บทที่ 6

97

บทที่ 6
ทกั ษะการเล่นตะกรอ้ ดว้ ยเขา่

ทักษะการเล่นตะกร้อด้วยเข่า เป็นทักษะท่ีมีความสาคญั เช่นเดียวกันกับทักษะอนื่ ๆ
ซงึ่ มคี วามจาเป็นทจ่ี ะตอ้ งได้รับการฝกึ ฝน เพื่อใหเ้ กิดความชานาญในการใช้เนื่องจากการเลน่ ตะกร้อ
ด้วยเข่าต้องใชม้ ากในกรณีทเ่ี ป็นฝา่ ยตงั้ รับ ถ้าตงั้ รบั ผดิ พลาดกม็ ผี ลเสยี ต่อเกมการเลน่ ทนั ที โดยเฉพาะ
ในขณะท่ีตง้ั รบั ตะกรอ้ จะพุง่ มาหาส่วนกลางของลาตัวอยา่ งรวดเร็ว จาเปน็ จะตอ้ งใช้เขา่ รบั หรือ
พกั ตะกร้อเอาไวก้ ่อน ซ่งึ ส่วนมากจะพบว่าเป็นลูก 2 จงั หวะ หรือลกู ครดู โดยตะกรอ้ กระดอนออก
จากเข่าไปถูกบริเวณหนา้ ท้อง อก และคางของผู้เล่น ซ่ึงปัจจุบนั การเลน่ ตะกรอ้ ด้วยเข่าในลกั ษณะที่
กล่าวมาถือว่าไม่ผดิ กตกิ า ดงั นน้ั ผเู้ ล่นทีม่ คี วามชานาญในการเล่นตะกร้อดว้ ยเขา่ จงึ เปน็ ฝ่ายได้เปรยี บ
คู่ต่อส้เู สมอ

การเลน่ ตะกรอ้ ดว้ ยเข่า ถอื ว่าเปน็ ทกั ษะที่มคี วามจาเป็นต้องใช้ในสถานการณย์ ามคับขัน
เชน่ การรับลูกเสริ ์ฟทมี่ วี ถิ ีมาตรงตัวในระดับกลางลาตวั อย่างรวดเร็ว เกดิ ความสามารถทจี่ ะถอยหลัง
เพ่อื เล่นตะกร้อในทา่ อืน่ ได้ จึงจาเป็นจะต้องใช้เข่ารบั ลูกเสิร์ฟ การใช้ทกั ษะการเล่นตะกรอ้ ด้วยเขา่
รบั ลูกเสริ ์ฟหรอื รบั ตะกร้อจากการรกุ ของคู่แข่งขนั ส่วนมากหากไมม่ ีความชานาญมักจะเกิด
ความผดิ พลาดเปน็ ลูกเสียได้ง่าย

ความหมายของการเล่นตะกรอ้ ดว้ ยเข่า

การเลน่ ตะกรอ้ ด้วยเข่า หมายถงึ การใชพ้ ้นื ทบี่ รเิ วณขาท่อนบน โดยยกให้ขนานกบั พ้ืน
และใหต้ าแหน่งเกือบปลายสัมผสั หรอื เป็นจดุ กระทบกบั ตะกร้อ พร้อมกับออกแรงดันส่งตะกร้อ
ใหล้ อยข้นึ ตรงหน้า ในขณะเดียวกนั ใหร้ ีบถอยหลังเลก็ น้อย เพื่อป้องกันตะกร้อกระดอนหรือกระทบ
หรอื ครดู กับอวัยวะส่วนอื่น ๆ

จุดมุง่ หมายของการเลน่ ตะกรอ้ ด้วยเขา่

จุดมงุ่ หมายของการเลน่ ตะกร้อดว้ ยเขา่ ถึงจะมีความสาคัญน้อยกวา่ ทักษะอืน่ ๆ อยู่บา้ ง
แต่ก็เป็นทักษะท่ีมีความจาเป็นต้องฝึกใช้ โดยมจี ุดมุ่งหมายดงั ต่อไปน้ี

1. ใช้ในการรบั ลกู เสริ ฟ์ ท่ีพุง่ เข้ามาหาตวั ผเู้ ลน่ อย่างรวดเร็ว ในระดบั กลางลาตวั
(วถิ ขี องการรบั ลูกเสริ ์ฟ มี 3 ระดบั คือ ระดบั สูง ระดบั กลาง และระดับตา่ )

2. ใช้ในการตง้ั รบั ตะกร้อจากการรุกของฝา่ ยตรงขา้ ม (คู่แขง่ ขนั ) ซงึ่ เปน็ ลักษณะของ
ตะกร้อท่ีพุง่ เขา้ หาตัวอยา่ งรวดเร็วในระดับกลางลาตวั

98

วธิ กี ารฝึกทกั ษะการเล่นตะกรอ้ ดว้ ยเข่า

การฝึกทักษะการเลน่ ตะกร้อด้วยเขา่ ให้ไดผ้ ลจะต้องใชท้ ักษะพื้นฐานการเคล่ือนที่
การควบคมุ บังคับและการส่งแรงได้อยา่ งถูกต้อง เหมาะสม ประกอบกบั การมีความพร้อมดา้ น
รา่ งกายและจิตใจท่ีม่ันคง และการฝกึ ฝนอย่างต่อเนื่อง ซง่ึ วิธีการฝึกทักษะการเล่นตะกร้อดว้ ยเข่า
มอี งคป์ ระกอบดังน้ี

1. ท่าเตรยี มและการทรงตัว
โดยใหผ้ ้เู ล่นยืนอยู่ในท่าตรง เท้าท้งั สองแยกหา่ ง จากกันประมาณ 1 ชว่ งไหล่

ยกเขา่ ข้างท่ีถนดั ขนึ้ มาใหช้ ่วงขาทอ่ นบนขนานกับพ้นื ปลายเท้างอขึ้นเล็กน้อย แขนท้งั สองกางออก
เพอ่ื ประคองร่างกายให้เกิดการทรงตวั ที่ดี ก้มตัวไปขา้ งหน้าเล็กนอ้ ย เท้าท่ีเปน็ หลักใหห้ ย่อนเข่าลง
เลก็ นอ้ ย สายตามองทต่ี ะกร้อและจดุ กระทบที่เขา่

(1) (2)
ภาพ 87 วธิ กี ารเตรียมและการทรงตัวการเล่นตะกร้อดว้ ยเข่า

2. การส่งแรง
การส่งแรง หมายถงึ แรงกระดอนทต่ี ะกร้อกระทบกับเข่า ซึ่งจะมีมากหรือน้อย

ขึน้ อยกู่ ับสว่ นประกอบดงั น้ี
2.1 แรงของตะกร้อท่ีพงุ่ เขา้ หาเขา่
2.2 แรงจากความตึงของเข่า
2.3 แรงจากการยกเข่าขนึ้
2.4 แรงจากการเหยียดตวั ขึ้นของเอว เข่า ลาตัว และส่วนของขาทง้ั หมด

99

การท่จี ะสามารถบังคับหรือควบคุมตะกรอ้ ได้ ควรใชแ้ รงปะทะเพ่ือการกระดอนของ
ตะกร้อจากการเหยยี ดตวั ขนึ้ และแรงจากความตึงของเขา่ ประกอบกัน แต่ถ้าจงั หวะไม่อานวยอาจใช้
ลาตวั และแขนประกอบดว้ ยเพ่อื ให้ตะกร้อกระดอนไปไดต้ ามทศิ ทาง หรอื ระยะทีต่ ้องการได้
ถ้าตะกรอ้ พุ่งเข้ามาอย่างแรง แรงจากการยกเขา่ อาจต้องหย่อนลงเลก็ น้อย ทงั้ นีเ้ พ่ือลดแรงปะทะ
เพอ่ื ให้ตะกร้ออยูใ่ นระยะที่ต้องการ

ขัน้ ตอนการฝกึ ทกั ษะการควบคุมตะกรอ้ ด้วยเข่า

ขั้นตอนการฝึกทักษะการควบคุมตะกรอ้ ด้วยเขา่ มีข้ันตอนการฝึกดงั นี้
1. ผเู้ ลน่ ยนื อยใู่ นทา่ ตรง เท้าทัง้ สองแยกหา่ งกันประมาณ 1 ชว่ งไหล่ ยกแขนทั้งสอง
ขา้ งกางออก มือถือตะกร้อ
2. โยนตะกร้อข้นึ สงู ตรงหน้า เหนอื เขา่ เลก็ น้อย สายตามองอยู่ทต่ี ะกร้อ ยกเข่าขน้ึ มา
ให้ท่อนขาสว่ นบนอย่ใู นระดับขนานกบั พืน้ ใหต้ ะกรอ้ สัมผัสหรือกระทบกับเข่าตรงกบั ตาแหน่งเกือบ
ปลายเข่า พร้อมกบั ออกแรงดันสง่ ตะกร้อให้ลอยขนึ้ ตรงข้างหน้า ขณะเดียวกนั ให้ถอยหลังเลก็ น้อย
เพอ่ื ไมใ่ ห้ตะกร้อไปกระทบหรือครดู กับอวยั วะส่วนอื่น ๆ แลว้ ใชม้ อื จบั ตะกรอ้ ไว้ฝกึ ปฏิบตั ซิ ้าทาสลับ
ทัง้ เขา่ ซา้ ยและขวา
3. หากปฏิบตั ิถูกต้องทิศทางของตะกร้อจะลอยขน้ึ ตรง ๆ ลักษณะจะคอ่ นไปขา้ งหน้า
เลก็ น้อย
4. หากปฏบิ ตั ิไมถ่ ูกตอ้ งทศิ ทางของตะกรอ้ จะลอยพงุ่ เฉยี งไปข้างหน้า ขา้ งซ้าย ขา้ งขวา
หรือเขา้ ตวั ลกั ษณะเป็นลูกครตู

(1) (2) (3)
ภาพ 88 ท่าเตรียมและการทรงตัว

100

แบบฝึกทักษะการเล่นตะกรอ้ ด้วยเข่า

1. แบบฝึกที่ 1 การฝึกทักษะการเล่นตะกร้อดว้ ยเข่าด้วยทา่ เปล่า
วธิ ปี ฏิบัติ
1.1 ผเู้ ลน่ เขา้ ยนื อยูใ่ นท่าเตรียม เท้าทงั้ สองแยกหา่ งประมาณ 1 ช่วงไหล่
1.2 ฝึกการยกเข่าขน้ึ -ลง ฝกึ การวางแขน ลาตัว และศรี ษะ โดยมผี ฝู้ ึก

คอยใหจ้ งั หวะ
1.3 แขนทั้งสองกางออกเพ่ือการทรงตวั

(1) (2)
ภาพ 89 การฝกึ การเลน่ ตะกร้อดว้ ยเข่าด้วยท่าเปลา่

2. แบบฝกึ ท่ี 2 การฝกึ ทักษะการเลน่ ตะกรอ้ ด้วยเข่าประกอบตะกร้อ
วิธปี ฏิบัติ
2.1 ผูเ้ ล่นยืนอยใู่ นท่าเตรียม เทา้ ทง้ั สองขา้ งแยกหา่ งกนั ประมาณ 1 ชว่ งไหล่

มือถือตะกร้อ
2.2 โยนตะกรอ้ ข้นึ ตรงสงู ระดับศีรษะ พรอ้ มท้ังยกเขา่ ขา้ งถนดั ขน้ึ เลน่ ตะกร้อด้วยเขา่

ใหต้ ะกร้อสมั ผสั หรือกระทบกับเขา่ ตรงตาแหน่งเกือบปลายเขา่ 1 คร้ัง ในระดบั ความสงู เหนอื ศีรษะ
2.3 ใชม้ อื จบั ตะกรอ้ ไว้ ใหป้ ฏิบัติซา้ อย่างต่อเน่ือง ประมาณ 3 เทีย่ ว ๆ ละ 5 ครั้ง

ทงั้ เขา่ ซา้ ยและขวา

101

(1) (2) (3) (4)

ภาพ 90 การฝกึ การเล่นตะกร้อด้วยเข่าประกอบตะกร้อ

3. แบบฝกึ ท่ี 3 การฝกึ ทักษะการเลน่ ตะกร้อด้วยเข่าด้วยตนเอง
วธิ ีปฏบิ ตั ิ
3.1 ผูเ้ ล่นยนื อยู่ในทา่ เตรยี ม มอื ถือตะกรอ้
3.2 โยนตะกร้อขึ้นตรงระดับศีรษะ พรอ้ มทั้งยกเข่าข้างถนัดเลน่ ตะกร้อดว้ ยเขา่

โดยใหเ้ พม่ิ จานวนจากการเล่นตะกร้อดว้ ยเข่า 1 ครงั้ แล้วจับ เปน็ การเล่นดว้ ยเข่า 3-5 ครง้ั
แล้วใช้มอื จบั โดยกาหนดระดับความสูงระดับไหล่ และใช้พ้ืนที่ในการเคล่ือนทใี่ นการเล่นใหน้ ้อยท่สี ดุ
เพอ่ื ง่ายตอ่ การควบคุมตะกร้อ

3.3 ให้ยดึ วิธีการฝึกตามหลกั เดมิ แตเ่ พ่ือจานวนในการเล่นตะกร้อดว้ ยเขา่ เปน็
10 ครงั้ 15 คร้งั และ 20 ครง้ั เป็นตน้ ฝกึ จนเกดิ ความชานาญทง้ั เขา่ ซา้ ยและเข่าขวา

102

(1) (2) (3) (4)
ภาพ 91 การฝกึ การเลน่ ตะกร้อดว้ ยเข่าดว้ ยตนเอง

4. แบบฝึกท่ี 4 การฝึกทักษะการเล่นตะกรอ้ ด้วยเข่าดว้ ยผฝู้ กึ
วิธีปฏิบัติ
4.1 ผเู้ ล่นยืนอย่ใู นท่าเตรียม ยนื ระยะหา่ งจากผูฝ้ ึกประมาณ 2 เมตร
4.2 ผ้ฝู กึ ถอื ตะกร้อเตรียมโยนตะกร้อลักษณะพุ่งแรงไปตรงกลางลาตัวระดบั เขา่

ของผเู้ ล่น
4.3 ผเู้ ล่นฝกึ ปฏบิ ตั ิทกั ษะการเล่นตะกร้อด้วยเขา่ 1 ครง้ั แลว้ ใช้มอื จับตะกรอ้

ส่งคืนไปยงั ผ้ฝู กึ โดยใหฝ้ ึกปฏิบัติต่อกัน 3 เท่ยี ว ๆ ละ 5 ครง้ั ฝกึ ปฏิบตั ทิ ง้ั เข่าซา้ ยและขวา

103

(1) (2)

(3) (4)
ภาพ 92 การฝึกทักษะการเล่นตะกร้อดว้ ยเขา่ ดว้ ยผูฝ้ ึก
5. แบบฝกึ ที่ 5 การฝกึ ทักษะการเลน่ ตะกรอ้ ด้วยเข่าและสง่ ตะกรอ้ ด้วยขา้ งเทา้ ด้านใน
วธิ ีปฏบิ ัติ
5.1 ผเู้ ล่นยืนอย่ใู นท่าเตรยี ม ยนื ห่างจากผู้ฝึกประมาณ 2 เมตร
5.2 ผฝู้ กึ ถือตะกร้อเตรียมโยนตะกร้อลักษณะพ่งุ แรงไปตรงกลางลาตวั ระดับเขา่
ของผเู้ ล่น
5.3 ผูเ้ ลน่ พกั ตะกรอ้ ดว้ ยเขา่ 1 ครัง้ แล้วสง่ ตะกรอ้ ดว้ ยข้างเทา้ ด้านในให้ตรงกบั
ผูฝ้ ึก
5.4 ให้ผู้เล่นฝึกปฏบิ ัติ 3 เท่ยี ว ๆ ละ 5 ครงั้

104

(1) (2)

(3) (4)
ภาพ 93 การฝึกทักษะการเล่นตะกร้อด้วยเขา่ และสง่ ตะกร้อด้วยข้างเทา้ ดา้ นใน
6. แบบฝกึ ท่ี 6 การฝึกทักษะการเล่นตะกร้อด้วยเข่า

วธิ ปี ฏบิ ัติ
6.1 ผเู้ ล่นยนื อย่ใู นท่าเตรียม มือถือตะกรอ้
3.2 ผู้ฝึกใหส้ ัญญาณ ผูเ้ ล่นโยนตะกร้อข้นึ ข้างหน้าและเล่นตะกร้อด้วยเขา่ ทัง้ เข่าซา้ ย
และเขา่ ขวา เคล่ือนทช่ี ้า ๆ ไปขา้ งหนา้ ระยะทาง 5 เมตร โดยตะกร้อไม่ตกสพู่ ืน้
6.3 ให้ผู้เลน่ ปฏิบตั คิ นละ 3 เท่ยี ว

105

(1) (2) (3)
ภาพ 94 การฝกึ ทักษะการเล่นตะกร้อด้วยเขา่

สรปุ ทา้ ยบท

ทักษะการเล่นตะกร้อดว้ ยเขา่ เปน็ ทกั ษะพื้นฐานท่มี คี วามสาคญั อย่างย่ิงเหมือนกับทกั ษะ
อื่น ๆ ถงึ แมว้ ่าโอกาสในการใช้น้อย แตก่ อ็ าจต้องใช้ในเกมการแข่งขนั เพราะเกมตัง้ รบั จะต้องใช้
ทักษะทุกอยา่ ง แล้วแตว่ ิถขี องตะกร้อจะอย่ใู นระดับใด เช่น ระดับสงู ตอ้ งรับด้วยศีรษะ ระดับกลาง
ต้องรับด้วยเขา่ ระดบั ต่าต้องรับดว้ ยขา้ งเท้าดา้ นในหรอื หลังเทา้ วิถีของตะกรอ้ ในการต้ังรบั ตามท่ี
กลา่ วถงึ เป็นเพียงแคว่ ถิ ีของตะกร้อที่พงุ่ มาไม่ตรงตวั ผ้รู บั อาจจะต้องปรบั เปล่ยี นทกั ษะอื่น ๆ
ในการต้งั รับหรือหากมีความพร้อมก็สามารถเคลื่อนทไ่ี ปยืนตั้งรับได้ และใช้ทักษะท่ีตนเองมีความถนัด
ในการตั้งรบั ก็จะทาใหก้ ารตัง้ รบั ตะกร้อจากฝา่ ยรุกมีความแน่นอน และชดั เจนมากยิ่งขน้ึ

แบบฝกึ หดั ท้ายบท

คาชแ้ี จง ให้นกั ศกึ ษาตอบคาถามต่อไปนใี้ ห้ได้ใจความสมบูรณ์
1. อธบิ ายความหมายของการเล่นตะกร้อดว้ ยเขา่
2. บอกวิธีการฝกึ ทักษะการเล่นตะกร้อดว้ ยเขา่
3. ยกตัวอยา่ งแบบฝกึ ทักษะการเล่นตะกรอ้ ดว้ ยเข่า
4. บอกข้นั ตอนการฝึกทักษะการควบคมุ ตะกรอ้ ด้วยเข่า

106

เอกสารอา้ งองิ

กลุ่มสง่ เสริมและเผยแพร่ สว่ นสง่ เสริมพลศึกษา สุขภาพและนนั ทนาการ สานักพฒั นาการพลศึกษา
สุขภาพและนนั ทนาการ. (2543). ค่มู อื การฝกึ เซปกั ตะกร้อ. กรงุ เทพมหานคร:
กรมพลศึกษา กระทรวงศกึ ษาธกิ าร.

สพุ จน์ ปราณ.ี (2544). เอกสารประกอบการสอนวิชาเซปักตะกร้อ 1. อุดรธานี :
วิทยาลัยพลศกึ ษาจงั หวดั อดุ รธานี.

_________. (2549). ตาราการฝกึ ทักษะเซปักตะกรอ้ (ระดับพน้ื ฐาน). กรุงเทพมหานคร:
โอเดยี นสโตร์.