Pra U STPM 2022 Penggal 1 - Geografi

Format: 190mm X 260mm Extent= 488pgs (23.46mm) 70gsm Status: Cover Master BM vervion_3imp

PRA-U PELANGI BESTSELLER
TeksSTPM PRA-U Teks STPM Geografi CC039052a

Penggal 1 ditulis berdasarkan
sukatan pelajaran terbaharu Geografi
STPM yang disediakan oleh Majlis PRA-U
Geografi Peperiksaan Malaysia. Buku ini amat PRA-U
sesuai digunakan oleh pelajar-pelajar
yang bakal menghadapi peperiksaan TeksSTPM
Geografi STPM Kertas 1 sebagai
rujukan.

PENGGAL 1 Judul-judul Pra-U & STPM kami: Teks STPM Geografi

› Success with MUET
› MUET My Way


CIRI-CIRI ISTIMEWA › Pengajian Am Penggal 1, 2, & 3
› Bahasa Melayu Penggal 1, 2, & 3
› Biology Term 1, 2, & 3
■ Nota dan Latihan yang Komprehensif › Physics Term 1, 2, & 3 Chek Zainon Shafie

■ Peta Konsep › Chemistry Term 1, 2, & 3 Rosnah Haji Salleh
■ Hasil Pembelajaran, Petua Pemeriksa, › Mathematics (T) Term 1, 2, & 3 Baizura Ab Ghani 1
Kuiz, Galeri Info, Akses Ilmu dan › Sejarah Penggal 1, 2, & 3 Kuswandi Tayen
Petunjuk STPM › Geografi Penggal 1, 2, & 3 Geografi PENGGAL

■ Rumusan › Ekonomi Penggal 1, 2, & 3
› Pengajian Perniagaan Penggal 1, 2, & 3
■ Praktis STPM
■ Kertas Model STPM Penggal 1

■ Jawapan Lengkap
■ Glosari


PENGGAL
1



Dapatkan
versi
eBook!




1




W.M: RM41.95 / E.M: RM42.95
CC039052a
ISBN: 978-967-2878-22-3


PELANGI




03/08/2021 4:12 PM
CVR_PreU_STPM_2021 (Geografi).indd 1-3
CVR_PreU_STPM_2021 (Geografi).indd 1-3 03/08/2021 4:12 PM

PRA-U


TeksSTPM











Geografi








Chek Zainon Shafie
PENGGAL
Rosnah Haji Salleh
Baizura Ab Ghani
Kuswandi Tayen 1












© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 2022
Hak cipta terpelihara. Tiada bahagian daripada terbitan ini boleh diterbitkan semula, disimpan
untuk pengeluaran, atau ditukarkan dalam apa-apa bentuk atau dengan alat apa jua pun, sama
ada dengan cara elektronik, sawat, gambar, rakaman, atau sebagainya, tanpa kebenaran daripada
Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. terlebih dahulu.


ISBN: 978-967-2878-22-3
eISBN: 978-967-2878-23-0 (eBook)
Cetakan Pertama 2022






Tel: 03-8922 3993 Faks: 03-8926 1223 / 8920 2366 E-mel: [email protected]
Pertanyaan: [email protected]
Dicetak di Malaysia oleh Comtech Marketing Sdn. Bhd.
16, Jalan Bukit 2, Kawasan MIEL, Bandar Seri Alam, 81750 Masai, Johor Darul Takzim.
Sila layari https://plus.pelangibooks.com/errata/ untuk mendapatkan pengemaskinian bagi buku ini (sekiranya ada).









03/08/2021 4:12 PM
CVR_PreU_STPM_2021 (Geografi).indd 4 03/08/2021 4:12 PM
CVR_PreU_STPM_2021 (Geografi).indd 4

PENDAHULUAN






Pra-U Teks STPM Geografi Penggal 1 diterbitkan dengan ciri-ciri istimewa yang berikut untuk
membantu anda mempelajari dan memahami strategi dan konsep yang dipersembahkan.




Jadual Analisis Jadual Analisis Kertas Soalan STPM
Geografi Penggal 1
Soalan STPM KERTAS 942/1
Tajuk Skim Pentaksiran STPM Skim Pentaksiran
Tahun
2015 Pentadbiran STPM
2016
BAHAGIAN A: ALAM SEKITAR FIZIKAL
1 Sistem Bumi 2017 Markah Masa
Kod dan Jenis Ujian (Wajaran)
1.1 Konsep Sistem Penggal Nama Pentaksiran berpusat
Pengajian 2 jam
1.2 Sistem Suria 1 (a), (b) Kertas 80 (32%)
942/1 Ujian Bertulis 40
1.3 Kedudukan Bumi dalam Sistem Suria
1.4 Tenaga Geografi Bahagian A: Geografi Alam
Penggal 1 Sekitar Fizikal
2 (a) 1 (a), (b) (i), Soalan berstruktur
1.5 Peranan Tenga Suria terhadap Proses Fizikal
dan Hidupan di Bumi (ii), (c) 1 soalan diberikan
1 (c), (d) Soalan wajib dijawab
2 Sistem Geomorfologi 2 (a), (b) 2 (b) 1 (d) (i), (ii),
2 soalan diberikan
2 (a), (b) Soalan esei
2.1 Pengenalan kepada Proses Geomorfologi
2.2 Konfigurasi Bentuk Muka Bumi
Penggal Jawab 1 daripada 2 soalan
3 (a) (i), (ii) 40
Lembap 3 (b) (i), (ii) Pertama Bahagian B: Geografi Alam
2.3 Pembentukan Landskap di Kawasan Tropika
3 (b) (i), (ii) Sekitar Manusia
1 (a), (b), (c) 3 (a) (i), (ii),
2.4 Kaitan Sistem Geomorfologi dengan Manusia
3 (b) (i), (ii)
1 soalan diberikan
3 (a)(i), (ii) Soalan berstruktur
2.5 Kemahiran Amali Sistem Geomorfologi
BAHAGIAN B: ALAM SEKITAR MANUSIA
Soalan esei
1 Penduduk Soalan wajib dijawab
Jawab 1 daripada 2 soalan
1.1 Konsep Penduduk 2 soalan diberikan
1.2 Taburan Penduduk
1.3 Interaksi antara Sistem Alam
Geografi Penggal 1 STPM Bab 1 Konsep Sistem Sekitar Fizikal 5 (a), (b) BAB Tema 1: Sistem Bumi
1.3 Pertumbuhan Penduduk
1.4 Migrasi
ekologi saling berinteraksi antara satu sama lain dalam hubungan yang
1.5 Penduduk dan Sumber Alam
BAB Berdasarkan contoh yang 1 Sistem geomorfologi, sistem atmosfera, sistem hidrologi, dan sistem 5 (a), (b) 4 (a), (b), (c) 3 KEDUDUKAN BUMI
2 Transformasi Desa dan Pembandaran
khusus, tunjukkan kesan
yang lain apabila sesuatu
air, diikuti oleh proses pemeluwapan dan kerpasan pula berlaku dalam
2.1 Transformasi Desa
1 terhadap sistem-sistem fizikal 2 Jika berlaku kitaran hidrologi, proses sejatan berlaku di permukaan 4 (a), (b), (c) 6 (b) 5 (a) (i), (ii), DALAM SISTEM SURIA
sistem mengalami perubahan.
kompleks.
sistem atmosfera. Kemudian, berlaku proses cegatan silara dari tumbuh-
Pengenalan
tumbuhan dalam sistem ekologi. Seterusnya, larian air permukaan
2.2 Bandar dan Pembandaran
(b)
berlaku dalam sistem geomorfologi. Akhirnya, proses aliran air bawah
6 (a), (b)
tanah dan akuifer berlaku dalam sistem hidrologi.
6 (a), (b)
mempengaruhi sistem-sistem yang lain dan boleh mengganggu
Kuiz 3 Sebarang perubahan yang dialami oleh sesebuah sistem akan 6 (a) 4 (a), (b), (c) PENGENALAN v
v
persekitaran fizikal sesuatu kawasan.
Rumusan manusia.
1 Sistem mempunyai angkubah yang saling berkaitan dalam sempadan yang tersendiri.
2 Ciri-ciri sistem akan menentukan kewujudan sesuatu sistem dalam mencari keseimbangan sistem.
Bab ini menerangkan bumi sebagai satu planet berbentuk sfera. Bab ini turut menerangkan
4 Sistem terpencil mempunyai sempadan sistem yang tertutup. Tenaga dan bahan hanya bergerak dalam
3 Sistem terbahagi kepada sistem tertutup, sistem terpencil, dan sistem terbuka.
putaran bumi di atas paksinya yang condong dan peredarannya mengelilingi matahari. Bab ini juga
menjelaskan kesan kejadian empat musim dan pengaruhnya terhadap unsur fizikal dan aktiviti
5 Sistem tertutup mempunyai sempadan. Hanya tenaga yang boleh keluar masuk melintasi sempadannya.
6 Sistem terbuka pula mempunyai sempadan yang nyata dan tenaganya bebas keluar masuk melintasi
sistem itu sahaja.
7 Dalam persekitaran fizikal, ada empat sistem yang boleh mempengaruhi antara satu sama lain, iaitu hidrologi,
sempadannya.
ekologi, atmosfera dan geomorfologi.
Peta Konsep
Geografi Penggal 1 STPM Bab 8 Pembentukan Landskap di Kawasan Tropika Lembap Peta Konsep
3 Daya tarikan graviti kuat akibat cerun curam menyebabkan tanah KEDUDUKAN BUMI
Robohan
Kedudukan asal jatuh menuruni cerun secara cepat, besar-besaran, dan mendadak. DALAM SISTEM SURIA
Robohan
Tanah
dicampuradukkan 1 Robohan merupakan geluncuran yang melibatkan bongkah
batuan di cerun curam yang cekung di cerun gunung atau bukit.
2 Pergerakan ini berlaku apabila lapisan batuan yang lebih berat
terletak di atas lapisan batuan yang lebih lembut.
Skap
3 Bebanan batuan yang berat di atasnya menyebabkan lapisan batuan Bumi berbentuk sfera
lembut di bawahnya runtuh dan seterusnya mendorong lapisan
6 batuan keras dan berat di atasnya turut bergerak menuruni cerun Pergerakan bumi
Robohan tersebut.
Petua Pemeriksa Runtuhan
Kedudukan asal
1 Runtuhan berlaku di kawasan yang sangat curam dan bersudut
Tanah
dicampuradukkan melebihi 40° dan ada kalanya tegak 90° seperti di tebing tinggi,
cerun bukit kesan tarahan, dan pemotongan bukit akibat aktiviti
manusia seperti pembinaan jalan raya dan pembinaan petempatan
di lereng bukit. Putaran bumi
Skap
2 Pergerakan jisim ini berlaku dalam jangka masa yang sangat cepat Peredaran bumi
kerana tarikan graviti yang kuat.
3 Runtuhan ini melibatkan lapisan tanih dan batuan. Contohnya,
Rajah 8.11 Robohan tragedi runtuhan Kondominium Highland Tower, di Jalan Susur
KM 38 Genting Sempah Lebuh Raya Karak-Kuala Lumpur, dan
juga runtuhan tanah di kawasan Lebuh Raya Utara-Selatan di Gua
Petua Pemeriksa Tempurung, Perak. Kesan putaran bumi
BAB Pelajar perlu tahu tentang Kesan peredaran bumi
aktiviti-aktiviti manusia
8 di kawasan cerun yang Kawasan Bekas lombong
menggalakkan berlakunya
Hasil Pembelajaran pergerakan jisim. tebing di
bijih timah
tepi pantai
Pembinaan
Pembinaan lebuh raya bangunan di
Kawasan batu kapur melalui gunung tanah tinggi
yang mempunyai
banyak gua

Rajah 8.12 Lokasi kawasan runtuhan tanah Nota
Faktor-faktor yang Mempengaruhi Pergerakan Jisim
Hasil Pembelajaran Kecerunan
Menjelaskan faktor yang
mempengaruhi pergerakan 1 Oleh kerana pergerakan jisim amat berkait rapat dengan tarikan graviti,
jisim (kecerunan, jenis kecerunan cerun amat mempengaruhi kejadian ini.
batuan, hujan, litupan
tumbuhan, gerakan tektonik, 2 Di kawasan yang landai, iaitu kecerunan kurang daripada 5° akan
dan tindakan manusia) menyebabkan daya gravitinya kurang berbanding di kawasan cerun
yang bersudut 5° hingga 40° mempunyai tarikan graviti yang lebih kuat.
106
ii
00 PEND GEOG STPM New.indd 2 28/07/2021 11:14 AM

Konsep Geografi

Geografi Penggal 1 STPM Bab 6 Pengenalan kepada Proses Geomorfologi
Proses endogenik
• Pergerakan tektonik
5 Pergerakan lapisan kerak bumi akan mewujudkan proses-proses • Gempa bumi
Geografi Penggal 1 STPM Bab 3 Kedudukan Bumi dalam Sistem Suria
• Gelinciran
endogenik yang berikut:
(i) • Gunung berapi
Apakah fenomena yang (c) Perubahan ketinggian matahari tengah hari di langit • Lipatan kerak bumi
Gempa bumi atau gegaran dialami oleh kerak bumi apabila
berlaku akibat putaran dan
peredaran bumi? Peredaran bumi mengelilingi matahari serta kecondongan • Metamorfosisme batuan
(a) Gempa bumi
berlakunya perlanggaran plat-plat tektonik. Ombak tsunami yang
paksinya menyebabkan ketinggian matahari berubah
Galeri Info (ii) Dalam keadaan ini, matahari nampak seolah-olah bergerak dahsyat akan wujud sekiranya gempa bumi yang kuat dialami
setahun.
oleh lapisan kerak bumi di dasar laut. Lapisan kerak bumi sentiasa
mengikut latitud pada waktu-waktu yang berlainan dalam
BAB Kejadian Empat tetapi sebenarnya tidak. mengalami pergerakan yang memungkinkan plat-plat tektonik
kerana lapisan kerak bumi ini terapung di atas lapisan astenosfera
3 VIDEO Musim (iii) Pada 21 Mac (ekuinoks musim bunga di Hemisfera Utara), mengalami pertembungan dan pemisahan antara satu sama lain Akses Ilmu

pada waktu tengah hari.
matahari berada tegak di atas kepala di Garisan Khatulistiwa
yang panas.
(iv) Pada 21 Jun (solstis musim panas di Hemisfera Utara),
bongkah, dan lurah gelinciran. Kerak bumi yang mengalami daya
waktu tengah hari. Proses gelinciran menghasilkan rekahan di kerak bumi, gunung
(b) Gelinciran INFO
matahari berada tegak di atas kepala di Garisan Sartan pada
himpitan dan tegangan menyebabkan blok bumi yang terangkat Layari laman web yang
berikut untuk mendapatkan
(v) Pada 23 September (ekuinoks musim luruh di Hemisfera
(vi) Pada 22 Disember (solstis musim sejuk di Hemisfera Utara), membentuk gunung bongkah dan blok bumi yang jatuh maklumat lanjut tentang BAB
Utara), matahari sekali lagi berada tegak di atas kepala di
Garisan Khatulistiwa pada waktu tengah hari.
geomorfologi:
wiki/Geomorphology
waktu tengah hari. membentuk lurah gelinciran. • https://en.wikipedia.org/ 6
Proses perlipatan kerak bumi atau dikenal sebagai proses
matahari berada tegak di atas kepala di Garisan Jadi pada
Galeri Info (vii) Matahari tidak pernah berada tegak di atas kepala ke utara dari (c) Proses perlipatan kerak bumi
Garisan Sartan dan ke selatan dari Garisan Jadi.
Tarikh: 21 Mac orogenesis berpunca daripada daya tolakan yang berlaku pada

Kejadian: Ekuinoks (viii) Matahari tengah hari yang berada tegak di atas kepala arah bertentangan yang dialami kerak bumi. Daya tolakan di
Musim bunga di Hemisfera di sesuatu tempat akan menyebabkan tempat tersebut
Utara dan musim luruh di menerima cahaya matahari yang maksimum pada masa itu. kiri dan kanan menyebabkan lapisan kerak bumi terlipat dan
Hemisfera Selatan. Siang dan membentuk banjaran gunung lipat yang diselangi dengan lembah
malam sama panjang.
Petunjuk STPM Kejadian: Solstis 1 atau lurah.
Tarikh: 21 Jun
Apabila sesuatu jenis batuan yang berada di dalam bumi menerima
Musim panas di Hemisfera 23 o U 2
KU
Utara dan musim sejuk di (d) Metamorfosisme batuan
Ekuinoks Musim Bunga

Hemisfera Selatan. 24 jam 21 Mac haba dan tekanan yang tinggi, tekstur, struktur, dan kandungan
siang di Kutub Utara dan 24 kimia batuan tersebut akan berubah. Ini menyebabkan batuan
jam malam di Kutub Selatan.
KS
1
2 23 o S tersebut mengalami penjelmaan dan bertukar menjadi pelbagai
Tarikh: 23 September
1
Kejadian: Ekuinoks 23 o U jenis batuan yang amat keras dan bernilai tinggi. Contohnya, batu
2
KU
Musim luruh di Hemisfera
1
2 23 o U
Utara dan musim bunga di permata, batu marmar, dan intan.
KU
Terdapat dua jenis aktiviti gunung berapi atau aktiviti igneus,
Hemisfera Selatan. Siang dan
malam sama panjang.
KS
1 (e) Aktiviti gunung berapi
Tarikh: 22 Disember Solstis 23 o S 2
Kejadian: Solstis
Musim Panas KS 1 iaitu igneus jalar dalam dan igneus jalar luar. Igneus jalar dalam
Musim sejuk di Hemisfera 21 Jun 23 o U 1 Solstis 23 o S melibatkan penyejukan dan pembekuan magma hampir dengan
2
2
lapotit, lakotit, dan pakolit. Igneus jalar luar berhubung kait
Utara dan musim panas di
KU
Musim Sejuk
22 Disember permukaan bumi yang menghasilkan bentuk muka bumi seperti
Hemisfera Selatan. 24 jam
dengan letusan gunung berapi yang menghasilkan bentuk muka
Kertas Model STPM (942/1)
siang di Kutub Selatan dan 24
Geografi Penggal 1 STPM Bab 6 Pengenalan kepada Proses Geomorfologi KS 23 o S 1 23 September bumi seperti kon gunung berapi, krater, dan tasik kawah.
jam malam di Kutub Utara.
Ekuinoks Musim Luruh
2
‘14
1 Geomorfologi merupakan kajian berkaitan bentuk muka bumi di daratan, lautan, dan lapisan-lapisan bumi. GEOGRAFI Kertas Model STPM
2 Proses geomorfologi ialah semua proses fizikal, kimia, dan biologi yang bertanggungjawab membentuk
49
24
Rajah 3.2 Peredaran bumi mengelilingi matahari dalam setahun
Rumusan KERTAS 1
4 Proses endogenik adalah proses yang berasal dari dalam bumi. Contohnya, gelinciran, gempa bumi, gunung
memperkembang, dan mengubah pandang darat fizikal.
(Dua jam)
5 Proses eksogenetik adalah proses yang beroperasi di permukaan bumi. Contohnya, luluhawa, hakisan,
3 Proses geomorfologi boleh dibahagikan kepada dua kumpulan utama, iaitu proses endogenik dan proses Praktis STPM Jawab empat daripada enam soalan, iaitu soalan 1 Untuk kegunaan pemeriksa
Arahan kepada calon:
eksogenik.
berapi, dan lipatan kerak bumi.
pengangkutan, dan pemendapan.
dan satu soalan lain sama ada soalan 2 atau soalan 3
Bahagian A
dalam Bahagian A. Jika anda memilih soalan 3, jawab
soalan 3(a) atau soalan 3(b) sahaja.
PRAKTIS STPM
1 (a) Apakah yang dimaksudkan dengan konsep proses geomorfologi?
Soalan Struktur 6 [3] [6] 6 BAB Jawab soalan 4 dan satu soalan lain sama ada soalan Bahagian B
5 atau soalan 6 dalam Bahagian B.
Rumusan Jawapan untuk soalan 1 bagi Bahagian A dan Soalan
(b) Senaraikan tiga proses fizikal yang terdapat di kawasan pinggir pantai. disediakan dalam kertas soalan ini. Jumlah
4 bagi Bahagian B hendaklah ditulis dalam ruang yang
(i)
Untuk menjawab sama ada soalan 2 atau soalan 3
(c) Cadangkan tiga langkah bukan undang-undang bagi mengurangkan kesan hakisan di kawasan [6] bagi Bahagian A dan sama ada soalan 5 atau soalan 6
(ii)
bagi Bahagian B, anda dikehendaki menggunakan helaian
(iii) jawapan yang berasingan.
pinggir pantai.
(i) Glosari
(ii) [10] [15]
1 (a) Huraikan proses geomorfologi yang berlaku di permukaan bumi.
(iii) [12] [13] 446
(b) Bincangkan kesan proses geomorfologi terhadap alam sekitar fizikal.
Soalan Esei
(b) Bincangkan kesan proses geomorfologi terhadap alam sekitar fizikal. Jawapan
2 (a) Huraikan proses geomorfologi yang berlaku di kawasan pembalakan. 51 A Batuan igneus Batuan yang terbentuk melalui proses
JAWAPAN
pembekuan magma.
Batuan metamorfosis Batuan enapan dan igneus yang
tanpa alur yang berlaku apabila semua liang pori tanah sudah
Air larian permukaan Air yang mengalir di permukaan bumi berubah sifat fizikal dan kimianya apabila menerima
perubahan haba dan tekanan yang tinggi di dalam lapisan
penuh dengan susupan air hujan.
kerak bumi.
BAHAGIAN A Alam sekitar budaya Alam sekitar yang dibuat atau dijana oleh Biodiversiti Kepelbagaian biologi; meliputi aspek kehidupan
dan luar bandar, jaringan pengangkutan dan telekomunikasi,
Bab proses pengelupasan, pecahan berbutir, dan manusia di atas permukaan bumi seperti petempatan bandar pelbagai spesies flora dan fauna, termasuklah habitat,
1 Konsep Sistem pecahan bongkah guna tanah pertanian dan perindustrian. ekosistem, rantaian makanan, ancaman kepupusan spesies,
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • (v) Sistem geomorfologi – tenaga matahari juga penghijrahan spesies, kesuburan genetik, dan sebagainya.
menghasilkan hujan untuk membantu berlakunya Alam sekitar fizikal Alam sekitar semula jadi seperti bentuk
Soalan Struktur proses pergerakan jisim, hakisan, pengangkutan Biosfera Bahagian kerak bumi dan atmosfera yang boleh
tasik), tumbuh-tumbuhan semula jadi, serta cuaca dan iklim.
Soalan 1 dan pemendapan – mengubah pandang darat muka bumi (gunung, lembah, lurah), saliran (sungai, paya, dihuni oleh hidupan.
dan bentuk muka bumi sesuatu kawasan
Atmosfera Lapisan udara yang terdapat di sekeliling bumi
(a) Konsep sistem merujuk kepada satu himpunan objek
yang berinteraksi antara satu sama lain dan mempunyai (vi) Sistem ekologi – tenaga matahari digunakan C
oleh tumbuhan untuk proses fotosintesis – untuk yang terdiri daripda gas, wap-wap air, dan partikel-partikel
sempadan tertentu untuk meneruskan kewujudan Cenuram Bahagian tanah tinggi yang bertebing curam seperti
membantu dalam meneruskan aliran tenaga
sistem itu dalam alam sekitar tertentu. terampai.
(b) (i) Sistem terbuka [3] dalam pelbagai kitar nutrien tanah tinggi atau tanjung yang menganjur dan masuk ke laut.
(ii) Sistem tertutup (vii) Kesimpulan – tenaga matahari penting dalam Ciri demografi Kadar kelahiran, kadar kematian, umur,
(iii) Sistem terpencil menggerakkan sistem bumi – berlaku interaksi B jantina, jangka hayat, dan nisbah tanggungan.
(c) (i) Proses sejatan adalah interaksi antara sistem [3] antara sub sistem bumi berpunca daripada Bandar primat Sebuah bandar terbesar atau bandar raya di
tenaga matahari – menghasikan pelbagai proses sesebuah negara / wilayah yang saiz penduduknya berganda-
hidrologi dengan sistem atmosfera. Tenaga D
fizikal dalam sistem bumi ganda jumlahnya berbanding dengan bandar kedua; berlaku
matahari akan memanaskan cecair, iaitu air sungai (b) (i) [13]
Kitaran hidrologi – proses sejatan dan proses disebabkan oleh proses pembandaran secara memusat dan Darjah ketersampaian Mengukur keupayaan untuk sampai
misalnya. Apabila air menjadi panas akan berlaku
sejatpeluhan – wap air alami pemeluwapan tertumpu di bandar utama sahaja. Contohnya, Bangkok ke sesuatu tempat atau merujuk mudah atau sukar untuk tiba
pertukaran cecair kepada wap air. Wap air akan (Thailand), Manila (Filipina), dan Jakarta (Indonesia).
– awan terbentuk dan hujan turun – proses
naik ke atas apabila tekanan udara di permukaan ke sesuatu tempat.
kerpasan – aliran permukaan –proses aliran
bumi lebih tinggi daripada ruang atmosfera dan Bandar raya Bandar besar lagi penting yang biasanya Daya tampung sumber alam Keupayaan maksimum sumber
berlakulah proses sejatan. air bawah tanah – proses sejatan dan proses mempunyai penduduk sebanyak satu juta orang atau lebih. alam di sesuatu tempat untuk menampung jumlah dan aras
(ii) Larian air permukaan adalah interaksi antara sejatpeluhan kembali berlaku Contohnya, Kuala Lumpur, Johor Bahru, Shah Alam, dan penduduk yang ada dengan mengambil kira kemampuan
(ii) Laut serta lautan – berlaku pertukaran tenaga
sistem litosfera dengan sistem hidrosfera. Air Kota Kinabalu. teknologi bagi menjana sumber alam tersebut bagi tempoh
dan jisim antara sistem hidrologi dengan sistem
hujan akan turun ke permukaan bumi dan berlaku Bandar satelit Bandar yang bergantung kepada industri
atmosfera, iaitu sejatan (tenaga haba pendam) tertentu.
larian air permukaan. Larian air permukaan dan kerpasan (jisim) tempatan, tetapi ada perkaitan ekonomi dan struktur jaringan
akan bertambah jelas atau meningkat apabila (iii) Pokok sebagai komponen biosfera – sistem akar perhubungan dan pentadbiran dengan sesebuah  bandar
permukaan bumi tidak dilitupi tumbuhan dan E
pokok menyerap jisim air bawah tanah – disalur raya  yang berhampiran. Bandar satelit biasanya dianggap
kadar resapan tanah berkurangan. Ekuinoks Masa apabila kedudukan matahari tegak di atas
ke batang dan dahannya – terus ke daunnya menyokong bandar raya yang berhampiran itu secara timbal
(iii) Cegatan silara adalah interaksi antara sistem
– proses transpirasi melepaskan wap air pada balik atau saling menyokong sesama sendiri. kepala di Garisan Khatulistiwa.
biologi dengan sistem hidrosfera. Air hujan akan ruang stomata. Emigrasi Penghijrahan keluar penduduk dari sebuah negara
turun ke bumi dan di kawasan yang dilitupi (iv) Tasik – tenaga matahari masuk ke dalam dasar Bandar Petempatan pusat yang mempunyai penduduk
tumbuhan. Proses ini berlaku apabila hujan melebihi 10 000 orang seperti yang ditetapkan dalam banci ke negara lain.
tasik – tumbuhan akuatik menjalankan proses
turun di kawasan yang ada tumbuhan. Air hujan penduduk. Di Malaysia, bandar diklasifikasikan mengikut
fotosintesis – serap karbon dioksida – bebaskan
akan jatuh di atas daun, kemudian ke ranting, oksigen saiz penduduk, iaitu bandar kecil ( 30 000 orang), bandar F
dahan, dan batang tumbuhan serta terus ke akar [12] sederhana (30 000 – 500 000 orang), bandar besar (500 000 – Fauna Sumber binatang atau haiwan yang lazimnya tinggal di
sehingga air akan meresap ke dalam tanah. 1 000 000 orang), dan bandar raya metropolitan ( 1 000 000 dalam hutan sebagai habitatnya.
Soalan 2 orang). Fertiliti Tahap kesuburan wanita untuk melahirkan anak;
Soalan Esei (a) Sistem terbuka Bandar raya global Dikenal sebagai bandar raya dunia atau bergantung kepada usia perkahwinan. Semakin muda usia
Soalan 1 bandar raya alfa. Bandar raya global ditentukan dengan perkahwinan, maka tahap fertiliti semakin tinggi.
(a) (i) Sistem atmosfera – tenaga matahari menyebabkan mengesan titik pertemuan yang penting di dalam sistem Flora Sumber tumbuh-tumbuhan semula jadi yang meliputi
ekonomi global. Sesebuah bandar raya itu akan ditakrifkan
perbezaan tekanan udara; tekanan udara rendah sebagai bandar raya global apabila sesebuah bandar raya itu pelbagai jenis pokok, kulat, paku pakis yang tumbuh di
berlaku apabila jumlah tenaga matahari tinggi – T
J dikatakan memiliki sifat khusus dan unggul sebagai pusat dalam hutan.
angin akan bergerak ke kawasan tekanan rendah J
daripada tekanan tinggi perdagangan, pusat kewangan antarabangsa, dan pusat
(ii) Sistem atmosfera – tenaga matahari menyebabkan T T perindustrian. Terdapat empat bandar raya global di dunia, G
berlaku proses sejatan – proses pemeluwapan – iaitu London, Paris, New York, dan Tokyo. Gelinciran Rekahan di kerak bumi akibat kuasa himpitan dan
bentuk awan hujan – kerpasan akan turun dalam T T Batuan enapan Batuan yang terjadi melalui proses regangan.
J J J penyimenan dan pemadatan bahan fosil.
J
bentuk hujan atau salji di kawasan tertentu
(iii) Sistem hidrologi – tenaga matahari menjana
T
pelbagai proses dalam kitar hidrologi dan berlaku
perubahan dari segi jisim air – antaranya proses
sejatan, sejatpeluhan, pemeluwapan, kerpasan,
larian air permukaan, dan aliran air bawah tanah 478

(iv) Sistem geomorfologi – tenaga matahari memanas Berlaku pertukaran jisim dan tenaga antara sistem
dan memecah jisim batuan melalui proses tersebut dengan persekitarannya. Contohnya, kitaran
luluhawa, terutama luluhawa fizikal – seperti
hidrologi yang melibatkan beberapa proses seperti
450
iii
00 PEND GEOG STPM New.indd 3 28/07/2021 11:14 AM

Jadual Analisis Kertas Soalan STPM


Geografi Penggal 1


KERTAS 942/1

Tahun
Tajuk
2015 2016 2017 2018
BAHAGIAN A: ALAM SEKITAR FIZIKAL

1 Sistem Bumi
1.1 Konsep Sistem 1 (a), (b)

1.2 Sistem Suria
1.3 Kedudukan Bumi dalam Sistem Suria 2 (a), (b)
1 (a), (b) (i),
1.4 Tenaga 2 (a)
(ii), (c)
1.5 Peranan Tenga Suria terhadap Proses 1 (c), (d) 2 (b) 1 (d) (i), (ii)
Fizikal dan Hidupan di Bumi 2 (a), (b) 2 (a), (b)

2 Sistem Geomorfologi
2.1 Pengenalan kepada Proses Geomorfologi
2.2 Konfigurasi Bentuk Muka Bumi 3 (a) (i), (ii) 3 (b) (i), (ii) 1 (a), (b), (c)

2.3 Pembentukan Landskap di Kawasan 3 (a) (i), (ii), 3 (a) (i), (ii),
Tropika Lembap 3 (b) (i), (ii) 1 (a), (b), (c) (b) (i), (ii) (b) (i), (ii)
2.4 Kaitan Sistem Geomorfologi dengan 3 (a)(i), (ii)
Manusia
2.5 Kemahiran Amali Sistem Geomorfologi
BAHAGIAN B: ALAM SEKITAR MANUSIA

1 Penduduk
1.1 Konsep Penduduk 4 (a), (b)

1.2 Taburan Penduduk
1.3 Pertumbuhan Penduduk 5 (a), (b)
1.4 Migrasi 4 (a), (b), (c)

1.5 Penduduk dan Sumber Alam 5 (a), (b) 5 (a), (b)
2 Transformasi Desa dan Pembandaran

2.1 Transformasi Desa 4 (a), (b), (c) 6 (b) 5 (a) (i), (ii), 6 (a), (b)
(b)
4 (a), (b), (c)
2.2 Bandar dan Pembandaran 6 (a), (b) 6 (a)
6 (a), (b)




iv





05 Jadual Analisis.indd 4 3/27/18 4:21 PM

Skim Pentaksiran STPM






Kod dan
Penggal Markah
Pengajian Nama Jenis Ujian (Wajaran) Masa Pentadbiran
Kertas

942/1 Ujian Bertulis 80 (32%) 2 jam Pentaksiran berpusat
Geografi
Penggal 1 Bahagian A: Geografi Alam 40
Sekitar Fizikal

Soalan berstruktur
1 soalan diberikan
Soalan wajib dijawab

Soalan esei
2 soalan diberikan
Penggal Jawab 1 daripada 2 soalan
Pertama

Bahagian B: Geografi Alam 40
Sekitar Manusia

Soalan berstruktur
1 soalan diberikan
Soalan wajib dijawab
Soalan esei
2 soalan diberikan
Jawab 1 daripada 2 soalan






























v





02 SKIM GEOG PRA-U.indd 5 3/27/18 4:08 PM

KANDUNGAN







BAHAGIAN A: Bab
4 Tenaga 30
Geografi Alam Sekitar Fizikal 1 • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

4.1 Konsep Tenaga 31
Tema 1: Sistem Bumi
4.2 Jenis Tenaga dan Puncanya 31
Rumusan 36
Bab
1 Konsep Sistem 2 Praktis STPM 4 37
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
1.1 Konsep Sistem 3 Bab Peranan Tenaga Suria terhadap Proses
38
Fizikal dan Hidupan di Bumi
1.2 Jenis-jenis Sistem 3 5 • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
1.3 Interaksi antara Sistem Alam Sekitar Fizikal 6
5.1 Pengenalan 39
Rumusan 6
5.2 Peranan Tenaga Suria terhadap Proses 39
Praktis STPM 1 6
Fizikal
5.3 Peranan Tenaga Suria terhadap Hidupan
di Bumi 41
Bab
2 Sistem Suria 8 Rumusan 45
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
Praktis STPM 5 46
2.1 Sistem Suria 9
Tema 2 : Sistem Geomorfologi
2.2 Planet-planet dalam Sistem Suria 12
Rumusan 16 Bab Pengenalan kepada Proses
47
Geomorfologi
Praktis STPM 2 16 6 • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
6.1 Pengenalan kepada Proses Geomorfologi 48
Bab Kedudukan Bumi dalam Sistem 6.2 Proses-proses Geomorfologi 48
3 Suria 18 Rumusan 51
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
Praktis STPM 6 51
3.1 Kedudukan Bumi dalam Sistem Suria 19
3.2 Bukti Bumi Berbentuk Sfera 19
Bab
3.3 Pergerakan Bumi 20 7 Konfigurasi Bentuk Bumi 52
Rumusan 28 • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
Praktis STPM 3 29 7.1 Konfigurasi Bentuk Bumi 53
7.2 Batuan 58





vi





03 KAND GEOG PRA-U.indd 6 3/27/18 4:11 PM

7.3 Proses Endogenetik 64 10.4 Memplot dan Mentafsir Garisan Kontur 177
7.4 Hanyutan Benua 78 Contoh Soalan dan Jawapan 180
Rumusan 86 Praktis STPM 10 189
Praktis STPM 7 88

BAHAGIAN B:
Bab Pembentukan Landskap di Kawasan
8 Tropika Lembap 90 Geografi Alam Sekitar Manusia 192
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
Tema 1: Penduduk
8.1 Pengenalan 91
8.2 Luluhawa Kimia 91 Bab
11 Konsep Penduduk 193
8.3 Luluhawa Fizikal / Mekanikal 93 • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
8.4 Luluhawa Organik / Biologi 97 11.1 Konsep Penduduk 194
8.5 Pergerakan Jisim 102 11.2 Penduduk sebagai Sumber 194
8.6 Konsep Lembangan Saliran 110 11.3 Penduduk sebagai Agen Perubahan 198

8.7 Proses dan Bentuk Bumi Lembangan Rumusan 202
Saliran 110
Praktis STPM 11 203
8.8 Konsep Pinggir Pantai dan Pantai Seimbang 131

8.9 Proses dan Bentuk Bumi Pinggir Pantai 133 Bab
Rumusan 150 12 Taburan Penduduk 204
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
Praktis STPM 8 151
12.1 Konsep Taburan dan Kepadatan Penduduk 205

Bab Kaitan Sistem Geomorfologi 12.2 Taburan Penduduk Dunia 205
9 dengan Manusia 154
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 12.3 Taburan Penduduk Asia Tenggara 214
12.4 Taburan Penduduk Malaysia 218
9.1 Potensi Sistem Geomorfologi (Bentuk Muka
Bumi) kepada Aktiviti Manusia 155 Rumusan 228
9.2 Halangan Sistem Geomorfologi kepada Praktis STPM 12 228
Aktiviti Manusia 159
Rumusan 159 Bab
13 Pertumbuhan Penduduk 230
Praktis STPM 9 160 • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

13.1 Pertumbuhan Penduduk Dunia, Asia
Bab Kemahiran Amali Sistem Pasifik, dan Malaysia 231
10 Geomorfologi 161
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 13.2 Faktor-faktor Pertumbuhan Penduduk 237

10.1 Mentafsir Peta Topografi, Peta Lakar, 13.3 Konsep Kependudukan 248
Fotograf 162 13.4 Kesan Pertumbuhan Penduduk 250
10.2 Melukis Profil Rentas dan Profil Panjang 13.5 Penduduk dan Pembangunan 268
Sungai 164
Rumusan 283
10.3 Mengira Kecerunan, Keluasan, Lampauan
Tegak, dan Relief Bandingan 170 Praktis STPM 13 283



vii





03 KAND GEOG PRA-U.indd 7 3/27/18 4:11 PM

Bab 17.2 Dasar dan Strategi Pembangunan Desa 380
14 Migrasi 285 17.3 Proses Perubahan Desa di Malaysia 387
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
17.4 Kesan Transformasi Desa terhadap
14.1 Konsep Migrasi 286 Penduduk dan Alam Sekitar 392

14.2 Migrasi Dalaman 287 Rumusan 395
14.3 Migrasi Antarabangsa 298 Praktis STPM 17 395
Rumusan 306
Praktis STPM 14 306
Bab
18 Bandar dan Pembandaran 397
Bab • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
15 Penduduk Sumber Alam 308
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 18.1 Pengertian Bandar dan Pembandaran 398

15.1 Pengenalan Umum Komponen Alam 18.2 Pembandaran di Malaysia 404
Sekitar Fizikal 309 18.3 Peranan Bandar dalam Pembangunan 408
15.2 Alam Sekitar Fizikal sebagai Sumber Alam 311
18.4 Kesan Pembandaran terhadap Guna Tanah,
15.3 Daya Tampung Persekitaran Fizikal 314 Penduduk dan Alam Sekitar 413
Rumusan 326 Rumusan 418

Praktis STPM 15 326 Praktis STPM 18 418


Bab
16 Kemahiran Amali Penduduk 328 Bab Kemahiran Amali Transformasi
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 19 Desa dan Pembandaran 420
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
16.1 Mengira Kepadatan dan Pertumbuhan
Penduduk 329 19.1 Membina dan Mentafsir Graf 421
16.2 Melukis, Melabel, dan Mempersembahkan 19.2 Membina dan Mentafsir Peta 427
Data dalam Bentuk Graf, Carta, dan Peta 331
19.3 Mentafsir Peta Topografi dari Aspek
Contoh Soalan dan Jawapan 358 Landskap Budaya 433
Praktis STPM 16 374
Contoh Soalan dan Jawapan 438
Praktis STPM 19 443
Tema 2: Transformasi Desa dan Pembandaran


Bab Kertas Model STPM 446
17 Transformasi Desa 376
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Jawapan 450

17.1 Transformasi Desa di Malaysia 377 Glosari 478










viii





03 KAND GEOG PRA-U.indd 8 3/27/18 4:11 PM

BAB

1





GEOGRAFI ALAM





SEKITAR FIZIKAL







Tema 1: Sistem Bumi


Tema 2: Sistem Geomorfologi






















































01A GEOG PRA-U P1.indd 1 3/27/18 4:34 PM

Tema 1: Sistem Bumi
BAB

1 KONSEP SISTEM











PENGENALAN

Bab ini mentakrifkan konsep sistem serta menerangkan konsep sistem dalam konteks persekitaran
fizikal. Bab ini juga menjelaskan ciri-ciri sistem yang terdapat dalam sistem bumi dan menerangkan
jenis-jenis sistem bumi yang terdiri daripada sistem terpencil, sistem tertutup, dan sistem terbuka.













Peta Konsep





KONSEP SISTEM






Konsep sistem Jenis-jenis sistem Interaksi antara sistem






Sistem terpencil Sistem tertutup Sistem terbuka


























01A GEOG PRA-U P1.indd 2 3/27/18 4:34 PM

Geografi Penggal 1 STPM Bab 1 Konsep Sistem

1.1 Konsep Sistem Hasil Pembelajaran
• Mentakrifkan konsep BAB
1 Sistem adalah satu set himpunan objek atau angkubah yang berada sistem 1
dalam satu sempadan arbitari. • Menerangkan konsep
sistem dalam konteks
2 Sistem mempunyai interaksi antara angkubah kerana sifatnya yang persekitaran fizikal
saling berkait antara angkubah.
3 Angkubah dalam sesebuah sistem mempunyai tenaga dan bahan yang
dapat masuk dan keluar dari sistem tersebut. ‘09/‘13/‘15
4 Secara umumnya, sistem mempunyai sempadan, elemen, atribut,
dan perhubungan. Sempadan adalah had sesuatu sistem, manakala
elemen adalah komponen yang terdapat dalam sesuatu sistem
dan atribut pula adalah sifat-sifat utama elemen seperti cerun, tekstur Galeri Info
tanih, dan kepadatan saliran. Sistem bumi dibahagikan
5 Sistem bumi mengandungi subsistem seperti hidrologi, ekologi, kepada empat sistem, iaitu
• Sistem geomorfologi
geomorfologi, dan atmosfera yang saling berinteraksi. (litosfera)
6 Sistem-sistem bumi mempunyai sempadannya sendiri dan memiliki – mengkaji saling kaitan
sifat pemulihan kendiri. antara proses, faktor, dan
bentuk di atas permukaan
bumi
• Sistem atmosfera
– mengkaji saling kaitan
1.2 Jenis-jenis Sistem antara unsur-unsur iklim
dan cuaca
• Sistem hidrologi (hidrosfera)
1 Pada umumnya terdapat tiga jenis sistem dalam dunia ini, iaitu: – mengkaji tentang air
(a) Sistem terpencil sama ada di ruang
litosfera atau atmosfera
(i) Sistem ini terasing daripada kawasan sekeliling. • Sistem ekologi (biosfera)
(ii) Dalam sistem ini tidak berlaku sebarang perpindahan tenaga – mengkaji habitat
dan bahan jisim dari dalam sistem kepada alam sekitar atau fauna dan flora yang
dibahagikan kepada
alam sekitar ke dalam sistem. ekosistem-ekosistem
(iii) Sistem ini merupakan sesuatu yang dicipta dalam uji kaji yang berantaian antara
makmal sains. satu sama lain




J J
T – Tenaga T T
J – Jisim

J J

T


Rajah 1.1 Sistem terpencil bumi
(b) Sistem tertutup
(i) Pertukaran tenaga tanpa pertukaran jisim ‘15
• Sistem ini mempunyai sempadan yang menghalang
kemasukan bahan lain dari luar, kecuali kemasukan tenaga.



3






01A GEOG PRA-U P1.indd 3 3/27/18 4:34 PM

Geografi Penggal 1 STPM Bab 1 Konsep Sistem

Petua Pemeriksa • Sistem ini akan terhenti jika tidak ada tenaga yang dibekalkan
BAB Pelajar perlu tahu kepadanya.

1 menjelaskan perbezaan • Bumi merupakan satu sistem tertutup kerana hanya tenaga
solar dapat memasuki ruang atmosfera bumi dan tenaga
antara sistem tertutup
dengan sistem terbuka. bumi dipancarkan ke angkasa lepas.
• Lapisan atmosfera yang tertinggi dari permukaan bumi
menjadi sempadan sistem bumi.
Sistem • Dianggarkan hampir tidak ada pertukaran jisim antara
Satu set himpunan objek yang sistem bumi dengan sistem angkasa lepas. Namun begitu
berstruktur, berkait antara
satu sama lain supaya dapat terdapat juga meteorit yang terjatuh ke permukaan bumi.
bertindak sebagai satu operasi
bersama-sama sebagai satu
organisasi yang kompleks. T
Sebahagian daripada J
angkubah tersebut bergantung
kepada angkubah lain. T – Tenaga T T
J – Jisim
T T
J J
T

Rajah 1.2 Sistem tertutup bumi
(ii) Edaran jisim tanpa pertukaran jisim dengan sistem angkasa lepas
• Elemen-elemen yang terdapat dalam bumi mengalami satu
sistem yang tertutup.
• Bumi dianggarkan telah mengelilingi matahari selama lebih
daripada empat bilion tahun.
• Dalam proses ini, jisim bumi telah bertukar daripada satu
bentuk kepada bentuk yang lain. Contohnya, sejatan air dari
INFO lautan yang membentuk awan dan kemudiannya menjadi
Untuk mendapatkan maklumat wap air yang turun dalam bentuk salji atau hujan.
lanjut tentang sistem bumi, • Walau bagaimanapun, tidak semua air lautan yang bertukar
layari:
menjadi salji. Hal ini demikian kerana bumi melalui proses
• https://en.wikipedia.org/wiki/
Earth_system_science edaran air, edaran batuan, dan edaran karbon.
• Melalui proses edaran air, hujan disalirkan ke sungai yang
membawa air hujan kembali ke lautan.
• Melalui proses edaran batuan, bahan sedimen diangkut
semula ke permukaan tanah melalui proses aktiviti gunung
berapi.
• Dalam proses edaran karbon pula, melalui proses respirasi,
hidupan-hidupan di bumi menukarkan glukosa kepada
bentuk CO .
2
• Proses pengitaran bahan jisim yang baharu dan bahan jisim
yang lama tidak disalurkan ke angkasa lepas dalam sistem
bumi.
• Hal ini demikian kerana bumi merupakan satu sistem
tertutup yang sempurna. Misalnya, bahan meteorit
yang boleh sampai ke permukaan bumi hanya 0.000001
peratus daripada jumlah besar jisim bumi semenjak
tiga bilion tahun yang lepas.


4






01A GEOG PRA-U P1.indd 4 3/27/18 4:34 PM

Geografi Penggal 1 STPM Bab 1 Konsep Sistem

(c) Sistem terbuka ‘15
(i) Mempunyai sempadan yang membenarkan kemasukan bahan BAB
dan tenaga.
(ii) Tenaga dan bahan ini saling berinteraksi untuk menggerakkan Petua Pemeriksa 1
sistem.
(iii) Sebarang perubahan yang berlaku terhadap bahan Pelajar hendaklah tahu
menghuraikan sistem
atau tenaga akan menyebabkan sistem ini berubah dan terbuka, sistem tertutup,
mencapai keseimbangan yang baharu. Contoh sistem dan sistem terpencil dengan
terbuka ialah sistem hidrologi. menggunakan gambar rajah.
(iv) Kitaran air bermula dengan proses sejatan permukaan badan-
badan air dan sejat peluhan oleh tumbuh-tumbuhan ke udara
akibat penerimaan tenaga matahari.
(v) Wap-wap air ini akan mengalami pemeluwapan dan seterusnya
berlaku kejadian hujan.
(vi) Lautan merupakan satu sistem terbuka. Terdapat pertukaran
tenaga antara sistem lautan dengan sistem atmosfera, iaitu input
radiasi solar dan output radiasi lautan dan juga pertukaran Berdasarkan contoh yang
khusus, tunjukkan kesan
jisim, iaitu kerpasan sebagai input dan sejatan sebagai output. terhadap sistem-sistem fizikal
yang lain apabila sesuatu
sistem mengalami perubahan.

T
J
J
T – Tenaga T T
J – Jisim
T T
J J J J
T


Rajah 1.3 Sistem terbuka bumi
(vii) Organisma yang hidup dalam sesuatu ekosistem juga merupakan
sistem terbuka kerana organisma-organisma ini menggunakan
input jisim dan mengeluarkan output jisim.
(viii) Organisma ini juga turut menerima haba dan menghasilkan
haba. Contohnya, pokok. Pokok merupakan sistem terbuka
kerana pokok mempunyai sempadan sistem yang merupakan
bentuk pokok tersebut. Pokok juga boleh meresap air bawah
tanah melalui akarnya yang disalurkan ke batang dan daun
pokok lalu dilepaskan ke atmosfera sebagai wap air melalui
proses transpirasi. Tenaga matahari diserap oleh daun pokok
melalui proses fotosintesis. Tenaga kemudiannya dikeluarkan
ketika proses respirasi, iaitu pembakaran tenaga kimia yang
terdapat dalam tisu pokok.
(ix) Selain itu, sistem tasik juga merupakan sistem terbuka. Input
tenaga daripada penembusan cahaya matahari ke dalam
tasik membolehkan tumbuhan akuatik menjalankan proses
fotosintesis dan output tenaga daripada radiasi haba tasik ke
atmosfera.


5






01A GEOG PRA-U P1.indd 5 3/27/18 4:34 PM

Geografi Penggal 1 STPM Bab 1 Konsep Sistem

1.3 Interaksi antara Sistem Alam
BAB Berdasarkan contoh yang Sekitar Fizikal

1 khusus, tunjukkan kesan
terhadap sistem-sistem fizikal
yang lain apabila sesuatu 1 Sistem geomorfologi, sistem atmosfera, sistem hidrologi, dan sistem
sistem mengalami perubahan.
ekologi saling berinteraksi antara satu sama lain dalam hubungan yang
kompleks.
2 Jika berlaku kitaran hidrologi, proses sejatan berlaku di permukaan
air, diikuti oleh proses pemeluwapan dan kerpasan pula berlaku dalam
sistem atmosfera. Kemudian, berlaku proses cegatan silara dari tumbuh-
tumbuhan dalam sistem ekologi. Seterusnya, larian air permukaan
berlaku dalam sistem geomorfologi. Akhirnya, proses aliran air bawah
tanah dan akuifer berlaku dalam sistem hidrologi.
3 Sebarang perubahan yang dialami oleh sesebuah sistem akan
mempengaruhi sistem-sistem yang lain dan boleh mengganggu
persekitaran fizikal sesuatu kawasan.

Rumusan




1 Sistem mempunyai angkubah yang saling berkaitan dalam sempadan yang tersendiri.
2 Ciri-ciri sistem akan menentukan kewujudan sesuatu sistem dalam mencari keseimbangan sistem.
3 Sistem terbahagi kepada sistem tertutup, sistem terpencil, dan sistem terbuka.
4 Sistem terpencil mempunyai sempadan sistem yang tertutup. Tenaga dan bahan hanya bergerak dalam
sistem itu sahaja.
5 Sistem tertutup mempunyai sempadan. Hanya tenaga yang boleh keluar masuk melintasi sempadannya.
6 Sistem terbuka pula mempunyai sempadan yang nyata dan tenaganya bebas keluar masuk melintasi
sempadannya.
7 Dalam persekitaran fizikal, ada empat sistem yang boleh mempengaruhi antara satu sama lain, iaitu hidrologi,
ekologi, atmosfera dan geomorfologi.




























6






01A GEOG PRA-U P1.indd 6 3/27/18 4:34 PM

Geografi Penggal 1 STPM Bab 1 Konsep Sistem

PRAKTIS STPM 1 BAB


1
Soalan Struktur

1 (a) Apakah yang dimaksudkan dengan konsep sistem? [3]







(b) Senaraikan tiga jenis sistem. [3]
(i)
(ii)

(iii)

(c) Jelaskan bagaimana interaksi antara alam sekitar menghasilkan proses yang berikut:
(i) Proses sejatan: [3]








(ii) Larian air permukaan: [3]








(iii) Cegatan silara: [3]









Soalan Esei

1 (a) Nilaikan bagaimana tenaga matahari berperanan dalam menggerakkan sistem bumi. [13]
(b) Beri empat contoh sistem terbuka yang terdapat dalam alam sekitar fizikal. [12]


2 (a) Lukis dan jelaskan ciri-ciri sistem terbuka, sistem tertutup, dan sistem terpencil dalam alam
sekitar fizikal. [12]
(b) Bincangkan empat sistem yang terdapat dalam sistem bumi. [13]





7






01A GEOG PRA-U P1.indd 7 3/27/18 4:34 PM

Tema 1: Sistem Bumi
BAB

4 TENAGA











PENGENALAN

Bab ini mentakrifkan konsep tenaga di samping membawa pelajar mengenal pasti punca dan jenis
tenaga. Bab ini turut mendedahkan perbezaan antara tenaga eksogenik dengan tenaga endogenik.
Tenaga eksogenik merupakan tenaga yang berpunca daripada luar bumi, iaitu daripada matahari.
Tenaga endogenik merupakan tenaga dalaman yang berpunca daripada perut bumi.








Peta Konsep



TENAGA







Konsep tenaga Punca dan jenis tenaga Perbezaan antara
tenaga eksogenik
dengan tenaga
endogenik





Daripada matahari Daripada bumi







Tenaga kinetik Tenaga kimia Tenaga kinetik Tenaga kimia




Tenaga radiasi Tenaga elektrik Tenaga Tenaga
keupayaan geoterma











04A GEOG PRA-U P1.indd 30 3/27/18 10:25 AM

Geografi Penggal 1 STPM Bab 4 Tenaga

4.1 Konsep Tenaga Hasil Pembelajaran

Mentakrifkan konsep tenaga
1 Tenaga dapat didefinisikan sebagai satu daya atau kemampuan untuk
menghasilkan kerja atau aktiviti.
2 Tenaga tidak dapat diukur secara langsung. Namun begitu, kita dapat
mengukurnya dengan berapa banyak kerja yang dapat dilakukan semasa
tenaga berubah daripada satu bentuk kepada bentuk yang lain.
3 Unit ukuran tenaga ialah Btu, joule, dan kalori.
4 Tenaga tidak dapat dicipta atau dimusnahkan. Jumlah besar tenaga
sesuatu sistem tidak berubah. Tenaga
5 Walau bagaimanapun, tenaga ini boleh ditukar daripada satu bentuk Satu daya atau kemampuan
kepada bentuk yang lain. untuk melakukan sesuatu kerja BAB
atau menghasilkan sesuatu.
6 Contoh tenaga yang lain ialah tenaga kinetik, tenaga kimia, tenaga haba, 4
dan tenaga keupayaan.





4.2 Jenis Tenaga dan Puncanya Hasil Pembelajaran
• Mengenal pasti punca dan
jenis tenaga
Jenis-jenis Tenaga • Membezakan tenaga
eksogenik dengan tenaga
Tenaga dapat dikelaskan kepada dua jenis tenaga, iaitu: endogenik
1 Tenaga endogenik
(a) Merupakan satu proses daripada dalaman bumi yang digerakkan ‘14
oleh haba radioakti f.
(b) Tindakannya menghasilkan gangguan tektonik di permukaan bumi.
(c) Hasil tindak balasnya ialah permukaan bumi mengalami kedutan Petua Pemeriksa
yang seterusnya membentuk sistem gunung-ganang, gempa bumi, Pelajar perlu tahu
dan aktiviti-aktiviti gunung berapi. menghuraikan punca tenaga
endogenik dan menerangkan
(d) Contoh tenaga endogenik yang berpunca dari dalam bumi ialah proses yang berpunca
tenaga nuklear dan tenaga geoterma. daripada tenaga endogenik
2 Tenaga eksogenik ‘12
(a) Merupakan satu proses yang berpunca daripada luar permukaan
bumi, terutamanya matahari.
(b) Matahari mempengaruhi unsur-unsur iklim dan cuaca yang
seterusnya mempengaruhi agen-agen geomorfologi seperti
pancaran matahari, hujan, air mengalir, ombak, angin, dan lain-lain. Nyatakan perbezaan antara
(c) Keadaan ini telah menghasilkan kepelbagaian bentuk muka bumi di tenaga endogenik dengan
tenaga eksogenik.
permukaan bumi.
(d) Contoh tenaga eksogenik yang berpunca daripada matahari ialah
tenaga suria (tenaga solar), tenaga hidroelektrik, tenaga angin, dan
tenaga ombak.





31






04A GEOG PRA-U P1.indd 31 3/27/18 10:25 AM

Geografi Penggal 1 STPM Bab 4 Tenaga

Punca-punca Pelbagai Contoh Tenaga
1 Tenaga nuklear

Dua jenis tenaga yang ada di (a) Tenaga nuklear juga dikenal sebagai tenaga atom. Tenaga nuklear
dalam sistem bumi ialah: boleh dijana melalui tindak balas dalam nukleus atom uranium
• tenaga eksogenik yang boleh yang menjadi sumber utama untuk menyediakan tenaga nuklear
berubah bentuk menjadi
tenaga kimia, tenaga kinetik, sama ada tindak balas pembelahan nukleus ataupun tindak balas
dan tenaga potensi pelakuan nukleus.
• tenaga endogenik yang
berpunca daripada dalam (b) Uranium biasanya diperoleh dari negara-negara seperti Australia,
perut bumi seperti tenaga Kazakhstan, Kanada, dan Amerika Syarikat (AS).
seismik dan volkanik
(c) Tenaga nuklear boleh menjana tenaga elektrik. Loji komersial
menggunakan reaksi pembelahan nuklear untuk menghasilkan
BAB elektrik. Reaktor utiliti elektrik memanaskan air untuk
4 menghasilkan wap, yang kemudiannya digunakan untuk
menghasilkan tenaga elektrik.
(d) Malah tenaga nuklear dikatakan dapat menjana tenaga dalam
jumlah yang banyak dan pada satu jangka masa yang panjang
berbanding dengan penjanaan tenaga elektrik menggunakan
bahan api fosil seperti petroleum dan arang batu.
(e) Tenaga nuklear juga digunakan oleh kebanyakan kapal laut
INFO tentera dan beberapa kapal awam serta kenderaan angkasa yang
telah dilancarkan seperti RORSAT kepunyaan Soviet dan SNAP-
Untuk mendapatkan
maklumat lanjut tentang 10A kepunyaan Amerika.
tenaga endogenik dan
eksogenik, layari: (f) Dalam bidang perubatan, teknologi nuklear sudah digunakan
dalam Magnetic Resonance Imaging (MRI) yang menggunakan
• https://goo.gl/2BZzwn
sumber tenaga nuklear untuk mengesan penyakit berbahaya pada
manusia seperti ketumbuhan otak, kanser tulang, dan penyakit
kanser yang lain. Begitu juga untuk membuat diagnosis penyakit
menggunakan radioisotop nuklear. Malah boleh digunakan
dalam pensterilan alatan perubatan lebih sempurna.
(g) Dalam bidang pertanian, tenaga nuklear boleh mengurangkan
serangga perosak menggunakan keadah kawalan biologi. Sinar
gamma boleh memandulkan serangga perosak jantan, walaupun
proses mengawan berlaku tetapi tiada berlaku penghasilan
zuriat. Selain itu, boleh menghasilkan baka tanaman yang lebih
bermutu melalui proses mutasi aruhan yang boleh mengubah
gen tanaman.
(h) Dalam bidang perindustrian, tenaga nuklear digunakan untuk
mengukur kepadatan tembakau dan coklat, mengukur ketebalan
kertas dan pengeluaran sarung tangan getah, dan sebagainya.
(i) Dalam bidang ketenteraan, teknologi nuklear sering
disalahgunakan untuk membuat senjata nuklear seperti bom
atom dan peluru berpandu nuklear oleh kuasa-kuasa besar
seperti Amerika Syarikat dan Rusia.


32






04A GEOG PRA-U P1.indd 32 3/27/18 10:25 AM

Geografi Penggal 1 STPM Bab 4 Tenaga

2 Tenaga geoterma
(a) Pembentukan geiser, pancutan air panas, dan lain-lain yang terhasil
daripada letusan gunung berapi dapat menjana tenaga geoterma.
(b) Telaga digerudi sehingga sampai ke sumber tenaga, iaitu air bawah
tanah yang panas.
(c) Wap dari air panas akan disalurkan untuk memusingkan turbin
yang boleh menghasilkan tenaga elektrik.








BAB
4








Foto 4.1 Pancutan air panas Foto 4.2 Geiser

(d) Pada tahun 1999, terdapat kira-kira 204 kilang geoterma di Amerika
Syarikat. Reykjavik, iaitu ibu negara Iceland mendapat tenaga
elektrik daripada tenaga geoterma.

(e) Reykjavik digelar “Teluk Wap” (Bay of Steam) kerana mempunyai
banyak kolam air panas yang mengeluarkan wap.
(f) Sumber tenaga yang dihasilkan daripada kolam tenaga geoterma
bersuhu lebih daripada 200°C digunakan untuk menghasilkan
tenaga elektrik.

(g) Pada masa ini, terdapat 26 kawasan geoterma bersuhu tinggi, 250
bersuhu rendah, dan kira-kira 6 000 kolam air panas.


3 Tenaga suria
(a) Telah diketahui umum matahari telah membekalkan tenaga kepada
bumi selama berbilion-bilion tahun lalu hinggalah sekarang. Tenaga
suria yang diterima bumi ialah tenaga radiasi yang memancar ke
bumi dalam bentuk gelombang pendek.
(b) Tenaga suria merupakan sumber tenaga yang menggerakkan sistem-
sistem yang ada di bumi. Sebenarnya tenaga suria boleh ditukarkan
menjadi bentuk tenaga yang lain seperti tenaga haba dan elektrik.
(c) Tenaga suria ditukar kepada tenaga elektrik dengan dua cara:
(i) Alat Voltan Foto (PV) atau ‘sel-sel suria’ yang dipasang di
bumbung rumah untuk memerangkap cahaya matahari dan
menukarkan cahaya matahari terus kepada tenaga elektrik.



33






04A GEOG PRA-U P1.indd 33 3/27/18 10:25 AM

Geografi Penggal 1 STPM Bab 4 Tenaga

(ii) Loji Kuasa Suria atau Concentrating Solar Power Plants yang
menggunakan tenaga suria untuk memanaskan cecair, iaitu
air ke satu suhu yang amat tinggi untuk menghasilkan stim.
Stim disalurkan dan ditukarkan kepada tenaga mekanikal
atau kinetik dalam turbin dan kemudian kepada elektrik oleh
generator yang disambungkan kepada turbin.
(d) Tenaga suria yang juga dikenal sebagai tenaga solar boleh
digunakan untuk kesejahteraan manusia dan dapat mengurangkan
masalah pencemaran yang dihasilkan oleh tenaga fosil yang lain.
Antara kegunaannya adalah seperti berikut:
(i) Memanaskan air di rumah, bangunan atau kolam renang
(ii) Memanaskan ruang di dalam rumah, rumah hijau, dan
BAB bangunan-bangunan lain
4 (iii) Menggerakkan kenderaan di jalan raya seperti kereta dan
motosikal serta kereta api aliran ringan yang semakin
bertambah dan amat diperlukan untuk mengurangkan
kebergantungan terhadap tenaga bahan api fosil yang semakin
berkurangan

4 Tenaga hidroelektrik
(a) Terhasil apabila air mengalir menerusi saluran yang dibina di
kawasan empangan, kemudian menolak dan memusingkan bilah
turbin untuk memutarkan generator bagi menghasilkan tenaga
elektrik.
(b) Bagi menghasilkan tenaga hidroelektrik, memerlukan sungai yang
mengalir deras dengan isi padu yang banyak dan air dikumpulkan
dan disimpan di dalam takungan berbentuk empangan, kemudian
dilepaskan untuk menjanakannya.
(c) Contoh empangan hidroelektrik yang terdapat di Malaysia ialah
Empangan Kenyir di Terengganu dan Empangan Chenderoh dan
Temenggor di Perak. Empangan ini bukan sahaja menghasilkan
tenaga elektrik, tetapi merupakan kawasan pelancongan yang
dapat menjana sektor tertier yang terdapat di Malaysia hari ini.
(d) Penggunaan tenaga hidroelektrik amat bersih dan murah, serta
dapat mengekalkan kualiti udara alam sekitar manusia dan alam
sekitar fizikal. Masalah pencemaran udara dapat dikurangkan dan
masalah kesan rumah hijau juga akan berakhir.

5 Tenaga angin
(a) Angin boleh dijana bagi mengeluarkan tenaga elektrik. Penjanaan
berlaku apabila angin yang bertiup akan memusingkan bilah kipas
pada turbin angin. Bilah kipas akan menggerakkan gandar yang
disambungkan pada generator dan terhasillah tenaga elektrik.
(b) Tenaga elektrik akan dikumpulkan dan dihantar ke transformer.
Voltan akan ditambahkan untuk dihantar melalui kabel
berkemampuan tinggi untuk kegunaan kawasan di sekitarnya.



34






04A GEOG PRA-U P1.indd 34 3/27/18 10:25 AM

Geografi Penggal 1 STPM Bab 4 Tenaga

(c) Tenaga angin telah digunakan oleh manusia sejak beratus-ratus
tahun dahulu. Petani telah menggunakan tenaga angin untuk
mengepam air dari perigi menggunakan kincir angin.
(d) Penduduk tempatan juga secara tradisi telah menggunakan tenaga
angin untuk memusingkan batu pengisar untuk mengisar gandum
atau biji jagung bagi menghasilkan tepung sebagai penyediaan
makanan ruji sesuatu masyarakat.
(e) Teknologi manusia semakin maju dalam menggunakan tenaga
angin telah mengubahnya menjadi tenaga elektrik yang boleh
digunakan untuk kegunaan harian dan menggerakkan jentera
kilang bagi memajukan industri pembuatan. Contohnya, di negara
Belanda yang dikenal sebagai Negara Kincir Angin.
(f) Satu keistimewaan tenaga angin ialah tidak menghasilkan BAB
pencemaran terhadap udara dan dianggap bersih dan dapat
memelihara alam sekitar dengan lebih baik dan selamat. 4
6 Tenaga ombak
(a) Dijana dengan cara ombak yang kuat dan berterusan menggerakkan
turbin bagi menggerakkan generator untuk menghasilkan tenaga
elektrik.
(b) Namun begitu, teknologi manusia telah berkembang maju dan tanpa
menggunakan turbin boleh menghasilkan elektrik. Kaedahnya
adalah menggunakan konfigurasi peranti Kuasa Tenaga Ombak
Evo UMT (UEWP) membolehkan sumber tenaga ombak ditukar
kepada tenaga elektrik.
(c) Peranti itu adalah inovasi yang dihasilkan oleh sekumpulan
penyelidik Universiti Malaysia Terengganu yang boleh memberi
kemudahan kepada penduduk di pulau, persisiran pantai, dan
nelayan untuk mendapatkan bekalan elektrik secara percuma.
(d) Sebenarnya, tenaga ombak begitu banyak digunakan di Perancis
untuk menjana kuasa tenaga elektrik bagi bekalan tenaga negara itu.
Selain contoh tenaga di atas, terdapat contoh tenaga lain yang berpunca
daripada alam sekitar. Antaranya ialah tenaga kinetik, tenaga keupayaan,
dan tenaga kimia.
1 Tenaga kinetik
(a) Jasad atau jisim yang bergerak mempunyai tenaga kinetik.
(b) Tenaga ini dihasilkan oleh pergerakan sesuatu jasad. Sesuatu jasad
‘m’ yang bergerak dengan kelajuan ‘v’ akan mempunyai tenaga
kinetik sebanyak ½ mv.
(c) Peredaran bumi mengelilingi matahari dan putaran bumi di atas
paksinya menyebabkan bumi mempunyai tenaga kinetik.
(d) Perbezaan penerimaan tenaga matahari dari segi masa dan ruang
menyebabkan pelbagai fenomena iklim dan proses geomorfologi
berlaku.
(e) Kejadian hujan, angin, El Niño, La Niña, dan fenomena iklim yang
lain adalah berpunca daripada penerimaan tenaga matahari yang
tidak seimbang dan berlaku kadar pemanasan yang berbeza-beza di
bumi.
35






04A GEOG PRA-U P1.indd 35 3/27/18 10:25 AM

Geografi Penggal 1 STPM Bab 4 Tenaga

(f) Tenaga matahari yang diserap oleh atmosfera terdapat dalam bentuk
tenaga haba dan tenaga kinetik.
(g) Perbezaan kadar pemanasan atmosfera menyebabkan wujudnya
kawasan tekanan udara tinggi dan kawasan tekanan udara rendah.
(h) Perbezaan tekanan udara ini menyebabkan udara bergerak
dari kawasan tekanan tinggi ke kawasan tekanan rendah lalu
menghasilkan angin.
(i) Tenaga kinetik juga terhasil akibat proses pemanasan dalam kitaran
air.
(j) Kejadian ini menyebabkan berlakunya proses sejatan, sejatpeluhan,
pemeluwapan, kerpasan, dan larian air permukaan.
2 Tenaga keupayaan
BAB (a) Merupakan tenaga yang tersimpan atau terpendam dalam sesuatu
4 jisim dan boleh digunakan pada bila-bila masa. Contohnya, tenaga
keupayaan bagi air ialah tenaga air mengalir yang diwujudkan oleh
letakkannya di atas aras laut.
(b) Lebih tinggi cerun aliran air, lebih besar tenaga keupayaan ini.
(c) Begitu juga sungai yang diempang mempunyai tenaga keupayaan
yang amat besar.
3 Tenaga kimia
(a) Merupakan tenaga yang tersimpan di dalam bentuk ikatan atom
atau molekul sama ada dalam tubuh manusia atau haiwan ataupun
tumbuhan.
(b) Tenaga akan dibebaskan apabila berlaku tindak balas dalam
tubuh manusia atau haiwan untuk membolehkannya menjalankan
kelangsungan hidup.
(c) Contohnya, semasa proses fotosintesis, tumbuhan akan membuat
makanannya sendiri dengan bantuan matahari. Makanan yang
terbentuk semasa proses itu sebahagiannya disimpan dalam tisu
daun tumbuhan dalam bentuk tenaga kimia.
(d) Apabila daun tumbuhan dimakan oleh haiwan dan manusia,
tenaga kimia, iaitu karbohidrat akan bertukar kepada tenaga
untuk membolehkan haiwan dan manusia menjalankan aktiviti
kelangsungan hidup mereka.

Rumusan



1 Tenaga yang terdapat dalam sistem bumi terbahagi kepada dua, iaitu tenaga endogenik dan tenaga eksogenik.
2 Tenaga endogenik ialah tenaga daripada dalam bumi. Tenaga eskogenik ialah tenaga daripada luar, iaitu
matahari.
3 Jenis-jenis tenaga yang terdapat dalam sistem bumi ialah tenaga kimia, tenaga kinetik, tenaga keupayaan,
tenaga potensi, dan tenaga graviti.
4 Tenaga haba matahari sampai ke bumi dalam bentuk gelombang pendek melalui bahangan, sinaran,
pengaliran, dan perolakan.
5 Pembebasan haba bumi ke atmosfera berlaku dalam bentuk gelombang panjang.

36






04A GEOG PRA-U P1.indd 36 3/27/18 10:25 AM

Geografi Penggal 1 STPM Bab 4 Tenaga


PRAKTIS STPM 4


Soalan Struktur
1 (a) Apakah yang dimaksudkan dengan tenaga endogenik? [3]









(b) Bagaimanakah tenaga yang berikut dijanakan? [6]
(i) Tenaga geoterma: BAB
4






(ii) Tenaga suria:









(c) Jelaskan tiga kepentingan tenaga elektrik hidro terhadap aktiviti manusia di Malaysia. [6]
(i)



(ii)


(iii)





Soalan Esei
1 (a) Jelaskan perbandingan antara tenaga endogenik dengan tenaga eksogenik. [11]
(b) Huraikan ciri-ciri dan kegunaan tenaga-tenaga berikut:
(i) Tenaga kimia
(ii) Tenaga keupayaan
(iii) Tenaga kinetik [14]

2 (a) Bincangkan contoh tenaga eksogenik yang terdapat di Malaysia. [13]
(b) Jelaskan kegunaan tenaga eksogenik dalam menggerakkan aktiviti manusia. [12]




37






04A GEOG PRA-U P1.indd 37 3/27/18 10:25 AM

Format: 190mm X 260mm Extent= 488pgs (23.46mm) 70gsm Status: Cover Master BM vervion_3imp
PRA-U PELANGI BESTSELLER

TeksSTPM PRA-U Teks STPM Geografi CC039052a PRA-U

Penggal 1 ditulis berdasarkan
sukatan pelajaran terbaharu Geografi
STPM yang disediakan oleh Majlis
Geografi Peperiksaan Malaysia. Buku ini amat PRA-U
sesuai digunakan oleh pelajar-pelajar
yang bakal menghadapi peperiksaan TeksSTPM
Geografi STPM Kertas 1 sebagai
rujukan.

PENGGAL 1 Judul-judul Pra-U & STPM kami: Teks STPM Geografi
› Success with MUET
› MUET My Way

CIRI-CIRI ISTIMEWA › Pengajian Am Penggal 1, 2, & 3
› Bahasa Melayu Penggal 1, 2, & 3
› Biology Term 1, 2, & 3
■ Nota dan Latihan yang Komprehensif › Physics Term 1, 2, & 3 Chek Zainon Shafie
■ Peta Konsep › Chemistry Term 1, 2, & 3 Rosnah Haji Salleh

■ Hasil Pembelajaran, Petua Pemeriksa, › Mathematics (T) Term 1, 2, & 3 Baizura Ab Ghani 1
Kuiz, Galeri Info, Akses Ilmu dan › Sejarah Penggal 1, 2, & 3 Kuswandi Tayen
Petunjuk STPM › Geografi Penggal 1, 2, & 3 Geografi PENGGAL
■ Rumusan › Ekonomi Penggal 1, 2, & 3
› Pengajian Perniagaan Penggal 1, 2, & 3
■ Praktis STPM
■ Kertas Model STPM Penggal 1

■ Jawapan Lengkap
■ Glosari


PENGGAL
1



Dapatkan
versi
eBook!




1




W.M: RM41.95 / E.M: RM42.95
CC039052a
ISBN: 978-967-2878-22-3


PELANGI




03/08/2021 4:12 PM
CVR_PreU_STPM_2021 (Geografi).indd 1-3
CVR_PreU_STPM_2021 (Geografi).indd 1-3 03/08/2021 4:12 PM