Module & More Fizik Tg4

PELANGI BESTSELLER

MoMduOlRe E&

Pembelajaran BERPANDU dan SISTEMATIK

FIZIK

Physics

Yeoh Ti Peng
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd All Rights Reserved

EDISI GURU

4TINGKATAN DSKP &
FORMAT BAHARU
KSSM
SPM 2021
Pakej PdPR

Pengajaran dan Pembelajaran di Rumah
Rekod Pencapaian Video Online Quick Quiz
PAK-21 Year-End Assessment

KANDUNGAN

BAB Penerbitan Pelangi Sdn Bhd All Rights ReservedBAB 69
Pengukuran 31 Kegravitian
1 Gravitation
Measurement

1.1 Kuantiti Fizik 2 3.1 Hukum Kegravitian Semesta Newton 70
Physical Quantity 5 Newton’s Universal Law of Gravitation 81
84
1.2 Penyiasatan Saintifik 3.2 Hukum Kepler
Scientific Investigation Kepler’s Laws

Praktis SPM 1 12 3.3 Satelit Buatan Manusia
Man-made Satellite

Praktis SPM 3 88

BAB Daya dan Gerakan 19

2 Force and Motion

2.1 Gerakan Linear 20 BAB Haba 99
Linear Motion 30
39 4 Heat
2.2 Graf Gerakan Linear 43
Linear Motion Graphs 46 4.1 Memahami Keseimbangan Terma 100
50 Understanding Thermal Equilibrium 103
2.3 Gerakan Jatuh Bebas 56 108
Free Fall Motion 59 4.2 Memahami Muatan Haba Tentu 113
Understanding Specific Heat Capacity
2.4 Menerangkan Konsep Inersia Melalui Contoh
Explain the Concept of Inertia Through Example 4.3 Memahami Haba Pendam Tentu
Understanding Specific Latent Heat
2.5 Momentum
Momentum 4.4 Memahami Hukum-hukum Gas
Understanding the Gas Laws
2.6 Daya
Force Praktis SPM 4 124

2.7 Impuls dan Daya Impuls
Impulse and Impulsive Force

2.8 Berat
Weight

Praktis SPM 2 61

ii

BAB Gelombang BAB
6133 Cahaya dan Optik 179
5 Waves Light and Optics

5.1 Asas Gelombang Penerbitan Pelangi Sdn Bhd All Rights Reserved134 6.1 Pembiasan Cahaya 180
Fundamental of Waves 140 Refraction of Light 188
142 193
5.2 Pelembapan dan Resonans 147 6.2 Pantulan Dalam Penuh 200
Damping and Resonance 153 Total Internal Reflection 203
159 208
5.3 Pantulan Gelombang 165 6.3 Pembentukan Imej oleh Kanta
Reflection of Waves Image Formation by Lenses

5.4 Pembiasan Gelombang 6.4 Formula Kanta Nipis
Refraction of Waves Thin Lens Formula

5.5 Pembelauan Gelombang 6.5 Peralatan Optik
Diffraction of Waves Optical Instruments

5.6 Interferens Gelombang 6.6 Pembentukan Imej oleh Cermin Sfera
Interference of Waves Image Formation by Spherical Mirror

5.7 Gelombang Elektromagnet Praktis SPM 6 213
Electromagnetic Waves

Praktis SPM 5 167 Jawapan

http://www.epelangi.com/Module&More2021/Fizik/T4/Jawapan

Lembaran PBD

http://www.epelangi.com/Module&More2021/Fizik/T4/LembaranPBD

Jawapan Lembaran PBD

http://www.epelangi.com/Module&More2021/Fizik/T4/JawapanLPBD

BONUS Lembaran PBD dan Jawapan

untuk Guru http://www.epelangi.com/Module&More2021/Fizik/T4/BonusLPBD

iii

Rekod Pencapaian Pentaksiran Murid

Fizik Tingkatan 4Kelas: ..............................  Nama Murid: ...........................................................  Nama Guru: ..........................................................

PENCAPAIAN

TAHAP
PENGUASAAN
BAB Penerbitan Pelangi Sdn Bhd All Rights ReservedDESKRIPTOR (✓) (✗)
MENGUASAI BELUM
MENGUASAI

TEMA 1: ASAS FIZIK

1 Mengingat kembali pengetahuan dan kemahiran sains mengenai
Pengukuran.

2 Memahami Pengukuran serta dapat menjelaskan kefahaman tersebut.

Mengaplikasikan pengetahuan mengenai pengukuran untuk

3 menerangkan kejadian atau fenomena alam dan melaksanakan

tugasan mudah.

1 4 Menganalisis pengetahuan mengenai Pengukuran dalam konteks
penyelesaian masalah mengenai kejadian atau fenomena alam.
PENGUKURAN
Menilai pengetahuan mengenai Pengukuran dalam konteks

5 penyelesaian masalah dan membuat keputusan untuk melaksanakan

satu tugasan.

Mereka cipta menggunakan pengetahuan dan kemahiran sains
mengenai Pengukuran dalam konteks penyelesaian masalah atau

6 membuat keputusan atau dalam melaksanakan aktiviti/ tugasan

dalam situasi baharu secara kreatif dan inovatif dengan mengambil
kira nilai sosial/ ekonomi/ budaya

TEMA 2: MEKANIK NEWTON

1 Mengingat kembali pengetahuan dan kemahiran sains mengenai Daya
dan Gerakan I.

2 Memahami Daya dan Gerakan I serta dapat menjelaskan kefahaman
tersebut.

Mengaplikasikan pengetahuan mengenai Daya dan Gerakan I untuk

3 menerangkan kejadian atau fenomena alam dan melaksanakan

tugasan mudah.

2 Menganalisis pengetahuan mengenai Daya dan Gerakan I dalam

DAYA DAN 4 konteks penyelesaian masalah mengenai kejadian atau fenomena
GERAKAN 1
alam.

Menilai pengetahuan mengenai Daya dan Gerakan I dalam konteks

5 penyelesaian masalah dan membuat keputusan untuk melaksanakan

satu tugasan.

Mereka cipta menggunakan pengetahuan dan kemahiran sains
mengenai Daya dan Gerakan I dalam konteks penyelesaian masalah

6 atau membuat keputusan atau dalam melaksanakan aktiviti/ tugasan

dalam situasi baharu secara kreatif dan inovatif dengan mengambil
kira nilai sosial/ ekonomi/ budaya masyarakat.

iv

PENCAPAIAN

BAB TAHAP DESKRIPTOR (✓) (✗)
PENGUASAAN MENGUASAI BELUM
MENGUASAI

1 Mengingat kembali pengetahuan dan kemahiran sains mengenai
Kegravitian.

2 Memahami Kegravitian serta dapat menjelaskan kefahaman tersebut.
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd All Rights Reserved
Mengaplikasikan pengetahuan mengenai Kegravitian untuk

3 menerangkan kejadian atau fenomena alam dan melaksanakan

tugasan mudah.

3 4 Menganalisis pengetahuan mengenai Kegravitian dalam konteks
penyelesaian masalah mengenai kejadian atau fenomena alam.
KEGRAVITIAN
Menilai pengetahuan mengenai Kegravitian dalam konteks

5 penyelesaian masalah dan membuat keputusan untuk melaksanakan

satu tugasan.

Mereka cipta menggunakan pengetahuan dan kemahiran sains
mengenai Kegravitian dalam konteks penyelesaian masalah atau

6 membuat keputusan atau dalam melaksanakan aktiviti/ tugasan

dalam situasi baharu secara kreatif dan inovatif dengan mengambil
kira nilai sosial/ ekonomi/ budaya masyarakat.

TEMA 3: HABA

1 Mengingat kembali pengetahuan dan kemahiran sains mengenai
Haba.

2 Memahami Haba serta dapat menjelaskan kefahaman tersebut.

3 Mengaplikasikan pengetahuan mengenai Haba untuk menerangkan
kejadian atau fenomena alam dan melaksanakan tugasan mudah.

4 4 Menganalisis pengetahuan mengenai Haba dalam konteks
penyelesaian masalah mengenai kejadian atau fenomena alam.
HABA
Menilai pengetahuan mengenai Haba dalam konteks penyelesaian
5 masalah dan membuat keputusan untuk melaksanakan satu tugasan.

Mereka cipta menggunakan pengetahuan dan kemahiran sains
mengenai Haba dalam konteks penyelesaian masalah atau membuat

6 keputusan atau dalam melaksanakan aktiviti/ tugasan dalam situasi

baharu secara kreatif dan inovatif dengan mengambil kira nilai sosial/
ekonomi/ budaya masyarakat.

TEMA 4: GELOMBANG, CAHAYA DAN OPTIK

1 Mengingat kembali pengetahuan dan kemahiran sains mengenai
Gelombang.

5 2 Memahami Gelombang serta dapat menjelaskan kefahaman tersebut.

GELOMBANG Mengaplikasikan pengetahuan mengenai Gelombang untuk

3 menerangkan kejadian atau fenomena alam dan melaksanakan

tugasan mudah.

v

PENCAPAIAN

BAB TAHAP DESKRIPTOR (✓) (✗)
PENGUASAAN MENGUASAI BELUM
6 MENGUASAI

CAHAYA DAN 4 Menganalisis pengetahuan mengenai Gelombang dalam konteks
OPTIK penyelesaian masalah mengenai kejadian atau fenomena alam.

Menilai pengetahuan mengenai Gelombang dalam konteks

5 penyelesaian masalah dan membuat keputusan untuk melaksanakan

satu tugasan.
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd All Rights Reserved
Mereka cipta menggunakan pengetahuan dan kemahiran sains
mengenai Gelombang dalam konteks penyelesaian masalah atau

6 membuat keputusan atau dalam melaksanakan aktiviti/tugasan dalam

situasi baharu secara kreatif dan inovatif dengan mengambil kira nilai
sosial/ ekonomi/ budaya masyarakat.

1 Mengingat kembali pengetahuan dan kemahiran sains mengenai
Cahaya dan Optik.

2 Memahami Cahaya dan Optik serta dapat menjelaskan kefahaman
tersebut.

Mengaplikasikan pengetahuan mengenai Cahaya dan Optik untuk

3 menerangkan kejadian atau fenomena alam dan melaksanakan

tugasan mudah.

4 Menganalisis pengetahuan mengenai Cahaya dan Optik dalam konteks
penyelesaian masalah mengenai kejadian atau fenomena alam.

Menilai pengetahuan mengenai Cahaya dan Optik dalam konteks

5 penyelesaian masalah dan membuat keputusan untuk melaksanakan

satu tugasan.

Mereka cipta menggunakan pengetahuan dan kemahiran sains
mengenai Cahaya dan Optik dalam konteks penyelesaian masalah

6 atau membuat keputusan atau dalam melaksanakan aktiviti/ tugasan

dalam situasi baharu secara kreatif dan inovatif dengan mengambil
kira nilai sosial/ ekonomi/ budaya masyarakat.

vi

BAB Pengukuran

1 Measurement

PETA Konsep
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd All Rights Reserved
PENGUKURAN
MEASUREMENT

Kuantiti fizik Kuantiti skalar Penyiasatan saintifik
Physical quantity Scalar quantity Scientific investigations
Kuantiti vektor
Vector quantity Tafsiran bentuk-bentuk graf
Interpretation of the shapes of
Kuantiti asas Kuantiti terbitan
Base quantity Derived quantity graphs

• Panjang / length, l Contoh / Example: Analisis graf untuk
rumusan saintifik
• Jisim / Mass, m • Luas / Area, A = l × l Analysis of graphs for
scientific summarisation
• Masa / Time, t • Isi padu / Volume, V = l × l × l
Penulisan laporan lengkap
• Arus elektrik / Electric current, I • Ketumpatan / Density, Complete report writing

• Suhu / Temperature, T ρ = m = l m l • Hubungan antara dua kuantiti
V ×l× fizikal
• Keamatan berluminositi, Iv
Luminous intensity, Iv • Halaju / Velocity, v = l Relationship between two
t physical quantities
• Kuantiti jirim, n
Quantity of matter, n • Pecutan / Acceleration, • Kecerunan graf
Gradient of graph
a= v = l • Luas di bawah graf
t t×t Area under the graph
• Ekstrapolasi graf
• Daya / Force, F = ma = m×l Graph extrapolation
t×t

1

  Fizik  Tingkatan 4  Bab 1 Pengukuran

1.1 Kuantiti Fizik

Physical Quantities

1. Pengukuran yang tepat merupakan satu bidang Fizik yang penting. TP 1 TP 2

The correct measurement is an important Physics field.
BAB 1
2. Pengukuran ialah kaedah untuk menentukan nilai kuantiti fizik.
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd All Rights Reserved
Measurement is a method to determine the value of a physical quantity.

3. Kuantiti yang boleh diukur dikenali sebagai kuantiti fizik . TP 1

Quantities that can be measured are known as physical quantities .

4. Kuantiti fizik terbahagi kepada kuantiti asas dan kuantiti terbitan . TP 2

The physical quantity is divided into base quantity and derived quantity .

Kuantiti Asas dan Kuantiti Terbitan

Base Quantities and Derived Quantities

1. Kuantiti asas ialah kuantiti fizik yang tidak boleh diterbitkan daripada kuantiti fizik yang lain. TP 2

The base quantity is physics quantity which cannot be derived from other physical quantities.

2 Jadual yang berikut menunjukkan tujuh kuantiti asas dan unit SI masing-masing. TP 2

The following table shows the seven base quantities and their respective SI units.

Kuantiti asas Simbol Unit SI Simbol unit
Base quantity Symbol SI unit Unit symbol
(a) Panjang / Length meter / meter
(b) Jisim / Mass l kilogram / kilogram m
m kg

(c) Masa / Time t saat / second s
(d) Arus elektrik / Electric current I ampere / ampere A

(e) Suhu / Temperature T kelvin / kelvin K
(f) Keamatan berluminositi / Luminous Iv candela / candela cd

intensity

(g) Kuantiti bahan / Quantity of matter n mol / mol mol / mol

3. Kuantiti terbitan ialah kuantiti fizik yang diterbitkan daripada kombinasi kuantiti asas melalui hasil
darab atau hasil bahagi atau kedua-duanya sekali. TP 2

Derived quantities are physical quantities derived from the combinations of base quantities through multiplication
or division or both of these operations.

4. Contoh-contoh kuantiti terbitan dengan simbol dan unit ditunjukkan dalam jadual di bawah.

Examples of derived quantities with symbols and units are shown in the table below. TP 3

Kuantiti terbitan Simbol Unit Kuantiti terbitan Simbol Unit
Derived quantity Symbol Unit Derived quantity Symbol Unit

(a) Luas / Area A m2 (d) Momentum / Momentum p kg m s–1 / N s

(b) Isi padu / Volume V m3 (e) Daya / Force F kg m s–2 / N

(c) Laju / Speed v m s–1 (f) Tenaga / Energy E kg m2 s–2 / J

2

Fizik  Tingkatan 4  Bab 1 Pengukuran 

Memerihalkan Kuantiti Terbitan dalam Sebutan Kuantiti Asas dan Unit Asas S.I.

Describing Derived Quantities in Terms of Base Quantities and Basic S.I. Units

1. Berdasarkan pengetahuan anda dan ungkapan yang diberikan, lengkapkan jadual di bawah. TP 3

Based on your knowledge and the expression given, complete the table below.
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd All Rights Reserved
Kuantiti terbitan Rumus Sebutan dalam Sebutan dalam unit
(simbol) BAB 1Formulakuantiti asas asas S.I.

Derived quantity Term in base quantity Term in S.I. base units
(symbol)

Luas (A) panjang (l) × lebar (l) l × l = l 2 m × m = m2
Area (A) length (l) × width (l)

Isi padu (V) (a) panjang (l) × lebar (l) × tinggi (l) l × l × l = l 3 m × m × m = m3
Volume (V) length (l) × width (l) × height (l)
Ketumpatan (ρ)
Density (ρ) (b) jisim / mass (m) l m l = m kg = kg m–3
isi padu / volume (V) ×l× l 3 m3
Laju (v)
Speed (v) (c) jarak / distance (l) l (e) m = m s–1
Halaju (v) masa / time (t) t s
Velocity (v)
(d) sesaran / displacement (l) l (f) m = m s–1
Pecutan (a) masa / time (t) t s
Acceleration (a)
a = v – u
t
l = l m s–1
u = halaju awal / initial velocity t × t t 2 (g) s = m s–2

v = halaju akhir / final velocity

t = masa diambil / time taken

Daya (F) F = ma m × t l t = ml (h) kg m s–2
Force (F) m = jisim / mass × t 2 newton (N)
a = pecutan / acceleration

Impuls (Ip) Ip = F × t ml ×t = ml (i) kg m s–1
Impulse (Ip) F = daya / force t 2 t (N s)

t = masa / time

Momentum (p) p = mv m × l = ml (j) kg m s–1
Momentum (p) m = jisim / mass t t

v = halaju / velocity

Tekanan (P) P = F m l 1 = m (k) kg m s–2 = kg m–1 s–2
Pressure (P) A × ×l t 2l m2
F = daya / force × t t × l
pascal (Pa)
A = luas / area

Tenaga (E) atau W=F×s ml × l = ml 2 (l) kg m s–2 × m = kg m2 s–2
Kerja (W) F = daya / force t 2 t 2 joule (J)
Energy(E) or s = sesaran / displacement
Work (W)

Cas (Q) Q = It I × t = It (m) A s
Charges (Q) I = arus elektrik / electric current Coulomb (C)

t = masa / time

3

  Fizik  Tingkatan 4  Bab 1 Pengukuran

Kuantiti Skalar dan Kuantiti Vektor

Scalar and Vector Quantities

1. Kuantiti fizik dapat juga dikelaskan kepada kuantiti skalar dan kuantiti vektor . TP 2

BAB 1

Penerbitan Pelangi Sdn Bhd All Rights Reserved
Physical quantities can also be classified into scalar quantities and vector quantities .

2. Kuantiti skalar ialah kuantiti fizik yang mempunyai magnitud sahaja. Contoh kuantiti skalar ialah

jisim, suhu, masa, jarak , laju dan ketumpatan . TP 2

Scalar quantities are physical quantities that only has magnitude . Examples of scalar quantities are mass,

temperature, time, distance , speed and density .

3. Contoh aktiviti harian yang melibatkan kuantiti skalar ialah:

Examples of daily activities involving scalar quantities are:

(a) Menyejukkan ais daripada 0 °C sehingga –5 °C

Cooling ice from 0 °C to –5 °C

(b) Menentukan masa yang diambil untuk perlumbaan 100 m

Determining the time taken for 100 m race

4. Kuantiti vektor ialah kuantiti fizik yang mempunyai magnitud dan arah . Contoh

kuantiti vektor ialah sesaran, halaju, pecutan, momentum dan daya. TP 2 direction . Examples of

Vector quantities are physical quantities that possess both magnitude and

vector quantities are displacement, velocity, acceleration, momentum and force.

5. Contoh aktiviti harian yang melibatkan kuantiti vektor ialah:

Examples of daily activities involving vector quantities are:

(a) Memandu 300 km ke arah Utara (c) Menerangkan arah sekolah kamu

Driving 300 km towards North Describing direction of your school

(b) Melambung bola ke atas dengan halaju 10 m s–1

Throwing a ball upwards with velocity of 10 m s–1 Pertukaran Unit
Change of Units
1Tugasan
VIDEO 1

Kelaskan kuantiti fizik yang berikut kepada kuantiti vektor dan kuantiti skalar. TP 4
Classify the following physical quantities into vector and scalar quantities.

Jarak Masa Laju Isi padu Sesaran Halaju Pecutan
Distance
Time Speed Volume Displacement Velocity Acceleration
Momentum
Momentum Daya Jisim Suhu Luas Ketumpatan Berat
Force Mass Temperature Area Density Weight

Kuantiti skalar / Scalar quantity Kuantiti vektor / Vector quantity
Jarak / Distance Sesaran / Displacement
Masa / Time Halaju / Velocity
Laju / Speed Pecutan / Acceleration
Isi padu / Volume Daya / Force
Jisim / Mass Momentum / Momentum
Berat / Weight
Suhu / Temperature
Luas / Area

Ketumpatan / Density

4

Fizik  Tingkatan 4  Bab 1 Pengukuran 

1.2 Penyiasatan Saintifik

Scientific Investigation

Tafsiran Bentuk-bentuk Graf

Interpretation of Shapes of Graph
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd All Rights Reserved

BAB 1
1. Graf ialah satu cara untuk menunjukkan hubungan antara dua pemboleh ubah. Dalam suatu eksperimen,

graf diplotkan untuk melihat bagaimana pemboleh ubah bergerak balas berubah dengan pemboleh ubah

dimanipulasi. TP 4

Graph is a tool used to represent the relationship between two variables. In an experiment, graphs are plotted to see how a
responding variable changes with a manipulated variable.

Graf / Graph Penerangan / Explanation
(a) y
y berkadar terus dengan x.

a y is directly proportional to x.

b Kecerunan / Gradient, m = a
0 b
Persamaan graf / Equation of graph, y = mx
x

(b) y y bertambah secara linear dengan x.

a y increases linearly with x.
cb
0 Kecerunan / Gradient, m = a
b
(c) y Persamaan graf / Equation of graph, y = mx + c atau / or y= a x + c
x b
c x di mana c ialah pintasan-y. / where c is the y-intercept.
a
b y berkurang secara linear dengan x.

0 y decreases linearly with x.

(d) y Kecerunan / Gradient, m = – ba atau / or y = – ba x + c
Persamaan graf / Equation of graph, y = mx + c

di mana kecerunan adalah negatif. / where the gradient is negative.

y berkadar songsang dengan x (atau berkadar terus dengan 1 ).
x
1
y is inversely proportional to x (or directly proportional to x ).

( )Persamaan / y m 1
x graf Equation of graph, = x
x
0 y bertambah secara tidak linear dengan x.

(e) y y increases non-linearly with x.
Persamaan graf / Equation of graph, y = mx2
0

5

  Fizik  Tingkatan 4  Bab 1 Pengukuran

(f) y y berkurang secara tidak linear dengan x.

0 y decreases non-linearly with x.
x
BAB 1

Penerbitan Pelangi Sdn Bhd All Rights Reserved
Menganalisis Graf untuk Mendapatkan Rumusan Siasatan

Analysing Graphs to Summarise an Investigation

1. Lima perkara yang dilakukan dalam menganalisis graf ialah: TP 5

Five steps to be carried out in analysing graphs are:

• menyatakan hubungan antara dua pemboleh ubah yang diberi

state the relationship between two variables given

• menentukan kuantiti fizik yang diwakili oleh kecerunan graf

determine the physical quantity that represented by the gradient of graph

• menentukan luas di bawah graf yang mewakili suatu kuantiti fizik

determine the area under the graph that represents a physical quantity

• menentukan nilai kuantiti fizik secara interpolasi

determine the value of physical quantity from interpolation

• membuat ramalan melalui ekstrapolasi

make prediction through extrapolation

2. Rajah 1 menunjukkan keputusan dalam bentuk graf yang diperolehi dalam satu eksperimen untuk mengkaji
hubungan antara isi padu dengan suhu suatu gas yang tertentu. Isi padu gas diukur apabila suhunya diubah
daripada 50°C hingga 150°C. TP 5

Diagram 1 shows the results in the form of graph obtained in an experiment that studies the relationship between the volume
and the temperature of a particular gas. Gas volume is measured when the temperature is changed from 50°C to 150°C.

V (cm3)

80

60

40

20

–250 –200 –150 –100 –50 50 100 150 T (°C)

Rajah 1 / Diagram 1


(a) Daripada graf di atas, kita boleh nyatakan bahawa isi padu gas bertambah secara linear dengan suhu.

From the graph above, we can state the volume of the gas increases linearly to the temperature.

(b) Daripada graf di atas, kita boleh menentukan nilai isi padu gas pada suhu tertentu dengan melukiskan

garisan sepadan pada graf tersebut.

From the graph above, we can determine the value of gas volume at certain temperatures by drawing a corresponding
line on the graph.

6

Fizik  Tingkatan 4  Bab 1 Pengukuran 

CONTOH 1
Berapakah nilai isi padu gas apabila suhunya pada 25°C dan 115°C? TP 4

What are the values of gas volume when the temperature is at 25°C and 115°C?
V (cm3)
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd All Rights Reserved
80 50 100 150 T (°C)
BAB 1 60
40
20

–250 –200 –150 –100 –50

Berdasarkan graf di atas, 46 cm3 .

Based on the graph above, 46 cm3 .

Apabila suhu ialah 25°C, isi padu ialah 60 cm3 .

When the temperature is 25°C, the volume is 60 cm3 .

Apabila suhu ialah 115°C, isi padu ialah

When the temperature is 115°C, the volume is

Daripada graf di atas, kita boleh menentukan nilai isi padu gas pada suhu tertentu dengan melukis garis

ekstrapolasi pada graf.

From the graph above, we can determine the value of gas at certain temperatures by drawing an extrapolation line
on the graph.

CONTOH 2

Berapakah suhu gas apabila isi padunya menjadi sifar? TP 5

What is the temperature of the gas when its volume is zero?

Apabila isi padu ialah 0 cm3, suhu ialah –260°C .

When the volume is 0 cm3, the temperature is –260°C .

3. Graf di bawah menunjukkan bagaimana halaju satu objek, v berubah v (m s–1)
dengan masa gerakannya, t. TP 5 30

The graph below shows how the velocity of an object, v varies with the time of
its motion, t.

(a) Daripada graf halaju melawan masa, kita boleh menentukan
pecutan suatu objek dengan mendapatkan kecerunan graf.

From the graph of velocity against time, we can determine the acceleration
of an object by obtaining gradient of the graph.

05 t (s)
10 15

Rajah 2 / Diagram 2

7

  Fizik  Tingkatan 4  Bab 1 Pengukuran

CONTOH 3

Apakah pecutan objek untuk masa berikut?

What is the acceleration of the object for the following time?

BAB 1(i) 0 s ke 5 s / 0 s to 5 s

Penerbitan Pelangi Sdn Bhd All Rights Reserved
Pecutan pada masa 0 s ke 5 s = kecerunan graf = 30 = 6 m s–2
5
Acceleration at 0 s to 5 s = gradient of graph

(ii) 5 s ke 10 s / 5 s to 10 s
Pecutan pada masa 5 s ke 10 s = kecerunan graf = 0 = 0 m s–2
5
Acceleration at 5 s to 10 s = gradient of graph

(iii) 10 s ke 15 s / 10 s to 15 s
Pecutan pada masa 10 s ke 15 s = kecerunan graf = – 30 = – 6 m s–2
5
Acceleration at 10 s to 15 s = gradient of graph



(b) Daripada graf halaju melawan masa di atas, kita boleh menentukan sesaran objek dengan mendapatkan

nilai luas di bawah graf.

From the graph of velocity against time, we can determine the displacement of an object by obtaining the area below a
graph.

CONTOH 4

Apakah sesaran objek untuk masa berikut?

What is the displacement of the object for the following time?

(i) 0 s ke 5 s / 0 s to 5 s s ke 5 s = luas di abraeawbaehlogwrathf e=g12rap×h 5 × 30 = 75 m
Sesaran pada masa 0
time of 0 s to 5 s =
The displacement at the

(ii) 5 s ke 10 s / 5 s to 10 s
Sesaran pada masa 5 s ke 10 s = luas di bawah graf = 5 × 30 = 150 m
The displacement at the time of 5 s to 10 s = area below the graph

(iii) 10 s ke 15 s / 10 s to 15 s = luas di bawah graf = 1 × 5 × 30 = 75 m
Sesaran pada masa 10 s ke 15 s 2
to 15 s = area below the graph
The displacement at the time of 10 s



4. Graf di bawah menunjukkan bagaimana laju satu objek, v berubah dengan masa gerakannya, t.

The graph below shows how the speed of an object, v varies with the time of its motion, t.

v (m s–1) 2.5 t (s)

35
30
25
20
15
10

5

0 0.5 1.0 1.5 2.0
Rajah 3 / Diagram 3

8

Fizik  Tingkatan 4  Bab 1 Pengukuran 

(a) Daripada graf di atas, nyatakan hubungan antara halaju dan masa pergerakan objek tersebut.

From the graph above, state the relationship between velocity and a motion of the object.

Halaju objek berkadar terus dengan masa yang diambil.

Velocity of object is directly proportional to time taken.
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd All Rights Reserved

BAB 1
(b) (i) Kirakan kecerunan graf dan nyatakan kuantiti fizik yang diwakili oleh kecerunan.

Calculate the gradient of the graph and state the physical quantity represented by the gradient.

Kecerunan graf / Gradient of the graph = 20 = 10 m s–2
2

Kecerunan graf / Gradient of the graph = pecutan objek / acceleration of object

(ii) Tuliskan persamaan untuk mengaitkan v dan t. v = 10t

Write an equation to relate v and t.

Persamaan untuk mengaitkan v dan t / Equation to ralate v and t =

(iii) Berapakah nilai v apabila t = 2.5 s?

What is the value of v when t = 2.5 s?

Nilai v apabila t / The value of v when t = 2.5 s

Daripada graf, v / From the graph, v = 25 m s–1

Penyiasatan Saintifik dan Laporan Eksperimen Lengkap

Scientific Investigation and Complete Report Experiment

1. Suatu penyiasatan saintifik bermula dengan memerhati sesuatu situasi.

A scientific investigation begins by observing a situation.

2. Berdasarkan pemerhatian situasi, suatu inferens dibuat dan beberapa soalan dikemukakan. Salah satu daripada

soalan-soalan itu akan membawa kepada proses suatu penyiasatan saintifik.

Based on the observation of the situation, an inference is made and a few questions are suggested. One of those questions
will lead to the process of a scientific investigation.

3. Selepas membuat inferens, suatu eksperimen perlu dijalankan setelah perancangan eksperimen yang sesuai

telah diputuskan.

After making the inference, an experiment needs to be carried out after the proper planning of the experiment has been
decided.

4. Langkah-langkah yang terlibat dalam merancang dan menjalankan suatu eksperimen ialah: TP 4

The steps involved in designing and carrying out an experiment are:

(a) Nyatakan tujuan eksperimen .

State the aim of experiment .

(b) Senaraikan pemboleh ubah dimanipulasikan , pemboleh ubah bergerak balas dan pemboleh ubah

dimalarkan .

List the manipulated variables, responding variables and constant / fixed variables.

(c) Senaraikan radas dan bahan .

List the apparatus and materials .

(d) Lukis susunan radas.

Draw the arrangement of the apparatus.

9

  Fizik  Tingkatan 4  Bab 1 Pengukuran

(e) Tulis prosedur yang digunakan dalam eksperimen termasuk kaedah mengawal dan mengukur
pemboleh ubah.
the variables.
Write the procedure used in the experiment including the method to control and measure

BAB 1 (f) Kumpul danjadualkan data.

Penerbitan Pelangi Sdn Bhd All Rights Reserved Collect andtabulatethe data.

(g) Analisis data (menggunakan graf).

Analyse the data (using graphs).

(h) Buat kesimpulan .

Draw a conclusion .

5. Contoh penyiasatan saintifik dan penulisan laporan penyiasatan adalah seperti yang berikut. 4

Example of a scientific investigation and the writing of a report of investigation is as follows.

Eksperimen 1.1 Hubungan antara Tempoh Ayunan dan Panjang Bandul

Relationship between Period of Oscillation and Length of Pendulum

Pernyataan masalah / Problem statement:

Dua orang kanak-kanak sedang bermain buaian yang berbeza panjang di taman permainan. Didapati bahawa
tempoh ayunan bagi setiap buaian itu adalah berbeza. TP 6

Two children are playing on swings with different lengths at a playground. It is found that the period of oscillation for each swing
is different.

Tali pendek
Short string

Tali panjang
Long string

Rajah 4 / Diagram 4
Bagaimanakah panjang suatu bandul mempengaruhi tempoh ayunan bandul itu?
How does the length of a pendulum affect its period of oscillation?
Inferens / Inference:
Tempoh ayunan suatu bandul bergantung pada panjang bandul itu.
The period of oscillation of a pendulum depends on the length of the pendulum.
Hipotesis / Hypothesis:
Semakin bertambah panjang bandul, semakin bertambah tempoh ayunan.
As the length of a pendulum increases, the period of the oscillation increases.

10

Fizik  Tingkatan 4  Bab 1 Pengukuran 

(a) Tujuan / Aim: panjang suatu bandul mempengaruhi tempoh ayunan bandul itu .
Mengkaji bagaimana
length of a pendulum affects its period of oscillation .
To investigate how the
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd All Rights Reserved
(b) Pemboleh ubah / Variables:
BAB 1
(i) Pemboleh ubah dimanipulasi: Panjang bandul

Manipulated variable: Length of pendulum

(ii) Pemboleh ubah bergerak balas: Tempoh ayunan

Responding variable: Period of oscillation

(iii) Pemboleh ubah dimalarkan: Jisim ladung

Constant variable: Mass of pendulum bob

(c) Radas dan bahan / Apparatus and materials:

Kaki retort dengan pengapit, jam randik, ladung, pembaris meter dan benang dengan panjang 100 cm – 120 cm.

Retort stand with clamp, stopwatch, pendulum bob, meter rule and thread with length of 100 cm – 120 cm.

(d) Susunan radas / Arrangement of apparatus:

Pengapit
Clamp

Kaki retort Benang Panjang bandul
Retort stand Thread Length of pendulum

Ladung
Bob
Rajah 5 / Diagram 5

(e) Prosedur / Procedure:

1. Ladung diikat pada benang dan diapit pada kaki retort seperti yang ditunjukkan dalam rajah di atas.

A bob is tied to a thread and clamped to a retort stand as shown in the above diagram.

2. Benang itu diselaraskan dengan panjang 40.0 cm.

The thread is adjusted to a length of 40.0 cm.

3. Bandul diayun pada sudut yang kecil.

The pendulum is oscillated at a small angle.

4. Masa untuk 10 ayunan lengkap diambil. Bacaan dicatatkan sebagai t1 dalam jadual yang disediakan.

Time for 10 complete oscillations is taken. The reading is recorded as t1 in the table provided.

5. Langkah 3 dan 4 diulang dan masa dicatatkan sebagai t2. Purata untuk dua bacaan dihitung dan tempoh
ayunan, T ditentukan.

Steps 3 and 4 are repeated and the time is recorded as t2. The average of the two readings is calculated and the period of
oscillation, T is determined.

6. Langkah 3 hingga 5 diulang untuk panjang, l = 50.0 cm, 60.0 cm, 70.0 cm dan 80.0 cm.

Steps 3 to 5 are repeated for lengths, l = 50.0 cm, 60.0 cm, 70.0 cm and 80.0 cm.

7. Keputusan direkodkan dalam jadual yang berikut dan graf bagi tempoh, T melawan panjang, l diplot.

The results are recorded in the following table and a graph of period, T against length, l is plotted.

11

  Fizik  Tingkatan 4  Bab 1 Pengukuran

(f) Penjadualan data / Tabulation of data:

Panjang bandul, Masa diambil untuk 10 ayunan Tempoh,
Length of pendulum Time taken for 10 oscillations Period,
T2 (s2)
l/cm t
10
40.0
BAB 1 t1 (s) t2 (s) t= t1 + t2 (s) T = (s)
2
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd All Rights Reserved
50.0

60.0

70.0

80.0

(g) Analisis data / Analysis of data: T 2(s2)

T (s)

/ (cm) / (cm)

(h) Perbincangan / Discussion:

1. Tentukan kecerunan graf, m bagi graf T2 melawan 2. Diberi T 2 = 4π2 l yang mana g ialah pecutan gaviti.
g
l dan nyatakan unit SI bagi m. Hubung kaitkan kecerunan, m dengan nilai g

Determine the gradient, m of T2 against l graph and state untuk mendapatkan nilai g.

the SI unit for m.

Kecerunan, m = y2 – y1 T2 = 4π2 l
x2 – x1 g
Gradient

T 2(s2) y = mx + c
m 4π2
(y1, y2) m = g

g = 4π2
m

(x1, x2)

/ (cm)

Unit SI bagi m ialah s2 m–1. / SI unit for m is s2 m–1.

(i) Kesimpulan / Conclusion:

Tempoh ayunan bertambah apabila panjang bandul bertambah .

The period of the oscillation increases when the length of the pendulum increases .

Kuiz 1
Kuiz 1

12

PRAKTIS SPM Fizik  Tingkatan 4  Bab 1 Pengukuran 

1

Soalan Objektif Penerbitan Pelangi Sdn Bhd All Rights Reserved

1. Kuantiti manakah adalah kuantiti asas? BAB 1
Which quantity is base quantity? 7. Rajah 2 menunjukkan satu kajian tentang panjang
tali pada buaian. Jisim budak-budak lelaki itu adalah
2014 A Pecutan C Laju sama untuk kedua-dua buaian.
KBAT Mengaplikasi

Acceleration Speed Diagram 2 shows an investigation on the length of the string of
a swing. The mass of the boys is the same for both the swings.
B Halaju D Panjang

Velocity Length

2. Antara yang berikut, yang manakah suatu kuantiti
terbitan?
2 018 Which of the following is a derived quantity?

A Masa C Daya

Time Force

B Arus D Suhu Tali pendek
Short string
Current Temperature
Tali panjang
3. Antara yang berikut, unit SI manakah yang salah bagi Long string
setiap kuantiti?
Rajah 2 / Diagram 2
2 015 Which of the following SI unit is wrong for each quantity?
Pemboleh ubah manakah yang betul?
Kuantiti Unit SI Which variables are correct?
Quantity SI unit
A Jisim Kilogram (kg) Pemboleh Pemboleh Pemboleh
Kilogram (kg) ubah ubah bergerak ubah
Mass Saat (s)
B Masa Second (s) dimanipulasi balas dimalarkan
Meter (m) Manipulated Responding Constant
Time Meter (m) variable
C Panjang Celsius (°C) variable variable
Celcius (°C)
Length A Jisim budak Tempoh ayunan Panjang tali
D Suhu lelaki Period of oscillation Length of the
string
Temperature Mass of the boys

B Tempoh ayunan Panjang tali Jisim budak
Length of the string lelaki
Period of
oscillation
4. Kuantiti manakah adalah kuantiti vektor? Mass of the boys

Which quantity is a vector quantity? C Panjang tali Jisim budak lelaki Tempoh
2015 A Panjang Mass of the boys ayunan
C Momentum Length of the Period of
string oscillation
Length Momentum

B Kerja D Jarak

Work Distance D Panjang tali Tempoh ayunan Jisim budak
Period of oscillation lelaki
5. Antara yang berikut, yang manakah suatu kuantiti Length of the
skalar? string Mass of the boys
2 012 Which of the following is a scalar quantity?

A Momentum C Arus

Momentum Current

B Halaju D Daya

Velocity Force

13

  Fizik  Tingkatan 4  Bab 1 Pengukuran 10. Antara berikut, yang manakah perlu dilakukan apabila
memplot suatu graf?
6. Rajah 1 menunjukkan satu kaedah mengukur KBAT Mengaplikasi
diameter sebiji bola pingpong.
Which of the following should be done when plotting a graph?
2 013 Diagram 1 shows one method of measuring the diameter of a
ping-pong ball. A Label semua paksi dengan simbol dan unit.

Label all axes with symbols and units.
BAB 1
B Semua pemboleh ubah mesti ditunjukkan pada
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd All Rights Reserved paksi.

All the variables must be represented in the axis.

Pembaris C Garisan mesti melalui semua titik.
4 5 6 cm Ruler
The line must pass through all the points.

D Semua paksi mesti bermula dari nilai satu.

Rajah 1 / Diagram 1 All the axes must start from one.

Berapakah jejari bola pingpong itu? 11. Antara berikut, yang manakah merupakan salah satu
What is the radius of the ping-pong ball? langkah dalam penyiasatan saintifik?

A 0.30 cm C 0.60 cm Which of the following is one of the steps in a scientific
investigation?
B 0.45 cm D 0.90 cm A Mencari radas
Searching apparatus
8. Sebab utama suatu graf diplotkan dalam laporan B Membentuk satu prinsip fizik
eksperimen adalah Forming a physical principle
KBAT Menganalisis C Membersihkan alat
Cleaning equipment
The main reason for plotting a graph in the report of an D Membuat hipotesis
experiment is Forming a hypothesis

A untuk memplotkan titik-titik yang diperlukan.

to plot the necessary points.

B untuk melukis satu garis yang menyambungkan
semua titik.

to draw a connecting line to all the points. 12. Antara berikut, graf yang manakah mematuhi

C untuk menunjukkan hubungan antara pemboleh persamaan PV = k, di mana k ialah satu pemalar?
ubah dimanipulasikan dengan pemboleh ubah 2 017 Which of the following graphs obeys the equation PV = k,
where k is a constant?
bergerak balas.
A P C P
to show the relationship between the manipulated and
responding variables.

D untuk menunjukkan hubungan antara pemboleh
ubah dimanipulasikan dengan pemboleh ubah
dimalarkan.

to show the relationship between manipulated and 0 1 0 V
constant variables. V P
B P
9. Pasangan kuantiti manakah adalah benar? D
Which pair of quantities is correct?

2016

Kuantiti skalar Kuantiti vektor 0 V0 V
Scalar quantity Vector quantity
13. Joule (J) ialah unit bagi tenaga. Unit lain bagi tenaga
A Jarak, masa Sesaran, daya ialah kg m2 s–2. Pernyataan manakah yang betul?
Distance, time Displacement, force
2 01 7 Joule (J) is a unit for energy. Another unit for energy is kg m2 s–2.
B Halaju, momentum Pressure, voltage Which statement is correct?
Velocity, momentum Tekanan, voltan
A 1000 J = 1 kg m2 s–2
C Halaju, daya Momentum, voltage B 100 J =1 kg m2 s–2
C 10 J =1 kg m2 s–2
Velocity, force Momentum, voltan D 1 J = 1 kg m2 s–2

D Momentum, daya Impulse, pressure
Momentum, force lmpuls, tekanan

14

Fizik  Tingkatan 4  Bab 1 Pengukuran 

Soalan Struktur

Bahagian A

1. Rajah 1.1 menunjukkan spring berbeban sedang berayun.
Diagram 1.1 shows a loaded spring oscillating.
(a) Berdasarkan Rajah 1.1, tulis lintasan yang betul untuk satu ayunan lengkap.
Based on Diagram 1.1, write the correct path for one complete oscillation.
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd All Rights Reserved C
B
BAB 1
B→A→B→C→B A
Rajah 1.1 / Diagram 1.1
[1 markah / mark ]
60
(b) Jam randik dalam Rajah 1.2 menunjukkan masa yang diambil untuk spring berbeban itu 45 15
membuat 10 ayunan lengkap.

The stopwatch in Diagram 1.2 shows the time taken for the loaded spring to make 10 complete oscillations.

Berdasarkan Rajah 1.2, nyatakan
Based on Diagram 1.2, state

(i) senggatan terkecil bagi jam randik itu.
the smallest division of the stopwatch.

1 s 30
[1 markah / mark]
Rajah 1.2 / Diagram 1.2
(ii) masa yang diambil untuk 10 ayunan lengkap.
the time taken for 10 complete oscillations.

56 s

[1 markah / mark]

(c) Apakah tempoh ayunan (masa yang diambil untuk satu ayunan lengkap) bagi spring berbeban itu?
What is the period of oscillation (time taken for 1 complete oscillation) for the loaded spring?

5.6 s
[1 markah / mark]

2. Rajah 2 menunjukkan skala pada sebuah voltmeter yang digunakan untuk 0.5
mengukur beza keupayaan. 0 1.0

Diagram 2 shows the scale of a voltmeter that is used to measure potential difference. V Cermin
Mirror
(a) Namakan kuantiti fizik yang diukur dengan voltmeter.
Name the physical quantity measured by the voltmeter. Rajah 2 / Diagram 2

Beza keupayaan / Potential difference [1 markah / mark]

[1 markah / mark] [1 markah / mark]

(b) Nyatakan bacaan voltmeter dalam Rajah 2.
State the reading of the voltmeter in Diagram 2.

0.80 V

(c) Nyatakan jenis kuantiti fizik yang diukur oleh voltmeter.
State the type of physical quantity measured by the voltmeter.

Kuantiti terbitan / Derived quantity

15

  Fizik  Tingkatan 4  Bab 1 Pengukuran

(d) Pada ruang di bawah, lukis simbol bagi voltmeter.
In the space below, draw the symbol for the voltmeter.

v

[1 markah / mark]
Bahagian B
3. Rajah 3.2 menunjukkan dua jenis voltmeter, P dan Q, yang berbeza sebelum sebarang arus disambungkan kepada

kedua-dua voltmeter itu.
Diagram 3.2 shows two different types of voltmeters, P and Q before any current is connected to both voltmeters.
BAB 1
0.5 23 4
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd All Rights Reserved 15
0 1.0 06
V
V

PQ

Rajah 3.2 / Diagram 3.2

(a) Apakah bacaan senggatan terkecil untuk voltmeter P dan voltmeter Q? [2 markah / marks]
What is the smallest readings for voltmeter P and voltmeter Q?

(b) Jika satu litar elektrik diperlukan untuk mendapatkan bacaan voltan dalam julat 0.20 V ke 0.80 V, voltmeter yang
manakah lebih sesuai digunakan? Nyatakan satu sebab bagi jawapan anda.
If an electrical circuit is required to get a reading voltage in the range of 0.20 V to 0.80 V, the voltmeter is more suitable to be used?

State one reason for your answer. [3 markah / marks]

(c) Rajah 3.1 menunjukkan satu litar elektrik.
Diagram 3.1 shows an electric circuit.

R A
V

Rajah 3.1 / Diagram 3.1

(i) Namakan alat A dan alat V.
Name instrument A and V. [2 markah / marks]
(ii) Namakan alat R dan nyatakan fungsinya dalam litar? [2 markah / marks]
Name the device R and state its function in the circuit?

16

Fizik  Tingkatan 4  Bab 1 Pengukuran 

(d) Encik Kasim membeli sebuah peti keselamatan yang diimport dari England. Bagaimanapun, dia mendapati
bahawa dimensi peti keselamatan itu diberikan dalam inci sebagai 30 inci × 40 inci × 60 inci. Encik Kasim ingin
mengukur dimensi itu semula dalam unit sentimeter.

Mr. Kasim bought a safety box imported from England. However, he found that the dimensions of the safety box were given in inches
as 30 inches × 40 inches × 60 inches. Mr Kasim wants to measure the dimension back in centimeters.
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd All Rights Reserved

BAB 1
Dengan menggunakan kaedah-kaedah pengukuran yang sesuai dan diberikan 1 inci bersamaan dengan 0.025 m,
cadangkan dan terangkan:
Using appropriate measurement methods and given 1 inch equivalent to 0.025 m, suggest and explain:

(i) Kaedah untuk menyatakan isi padu peti keselamatan itu dengan menggunakan dimensi yang diberikan.
The method to state the volume of the safe by using the given dimensions.

(ii) Alat yang sesuai digunakan untuk mengukur dimensi peti keselamatan. [7 markah / marks]
Appropriate tool used to measure the dimensions of the safety box.

(e) Rajah 1 menunjukkan jejari bola ping pong diukur menggunakan pembaris meter dan dua pembaris segi tiga.
Diagram 1 shows the radius of a ping pong ball measured using a metre rule and two triangle rulers.

0 cm X Y 3
1 2

Rajah 3.2 / Diagram 3.2

(i) Mengapakah kita perlu menggunakan dua pembaris segi tiga? [1 markah / mark]
Why do we have to use two triangle rulers? [2 markah / marks]
[1 markah / mark]
(ii) Nyatakan bacaan X dan Y yang ditunjukkan dalam Rajah 1.
State the reading of X and Y shown in Diagram 1.

(iii) Nyatakan jejari bola pingpong.
State the radius of the ping-pong ball.

Bahagian C

4. (a) Apakah yang dimaksudkan dengan / What is meant by

(i) kuantiti skalar? / scalar quantities? [1 markah / mark]

(ii) kuantiti vektor? / vector quantities? [2 markah / marks]

(b) Jadual 4.1 menunjukkan kuantiti-kuantiti fizik. Kumpulkan kuantiti-kuantiti fizik itu kepada kuantiti skalar dan
kuantiti vektor.

Table 4.1 shows physical quantities. Group the physical quantities into scalar and vector quantities.

Berat Daya Panjang Laju Momentum Halaju
Weight Force Length Speed Momentum Velocity
Pecutan Tenaga Isi padu Suhu Ketumpatan
Acceleration Energy Volume Temperature Sesaran Density
Displacement

Jadual 4.1 / Table 4.1

[3 markah / marks]

17

  Fizik  Tingkatan 4  Bab 1 Pengukuran

(c) Jadual 4.2 menunjukkan ciri-ciri empat termometer P, Q, R dan S. Anda dikehendaki menyiasat ciri-ciri setiap
termometer untuk digunakan dalam suatu projek penyelidikan.
Table 4.2 shows the features of four types of thermometers P, Q, R and S. You are required to investigate characteristics of each
thermometer to be used in a research project.

BAB 1 Termometer Skala Julat suhu Cecair dalam termometer Warna cecair
Thermometer Scale Temperature range Liquid in the thermometer Liquid colour

P Celsius -10°C – 125°C Merkuri Lut sinar
Celsius Mercury Transparent
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd All Rights Reserved
Q Fahrenheit 0°F – 500°F Alkohol Legap
Farenheit Alcohol Opaque

R Celsius -10°C – 200°C Merkuri Legap
Celcius Mercury Opaque

S Fahrenheit 30°F – 214°F Alkohol Lut sinar
Farenheit Alcohol Transparent

Jadual 4.2 / Table 4.2

Ciri-ciri termometer yang digunakan dalam projek penyelidikan ini disenaraikan di bawah:
The criteria of the thermometer to be used in this research project is listed below:
• Termometer mesti boleh mengukur suhu dalam julat 10°C ke 125°C.
The thermometer must be able to measure temperatures within the range of 10°C to 125°C.
• Termometer itu mesti menunjukkan perubahan suhu pada masa yang singkat.
The thermometer must show temperature changes in a short time.
• Termometer itu mesti senang digunakan, terutamanya semasa mengambil pengukuran.
The thermometer must be user friendly, especially when taking measurements.

Terangkan kesesuaian setiap ciri bagi termometer dalam Jadual 4.2 untuk digunakan dalam projek penyelidikan
ini. Tentukan termometer yang paling sesuai digunakan.
Explain the suitability of each feature of thermometer in Table 4.2 for use in the research project. Determine the most suitable
thermometer to be used.

Berikan sebab-sebab untuk pilihan anda. [10 markah / marks]
Give reasons for your choice.

(d) Rajah 4.1 menunjukkan bacaan suhu apabila satu –10 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 10 –10 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 90
termometer direndamkan di dalam ais. Rajah 4.2 0 80
menunjukkan bacaan suhu suatu cecair dengan
menggunakan termometer yang sama.

Diagram 4.1 shows the reading of temperature when a
thermometer is dipped in ice. Diagram 4.2 shows the reading
of temperature of a liquid using the same thermometer.

(i) Berdasarkan Rajah 4.1 dan Rajah 4.2, dapatkan Rajah 4.1 / Diagram 4.1 Rajah 4.2 / Diagram 4.2
nilai bacaan suhu yang direkod oleh kedua-dua
rajah tersebut.

Based on Diagram 4.1 and Diagram 4.2, find the
temperature reading values recorded by both diagrams.

(ii) Kira perbezaan antara nilai suhu teori untuk ais dengan nilai suhu eksperimen untuk ais yang ditunjukkan
dalam Rajah 4.1. Berikan satu cadangan mengapa termometer pada Rajah 4.1 tidak memberi bacaan teori.
Calculate the difference in temperatures between the theoretical value of temperature and the experimental value of
temperature of ice shown in Diagram 4.1. Give one suggestion why the thermometer in Diagram 4.1 does not give a theoretical

reading. [4 markah / marks]

18

MoMduOlRe E& 4TINGKATAN RC184241S Module & more

FIZIK Physics KSSM

CIRI-CIRI HEBAT

PETA KONSEP Penerbitan Pelangi Sdn Bhd All Rights ReservedPRAKTIS SPMSOALAN KLON SPM

Mengintegrasikan konsep-konsep Menyediakan latihan berorientasikan Mendedahkan murid kepada soalan
sesuatu bab dan mengukuhkan peperiksaan di akhir setiap bab berpiawai SPM

kefahaman JAWAPAN LENGKAP DWIBAHASA

KBAT/i-THINK Meningkatkan pemahaman teks
melalui penggunaan bahasa Melayu
Menerapkan keperluan terkini Membantu murid menyemak jawapan
melalui peta i-THINK dan KBAT untuk membina keyakinan diri dan bahasa Inggeris

JUDUL-JUDUL DALAM SIRI INI FIZIK

TINGKATAN 4

www.PelangiBooks.com

• Kedai Buku Online • Perpustakaan Online •

RC184241S
ISBN: 978-967-2930-03-7