerihalkan objek yang berkarat 86 3 Mengitlak bahawa pengaratan berlaku kepada objek yang diperbuat daripada besi. 86 4 Membuat kesimpulan faktor yang menyebabkan pengaratan. 87 5 Mewajarkan cara mencegah pengaratan yang sesuai berdasarkan objek. 88 6 Menjalankan projek mencegah pengaratan pada objek persekitaran dan membuat penaakulan terhadap kaedah yang digunakan. 88 8 Jirim 8.1 Keadaan Jirim 8.2 Perubahan Keadaan Jirim bagi Air 1 Menyatakan jirim wujud dalam keadaan pepejal, cecair dan gas. 93 2 Menyenaraikan proses perubahan keadaan jirim bagi air. 95, 96 3 Mengelaskan bahan atau objek berdasarkan keadaan jirim. 94 4 Membuat kesimpulan proses perubahan keadaan jirim bagi air dari segi menerima atau kehilangan haba 96 5 Merumuskan perkaitan proses perubahan keadaan jirim dengan pembentukan awan dan hujan. 97 6 Berkomunikasi secara kreatifdan inovatif dengan membuat analogi untuk menerangkan susunan zarah bagi sifat pepejal, cecair dan gas apabila menerima atau kehilangan haba. 98
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. vi 9 Fasa Bulan dan Buruj 9.1 Fasa Bulan 9.2 Buruj 1 Menyatakan Bulan tidak mengeluarkan cahaya. 103 2 Mengenal pasti corak dan kegunaan buruj. 106 3 Menerangkan tentang pergerakan Bulan dari aspek arah dan tempoh pergerakan. 103 4 Membuat urutan yang betul tentang fasa Bulan melalui lakaran. 104, 105 5 Merumuskan perkaitan tentang fasa Bulan dengan peristiwa yang berlaku dalam kehidupan. 104 6 Berkomunikasi secara kreatif dan inovatif tentang kewujudan buruj lain dengan mencari maklumat daripada pelbagai media. 106 10 Mesin 10.1 Penggunaan Alat dalam Kehidupan 1 Mengenal pasti mesin ringkas dalam suatu alat. 112, 113 2 Memerihalkan kegunaan suatu alat dalam kehidupan harian. 112 3 Mengitlak kepentingan kombinasi mesin ringkas yang terdapat pada suatu alat. 114 4 Menjelas dengan contoh kombinasi fungsi mesin ringkas pada suatu alat untuk memastikan alat itu berfungsi dengan sempurna. 115 5 Menaakul kepentingan ciri penciptaan suatu alat yang lestari. 116 6 Berkomunikasi secara kreatif dan inovatif tentang pengubahsuaian suatu alat bagi menjadikan alat yang lebih lestari. 116
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 1 Tarikh: 1 UNIT Nota Ekstra Kemahiran proses sains merupakan satu daripada kemahiran saintifik yang digunakan untuk membantu menyelesaikan masalah. KEMAHIRAN PROSES SAINS Mengeksperimen Mengelas Mentafsir data Berkomunikasi Memerhati Menggunakan perhubungan ruang dan masa Mengukur dan menggunakan nombor Membuat hipotesis Membuat inferens Mengawal pemboleh ubah Meramal Mendefinisi secara operasi Video Kemahiran Proses Sains Revisi Modul Apakah pemboleh ubah yang dikekalkan sama dalam suatu penyiasatan? Kemahiran Saintifik TEMA: Inkuiri dalam Sains
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. Sains Tahun 5 Unit 1 Kemahiran Saintifik 2 Tarikh: SP 1.1.1 SP 1.1.3 Memerhati dengan menggunakan semua deria yang terlibat dan alat jika perlu untuk membuat pemerhatian secara kualitatif bagi menerangkan fenomena atau perubahan yang berlaku. Mengukur dan menggunakan nombor dengan menggunakan alat dan unit piawai dengan teknik yang betul. MODUL PBD 1.1 Kemahiran Proses Sains Buku Teks: 2 – 13 1. Atiqah menjalankan satu penyiasatan untuk memerhati perubahan yang berlaku terhadap dua jenis bahan, iaitu gula dan serbuk kopi apabila dimasukkan ke dalam air. Dia memasukkan 10 g gula dan 10 g serbuk kopi ke dalam gelas A dan B yang mengandungi 30 ml air suam. Kemahiran Proses Sains 10 g gula 30 ml air 10 g serbuk kopi Gelas A Gelas B (a) Nyatakan semua deria yang terlibat untuk membuat pemerhatian tentang perubahan yang berlaku. SP 1.1.1 TP 1 TP 2 Deria lihat, sentuh dan rasa (b) Nyatakan perubahan yang berlaku secara kualitatif berdasarkan penyiasatan di atas. SP 1.1.1 TP 3 TP 4 (i) Warna air di dalam gelas A tidak berubah manakala warna air di dalam gelas B berubah menjadi hitam keperangan . (ii) Apabila dirasa dengan lidah, larutan di dalam gelas A berasa manis manakala larutan di dalam gelas B berasa pahit . (c) Tandakan (✓) pada alatan yang paling sesuai digunakan untuk menyukat isi padu air sebelum dan selepas penyiasatan di atas. SP 1.1.3 TP 1 TP 2 TP 3 A ✓ B C TAHAP PENGUASAAN () 1 2 3 4 5 6
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. Sains Tahun 5 Unit 1 Kemahiran Saintifik 3 Tarikh: SP 1.1.2 Mengelas dengan membandingkan atau mengenal pasti persamaan dan perbezaan berdasarkan ciri sepunya. 2. (a) Kelaskan haiwan-haiwan di bawah berdasarkan kategori yang betul. SP 1.1.2 TP 1 TP 2 TP 3 Kemahiran Proses Sains Haiwan berkaki Haiwan tidak berkaki Arnab, kucing, kura-kura, burung, semut Ikan, cacing, siput, ular (b) Lengkapkan peta pokok di bawah mengikut ciri yang kamu pilih di atas. SP 1.1.2 TP 1 TP 2 TP 3 Haiwan Berkaki Tidak Berkaki Arnab Kucing Kura-kura Burung Semut Ikan Cacing Siput Ular TAHAP PENGUASAAN () 1 2 3 4 5 6 Peta i-THINK i-THINK Peta Pokok
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. Sains Tahun 5 Unit 1 Kemahiran Saintifik 4 Tarikh: TAHAP PENGUASAAN () 1 2 3 4 5 6 SP 1.1.7 Menggunakan perhubungan ruang dan masa dengan menyusun kejadian sesuatu fenomena atau peristiwa mengikut kronologi berdasarkan masa. SP 1.1.8 Mentafsir data dengan memilih idea yang relevan tentang objek, peristiwa atau pola yang terdapat pada data untuk membuat penerangan. SP 1.1.11 Membuat hipotesis dengan membuat pernyataan umum yang boleh diuji tentang hubungan antara pemboleh ubah dalam sesuatu penyiasatan. 3. Rajah di sebelah menunjukkan perubahan yang berlaku pada anak pokok. SP 1.1.7 SP 1.1.11 TP 1 TP 2 TP 3 Kemahiran Proses Sains (a) Nyatakan dua parameter yang berubah mengikut masa berdasarkan rajah di sebelah. (i) Ketinggian (ii) Bilangan daun (b) Berikan hipotesis bagi jawapan kamu di (a)(i) dan (a)(ii). (i) Semakin bertambah masa, semakin meningkat ketinggian anak pokok. (ii) Semakin bertambah masa, semakin meningkat bilangan daun pada anak pokok. 4. Rajah di bawah menunjukkan hasil satu penyiasatan yang dijalankan oleh sekumpulan murid Tahun 5 Amanah. SP 1.1.8 TP 1 TP 2 TP 3 Kemahiran Proses Sains Bilangan murid (orang) Buah-buahan kegemaran murid Betik Durian Pisang Tembikai Jenis buah-buahan kegemaran 10 8 6 4 2 (a) Berdasarkan carta palang di atas, buah apakah yang menjadi kegemaran murid? Buah tembikai (b) Berapakah bilangan murid yang menggemari buah betik? 8 orang (c) Buah manakah yang paling kurang digemari? Buah pisang Masa meningkat
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. Sains Tahun 5 Unit 1 Kemahiran Saintifik 5 Tarikh: TAHAP PENGUASAAN () 1 2 3 4 5 6 SP 1.1.9 Mendefinisi secara operasi dengan memerihalkan satu tafsiran tentang perkara yang dilakukan dan diperhatikan bagi sesuatu situasi mengikut aspek yang ditentukan. 5. Nyatakan pemerhatian dengan membandingkan antara kedua-dua rajah di bawah ini melalui kaedah definisi secara operasi. SP 1.1.9 TP 1 TP 2 TP 3 Kemahiran Proses Sains Pokok betik A Pokok betik B Isi tempat kosong dengan jawapan yang betul. (a) Pokok betik A adalah daripada pokok betik B. (b) Pokok betik A mempunyai jumlah buah yang daripada pokok betik B. (c) Bilangan daun pokok betik A lebih daripada pokok betik B. (d) Ukur lilit batang pokok betik A lebih daripada pokok betik B.
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. Sains Tahun 5 Unit 1 Kemahiran Saintifik 6 Tarikh: TAHAP PENGUASAAN () 1 2 3 4 5 6 SP 1.1.10 Mengawal pemboleh ubah dengan menentukan pemboleh ubah bergerak balas dan dimalarkan setelah pemboleh ubah dimanipulasi ditentukan dalam sesuatu penyiasatan. 6. Ahmad menjalankan satu penyiasatan. 4 ekor tikus diletakkan di dalam sangkar M dan 12 ekor tikus lagi diletakkan di dalam sangkar N. Saiz sangkar adalah sama dan bilangan tikus jantan dan betina adalah sama di dalam setiap sangkar. Tikus tersebut diberi jumlah makanan dan air yang sama setiap hari. Berat setiap ekor tikus direkodkan dalam jadual di bawah selama 3 minggu. Purata berat setiap tikus yang sama diambil. SP 1.1.10 TP 1 TP 2 TP 3 TP 4 Kemahiran Proses Sains Sangkar Bilangan tikus Purata berat tikus M 4 72 g N 12 50 g (a) Dalam penyiasatan ini, nyatakan: (i) Pemboleh ubah dimanipulasikan Bilangan tikus di dalam sangkar (ii) Pemboleh ubah dimalarkan Saiz sangkar, kuantiti makanan dan air (iii) Pemboleh ubah bergerak balas Purata berat tikus (b) Mengapakah purata berat tikus di dalam kedua-dua sangkar adalah berbeza? Purata berat tikus di dalam kedua-dua sangkar adalah berbeza kerana bilangan tikus yang banyak di dalam sangkar N telah menyebabkan berlakunya persaingan terhadap keperluan asas manakala bilangan tikus yang sedikit di dalam sangkar M telah mendapat keperluan asas yang cukup untuk membesar. (c) Tuliskan keperluan asas seekor haiwan. Makanan, air, udara, tempat tinggal
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. Sains Tahun 5 Unit 1 Kemahiran Saintifik 7 Tarikh: SP 1.1.12 Mengeksperimen dengan menggunakan kemahiran proses sains asas bagi mengumpul dan mentafsir data serta membuat rumusan untuk membuktikan hipotesis dan membuat laporan. 7. Rancang dan jalankan eksperimen untuk menyiasat faktor-faktor yang menyebabkan pengaratan. Kemudian, tulis satu laporan ringkas di dalam ruang yang disediakan di bawah. SP 1.1.12 TP 4 TP 5 TP 6 Kemahiran Proses Sains (a) Pernyataan masalah: Apakah faktor-faktor yang menyebabkan pengaratan? (b) Hipotesis: Pengaratan berlaku dengan kehadiran air dan udara. (c) Pemboleh ubah: (i) dimalarkan : Jenis paku (ii) dimanipulasikan : Kehadiran air dan udara (iii) bergerak balas : Rupa dan keadaan paku (d) Alat dan bahan: Kertas pasir, tabung uji, paku besi, air, minyak, air yang dididihkan, gabus dan kalsium klorida kontang (e) Langkah-langkah: Air Kalsium klorida kontang Air yang telah dididihkan Minyak Udara A B C D (i) Empat batang paku digosok dengan menggunakan kertas pasir. (ii) Radas disediakan berdasarkan rajah di atas. (iii) Radas dibiarkan selama seminggu. (iv) Keadaan paku selepas seminggu diperhatikan dan direkodkan. (f) Pemerhatian: Tabung uji A B C D Keadaan paku Tidak berkarat Berkarat Berkarat Tidak berkarat (g) Kesimpulan: Faktor-faktor yang menyebabkan pengaratan ialah kehadiran air dan udara. Hipotesis diterima. Tandatangan Guru: Tarikh: TAHAP PENGUASAAN () 1 2 3 4 5 6
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. Sains Tahun 5 Unit 1 Kemahiran Saintifik 8 Tarikh: 1. Rajah di bawah menunjukkan sejenis alat. TP 2 Antara yang berikut, yang manakah sesuai diukur menggunakan alat di atas? A Isi padu air B Jisim ikan C Ketebalan kertas D Lebar permaidani 2. Apakah alat yang sesuai untuk mengukur ukur lilit sebiji buah cempedak? TP 2 A Pembaris B Neraca tiga palang C Penimbang digital D Benang dan pembaris 3. Dalam suatu penyiasatan, Kamala mendapati warna kertas litmus biru bertukar menjadi merah. Apakah deria yang digunakan semasa membuat pemerhatian ini? TP 3 A Bau C Sentuhan B Penglihatan D Pendengaran 4. Antara yang berikut, yang manakah bukan kemahiran proses sains? TP 1 A Memerhati B Menilai C Berkomunikasi D Membuat hipotesis 5. Maklumat di bawah menunjukkan keputusan satu penyiasatan. TP 4 Masa pemanasan air, 2 minit; Suhu air, 29ºC Masa pemanasan air, 4 minit; Suhu air, 32ºC Masa pemanasan air, 6 minit; Suhu air, 40ºC Masa pemanasan air, 8 minit; Suhu air, 51ºC Antara yang berikut, jadual manakah menggambarkan maklumat di atas? A Masa (minit) 2 4 6 8 Suhu air (ºC) 40 29 32 51 B Masa (minit) 2 4 6 8 Suhu air (ºC) 29 51 40 32 C Masa (minit) 2 4 6 8 Suhu air (ºC) 29 32 40 51 D Masa (minit) 2 4 6 8 Suhu air (ºC) 51 40 32 29 6. Apakah alat yang digunakan untuk menyukat suhu? TP 1 A Penimbang B Termometer C Pembaris D Bikar Praktis Pengukuhan 1 PRAKTIS SUMATIF 1 A Bahagian
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. Sains Tahun 5 Unit 1 Kemahiran Saintifik 9 Tarikh: C Bahagian 1. Penyu merupakan sejenis haiwan yang diancam kepupusan. Beberapa pusat pemeliharaan penyu telah diwujudkan di Malaysia. Bilangan penyu yang bertelur di Pusat Santuari Penyu P telah dicatatkan. KPS Pada tahun 2018, sebanyak 10 ekor penyu yang bertelur di Pusat Santuari Penyu P. Pada tahun 2019, sebanyak 15 ekor penyu yang bertelur di Pusat Santuari Penyu P. Pada tahun 2020, sebanyak 25 ekor penyu yang bertelur di Pusat Santuari Penyu P. Pada tahun 2021, sebanyak 50 ekor penyu yang bertelur di Pusat Santuari Penyu P. (a) Berdasarkan pernyataan di atas, apakah pemerhatian anda? TP 3 Bilangan penyu yang bertelur di Pusat Santuari Penyu P paling banyak pada tahun 2021. / Bilangan penyu yang bertelur di Pusat Santuari Penyu P paling sedikit pada tahun 2018. [1 markah] (b) Apakah pola perubahan bilangan penyu yang bertelur di Pusat Santuari Penyu P dari tahun 2018 hingga tahun 2021? Meningkat / Bertambah [1 markah] (c) Bilangan penyu yang bertelur di Pusat Santuari Penyu P meningkat secara mendadak pada tahun 2020 dan tahun 2021. Berikan inferens. TP 3 Hal ini kerana pencemaran air / persekitaran telah semakin berkurang. [1 markah] (d) Nyatakan hubungan antara tahun penyiasatan dan bilangan penyu yang bertelur di Pusat Santuari Penyu P. TP 3 Semakin bertambah tahun penyiasatan, semakin bertambah bilangan penyu yang bertelur di Pusat Santuari Penyu P. /Jika tahun penyiasatan bertambah, maka bilangan penyu yang bertelur di Pusat Santuari Penyu P bertambah. [1 markah] (e) Berdasarkan data yang dikumpul di atas, bina satu jadual. TP 3 Tahun Bilangan penyu yang bertelur di Pusat Santuari Penyu P 2018 10 2019 15 2020 25 2021 50 [2 markah]
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 65 Tarikh: Nota Ekstra Suhu dan Haba • Suhu ialah ukuran darjah kepanasan atau darjah kesejukan sesuatu bahan. • Suhu diukur dengan menggunakan termometer. • Unit bagi suhu ialah darjah Celsius (°C). Suhu • Haba ialah satu bentuk tenaga yang dipindahkan kerana terdapat perbezaan suhu. • Haba menjadikan sesuatu objek itu panas. • Suatu bahan akan menjadi lebih panas apabila menerima haba dan menjadi lebih sejuk apabila kehilangan haba. Haba Menerima haba: • Suhu meningkat • Air mendidih – pendidihan • Air tersejat – penyejatan • Ais mencair – peleburan • Pepejal, cecair dan gas mengembang Kehilangan haba: • Suhu menurun • Cecair membeku – pembekuan • Cecair bertukar menjadi gas – kondensasi • Pepejal, cecair dan gas mengecut Haba Termometer 6 UNIT Revisi Modul TEMA: Sains Fizikal Haba Suhu air apabila dipanaskan.
Sains Tahun 5 Unit 6 Haba © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 66 Tarikh: Gas di dalam belon mengembang apabila dipanaskan dan mengecut apabila disejukkan. Gas Belon mengembang Belon mengecut Belon mengembang Air panas Air sejuk Ais Belon mengecut Bebola besi mengembang apabila dipanaskan dan mengecut apabila disejukkan Pepejal Bebola besi tidak dapat melalui gelang besi Bebola besi boleh melalui gelang besi Bebola besi boleh melalui gelang besi Bebola besi dipanaskan Bebola besi disejukkan • Pengembangan sesuatu bahan berlaku apabila bahan seperti pepejal, cecair dan gas menerima haba ke persekitaran. • Pengecutan sesuatu bahan berlaku apabila bahan seperti pepejal, cecair dan gas kehilangan haba ke persekitaran. Air berwarna mengembang apabila dipanaskan dan mengecut apabila disejukkan Cecair Aras air berwarna dalam salur kaca meningkat Aras awal air berwarna dalam salur kaca Aras air berwarna dalam salur kaca turun Paras awal air berwarna Air berwarna pada suhu bilik Kelalang kon Salur kaca Air panas Paras akhir air Ais Paras akhir air Aras air berwarna dalam salur kaca meningkat Aras awal air berwarna dalam salur kaca Aras air berwarna dalam salur kaca turun Paras awal air berwarna Air berwarna pada suhu bilik Kelalang kon Salur kaca Air panas Paras akhir air Ais Paras akhir air
Sains Tahun 5 Unit 6 Haba © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 67 Tarikh: SP 6.1.1 SP 6.1.2 Menyatakan maksud haba dan suhu. Menyukat suhu dengan menggunakan alat dan unit piawai dengan teknik yang betul. MODUL PBD 6.1 Haba dan Suhu Buku Teks: 146 – 159 1. Rajah di bawah menunjukkan perbualan yang berlaku antara Danial dan ibunya. Adakah air ini sudah masak, ibu? Air itu belum masak lagi. Kamu perlu tunggu hingga mendidih, kemudian baru tutup api. (a) Nyatakan maksud haba dan suhu. SP 6.1.1 TP 1 Haba: Haba ialah satu bentuk tenaga yang boleh dipindahkan daripada objek panas kepada objek sejuk. Suhu: Suhu ialah ukuran bagi darjah kepanasan. (b) Namakan satu alat yang boleh digunakan oleh Danial untuk mengukur suhu. Kemudian, lengkapkan peta alir di bawah untuk teknik mengukur suhu yang betul dengan menggunakan alat yang kamu nyatakan. SP 6.1.2 TP 2 Nama alat: Termometer Teknik penggunaan alat: (iii) Laraskan kedudukan mata pada aras meniskus termometer dan rekodkan bacaan suhu. (ii) Letakkan termometer ke dalam air sehingga aras cecair berhenti bergerak. (i) Pegang batang termometer secara tegak. TAHAP PENGUASAAN () 1 2 3 4 5 6
Sains Tahun 5 Unit 6 Haba © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 68 Tarikh: SP 6.1.3 Menggunakan perhubungan ruang dan masa untuk melihat perubahan suhu apabila ais dipanaskan dan menentukan takat beku dan takat didih air dengan menjalankan aktiviti. SP 6.1.4 Memerihalkan perubahan suhu air apabila air panas disejukkan ke suhu bilik. 2. Berikut ialah eksperimen untuk mengkaji perubahan suhu di dalam air. Sebikar ais telah disediakan. Kemudian, bikar dipanaskan sehingga semua ais bertukar menjadi air mendidih. Seterusnya, bikar dibiarkan dalam suhu bilik selama 15 minit. SP 6.1.3 SP 6.1.4 Kemahiran Proses Sains A B C D E dipanaskan dipanaskan dipadam Selepas 15 minit (a) (i) Air di dalam bikar manakah mempunyai suhu paling rendah? A (ii) Air di dalam bikar manakah mempunyai suhu paling tinggi? C (b) Air di dalam bikar manakah yang: TP 3 (i) kehilangan haba: D dan E (ii) menerima haba: B dan C (c) (i) Satu termometer dimasukkan ke dalam bikar D dan dibiarkan selama 15 minit. Antara graf-graf yang berikut, yang manakah menunjukkan bacaan termometer yang betul? Bulatkan jawapan kamu. (°C) 0 Minit 100 R (°C) 0 100 Minit S (°C) 0 100 Minit T (ii) Jelaskan jawapan kamu di 2(c)(i). Suhu akan menurun tetapi tidak akan mencapai 0°C kerana bikar berada pada suhu bilik. TAHAP PENGUASAAN () 1 2 3 4 5 6
Sains Tahun 5 Unit 6 Haba © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 69 Tarikh: SP 6.1.5 Membuat kesimpulan tentang kesan ke atas bahan apabila menerima haba dan apabila kehilangan haba dengan menjalankan aktiviti. 3. Naufal menjalankan suatu penyiasatan tentang pengembangan dan pengecutan jirim seperti rajah di bawah. SP 6.1.5 TP 4 Kemahiran Proses Sains Bebola logam Bebola logam dipanaskan Bebola logam tidak boleh melepasi gelang besi (a) (i) Apakah yang perlu dilakukan supaya bebola logam itu boleh melepasi gelang? Meletakkan bebola logam di dalam satu tong berisi ais. (ii) Berdasarkan jawapan kamu di (a)(i), berikan alasan kamu. TP 3 Bebola logam akan mengecut apabila disejukkan dan kehilangan haba. (b) Naufal menjalankan aktiviti untuk mengkaji kesan haba terhadap cecair. Dia menyediakan dua radas seperti yang ditunjukkan dalam rajah di bawah. Air panas Paras akhir air berwarna Ais Paras akhir air berwarna A B (i) Nyatakan satu permerhatian daripada aktiviti di atas. Paras akhir air berwarna meningkat dalam radas A dan menurun di dalam radas B. (ii) Apakah inferens yang boleh dibuat untuk radas A dan B? TP 3 Air berwarna mengembang apabila menerima haba dan mengecut apabila kehilangan haba. (c) Aktiviti di bawah pula dijalankan oleh Naufal untuk mengkaji kesan haba terhadap gas. A B Air panas Air sejuk Ais TAHAP PENGUASAAN () 1 2 3 4 5 6 Video Pengembangan dan Pengecutan Bahan
Sains Tahun 5 Unit 6 Haba © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 70 Tarikh: TAHAP PENGUASAAN () 1 2 3 4 5 6 SP 6.1.5 Membuat kesimpulan tentang kesan ke atas bahan apabila menerima haba dan apabila kehilangan haba dengan menjalankan aktiviti. Apakah yang dapat diperhatikan dalam aktiviti di atas? Belon mengembang di dalam radas A dan mengecut di dalam radas B. (d) Nyatakan kesimpulan bagi aktiviti-aktiviti yang dijalankan di atas. TP 3 Pepejal, cecair dan gas mengembang apabila dipanaskan dan mengecut apabila disejukkan. 4. Satu penyiasatan dijalankan oleh seorang murid untuk mengkaji perubahan keadaan jirim apabila menerima haba dan kehilangan haba. Sebiji bola pingpong ditekan supaya kemik. Kemudian, bola pingpong itu direndamkan di dalam air panas. Air Bola panas pingpong Bola pingpong menjadi bulat semula selepas direndam. Berikan inferens bagi pemerhatian ini. Bola pingpong mengembang apabila dipanaskan kerana menerima haba daripada air panas. 5. Rajah di bawah menunjukkan graf suhu air melawan masa yang diperoleh daripada aktiviti pemanasan dan penyejukan air. TP 5 Menganalisis Kemahiran Proses Sains Suhu (ºC) Masa (s) 100ºC Gas Cecair Pepejal Suhu (ºC) Masa (s) 0ºC Gas Cecair Pepejal (a) Daripada graf di atas, kenal pasti takat didih dan takat beku cecair. Takat didih air ialah 100°C dan takat beku air ialah 0°C. (b) Ramalkan keadaan air panas apabila dibiarkan di dalam sebuah bilik. Suhu air panas akan menurun sehingga sama dengan suhu persekitaran dan tidak berubah. SP 6.1.5 TP 4 Kemahiran Proses Sains
Sains Tahun 5 Unit 6 Haba © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 71 Tarikh: SP 6.1.6 Menaakul kepentingan aplikasi prinsip pengembangan dan pengecutan bahan dalam kehidupan harian. SP 6.1.7 Menjelaskan pemerhatian tentang haba dan suhu air melalui lakaran, TMK, penulisan atau lisan secara kreatif. 6. Bagaimanakah prinsip pengembangan dan pengecutan bahan diaplikasikan dalam situasi di bawah? Isi tempat kosong dengan jawapan yang betul. SP 6.1.6 TP 6 (a) Membuat ruang di antara penyambungan landasan kereta api untuk mengelakkan kemalangan semasa landasan kereta api mengembang apabila cuaca panas. (b) Memasang kabel elektrik secara kendur untuk mengelakkan kabel elektrik terputus apabila cuaca sejuk. Pengembangan dan pengecutan cecair di dalam termometer memberi bacaan suhu badan yang tepat. (c) 7. Hasilkan satu peta i-think yang menunjukkan aplikasi pengembangan dan pengecutan. Kaitkan pengetahuan tentang penerimaan dan kehilangan haba dalam kehidupan harian. SP 6.1.7 TP 6 PAK21 Tandatangan Guru: Tarikh: TAHAP PENGUASAAN () 1 2 3 4 5 6 Aktiviti PAK-21
Sains Tahun 5 Unit 6 Haba © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 72 Tarikh: 1. Rajah di bawah menunjukkan dua gelas yang tersekat. TP 4 Mengaplikasi Gelas A Gelas B Apakah langkah yang boleh diambil untuk memisahkan gelas di atas? A Tuang air panas ke dalam gelas A B Masukkan gelas B ke dalam air panas C Tuang minyak panas ke dalam gelas A D Masukkan gelas B ke dalam air sejuk 2. Rajah di bawah menunjukkan satu penyiasatan. TP 4 Menganalisis Kiub ais Kelalang dasar bulat Salur kaca Paras cecair berwarna Apakah yang dapat diperhatikan selepas lima minit? A Paras cecair berwarna dalam salur kaca meningkat. B Cecair dalam kelalang dasar bulat menjadi beku. C Kelalang dasar bulat pecah. D Paras cecair berwarna dalam salur kaca menurun. 3. Athirah ingin menuang air yang panas ke dalam bekas. Antara yang berikut, bekas manakah yang paling sesuai digunakan oleh Athirah? TP 3 Mengaplikasi A Gelas kaca yang tebal B Cawan plastik C Cawan polistirena D Cawan perak 4. Encik Mohan telah membeli beberapa kotak jus untuk dibawa berkelah. Apakah yang patut Encik Mohan lakukan supaya kotak jusnya kekal sejuk? TP 6 Mengaplikasi A Masukkan kotak jus ke dalam besen berisi air B Biarkan kotak jus di dalam beg plastik C Letakkan kotak jus di dalam bekas polistirena yang berisi kiub ais D Balut kotak jus dengan tuala 5. Rajah di bawah menunjukkan secawan air kopi panas yang disediakan oleh ibu untuk ayah. TP 4 Mengaplikasi 12 6 9 3 10 2 8 4 11 1 7 5 Apakah yang boleh dilakukan oleh ibu untuk mengekalkan kepanasan air kopi tersebut sementara menunggu ayah pulang ke rumah pada pukul 5 petang? Praktis Pengukuhan 6 PRAKTIS SUMATIF 6 A Bahagian
Sains Tahun 5 Unit 6 Haba © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 73 Tarikh: B Bahagian 1. (a) Rajah di bawah menunjukkan bacaan termometer bagi suatu cecair di dalam sebuah bikar. (i) Bulatkan kedudukan mata yang betul untuk mengambil bacaan. 40 A B C (ii) Daripada rajah di atas, bacaan termometer ialah 40°C . [2 markah] (b) Rajah di bawah menunjukkan satu penyiasatan tentang kesan haba. Lengkapkan pemerhatian bagi setiap aktiviti. TP 3 Aktiviti Pemerhatian Bebola besi dipanaskan (i) Bebola besi telah mengembang apabila dipanaskan. Air panas (ii) Udara di dalam botol telah mengembang dan mengisi ruang di dalam belon tersebut. [2 markah] A Menambah beberapa ketul ais ke dalam air kopi B Menutup cawan dengan piring C Mengacau air kopi dengan sudu besi D Menuang air kopi ke dalam piring yang lebih besar 6. Apakah yang akan berlaku apabila secawan air suam dibiarkan menyejuk? TP 3 Menganalisis A Air itu menerima haba. B Air itu kehilangan haba. C Air itu menjadi lebih panas. D Aras air meningkat.
Sains Tahun 5 Unit 6 Haba © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 74 Tarikh: 2. (a) Tandakan (3) pada aplikasi prinsip pengembangan dan pengecutan bahan dalam kehidupan harian. 0 100 200 300 20 40 60 80 120 140 160 180 220 240 260 280 320 340 350 Pada waktu malam (sejuk) Ruang besar Ruang mengecil Pada waktu siang (panas) 3 Kabel mengecut Kabel mengembang Jari Udara (gas) 3 [2 markah] (b) Gariskan jawapan yang betul dalam pernyataan di bawah. Haba ialah satu bentuk (daya, tenaga) yang dipindahkan kerana terdapat perbezaan (suhu, saiz). [2 markah] C Bahagian 1. Fatin dan ahli kumpulannya telah menjalankan suatu penyiasatan tentang perubahan suhu air. Radas disusun dan sebikar air dipanaskan hingga mendidih dan dibiarkan hingga sejuk. Mereka telah mentafsir data mereka dalam graf di bawah. KPS 0 20 40 60 80 100 120 Suhu air (°C) Perubahan suhu air 10 20 30 Masa (minit) 40 air dipanaskan air disejukkan (i) (iii) (ii) (iv)
Sains Tahun 5 Unit 6 Haba © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 75 Tarikh: (a) Apakah maksud suhu? TP 1 Suhu ialah darjah kepanasan atau darjah kesejukan sesuatu bahan. [1 markah] (b) Semasa air dipanaskan, suhu air semakin meningkat. Nyatakan inferens bagi perubahan suhu ini. Suhu air meningkat kerana air menerima haba. [1 markah] (c) Apakah pola perubahan suhu air semasa air disejukkan? Berkurang / Menurun [1 markah] (d) Nyatakan hipotesis semasa air dipanaskan dalam penyiasatan ini. Semakin bertambah masa penyiasatan, semakin bertambah suhu air./ Jika masa penyiasatan bertambah, maka suhu air bertambah. [1 markah] (e) Fatin dan ahli kumpulannya mendapati suhu air yang dipanaskan tidak berubah selepas 30 minit. Nyatakan inferens bagi pemerhatian mereka. Hal ini kerana air telah mencapai takat didih. [1 markah] (f) Kemudian, Fatin dan ahli kumpulannya menjalankan satu penyiasatan untuk melihat kesan haba ke atas pepejal. Bebola besi dipanaskan Bebola besi boleh melalui gelang besi Bebola besi tidak dapat melalui gelang besi Nyatakan kesimpulan penyiasatan ini. Pepejal berkembang apabila dipanaskan kerana menerima haba. [1 markah] Kuiz Gamifikasi 3 Unit 5 – 6
Sains Tahun 5 Ujian Pertengahan Sesi Akademik (UPSA) © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 76 Bahagian A [10 markah] Jawab semua soalan. 1. Antara pemerhatian yang berikut, yang manakah menggunakan perhubungan ruang dan masa? A Buaya mempunyai empat kaki. B Bola keranjang lebih besar daripada bola pingpong. C Ketulan ais mengambil masa 15 minit untuk mencair sepenuhnya. D Bilangan murid perempuan dan bilangan murid lelaki kelas tahun 5 adalah sama. 2. Rajah di bawah menunjukkan jantung dan peparu. Antara tulang-tulang berikut, yang manakah melindungi kedua-dua organ di atas? A Tengkorak B Tulang rusuk C Tulang tangan D Tulang belakang 3. Rajah di bawah menunjukkan sebahagian sistem rangka manusia. P Apakah fungsi P? A Membolehkan dada bergerak B Membolehkan kepala bergerak C Melindungi organ dalaman D Untuk menyokong tubuh 4. Rajah di bawah menunjukkan dua ekor haiwan. Bagaimanakah kedua-dua haiwan ini melindungi telur mereka? A Bertelur di dalam sarang B Mengeram telur C Membawa telur bersama mereka D Menimbuskan telur di dalam tanah Ujian Pertengahan Sesi Akademik Skor 50 (UPSA)
Sains Tahun 5 Ujian Akhir Sesi Akademik (UASA) © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 121 Bahagian A [10 markah] Jawab semua soalan. Ujian Akhir Sesi Akademik Skor 50 (UASA) 1. Kemahiran proses sains manakah merupakan penjelasan bagi pemerhatian? A Memerhati B Meramal C Membuat inferens D Mengukur dan menggunakan nombor 2. Apakah yang dimaksudkan dengan sendi? A Sendi ialah tempat mengangkut oksigen dan nutrien dalam tubuh badan. B Sendi ialah tempat penyambung satu tulang dengan tulang lain. C Sendi ialah tempat penyambung dua atau lebih tulang. D Sendi ialah tempat terlekatnya otot. 3. Maklumat di bawah menunjukkan ciriciri seekor haiwan. • Mempunyai lapisan lemak yang tebal di bawah kulit • Mempunyai cuping telinga yang kecil Apakah habitat yang paling sesuai bagi haiwan ini? A Padang pasir B Padang rumput C Hutan hujan tropika D Kawasan kutub 4. Rajah di bawah menunjukkan dua jenis tumbuhan. Kedua-dua tumbuhan mempunyai ciri yang sama untuk melindungi diri daripada musuh. Apakah ciri itu? A Daun yang tajam B Duri yang tajam C Getah melekit D Berbulu halus 5. Rajah di bawah menunjukkan satu rajah litar yang dibina oleh Amina. Antara yang berikut, yang manakah menunjukkan litar yang betul bagi rajah litar di atas? A C B D
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. J1 JAWAPAN 1 UNIT Kemahiran Saintifik 1.1 Kemahiran Proses Sains 1. (a) Deria lihat, sentuh dan rasa (b) (i) tidak berubah, berubah menjadi hitam keperangan (ii) manis, pahit (c) A 2. (a) Haiwan berkaki Haiwan tidak berkaki Arnab, kucing, kura-kura, burung, semut Ikan, cacing, siput, ular Haiwan Berkaki Tidak berkaki Arnab Kucing Kura-kura Burung Semut Ikan Cacing Siput Ular (b) 3. (a) (i) Ketinggian (ii) Bilangan daun (b) (i) Semakin bertambah masa, semakin meningkat ketinggian anak pokok. (ii) Semakin bertambah masa, semakin meningkat bilangan daun pada anak pokok. 4. (a) Buah tembikai (b) 8 orang (c) Buah pisang 5. (a) lebih tinggi (b) lebih banyak (c) banyak (d) besar 6. (a) (i) Bilangan tikus di dalam sangkar (ii) Saiz sangkar, kuantiti makanan dan air (iii) Purata berat tikus (b) Purata berat tikus di dalam kedua-dua sangkar adalah berbeza kerana bilangan tikus yang banyak di dalam sangkar N telah menyebabkan berlakunya persaingan terhadap keperluan asas manakala bilangan tikus yang sedikit di dalam sangkar M telah mendapat keperluan asas yang cukup untuk membesar. (c) Makanan, air, udara, tempat tinggal 7. (a) Apakah faktor-faktor yang menyebabkan pengaratan? (b) Pengaratan berlaku dengan kehadiran air dan udara. (c) (i) Jenis paku (ii) Kehadiran air dan udara (iii) Rupa dan keadaan paku (d) Kertas pasir, tabung uji, paku besi, air, minyak, air yang dididihkan, gabus dan kalsium klorida kontang (e) (i) Empat batang paku digosok dengan menggunakan kertas pasir. (ii) Radas disediakan berdasarkan rajah di atas. (iii) Radas dibiarkan selama seminggu. (iv) Keadaan paku selepas seminggu diperhatikan dan direkodkan. (f) A: Tidak berkarat B: Berkarat C: Berkarat D: Tidak berkarat (g) Faktor-faktor yang menyebabkan pengaratan ialah kehadiran air dan udara. Hipotesis diterima. PRAKTIS SUMATIF 1 A Bahagian 1. B 2. D 3. B 4. B 5. C 6. B C Bahagian 1. (a) Bilangan penyu yang bertelur di Pusat Santuari Penyu P paling banyak pada tahun 2021. / Bilangan penyu yang bertelur di Pusat Santuari Penyu P paling sedikit pada tahun 2018. (b) Meningkat / Bertambah (c) Hal ini kerana pencemaran air / persekitaran telah semakin berkurang. (d) Semakin bertambah tahun penyiasatan, semakin bertambah bilangan penyu yang bertelur di Pusat Santuari Penyu P. /Jika tahun penyiasatan bertambah, maka bilangan penyu yang bertelur di Pusat Santuari Penyu P bertambah. (e) Tahun Bilangan penyu yang bertelur di Pusat Santuari Penyu P 2018 10 2019 15 2020 25 2021 50 2 UNIT Manusia 2.1 Sistem Rangka Manusia 1. (a) Tengkorak – Melindungi otak (b) Tulang belakang – Menyokong tubuh (c) Tulang kaki – Sokongan dan pergerakan (d) Tulang rusuk – Melindungi organ dalaman (e) Tulang tangan – Sokongan dan pergerakan 2. (a) Sendi pada bahu (b) Sendi pada leher (c) Sendi pada siku (d) Sendi pada tulang belakang (e) Sendi pada tulang pergelangan tangan (f) Sendi pada pinggul (g) Sendi pada lutut (h) Sendi pada tulang pergelangan kaki 3. (a) P (b) U dan V (c) P, Q, R dan S 4. (a) Melindungi organ dalaman (b) Membolehkan pergerakan (c) Menyokong tubuh 5. Jawapan murid 2.2 Sistem Peredaran Darah Manusia 6. (a) Nama: Jantung
Sains Tahun 5 Jawapan © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. J2 Fungsi: Mengepam darah ke peparu dan seluruh bahagian tubuh (b) Nama: Salur darah Fungsi: Mengangkut darah ke seluruh bahagian tubuh (c) Nama: Darah Fungsi: Mengangkut oksigen, air, nutrien dan bahan kumuh (d) Nama: Peparu Fungsi: Tempat pertukaran gas oksigen dan gas karbon dioksida 7. (a) (i) Peparu (ii) Darah lebih oksigen (iii) Darah lebih oksigen (iv) Tubuh manusia (v) Darah lebih karbon dioksida (vi) Darah lebih karbon dioksida (b) (i) Peparu Tubuh manusia Jantung (ii) Tubuh manusia Jantung Peparu 8. (a) oksigen (b) karbon dioksida 9. Jawapan murid Perkaitan antara Sistem dalam Tubuh Manusia 2.3 10. (a) Sistem rangka (b) Sistem pernafasan (c) Sistem pencernaan (d) Sistem peredaran darah 11. (a) Sistem pernafasan, Sistem pencernaan (b) Sistem rangka, Sistem peredaran darah 12. Apabila satu sistem di dalam tubuh manusia mengalami gangguan, sistem yang lain juga akan mengalami masalah kerana setiap sistem di dalam tubuh manusia ada perkaitan antara satu sama lain. 13. (a) Sistem pernafasan – Menghindari rokok (b) Sistem pencernaan – Makan makanan yang kaya dengan serat (c) Sistem peredaran darah – Kurangkan pengambilan makanan berlemak (d) Sistem rangka – Mengambil makanan yang kaya dengan kalsium 14. (a) oksigen (b) pernafasan PRAKTIS SUMATIF 2 A Bahagian 1. C 2. A 3. C 4. B 5. A 6. C C Bahagian 1. (a) (i) Tulang rusuk (ii) Untuk melindungi organ dalaman seperti jantung dan peparu. (iii) Sistem rangka manusia dan sistem peredaran darah manusia. (b) (i) Organ P: tempat pertukaran gas oksigen dan gas karbon dioksida Organ Q: untuk mengepam darah ke peparu dan ke seluruh bahagian tubuh (ii) Kurangkan pengambilan makanan yang mengandungi lemak dan kandungan gula yang tinggi. / Bersenam setiap minggu. (c) (i) Bilangan murid yang mengambil vaksin paling banyak pada bulan Mac 2022. / Bilangan murid yang mengambil vaksin paling kurang / sedikit pada bulan Januari 2022. (ii) Hal ini kerana kesedaran pengambilan vaksin telah meningkat. / Untuk mengurangkan risiko jangkitan virus. (iii) 1. Sentiasa memakai pelitup muka 2. Cuci tangan dengan kerap 3 UNIT Haiwan 3.1 Kemandirian Spesies Haiwan 1. Kemandirian spesies ialah keupayaan haiwan dan tumbuhan untuk mengekalkan spesiesnya. 2. (a) Ciri khas: (ii) Bercangkerang keras (iii) Bersisik keras (iv) Mempunyai tanduk (v) Berbisa Tingkah laku khas: (ii) Menyembur dakwat hitam (iii) Memutuskan anggota badan (iv) Memasukkan anggota badan (v) Hidup dalam kumpulan (b) Cicak – Memutuskan anggota badan Kerbau – Mempunyai tanduk Lebah – Berbisa Kura-kura – Bercangkerang keras Tenggiling – Menggulungkan badan 3. (a) duri yang tajam; Landak (b) bisa; melemahkan; Kala jengking (c) sisik yang keras; Tenggiling (d) Hidup secara berkumpulan; Kuda belang (e) anggota badan, cangkerang; Kura-kura 4. Ciri khas: (b) Mempunyai lapisan lemak tebal (c) Mempunyai bonggol Tingkah laku khas: (e) Berendam dalam lumpur (f) Bermigrasi 5. (a) Singa laut mempunyai cuping telinga yang kecil untuk mengurangkan kehilangan haba dan mempunyai lapisan lemak yang tebal di bawah kulit untuk mengekalkan haba badan. (b) Penguin mempunyai bulu pelepah yang pendek dan padat menjadikannya kalis air dan berfungsi sebagai penebat haba. (c) Beruang kutub berbulu tebal untuk memerangkap haba agar badannya sentiasa hangat dan beruang kutub juga berhibernasi untuk mengurangkan pergerakan. (d) Kerbau berendam di dalam lumpur atau air untuk menyejukkan badan serta menghindarkan gigitan serangga dan parasit (e) Musang gurun mempunyai cuping telinga yang besar supaya lebih banyak haba daripada badan boleh dibebaskan. 6. (a) bulu; Serigala kutub (b) lemak; walrus (c) bonggol, air dan lemak; Bison (d) Bermigrasi; Ikan paus (e) Berendam dalam lumpur; Kerbau
M DUL LENGKAP Siri M DUL LENGKAP Tahun 4, 5 dan 6 diterbitkan khusus untuk Pentaksiran Bilik Darjah (PBD). Selain itu, siri ini juga dirancang untuk memenuhi keperluan Pentaksiran Formatif dan Pentaksiran Sumatif seperti yang digariskan oleh Kementerian Pendidikan Malaysia. Kandungan siri ini ditulis berdasarkan Dokumen Standard Kurikulum dan Pentaksiran (DSKP) serta buku teks. Semua latihan disusun secara sistematik dan disertakan pelbagai ciri ekstra bagi membantu murid menguasai pelajaran dengan mudah. Resos Digital seperti Info, Video, Simulasi, Model 3D dan Kuiz Gamifikasi juga dimuatkan demi pembelajaran yang lebih efektif. W.M: RM10.95 / E.M: RM11.65 PELANGI PelangiPublishing PelangiBooks PelangiBooks Subjek / Tahun 4 5 6 Bahasa Melayu English Matematik Mathematics Sains Science Sejarah Pendidikan Islam Pelajaran Jawi Pendidikan Jasmani dan Pendidikan Kesihatan 4 5 6 MODUL LENGKAP PBD GENIUS PBD Tahun 5 KSSR Semakan Sains ISBN: 978-629-470-210-3 WRC495044S