BAB 4-SEBATIAN KARBON

SEBATIAN KARBON

CHAPTER 4

Rafizal@SMK AIR TAWAR

KEPELBAGIAN SEBATIAN
CARBON

• Atom karbon boleh terikat dengan 4 atom yang
lain.

• Ia boleh bergabung secara kimia dengan
kebanyakkan jenis unsur. Ia juga boleh
bergabung dengan atom carbon yang lain
untuk membentuk rantaian atau cincin.

• Sebatian karbon adalah molekul yang
mengandungi unsur karbon.

• Karbon wujud dalam Benzena, sebatian yang
carbon dioxide di udara, menandungi atom carbon
dan merupakan
bahagian terbesar bagi dalam bentuk cincin
arang batu, minyak
mentah dan gas asli.

• Juga wujud dalam
makanan, pakaian,
kosmetik, cat dan
petrol.

laman-ilmu81.blogspot.com

• Kebanyakkan sebatian carbon mengandungi
unsur yang sama (contohnya, hanya
mengandungi atom karbon dan hidrogen
sahaja) tetapi berbeza dari segi bilangan dan
susunannya.

• Unsur yang paling penting bergabung dengan
carbon adalah hydrogen, oxygen, dan nitrogen

KOMPONEN ORGANIK

• Mengandungi ikatan carbon-hydrogen (C-H)
• Kebanyakan sebatian yang ditemui dalam

tumbuhan dan haiwan mengandungi karbon.
• Hormones, enzymes, proteins, kanji, klorofil,

sellulosa adalah sebatian carbon.
• Boleh ditemui pada benda hidup dan benda

bukan hidup.

SEBATIAN INORGANIC/ BUKAN
ORGANIK

• Tidak mengandungi ikatan carbon-hydrogen
• Biasanya ditemui pada benda bukan hidup

wujud sebagai garam mineral dalam kerak
bumi dan gas dalam atmosfera
• Contoh : Sebatian hidrogen karbonat, sebatian
karbonat, dan karbon dioksida

• Contoh lain carbonates ialah sodium carbonate
atau serbuk soda.

• Digunakan untuk menghasilkan gelas dan
seramik.

• Sodium bicarbonate (baking soda) digunakan
untuk pembersihan, mencuci, menyahbau dan
meneutralkan asid.

Perbandingan antara sebatian organic dan
inorganic.

Sebatian Organic Sebatian Inorganic

Berasal dari benda hidup Berasal dari benda bukan hidup

Mengandungi ikatan carbon- Mungkin ada unsur carbon tapi
hydrogen (C-H) tidak mengandungi ikatan
carbon-hydrogen

Terdiri daripada molekul Terdiri daripada sebatian logam

Tidak larut dalam air Larut dalam air dan pelarut
Larut dalam pelarut organik anorganik seperti ammonia,
asid sulfurik

Mudah terbakar (menghasilkan Tidak mudah terbakar
carbon dioxide dan carbon
monoxide)

Hidrokarbon dan sumbernya

• Dikelaskan sebagai sebatian carbon yang
hanya mengandungi atom karbon dan hidrogen
sahaja.

• Sumber utama hydrocarbons adalah arang
batu, petroleum, and gas asli – dikenali sebagai
bahan bakar fosil

• Ditemui dalam kerak bumi.
• Petroleum dikenali sebagai minyak mentah.
• Sebatiannya diasingkan melalui proses

penyulingan berperingkat.

Penyulingan Berperingkat

ALCOHOL DAN KESANNYA
KEPADA KESIHATAN

• Alcohols adalah sebatian organik yang
mengandungi unsur carbon, hydrogen, dan
oxygen. (C-H-O)

• Alcohols dikenali berdasarkan siri
homolognya.

• Atom oxygen and hydrogen membentuk ikatan
oxygen-hydrogen di dalam molekul alkohol.

• Ikatan oxygen-hydrogen dikenali sebagai
kumpulan hidroksil atau O-H.

PENGHASILAN ALCOHOL

• Kebanyakkan alcohols Yis digunakan untuk
dihasilkan melalui penapaian gula
penapaian buah atau
bijirin dengan yis
(sejenis kulat).

• Alcohol juga boleh
dihasilkan daripada gas
asli dan petroleum
melalui proses hidrasi.

• Semasa penapaian, yis dicampurkan dengan
jus buah atau campuran bijirin.

• Jus buah atau campuran bijirin mengandungi
gula.

• Yis menghasilkan enzim zimase yang akan
menukarkan gula kepada ethanol dan karbon
dioksida.

• Sedikit haba akan dibebaskan.
• Persamaan kimia:

enzyme
(zymase)
Larutan gula + yis → ethanol + haba + carbon dioxide

laman-ilmu81.blogspot.com

• Ethanol boleh diasingkan daripada larutan
penapaian melalui proses penyulingan.

• Ethanol mendidih pada 78°C manakala air
mendidih pada 100°C.

• Hidrasi – menghasilkan alkohol dengan
menambahkan air pada alkene – pada suhu dan
tekanan tinggi

Penyulingan ethanol

• Alkohol lain yang biasa digunakan ialah
methanol.

• Dihasilkan melalui penapaian kayu.
• Juga boleh dihasilkan daripada gas sintetik.
• Carbon monoxide ditambah kepada gas

hydrogen gas dan wap pada suhu dan tekanan
tinggi.

CIRI UMUM ALCOHOL

• Mudah tersejat walau pada suhu rendah dan
berbau tajam.

• Ketumpatan alkohol lebih rendah daripada air.
• Alcohol larut dengan mudah di dalam air dan

lemak dan merupakan plarut organik.
• Alcohol mudah terbakar, dengan nyalaan biru.
• Alcohol kurang menghasilkan jelaga

berbanding pembakaran hidrokarbon.

laman-ilmu81.blogspot.com

Proses Pengesteran

• Ester – terhasil daripada tindak balas antara
alkohol dan asid organik

• Sebatian neutral yang berbau harum
• Digunakan untuk menghasilkan perisa

makanan, bahan kosmetik dan minuman keras
• Ester berlainan menghasilkan bau berlainan

KEGUNAAN ALCOHOLS

• Pelarut ubat, minyak wangi dan perasa sayuran
seperti vanilla

• Sesuai sebagai bahan bakar.
• Methylated spirit, campuran ethanol and

methanol, digunakan sebagai spirit perubatan-
untuk penstrilan (antiseptik).

KESAN ALCOHOL KEPADA
KESIHATAN

• Mabuk - Penglihatan kabur. Percakapan tidak
jelas. Kepekaan berkurangan.

• Keseimbangan badan terjejas. Tindakan reflex
menjadi perlahan.

• Aliran darah ke permukaan kulit meningkat,
menyebabkan lebih banyak kehilangan haba.

• Degupan jantung dan tekanan darah
meningkat.

KESAN ALCOHOL KEPADA
KESIHATAN

• Hati gagal berfungsi dengan penggunaan 0.5
dan 1 auns alkohol per jam.

• Alcohol akan diserap oleh perut dan usus
kecil: alkohol yang berlebihan di dalam perut
boleh menyebabkan muntah-muntah.

• Ginjal kehilangan lebih banyak air berbanding
biasa.

KESAN ALCOHOL KEPADA
KESIHATAN

• Kesan jangka panjang pengambilan alkohol
termasuklah kerosakkan otak, penyakit sirosis
hati, dan kegagalan ginjal.

• Kecacatan otak pada bayi (sindrom fatal
alkohol – FAS)

• Sesetengah alkohol lebih merbahaya
berbanding etanol.

• Contohnya: methanol boleh menyebabkan buta
malah kematian.

LEMAK DAN KESANNYA
KEPADA KESIHATAN

• Diperlukan dalam diet untuk membekalkan
asid lemak dan lain-lain bahan yang penting
untuk pertumbuhan.

• Lemak boleh ditemui di dalam daging, minyak
masak, mentega, magerin dan kekacang.

• Terdiri daripada unsur
– karbon
– hidrogen
– oksigen.

Produk mengandungi lemak

LEMAK TEPU DAN
LEMAK TAK TEPU

• Lemak tepu terhasil daripada haiwan – tidak melebur
pada suhu bilik

• Lemak tak tepu terhasil daripada tumbuhan – melebur
pada suhu bilik

• Menyebabkan lemak tak tepu berada dalam keadaan
cecair pada suhu bilik.
Persamaan

Berminyak

Tidak larut air

Sumber penghasilan asid lemak

LEMAK TEPU DAN
LEMAK TAK TEPU

Perbezaan

Lemak tepu Lemak tak tepu

Dihasilkan daripada haiwan Dihasilkan daripada
(mentega, minyak tumbuhan(magerin, minyak
sapi,lemak ayam dan bunga matahari, minyak
daging) sawit dan minyak zaitun

Pepejal pada suhu bilik Cecair pada suhu bilik

Takat lebur tinggi Takat lebur rendah

Tidak baik untuk kesihatan, Baik untuk kesihatan,
kolesterol tinggi kolesterol rendah

LEMAK DI DALAM DIET KITA

• Vitamins A, D, E, and K larut lemak,
bermaksud ia hanya boleh dicerna, diserap dan
diangkut oleh lemak.

• Untuk mendapatkan vitamin tersebut perlu
makan bahan berlemak.

• Asid lemak penting untuk fungsi tubuh,
contohnya lemak linoleic:
- untuk membina membran sel.

• Lemak merupakan sumber tenaga yang baik –
mengandungi 2 kali lebih tenaga berbanding
carbohydrates atau proteins

• Dipecahkan dalam tubuh untuk membebaskan
glycerol dan asid lemak bebas.

• Glycerol – ditukar kepada glukosa di dalam
hati sebagai sumber tenaga.

• Asid lemak – sumber tenaga yang baik bagi
tisu badan terutama sekali jantung dan otot
rangka.

laman-ilmu81.blogspot.com

Bahaya Lemak Tepu

• Terlalu banyak lemak tepu boleh
menyebabkan peningkatan aras kolesterol
dalam darah.

• Menyumbang kepada penyakit kardiovaskular
bila diambil secara berlebihan.

• Meningkatkan risiko salur arteri tersumbat
(arterioklorosis) dan tekanan darah tinggi.

• Menyebabkan serangan penyakit jantung dan
strok.

Arterioklorosis

• Lemak tak tepu boleh mengantikan lemak tepu
di dalam diet.

• Menggantikan lemak tepu kepada lemak tak
tepu boleh membantu merendahkan tahap
kolesterol dalam darah.

• Contoh lemak tak tepu:

- Minyak kelapa sawit, minyak bijan, minyak
jagung dan minyak bunga matahari.

MINYAK SAWIT

• Sabut - mengandungi tempurung sabut
sel minyak isirung
(menghasilkan minyak
sawit).

• Isirung- mengandungi
minyak isirung.

• Minyak isirung kelapa
sawit lebih bermutu
berbanding minyak
kelapa sawit.

laman-ilmu81.blogspot.com

PENGEKSTRAKKAN MINYAK

SAWIT

(i) Pensterilan
• Tandan sawit didedahkan pada wap panas

bersuhu (kira-kira 140°C) untuk 75-90 minit.
• Tujuan pensterilan:

· melembutkan dan meleraikan buah dari
tandan.

· membunuh mikroorganisma seperti bakteria
dan kulat

· memecahkan sel-sel minyak.

PENGEKSTRAKKAN MINYAK

SAWIT

(ii) Peleraian tandan
• Tandan sawit dimasukkan ke dalam mesin

pelerai buah yang berpusing.
• Buah yang lerai akan terjatuh ke bawah

melalui celah-celah jaring mesin tersebut.
• Kemudian, ia akan dikumpulkan dan dihantar

ke mesin pencerna.

PENGEKSTRAKKAN MINYAK
SAWIT

(iii) Pencernaan
• Melibatkan proses melembutkan buah sawit

menggunakan wap.
• Mesin pencerna berbentuk silinder dan

mempunyai mata pisau yang berputar.
• Tindakan oleh mata pisau yang berpusing akan

memisahkan bahagian sabut dengan
tempurung dan isirung

PENGEKSTRAKKAN MINYAK
SAWIT

(iv) Pengekstrakan minyak
• Minyak akan diperah daripada sabut

menggunakan mesin penekan hidraulik.
• Campuran minyak sawit mentah (CPO)

dikumpulkan dalam tangki minyak sawit
mentah.
• Isirung dihancurkan dan dipanaskan untuk
mendapatkan minyak isirung.

laman-ilmu81.blogspot.com

PENGEKSTRAKKAN MINYAK

SAWIT

(v) Pembersihan dan Penulenan
• CPO mengandungi campuran minyak mentah

(35-45%), air (45-55%), serat dan bahan-bahan
lain.
• Asid fosforik digunakan untuk menghilangkan
kotoran
• Stim dialirkan untuk menyingkirkan asid yang
menyebabkan minyak menjadi masam
• Karbon teraktif digunakan untuk
menyingkirkan warna.

PENGEKSTRAKKAN MINYAK
SAWIT

Pensterilan

Peleraian tandan

Pencernaan

Pengekstrakan

Penulenan

KEGUNAAN MINYAK SAWIT

• Membuat produk makanan: margarine, lemak
sayuran, perasa tiruan, krimer kopi dan minyak
sapi berasaskan sayuran.

• Menghasilkan produk penjagaan kulit dan
kosmetik berasakan minyak sawit.

• Menghasilkan produk pembersihan seperti
sabun dan serbuk pencuci..

• Bahan bukan makanan berasaskan minyak
sawit: - minyak hidraulik, dakwat
pencetak berwarna, lilin, gam pelekat.

MINYAK SAWIT ADALAH
BERKHASIAT

• Mengandungi lemak tak tepu, boleh
menghalang arteri tersumbat -penyakit
koronari jantung.

• Mengurangkan kolesterol LDL dan
Meningkatkan kolesterol HDL dalam darah.

• Membekalkan asid lemak pada badan.
• Mengandungi karotinoid, bahan yang

diperlukan untuk menghasilkan vitamin A.
• Kaya dengan vitamin E, K dan magnesium.

laman-ilmu81.blogspot.com

KAJIAN DAN PEMBANGUNAN

• Malaysian Palm Oil Board (MPOB)
– Menghasilkan santan serbuk
– menghasilkan biodiesel.
– Menghasilkan plastik yang kuat dan boleh
terbiodegradasi
– Memproses batang sawit untuk
menghasilkan papan gentian.
– Sesuai digunakan untuk menghasilkan
kertas bermutu tinggi dan tanah untuk
tanaman.

PEMBUATAN SABUN DAN
TINDAKAN PENCUCIAN

• Sabun – sebatian kimia yang mempunyai ciri-
ciri pembersihan.

• Merupakan garam yang terhasil daripada
tindakbalas antara lemak (minyak) dengan
alkali.

• Lemak dan minyak terbina daripada asid
lemak dan glycerols.

• Minyak sawit mengandungi asid lemak yang
dikenali sebagai palmitic acids.

Molecule Lemak

Asid lemak

Glycerol

PENYEDIAAN SABUN

• Dihasilkan melalui proses peneutralan –
tindakbalas antara asid dan alkali menghasilkan
garam dan air.
acid + alkali → garam + air

• Asid lemak daripada lemak atau minyak
bertindakbalas dengan alkali menghasilkan
garam (sabun) dan air.
Asid lemak + alkali → garam (sabun) + air

• Dikenali sebagai proses saponifikasi
Lemak/minyak + alkali → sabun + air + glycerol.

• Sabun terhasil dalam bentuk cecair.
• Untuk menukar larutan sabun kepada pepejal,

garam perlu ditambah.
• Kepingan sabun dituras.
• Pada peringkat ini, pewangi atau pewarna

boleh dicampurkan.
• Kemudian sabun dicetak kepada pelbagai

bentuk.

laman-ilmu81.blogspot.com

• Sabun boleh dibuat sendiri di rumah dengan
menggunakan minyak sawit yang ditambah
dengan sodium.

• Campuran dipanaskan pada suhu 80°C hingga
l00°C.

• Persamaan proses saponifikasi minyak sawit
dan sodium hydroxide:

minyak + sodium hydroxide→ sabun + glycerol
sawit

TINDAKAN PENCUCIAN

SABUN

• Molekul sabun terdiri Kepala

daripada 2 bahagian: hidrofilik

kepala dan ekor.

• Kepala larut dalam air

manakala ekor tidak larut

dalam air.

• Ekor larut dalam bahan

berminyak seperti daki dan Ekor
kotoran.
hidrofobik
• Berbentuk seperti berudu

• Semasa sabun digunakan untuk membasuh,
ekor molekul sabun akan melekat pada
bahagian berminyak pada kotoran.

• Kemudian, kotoran akan dikelilingi oleh
molekul sabun, hanya bahagian kepala
mengenai air.

• Pergerakkan pakaian semasa dibasuh
menyebabkan kotoran tertanggal daripada
pakaian.

• Sabun dihasilkan daripada asid lemak daripada
minyak sawit, detergen pula dihasilkan
daripada petroleum

TINDAKAN PENCUCIAN
SABUN

Molekul
sabun

Kotoran
minyak

Pakaian

POLYMER SEMULAJADI

• Getah, kayu, kanji, • Manik dalam rantaian
sutera, gentian halus mewakili polimer.
kertas, otot dan
rambut adalah
contoh polimer
semulajadi.

• Manik-manik mewakili
monomers

laman-ilmu81.blogspot.com