วิชานักเดินทางไกล

คู่มอื

การสอบวชิ าพเิ ศษ
ลูกเสอื เนตรนารี สามัญรนุ่ ใหญ่

วิชา นกั เดินทางไกล
สำ� นกั การลูกเสือ ยุวกาชาดและกิจการนักเรยี น
สำ� นักงานปลัดกระทรวงศึกษาธกิ าร
กระทรวงศกึ ษาธกิ าร

- วชิ า นกั เดนิ ทางไกล - คู่มือ

การสอบวิชาพิเศษลกู เสอื เนตรนารี สามญั รนุ่ ใหญ่
วชิ า นกั เดินทางไกล

ส�ำนกั การลูกเสอื ยุวกาชาดและกจิ การนักเรียน
สำ� นักงานปลดั กระทรวงศึกษาธกิ าร
กระทรวงศึกษาธกิ าร

2 ค่มู อื การสอบวิชาพเิ ศษลูกเสือ เนตรนารี สามัญรนุ่ ใหญ่

ค�ำนำ� - วิชา ันกเดินทางไกล -

เพื่อให้ผู้บังคับบัญชาลูกเสือในสถานศึกษามีความรู้ ความเข้าใจแนวทาง
การดำ� เนนิ งานสอบวชิ าพเิ ศษลกู เสอื โดยเฉพาะลกู เสอื เนตรนารี สามญั รนุ่ ใหญ่ ดงั นนั้
ส�ำนักการลูกเสือ ยุวกาชาดและกิจการนักเรียน จึงแต่งต้ังคณะกรรมการด�ำเนินงาน
การประชุมจัดท�ำคู่มือการสอบวิชาพิเศษลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่
วชิ านกั เดนิ ทางไกล
ส�ำนักการลูกเสือ ยุวกาชาดและกิจการนักเรียน ขอขอบคุณคณะกรรมการ
ด�ำเนินงานการประชุมจัดท�ำคู่มือการสอบวิชาพิเศษลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่
โดยมี นางสุวัฒนา ธรรมประภาส นักวิชาการศึกษาช�ำนาญการพิเศษ หัวหน้าฝ่าย
ส่งเสริมกิจการลูกเสือ เป็นเลขานุการคณะกรรมการ ซึ่งคณะกรรมการได้จัดท�ำ
คู่มือการสอบวิชาพิเศษลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ คร้ังนี้จนส�ำเร็จลุล่วงด้วย
ความเรยี บรอ้ ย โดยมงุ่ หวงั เผยแพรใ่ หผ้ บู้ งั คบั บญั ชาลกู เสอื ในสถานศกึ ษาระดบั มธั ยมศกึ ษา
ตอนต้นสามารถน�ำไปใช้เป็นคู่มือการสอบวิชาพิเศษลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่
วิชานักเดนิ ทางไกล ได้อยา่ งถกู ตอ้ ง


ผ้อู ำ� นวยการสำ� นักการลกู เสือ ยุวกาชาดและกจิ การนักเรียน

สำ� นักการลกู เสอื ยุวกาชาดและกิจการนักเรยี น 3ก

- วชิ า นกั เดนิ ทางไกล - สารบญั หนา้
ก
เน้อื หา ข
ค�ำน�ำ 1
สารบญั 1
การสอบวชิ าพิเศษลูกเสือ เนตรนารี สามญั รุน่ ใหญ่ 2
วตั ถุประสงค ์ 3
หลกั สตู รวิชาพิเศษ วชิ านักเดินทางไกล 3
เน้อื หาวชิ า 12
- ความหมายของการเดินทางไกล 15
- อปุ กรณส์ �ำหรบั การเดินทางไกล 17
- หลกั การเดนิ ทางไกล ค
- ความรู้เร่อื งการอนามยั ส่วนบคุ คล 31
- ประโยชนข์ องการเดินทางไกล ง
ตวั อยา่ งแบบทดสอบ 33
บรรณานกุ รม จ
ภาคผนวก 50
- ขั้นตอนการด�ำเนนิ การสอบวชิ าพเิ ศษ การขออนุมัติ
และการประดบั เครอ่ื งหมาย
ตวั อย่างเอกสาร
- ค�ำสงั่ สำ� นักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ ท่ี 141/2561
ลงวนั ท่ี 19 มกราคม 2561

ข4 คู่มือการสอบวชิ าพิเศษลูกเสอื เนตรนารี สามัญรนุ่ ใหญ่

การสอบวิชาพิเศษลูกเสอื เนตรนารี สามญั รุ่นใหญ่ - วิชา ันกเดินทางไกล -

1. ลกู เสอื เนตรนารี สามญั รนุ่ ใหญ่ ตอ้ งสอบไดร้ บั เครอื่ งหมายลกู เสอื โลก และ
ผ่านพิธีเข้าประจ�ำกองแล้ว จึงประดับเครื่องหมายลูกเสือโลกท่ีก่ึงกลางกระเป๋าเส้ือ
ขา้ งซา้ ยได้
2. ลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ เมื่อสอบได้เครื่องหมายลูกเสือโลกแล้ว
จึงมีสิทธิ์เลือกสอบวิชาพิเศษตามท่ีตนมีความถนัดและมีความสนใจ โดยสถานศึกษา
เป็นผู้แต่งตั้งกรรมการสอบวิชาพิเศษ และเมื่อด�ำเนินการสอบทั้งภาคปฏิบัติและ
ภาคทฤษฎีเรียบร้อยแล้ว ให้สถานศึกษาท�ำเร่ืองขออนุมัติผลการสอบไปยังผู้มีอ�ำนาจ
อนมุ ัติต่อไป
วัตถปุ ระสงค์
1. เพือ่ เปน็ การสง่ เสริมกิจกรรมการสอบวิชาพเิ ศษตามแนวทางการฝึกอบรม
ตามหลกั สตู รขอ้ บงั คบั คณะลกู เสอื แหง่ ชาตวิ า่ ดว้ ยการปกครองหลกั สตู รและวชิ าพเิ ศษ
ลูกเสอื สามัญรุน่ ใหญ่
2. เพ่ือเปิดโอกาสให้มีการสอบวิชาพิเศษตามความถนัด ความสนใจและ
ความต้องการของลูกเสือเนตรนารี สามัญร่นุ ใหญ่
3. เพอื่ เปน็ ประโยชนต์ อ่ การนำ� ไปประยกุ ตใ์ ชใ้ นชวี ติ ประจำ� วนั และการประกอบ
อาชีพในอนาคต

สำ� นกั การลูกเสอื ยุวกาชาดและกจิ การนักเรยี น 1

- วชิ า นกั เดนิ ทางไกล - หลักสตู รวชิ าพิเศษ วชิ านกั เดนิ ทางไกล

หลักสตู ร
1. สาธติ การบรรจสุ งิ่ ของตา่ งๆ ลงในเครอื่ งหลงั สำ� หรบั เดนิ ทางไกล 24 ชว่ั โมง
นำ้� หนกั เครอ่ื งหลงั ไมเ่ กนิ 20 กก. รวมทงั้ อาหารดว้ ย สามารถอธบิ ายเหตผุ ลในการเลอื ก
สง่ิ ของทบ่ี รรจุในเคร่อื งหลงั
2. เข้ารว่ มการเดนิ ทางไกล 3 ครงั้ ดงั ต่อไปนี้
ครัง้ ที่ 1,2 มีระยะทางแต่ละครัง้ ไม่น้อยกว่า 16 กม. นอนกลางแจ้ง 1 คนื
ครง้ั ท่ี 3 มรี ะยะทางไมน่ ้อยกวา่ 48 กม. นอนกลางแจง้ 2 คนื
การเดินทางไกลทุกคร้ัง ให้น�ำเคร่ืองหลังติดตัวไปด้วย และท�ำสมุดปูมให้ได้
มาตรฐานอนั ดี
3. เลอื กเสน้ ทางเดนิ ทางไกลระยะทาง 24 กม. จากแผนทข่ี องทางการราชการ
โดยให้เหตุผลในการเลอื กเส้นทางเชน่ น้ัน ซึง่ ไม่จำ� เป็นตอ้ งอยูใ่ นทอ้ งถิ่นของตน
4. น�ำส่ิงของเครื่องใชใ้ นการเดินทางไกลอยา่ งหนง่ึ อย่างใด เช่น เตน็ ท์ ถงุ นอน
เคร่อื งหลัง หรอื ถุงส�ำหรับบรรจเุ คร่ืองใช้ตา่ งๆ ทจี่ ำ� เป็น
5. มคี วามรเู้ รอ่ื งการอนามยั สว่ นบคุ คล เชน่ การรกั ษาเทา้ รองเทา้ ถงุ เทา้ ฯลฯ
2 คูม่ ือการสอบวิชาพิเศษลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุน่ ใหญ่

เนอ้ื หาวิชา - วิชา ันกเดินทางไกล -
ความหมายของการเดินทางไกล
การเดินทางไกล หมายถึง การเดินทางของลูกเสือโดยออกจากท่ีต้ังไปยัง
จดุ หมายทก่ี �ำหนดตามระยะทางทีผ่ ู้ก�ำกบั ลูกเสอื ก�ำหนดเอาไว้ จะเปน็ การเดินทางไกล
ด้วยเท้า รถจักรยานหรือพายเรือก็ได้ จะเดินทางด้วยตัวคนเดียว หรือเดินทางไป
ดว้ ยกนั เปน็ หมคู่ ณะกไ็ ด้ ในการเดนิ ทางไกลจะตอ้ งทำ� รายงานการเดนิ ทางอยา่ งละเอยี ด
และบันทึกสิ่งที่พบเห็น เช่น สถานที่ส�ำคัญ ภูมิประเทศ เหตุการณ์ต่างๆ อุปสรรค
ในการเดนิ ทาง ฯลฯ โดยปกตกิ ารเดินทางไกลจะเป็นการเดินทางภายในวันเดยี ว หรือ
อยคู่ า่ ยพกั แรมกต็ าม จะตอ้ งมกี ารเตรยี มเกย่ี วกบั อปุ กรณเ์ ครอื่ งใชใ้ หพ้ รอ้ มและเรยี บรอ้ ย
ชนิดของการเดินทางไกล
1. การเดนิ ทางไกลแบบไม่มีการหงุ ต้ม (Uncooking Hike) คอื การเดินทาง
ที่ไมต่ อ้ งกงั วลในเรอื่ งการจัดหาอาหาร จะนำ� อาหารสำ� เรจ็ รปู ไปได้ ซงึ่ ต้องรบั ประทาน
ไดท้ ันที เช่น ข้าวห่อ ข้าวตม้ มัด ซง่ึ มกั จะใชก้ ับการเดนิ ทางระยะสน้ั
2. การเดินทางไกลแบบหุงต้ม (Cooking Hike ) คือการเดินทางไกล
ท่ีมีการจัดโรงครัวประกอบอาหารถาวร การท�ำอาหารก็ต้องมีการจัดเตรียมก่อน
ออกเดินทาง มักจะใช้กบั การเดินทางไกลระยะยาว
อปุ กรณ์ส�ำหรับการเดนิ ทางไกล ( Backpacking)
การเตรียมจดั เครื่องหลัง
ลูกเสือจะต้องระลึกเสมอว่าการเดินทางไกลน้ันจะต้องมีความปลอดภัยและ
บรรลุตามเป้าหมายที่วางไว้ อย่าหวังจะเจอร้านจ�ำหน่ายของช�ำในชนบท ของใช้และ
อาหารจ�ำเป็นจะต้องจัดให้เพียงพอจนการเดินทางนั้นส้ินสุดลง โดยปกติการค�ำนึงถึง
ส่ิงทีจ่ ะจดั เตรียมจะมีหัวข้อใหญ่ๆทจ่ี ะต้องเตรยี ม ดังน้ี
รองเท้า การเดินทางเป็นระยะทางไกลๆ และต้องแบกเคร่ืองหลังไปด้วย
จะท�ำให้ข้อเท้าและเท้าเป็นปัญหาส�ำคัญ รองเท้าเดินทางไกลที่ดีๆ จะช่วยให้
การเดินทางราบรน่ื และสนกุ สนาน

สำ� นักการลกู เสือ ยวุ กาชาดและกจิ การนกั เรียน 3

- วชิ า นกั เดนิ ทางไกล - เสอื้ ผา้ ขอใหค้ ำ� นงึ ถงึ ฤดกู าลเปน็ หลกั สำ� คญั ถา้ อากาศรอ้ น กไ็ มต่ อ้ งนำ� เสอ้ื ผา้
ที่หนาไปด้วย จากประสบการณ์การเดินทางไกล ช่วยให้พิจารณาได้ว่า ควรต้องน�ำ
เสื้อผ้าชนิดใดไปด้วย เส้ือฝนในฤดูกาลจ�ำเป็นหรือไม่ ถ้าได้จัดอย่างเหมาะสมแล้ว
ในเครอื่ งหลงั ก็จะมแี ต่ของทจ่ี �ำเป็นเทา่ นัน้
กระเป๋าหรือเป้ ท่ีจะจัดสิ่งของใส่ควรเป็นขนาดที่เหมาะสม ส�ำหรับ
การค้างแรมโดยสามารถบรรจุของใช้ เสื้อผ้า และอาหาร ส�ำหรับการเดินทางไกล
เจ็ดวัน หรือมากกว่าน้ัน เคร่ืองหลังจะประกอบด้วย สายรัดไหล่ โครงเหล็ก และ
สายรัดสะโพก ซ่ึงจะช่วยให้การแบกเคร่ืองหลังเป็นไปอย่างเหมาะสม จัดสายรัด
ให้พอเหมาะไม่หลวมหรือคับจนอึดอัด ถึงแม้ว่าเคร่ืองหลังของท่านจะใส่ส่ิงของ
ได้มากมาย แตค่ วรใหน้ ำ�้ หนักของเครือ่ งหลังเบาเป็นดีทส่ี ุด โดยปกตินำ�้ หนักทแี่ บก
จะเป็น 1 ใน 5 ของน้ำ� หนกั ตัว เช่น ถ้าทา่ นน�้ำหนกั ตวั 60 กิโลกรมั ของทแ่ี บกนำ้� หนกั
ควรไมเ่ กิน 12 กโิ ลกรัม ส�ำหรับเครื่องหลงั มีด้วยกัน 3 แบบ คือ
เครื่องหลังแบบนม่ิ
ท่ีเราเรียกว่าเคร่ืองสะพายหลัง หรือภาษาอังกฤษเรียกว่า Rucksack,
Haversack หรือ Duluth pack ส่วนใหญ่แบบน้ีจะนิ่มและท�ำจากผ้า มีสายสะพาย
ให้คล้องแขน ไม่มีโครงเหล็กทั้งข้างนอกและข้างใน มีประโยชน์เพราจะบรรจุส่ิงของ
ไดม้ ากและสามารถเกบ็ ไดใ้ นท่แี คบๆ จะมีปญั หาตรงที่ผเู้ ดินทางไกลจะตอ้ งใชน้ ำ้� หนกั
ท่ีไหล่มาก จึงอาจจะเกิดความไม่สะดวกสบายได้
4 คู่มอื การสอบวิชาพิเศษลกู เสือ เนตรนารี สามญั รุน่ ใหญ่

.เครอื่ งหลังแบบโครงเหล็กอยภู่ ายใน - วิชา ันกเดินทางไกล -
การผลติ กเ็ กอื บเหมือนกบั แบบนม่ิ โครงเหล็กจะถูกเย็บตรงึ ตดิ กับผา้ ลูกเสือ
จะสามารถยกเคร่ืองหลังแบบน้ีไว้บนหลัง ใช้สายรัดท่ีบริเวณรอบเอว และจัด
ให้พอดีกับไหล่ ดังน้ันน้�ำหนักจะไปหนักท่ีสะโพก น้�ำหนักจะได้รับการแบกไว้
ดว้ ยโครงกระดกู ของรา่ งกายละทอ่ นขาแขง็ แรง ดงั นน้ั นำ้� หนกั แมจ้ ะมากแตก่ ส็ ามารถ
ทจ่ี ะแบกไปได้ เหมาะสำ� หรบั การเดนิ ทางไกลๆ และสถานที่ไม่สะดวกสบาย
.เครื่องหลงั แบบมโี ครงเหลก็ อยภู่ ายนอก
จะมลี กั ษณะเชน่ เดยี วกนั กบั แบบทม่ี โี ครงเหลก็ ภายใน แบบนโ้ี ครงเหลก็ จะอยู่
ภายนอกมองเห็นได้ แตจ่ ะสามารถบรรจขุ องได้มากกว่า ไมว่ ่าจะเป็นถงุ นอน และอนื่ ๆ
เพราะไม่เปลืองเน้ือที่ การแบกก็เช่นกัน ใช้สะโพกในการรับภาระ และใช้หลัง
เป็นที่รองรับจงึ สามารถแบกรบั นำ้� หนกั ไดม้ าก

ส�ำนักการลกู เสือ ยุวกาชาดและกิจการนกั เรียน 5

- วชิ า นกั เดนิ ทางไกล - การเลอื กแบบใด กข็ อใหค้ ำ� นงึ ถงึ วา่ จะเดนิ ทางไกลแบบไหน กจ็ ะสามารถเลอื ก
ใชใ้ ห้ได้เหมาะสม ทดลองใส่สิ่งของลงไปในเคร่ืองหลังท่ีจะซอ้ื แลว้ ดวู ่า เหมาะสม และ
เมอ่ื ยกขนึ้ หลงั แลว้ จะเกดิ ความสะดวกสบายหรอื ไม่ และนำ้� หนกั ของสงิ่ ของตกทสี่ ะโพก
หรือเปล่า แลง้ จงึ เลือกซอ้ื ตามตอ้ งการ
การบรรจสุ ิ่งของหรือของใชต้ า่ งๆมีหลกั การ ดังนี้
1. เครื่องหลังควรเลือกขนาดท่ีพอเหมาะ ไม่ควรเลือกท่ีเล็กหรือใหญ่เกินไป
2. วธิ กี ารบรรจขุ นั้ แรกจะตอ้ งบรรจขุ องทใ่ี ชภ้ ายหลงั หรอื ของหนกั ๆลงไปกอ่ น
ส่วนของท่ีหยิบใช้บ่อยควรจัดให้อยู่ด้านบน และจัดเรียงให้เป็นระเบียบและสวยงาม
งา่ ยต่อการค้นหา เช่น เครอื่ งนอน ต้องบรรจุไว้ลา่ งสุด เพราะใช้ทหี ลงั ถัดข้นึ มากเ็ ป็น
จ�ำพวกเส้อื ผ้า ซง่ึ จะใช้เม่ือเดนิ ทางถงึ ทพ่ี กั แรมแลว้ ขา้ งบนสดุ ควรเปน็ เสือ้ กนั ฝน หรือ
ผา้ พลาสตกิ สำ� หรบั ปนู อนเพราะขณะเดนิ ทางไกลอาจจะเกดิ ฝนตก กจ็ ะหยบิ ขน้ึ มาใชไ้ ด้
โดยทข่ี องอ่นื ๆ ไมเ่ ปียก
3. บรรจุของแข็งใสไ่ วด้ า้ นใน พยายามเอาของออ่ นๆ นม่ิ ๆ เชน่ เส้ือคอกลม
ม้งุ ไวด้ า้ นสะพายตดิ หลัง เพราะเวลาน�ำเครอื่ งหลังข้ึนสะพายขา้ งหลัง จะไดไ้ ม่เจ็บ
4. อาหารสด อาหารแห้งทนี่ ำ� ไปควรมีน�้ำหนักเบา กนิ เนือ้ ท่นี อ้ ย
5. จดั และแยกของเป็นหมวดหมู่ โดยใสถ่ งุ พลาสติก หรอื ถุงใสข่ องไว้
6. เตรียมถุงพลาสติกขนาดใหญ่ไว้หลายๆใบ เพ่ือใส่ของหรือเสื้อผ้าท่ีใช้แล้ว
จะได้ไมป่ ะปนกับเสอ้ื ผ้าทยี่ งั ไม่ได้ใช้
ก่อนการเดินทางหน่ึงวันหรือสองวัน ควรจะต้องตรวจส่ิงของ โดยวางส่ิงของ
ทง้ั หมดลงบนพน้ื แยกออกเปน็ กลมุ่ อปุ กรณ์ เสอ้ื ผา้ อาหาร เปน็ ตน้ คอ่ ยๆพจิ ารณาของ
แต่ละส่ิงอย่างรอบคอบว่ามีอะไรบ้างที่จ�ำเป็น ถ้ามีอะไรที่จ�ำเป็นก็จัดลงในกระเป๋า
ถ้าไม่จ�ำเป็นก็จัดแยกออกไป เม่ือตรวจทุกสิ่งเรียบร้อยแล้ว ตรวจดูอีกครั้ง เช็คของ
ตามรายการไมว่ า่ จะเปน็ อาหาร หรอื อปุ กรณก์ ต็ าม หลงั จากนนั้ กม็ องดทู สี่ งิ่ ของทคี่ ดิ วา่
ไมส่ ำ� คญั อกี ครงั้ เพราะของบางอยา่ งอาจจะเกดิ ความจำ� เปน็ ขน้ึ มา โดยจะตอ้ งคำ� นงึ ถงึ
นำ้� หนกั ที่จะต้องแบกเพม่ิ มากข้นึ ประกอบดว้ ย
6 ค่มู อื การสอบวิชาพเิ ศษลูกเสือ เนตรนารี สามัญรนุ่ ใหญ่

ตวั อยา่ งของการบรรจุสิ่งของลงในสว่ นตา่ งๆของเครือ่ งหลงั

กระเป๋าดา้ นซา้ ยบน จะใส่เส้ือกนั ฝน ขวดน�้ำ และอปุ กรณ์รบั ประทานอาหาร

กระเป๋าดา้ นซา้ ยลา่ ง จะใสค่ รมี กันแดด ยาฆ่าแมลง ไฟฉายและแบตเตอรี่

ชอ่ งตอนบน จะใส่เคร่อื งประกอบอาหาร เตา กระตกิ น้ำ� เตน็ ท์ หมดุ - วิชา ันกเดินทางไกล -
รงั้ เต็นท์ ผา้ ปรู องพนื้ นอน อาหารและเครอ่ื งปรงุ อาหาร

ชอ่ งตอนล่าง จะใส่หมวกหรือหมวกปีก ถุงเท้า เส้ือผ้าตามฤดูกาล
เสอ้ื กนั หนาว รองเท้าใส่เล่น รองเท้าวิ่ง และผา้ พนั แผล

สว่ นลา่ ง จะใสถ่ งุ นอนและแผน่ โฟมปูนอน

กระเป๋าปิดบน จะใส่แผนท่ี หนังสืออนุญาตเดินทางไกล ดินสอ และ
กระดาษ เข็มทศิ

กระเปา๋ หลัง จะใสถ่ ว้ ย ชาม ไมข้ ดี นกหวดี เชอื ก เหรยี ญสำ� หรบั หยอด
โทรศพั ท์ สบู่ กระจก หวี ยาสฟี นั กระดาษชำ� ระ แปรงสฟี นั
ผ้าขนหนูเล็ก

กระเป๋าดา้ นขวาบน น�้ำมนั เชอ้ื เพลิงส�ำหรบั ตดิ เตา

กระเปา๋ ด้านขวาล่าง อปุ กรณ์ปฐมพยาบาล

ส�ำนักการลูกเสือ ยุวกาชาดและกจิ การนักเรยี น 7

- วชิ า นกั เดนิ ทางไกล -

น�้ำหนักของของทบ่ี รรจุ
ความหนักของของท่ีบรรจุก็ข้ึนอยู่กับความยาวนานของการเดินทาง
ทไี่ ดว้ างแผนไวป้ รมิ าณของอาหาร และอปุ กรณท์ จ่ี ะตอ้ งแบก รวมทงั้ ของใชส้ ว่ นตวั ดว้ ย
การเดนิ ทางเปน็ หมคู่ ณะ จำ� เปน็ จะตอ้ งแบกเตน็ ท์ อาหารกลอ่ ง เครอื่ งประกอบอาหาร
และอุปกรณ์อ่ืนๆ ถ้าลูกเสือสามารถที่จะควบคุมน้�ำหนักของของที่แบก โดยให้อยู่
ประมาณหนึ่งในห้าของน�้ำหนักตัวลูกเสือ ก็จะแบกของได้อย่างสบาย ผู้เดินทางที่มี
ร่างกายแขง็ แรงก็สามารถท่ีจะแบกน้�ำหนกั เพิม่ มากขึ้นอีกได้ แตผ่ เู้ ดินทางสว่ นมากทมี่ ี
ประสบการณ์จะพยายามแบกของใหน้ อ้ ยทส่ี ดุ
เทคนคิ และหลักการบรรจขุ องลงเป้
1. ใสข่ องท่ใี ช้ทหี ลังก่อน
2. ของแขง็ ควรบรรจุไวด้ า้ นนอก
3. ของเบา ของน่ิม ใหบ้ รรจุตดิ กบั หลัง
4. ใส่ของทตี่ ้องใช้ก่อนเป็นลำ� ดับสุดท้าย
การเดินทางไกลได้ให้ประสบการณ์แก่ชีวิต ส�ำหรับลูกเสือ อย่างมากมาย
โดยเฉพาะได้เรียนรู้ชีวิตชนบท ภูมิประเทศ การรักษาส่ิงแวดล้อม การเดินทาง
อย่างปลอดภัย การศึกษาชีวิตของสัตว์ต่างๆ สุดท้ายก็จะเรียนรู้และเกิดความมั่นใจ
ในตนเอง เมื่อได้พบกับส่ิงต่างๆ และได้ใช้สติปัญญาแก้ปัญหาน้ันๆ จากการผจญภัย
ในโลกภายนอก
8 คู่มือการสอบวชิ าพิเศษลูกเสอื เนตรนารี สามญั รุ่นใหญ่

การปฏบิ ัติตนเป็นนักเดนิ ทางไกลทด่ี ี

- วิชา ันกเดินทางไกล -

ตอ้ งการเดนิ ทางไกลไปทไ่ี หน (Where do I want to hike?)
โดยสว่ นใหญก่ ารเดนิ ทางไกล จะมองถงึ สวนสาธารณะหรอื ปา่ และเรากไ็ มค่ วร
ก�ำหนดเอาไว้แค่นั้น ยังมีชายทะเล ทุ่งหญ้าที่เป็นป่าที่อยู่ใกล้บ้าน และมีธรรมชาติ
ทส่ี วยงาม หรอื มสี ถานทปี่ ระวตั ศิ าสตร์ ซง่ึ งา่ ยตอ่ การทอ่ งเทย่ี ว เรากส็ ามารถจะกำ� หนด
ลงในแผนและกำ� หนดจดุ ลงในเส้นทางทจี่ ะเดนิ ไปดว้ ยก็ได้
จะเดนิ ทางได้ไกลเท่าไหร่ (How far can I go?)
การเดนิ ทางไกลแคไ่ หนขนึ้ อยกู่ บั ภมู ปิ ระเทศ สขุ ภาพพลานามยั ของผเู้ ดนิ ทาง
และเหตุผลของการเดินทางไกล เดินก้าวขายาวและเร็ว หรือจะเดินแบบทอดน่อง
ดทู วิ ทศั น์สองข้างทาง โดยปกตผิ ลเฉลยี่ ของการเดนิ ทางไกลควรจะเป็น หนึง่ ไมล*์ คร่งึ
ถึงสองไมล์ ต่อชวั่ โมง และการเดินขึ้นท่สี ูงก็จำ� เปน็ จะตอ้ งใช้เวลามากขึ้น

*1 ไมล์ เท่ากับ 1.61 กม.

ส�ำนักการลูกเสือ ยวุ กาชาดและกจิ การนกั เรยี น 9

- วชิ า นกั เดนิ ทางไกล - ใครทจี่ ะรว่ มในการเดนิ ทางไกลดว้ ย (Who will come along?)
การเดินทางไกลนั้นสิ่งที่ส�ำคัญคือการร่วมในการผจญภัยกับคนอ่ืน โดยผ่าน
การมองเหน็ ด้วยตา ได้ยินด้วยหู และสงั เกตดพู ฤตกิ รรมของเพ่อื นลูกเสือรว่ มทางและ
ผกู้ ำ� กับ โดยปกตจิ ะจดั ใหม้ ผี ู้ร่วมเดินทางไปด้วยอย่างนอ้ ย 4 คน เพราะจะไดช้ ่วยกนั
แกป้ ญั หาทเ่ี กดิ ขน้ึ ได้ การเดนิ ทางเปน็ กลมุ่ นนั้ ควรจะกำ� หนดหนา้ ทคี่ วามรบั ผดิ ชอบให้
กับทุกคนที่มีส่วนร่วม อย่าท�ำให้ใครรู้สึกว่าตนเองถูกเพ่ือนทิ้ง หรือไม่เป็นที่ต้องการ
ของกลมุ่
ควรจะใสอ่ ะไรบ้างส�ำหรบั เดนิ ทางไกล (What should I wear?)
รองเท้า ส่ิงส�ำคัญที่สุดของการเดินทางไกล และรองเท้าส�ำหรับเดินทางไกล
ควรจะสวมใสส่ บาย ไมห่ นกั และไมใ่ หม่จนท�ำใหไ้ มส่ บายเมอ่ื สวมใส่ รองเทา้ ทีเ่ ลอื กใช้
ควรจะป้องกันและช่วยใหก้ ารเดินเป็นไปอย่างดี
เสอ้ื ผา้ ลูกเสืออาจจะตอ้ งเจอกบั อากาศหนาวเยน็ แสงแดดแรง และอาจจะ
โดนฝน หรอื ตอ้ งเจอกบั แมลง พมุ่ ไมท้ ม่ี หี นามแหลมคม ขอใหเ้ ตรยี มเสอ้ื ผา้ ใหพ้ รอ้ มกบั
เหตุการณ์เหล่านั้น เสื้อผ้าท่ีใช้ส�ำหรับการเดินทางไกลควรเป็นเส้ือผ้าที่ใช้ประโยชน์
ไดด้ ี มีความทะมดั ทะแมง มีกระเป๋าท่สี ามารถจะเสียบมีดได้ มที ใ่ี สเ่ ขม็ ทิศ และไมข้ ีด

ควรจะนำ� อะไรไปบา้ ง (What should I take?)
การเดินทางไกล ลูกเสือคงจะต้องการกระเป๋าหรือเป้ส�ำหรับเดินทางไกล
เพื่อบรรจุเสื้อผ้า อาหาร และอุปกรณ์ท่ีจ�ำเป็น การจัดส่ิงของบรรจุในกระเป๋าหรือ
เป้นั้น จะต้องค�ำนึงถึงสถานท่ีท่ีจะเดินทางไป เพื่อการบรรจุท่ีพอเหมาะ ซ่ึงไม่มาก
เกินความจำ� เปน็ หรอื น้อยจนไม่เพียงพอ ต่อการใช้งาน
การเดนิ อย่างไรใหป้ ลอดภัย (What about safety)
การเดนิ ทางไกลทปี่ ลอดภยั เปน็ สง่ิ ทตี่ อ้ งคำ� นงึ ถงึ และพจิ ารณากอ่ นอนั ดบั แรก
เมื่อได้มีการวางแผนการเดินทางเอาไว้อย่างดีแล้ว ควรมอบแผนการเดินทางให้ผู้ใด
ผหู้ น่ึงเปน็ ผู้ดูแล หากระหวา่ งการเดินทางมีอุบตั ิเหตเุ กดิ ขึ้น ใหท้ กุ คนชว่ ยกนั แก้ปัญหา
และออกความคดิ เห็น เพราะบางครั้งอาจจะตอ้ งขอความช่วยเหลือจากผู้อนื่
การจราจร เม่ือก�ำหนดแผนการเดินทางไกลควรจะหลีกเลี่ยงถนนใหญ่ที่มี
10 คู่มอื การสอบวิชาพเิ ศษลกู เสือ เนตรนารี สามญั รุน่ ใหญ่

รถสญั จรไปมามากหรอื ถ้าจ�ำเปน็ จะตอ้ งผา่ นก็จะตอ้ งเดินบนถนนท่มี ไี หล่ทาง โดยเดนิ - วิชา ันกเดินทางไกล -
ให้เป็นแถวเรียงหนึ่ง หากต้องเดินในเวลากลางคืนควรจะผูกผ้าสีขาวที่แขนหรือขา
เพื่อให้ผู้พบเห็นมองเห็นไดอ้ ยา่ งชัดเจน
ทอ้ งฟา้ มองดทู ก่ี ลมุ่ เมฆบนทอ้ งฟา้ วา่ มพี ายฝุ นมาหรอื ไม่ ถา้ เหน็ วา่ มกี ลมุ่ เมฆ
เหมือนกับฝนจะตก ให้มองหาท่ีหลบฝน และควรอยู่ห่างไกลจากต้นไม้ใหญ่ สันเขา
สายไฟฟา้ สายโทรศพั ท์ ทงุ่ หญา้ โล่งใหญ่ และทะเลสาบ
การหลงทาง บางทีลูกเสืออาจจะสับสนเก่ียวกับหนทางที่จะไป อย่าตกใจ
ให้มองไปรอบๆ จะทำ� ให้รู้ไดบ้ ้างว่ามีอะไรเป็นจดุ เด่น แลว้ มองที่แผนท่ี ปรึกษาหารือ
กับคณะท่ีร่วมเดินทาง ถ้ายังไม่สามารถหาร่องรอยได้ให้ยืนรออยู่ที่เดิม เพื่อผู้ที่
ออกคน้ หาจะไดค้ น้ หาไดท้ นั เวลา
การเดินทางผา่ นปา่ และทงุ่ นา (Cross-country hiking)
ส่วนมากการเดินทางไกลโดยผ่านทางชนบท และเดินตามเส้นทาง ซึ่งอาจ
จะต้องเดินผ่านสวนผักซ่ึงลูกเสืออาจจะท�ำลายด้วยรองเท้าที่เหยียบย่�ำลงไป ลูกเสือ
ควรแน่ใจว่าเส้นทางท่ีเดินผ่านน้ันไม่ก่อให้เกิดความเสียหายระแวดระวังในสถานท่ี
ท่ีจะผ่าน หากได้วางแผนไว้เป็นอย่างดี การเดินทางไกลโดยผ่านชนบทจะเป็นส่ิงท่ีน่า
สนใจและท�ำใหท้ กุ คนในคณะ มคี วามสุข
ข้อควรปฏิบตั ิระหวา่ งเดินทาง (Rules of the trail)
การเดินทางไกลนั้นไม่มีกฎเกณฑ์ตายตัวว่าจะต้องท�ำอย่างไร แต่ผู้ปฏิบัติ
ต้องใชส้ ัญชาตญาณท่ดี ีท่ีควรจะมี เช่น
* ถ้าเส้นทางท่ีเดินผ่านน้ันมีกล่องส�ำหรับใส่เอกสารลงทะเบียน เพื่อให้ผู้ท่ี
เดินทางไกลได้เขียนรายงานเอาไว้และหย่อนใส่ลงในกล่อง ซ่ึงจะท�ำให้เจ้าหน้าที่
ที่มาเปดิ ดูทราบวา่ ขณะน้ผี เู้ ดินทางไกลอยูบ่ ริเวณใด และมีความต้องการให้ช่วยเหลอื
อะไรบ้าง
* จะต้องระวังการเดินทางเข้าสู่ป่าและท้องนา เพราะพืชพันธุ์บางอย่าง
เปราะบางเวลาเดินก็พยายามเดิน บนทางเท้า อย่าเข้าไปเดินในท่ีท่ีจะท�ำให้ต้นหญ้า
หรอื พชื พนั ธ์เุ สยี หาย เวลาหยดุ พกั ก็ควรพักในร่มต้นไม้
* สุภาพกับเพื่อนร่วมเดินทางไกลทุกคน ซึ่งเราจะพบเป็นประจ�ำ ส่วนใหญ่

สำ� นกั การลูกเสือ ยุวกาชาดและกิจการนกั เรยี น 11

- วชิ า นกั เดนิ ทางไกล - จะมีความเป็นมิตรต่อกัน และเม่ือประสบกับเหตุการณ์อุบัติเหตุ หรืออันตราย
แบบปจั จบุ นั ทนั ดว่ นกจ็ ะยนื่ มอื เขา้ ชว่ ยเหลอื บางครง้ั กต็ อ้ งเคารพตอ่ ความเปน็ สว่ นตวั
ของผ้รู ว่ มเดนิ ทาง
* เม่อื เดินผา่ นม้าหรอื สัตวต์ ่างๆ ควรยนื หา่ งประมาณ 3 เมตรเปน็ อยา่ งนอ้ ย
และให้ยืนเงียบๆ เม่ือฝูงสัตว์เดินผ่าน เพ่ือไม่ให้สัตว์เหล่าน้ันแตกต่ืน เพราะอาจเป็น
อนั ตรายแก่ผู้ร่วมเดินทางได้
* สงั เกตวา่ ประตทู ผ่ี า่ นมลี กั ษณะแบบใด เปดิ หรอื ปดิ ถา้ เปน็ แบบใดกข็ อใหท้ ำ�
ไว้อยา่ งเดมิ
* เก็บขยะให้หมด บางคร้ังอาจมีการพล้ังเผลอท่ีจะลืมเปลือกลูกอมหรือ
เศษอาหารเอาไว้บนพน้ื รอบๆ บรเิ วณค่ายพักแรม
หลกั การเดินทางไกล
1. การเดินทางไกลในเวลากลางวัน บนถนนหลวง ลูกเสือต้องเดินทางขวา
โดยมีนายหมู่เป็นผ้นู ำ�
2. การเดินทางในหมู่บ้าน ควรจะต้องระวังรักษากิริยามารยาทให้ดี และ
จะต้องไมท่ �ำความเดือดรอ้ นใหก้ บั ชาวบ้าน เชน่
2.1 อย่าเดินบุกหรือเหยียบย่�ำต้นข้าว หรือพืชพันธุ์ธัญญาหารท่ี
ชาวบ้านปลกู ไว้
2.2 อยา่ รอื้ หรอื ถอนรว้ั ทป่ี กั เอาไวเ้ พอ่ื เดนิ ผา่ น หรอื จะเขา้ ไปหยบิ ฉวย
สง่ิ ของตา่ งๆ โดยพลการ
3. การเดนิ ในทอ้ งนา ควรเดนิ ตามทางที่ได้มีรอยหรือทางทมี่ ีไว้แลว้
4. การเดนิ ให้เดิน 30 นาที หยดุ พกั 3-5 นาที ขณะพกั ใหล้ กู เสอื น่งั ยกเท้า
ให้สงู ขึ้น เพอื่ โลหติ ไหลกลบั ลงมา แตต่ อ้ งไม่ทำ� นานเกนิ ไปเพราะจะทำ� ใหร้ ู้สกึ เม่ือย
5. การเดนิ ทางไกลในเวลากลางคนื ควรผกู ผา้ สขี าวทแี่ ขนหรอื ใตเ้ ขา่ ขวาเพราะ
เมื่อเดินผ้าขาวจะขยับตามจังหวะก้าว ท�ำให้ผู้ท่ีขับรถสามารถมองเห็นและทราบว่า
มคี นกำ� ลงั เดินอยู่ เพ่อื ความปลอดภยั มากขึ้น
6. การเดนิ ทางไกลไม่ควรเดนิ ตามทางรถไฟ และเมอ่ื จะข้ามทางรถไฟจะต้อง
12 คมู่ อื การสอบวชิ าพิเศษลกู เสือ เนตรนารี สามญั รุ่นใหญ่

เพ่ิมความระมดั ระวังใหม้ าก เมื่อเห็นว่าปลอดภัยดีแลว้ จึงขา้ มได้ - วิชา ันกเดินทางไกล -
ในการเดนิ ทางไกลทกุ ครง้ั ตอ้ งนำ� เครอื่ งหลงั ตดิ ตวั ไปดว้ ย ดงั นนั้ สง่ิ ของทบ่ี รรจุ
ในเครื่องหลังควรมีน้�ำหนักที่พอเหมาะเช่น การเดินทางไกลด้วยเท้า ส่ิงของท่ีบรรจุ
ในเครื่องหลงั ไมค่ วรให้หนกั การบรรจขุ องต้องถูกหลกั การ วิธี และอยา่ ให้เครอื่ งหลัง
รัดหรือหย่อนยานจนเกินไป เพราะจะท�ำให้การเดินทางไม่คล่องตัวเป็นภาระระหว่าง
เดิน
ข้ันตอนต่อไปของการเดินทางไกล เมื่อลูกเสือได้เดินทางไปจนถึงจุดหมาย
ท่ีจะต้องมีการต้ังค่ายพักแรม ดังนั้น ส่ิงส�ำคัญท่ีจะต้องพิจารณาต่อไป คือ การเลือก
ตั้งคา่ ยพกั แรม ซงึ่ แบบของการต้ังค่ายพกั แรมจะมี 4 แบบ คอื
1. การอยู่ค่ายพักแรมระยะส้ัน ( Short- term camping) ซึ่งหมายถึง
การพกั แรมค้างคนื หรือพักผอ่ นสุดสปั ดาห์ โดยอาจจะพกั แรมบรเิ วณใกล้ๆกับตัวเมือง
หรือในค่ายลูกเสือก็ได้ ซ่ึงการอยู่ค่ายพักแรมแบบนี้ ลูกเสือจะได้รับประสบการณ์
ในการปฏบิ ัติกิจกรรมนอกสถานทท่ี ีด่ ที ่สี ดุ แบบหนึง่
2. การอยู่ค่ายพักแรมระยะยาว (Long-term camping) ซ่ึงหมายถึง
การพักแรมอยู่ประมาณ 2-3 วัน ร่วมกับกลุ่มหรือหมู่ลูกเสือ และร่วมกับ
การเดินทางไกลด้วย ส่วนใหญ่จะปฏิบัติเม่ือโรงเรียนปิดเทอมและในฤดูร้อน
3. การอยคู่ า่ ยพกั แรมแบบผจญภยั (Adventure camping) เปน็ การบวกการ
อยู่ค่ายพักแรมรว่ มกบั เครอื่ งหลัง และการท�ำกิจกรรมต่างๆ เชน่ บุกเบิก การพายเรือ
แคนู การเดนิ ทางดว้ ยจักรยาน การอนุรักษ์ส่งิ แวดล้อม และอื่นๆ ทีน่ ่าสนใจ ส่วนใหญ่
สนใจที่จะปฏิบัติกิจกรรมหรืออยู่ค่ายพักแรมบริเวณโดยรอบแม่น้�ำ ทะเลสาบ
หรอื ในป่า
4. การอยคู่ า่ ยพักแรมแบบผจญภัยอยา่ งมาก (High-adventure camping)
เปน็ การอย่คู ่ายพกั แรมที่ต้องใช้การผจญภัยและทา้ ทายความสามารถ เช่น การปนี เขา
สงู เพอื่ ขนึ้ ไปพกั แรมบนทส่ี งู หรอื แลน่ เรอื ใบในทะเล หรอื ดำ� นำ�้ ซง่ึ เปน็ สงิ่ ทนี่ า่ ตนื่ เตน้
เรา้ ใจ

ส�ำนักการลกู เสือ ยุวกาชาดและกจิ การนักเรยี น 13

- วชิ า นกั เดนิ ทางไกล - สมุดปูม หมายถึง สมุดที่ใช้บันทึกรายการต่างๆของกิจกรรมในระหว่าง
ทเี่ ดนิ ทางไกล ควรจะจดรายงานการเดนิ ทางอยา่ งละเอยี ดพรอ้ มทง้ั แจง้ สง่ิ ทไ่ี ดพ้ บเหน็
ไวด้ ้วย เชน่ สถานทสี่ ำ� คัญ ภูมิประเทศ การด�ำรงชพี ของชาวบา้ น ปัญหาและอปุ สรรค
ระหว่างการเดินทางไกล รวมท้ังส่ิงที่ได้ตัดสินใจแก้ปัญหาอุปสรรคไปแล้วด้วย และ
จะต้องท�ำแผนทโี่ ดยสงั เขป ของเสน้ ทางการเดนิ ทาง ลงในสมุดปมู ใหเ้ รยี บร้อย
การเลือกเส้นทางเดิน
สถานท่ีส�ำหรับการเดินทางไกลบางสถานท่ีเป็นที่รู้จักและช่ืนชอบส�ำหรับ
นักเดินทางไกล ซ่ึงมีบางคนเดินทางจากส่วนหน่ึงของประเทศเพ่ือมายังสถานที่
ท่ีตนเองสนใจ ภูมิประเทศที่ท�ำให้ผู้เดินทางไกลมีความรู้สึกว่าได้ใกล้ชิดกับธรรมชาติ
ได้มีโอกาสได้พบสัตว์ป่า และทุกๆ ส่วนของการเดินทาง จะท�ำให้ผู้เดินทางได้รับ
อากาศบริสทุ ธิ์ มปี ระสบการณท์ ่ีดที ี่ไม่เคยพบเห็นมากอ่ น
วธิ กี ารเดนิ ทางใหเ้ หมาะสมกับเสน้ ทาง
1. การเดินทางบนภูเขา เพื่อเป็นการประหยัดเวลาและพลังงาน ในการ
เดินบนภูเขา การเดินต้องให้เท้ารับน�้ำหนักตัวเต็มที่ โดยเดินให้พ้ืนรองเท้าสัมผัส
กบั พืน้ เต็มท่ี ถ้ากา้ วเดนิ ส้นั ๆ ชา้ ๆ ไปเรือ่ ยๆ กไ็ ม่จำ� เป็นทจ่ี ะตอ้ งหยดุ พักบ่อย
2. การเดินที่ชัน ยันเข่าเล็กน้อยในทุกก้าวที่เดิน เพื่อช่วยให้กล้ามเนื้อขา
มีโอกาสได้พักบ้างเม่ือเดินขึ้นที่ลาดชันไปเรื่อยๆ ควรเดินแบบสลับฟันปลาดีกว่า
เดินข้ึนไปตรงๆ ในการเล้ียวเพ่ือเปล่ียนทิศทางเดินบนที่ชันนั้น ควรก้าวขาออกไป
พร้อมกับหันตัวเลี้ยวตามไปด้วย เพ่ือป้องกันมิให้เท้าพันกันและเสียหลักการทรงตัว

3. การเดินลงตามเนินเขาลาดชนั ปานกลาง เดินลงมาตรงๆ หลงั ตัง้ ตรง และ
ย่อเข่าเล็กน้อย ให้เท้ารับน�้ำหนักตัวเต็มท่ี โดยให้พ้ืนเท้าสัมผัสกับพ้ืนดินเต็มพ้ืน
ของแต่ละกา้ วทเ่ี ดนิ ไป
4. การเดินข้ึนลงเขาลาดชัน การเดินขึ้นเขา ควรใช้ขายันและใช้มือช่วย
ในการพยุงตัว ส่วนการลงจากเขาให้เลือกทางลาดชันที่มีก้อนกรวดหินร่วนๆ แต่ถ้า
มีก้อนหินใหญ่ๆ ก็ควรเดินช้าๆและระมัดระวัง เม่ือเหยียบลงบนหินควรเหยียบลงบน
ส่วนบนสุดของก้อนหินใหเ้ ต็มเทา้
14 คู่มอื การสอบวชิ าพเิ ศษลูกเสอื เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่

วิธีทำ� เครื่องหลัง - วิชา ันกเดินทางไกล -
1. ใชผ้ ้าฝา้ ยมาตัดเปน็ ช้นิ ตามรปู
2. น�ำผ้าที่ตัดแลว้ มาประกอบกนั

ตามแผนผังดังรปู
3. แลว้ น�ำผ้าท่ปี ระกอบกัน

ไปเย็บด้วยจักร
4. กลับขา้ งในออกมา แล้วท�ำเป็น

ที่ปดิ ปาก
5. นำ� สายหนงั มาเย็บติด

ส�ำหรบั ไวส้ ะพาย

ความรูเ้ รือ่ งการอนามยั ส่วนบคุ คล
ถา้ ลกู เสอื มคี วามรสู้ กึ วา่ การเดนิ ทางไกลครง้ั น้ี เดนิ ไดเ้ ปน็ อยา่ งดี รองเทา้ ไมก่ ดั
หรือหลวมจนเกินไป จะท�ำให้ลูกเสือเกิดความประทับใจต่อการเดินคร้ังต่อไป ในทาง
ตรงกนั ขา้ ม หากการเดนิ ดว้ ยรองเทา้ ทคี่ บั จะทำ� ใหเ้ ดนิ ไมส่ ะดวก อบรอ้ นภายในรองเทา้
ลูกเสือจะรู้สึกหงุดหงิด ไม่สนุก และท�ำให้เกิดการท้อท่ีจะเดินในคร้ังต่อไป ดังน้ัน
การดูแลในเร่ืองของเท้าจะต้องเร่ิมตั้งแต่การเลือกรองเท้าและถุงเท้าส�ำหรับ
การเดนิ ทางไกล
รองเท้าสำ� หรบั การเดินทางไกล
สว่ นใหญร่ องเทา้ ทท่ี ำ� ขนึ้ มาจะเนน้ ทก่ี ารสวมใสใ่ นคา่ ยพกั แรมการเดนิ ในระยะ
สน้ั ๆ บนพนื้ ทเ่ี รียบ แต่สำ� หรับการเดินทางทีม่ รี ะยะไกลโดยมเี คร่ืองหลัง หรอื การเดิน
ทางท่ีสมบุกสมบันควรใช้รองเท้าส�ำหรับเดินทางไกลโดยเฉพาะ เป็นแบบหุ้มข้อเท้า
พ้นื รองเทา้ ควรที่จะหนาเพือ่ ปอ้ งกันคมหนิ ทีแ่ หลมจะแทงทะลพุ ้ืนท�ำให้บาดเจบ็

ส�ำนกั การลกู เสอื ยวุ กาชาดและกจิ การนักเรยี น 15

- วชิ า นกั เดนิ ทางไกล - รองเทา้ บทู ทมี่ นี ำ�้ หนกั เบาจะทำ� จากไนลอ่ น จะดเู หมอื นเปน็ รองเทา้ สำ� หรบั วง่ิ
ส่วนใหญ่จะใช้ได้ดีส�ำหรับการเดินทางไกล บางรุ่นจะเน้นคุณภาพที่รักษาให้เท้าแห้ง
ไมเ่ ปียกช้ืนดว้ ยเหงอื่ หรือเมอ่ื ฝนตก
รองเท้าบูทที่ท�ำด้วยหนัง จะมีอายุการใช้งานนานกว่าไนล่อน รองเท้าหนัง
จะแข็งกว่ารองเท้าที่ท�ำจากผ้า แต่จะช่วยป้องกันเท้า และข้อเท้าได้มากกว่า
รองเท้าหนงั ท่ีดจี ะป้องกนั ไม่ให้นำ้� หรือของเหลวเขา้ ขา้ งในรองเท้าและเปยี กช้ืนถุงเท้า
ลองใส่รองเทา้ ใหมโ่ ดยใชถ้ งุ เทา้ เกา่ ที่จะใช้ในการเดินทางไกล รองเท้าอาจจะ
ใส่สบายขึน้ สน้ เทา้ ไมค่ วรท่จี ะหลุดมากในระหวา่ งเดินและน้ิวเทา้ ควรจะมีทข่ี ยายบา้ ง
ไมค่ วรใสค่ บั เกินไป
รองเท้าที่ซ้อื มาใหมน่ ้ัน ควรจะนำ� ออกมาทดลองเดินอยรู่ อบๆ บา้ น ประมาณ
2-3 วนั เพ่อื จะทำ� ให้เกิดความเคยชินและรองเท้าไม่กดั
การรักษาความสะอาดของรองเทา้
รองเทา้ บทู ทเี่ ปน็ หนงั และไนลอ่ น จะใชไ้ ดเ้ ปน็ เวลานานถา้ ลกู เสอื ใหค้ วามสนใจ
และดูแลรักษา เม่ือรองเท้าเปียกควรตากให้แห้งด้วยแสงแดด หรือเอาไว้ในห้องท่ีมี
เครอื่ งทำ� ความรอ้ น แตอ่ ยา่ วางไวด้ า้ นบน หรอื แขวนไวก้ บั เครอื่ งทำ� ความรอ้ นทรี่ อ้ นจดั
เพราะจะทำ� ให้รองเท้าไนล่อนไหม้ และท�ำให้รองเทา้ หนังหด
หลังจากเดินทางไกล ให้ใช้มีพกหรือก่ิงไม้ แคะโคลนและสิ่งสกปรกออกจาก
รองเทา้ บทู เชด็ ถรู องเทา้ บทู และทาดว้ ยนำ้� มนั และยาเคลอื บเพอื่ เปน็ การรกั ษารองเทา้
16 คมู่ อื การสอบวชิ าพเิ ศษลกู เสือ เนตรนารี สามญั รนุ่ ใหญ่

ถุงเทา้ - วิชา ันกเดินทางไกล -
ถุงเท้าสำ� หรับเดินทางไกลจะชว่ ยให้เหงื่อท่ีออกจากเท้าแห้ง ถงุ เท้าอาจจะทำ�
จากขนสัตว์ ผา้ ฝ้าย หรอื ขนสัตว์ผสมไนล่อน ซงึ่ จะช่วยให้เทา้ เดินไดส้ บาย ควรจะใส่
ถุงเท้าที่ท�ำจากผ้าฝ้ายหนาๆ ถุงเท้าท่ีบางจะท�ำให้เกิดอาการลื่นไหลผิวหนังครูด
เกดิ อาการเจ็บได้ เลบ็ เทา้ จะต้องตดั ใหส้ ้นั เพอ่ื ป้องกนั เล็บขบ เมอื่ เดนิ เปน็ เวลานาน
สขุ ภาพพลานามยั
ในการเดินทางไกลสุขภาพพลานามัยเป็นส่ิงส�ำคัญ ต้องระวังและป้องกัน
มิใหเ้ กิดอะไรข้นึ ผใู้ ดท่มี โี รคประจ�ำตวั ควรจะมียาพกตดิ ตัวไปดว้ ย
ประโยชน์ของการเดนิ ทางไกล
1. เปน็ การฝกึ หดั ตวั ลกู เสอื เอง ใหม้ คี วามอดทน มคี วามรอบคอบและไมป่ ระมาท
2. ท�ำใหล้ ูกเสือรจู้ ักการเตรียมการ การวางแผนในทุกๆ ดา้ น
3. เป็นการศึกษานอกสถานท่ี ซ่ึงเป็นประสบการณ์ตรงท่ีลูกเสือจะได้รับ
จากการเรียนรดู้ ว้ ยตนเอง
4. ฝึกให้ลูกเสือมีปฏิภาณไหวพริบดี รู้จักการแก้ปัญหาเฉพาะหน้า และ
มคี วามสงั เกตดี
5. ท�ำให้ลูกเสือรู้จักการช่วยเหลือตนเองและผู้อ่ืนปฏิบัติตนเป็นประโยชน์
ตอ่ สงั คมในทุกๆ ดา้ น
6. ท�ำให้ลูกเสือรู้จักสามัคคีในหมู่ลูกเสือด้วยกัน ผู้บังคับบัญชาลูกเสือ และ
ประชาชนโดยท่วั ๆ ไป
7. ทำ� ให้ลกู เสือรจู้ ักและรกั ษาสิ่งแวดลอ้ มใหอ้ ยู่ในสภาพท่ีดี
8. ทำ� ใหล้ ูกเสือมสี ขุ ภาพทแ่ี ข็งแรง และเปน็ การออกกำ� ลงั กายอย่างหน่ึง
9. ท�ำให้ลูกเสือรู้จักใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์ มากกว่าท่ีจะปฏิบัติตน
ไปในทางเสยี หาย

ส�ำนักการลกู เสอื ยุวกาชาดและกจิ การนกั เรียน 17

- วชิ า นกั เดนิ ทางไกล - ข้อเสนอแนะในการเดินทางไกล
1. ไม่ควรเดนิ ทางไกลไป-กลับภายในวนั เดยี วกนั ควรพักแรมอยา่ งน้อย 1 คนื
2. การเลือกเส้นทางท่ีผ่านภูมิประเทศที่แปลกๆ จะสร้างความอยากรู้
อยากเหน็ ใหแ้ กล่ กู เสอื เกดิ การสงั เกต รจู้ กั จดจำ� และควรบนั ทกึ ลงสมดุ ปมู อยา่ งละเอยี ด
น�ำส่งอาจารย์
3. การเดินทางไกลไม่ควรน�ำลูกเสือเดินไปตามถนนหนทางในเมืองหรือ
ยา่ นชมุ นมุ อยา่ งนอ้ ยควรไปยงั สถานทท่ี ม่ี ธี รรมชาตทิ ส่ี วยงามซง่ึ อาจเปน็ ภเู ขา หรอื แมน่ ำ้�
ล�ำธาร หรือทุ่งนา
4. ลูกเสือควรน�ำแผนท่ีติดตัวไปด้วย และเดินทางไปตามแผนท่ีน้ันโดย
ใชเ้ ขม็ ทศิ ชว่ ย
5. การท�ำรายงานต้องบันทึกถึงส่ิงท่ีพบเห็น ต้นไม้ สถานท่ีประวัติศาสตร์
สัตวต์ า่ งๆ และภารกจิ ท่ที �ำในวนั หน่ึงหนึ่ง พร้อมทงั้ ทำ� แผนทโ่ี ดยสังเขป
6. ในระยะเวลา 1 ปี ควรจัดให้ลกู เสือได้เดินทางไกลประมาณ 1 หรือ 2 คร้งั
18 คู่มอื การสอบวชิ าพเิ ศษลกู เสือ เนตรนารี สามญั รนุ่ ใหญ่

บรรณานกุ รม - วิชา ันกเดินทางไกล -
คณะกรรมการบรหิ ารลูกเสอื แห่งชาต,ิ สำ� นักงาน. แนวการสอบวิชาพิเศษ
ลกู เสอื สามัญร่นุ ใหญ่. พิมพ์ครั้งท่ี 1. กรงุ เทพฯ : สกสค., 2542.
คณะกรรมการบรหิ ารลกู เสอื แหง่ ชาต,ิ ส�ำนักงาน. ข้อบงั คบั คณะลกู เสือ
แหง่ ชาติ วา่ ด้วยการปกครอง หลักสตู รและวชิ าพิเศษลูกเสอื สามญั
รนุ่ ใหญ่ (ฉบบั ที่ 14) พ.ศ. 2528. กรงุ เทพฯ : สกสค., 2548.
ณัฏฐ์ ยุวยทุ ธ. ค่มู อื การสอบเคร่อื งหมายวิชาพิเศษลูกเสือ เนตรนารี
สามัญร่นุ ใหญ่. พิมพค์ รง้ั ท5ี่ . กรงุ เทพฯ : สกสค., 2551.
ลูกเสอื ยวุ กาชาดและกจิ การนกั เรยี น, สำ� นกั การ. คู่มือวชิ าพเิ ศษลกู เสือ
สามญั รนุ่ ใหญ่ วิชานกั เดินทางไกล. พิมพค์ รง้ั ท่2ี . กรงุ เทพ : สกสค.,
2550.

ส�ำนกั การลกู เสอื ยวุ กาชาดและกจิ การนักเรยี น 31

- วชิ า นกั เดนิ ทางไกล - (ส�ำเนา)

ค�ำสัง่ ส�ำนักงานปลดั กระทรวงศกึ ษาธิการ
ที่ ๑๔๑ / ๒๕๖๑

เร่อื ง แต่งต้ังคณะกรรมการดำ� เนนิ งานการประชุมจดั ท�ำคมู่ อื การสอบวิชาพเิ ศษ
ลกู เสือ เนตรนารี สามัญรุน่ ใหญ่

..................................................................
เพื่อให้การด�ำเนินงานการประชุมจัดท�ำคู่มือการสอบวิชาพิเศษลูกเสือ
เนตรนารี สามัญรนุ่ ใหญ่ ซึง่ กำ� หนดจดั ระหวา่ งวนั ที่ ๒๙ มกราคม - ๒ กุมภาพนั ธ์
๒๕๖๑ ณ หอ้ งประชมุ อภยั จนั ทวมิ ล ชนั้ ๒ อาคารเสมารกั ษ์ กระทรวงศกึ ษาธกิ าร
เป็นไปด้วยความเรียบร้อยและบรรลุตามวัตถุประสงค์ จึงเห็นควรแต่งตั้งบุคคล
ต่อไปนี้ เป็นคณะกรรมการด�ำเนินงานการประชุมจัดท�ำคู่มือการสอบวิชาพิเศษ
ลกู เสอื เนตรนารสี ามัญรุ่นใหญ่ ดังนี้

๑. ผอู้ ำ� นวยการสำ� นักการลูกเสอื ประธานกรรมการ
ยวุ กาชาดและกิจการนักเรยี น

๒. นายโอฬาร เก่งรักษ์สัตว ์ รองประธานกรรมการ
๓. ว่าทีร่ อ้ ยโท ณฏั ฐ์ ยวุ ยทุ ธ กรรมการ
๔. นายวชิ ัย ผกผา่ กรรมการ
๕. นางธญั มน ยุวยทุ ธ กรรมการ
๖. นางสาวเปล่งศรี ปน้ั พล กรรมการ
๗. นายยินดี ปน้ั แววงาม กรรมการ
๘. นางสายหยุด บุญทนิมิต กรรมการ
๙. นางดารณี ทัพจนั ทร์ กรรมการ
๑๐. นางสุภัชชกา ศรแกว้ กรรมการ
๑๑. ว่าทร่ี อ้ ยตรี สเุ มธ สุจรยิ วงศ์ กรรมการ
50 คู่มอื การสอบวชิ าพิเศษลูกเสอื เนตรนารี สามญั ร่นุ ใหญ่

๑๒. นางมาลัย วงศ์ฤทยั วัฒนา กรรมการ - วิชา ันกเดินทางไกล -
๑๓. นางสาวณภัทร กลุ จติ ตธิ ร กรรมการ
๑๔. นายลขิ ติ ป้นั แววงาม กรรมการ
๑๕. นายพิชาน แหยมเจริญ กรรมการ
๑๖. นายเอกพันธ์ ชูแกว้ กรรมการ
๑๗. นายกฤตพัฒน์ พชิ ัยวรตุ มะ กรรมการ
๑๘. นางสุธนิ ี ขาวอ่อน กรรมการ
๑๙. นางวันทนา ศรที องคำ� กรรมการ
๒๐. นางชุติมา กมุทะรตั น ์ กรรมการ
๒๑. นายอรุณ ศรวี รนารถ กรรมการ
๒๒. นางสาวปวีณา จธุ ากรณ ์ กรรมการ
๒๓. นางสาวสุพชิ ญา อาภาวศิน กรรมการ
๒๔. นายสมบูรณ์ วัฒนมงคลสุข กรรมการ
๒๕. นางสวุ ฒั นา ธรรมประภาส กรรมการและเลขานกุ าร
๒๖. นางกนกวรรณ นิ่มเจริญ กรรมการและ
ผ้ชู ่วยเลขานกุ าร
๒๗. นางสาวศริ ฐา กรวาทนิ กรรมการและ
ผูช้ ่วยเลขานกุ าร
โดยใหค้ ณะกรรมการดาํ เนนิ งานมหี นา้ ที่ ดาํ เนนิ การประชมุ เชงิ ปฏบิ ตั กิ าร
จัดทําคู่มือการสอบวิชาพิเศษลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ ให้ส�ำเร็จลุล่วง
เปน็ ไปตามวตั ถปุ ระสงค์ท่กี าํ หนดไว้ ทงั้ นี้ ตง้ั แต่บัดน้ีเป็นต้นไป

สัง่ ณ วันท่ี ๑๙ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑

(ลงช่ือ) ประเสรฐิ บญุ เรอื ง
(นายประเสรฐิ บุญเรอื ง)

รองปลดั กระทรวงศกึ ษาธกิ าร
ปฏบิ ตั ิราชการแทนปลัดกระทรวงศึกษาธกิ าร

สำ� นักการลูกเสือ ยวุ กาชาดและกิจการนกั เรียน 51