บทที่ 4

73

บทที่ 4
ทกั ษะการเล่นตะกร้อดว้ ยขา้ งเท้าดา้ นใน

นกั กีฬาทสี่ ามารถเล่นหรอื ทาการแขง่ ขันเซปักตะกร้อไดด้ แี ละประสบความสาเรจ็ น้นั
ทุกคนจะตอ้ งมีทักษะพ้ืนฐานในการเล่นกฬี าเซปักตะกรอ้ เป็นอย่างดี ซ่ึงทักษะพ้นื ฐานทสี่ าคญั มาก
สาหรับการเลน่ กีฬาเซปักตะกรอ้ อย่างหนึ่ง คือ การเล่นตะกร้อด้วยขา้ งเทา้ ด้านในหรอื ที่นิยม
เรียกกนั ว่า ลูกแป หรอื ลูกหนา้ เทา้

การควบคุมตะกรอ้ ด้วยข้างเท้าด้านใน หมายถงึ การใชข้ า้ งเทา้ ดา้ นในบรเิ วณพ้ืนท่ี
ใตต้ าตมุ่ เปน็ สว่ นท่เี ตะตะกร้อ การฝกึ ควรฝึกทักษะส่วนบคุ คลก่อน แล้วฝึกทักษะต่อเน่ืองเปน็ คู่
เปน็ ทีม และเป็นกล่มุ

ความหมายของการเลน่ ตะกรอ้ ดว้ ยขา้ งเท้าดา้ นใน

การเล่นตะกรอ้ ดว้ ยข้างเทา้ ด้านใน หมายถึง การเตะตะกร้อที่ใชบ้ รเิ วณข้างเท้าด้านใน
ทั้งเท้าซา้ ยและขวา ยกเวน้ บริเวณปลายเทา้ สน้ เท้า และตาตุ่ม โดยการยกเท้าให้อยู่ในระดบั
เดียวกัน ไมเ่ หลือ่ มล้าอันจะเปน็ สาเหตุสาคญั ทาให้ทิศทาง การกระดอนของลูกเสยี ไป การเลน่
ตะกร้อด้วยขา้ งเท้าดา้ นใน เป็นทกั ษะพ้นื ฐานที่สาคญั ประการแรกในการฝึกเลน่ เซปักตะกร้อ
เนอ่ื งจากทักษะที่ปฏิบัติไดง้ ่าย แตก่ ารท่ีจะฝึกใหเ้ กิดความชานาญตอ้ งอาศยั เวลาและวิธกี ารฝกึ
อย่างถูกต้อง

จุดมุง่ หมายของการเล่นตะกรอ้ ด้วยข้างเทา้ ด้านใน

การเล่นตะกร้อด้วยข้างเทา้ ด้านใน มีจดุ มุง่ หมายดังตอ่ ไปน้ี
1. เพ่ือใชใ้ นการรับลกู เสิร์ฟ
2. เพ่ือใชใ้ นการรบั หรือเลน่ ลกู ทั่ว ๆ ไป ในขณะท่ีตกเปน็ ฝา่ ยตั้งรบั
3. เพอื่ ใชใ้ นการเสริ ์ฟ
4. เพอื่ ใช้ในการต้ัง หรอื ชงตะกร้อ ใหเ้ พื่อนรว่ มทมี ทาแต้มในโอกาสเปน็ ฝา่ ยรุก

วธิ ีการฝกึ ทกั ษะการเลน่ ตะกรอ้ ดว้ ยขา้ งเท้าด้านใน

วธิ กี ารเล่นเพ่อื ฝึกทักษะการควบคมุ ตะกรอ้ ดว้ ยข้างเทา้ ด้านใน มีหลักการดังต่อไปนี้
1. ทา่ เตรียม และการทรงตวั ลกั ษณะทา่ เตรยี มและการทรงตวั เพ่ือการเล่นตะกร้อดว้ ย
ข้างเทา้ ด้านใน ใหผ้ ฝู้ ึกยืนอยู่ในท่าตรง แยกเท้าหา่ งกนั ประมาณเท่ากับ 1 ช่วงไหล่ ใชม้ อื ทั้งสอง

74

ขา้ งยกเท้าข้างท่ีถนดั ขนึ้ มาในลักษณะปลายเทา้ งอพบั เขา้ ด้านใน มือขา้ งหนงึ่ จับปลายยกขึน้ มาบิดที่
ปลายเทา้ ใหห้ งายขึน้ เล็กนอ้ ย โดยใหบ้ ริเวณขา้ งเท้าดา้ นใน เป็น “แอง่ ” ขนาดเลก็ แขน
ทัง้ สองกางออกหา่ งจากลาตัว เพ่อื ให้ร่างกายเกิดความสมดุลไมใ่ ห้ลม้ ให้เท้าทเ่ี ปน็ หลักยอ่ ลงพร้อม
กบั ก้มหนา้ เล็กนอ้ ย วิธีการดังกลา่ วถอื ไดว้ ่าเป็นการเตรยี มความพร้อมและการฝึกการทรงตวั ให้กับ
ผฝู้ กึ สร้างความม่ันใจในการเล่น กอ่ นทจี่ ะเข้าสู่ขนั้ ตอนของการเล่นตะกร้อดว้ ยข้างเทา้ ด้านในใหเ้ กดิ
ทกั ษะต่อไป

ภาพ 65 ท่าเตรยี มการเล่นตะกรอ้ ดว้ ยข้างเท้าดา้ นใน

2. การส่งแรง หมายถงึ แรงกระดอนท่ีลูกตะกรอ้ กระทบกบั บรเิ วณข้างเท้าด้านใน
ซง่ึ มีมากหรอื น้อยขึน้ อยกู่ บั องค์ประกอบดงั ตอ่ ไปน้ี

2.1 แรงของลูกตะกร้อ หรือความเรว็ ของลกู ตะกร้อท่ีพุ่งเขา้ หาขา้ งเทา้ ด้านใน
ถ้าความเร็วหรอื แรงมากก็จะกระดอนได้เรว็ และไกลเชน่ กัน ซ่งึ มผี ลจากแรงสง่ และระยะทางทมี่ าของ
ตะกร้อนนั้

2.2 แรงจากความตงึ ของเท้า คือ การเกร็งตึงของกล้ามเนอ้ื บริเวณขาและเท้า
ทอ่ นล่าง โดยมุ่งหวังให้เกดิ แรงปะทะระหวา่ งตะกร้อกบั ข้างเท้าด้านในอยา่ งม่นั คง และรุนแรง

2.3 แรงจากการยกหรือการเหวย่ี งของเท้า คอื แรงท่เี กิดจากกาลงั ในการออกแรง
ยกเท้าอยา่ งรวดเร็วและระยะทางของการเคล่ือนทีข่ องเทา้ มีมาก ก็มผี ลต่อการกระดอนของตะกร้อ
ไปได้แรง เรว็ และไกลข้นึ ดว้ ย แตถ่ า้ ใชแ้ รงจากการยกหรอื เหวยี่ งเทา้ มีน้อย ตะกร้อจะกระดอนได้
อยา่ งชา้ และไม่ไกล

2.4 แรงจากการเหยยี ดตัวขึ้นของลาตวั เอว เขา่ และข้อเทา้ คือ การใช้แรงเสรมิ
ประสานกนั ระหวา่ งอวัยวะดงั กล่าว ชว่ ยสง่ ให้ตะกรอ้ ไปได้แรงและเร็วขน้ึ

75

ในการบังคับตะกรอ้ ควรใช้แรงปะทะเพอื่ ลดการกระดอนของตะกร้อ
โดยการเหยยี ดตัวข้ึน และใช้แรงจากความตึงของเท้าเพ่ือใหล้ ูกกระดอนไปตามทิศทางและระยะท่ี
ตอ้ งการ

ข้นั ตอนในการฝึกทกั ษะการควบคมุ ตะกรอ้ ดว้ ยขา้ งเทา้ ด้านใน

ขน้ั ตอนในการฝึกทกั ษะการควบคมุ ตะกรอ้ ดว้ ยข้างเท้าด้านใน มีวธิ กี ารฝกึ ตามลาดบั ดังน้ี
1. ยนื อยู่ในท่าเตรียม โดยยืนตรงแยกเท้าหา่ งกันเทา่ 1 ช่วงไหล่ หรอื ยืนอยใู่ นลกั ษณะ
เทา้ ขนานหรือเท้านาเท้าตาม โดยให้เท้าข้างไม่ถนัดเปน็ เท้านา ถือตะกร้อดว้ ยมือขา้ งใดข้างหนึ่ง
2. ปลอ่ ยตะกร้อจากมือ พร้อมกบั ยกเท้าข้างทีถ่ นัดข้นึ มาช้า ๆ (ใหเ้ หมือนกับลักษณะ
ของทา่ เตรยี ม และการทรงตัว) สายตาจ้องมองระหวา่ งตะกร้อท่ีกาลงั ตกลงไปกบั เทา้ ขา้ งที่ถนัดยกขึ้น
มา เพ่อื ให้กระทบกับตะกร้อ ณ บรเิ วณจุดกระทบ
3. เม่ือตะกร้อกระทบกบั ตาแหน่งทถ่ี กู ต้องดีแลว้ ให้ออกแรงในการยกเท้าเตะตะกร้อ
ใหส้ งู ขึ้นระดบั ศรี ษะ แล้วใช้มอื จับตะกร้อไวใ้ ห้ทาซ้าเช่นน้ีหลาย ๆ ครัง้
4. หากทาถกู ต้องทิศทางของตะกร้อจะลอยขนึ้ ตรง ๆ ลักษณะคอ่ นไปทางดา้ นหน้า
เล็กนอ้ ย
5. หากทาไม่ถกู ต้อง ทิศทางของตะกร้อจะลอยพงุ่ เฉยี งไปทางขา้ งหนา้ ข้างซา้ ย และ
ขา้ งขวา หรือเข้าหาตวั มากขึ้น สาเหตเุ พราะบรเิ วณหรือตาแหนง่ ของเท้าที่กระทบกับตะกร้อ
ไม่ถูกตอ้ งตามทกี่ าหนดไว้ ควรจะต้องทาหลาย ๆ ครัง้ เพ่ือใหเ้ กิดความถูกตอ้ ง แลว้ จึงปฏบิ ตั ิให้
เกดิ ทกั ษะทั้งเท้าซ้ายและเทา้ ขวา
หลงั จากการฝึกปฏิบตั ิในการฝึกทกั ษะการควบคุมตะกร้อด้วยขา้ งเทา้ ด้านในใหต้ ะกรอ้
เคล่อื นทใี่ นแนวดงิ่ ได้อย่างถูกต้องแลว้ ใหผ้ ู้ฝกึ ปฏบิ ตั ิหรือฝึกฝนตอ่ ไปโดยวิธีการฝกึ ดังน้ี
1. ใหย้ ดึ วธิ กี ารฝกึ ตามหลักการเดมิ แต่ใหเ้ พ่ิมจานวนการเดาะตะกร้อเป็น 3-5 ครง้ั
แล้วจึงใชม้ ือจบั ลูกไวห้ รอื เพ่ิมจานวนคร้งั ขนึ้ อีกจนแน่ใจว่าทาได้ และถกู ต้องแล้ว
2. ให้เปลย่ี นวิธีการฝกึ ปฏบิ ตั ิจากข้อ 1 เป็นการเดาะหรือเลีย้ งตะกร้อด้วยขา้ งเทา้
ด้านใน โดยการกาหนดจานวนครงั้ เช่น 5 ครั้ง 10 ครงั้ และ 15 คร้ัง เปน็ ต้น หากทาได้
ตามกาหนดจานวนที่ตัง้ ไว้ก็ให้เพมิ่ จานวนมากข้ึนไปเรอ่ื ย ๆ จนกวา่ จะเกิดความชานาญทั้งเท้าซา้ ย
และเท้าขวา

76
ภาพ 66 ท่าการทรงตัวการเล่นตะกร้อดว้ ยข้างเทา้ ดา้ นใน
ภาพ 67 ท่าเทา้ สมั ผสั ตะกร้อในการเลน่ ตะกร้อด้วยขา้ งเท้าดา้ นใน

77

ภาพ 68 ท่าเตะตะกร้อในการเล่นตะกร้อดว้ ยข้างเทา้ ด้านใน

แบบฝกึ ทกั ษะการเล่นตะกรอ้ ด้วยข้างเทา้ ด้านใน

1. การฝึกทักษะการควบคุมตะกร้อด้วยข้างเท้าดา้ นใน
1.1 แบบฝึกที่ 1 การฝึกทักษะการเล่นตะกร้อดว้ ยข้างเท้าดา้ นในดว้ ยเทา้ เปล่า
วิธีปฏิบัติ
1.1.1 ผูเ้ ล่นยนื อยใู่ นทา่ เตรียม เทา้ แยกหา่ งกนั ประมาณ 1 ช่วงไหล่
1.1.2 ฝึกการวางเท้า แขน มอื ลาตัว และศรี ษะในการเตะตะกร้อดว้ ย

ขา้ งเทา้ ด้านในด้วยเทา้ เปล่า โดยผฝู้ ึกเปน็ ผใู้ ห้จังหวะ
1.1.3 ยกเทา้ ขน้ึ เปน็ การสมมุตวิ ่า เตะตะกร้อและกลบั คืนสู่ท่าเตรยี ม

ทาติดตอ่ กัน 3 เทย่ี ว ๆ ละ 5 ครงั้ โดยใชท้ ้งั เทา้ ซ้ายและขวา

78

(1) (2)
ภาพ 69 การฝกึ ทักษะการเล่นตะกร้อด้วยข้างเทา้ ดา้ นในด้วยเท้าเปลา่
1.2 แบบฝกึ ท่ี 2 การฝกึ ทักษะการเล่นตะกร้อดว้ ยข้างเท้าด้านในประกอบตะกร้อ

วิธปี ฏบิ ตั ิ
1) ผูเ้ ล่นยืนอย่ใู นท่าเตรียม เทา้ แยกห่างกันประมาณ 1 ช่วงไหล่า มอื ถือตะกรอ้
2) ปลอ่ ยตะกร้อ พรอ้ มใช้ข้างเทา้ ด้านในเตะ 1 ครงั้ ในระดบั สงู เหนอื เข่า
3) ให้มือจับตะกร้อไว้ ให้ปฏบิ ตั ซิ ้าอย่างตอ่ เน่ือง ประมาณ 3 เที่ยว ๆ ละ
5 ครงั้ ทั้งเท้าซ้ายและขวา

79

(1) (2) (3)

ภาพ 70 การฝกึ ทักษะการเล่นตะกร้อด้วยข้างเทา้ ดา้ นในประกอบตะกรอ้

1.3 แบบฝึกท่ี 3 การฝึกทักษะการเล่นตะกร้อดว้ ยข้างเท้าดา้ นใน เพมิ่ ความชานาญ
วิธปี ฏบิ ตั ิ
ให้ปฏิบตั ิเช่นเดียวกันกับแบบฝกึ ที่ 2 โดยใหเ้ พิ่มจานวนจากการเตะ 1 ครัง้

แลว้ จบั เปน็ การเตะ 3-5 ครง้ั แลว้ ใช้มอื จบั โดยกาหนดระยะความสอู่ ยู่ระดับไหล่
1.4 แบบฝกึ ท่ี 4 การฝกึ ทักษะการเลน่ ตะกร้อดว้ ยข้างเท้าด้านใน เพ่มิ ความชานาญ
วธิ ปี ฏิบัติ
ใหป้ ฏิบตั เิ ช่นเดียวกันกับแบบฝกึ ท่ี 3 โดยใหเ้ พ่มิ จานวนจากการเตะ ตะกรอ้

ด้วยขา้ งเท้าดา้ นในเป็น 10-15 ครัง้ จงึ หยดุ จับลูกไว้ แลว้ ปฏิบตั ิต่อไปอีก หากสามารถทาไดใ้ ห้
เพมิ่ จานวนมากข้ึน ตามลาดับจนกว่าจะมีความชานาญในการควบคมุ หรือบังคับตะกร้อไดด้ ี
โดยกาหนดระยะความสูงอยู่ในระดับศีรษะ

80
2. การฝกึ ทกั ษะการเลน่ ตะกร้อดว้ ยข้างเท้าดา้ นในดว้ ยเทา้ ขา้ งทไี่ ม่ถนัด

วธิ ีปฏิบัติ
ใหฝ้ ึกเล่นตะกรอ้ ดว้ ยข้างเท้าด้านในขา้ งทถ่ี นัดประมาณ 3 ครง้ั กาหนดระดับ
ความสงู ในระดับไหล่ สว่ นครงั้ ต่อไปใหเ้ ปลย่ี นเปน็ การใช้เท้าขา้ งท่ีไมถ่ นัดเตะ 1 ครง้ั โดยระดับ
ความสรู่ ะดับไมเ่ กินเขา่ ทาอย่างนีซ้ า้ ๆ กนั บ่อย ๆ จนกวา่ จะเกดิ ความเคยชินและชานาญแลว้
ให้ลดจานวนขา้ งที่ถนัดลงเหลอื เพียง 2 ครง้ั ขา้ งที่ไม่ถนัด 1 ครัง้ จนกว่าผู้เลน่ มีความม่ันใจ
จงึ เปลยี่ นมาเล่นทงั้ เท้าซ้ายและขวา ข้างละ 1 ครงั้ สลับกนั

3. การฝึกทกั ษะการส่งตะกรอ้ ดว้ ยข้างเทา้ ดา้ นใน
3.1 แบบฝึกที่ 1 ทา่ ฝึกทักษะการส่งตะกรอ้ ดว้ ยข้างเท้าด้านในด้วยตนเอง
วิธีปฏบิ ตั ิ
3.1.1 ผูเ้ ล่นยนื อย่ใู นท่าเตรยี ม มือถือตะกร้อ
3.1.2 ผู้เล่นโยนตะกรอ้ และเลน่ ตะกร้อด้วยขา้ งเทา้ ดา้ นในส่งคนื ผู้ฝกึ
3.1.3 ให้ปฏบิ ัตติ ่อเน่ือง 3 เท่ียว ๆ ละ 5 คร้ัง
3.1.4 กาหนดระดบั ความสูงของตะกร้อในระดบั ไหล่

(1) (2)
ภาพ 71 ท่าฝึกทกั ษะการส่งตะกร้อด้วยข้างเท้าดา้ นในดว้ ยตนเอง

81
3.2 แบบฝกึ ที่ 2 ทา่ ฝกึ ทักษะการส่งตะกรอ้ ด้วยข้างเทา้ ดา้ นในดว้ ยผฝู้ ึก

วิธปี ฏิบัติ
3.2.1 ผู้เล่นยนื อยู่ในทา่ เตรียม เท้าแยกหา่ งกนั ประมาณ 1 ชว่ งไหล่
3.2.2 ผ้ฝู กึ ถอื ตะกร้อเตรียมโยน แล้วโยนตะกร้อใหผ้ ้เู ลน่
3.2.3 ผู้เล่นเตะตะกร้อดว้ ยข้างเทา้ ดา้ นใน ใหต้ รงสง่ ให้ผูฝ้ ึก
3.2.4 ใหฝ้ ึกปฏิบตั ิตอ่ เน่อื ง จานวน 3 เทยี่ ว ๆ ละ 5 ครัง้

(1) (2)

(3)
ภาพ 72 ทา่ ฝึกทักษะการสง่ ตะกร้อด้วยข้างเทา้ ดา้ นในดว้ ยผูฝ้ กึ

82
4. การฝึกทักษะการพัก และสง่ ตะกร้อด้วยข้างเท้าด้านใน

4.1 แบบฝกึ ท่ี 1 ท่าฝึกทักษะการพัก และสง่ ตะกร้อด้วยข้างเทา้ ด้านใน
วิธปี ฏิบตั ิ
4.1.1 ผู้เล่นยนื อยใู่ นทา่ เตรียมพร้อม
4.1.2 ผฝู้ ึกถอื ตะกร้อเตรียมโยน แลว้ โยนตะกรอ้ ให้ผู้เลน่
4.1.3 ผู้เลน่ พักตะกรอ้ ด้วยข้างเทา้ ด้านใน 1 คร้ัง แลว้ ใช้มอื จับตะกรอ้ ไว้
4.1.4 การปฏบิ ตั ทิ ่ีถูกต้องทศิ ทางของตะกร้อจะลอยขึ้นตรง ๆ หรือลกั ษณะ

ค่อนไปข้างหน้าเล็กน้อย
4.1.5 ใหฝ้ ึกปฏิบตั ิตอ่ เน่อื ง จานวน 3 เทยี่ ว ๆ ละ 5 คร้ัง ท้ังเทา้ ซา้ ยและขวา

จนเกิดความมัน่ ใจและชานาญ

(1) (2)

(3) (4)
ภาพ 73 ทา่ ฝึกทักษะการพักตะกร้อ และสง่ ตะกร้อดว้ ยขา้ งเทา้ ดา้ นใน

83
4.2 แบบฝึกที่ 2 ทา่ ฝกึ ทักษะการพักตะกรอ้ และสง่ ตะกร้อด้วยขา้ งเท้าดา้ นใน

วิธีปฏบิ ัติ
4.2.1 ผู้เล่นยืนอยู่ในทา่ เตรยี มพรอ้ ม
4.2.2 ผฝู้ กึ ถือตะกร้อเตรียมโยน แล้วโยนตะกรอ้ ใหผ้ เู้ ลน่
4.2.3 ผ้เู ลน่ พักตะกรอ้ ด้วยข้างเทา้ ดา้ นใน 1-2 ครัง้ แล้วส่งด้วยข้างเท้าดา้ นใน
ให้ตรงกบั ผ้ฝู ึกสอน

(1) (2)

(3)
ภาพ 74 ทา่ ฝึกทักษะการพกั ตะกร้อ และส่งตะกร้อด้วยขา้ งเท้าดา้ นใน

84

สรปุ ทา้ ยบท

ทกั ษะการเล่นตะกร้อด้วยข้างเท้าดา้ นใน เป็นทักษะท่ีมีความสาคัญมากท่ีสุดเพราะเปน็
ทกั ษะทต่ี ้องใชม้ ากในเกมการแขง่ ขนั เช่น การเสริ ์ฟ การรบั ลูกเสิร์ฟ การตั้งหรือชง การรับลกู
และการเล่นเกมทุก ๆ สถานการณ์ เพื่อให้เกิดความมนั่ ใจและความแน่นอนจะตอ้ งใช้ทักษะการเลน่
ตะกร้อด้วยข้างเท้าดา้ นในทกุ คร้งั ดงั น้ัน ผเู้ ลน่ จะต้องฝึกปฏิบัติตามข้ันตอนให้ถูกต้องและฝึกปฏบิ ัติ
ให้เกดิ ความชานาญ ซง่ึ จะเป็นผลดตี ่อการนาไปส่กู ารเลน่ กีฬาเซปักตะกรอ้ ต่อไป

แบบฝกึ หัดท้ายบท

คาชีแ้ จง ให้นักศกึ ษาตอบคาถามต่อไปนใ้ี ห้ไดใ้ จความสมบูรณ์
1. อธบิ ายความหมายของการเลน่ ตะกร้อด้วยข้างเท้าดา้ นใน
2. บอกความสาคญั ของการเลน่ ตะกร้อดว้ ยขา้ งเท้าดา้ นใน
3. บอกวธิ กี ารฝึกทักษะการเลน่ ตะกร้อดว้ ยข้างเทา้ ดา้ นใน
4. ยกตัวอย่างแบบฝึกทักษะการเล่นตะกร้อดว้ ยข้างเทา้ ด้านใน

เอกสารอ้างอิง

กรมพลศกึ ษา. (ม.ป.ป.). วทิ ยาศาสตรก์ ารกีฬาพืน้ ฐาน. กรุงเทพมหานคร:
กล่มุ งานพฒั นาวทิ ยาศาสตร์ กองวิทยาศาสตร์การกีฬา.

สุพจน์ ปราณี. (2544). เอกสารประกอบการสอนวิชาเซปักตะกร้อ 1. อุดรธานี:
วทิ ยาลยั พลศกึ ษาจงั หวดั อดุ รธานี.