Amali Proses Sains T4 (EG)

PELANGI BESTSELLER EDISI GURU








SAINS
AMALI PROSES

















Pentaksiran Kerja Amali (PEKA)









3 Fokus Utama PdPc 4



Eksperimen Wajib Piawaian
Berorientasikan Format PEKA
PEKA Sains SPM Terkini
Pentaksiran Bilik Darjah (PBD)
Menekankan Pembelajaran Berfikrah TINGKATAN

Pembelajaran Berasaskan Projek
(PBP-STEM)
Menerapkan Engineering Design Process
(EDP) dan Konsep 5E
KSSM
Nota Infografik KSSM
Aktiviti Berteraskan DSKP
Dilengkapi Tugasan PEKA Sains SPM
Integrasi i-THINK & KBAT
Pembelajaran Abad ke-21 (PAK-21)
Praktis SPM Berformat Terbaharu

PAKEJ RESOS DIGITAL
P PELANGI
ELANGI
NE
›› Peta Konsep ›› Tugasan PEKA ›› Praktis Interaktif O ONLINE TESTNLINE TEST
›› Nota Ekstra ›› Video ›› Permainan
›› Info ›› Simulasi ›› Cabaran KBAT https://qr.pelangibooks.com/?u=POTSN4
›› Model 3D
BONUS PDPC GURU!


RESOS DIGITAL GURU



https://plus.pelangibooks.com
• See Yuin Chuan
• Sabariah Hakim
• Chien Hui Siong (Guru Cemerlang)
• Noor Haniyatie Ibrahim (Guru Cemerlang)

Cara Mengakses





Imbas untuk versi
Bahasa Inggeris
ePelangi+ merupakan portal e-pembelajaran khas untuk memperkasakan pembelajaran dan pemudahcaraan (PdPc) guru
di dalam bilik darjah melalui pelbagai bahan yang disediakan dalam Resos Digital Guru.

Tiga Langkah Mudah
LANGKAH 1 LANGKAH 2 LANGKAH 3


DAFTAR AKAUN DAPATKAN AKSES GUNAKAN BAHAN DIGITAL
Bagi pengguna baharu Hubungi wakil Pelangi. Klik bahan untuk dimuat turun
ePelangi+, imbas kod QR atau Log in ke akaun ePelangi+ atau klik alat multimedia
Makmal Sains Maya Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
layari plus.pelangibooks.com dan periksa bahan digital di untuk dipaparkan.
untuk Create new account. Dashboard.
* Semak e-mel untuk
mengaktifkan akaun.

Demi memesrakan penggunaan ePelangi+, halaman-halaman berkaitan di dalam buku ditanda dengan ikon
sebagai bahan cadangan PdPc.
Bahan Digital Penerangan

Cadangan aktiviti kepada guru untuk merancang sesi PdPc harian sejajar dengan aktiviti
Strategi RPH
modul PBD buku ini
Edisi Guru Salinan lembut edisi guru berjawapan
Praktis Ekstra
Soalan latihan tambahan SPM mengikut bab untuk menguji kefahaman murid
Praktis Ekstra
Panduan & Tugasan PEKA Panduan pentaksiran kerja amali serba lengkap berserta tugasan amali untuk setiap
Panduan & Tugasan Eksperimen Wajib
PEKA
Carta Mengajar
Bahan mengajar yang berwarna dan menarik untuk mempermudah proses pembelajaran
Carta Mengajar murid
Aktiviti Interaktif
Soalan latihan bersifat interaktif untuk menguji pemahaman murid dalam topik-topik
Aktiviti Interaktif tertentu

Aktiviti pembelajaran bersifat interaktif untuk membantu dan membimbing murid
Makmal Sains memahami kemahiran proses sains dan pelaksanaan eksperimen wajib secara maya
Maya
Carta Interaktif
Carta mengajar yang bersifat interaktif bagi menerangkan sesuatu topik dengan lebih
Carta Interaktif menarik
Video Eksperimen
Video yang menerangkan eksperimen untuk mengukuhkan pemahaman murid
Video Eksperimen
Ciri-ciri ekstra (kod QR) di bahagian PBP-STEM buku ini:
Kuiz gamifikasi untuk membantu guru menilai penguasaan konsep murid dalam
e-Kuiz
pembelajaran berasaskan projek
Cadangan langkah- Cadangan langkah-langkah untuk memudahkan guru memberikan panduan kepada
langkah membina produk murid dalam mereka bentuk produk

Keistimewaan Amali Proses Sains




Tingkatan 4-5




KANDUNGAN

Halaman Kandungan yang informatif dengan
EKSPERIMEN WAJIB Makmal Sains Maya Panduan & 1 – 37 penandaan ikon bagi pelbagai bahan digital yang
Tugasan PEKA
PENTAKSIRAN BILIK DARJAH
BAB Langkah Keselamatan di dalam Makmal Peta Nota disediakan dalam buku ini.
1 Safety Measures in the Laboratory Konsep Ekstra 38
No. Jenis Aktiviti Tajuk Aktiviti Halaman The Contents page is informative with icon markings for
1.1 Perbincangan Peralatan Perlindungan Diri Aktiviti Interaktif Video 39 the various digital materials provided in the book.
Discussion Personal Protective Equipment
1.2 Perbincangan Jenis Pembahagian Bahan Sisa 41
Discussion Types of Waste Disposal
1.3 Perbincangan Cara Mengurus Bahan Sisa Biologi 42
Discussion The Way to Manage Biological Waste Substances
1.4 Perbincangan Langkah Mengurus Kemalangan di dalam Makmal 44
Discussion Steps to Handle Accidents in the Laboratory
1.5 Perbincangan Jenis Alat Pemadam Kebakaran 45
Discussion Types of Fire Extinguishers
1.6 Perbincangan Kaedah Penggunaan Pemadam Kebakaran 46
Discussion Ways to Use a Fire Extinguisher
Praktis SPM Praktis Ekstra Cabaran 47
Fokus Pertama Buku Eksperimen Wajib Khas untuk Pentaksiran PEKA
KBAT Enrolment key
BAB
2 Bantuan Kecemasan Konsep Nota 49
Peta
Ekstra
Emergency Help
No. Jenis Aktiviti Tajuk Aktiviti Halaman
2.1 Perbincangan Resusitasi Kardiopulmonari 50
Discussion Cardiopulmonary Resuscitation Halaman permulaan bahagian Eksperimen Wajib
Eksperimen Wajib 52 disertakan:
2.2 Perbincangan Heimlich Manoeuvre
Discussion
Heimlich Manoeuvre
Praktis SPM Praktis Ekstra Cabaran 53
KBAT Enrolment key
(i) Senarai Semak terperinci untuk membuat
BAB
3
Senarai Semak Konsep Nota 56
Teknik Mengukur Parameter Kesihatan Badan
Peta
Ekstra
Techniques of Measuring the Parameters of Body Health semakan atau pemeriksaan bagi setiap
Tugasan
No.
Tajuk Aktiviti
No. Jenis Aktiviti Tajuk Eksperimen PEKA Buku Teks SP TP Tarikh Halaman Halaman Eksperimen Wajib yang tersenarai dalam DSKP
3.1 1 Perbincangan Mengukur Suhu Badan Menggunakan Teknik yang Betul
Kadar Denyutan Nadi Manusia
Discussion Bab 3 Info 57
Berdasarkan Jantina Measure the Body Temperature with the Correct Technique 3.2.2 4, 5 2 (ii) Tugasan PEKA yang bertepatan dengan setiap
Menginterprestasi Suhu Badan
Perbincangan
3.2 Human Pulse Rate Based on Gender (ms 35 – 30) 59
Discussion Interpret Body Temperature
2 Kadar Denyutan Nadi Manusia
3.3 Perbincangan Mengenal Pasti Titik Nadi pada Badan Bab 3 60 Eksperimen Wajib yang disediakan dalam kod
Berdasarkan Umur
Discussion Identify the Pulse Points on the Body (ms 53 – 46) 3.2.2 4, 5 5
Human Pulse Rate Based on Age
3.4 Perbincangan Mengukur Tekanan Darah dan Menginterpretasi Bacaan 61 QR.
Discussion
3 Kadar Denyutan Nadi Manusia Bab 3 Aktiviti Interaktif
Measuring Blood Pressure and Interpreting the Readings
3.5 Berdasarkan Aktiviti Fizikal (ms 63 – 57) 3.2.2 4, 5 8
Perbincangan
Menentukan dan Menginterpretasi Indeks Jisim Badan
Human Pulse Rate Based on Physical Activity Aktiviti Interaktif Info 63
Discussion
Determining and Interpreting Body Mass Index
4 Membandingkan Kekuatan Tulang yang The opening page of the Compulsory Experiment section
Cabaran
65
Padat dan Tulang yang Berongga
Praktis SPM Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Praktis Ekstra
Bab 6
KBAT Enrolment key
Differentiate the Strength of Compact Bones (ms 95 – 83) 6.1.6 4, 5 11 includes:
and Hollow Bones
5 Pola Pertumbuhan Tumbuhan iii © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. (i) detailed Checklist to conduct a review or inspection for
Plant Growth Pattern Bab 6 6.3.4 4, 5 15
(ms 102 – 112)
each Compulsory Experiment listed in the DSKP
6 Kekerasan Aloi Berbanding Logam Tulen
Hardness of Alloy as Compared to Pure Metal Bab 9 9.1.2 4, 5 19 (ii) PEKA assignment that corresponds with each
(ms 148 – 154)
Compulsory Experiment provided in the QR code.
7 Ketahanan Aloi terhadap Kakisan
Berbanding Logam Tulen Bab 9
Resistance of Alloy to Corrosion as Compared (ms 177 – 183) 9..1.2 4, 5 23
to Pure Metal
8 Pecutan Disebabkan oleh Graviti
Acceleration Due to Gravity Bab 11 11.3.1 4, 5 26
(ms 177 – 183)
9 Jatuh Bebas dan Bukan Jatuh Bebas
Free Fall and Non-Free Fall Bab 11 11.3.3 4, 5 30 Eksperimen Wajib dirancang mengikut kandungan
(ms 177 – 183)
10 Hubungan antara Inersia dengan Jisim DSKP dan Panduan PEKA Sains SPM (kod 1511)
Relationship between Inertia and Mass Bab 11 11.4.3 4, 5 34
Sains Tingkatan 4 Eksperimen Wajib (ms 177 – 183)
mulai tahun 2021. Setiap Eksperimen Wajib ditandai
Standard Kandungan 3.2 Kadar Denyutan Nadi Tarikh:
Wajib 1 Kadar Denyutan Nadi Manusia Berdasarkan Jantina
Eksperimen Pendekatan inkuiri halaman buku teks, Standard Pembelajaran (SP) dan
Human Pulse Rate Based on Gender
Buku Teks ms 38 SP3.2.2 TP4, 5 Tahap Penguasaan (TP) sebagai rujukan.
Pernyataan Adakah kadar denyutan nadi manusia berbeza mengikut jantina? The Compulsory Experiments are designed in accordance
masalah
Problem statement Does the human pulse rate differ according to gender?
K1P1 Pernyataan masalah with the DSKP’s content and the SPM Science PEKA Guide
Menyiasat kesan jantina ke atas kadar denyutan nadi manusia.
Tujuan (code 1511) starting in 2021. Each Compulsory Experiment
Aim To study the effect of gender on the human pulse rate. is marked with a textbook page, Learning Standard (LS) and
Eksperimen Wajib Hipotesis Kadar denyutan nadi perempuan lebih tinggi daripada kadar denyutan nadi lelaki. Performance Level (PL) for reference.
K1P2 Tujuan eksperimen
Hypothesis
Females have higher pulse rate compared to males.
K1P3 Hipotesis
Pemboleh ubah (a) dimanipulasikan : Jantina / Gender
Variables manipulated
(b) bergerak balas : Kadar denyutan nadi / Pulse rate
responding
(c) dimalarkan : Umur, tempoh masa dan aktiviti fizikal Setiap soalan dalam Eksperimen Wajib ditandai
constant Age, time period and physical activity
K5P1 Konstruk (K) dan Petunjuk Prestasi (P) bertujuan
K1P4 Mengawal pemboleh ubah
K5P2 untuk menilai skor murid. Jadual penskoran juga
Radas Jam randik / Stopwatch
Apparatus K1P5 Bahan dan radas
K5P3 K5P3 Membincangkan kesahan data disediakan untuk memudahkan catatan skor.
Prosedur
Procedure K5P4 Letakkan jari di titik nadi
di pergelangan tangan
TP Position the fingers at the Each question in the Compulsory Experiment is marked with
pulse point at the wrist
Constructs (C) and Performance Indicators (P) aimed at
evaluating students’ scores. A scoring table is also provided
to make scoring easier.
K1P7 Kebolehan melukis dan melabel radas dan bahan dengan susunan yang betul
1. Jalankan aktiviti ini dalam dua kumpulan, iaitu kumpulan lelaki dan perempuan.
Conduct the activity in two groups, which are male and female.
2. Ambil bacaan denyutan nadi setiap murid dalam masa 1 minit seperti yang ditunjukkan di
atas.
Take the pulse reading of each student within 1 minute as shown above.
3. Catatkan bacaan denyutan nadi semua murid lelaki dan perempuan di dalam kelas di dalam
jadual.
Record the pulse readings of all male and female students in the class in the table.
4. Hitungkan purata denyutan nadi setiap jantina.
Calculate average pulse rate of each gender.
Kaedah 1. Aktiviti ini dijalankan dalam dua kumpulan, iaitu kumpulan lelaki dan perempuan. © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Method The activity was conducted in two groups, which are male and female.
2. Bacaan denyutan nadi setiap murid diambil dalam masa 1 minit seperti yang ditunjukkan
di atas.
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 2

Fokus Kedua Buku Pentaksiran Bilik Darjah (PBD)



BAB Pentaksiran Bilik Darjah PBD Halaman permulaan bab disertakan nota dalam
BAB
1 Langkah Keselamatan di dalam Makmal penting. Peta konsep yang mudah juga disediakan
bentuk infografik yang memfokuskan konsep
Safety Measures in the Laboratory
dalam kod QR pada halaman ini sebagai intro bab.
Infografik Peta Konsep Nota Ekstra The chapter opening page includes notes in the form of
Peralatan Perlindungan Diri infographics that focus on important concepts. A simple
Personal Protective Equipment
concept map is also provided in the QR code on this page as a
chapter intro.
Topeng muka
Face mask
Sains Tingkatan 4 PBD Bab 1



Tarikh: Aktiviti Inkuiri dan Aktiviti Perbincangan yang
2. Apakah maksud keracunan merkuri dan simptomnya? Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Standard Kandungan 1.1 Sistem saraf manusia Buku Teks ms 4 – 5
Aktiviti 1.1 Peralatan Perlindungan Diri Masteri menerapkan pelbagai strategi pembelajaran seperti
Perbincangan Personal Protective Equipment
masteri, kontekstual, konstruktivisme dan PAK-
21 dirancang dengan rapi demi memperkasakan
Tarikh:
Standard Kandungan 5.1 Pembahagian Sel Buku Teks ms 80 – 83 pembelajaran dan pemudahcaraan (PdPc). Bagi
Pemadam api ABC
Aktiviti 5.5 ABC fire extinguisher Penemuan inkuiri setiap aktiviti, halaman buku teks dan Standard
Perbandingan antara Mitosis dengan Meiosis
Inkuiri Comparison between Mitosis and Meiosis
• Digunakan untuk semua jenis kebakaran kecuali kebakaran akibat logam dan gas Kandungan (SK) ditandai untuk rujukan.
Used for all types of fire except metal and gas fires
• Tidak berbahaya kepada manusia dan haiwan
Not harmful to humans and animals Inquiry Activities and Discussion Activities that apply
• Tidak mencemarkan tanah
Does not pollute the soil
• Diselenggara sekurang-kurangnya sekali setahun various learning strategies such as mastery, contextual,
Pentaksiran Bilik Darjah pembelajaran dan pemudahcaraan (PdPc). For each activity,
Maintained at least once a year
• Dapat menghalang api daripada merebak semula kerana kelembapan yang lama constructivism and PAK-21 are carefully planned to enhance
Can prevent fire from spreading again due to prolonged moisture
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 38 38 textbook page and Content Standard (CS) are marked for
reference.
Sains Tingkatan 4 PBD Bab 1
Tarikh:
Standard Kandungan 1.2 Pembuangan Bahan SIsa Buku Teks ms 9
Aktiviti 1.4 Langkah Mengurus Kemalangan di dalam Makmal Masteri
Perbincangan Steps to Handle Accidents in the Laboratory
PAK-21 Role Play
1. Langkah untuk mengurus kemalangan tumpahan bahan kimia di dalam makmal: SP 1.2.4 TP 1
Steps to manage chemical spillage accidents in the laboratory:
i-THINK Peta Alir
guru Melarang 3. Menggunakan
1. Memberitahu 2. murid Setiap soalan dalam Aktiviti Bahagian PBD ditandai
atau pembantu masuk ke kawasan pasir sebagai
tumpahan. sempadan untuk
makmal dengan Prohibit menyekat tumpahan itu dengan Standard Pembelajaran (SP) dan Tahap
students
segera. from entering the spillage area daripada merebak.
Inform teacher Use sand to Penguasaan (TP) yang bersesuaian.
or laboratory assistant form a boundary to prevent the
immediately. spillage from spreading.
Each question in the PBD Section Activity is marked with the
appropriate Learning Standard (LS) and Performance Level
Kaut Buang
4. tumpahan 5. dengan
bahan kimia. selamat. (PL).
Scoop the Dispose it safely.
chemical spillage.
49 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Pentaksiran Bilik Darjah What is the meaning of mercury poisoning and its symptoms? SP 1.2.4 TP 2
Keracunan merkuri berlaku apabila seseorang tersentuh atau berlakunya peresapan melalui kulit dalam kuantiti
Mercury poisoning happens when someone touches it or it absorbs through the skin in certain quantities. The symptoms include
tertentu. Simptomnya termasuklah sesak nafas dan pengsan.
difficulty in breathing and fainting.
3. Langkah untuk mengurus kemalangan tumpahan merkuri di dalam makmal: SP 1.2.4 TP 1
Steps to manage mercury spillage accidents in the laboratory:
i-THINK Peta Alir
2. Melarang 3. Menabur
1. Memberitahu guru 4. Hubungi Soalan yang berbentuk i-THINK ditandai dengan
murid masuk sulfur
atau pembantu makmal ke kawasan untuk menutupi Jabatan
dengan segera. tumpahan. tumpahan Bomba jelas.
Inform teacher Prohibit merkuri. Contact the
i-THINK Peta Alir
or laboratory assistant students from Use sulphur Fire
immediately. entering the spillage to cover the spillage department . The questions in the form of i-THINK are clearly marked.
area. of mercury.

4. Apakah perkara pertama yang perlu anda lakukan jika mata rakan anda terkena bahan kimia? SP 1.2.4 TP 3
What is the first thing that should be done if your friend’s eye gets splashed by a chemical substance? KBAT Mengaplikasi
Bawa rakan anda untuk mencuci mata dengan kuat dengan air selama 15 – 20 minit.
Bring your friend to vigorously wash the eye by running water onto it for 15 – 20 minutes.
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 44
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Praktis SPM Praktis SPM dalam bentuk objektif (Kertas 1) dan
subjektif (Kertas 2) disediakan di belakang setiap
bab. Jawapan bagi Praktis SPM disediakan dalam
kod QR di muka surat akhir setiap bab.
SPM Practice with objective (Paper 1) and subjective (Paper
2) questions is provided at the end of each chapter. Answers
Praktis Sumatif
Jawapan for SPM Practice are provided in the QR code on the last page
of each chapter.







Video Info Model 3D
Pakej Resos Digital
Bahan digital untuk pembelajaran ekstra murid
disediakan dalam kod QR di merata tempat buku,
seperti Info, Video, Peta Konsep, Model 3D dan
Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Peta Konsep Cabaran KBAT.
Digital Resource Package
Digital materials for extra learning of students are provided
throughout the book in QR codes, such as Info, Videos, Concept
Cabaran KBAT & Map, 3D Models and Cabaran KBAT.
Jawapan





Pelangi Online Test (POT) merupakan portal
ujian (objektif) di platform ePelangi+ untuk
membenarkan murid membuat penilaian kendiri
setiap bab. Pentaksiran Tingkatan 4 dan Pentaksiran
SPM juga disediakan kepada murid Tingkatan 4
dan Tingkatan 5 masing-masing. Untuk mengakses
portal ini, murid dikehendaki mengikut langkah-
langkah berikut:
1. Imbas kod QR atau layari link bagi POT untuk
Create a new account.
2. *Semak e-mel untuk mengaktifkan akaun.
3. Log in ke akaun anda.

https://qr.pelangibooks.com/?u=POTKIM4 4. Masukkan Enrolment Key yang boleh dijumpai di
halaman akhir setiap bab buku.
5. Mulakan ujian!
Pelangi Online Test (POT) is a test portal (objective) on
the ePelangi+ platform that enables students to evaluate
each chapter for themselves. Students in Forms 4 and 5 are
Enrolment key
xxxxxxxxxx also given access to the Form 4 Assessment and the SPM
Assessment, respectively. The steps below must be taken by
students in order to access this portal:
1. Scan the QR code or visit the link for POT to Create a new
account.
2. *Check email to activate your account.
3. Log in to your account.
4. Enter the Enrolment Key, which can be found at the end
of each chapter of the book.
5. Begin the test!






© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Fokus Ketiga Buku Pembelajaran Berasaskan Projek (PBP-STEM)





Halaman permulaan bahagian Pembelajaran
Pembelajaran Berasaskan Berasaskan Projek bermula dengan huraian ringkas
Projek (PBP) S T E M tentang dua pendekatan atau model penting yang
lazim diguna pakai dalam Pembelajaran Berasaskan
PBP melalui model 5E / PBL through the 5E model
5 fasa urutan pengajaran yang menggalakkan proses pembelajaran kolaboratif dan aktif dalam kalangan murid Projek (STEM), iaitu Model 5E dan Model EDP
untuk membina pemahaman mereka sendiri daripada pengalaman dan idea baharu.
A 5-phase teaching sequence that promotes collaborative, active learning process in students to build their own understanding from experience
and new ideas. (Engineering Design Process).
The opening page of the Project-Based Learning section
begins with a brief description of two important approaches
or models commonly used in Project-Based Learning (STEM),
namely the 5E Model and the EDP Model (Engineering
Melibatkan Meneroka Menerangkan Menghuraikan Menilai Design Process).
Engage Explore Explain Elaborate Evaluate
Mewujudkan perkaitan Membentangkan Meningkatkan Membina Menilai pembelajaran
– Membantu murid kandungan – pemahaman pembelajaran baharu – Membantu murid
menentukan keperluan Membantu murid – Membantu murid – Membantu murid mentaksirkan
untuk mempelajari memahami konsep, mengekspresikan mengaplikasikan pembelajaran selaras
konsep baharu. proses/ prosedur, fakta pembelajaran baharu pembelajaran terdahulu dengan matlamat.
Establish relevancy – atau prinsip tertentu. dan memberikan dan memperoleh yang Assess learning – Help
Help students determine Present the content – petunjuk. baharu. students measure learning
the need of learning new Help students understand the Improve understanding – Construct new learning – against its corresponding
concepts. concepts, process/ Help students express Help students apply goals.
procedures, facts or new learning and prior learning and
principles. provide guidance. acquire new learning.
PBP melalui Model EDP / PBL through the Engineering Design Process (EDP) Model
Sains Tingkatan 4 Pembelajaran Berasaskan Projek
Proses penyelesaian masalah untuk menghadapi dan menangani cabaran dalam mereka cipta yang melibatkan
satu urutan langkah.
Standard Kandungan 1.3 Pemadam Kebakaran SP 1.3.4 TP 6 PAK-21 STEM Setiap aktiviti dalam bahagian PBP-STEM ditandai
A problem-solving process to approach and solve design challenges that involve a series of steps.
Pembelajaran Berasaskan Projek 1
dengan SP (Standard Pembelajaran) dan Tahap
Mengenal
Mereka
Objektif: Mencipta satu alat pemadam kebakaran ringkas yang berfungsi dengan menggunakan bahan yang boleh Penguasaan (TP) yang setara. Untuk aktiviti yang
Meneroka
Mereka cipta
pasti masalah
didapati di rumah. Explore bentuk Create
Identify the
Design
Objective: Create a simple fire extinguisher that works by using materials available at home. menggunakan model 5E, setiap langkah disertakan
problem
Tugasan ini menggunakan langkah yang terdapat dalam Engineering Design Process (EDP).
This assignment is using steps in Engineering Design Process (EDP). arahan ringkas.
Permasalahan / Problem
Dapur menyimpan pelbagai bahan mudah terbakar seperti tepung, gula, minyak dan sebagainya. Kehadiran Each activity in the PBP-STEM section is marked with an
bahan api juga boleh menjadi punca kebakaran di rumah.
The kitchen contain a variety of flammable substances such as flour, sugar, oil and so on. The presence of fuel can also serve as a source of fire associated LS (Learning Standard) and Performance Level
Menguji
Memperbaik
at home. Try Out Improve
Tugasan ini dilaksanakan dalam kumpulan berdua. / This assignment is performed in groups of two. (PL). For activities that use the 5E model, each step includes a
Mengenal pasti masalah brief instruction.
Identify the problem
1. Apakah perkara yang perlu kamu lakukan? Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
What are the things you should do?
1 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
• Membina model pemadam kebakaran.
Build a fire extinguisher model.
• Menentukan jenis model pemadam kebakaran ialah jenis karbon dioksida.
Determine the type of fire extinguisher model is carbon dioxide type.
• Mengenal pasti bahan-bahan yang boleh digunakan untuk menghasilkan gas karbon dioksida.
Identify the materials that can be used to produce carbon dioxide gas.
2. Apakah ciri-ciri produk yang ingin kamu hasilkan?
What are the characteristics of the product you want to produce?
• Berkeupayaan untuk memadamkan kebakaran kecil.
Capable of extinguishing small fires.
• Diperbuat daripada bahan-bahan berkos rendah dan mudah diperoleh.
Made from low cost and easily available materials.
Meneroka
Pembelajaran Berasakan Projek (a) Pautan / Link:
Explore
1. Mencari maklumat di Internet. / Find information on the Internet.
https://qr.pelangibooks.com/?u=ayBsj0Sl
Maklumat yang diperoleh daripada video ini:
Information obtained from this video:
Tindak balas serbuk bikarbonat dengan cuka menghasilkan gas karbon dioksida.
Reaction between bicarbonate powder with vinegar produces carbon dioxide gas.
Pautan / Link:
(b)
https://qr.pelangibooks.com/?u=8jNendES
Maklumat yang diperoleh daripada video ini:
Information obtained from this video:
Model alat pemadam kebakaran ringkas.
Simple Fire Extinguisher Model
(c) Pautan / Link:
https://qr.pelangibooks.com/?u=tlNCZOa6
Maklumat yang diperoleh daripada video ini:
Information obtained from this video:
DIY alat pemadam kebakaran ringkas
Simple DIY fire extinguisher
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 2
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

KANDUNGAN







EKSPERIMEN WAJIB Makmal Sains Maya Panduan & 1 – 37
Tugasan PEKA

PENTAKSIRAN BILIK DARJAH
BAB
1 Langkah Keselamatan di dalam Makmal Konsep Ekstra 38
Peta
Nota
Safety Measures in the Laboratory
No. Jenis Aktiviti Tajuk Aktiviti Halaman

1.1 Perbincangan Peralatan Perlindungan Diri 39
Discussion Personal Protective Equipment Aktiviti Interaktif Video
1.2 Perbincangan Jenis Pembahagian Bahan Sisa 41
Discussion Types of Waste Disposal
Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
1.3 Perbincangan Cara Mengurus Bahan Sisa Biologi 42
Discussion The Way to Manage Biological Waste Substances
1.4 Perbincangan Langkah Mengurus Kemalangan di dalam Makmal 44
Discussion Steps to Handle Accidents in the Laboratory
1.5 Perbincangan Jenis Alat Pemadam Kebakaran 45
Discussion Types of Fire Extinguishers
1.6 Perbincangan Kaedah Penggunaan Pemadam Kebakaran 46
Discussion Ways to Use a Fire Extinguisher
Praktis SPM Praktis Ekstra Cabaran 47
KBAT Enrolment key

BAB
2 Bantuan Kecemasan Konsep Ekstra 49
Peta
Nota
Emergency Help
No. Jenis Aktiviti Tajuk Aktiviti Halaman
2.1 Perbincangan Resusitasi Kardiopulmonari 50
Discussion Cardiopulmonary Resuscitation
2.2 Perbincangan Heimlich Manoeuvre 52
Discussion Heimlich Manoeuvre

Praktis SPM Praktis Ekstra Cabaran 53
KBAT Enrolment key
BAB
3 Teknik Mengukur Parameter Kesihatan Badan Konsep Ekstra 56
Peta
Nota
Techniques of Measuring the Parameters of Body Health
No. Jenis Aktiviti Tajuk Aktiviti Halaman
3.1 Perbincangan Mengukur Suhu Badan Menggunakan Teknik yang Betul
Discussion Measure the Body Temperature with the Correct Technique Info 57
3.2 Perbincangan Menginterprestasi Suhu Badan 59
Discussion Interpret Body Temperature
3.3 Perbincangan Mengenal Pasti Titik Nadi pada Badan 60
Discussion Identify the Pulse Points on the Body
3.4 Perbincangan Mengukur Tekanan Darah dan Menginterpretasi Bacaan
Discussion Measuring Blood Pressure and Interpreting the Readings Aktiviti Interaktif 61

3.5 Perbincangan Menentukan dan Menginterpretasi Indeks Jisim Badan
Discussion Determining and Interpreting Body Mass Index Aktiviti Interaktif Info 63

Praktis SPM Praktis Ekstra Cabaran 65
KBAT Enrolment key

iii © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

BAB
4 Teknologi Hijau dalam Melestarikan Alam Konsep Ekstra 68
Peta
Nota
Green Technology for Environmental Sustainability
No. Jenis Aktiviti Tajuk Aktiviti Halaman
4.1 Perbincangan Teknologi Hijau
Discussion Green Technology 69
4.2 Perbincangan Sektor Tenaga 59
Discussion Energy Sector
4.3 Perbincangan Menerangkan Isu Sosiosaintifik dalam Sektor Pengurusan Sisa dan Air Sisa 60
Discussion Explain Socio-scientific Issues in the Waste and Wastewater Management
4.4 Perbincangan Menerangkan Isu Sosiosaintifik dalam Sektor Pertanian dan Perhutanan
Discussion Explain Socio-scientific Issues in the Agriculture and Forestry Sector 61
4.5 Perbincangan Menerangkan Isu Sosiosaintifik dalam Sektor Pengangkutan
Discussion Explain Socio-scientific Issues in the Transportation Sector Aktiviti Interaktif 63

4.6 Perbincangan Jejak Kaki Karbon
Discussion Carbon Footprint 63
Praktis SPM Praktis Ekstra Cabaran 65
KBAT Enrolment key


BAB
5 Teknologi Hijau dalam Melestarikan Alam Konsep Video Permainan Ekstra 80
Nota
Peta
Green Technology for Environmental Sustainability
No. Jenis Aktiviti Tajuk Aktiviti Halaman
5.1 Perbincangan Gen, Kromosom dan DNA 81
Discussion Gene, Chromosome and DNA Aktiviti Interaktif
5.2 Perbincangan Mitosis dan Meiosis 83
Discussion Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Mitosis and Meiosis
5.3 Perbincangan Mitosis 84
Discussion Mitosis Carta Mengajar
5.4 Perbincangan Meiosis Aktiviti Interaktif 85
Discussion Meiosis Carta Mengajar
5.5 Inkuiri Perbandingan antara Mitosis dengan Meiosis 86
Inquiry Comparison between Mitosis and Meiosis
5.6 Inkuiri Alel Dominan dan Alel Resesif 88
Inquiry Dominant and Recessive Alleles
5.7 Perbincangan Mekanisme Pewarisan 90
Discussion Mechanism of Inheritance Simulasi
5.8 Inkuiri Mekanisme Penentuan Jantina Anak 91
Inquiry Mechanism of Sex Determination of the Offspring
5.9 Perbincangan Mutasi 93
Discussion Mutation
5.10 Perbincangan Penyakit Gangguan Gen
Discussion Genetic Disorders 95
5.11 Perbincangan Penyelidikan Genetik 97
Discussion Genetic Research
5.12 Perbincangan Kejuruteraan Genetik 98
Discussion Genetic Engineering
5.13 Perbincangan Variasi
Discussion Variation 99
5.14 Inkuiri Variasi Selanjar 100
Inquiry Continuous Variation
5.15 Inkuiri Variasi Tak Selanjar 101
Inquiry Discontinuous Variation
5.16 Perbincangan Faktor dan Kepentingan Variasi 102
Discussion Factors and Importance of Variations
Praktis SPM Praktis Ekstra Cabaran 103
KBAT Enrolment key




© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. iv

BAB
6 Sokongan, Pergerakan dan Pertumbuhan Konsep Ekstra 106
Peta
Nota
Support, Movement and Growth
No. Jenis Aktiviti Tajuk Aktiviti Halaman

6.1 Perbincangan Contoh Jenis Sokongan pada Haiwan 107
Discussion Example of the Types of Support in Animals

6.2 Perbincangan Hubung kait Saiz Rangka Luar dengan Pertumbuhan 108
Discussion Relate the Size of Exoskeleton with Growth

6.3 Perbincangan Menghubung Kait Rangka Hidrostatik dengan Pergerakan 109
Discussion Relate Hydrostatic Skeleton with Movement
6.4 Perbincangan Fungsi Rangka Dalam bagi Haiwan 110
Discussion Function of Endoskeleton in Animals
6.5 Perbincangan Sistem Rangka Manusia 111
Discussion Human Skeletal System Aktiviti Interaktif
6.6 Perbincangan Menghubung Kait Sistem Sokongan dengan Faktor Kestabilan Haiwan 113
Discussion Relate Support System with Animal’s Stability

6.7 Perbincangan Sistem Otot dan Rangka Manusia
Discussion Muscular and Skeletal System in Humans Aktiviti Interaktif 114

6.8 Perbincangan Masalah Berkaitan dengan Sendi dan Otot dalam Kehidupan 116
Discussion The Problems Related to Joints and Muscles in Daily Life

6.9 Perbincangan Pola Pertumbuhan Manusia 117
Discussion Human Growth Pattern

6.10 Perbincangan Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Sistem Sokongan Tumbuhan Darat
Discussion The Support Systems in Terrestrial Plants 118
6.11 Perbincangan Menentukan Usia Tumbuhan Berkayu
Discussion Determine the Age of Woody Plants 120

6.12 Perbincangan Menghubungkaitkan Sistem Sokongan dan Kestabilan dalam Tumbuhan
Discussion Relating the Support System and Stability in Plants 121


Praktis SPM Praktis Ekstra Cabaran 122
KBAT Enrolment key


BAB
7 Koordinasi Badan Konsep Ekstra 125
Peta
Nota
Body Coordination
No. Jenis Aktiviti Tajuk Aktiviti Halaman

7.1 Perbincangan Sistem Endokrin Manusia Carta Mengajar 126
Discussion Human Endocrine System Aktiviti Interaktif

7.2 Perbincangan Penyalahgunaan Dadah dan Alkohol 128
Discussion Misuse of Drugs and Alcohol

7.3 Perbincangan Minda 129
Discussion Mind

Cabaran 130
Praktis SPM Praktis Ekstra KBAT





v © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

BAB
8 Unsur dan Bahan Konsep Ekstra 132
Peta
Nota
Elements and Substances
No. Jenis Aktiviti Tajuk Aktiviti Halaman

8.1 Perbincangan Pengelasan Bahan Mengikut Jenis Zarah 133
Discussion Classifying Substances Based on the Type of Particles

8.2 Perbincangan Jadual Berkala Unsur Moden
Discussion Modern Periodic Table of Elements Info 134

8.3 Perbincangan Susunan Elektron bagi Atom 136
Discussion Electronic Structure of Atom

8.4 Perbincangan Pembentukan Ion Positif (Kation) dan Ion Negatif (Anion) 137
Discussion Formation of Positive Ion (Cation) and Negative Ion (Anion)
8.5 Perbincangan Isotop
Discussion Isotopes Aktiviti Interaktif 139

8.6 Perbincangan Kegunaan Isotop dalam Pelbagai Bidang
Discussion The Use of Isotopes in Various Fields Aktiviti Interaktif 140

Praktis SPM Praktis Ekstra Cabaran 141
KBAT Enrolment key




BAB
9 Kimia Industri Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. Konsep Ekstra 143
Peta
Nota
Chemicals in Industry
No. Jenis Aktiviti Tajuk Aktiviti Halaman

9.1 Inkuiri Proses Pengaloian 144
Inquiry Alloying Process
9.2 Perbincangan Sifat dan Kegunaan Aloi
Discussion Properties and Uses of Alloys Aktiviti Interaktif 146

9.3 Perbincangan Kaca dan Seramik 147
Discussion Glass and Ceramics
9.4 Perbincangan Polimer 149
Discussion Polymers
9.5 Inkuiri Proses Pempolimeran dan Penyahpolimeran 134
Inquiry Polymerisation and Depolymerisation Processes
9.6 Inkuiri Sifat-sifat Getah Asli 136
Inquiry Characteristics of Natural Rubber

9.7 Inkuiri Tindakan Asid dan Alkali terhadap Lateks 137
Inquiry Actions of Acid and Alkali on Latex

9.8 Perbincangan Pemvulkanan Getah 139
Discussion Vulcanisation of Rubber

9.9 Perbincangan Teknologi Terkini Berasaskan Getah 140
Discussion Latest Technology Based on Rubber

Praktis SPM Praktis Ekstra Cabaran 141
KBAT Enrolment key





© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. vi

BAB
10 Sokongan, Pergerakan dan Pertumbuhan Konsep Ekstra 159
Peta
Nota
Support, Movement and Growth
No. Jenis Aktiviti Tajuk Aktiviti Halaman
10.1 Perbincangan Ciri-ciri Perubatan Tradisional, Modern dan Komplementari
Discussion Criteria of Traditional, Modern and Complementary Medicine 160
10.2 Perbincangan Ubat-ubatan yang Digunakan dalam Perubatan Tradisional,
Discussion Moden dan Komplementari Carta Mengajar 161
The Medicine Used in Traditional, Modern and Complementary Medicine
10.3 Perbincangan Penggunaan Ubatan dari Sumber Semula Jadi dan Buatan Manusia dalam
Discussion Perawatan dan Penjagaan Kesihatan 165
The Use of Medicine from Natural Resources and Man-Made Resources in Treatment and
Healthcare
10.4 Perbincangan Kesan Penyalahgunaan Ubat-ubatan 166
Discussion The effect of Misuse of Medicine
10.5 Perbincangan Radikal Bebas dan Kesannya terhadap Kesihatan Manusia
Discussion Free Radicals and the Impact of Free Radicals on Human Health Aktiviti Interaktif 167
10.6 Perbincangan Bahan Antioksidan dan Tindakannya ke atas Radikal Bebas
Discussion Antioxidant Substances and its Action on Free Radicals 169

10.7 Inkuiri Untuk Mengkaji Faktor-faktor yang Mempengaruhi Proses
Inquiry Pengoksidaan Buah Epal Aktiviti Interaktif 170
To Investigate the Factors that Affect the Oxidation of an Apple
10.8 Perbincangan Bahan Aktif dalam Produk Kesihatan
Discussion Active Ingredients in Health Products 173

Praktis Ekstra
Praktis SPM Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. Cabaran 174
KBAT Enrolment key
BAB
11 Daya dan Gerakan Konsep Ekstra 177
Nota
Peta
Force and Motion
No. Jenis Aktiviti Tajuk Aktiviti Halaman

11.1 Perbincangan Gerakan Linear 178
Discussion Linear Motion
11.2 Perbincangan Penyelesaian Masalah Berkaitan Laju, Laju Purata, Halaju
Discussion dan Pecutan Aktiviti Interaktif 179
Problem Solving Related to Speed, Speed Average, Velocity and Acceleration
11.3 Perbincangan Halaju dan Pecutan 181
Discussion Velocity and Acceleration
11.4 Perbincangan Carta Pita Detik dan Jenis Gerakan Linear 184
Discussion Ticker Tape Charts and the Type of Linear Movement

11.5 Perbincangan Menganalisis Graf Sesaran-Masa 185
Discussion Analysing Displacement-Time Graphs
11.6 Perbincangan Graf Halaju-Masa 187
Discussion Velocity-Time Graphs
11.7 Inkuiri Pecutan Graviti dan Jatuh Bebas 189
Inquiry Acceleration of Gravity and Free Fall Aktiviti Interaktif
11.8 Perbincangan Memahami Inersia 191
Discussion Understanding Inertia
11.9 Perbincangan Inersia dalam Kehidupan Harian 192
Discussion Inertia in Daily Life Carta Mengajar

Praktis SPM Praktis Ekstra Cabaran 193
KBAT Enrolment key

vii © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

BAB
12 Tenaga Nuklear Konsep Ekstra 177
Nota
Peta
Nuclear Energy
No. Jenis Aktiviti Tajuk Aktiviti Halaman

12.1 Perbincangan Penggunaan Tenaga Nuklear 197
Discussion Consumption of Nuclear Energy

12.2 Perbincangan Penghasilan Tenaga Nuklear 198
Discussion Production of Nuclear Energy Carta Mengajar

12.3 Perbincangan Proses Penjanaan Elektrik di Stesen Tenaga Nuklear 199
Discussion Proses of Generating Electricity in Nuclear Power Stations Aktiviti Interaktif
12.4 Perbincangan Tenaga Nuklear sebagai Tenaga Alternatif 200
Discussion Nuclear Energy as an Alternative Energy
12.5 Perbincangan Impak Penggunaan Tenaga Nuklear 201
Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Discussion Impacts of Nuclear Energy Consumption
12.6 Perbincangan Mewajarkan Pembinaan Stesen Jana Kuasa Nuklear 202
Discussion Justify the Construction of Nuclear Power Station

Praktis SPM Praktis Ekstra Cabaran 203
KBAT Enrolment key

PEMBELAJARAN BERASASKAN PROJEK (PBP–STEM) 205

Bab Tajuk Aktiviti Halaman
1 Mencipta Alat Pemadam Kebakaran Ringkas 206
Creating a Simple Fire Extinguisher
10 Mengenal Pasti Bahan Aktif dalam Produk Kesihatan 207
Identifying Active Ingredients in Health Products
11 Membina Model Payung Terjun 208
Build a Parachute Model







































© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. viii

Pentaksiran Kerja Amali (PEKA)

Eksperimen Wajib






Senarai Semak Panduan PEKA &
Tugasan PEKA
Tugasan
No. Tajuk Eksperimen Buku Teks SP TP Tarikh Halaman
PEKA
1 Kadar Denyutan Nadi Manusia
Berdasarkan Jantina Bab 3 3.2.2 4, 5 2
Human Pulse Rate Based on Gender (ms 38)
2 Kadar Denyutan Nadi Manusia
Berdasarkan Umur Bab 3 3.2.2 4, 5 5
Human Pulse Rate Based on Age (ms 38 – 39)
3 Kadar Denyutan Nadi Manusia
Berdasarkan Aktiviti Fizikal Bab 3 3.2.2 4, 5 8
Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Human Pulse Rate Based on Physical Activity (ms 39)
4 Membandingkan Kekuatan Tulang yang
Padat dan Tulang yang Berongga Bab 6
Differentiate the Strength of Compact Bones (ms 124 – 125) 6.1.6 4, 5 11
and Hollow Bones
5 Pola Pertumbuhan Tumbuhan
Plant Growth Pattern Bab 6 6.3.4 4, 5 15
(ms 137)
6 Kekerasan Aloi Berbanding Logam Tulen
Hardness of Alloy as Compared to Pure Metal Bab 9 9.1.2 4, 5 19
(ms 186)

7 Ketahanan Aloi terhadap Kakisan
Berbanding Logam Tulen Bab 9
Resistance of Alloy to Corrosion as Compared (ms 187) 9.1.2 4, 5 23
to Pure Metal
8 Pecutan Disebabkan oleh Graviti
Acceleration Due to Gravity Bab 11 11.3.1 4, 5 26
(ms 240)

9 Jatuh Bebas dan Bukan Jatuh Bebas
Free Fall and Non-Free Fall Bab 11 11.3.3 4, 5 30
(ms 244)
10 Hubungan antara Inersia dengan Jisim
Relationship between Inertia and Mass Bab 11 11.4.3 4, 5 34
(ms 248)

























1 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Sains Tingkatan 4 Eksperimen Wajib

Tarikh:
Standard Kandungan 3.2 Kadar Denyutan Nadi
Eksperimen 1 Kadar Denyutan Nadi Manusia Berdasarkan Jantina Pendekatan inkuiri
Wajib Human Pulse Rate Based on Gender

Buku Teks ms 38 SP3.2.2 TP4, 5


Pernyataan Adakah kadar denyutan nadi manusia berbeza mengikut jantina?
masalah
Problem statement Does the human pulse rate differ according to gender?
K1P1 Pernyataan masalah

Tujuan Menyiasat kesan jantina ke atas kadar denyutan nadi manusia.
Aim
To study the effect of gender on the human pulse rate.
Eksperimen Wajib Hipotesis Kadar denyutan nadi perempuan lebih tinggi daripada kadar denyutan nadi lelaki.
K1P2 Tujuan eksperimen


Hypothesis
Females have higher pulse rate compared to males.
Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
K1P3 Hipotesis
Pemboleh ubah (a) dimanipulasikan : Jantina / Gender
Variables manipulated
(b) bergerak balas : Kadar denyutan nadi / Pulse rate
responding
(c) dimalarkan : Umur, tempoh masa dan aktiviti fizikal
constant
Age, time period and physical activity
K1P4 Mengawal pemboleh ubah

Radas Jam randik / Stopwatch
Apparatus K1P5 Bahan dan radas

Prosedur
Procedure
Letakkan jari di titik nadi
di pergelangan tangan
Position the fingers at the
pulse point at the wrist







K1P7 Kebolehan melukis dan melabel radas dan bahan dengan susunan yang betul
1. Jalankan aktiviti ini dalam dua kumpulan, iaitu kumpulan lelaki dan perempuan.
Conduct the activity in two groups, which are male and female.
2. Ambil bacaan denyutan nadi setiap murid dalam masa 1 minit seperti yang ditunjukkan di
atas.
Take the pulse reading of each student within 1 minute as shown above.
3. Catatkan bacaan denyutan nadi semua murid lelaki dan perempuan di dalam kelas di dalam
jadual.
Record the pulse readings of all male and female students in the class in the table.
4. Hitungkan purata denyutan nadi setiap jantina.
Calculate average pulse rate of each gender.


Kaedah 1. Aktiviti ini dijalankan dalam dua kumpulan, iaitu kumpulan lelaki dan perempuan.
Method The activity was conducted in two groups, which are male and female.
2. Bacaan denyutan nadi setiap murid diambil dalam masa 1 minit seperti yang ditunjukkan


© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 2

Sains Tingkatan 4 Eksperimen Wajib


K1P1 di atas.
K1P2 The pulse rate of each student was taken within 1 minute as shown above.
K1P3
K1P4 3. Bacaan denyutan nadi semua murid lelaki dan perempuan di dalam kelas dicatatkan di
K1P5
K1P6 dalam jadual.
K1P7 The pulse rates of all male and female students in the class were recorded in the table.
TP
4. Purata denyutan nadi setiap jantina dihitungkan.
Average pulse rate of each gender was calculated.
K1P6 Prosedur

Keputusan Kadar denyutan nadi (bpm)
Result Pulse rate (bpm)
K3P1
Purata
K3P2 Jantina Average
Gender
TP Murid 1 Murid 2 Murid 3 Murid 4 Murid 5 Eksperimen Wajib
Student 1 Student 2 Student 3 Student 4 Student 5
Lelaki
Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Male 72 71 73 72 72 72
Perempuan
Female 78 77 78 78 77 78

K3P1 Boleh melengkapkan pemboleh ubah dimanipulasikan dan pemboleh ubah bergerak balas dalam jadual dengan betul
K3P2 Boleh mencatatkan data / pemerhatian yang diperoleh daripada eksperimen dengan betul
Mentafsir data Kadar denyutan
dan membuat nadi (bpm)
kesimpulan Pulse rate (bpm)
Interpreting
data and making 80
conclusions

70


60


50

40


30

20


10

Jantina
0
Lelaki Perempuan Gender
Male Female
K4P1 Boleh melukis graf dengan perkara yang berikut: a. Paksi berlabel dan berunit b. Skala seragam c. Plot graf d. Bentuk graf sesuai dengan
eksperimen
1. Nyatakan inferens bagi dapatan eksperimen ini.
State the inference from the findings of the experiment.
Kadar denyutan nadi perempuan lebih tinggi daripada lelaki kerana jantung perempuan
berdenyut dengan lebih cepat.
Female students have higher pulse rate than male students because female students’ hearts beat faster.
K4P2(a) Membuat inferens



3 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Sains Tingkatan 4 Eksperimen Wajib

K4P1 2. Nyatakan hubungan antara jantina dengan kadar denyutan nadi.
a State the relationship between gender and pulse rate.
b Kadar denyutan nadi perempuan lebih tinggi daripada lelaki.
c
d The pulse rate in female students is higher than the pulse rate in male students.
K4P2 K4P2(b) Menghubung kait pemboleh ubah dimanipulasikan dengan pemboleh ubah bergerak balas
a
b 3. Berikan definisi secara operasi bagi kadar denyutan nadi.
c Give the operational definition for pulse rate.
K4P3 Kadar denyutan nadi ialah keadaan yang menyebabkan kadar denyutan nadi perempuan
TP
lebih tinggi apabila aktiviti yang sama dijalankan selepas 1 minit. /Pulse rate is the condition
that causes a women’s pulse rate to be higher when the same activity is carried out after 1 minute.
K4P2(c) Mendefinisi secara operasi
Eksperimen Wajib 4. Apakah kesimpulan yang boleh dibuat berdasarkan keputusan eksperimen?

What is the conclusion that can be made from the results of this experiment?
Kadar denyutan nadi perempuan lebih tinggi daripada kadar denyutan nadi lelaki.
Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
K4P3 Boleh membuat kesimpulan / rumusan
The pulse rate for female students is higher than the pulse rate for male students.
1. Selain jantina, namakan dua faktor lain yang memberi kesan terhadap kadar denyutan nadi
Menilai dapatan
eksperimen pada manusia.
Evaluating Apart from gender, name two factors that affect the pulse rate for humans.
experiment results
Umur dan aktiviti fizikal / Age and physical activity

2. Siti sedang hamil. Pada pandangan anda, adakah kadar denyutan nadi Siti sama dengan
perempuan yang tidak hamil? Wajarkan jawapan anda.
Siti is pregnant. In your opinion, is her pulse rate the same as a non-pregnant woman? Explain your answer.
Tidak sama. Wanita hamil mempunyai kadar denyutan nadi yang lebih tinggi kerana

jantungnya perlu mengepam darah yang lebih banyak supaya dapat membekalkan oksigen
dan nutrien yang mencukupi kepada fetus.
It is not the same. A pregnant woman will have a higher pulse rate because her heart needs to pump more
blood in order to provide sufficient oxygen and nutrients to the foetus.
K5P1 Menghubungkaitkan dapatan penyiasatan dengan mengaitkan teori, prinsip dan hukum sains dalam membuat laporan
3. Cadangkan penambahbaikan untuk mendapatkan data yang jitu.
Suggest improvements to obtain more accurate data.

(a) Menggunakan jam randik digital untuk mendapatkan masa yang jitu dan mengelakkan
ralat paralaks. / Use a digital stopwatch to get a more accurate time and prevent any parallax error.
(b) Eksperimen ini perlu dijalankan sekurang-kurangnya 3 orang murid bagi setiap ukuran
kadar denyutan nadi dan mendapatkan jumlah purata kadar denyutan nadi. Ini adalah

untuk memastikan keputusan yang diperolehi lebih jitu.
This experiment must be conducted with at least three students for each pulse rate measurement to obtain
a pulse rate average. This can ensure a more accurate result.
K5P2 Mencadangkan penambahbaikan kepada kaedah penyiasatan
4. Adakah dapatan eksperimen yang anda peroleh boleh diterima? Jelaskan jawapan anda.
Is the result of your experiment acceptable? Explain your answer.
Ya / Yes
K5P1 Kerana setelah penyiasatan dijalankan, didapati kadar denyutan nadi murid perempuan
K5P2
K5P3 adalah lebih tinggi daripada murid lelaki. /Because after the investigation was carried out, it was found
K5P4 that the pulse rate of female students was higher than that of male students.
TP
K5P3 Membincangkan kesahan data
K5P4 Menwajarkan kesahan data
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 4

BAB Pentaksiran Bilik Darjah PBD
BAB

1 Langkah Keselamatan di dalam Makmal



Safety Measures in the Laboratory







Infografik Peta Konsep Nota Ekstra



Peralatan Perlindungan Diri
Personal Protective Equipment






Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
Topeng muka
Face mask



































Pemadam api ABC
ABC fire extinguisher




• Digunakan untuk semua jenis kebakaran kecuali kebakaran akibat logam dan gas
Used for all types of fire except metal and gas fires
• Tidak berbahaya kepada manusia dan haiwan
Not harmful to humans and animals
• Tidak mencemarkan tanah
Does not pollute the soil
• Diselenggara sekurang-kurangnya sekali setahun
Maintained at least once a year
• Dapat menghalang api daripada merebak semula kerana kelembapan yang lama
Can prevent fire from spreading again due to prolonged moisture





38
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 38

Sains Tingkatan 4 PBD Bab 1

Tarikh:
Standard Kandungan 1.1 Sistem saraf manusia Buku Teks ms 4 – 5
Aktiviti 1.1 Peralatan Perlindungan Diri Masteri
Perbincangan Personal Protective Equipment


PAK-21 Who am I
1. Padankan peralatan perlindungan diri pada murid dengan betul. Kemudian, isi tempat kosong untuk
menerangkan fungsi peralatan tersebut. SP 1.1.1 TP 1 TP 2
Match personal protective equipment on a student correctly. Then, fill in the blanks to describe the function of the equipment.

Peralatan
perlindungan diri Rajah Fungsi
Personal protective Diagram Function
equipment

(a) Baju makmal Melindungi mata daripada
Lab coat
terkena bahan kimia seperti asid.
Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
eyes
Protect the from hazardous
chemical substances such as acid.



(b) Sarung tangan Melindungi kerosakan pada
Gloves
pakaian.
Protect clothing from damage. .
Pentaksiran Bilik Darjah









(c) Gogal Melindungi tangan daripada
Goggles
bahan kimia.
hands
Protect the from hazardous
chemical substances.





(d) Topeng muka Melindungi kaki daripada
Face mask
tumpahan bahan kimia dan serpihan
kaca.
Protect the feet from chemical
substance spills and glass splinters.


(e) Kasut bertutup Melindungi mulut dan
/ Kasut hidung daripada terhidu
keselamatan bahan kimia yang beracun.
Closed shoes /
Safety shoes Protect the mouth and
nose from inhaling toxic chemicals.


Video
Aktiviti Interaktif
Peralatan Perlindungan Diri
Personal Protective Equipment


39 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Sains Tingkatan 4 PBD Bab 1

2. Kenal pasti peralatan di makmal serta fungsinya. SP 1.1.1 TP 1 TP 2
Identify equipment in laboratory and their functions.

Kebuk wasap Kabinet aliran laminar Penyiram kecemasan Pembilas mata meruap
Fume chamber Laminar flow cabinet Safety shower Eye wash volatile
terbakar kontaminasi membersihkan mencuci beracun mengakis
flammable contamination clean wash poisonous corrosive















Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

(a) Kabinet aliran laminar/ Laminar flow (b) Kebuk wasap / Fume chamber
cabinet Fungsi: Untuk menjalankan eksperimen yang
menggunakan bahan yang mudah
Fungsi: Untuk mengelakkan meruap terbakar
kotaminasi , mudah ,

semasa aktiviti berkaitan beracun , mengakis dan
mikrobiologi dijalankan. berbau. volatile
Pentaksiran Bilik Darjah when microbiology activities are Function: To carry out experiments that use poisonous ,
contamination
Function: To avoid
flammable
carried out.
,
,
corrosive
or pungent substances.

(c) Penyiram kecemasan / Safety shower

Fungsi: Untuk membersihkan dan membilas pakaian atau bahagian
badan yang terkena bahan kimia dengan segera.
clean
Function: To and rinse parts of clothes or the body that have been in
contact with chemical substances.



(d) Pembilas mata /Eye wash

mencuci
Fungsi: Untuk dan membilas mata yang terkena bahan
kimia dengan segera.
wash
Function: To and rinse the eyes that have been splashed by chemical
substances.


3. Kabinet aliran laminar penting untuk mengelakkan kontaminasi pada sampel semasa menjalankan eksperimen.
Pada pendapat anda, bagaimanakah kabinet aliran laminar melindungi sampel daripada dicemari oleh
persekitaran? SP 1.1.1 TP 3 KBAT Mengaplikasi
The laminar flow cabinet is important to avoid contamination on the sample while conducting the experiment. How do you think the
laminar flow cabinet protects the sample from being contaminated by the environment?
Udara yang memasuki kabinet aliran laminar akan melalui satu atau lebih penapis untuk menwujudkan
persekitaran tanpa zarah. / Air entering the laminar flow cabinet will pass through one or more filters to create a particulate-free
environment.



© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 40

Sains Tingkatan 4 PBD Bab 1

Tarikh:
Standard Kandungan 1.2 Pembuangan Bahan SIsa Buku Teks ms 6 – 7
Aktiviti 1.2 Jenis Pembuangan Bahan Sisa Masteri
Perbincangan Types of Waste Disposal


PAK-21 Musical Chair
1. Bahan sisa boleh dibahagikan kepada dua jenis seperti di bawah. SP 1.2.1 SP 1.2.2 TP 1 TP 2
Waste substances can be divided into two types as below.
(a) Bahan yang boleh dibuang ke dalam singki:
Waste can be disposed of into sinks:
berbahaya
Cecair atau larutan yang berkepekatan rendah dan tidak .
asid alkali
(Contoh: bahan neutral, lemah dan lemah)
Liquid or solutions that have a low concentration and are non- hazardous .
acids alkalis
(Example: neutral substances, weak and weak )
(vi) Bahan yang terlalu Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

(b) Bahan yang tidak boleh dibuang ke dalam singki:
Waste cannot be disposed of into sinks:


(i) Sisa pepejal (Contoh: serbuk, kaca dan
kertas)
Solid waste (Example: powder, glass and paper)


(viii) Bahan meruap (ii) Bahan toksik
(Contoh: alkohol) (Contoh: sianida)
Volatile substances Toxic substances Pentaksiran Bilik Darjah
(Example: alcohol) (Example: cyanide)



(vii) Bahan buangan (iii) Logam berat (Contoh:
radioaktif (Contoh: merkuri)
uranium dan plutonium) Heavy metals
Radioactive (Example:
waste (Example: mercury)
uranium and plutonium)



berasid (iv) Bahan kimia (Contoh:
dan beralkali (pH <5 dan cat minyak, gris dan hidrogen
pH>9) (Contoh: asid kuat dan alkali peroksida)
kuat) Chemical substances (Example:
acidic alkaline oil paint, grease and hydrogen peroxide)
Too and
substances (pH<5 and pH>9) (Example: strong
acids and strong alkali)
(v) Bahan sisa organik (Contoh: mikrob
dan bangkai haiwan)
Organic
waste substances (Example :microbes
and animal carcasses)


2. Tandakan (✓) bagi bahan yang boleh dibuang ke dalam singki. SP 1.2.1 SP 1.2.2 TP 2
Tick (✓) for the substances that can be disposed of into a sink.
Asid lemah ✓ Kaldu bakteria Air suling ✓ Etanol Air garam ✓
Weak acid Bacteria broth Distilled water Ethanol Salt water


41 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Sains Tingkatan 4 PBD Bab 1

Tarikh:
Standard Kandungan 1.2 Pembuangan Bahan SIsa Buku Teks ms 7 – 8
Aktiviti 1.3 Cara Mengurus Bahan Sisa Biologi Masteri
Perbincangan The Way to Manage Biological Waste Substances


PAK-21 Menghasilkan Buku Skrap
1. Apakah bahan sisa biologi? SP 1.2.3 TP 1
What is biological waste substance?

Bahan sisa biologi ialah bahan buangan biologi yang boleh menimbulkan kemudaratan atau bahaya. Contoh:
darah, produk darah, sisa patologi, bangkai haiwan yang tercemar dan pisau.
Biological wastes are disposed biological substances and can cause harm or hazards. Examples: blood, blood products, pathological
waste, contaminated animal carcasses and blades.

2. Bahan sisa biologi diuruskan dengan menggunakan Prosedur Operasi Standard (POS). SP 1.2.3 TP 1
Biological waste substances are managed by using Standard Operating Procedure (SOP) .

3. Prosedur: SP 1.2.3 TP 2
Procedure:


1 Pengasingan sisa mengikut kategori
Separation of wastes by categories

Kategori A Kategori B Kategori C Kategori D

Pentaksiran Bilik Darjah Caterory A tajam Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. Category D
Category C
Category B
(Non-sharp solid /
(Bangkai haiwan /
(Tajam /Sharp)
(Cecair / Fluid)
Animal carcasses)
Pepejal tidak tajam)
Kultur kaldu, media cecair,
Bangkai
pepejal
Sisa
,

Peralatan
darah
seperti jarum, kaca dan
kertas tisu, piring Petri, bekas makmal atau haiwan uji
picagari.

kultur plastik dan agar yang
kaji
Sharp biologi seperti sarung tangan, organ dan sisa tisu haiwan produk darah dan
equipment telah mengeras carcasses seperti serum
such as needles, glass and solid The , Broth culture, liquid media,
organs and tissues of laboratory
syringes. Biological blood
waste such as gloves, tissue animals or experimental animals and
paper, Petri dishes, plastic culture blood products such
containers and hardened agar as serum

2 Pengurusan sisa mengikut kategori
Management
of wastes by categories
Sisa Kategori A Sisa Kategori B Sisa Kategori C Sisa Kategori D
(i) Dimasukkan ke (i) Dibungkus di dalam (i) Dibalut di dalam (i) Dinyahkontaminasi
dalam bekas yang beg plastik biobahaya bahan penyerap secara
disediakan khas autoklaf
bagi sisa tajam (biohazard) yang kalis bocor (seperti kertas tisu) dan .
dan tahan autoklaf. dibungkus dengan rapi Decontaminated by
(sharp bin) dan biohazard di dalam beg plastik autoclave
tidak diautoklaf Packaged in a .
. plastic bag biobahaya (biohazard).
Placed in containers that
specially prepared Wrap in
for sharp and is resistant to leaking and absorbent material (such
non-autoclaved autoclave. as tissue paper) and wrap
waste. neatly in a plastic bag.



© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 42

Sains Tingkatan 4 PBD Bab 1


Sisa Kategori A Sisa Kategori B Sisa Kategori C Sisa Kategori D
(ii) Kemudian, (ii) Kemudian, (ii) Nyahkontaminasi
secara autoklaf perlu
diautoklaf untuk disejukbekukan dilakukan pada suhu
nyahkontaminasi. sebelum dilupuskan.
autoclaved frozen 121°C ,
Then, Then, it is
to decontaminate. before disposed. tekanan 15 psi ,
(iii) Nyahkontaminasi secara
autoklaf perlu dilakukan selama 20
minit
121°C
pada suhu , Decontamination by
15 psi autoclave should be
tekanan , 121°C
performed at ,
20
selama minit. 15 psi
Decontamination by autoclave pressure, for
should be performed at 20 minutes.
121°C 15 psi
, (iii) Kemudian,
20 sisa yang telah
pressure, for dinyahkontaminasi
minutes.
(iv) Sisa yang telah dilupuskan secara
dinyahkontaminasi itu terus
dimasukkan ke dalam ke dalam
sistem kumbahan
beg biobahaya tersedia melalui singki
(biohazard), diikat dengan makmal atau tandas.
sempurna dan dilabelkan. Then, the decontaminated
The decontaminated residues are waste is disposed
biohazard bags directly
put into , into the sewage
properly tied and labelled. system available through
the laboratory or toilet sink.

Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. Pentaksiran Bilik Darjah

3 Sisa yang telah dibungkus dan dilabel perlu dimasukkan ke dalam tong
biobahaya
(biohazard). Tong biobahaya perlu disimpan sementara
tempat penyimpanan khas
di yang dikawal ketat dan pastikan tidak
membusuk sehingga waktu pelupusan oleh kontraktor.
Packaged and labelled residues need to be placed in biohazard bins . Biohazard bins
need to be stored temporarily in a tightly controlled special storage area and be made sure Simbol biobahaya
not to rot until the contractor’s disposal. (biohazard)
Biohazard symbol

4. Mengapakah beg plastik biobahaya dibiarkan terbuka semasa autoklaf? SP 1.2.3 TP 4 KBAT Menganalisis
Why is the biohazard plastic bag left open during autoclave?
nyahkontaminasi
Beg plastik biohazard dibiarkan terbuka semasa autoklaf supaya berlaku dengan
sempurna.
Biohazard plastic bags are left open during the autoclave so that decontamination can occur properly.

5. Mengapakah Prosedur Operasi Standard (POS) untuk pelupusan bahan sisa biologi adalah penting? SP 1.2.3 TP 4
Why the Standard Operating Procedure (SOP) for the disposal of biological waste products is important? KBAT Menganalisis
Setiap kategori bahan sisa mempunyai cara pelupusan yang berlainan. Sekiranya tiada Prosedur Operasi
Standard, bahan sisa mungkin dilupuskan dengan kaedah yang salah, justeru mengakibatkan kesan seperti
pencemaran alam dan isu kesihatan manusia.
Every category of biological waste products has different disposal method. If there is no Standard Operating Procedure, the waste
products might be disposed wrongly, and hence lead to some consequences such as environmental pollution and human health issues.





43 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Sains Tingkatan 4 PBD Bab 1

Tarikh:
Standard Kandungan 1.2 Pembuangan Bahan SIsa Buku Teks ms 9
Aktiviti 1.4 Langkah Mengurus Kemalangan di dalam Makmal Masteri
Perbincangan Steps to Handle Accidents in the Laboratory


PAK-21 Role Play
1. Langkah untuk mengurus kemalangan tumpahan bahan kimia di dalam makmal: SP 1.2.4 TP 1
Steps to manage chemical spillage accidents in the laboratory:
i-THINK Peta Alir
guru Melarang 3. Menggunakan
1. Memberitahu 2. murid
pembantu masuk ke kawasan pasir sebagai
atau
tumpahan. sempadan untuk
makmal
dengan Prohibit students menyekat tumpahan itu
segera. from entering the spillage area daripada merebak.
teacher
Inform Use sand to
laboratory assistant form a boundary to prevent the
or
Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
immediately. spillage from spreading.


Kaut Buang
4. tumpahan 5. dengan
bahan kimia. selamat.
Scoop the Dispose it safely.
chemical spillage.

Pentaksiran Bilik Darjah 2. Apakah maksud keracunan merkuri dan simptomnya? SP 1.2.4 TP 2



What is the meaning of mercury poisoning and its symptoms?



Keracunan merkuri berlaku apabila seseorang tersentuh atau berlakunya peresapan melalui kulit dalam kuantiti
tertentu. Simptomnya termasuklah sesak nafas dan pengsan.
Mercury poisoning happens when someone touches it or it absorbs through the skin in certain quantities. The symptoms include

difficulty in breathing and fainting.


3. Langkah untuk mengurus kemalangan tumpahan merkuri di dalam makmal: SP 1.2.4 TP 1
Steps to manage mercury spillage accidents in the laboratory:
i-THINK Peta Alir
Melarang 3. Menabur
2.
1. Memberitahu guru 4. Hubungi
murid masuk sulfur Jabatan
atau pembantu makmal ke kawasan untuk menutupi
dengan segera. tumpahan. tumpahan Bomba
teacher Prohibit Contact the
Inform merkuri.
laboratory assistant students from Use sulphur Fire
or
immediately. entering the spillage to cover the spillage department .
area. of mercury.



4. Apakah perkara pertama yang perlu anda lakukan jika mata rakan anda terkena bahan kimia? SP 1.2.4 TP 3
What is the first thing that should be done if your friend’s eye gets splashed by a chemical substance? KBAT Mengaplikasi
Bawa rakan anda untuk mencuci mata dengan kuat dengan air selama 15 – 20 minit.
Bring your friend to vigorously wash the eye by running water onto it for 15 – 20 minutes.




© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 44

Sains Tingkatan 4 PBD Bab 1

Tarikh:
Standard Kandungan 1.3 Pemadam Kebakaran Buku Teks ms 10 – 11
Aktiviti 1.5 Jenis Alat Pemadam Kebakaran Masteri
Perbincangan Types of Fire Extinguishers

PAK-21 Mix and Match
1. Isi tempat kosong untuk menerangkan jenis alat pemadam kebakaran. SP 1.3.1 TP 1 TP 2
Fill in the blank to explain the types of fire extinguishers.


(a) Jenis air (b) Jenis buih
Water type Foam type
Merah Krim
Warna label: Warna label:
Red Cream
Label colour: Label colour:

Kegunaan / Function Kegunaan / Function
Memadam kebakaran yang melibatkan Memadam kebakaran yang melibatkan
Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
bahan pepejal seperti bahan cecair dan
kayu, plastik, kain dan kertas.
gas mudah terbakar seperti
Extinguishes fire involving cat, minyak, gas asli, gas asetilena dan
solid materials
such as wood, varnis.
plastics, cloth and paper. Extinguishes fire involving
liquids
and
flammable gases
such as paint, oil,
natural gas, acetylene gas and varnish.

(c) Jenis karbon dioksida (c) Jenis serbuk kering
Carbon dioxide type Dry powder type
Hitam Biru
Warna label: Warna label: Pentaksiran Bilik Darjah
Black Blue
Label colour: Label colour:
Kegunaan / Function Kegunaan / Function
Memadam kebakaran yang semua jenis
Memadam
arus elektrik kebakaran.
berpunca dari
seperti peralatan elektrik, papan Extinguishes all types of
transformer, gas dan wap. fires.
Extinguishes fire caused by
electrical current
such as electrical
equipment, transformer boards, gas and
vapour.


2. Padankan alat pemadam kebakaran yang lain dengan penerangannya. SP 1.3.1 TP 2
Match the other fire extinguishers with their explaination.


Pemadam kebakaran jenis ABC Tidak dapat digunakan untuk kebakaran berpunca daripada minyak
ABC type fire extinguisher Cannot be used for fires caused by oil

Pasir Memadam api yang masih kecil
Sand Extinguishes a relatively small fire

Air Memadam hampir semua kebakaran
Water Extinguishes almost all fires

Selimut kebakaran Membalut mangsa untuk memadam api
Fire blanket Wrap the victim to extinguish the fire





45 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Sains Tingkatan 4 PBD Bab 1

Tarikh:
Standard Kandungan 1.3 Pemadam Kebakaran Buku Teks ms 12
Aktiviti 1.6 Kaedah Penggunaan Pemadam Kebakaran Masteri
Perbincangan Ways to Use a Fire Extinguisher


PAK-21 Peta i-THINK
1. Lengkapkan peta alir di bawah untuk menunjukkan langkah penggunaan alat pemadam kebakaran.
Complete the flow map below to show the steps of using a fire extinguisher. SP 1.3.2 TP 1 TP 2
Langkah penggunaan alat pemadam kebakaran:
Steps to use a fire extinguisher:
P Tekan tuil pada bahagian atas pemadam kebakaran itu.
Squeeze the handle on the top of the extinguisher.
Q Tarik pin keselamatan daripada pemadam kebakaran itu.
Remove the safety pin from the fire extinguisher.
R Sembur secara merata ke seluruh sumber kebakaran dengan menyapu ke kiri dan ke kanan.
Spray evenly on the entire fire source by sweeping left and right.
S Halakan muncung ke pangkal api. Pastikan kedudukan dari pangkal api lebih kurang 2 – 3 meter dan tidak
melawan arah angin
Aim the nozzle of the fire extinguisher at the base of the fire. Make sure your position from the fire is approximately 2 – 3 metres and does
not oppose the wind direction.
i-THINK Peta Alir
Q S P R


2. Terangkan aktiviti yang ditunjukkan dalam rajah berikut: SP 1.3.2 TP 1
Explain activities that showed in the following diagrams:
Pentaksiran Bilik Darjah  Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
















Tarik pin Halakan muncung ke pangkal api
Remove the safety pin Aim the nozzle at the base of the fire





 














Tekan tuil Layangkan nozel ke kiri dan kanan

Squeeze the handle Spray the nozzle left and right




© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 46

Sains Tingkatan 4 PBD Bab 1
Praktis SPM






Soalan Objektif Praktis Ekstra
SPM 1

1. Antara peralatan perlindungan diri A P dan Q C Q dan R memasak. Antara alat pemadam
berikut, yang manakah berfungsi P and Q Q and R kebakaran berikut, yang manakah
untuk melindungi mata daripada B P dan S D Q dan S paling sesuai digunakan?
terkena bahan kimia? P and S Q and S In a small fire incident, there is a fire
Which of the following personal that involve cooking oil, electrical
protective equipment is used to 4. Antara yang berikut, yang manakah appliances and LPG gas that is used
protect the eyes from chemical merupakan bahan yang tidak boleh for cooking. Which of the following fire
splashes? dibuang ke dalam singki? extinguishers is suitable to extinguish
A Baju makmal Which of the following is the substance the fire?
that cannot be disposed of into a sink?
Lab coat A Serbuk kering C Air
A Asid nitrik Dry powder Water
B Gogal Nitric acid
Goggle B Buih D Pasir
C Topeng muka B Natrium klorida Foam Sand
Sodium chloride

Face mask C Naftalena 8. Antara yang berikut, yang
D Kaca mata hitam Naphtelene manakah aspek yang penting
Sunglasses
D Sisa pepejal bagi memastikan alat pemadam
2. Kaji pernyataan di bawah. Solid waste kebakaran sentiasa berfungsi?
Which of the following is an important
Study the statement below.
5. Keselamatan di dalam makmal aspect to ensure a fire extinguisher
adalah sangat penting. Susunkan works well?
Umairah ditugaskan untuk
urutan yang betul mengenai A Jenis pemadam kebakaran dan
mencampurkan asid pekat
langkah yang perlu diambil ketika tarikh luput.
dan air semasa menjalankan
berhadapan dengan kemalangan di Type of fire extinguisher and
satu eksperimen di dalam
dalam makmal. expiry date.
makmal. Safety during an experiment is very B Bilangan alat pemadam
Umairah is assigned to mix concentrated important. Arrange the correct steps of
acid with water during an experiment in dealing with an accident that happens kebakaran dan lokasi.
the laboratory. Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. Number of fire extinguishers and Pentaksiran Bilik Darjah
in the laboratory.
location.
P Buang dengan selamat.
Di manakah tempat yang sesuai Discard the chemicals safely. C Peta laluan kecemasan dan
digunakan oleh Umairah untuk tarikh luput.
menjalankan tugasan tersebut? Q Jadikan kawasan tumpahan Fire safety map and expiry date.
Where is the most suitable place for sebagai kawasan larangan. D Bilangan alat pemadam
Umairah to perform the task? Make the area of spillage as a kebakaran dan jenis pemadam
A Di dalam singki restricted area. kebakaran.
In the sink R Segera melaporkan kepada guru Number of fire extinguishers and
B Di dalam kabinet aliran laminar atau pembantu makmal. type of fire extinguisher.
In the laminar flow cabinet Inform the teacher or laboratory
C Di dalam kebuk wasap assistant as soon as possible. 9. Fitri mencampurkan serbuk penaik
In the fume chamber S Sekat tumpahan menggunakan dengan cuka. Sejenis gas telah
D Di atas meja makmal pasir. terbebas daripada tindak balas
On the laboratory desk Block the spillage using sand. tersebut. Apakah ujian yang boleh
A P, Q, R, S C R, S, P, Q dijalankan untuk mengenal pasti
3. Semasa menjalankan eksperimen, B R, Q, S, P D S, R, Q, P gas tersebut?
mata Zarif terkena percikan larutan Fitri mixed some baking soda with
air garam. Sebagai ahli kumpulan 6. Apakah kesan yang bahaya akibat some vinegar. A type of gas was
Zarif, apakah tindakan yang perlu daripada keracunan merkuri? released from the reaction. What is
anda lakukan? What is the dangerous effects of the test that can be carried out to
While conducting an experiment, mercury poisoning? identify the gas?
Zarif’s eyes were splashed by salt A Memberi kesan kepada sistem A Menyalakan kayu uji berbala
solution. As a member of Zarif’s Ignites a glowing wooden splinter
group, what should you do? saraf B Memadamkan kayu uji
Affects nervous system
P: Mengelap bahagian mata Zarif B Menyebabkan luka bernyala
Extinguishes a burning wooden
menggunakan tuala Can cause wound splinter
Wipe Zarif’s eyes with a towel C Menyebabkan kanser
Q: Memaklumkan guru Can cause cancer C Menghasilkan bunyi 'pop'
Inform the teacher D Menyebabkan mutasi apabila diuji dengan kayu uji
R: Membilas menggunakan Can cause mutation bernyala
Produces a 'pop' sound when
penyiram mata 7. Dalam satu kes kebakaran kecil, tested with burning wooden
Rinse his eyes at the eyewash station terdapat kebakaran yang melibatkan splinter
S: Meniup mata Zarif minyak masak, peralatan elektrik D Menghasilkan bau telur busuk
Blow into Zarif’s eyes dan gas LPG yang digunakan untuk Produces a smell of rotten egg

47 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Sains Tingkatan 4 PBD Bab 1

Bahagian C / Section C
Soalan Subjektif
2. Terdapat dua jenis bahan sisa iaitu bahan sisa yang boleh
Bahagian B / Section B dibuang ke dalam singki dan bahan sisa yang tidak boleh
dibuang ke dalam singki.
1. Rajah 1 menunjukkan alat pemadam kebakaran. There are two types of waste which are waste that can be
Diagram 1 shows a fire extinguisher. disposed of into sinks and waste that cannot be disposed of
into sinks.
P
(a) (i) Apakah yang dimaksudkan dengan bahan sisa
yang boleh dibuang ke dalam singki?
What is meant by waste that can be disposed of into
sinks?
[2 markah / 2 marks]
Q
(ii) Terangkan dua kesan sekiranya murid-murid
membuang bahan-bahan sisa seperti kertas dan

merkuri ke dalam singki.
Rajah 1 / Diagram 1
Explain two effects if students throw waste materials
(a) Namakan bahagian P dan Q. such as paper and mercury into the sink.
Name parts P and Q. [2 markah / 2 marks]
Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
P ialah hos, Q ialah silinder (b) Rajah 2 menunjukkan beberapa contoh bahan yang
P is hose, Q is cylinder dibuang ke dalam singki oleh seorang murid selepas
menjalankan eksperimen.
[2 markah / 2 marks]
Diagram 2.2 shows a few examples of substances that
(b) Nyatakan satu fungsi muncung. have been disposed of into sinks by a student after an
State one function of nozzle. experiment.
Digunakan untuk menghalakan pemadam kebakaran
Air suling Kaldu bakteria Kertas turas
ke arah punca api. Distilled water Bacteria broth Filter paper
Used to aim the fire extinguisher at the base of the fire. Pada pendapat anda, adakah bahan-bahan tersebut
Rajah 2 / Diagram 2
Pentaksiran Bilik Darjah (c) Apakah yang akan berlaku sekiranya pin keselamatan sesuai untuk dibuang ke dalam singki? Wajarkan
[1 markah / 1 mark]
tidak ditarik?
jawapan anda.
In your opinion, are the substances suitable to be
What will happen if the safety pin is not pulled?
disposed of into sinks? Justify your answer.
Pemadam kebakaran tidak dapat berfungsi.

[4 markah / 4 marks]
Fire extinguisher cannot function. (c) Noraini menjalankan suatu eksperimen yang
[1 markah / 1 mark]
melibatkan penggunaan darah ayam. Selepas
(d) Satu kebakaran kecil berlaku di makmal sains akibat
menjalankan eksperimen tersebut, Noraini cuba
tumpahan minyak. Apakah alat pemadam kebakaran membuang darah ayam ke dalam singki tetapi
yang tidak sesuai digunakan dalam situasi ini?
dihalang oleh gurunya. Cadangkan langkah-langkah
Berikan satu alasan bagi jawapan anda. yang perlu dilakukan oleh Noraini sebelum darah
A small fire occurs in the science laboratory due to
the oil spillage. What is the fire extinguisher that is not ayam tersebut boleh dibuang ke dalam singki.
suitable to be used in this situation? Give one reason for Noraini conducted an experiment involving the use of
your answer. chicken blood. After conducting the experiment, Noraini
tried to throw chicken blood into the sink but was stopped
Alat pemadam kebakaran jenis air. Hal ini kerana by her teacher. Suggest the steps Noraini needs to do
before the chicken’s blood can be disposed of into the
minyak akan terapung di atas air dan menyebabkan sink.
[4 markah / 4 marks]
api merebak dengan cepat.
Water type fire extinguisher. This is because oil will float
on top of water and cause the fire to spread faster.
[2 markah / 2 marks]











Enrolment key
Praktis SPM apS*sn-T4^
Jawapan


© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 48

Pembelajaran Berasaskan


Projek (PBP) S T E M




PBP melalui model 5E / PBL through the 5E model
5 fasa urutan pengajaran yang menggalakkan proses pembelajaran kolaboratif dan aktif dalam kalangan murid
untuk membina pemahaman mereka sendiri daripada pengalaman dan idea baharu.
A 5-phase teaching sequence that promotes collaborative, active learning process in students to build their own understanding from experience
and new ideas.











Mengenal Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.



Melibatkan Meneroka Menerangkan Menghuraikan Menilai
Engage Explore Explain Elaborate Evaluate
Mewujudkan perkaitan Membentangkan Meningkatkan Membina Menilai pembelajaran
– Membantu murid kandungan – pemahaman pembelajaran baharu – Membantu murid
menentukan keperluan Membantu murid – Membantu murid – Membantu murid mentaksirkan
untuk mempelajari memahami konsep, mengekspresikan mengaplikasikan pembelajaran selaras
konsep baharu. proses/ prosedur, fakta pembelajaran baharu pembelajaran terdahulu dengan matlamat.
Establish relevancy – atau prinsip tertentu. dan memberikan dan memperoleh yang Assess learning – Help
Help students determine Present the content – petunjuk. baharu. students measure learning
the need of learning new Help students understand the Improve understanding – Construct new learning – against its corresponding
concepts. concepts, process/ Help students express Help students apply goals.
procedures, facts or new learning and prior learning and
principles. provide guidance. acquire new learning.

PBP melalui Model EDP / PBL through the Engineering Design Process (EDP) Model

Proses penyelesaian masalah untuk menghadapi dan menangani cabaran dalam mereka cipta yang melibatkan
satu urutan langkah.
A problem-solving process to approach and solve design challenges that involve a series of steps.





Mereka
pasti masalah Meneroka Mereka cipta
Identify the Explore bentuk Create
problem Design










Menguji Memperbaik
Try Out Improve










1 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Sains Tingkatan 4 Pembelajaran Berasaskan Projek
Standard Kandungan 1.3 Pemadam Kebakaran SP 1.3.4 TP 6 PAK-21 STEM
Pembelajaran Berasaskan Projek 1



Objektif: Mencipta satu alat pemadam kebakaran ringkas yang berfungsi dengan menggunakan bahan yang boleh
didapati di rumah.
Objective: Create a simple fire extinguisher that works by using materials available at home.

Tugasan ini menggunakan langkah yang terdapat dalam Engineering Design Process (EDP).
This assignment is using steps in Engineering Design Process (EDP).
Permasalahan / Problem
Dapur menyimpan pelbagai bahan mudah terbakar seperti tepung, gula, minyak dan sebagainya. Kehadiran
bahan api juga boleh menjadi punca kebakaran di rumah.
The kitchen contain a variety of flammable substances such as flour, sugar, oil and so on. The presence of fuel can also serve as a source of fire
at home.
Tugasan ini dilaksanakan dalam kumpulan berdua. / This assignment is performed in groups of two.
Mengenal pasti masalah
Identify the problem
Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
1. Apakah perkara yang perlu kamu lakukan?
What are the things you should do?

• Membina model pemadam kebakaran.
Build a fire extinguisher model.

• Menentukan jenis model pemadam kebakaran ialah jenis karbon dioksida.
Determine the type of fire extinguisher model is carbon dioxide type.
• Mengenal pasti bahan-bahan yang boleh digunakan untuk menghasilkan gas karbon dioksida.

Identify the materials that can be used to produce carbon dioxide gas.
2. Apakah ciri-ciri produk yang ingin kamu hasilkan?
What are the characteristics of the product you want to produce?

• Berkeupayaan untuk memadamkan kebakaran kecil.
Capable of extinguishing small fires.
• Diperbuat daripada bahan-bahan berkos rendah dan mudah diperoleh.
Made from low cost and easily available materials.


Meneroka
Pembelajaran Berasakan Projek (a) Pautan / Link:
Explore
1. Mencari maklumat di Internet. / Find information on the Internet.

https://qr.pelangibooks.com/?u=ayBsj0Sl
Maklumat yang diperoleh daripada video ini:
Information obtained from this video:

Reaction between bicarbonate powder with vinegar produces carbon dioxide gas.
Pautan / Link:
(b) Tindak balas serbuk bikarbonat dengan cuka menghasilkan gas karbon dioksida.
https://qr.pelangibooks.com/?u=8jNendES
Maklumat yang diperoleh daripada video ini:
Information obtained from this video:
Model alat pemadam kebakaran ringkas.
Simple Fire Extinguisher Model
(c) Pautan / Link:
https://qr.pelangibooks.com/?u=tlNCZOa6
Maklumat yang diperoleh daripada video ini:
Information obtained from this video:
DIY alat pemadam kebakaran ringkas
Simple DIY fire extinguisher

© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 2

Sains Tingkatan 4 Pembelajaran Berasaskan Projek

Kesimpulan proses penerokaan / Conclusion of the exploration process:
• Kebakaran berlaku dengan syarat kehadiran bahan api, oksigen dan haba.
Fire occurs with the presence of fuel, oxygen and heat.

• Kebakaran dapat dipadamkan jika bekalan oksigen digantikan dengan gas karbon dioksida.
Fires can be extinguished if the oxygen supply is replaced by carbon dioxide gas.
• Karbon dioksida dapat dihasilkan daripada tindak balas antara serbuk natrium bikarbonat dengan cuka.
Carbon dioxide gas can be produced from the reaction between sodium bicarbonate powder and vinegar.



Mereka bentuk
Design

Lakaran / Sketch:





Serbuk natrium
bikarbonat dalam
bebola tisu
Sodium bicarbonate
Cuka powder in the tissue
paper ball
Vinegar
(Cadangan jawapan / Suggested answers)



Mereka cipta
Create Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.


1. Dalam kumpulan, murid mula membina produk.
In groups, students start building products.
2. Senarai bahan / List of materials:
Botol plastik, benang, kertas tisu, serbuk natrium bikarbonat, cuka
Plastic bottle, tread, tissue paper, sodium bicarbonate powder, vinegar

3. Langkah-langkah (dalam bentuk gambar / video) / Steps (in pictures / videos)
Pembelajaran Berasakan Projek























Cadangan langkah-langkah membina produk
Suggested steps to build the product



3 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

Sains Tingkatan 4 Pembelajaran Berasaskan Projek

4. Gambar produk akhir/ Picture of the final product
















(Cadangan jawapan / Suggested answers)



Menguji
Try out
Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
1. Apakah kelebihan produk? / What are the advantages of the product?
• Mudah alih dan ringan / Portable and light
• Dapat memadamkan kebakaran kecil / Able to extinguish small fires
• Kos rendah / Low cost
• Dapat disimpan untuk masa panjang / Can store for a long time

2. Apakah kelemahan produk? / What are the weaknesses of the product?
• Dapat diguna untuk satu kali sahaja / Can be used for one time only

• Tidak sesuai digunakan untuk memadam semua jenis kebakaran / Not suitable for use in extinguishing all types of fires

3. Bagaimanakah produk ini dapat dibuktikan berkesan. Apakah ujian yang telah dilakukan?
How can this product be proven to be effective. What tests have been done?

• Uji alat pemadam kebakaran dengan menyemburkan campuran dalam alat pemadam kebakaran ke atas
unggun api yang kecil.

Test fire extinguisher by spraying the mixture in the fire extinguisher onto a small fire pit.
• Perbaiki alat pemadam kebakaran sehingga dapat memadamkan kebakaran dengan cepat.
Modify the fire extinguisher until it can put off the fire pit quickly.
Pembelajaran Berasakan Projek 1. Apakah pengubahsuaian yang perlu dilakukan? / What modifications need to be made?

Memperbaik
Improve



• Mengoptimumkan saiz lubang pada penutup botol supaya campuran dapat dipancut keluar dengan kuat
dan pantas

Optimise the size of the hole in the bottle cap so that the mixture can be ejected strongly and quickly

• Menggunakan kertas tisu yang dapat larut dengan cepat supaya tindak balas antara serbuk natrium
bikarbonat dengan cuka dapat berlaku dengan cepat untuk menghasilkan gas karbon dioksida.

Use tissue paper that can dissolve quickly so that the reaction between sodium bicarbonate powder and vinegar can occur quickly
to produce carbon dioxide gas.

2. Ulang langkah ‘Menguji’. / Repeat ‘Try out’ step.
3. Ulang langkah ‘Memperbaik’ jika perlu. / Repeat ‘Improve’ step if needed.




© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 4

SAINS
AMALI PROSES







Pentaksiran Kerja Amali (PEKA) 4

TINGKATAN


Siri ini direka khas untuk membantu murid menguasai
kemahiran proses sains secara menyeluruh dengan
yakinnya melalui tiga fokus utama pembelajaran dan
pemudahcaraan (PdPc) iaitu Eksperimen Wajib,
Pentaksiran Bilik Darjah (PBD) dan Pembelajaran
Berasaskan Projek (PBP-STEM). Pelbagai elemen
yang menarik lagi praktikal diserapkan ke dalam
buku ini demi menyokong dan menyempurnakan
pembelajaran dalam talian dan luar talian
yang telah menjadi suasana pembelajaran
norma baharu pada alaf ini.


REVISI
› Infografik
› Nota Ekstra Keistimewaan
› Peta Konsep Buku Ini!
PENTAKSIRAN › Praktis Interaktif DWIBAHASA
BILIK DARJAH
Aktiviti yang memenuhi
Standard Kandungan (SK),
Standard Pembelajaran PENTAKSIRAN
(SP) dan Standard Prestasi Praktis SPM yang mengikut format
yang terkandung dalam Mengapakah SPM terkini
kurikulum Sains.
Amali Proses Sains
harus dimiliki?
KEMAHIRAN BERFIKIR
KAEDAH PDPC Cabaran KBAT sebagai cetusan minda
› Penyiasatan Saintifik /
Eksperimen
› Perbincangan
› Simulasi STRATEGI PDPC
› Projek
› Pendekatan Inkuiri
› Kemahiran Saintifik
› Pembelajaran Kontekstual
› Pembelajaran Konstruktivisme
› Pembelajaran Masteri
› Pembelajaran Abad ke-21 (PAK-21)
› Sains, Teknologi, Kejuruteraan dan
Matematik (STEM)













W.M: RM13.90 / E.M: RM14.50
PC164043S
PC164043
ISBN: 978-629-7520-12-4

PELANGI