ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์แบบสืบเสาะหาความรู้ 7 ขัน (7E) ้ และประยุกต์ใช้เทคโนโลยี QR Code เพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ด้วยตนเอง วิชาชีววิทยา 6 (ว30246) ชันมัธยมศึกษาปีที่ 6 ้ เรื่อง ความหลากหลายของสิ่ งมีชีวิต 6 SCAN ME
คำนำ ก ชุดกิจกรรมการเรียนรูวิทยาศาสตรแบบสืบเสาะหาความรู 7 ขั้น (7E) และประยุกตใชเทคโนโลยี QR Code เพื่อสงเสริมการเรียนรูดวยตนเอง วิชาชีววิทยา 6 ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 6 เรื่องความหลากหลายของสิ่งมีชีวิต มีจํานวน 8 ชุด รวมเวลา จัดกิจกรรม 16 ชั่วโมง เปนชุดกิจกรรมที่จัดทําขึ้นจากการศึกษาวิเคราะหหลักสูตรแกนกลาง การศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 (ฉบับปรับปรุง พุทธศักราช 2560) และศึกษาจากสภาพปญหาการจัด การเรียนการสอนวิชาชีววิทยา ของโรงเรียนชุมชนเทศบาล ๓ (พินิจพิทยานุสรณ) พบปญหานักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ ทางการเรียนตํ่า จึงไดจัดกิจกรรมเนนผูเรียนเปนสําคัญ ที่จะชวยใหนักเรียนเกิดการเรียนรูอยางเปนขั้นตอน เขาใจเนื้อหาไดงายขึ้น มีการทบทวนความรูเดิม สรางความสนใจกระตุนใหนักเรียนเกิดความอยากรู อยากเห็น เพื่อรวมกันทําการสํารวจ และคนหา ทําการทดลอง อธิบาย สรุปผล ตลอดจนการสืบคนขอมูลขยายความรูเพิ่มเติม การประเมินผล และนําความรูที่ไดไปใชทําใหเกิดการเรียนรูอยางมีทักษะ สรางเจตคติที่ดีทางวิทยาศาสตร ใหกับผูเรียน นอกจากนี้ยังนําเทคโนโลยี QR Code มาประยุกตใชในกิจกรรมการเรียนรู เพื่อชวยให นักเรียนไดเขาถึง สื่อมัลติมีเดียที่หลากหลาย ศึกษาความรูเพิ่มเติมดวยตนเองไดตามความสะดวก และตามตองการ ทําใหการเรียน การสอนมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น อันนําไปสูการพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนที่สูงขึ้น ชุดกิจกรรมการเรียนรูวิทยาศาสตรชุดนี้ เปนชุดกิจกรรมการเรียนรูชุดที่ 6 เรื่อง อาณาจักรฟงไจ ซึ่งประกอบดวย คําชี้แจง ผลการเรียนรู จุดประสงค สาระการเรียนรู เวลาที่ใช วิธีใชชุดกิจกรรมการเรียนรู สื่อและอุปกรณการเรียนรู แบบทดสอบกอนเรียน ซึ่งเปนแบบตัวเลือก 4 ตัวเลือก จํานวน 10 ขอ พรอมทั้งบัตรความรูและบัตรกิจกรรม รวมทั้ง มีแบบทดสอบหลังเรียนและเฉลยแบบทดสอบและบัตรกิจกรรม ทายสุดมีแบบบันทึกคะแนนกอนเรียน ระหวางเรียน และหลังเรียน ผูจัดทําหวังเปนอยางยิ่งวาชุดกิจกรรมการเรียนรูนี้ จะเปนประโยชนตอการจัดกิจกรรมการเรียนรูของครูและ นักเรียนเปนอยางดี นักเรียนสามารถนําความรู ประสบการณที่ไดรับไปใชในชีวิตประจําวันไดอยางถูกตอง โดยให นักเรียนไดทํากิจกรรมกลุม ไดฝกทักษะ กระบวนการทางวิทยาศาสตร จากการที่นักเรียนไดปฏิบัติกิจกรรมตามลําดับ ขั้นและนักเรียนสามารถนําความรูที่ไดไปใชในชีวิตประจําวัน สงผลใหเกิดการเรียนรูอยางตอเนื่อง สามารถสรางองค ความรูดวยตนเอง นอกจากนี้ชุดกิจกรรมนี้ยังสามารถใชพัฒนาการเรียนการสอนในกลุมสาระการเรียนรูวิทยาศาสตร และเทคโนโลยีไดเปนอยางดี ชวยสงเสริมและพัฒนาศักยภาพของนักเรียน สงเสริมการหาความรูนอกหองเรียนดวย เทคโนโลยี QR Code มีภาพประกอบและสื่อมัลติมีเดียเพื่อใหเกิดความเพลิดเพลินในบทเรียนเพื่อความเขาใจยิ่งขึ้น บุษกร ปทุมไกยะ
ข สารบัญ เรื่อง หนา คำนำ สารบัญ คำชี้แจง การใชชุดกิจกรรมการเรียนรู ผลการเรียนรู จุดประสงคเชิงพฤติกรรม สาระการเรียนรู บทบาทของนักเรียน แบบทดสอบกอนเรียน บัตรกิจกรรมการเรียนรูที่ 1 บัตรความรูที่ 1 บัตรกิจกรรมการเรียนรูที่ 2 บัตรความรูที่ 2 บัตรกิจกรรมการเรียนรูที่ 3 แบบทดสอบหลังเรียน บรรณานุกรม ภาคผนวก แบบบันทึกคะแนนระหวางเรียน เฉลยแบบทดสอบกอนเรียนและหลังเรียน เฉลยบัตรกิจกรรมที่ 1-3 แบบสังเกตพฤติกรรมนักเรียน และประเมินคุณลักษณะ ก ข ค ง จ ฉ ฉ ช 1 4 5 10 11 13 16 19 21 22 23 24 29
ค คําชี้แจง ชุดกิจกรรมการเรียนรูวิทยาศาสตรแบบสืบเสาะหาความรู 7 ขั้น (7E) และประยุกตใชเทคโนโลยี QR Code เพื่อสงเสริมการเรียนรูดวยตนเอง วิชาชีววิทยา 6 ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 6 เรื่องความหลากหลายของสิ่งมีชีวิต ประกอบ ดวย ชุดกิจกรรมการเรียนรู 8 ชุด ดังนี้ ชุดกิจกรรมการเรียนรูฉบับบนี้ เปนชุดกิจกรรมการเรียนรูชุดที่ 6 เรื่อง อาณาจักรฟงไจ ซึ่งนักเรียนจะได ศึกษาเรียนรูและปฏิบัติกิจกรรมตางๆ เพื่อศึกษาเกี่ยวกับความหลากหลายของสิ่งมีชีวิต โดยใชเวลาในการปฏิบัติ กิจกรรมทั้งหมด 2 คาบเรียน และใหนักเรียนศึกษาชุดกิจกรรมตามลําดับขั้นตอนตอไปนี้ ชุดที่ ชื่อชุดกิจกรรม จํานวนคาบเรียน รวม 1 2 3 4 5 6 7 8 2 2 2 2 2 2 2 2 16 การศึกษาความหลากหลายทางชีวภาพ กําเนิดของสิ่งมีชีวิต อาณาจักรมอเนอรา อาณาจักรโพรทิสตา อาณาจักรพืช อาณาจักรฟงไจ อาณาจักรสัตว ความหลากหลายทางชีวภาพในประเทศไทย
ง การใช้ชุดกิจกรรม ขั้นเตรียมกอนใชชุดกิจกรรม 1. ทำการศึกษาคนควาในเรื่องที่ตนเองจะเรียนหรือปฏิบัติกิจกรรมมากอนลวงหนา เพื่อใหเขาใจในบทเรียน ไดดีและรวดเร็วยิ่งขึ้น 2. เตรียมความพรอมของตนเองสำหรับการปฏิบัติกิจกรรมรวมกับเพื่อนในหองเรียนและเพื่อนรวมกลุม 3. คำแนะนำในการปฏิบัติงานกลุม 3.1 เลือกประธานกลุมเพื่อเปนผูนำในการดำเนินการจัดการเรียนรู และเลขานุการกลุมเพื่อบันทึก ขอมูล 3.2 สมาชิกทุกคนตองมีสวนรวม ชวยเหลือซึ่งกันและกัน และรับผิดชอบรวมกัน 3.3 ตั้งใจปฏิบัติกิจกรรมอยางเต็มความสามารถและรอบคอบ 4. ใชกลุมเดิมตลอดการเรียนดวยชุดกิจกรรมการเรียนรูชุดที่ 6 เรื่อง อาณาจักรฟงไจ ขั้นใชชุดกิจกรรม 1. ศึกษาภาระงานใหเขาใจ และปฏิบัติตามขั้นตอน 2. ปฏิบัติกิจกรรมดวยตนเอง ไมลอกเพื่อนและไมใหเพื่อนลอก 3. ศึกษากิจกรรมดวยความตั้งใจ แลวทำการวิเคราะหเนื้อหาและสรุปเพื่อใหเขาใจงายๆ 4. ศึกษาคำชี้แจงของกิจกรรมโดยการระดมความคิดในกลุม เพื่อตอบคำถามใหตรงตามทฤษฎีของเรื่องที่ เรียนไมตอบโดยไมมีเหตุผลหรือไมมีทฤษฎีรองรับ 5. รวมอภิปรายกับครูดวยความตั้งใจ จดความรูใหม และซักถามทันทีเมื่อไมเขาใจ 6. มีความสามัคคี มีน้ำใจ ภาคภูมิใจในผลงานของกลุม โดยไมเอาเปรียบดวยการนั่งเฉยหรือกอความวุนวาย ในหองเรียน ขั้นหลังใชชุดกิจกรรม 1. ทำแบบทดสอบหลังเรียน 2. รวบรวมผลงานที่ไดจากการปฏิบัติกิจกรรมสงครู เพื่อประเมินผลการเรียนรู 3. จัดเก็บอุปกรณทุกชิ้น ใหเรียบรอย
จ ผลการเรียนรู้ ดานความรู 1. สืบคนและอภิปรายเกี่ยวกับอาณาจักรฟงไจ 2. อธิบายอาณาจักรฟงไจ 3. จําแนกและสรางเกณฑของอาณาจักรฟงไจ 4. นําความรูเรื่องอาณาจักรฟงไจไปใชประโยชนในชีวิตประจำวัน 5. ประเมินความสําคัญของอาณาจักรฟงไจ ดานทักษะกระบวนการ นักเรียนสามารถปฏิบัติกิจกรรมตามกระบวนการสืบเสาะหาความรูแบบวัฏจักร 7 ขั้น (7E) ดังนี้ 1. ทำแบบฝกหัดกอนบทเรียน เพื่อทดสอบความรูเดิม (Elicitation Phase) 2. รวมกันอภิปรายและตั้งคำถามจากแบบทดสอบกอนเรียน (Engagement Phase) 3. สืบคนขอมูลจากเอกสารประกอบการเรียนรู เรื่อง อาณาจักรฟงไจ (Exploration Phase) 4. นำขอมูลมาดำเนินการวิเคราะห แปลผล สรุปผลและนำเสนอผลที่ไดในรูปตางๆ เชน บรรยายสรุป สรางแผนภูมิความคิดรวบยอด (Explanation and Expansion Phase) 5. ใหนักเรียนนำผลงานที่ไดจากการสรุปผลการวิเคราะหมานำเสนอหนาชั้นเรียนเพื่อนำไปสูการหาขอสรุป รวมกันในชั้นเรียนและประเมินผลงาน (Evaluation and Extension Phase) ดานคุณธรรมจริยธรรมและคุณลักษณะอันพึงประสงค 1. มีความสนใจใฝเรียนรู ไดแก การสนทนาซักถาม กระตือรือรนในการปฏิบัติกิจกรรม 2. มีความรับผิดชอบ ไดแก ปฏิบัติหนาที่ที่ไดรับมอบหมาย ทำงานสำเร็จตามเปาหมาย 3. ความมีเหตุผล ไดแก การรวบรวมขอมูล การอธิบายหรือแสดงความคิดเห็นอยางมีเหตุผล มีหลักการ หรือมีขอมูลอางอิง 4. มีระเบียบวินัย ไดแก ตรงตอเวลาที่นัดหมาย ปฏิบัติตามระเบียบวินัยของกิจกรรม 5. อยูอยางพอเพียง ไดแก ใชทรัพยสินตนเองอยางประหยัดทรัพยสินสวนรวมอยางคุมคา ไมเอาเปรียบคนอื่น วางแผนการเรียนการทำงาน 6. มุงมั่นในการทำงาน ไดแก ตั้งใจ อดทนทำงาน ไมยอทอ 7. รักความเปนไทย ไดแก มีจิตสำนึกในความเปนไทยและภูมิปญญาไทย 8. มีจิตสาธารณะ ไดแก ชวยเหลือเพื่อน พอแม ครู จิตอาสา ทำงานเพื่อสวนรวม
ฉ จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. สืบคนขอมูลสำรวจตรวจสอบอภิปรายและสรุปลักษณะที่เหมือนและแตกตางกันของสิ่งมีชีวิตใน อาณาจักรฟงไจ 2. สืบคนขอมูลอภิปรายและนำเสนอคุณคาของความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตในอาณาจักรฟงไจ กับการใชประโยชนของมนุษยที่มีผลตอสังคมและสิ่งแวดลอม สาระการเรียนรู้ สิ่งมีชีวิตในอาณาจักรฟงไจเปนสิ่งมีชีวิตหลายเซลลพวกยูคาริโอต ที่ยังไมมีการพัฒนาเปนเนื้อเยื่อ มีผนังเซลลแตไมสามารถสังเคราะหดวยแสงได และมีลักษณะเปนเสนใยขนาดเล็ก เรียกวา ไฮฟา (Hypha) ใชยึด เกาะอินทรียวัตถุที่ใชเปนอาหาร เรียกกลุมของไฮฟาวา ไมซีเลียม (Mycelium) มีรูปแบบการดํารงชีวิตทั้งที่เปน ผูยอยสลายปรสิต หรืออยูกับสิ่งมีชีวิตอื่นแบบภาวะพึ่งพา แบงกลุมยอยไดเปน 4 ไฟลัม คือ 1. ไฟลัมไคทิดิโอไมโคตา (Phylum Chytridiomycota) 2. ไฟลัมไซโกไมโคตา (Phylum Zygomycota) 3. ไฟลัมแอสโคไมโคตา (Phylum Ascomycota) 4. ไฟลัมเบสิดิโอไมโคตา (Phylum Basidiomycota) ชุดกิจกรรมการเรียนรูชุดที่ 6 เรื่อง อาณาจักรฟงไจ ใชเวลาในการเรียนรู 2 คาบเรียน เวลาที�ใช้
ช บทบาทของนักเรียน 1. นักเรียนแบงกลุม กลุมละ 5 คน เลือกประธานกลุม เพื่อเปนผูนําในการดําเนินกิจกรรมและลขานุการกลุม เพื่อบันทึกขอมูลในการปฏิบัติกิจกรรมตางๆ และมอบหมายหนาที่ใหสมาชิกแตละคนในกลุมใหชัดเจน 2. ตรวจสอบความครบถวนของชุดกิจกรรมการเรียนรูตามกระบวนการสืบเสาะหาความรูแบบวัฏจักร 7 ขั้น (7E) 3. ทําแบบทดสอบกอนเรียน เพื่อทดสอบความรูเดิมของนักเรียน 4. ศึกษากิจกรรมการเรียนรูที่ 1 แลวใหแตละกลุม รวมกันอภิปรายและตอบคําถาม 5. ศึกษาและปฏิบัติกิจกรรมการเรียนรูที่ 2 เพื่อสํารวจและคนหาคําตอบ 6. ศึกษากิจกรรมการเรียนรูที่ 3 จากนั้นเลิกปฏิบัติกิจกรรม อภิปรายและระดมความคิดในกลุม สรุปแกปญหาจากสถานการณที่กําหนดขึ้น แลวบันทึกคําตอบลงในแบบบันทึกกิจกรรม พรอมทั้งขยายความรูที่ไดรับ โดยการนําเสนอหนาชั้นเรียน 7. แลกเปลี่ยนกันตรวจแบบบันทึกกิจกรรมการเรียนรูที่ 1-3 โดยเลขานุการกลุม รวบรวมแบบบันทึก คําตอบของสมาชิกไปแลกเปลี่ยนกับกลุมอื่น โดยกําหนดใหกลุมที่ 1 ตรวจกลุมที่ 8, กลุมที่ 8 ตรวจกลุมที่ 7, กลุมที่ 7 ตรวจกลุมที่ 6, กลุมที่ 6 ตรวจกลุมที่ 5, กลุมที่ 5 ตรวจกลุมที่ 4, กลุมที่ 4 ตรวจกลุมที่ 3, กลุมที่ 3 ตรวจกลุมที่ 2 และกลุมที่ 2 ตรวจกลุมที่ 1 8. ประธานรับเฉลยกิจกรรมการเรียนรูจากครูผูสอน เพื่อนํามาตรวจคําตอบ 9. สมาชิกในกลุมตรวจแบบบันทึกกิจกรรมของสมาชิกกลุมอื่น (กรณีมีขอสงสัย ใหนักเรียนถามครูผูสอน) 10. เลขานุการกลุมรวบรวมแบบบันทึกกิจกรรมกลุมคืนกลุมเดิม 11. ประธานกลุมนําเฉลยกิจกรรมคืนครูผูสอน 12. สมาชิกในกลุมบันทึกคะแนนลงในแบบบันทึกคะแนน รวมคะแนนของสมาชิกในกลุมหาคาเฉลี่ยเปน คะแนนของกลุมแจงครูผูสอน
1 ชุดที� 6 เรื�อง อาณาจักรฟังไจ โดย นางสาวบุษกร ปทุมไกยะ แบบทดสอบก่อนเรียน ชุดที 6 อาณาจักรฟังไจ่ รายวิชา ชีววิทยา 6 ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 6 คะแนนเต็ม 10 คะแนน จำนวน 10 ขอ =============================================================== คำชี้แจง 1. แบบทดสอบนี้เปนแบบปรนัยเลือกตอบ มีทั้งหมด 10 ขอ 2. ใหนักเรียนเลือกคำตอบที่ถูกตอง และทำเครื่องหมาย x ลงในกระดาษคำตอบ =============================================================== 1. มนุษยทราบการกำเนิดของอาณาจักรฟงไจไดจากสิ่งใด ก. โครงสรางชั้นดิน ข. จากซากดึกดำบรรพ ค. วิเคราะหจากรังสีเทคนิค ง. ศึกษาวิวัฒนาการ 2. ขอใดไมใชลักษณะรูปรางและการดำรงชีวิตของฟงไจ ก. ผนังเซลลมีสารไคตินเปนองคประกอบ ข. มีเสนใยขนาดเล็กเรียกไฮฟา ค. สืบพันธุแบบไมอาศัยเพศอยางเดียว ง. บางชนิดการดำรงชีวิตเปนปรสิต 3. สิ่งมีชีวิตในขอใดที่อยูในไฟลัมไซโกไมโคตา ก. ราดำ ข. ราแดง ค. ราสนิม ง. เห็ดฟาง 4. สิ่งมีชีวิตในขอใดไมอยูประเภทเดียวกันกับราเขมาดำ ก. เห็ดโคน ข. เห็ดหอม ค. ราสนิม ง. ราแดง ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์แบบสืบเสาะหาความรู้ 7 ขัน (7E) ช�นมัธยมศ ั� ึกษาปีที� 6
ชุดที� 6 เรื�อง อาณาจักรฟังไจ โดย นางสาวบุษกร ปทุมไกยะ 2 5. ขอใดเปนผลิตผลของอาณาจักรฟงไจ ก. แอลกอฮอล ข. ยาปฏิชีวนะเพนิซิลลิน ค. ซอสปรุงรส ง. ถูกทั้งขอ ก. และ ข. 6. ถุงแอสคัส มีความเกี่ยวของกับขอใด ก. การหายใจ ข. การสืบพันธุ ค. การยอยอาหาร ง. การขับถาย 7. เห็ดชนิดใดที่เปนชื่อเสียงของจังหวัดกาญจนบุรี ก. เห็ดฟาง ข. เห็ดโคน ค. เห็ดหูหนู ง. เห็ดหอม 8. ไลเคน เปนความสัมพันธระหวางสาหรายและสิ่งมีชีวิตในอาณาจักรฟงไจในขอใด ก. รา ข. เห็ด ค. ยีสต ง. ไฮฟา 9. โรคในขอใดไมใชเกิดจากเชื้อรา ก. โรคเกลื้อน ข. โรคกลาก ค. โรคคริปโตคอกโคซิส ง. โรควัณโรค 10. ขอใดเปนประโยชนของยีสต ก. ผลิตยา ข. ทําซีอิ๊ว ค. ทําขนมปง ง. ทําปุย ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์แบบสืบเสาะหาความรู้ 7 ขัน (7E) ช�นมัธยมศ ั� ึกษาปีที� 6
ชุดที� 6 เรื�อง อาณาจักรฟังไจ โดย นางสาวบุษกร ปทุมไกยะ 3 กระดาษคําตอบ แบบทดสอบก่อนเรียน-หลังเรียน วิชาชีววิทยา 6 ชุดที่ 6 อาณาจักรฟงไจ ชื่อ-สกุล……………………………………………………………………ชั้น…………………………….เลขที่…………. ¡‹Í¹àÃÕ¹ ÊÃØ»¤Ðá¹¹Êͺ ËÅѧàÃÕ¹ 10 ก ข ค ง A B C D ข้อ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์แบบสืบเสาะหาความรู้ 7 ขัน (7E) ช�นมัธยมศ ั� ึกษาปีที� 6
ชุดที� 6 เรื�อง อาณาจักรฟังไจ โดย นางสาวบุษกร ปทุมไกยะ 4 บัตรกิจกรรมการเรียนรู้ที 1่ เรือง ราในอาหาร่ คําชี้แจง กิจกรรมการเรียนรูฉบับนี้เปนกิจกรรมที่จัดการเรียนรูตามกระบวนการสืบเสาะหาความรู ขั้นตรวจสอบความรูเดิม (Elicitation Phase) ขั้นเราความสนใจ (Engagement Phase) และขั้นอธิบาย (Explanation Phase) คําสั่ง ครูนําถั่วลิสงและหัวหอมที่ขึ้นรา ใหนักเรียนดูและวิเคราะหโดยใชคําถามนํา ดังนี้ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์แบบสืบเสาะหาความรู้ 7 ขัน (7E) ช�นมัธยมศ ั� ึกษาปีที� 6 คําถาม 1. สิ่งมีชีวิตพวกราสีดําที่พบในอาหาร เปนสิ่งมีชีวิตจําพวกใด ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2. นอกจากราขึ้นถั่วลิสงและหัวหอมแลวราในอาหารจําพวกใดไดอีกบาง ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. นักเรียนคิดวา รามีประโยชนหรือโทษกับอาหารหรือไม อยางไร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
5 บัตรความรู้ที 1่ เรือง อาณาจักรฟังไจ่ คําชี้แจง กิจกรรมการเรียนรูฉบับนี้เปนกิจกรรมที่จัดการเรียนรูตามกระบวนการสืบเสาะหาความรู ขั้นอธิบาย (Explanation Phase) และขั้นขยายความรู (Elaboration Phase) คําสั่ง ใหนักเรียนแตละกลุมรวมกันศึกษาบัตรความรูและรวมกันวิเคราะหอภิปรายและตอบคําถามตอไปนี้ ลงในบัตรบันทึกกิจกรรมการเรียนรู กําเนิดของฟงไจ - พบหลักฐานซากดึกดําบรรพของฟงไจ ซึ่งเปนชวงเวลาเดียวกับที่พืชเริ่มมีวิวัฒนาการมาดํารงชีวิตบนบก - ซากดึกดําบรรพของพืชมีเนื้อเยื่อลําเลียงในชวงปลายยุคซิเรียนนั้นพบวามีไมคอรไรซา (Mycorhizae) ที่กลายเปนซากดึกดําบรรพอยูดวย - อาจเปนไปไดวาพืชไดถือกําเนิดมาบนพื้นดินในระยะเวลาใกลเคียงกันกับฟงไจ ลักษณะรูปรางและการดํารงชีวิตของฟงไจ - ผนังเซลลมีสารไคทิน (Chitin) เปนองคประกอบ - มีการดํารงชีวิตแบบภาวะยอยสลาย (Saprophytes) และบางชนิดเปนปรสิต (Parasite) ของสิ่งมีชีวิตอื่น - สวนใหญมีเสนใยขนาดเล็ก เรียกวา ไฮฟา (Hypha) ซึ่งอาจมีหรือไมมีเยื่อกั้นเซลล - กลุมของเสนใยไฮฟา เรียกวา ไมซีเลียม (Mycelium) ทําหนาที่ยึดเกาะอาหารและสงเอนไซม ไปสลาย อาหารภายนอกเซลลและดูดซับสารอาหารที่ยอยแลวเขาสูเซลล - ไมซีเลียมบางชนิดจะพัฒนาเปนโครงสรางที่โผลพนดินเรียกวาฟรุตติ้งบอดี (Fruiting Body) ทําหนาที่ สรางสปอรที่ไดจากการสืบพันธุแบบอาศัยเพศ - บางชนิดที่ดํารงชีวิตเปนปรสิต เสนใยจะเปลี่ยนแปลงเปนโครงสรางที่สามารถดูดซับสารอาหารจากเซลล ของโฮสต (Host) การจัดจําแนกฟงไจเปนไฟลัม การจัดจําแนกฟงไจเปนไฟลัมใชลักษณะการสรางสปอรแบบไมอาศัยเพศเปนเกณฑ ซึ่งแบงออกเปน 4 ไฟลัม (Phylum) ดังนี้ 1. ไฟลัมไคทริดิโอไมโคตา (Phylum Chytridiomycota) ไฟลัมไคทริดิโอไมโคตามีการสืบพันธุแบบอาศัยเพศและไมอาศัยเพศ โดยการสรางเซลลสืบพันธุและสปอร ที่มีแฟลกเจลลาใชในการเคลื่อนที่ เปนหลักฐานที่สนับสนุนวาเปนฟงไจกลุมแรกที่มีวิวัฒนาการมาจากโพรทิสต ที่มีแฟลกเจลลา ฟงไจกลุมนี้สวนใหญอาศัยอยูในแหลงนํ้า เปนปรสิตในโพรทิสตพืชและสัตว เชื่อกันวาเปนสาเหตุ ทําใหสัตวสะเทินนํ้าสะเทินบกมีจํานวนลดลงอยางมาก ชุดที� 6 เรื�อง อาณาจักรฟังไจ โดย นางสาวบุษกร ปทุมไกยะ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์แบบสืบเสาะหาความรู้ 7 ขัน (7E) ช�นมัธยมศ ั� ึกษาปีที� 6
6 ที่มา ภาพ (ก) ลักษณะของ Zoospore (ข) ลักษณะ Resting Spore (จุดสีม่วง) ทีพบในเซลล์พืช ่ สืบคนเมื่อ 15 มกราคม 2563 ชุดที� 6 เรื�อง อาณาจักรฟังไจ โดย นางสาวบุษกร ปทุมไกยะ ไฟลัมนี้มีสมาชิกเพียง Class เดียวคือ Chytridiomycetes มีชื่อสามัญเรียก Chytrids จัดเปนสมาชิก กลุมเดียวของอาณาจักรฟงไจที่มีเซลลที่เคลื่อนที่ได (Zoospores และ Gametes) แตละเซลลจะมี Flagellum แบบผิวเรียบอยูดานทายของเซลล สมาชิกสวนใหญมีลักษณะ ดังนี้ 1) ทัลลัส (Thallus) มีโครงสรางแบบ Coatorytic รูปราง Thallus อาจกลมรูปไขหรือเปนเสนสายที่ไมคอย แตกสาขา 2) Zygote เจริญไปเปน Resting Spore หรือ Resting Sporangium หรือเจริญเปน Diploid Thallus (มีเพียง Order เดียวที่เจริญเปน Diploid Thallus) ตางๆ 3) ผนังเซลลเปนสารพวก Chitin และ Glucan มีเพียงสปชีสเดียวที่มี Cellulose ที่ผนังเซลล 4) การแบงนิวเคลียสเปนแบบ Intranuclear และ Centric 5) Chytrids แบงตามลักษณะโครงสราง Somatic และ Reproductive Structure เปนลําดับขั้น Order ตางๆ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์แบบสืบเสาะหาความรู้ 7 ขัน (7E) ช�นมัธยมศ ั� ึกษาปีที� 6
7 ชุดที� 6 เรื�อง อาณาจักรฟังไจ โดย นางสาวบุษกร ปทุมไกยะ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์แบบสืบเสาะหาความรู้ 7 ขัน (7E) ช�นมัธยมศ ั� ึกษาปีที� 6 ที่มา ภาพ ลักษณะ Chytrids Fungi สืบคนเมื่อ 15 มกราคม 2563 ที่มา ภาพ ราดํา (Rhizopus sp.) สืบคนเมื่อ 15 มกราคม 2563 2. ไฟลัมไซโกไมโคตา (Phylum Zygomycota) - ไซโกไมโคตา เปนฟงไจที่ดํารงชีวิตบนพื้นดิน ตัวอยาง เชน ราดํา (Rhizopus sp.) เปนราที่ขึ้นบนขนมปง - ฟงไจกลุมนี้มีไฮฟาแบบไมมีเยื่อกั้นเซลลในสภาพแวดลอมที่ไมเหมาะสม จะมีการผสมพันธุแบบอาศัยเพศ โดยการสรางไชโกสปอร (Zygospore)
8 ชุดที� 6 เรื�อง อาณาจักรฟังไจ โดย นางสาวบุษกร ปทุมไกยะ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์แบบสืบเสาะหาความรู้ 7 ขัน (7E) ช�นมัธยมศ ั� ึกษาปีที� 6 3. ไฟลัมแอสโคไมโคตา (Phylum Ascomycota) - ไฮฟามีเยื่อกั้น แตมีชองวางระหวางเซลลติดกัน เพื่อลําเลียงสารอาหารระหวางเซลลได - สืบพันธุแบบอาศัยเพศโดยการสรางแอสโคสปอรในถุง เรียกวา แอสคัส (Ascus) ซึ่งอยูภายในโครงสรางที่ เกิดจากเสนใย ทําใหเกิดเปนฟรุตติงบอดี (Fruiting Body) รูปถวย - สืบพันธุแบบไมอาศัยเพศ โดยการสรางสปอรเดียวหรือตอกันเปนลูกโซตรงปลายเสนใย เรียกวา โคนิเดีย (Conidia) ตัวอยางของฟงไจกลุมนี้ ไดแก ยีสต โมเรล ทรัฟเฟล ราแดง เปนตน ที่มา ภาพ ฟรุตติงบอดีรูปถ้วย สืบคนเมื่อ 15 มกราคม 2563
9 ชุดที� 6 เรื�อง อาณาจักรฟังไจ โดย นางสาวบุษกร ปทุมไกยะ ที่มา ภาพ เบสิดิโอสปอร์ (Basidiospore) สืบคนเมื่อ 15 มกราคม 2563 ที่มา สืบคนเมื่อ 15 มกราคม 2563 ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์แบบสืบเสาะหาความรู้ 7 ขัน (7E) ช�นมัธยมศ ั� ึกษาปีที� 6 ภาพ โครงสร้างของเห็ด 4. ไฟลัมเบสิดิโอไมโคตา (Phylum Basidiomycota) - ไฮฟามีเยื่อกั้นแบบรูพรุน - สืบพันธุแบบอาศัยเพศ เรียกวา เบสิดิโอสปอร (Basidiospore) บนปลายเสนใยที่มีลักษณะโปงพอง เหมือนกระบอง อยูดานลางของฟรุตติงบอดี เรียกวา เบสิเดียม (Basidium) - สามารถยอยสลายสารพอลิเมอรแบบตางๆ ได เชน ลิกนิน - ตัวอยางฟงไจกลุมนี้ เชน รา ราสนิม ราเขมาดํา เห็ดโคน เห็ดฟาง เห็ดนางรม เห็ดหูหนู เห็ดหอม เปนตน
ชุดที� 6 เรื�อง อาณาจักรฟังไจ โดย นางสาวบุษกร ปทุมไกยะ 10 บัตรกิจกรรมการเรียนรู้ที 2่ เรือง อาณาจักรฟังไจ่ คําชี้แจง กิจกรรมการเรียนรูฉบับนี้เปนกิจกรรมที่จัดการเรียนรูตามกระบวนการสืบเสาะหาความรู ขั้นสํารวจและคนหา (Exploration Phase), ขั้นขยายความรู (Elaboration Phase) และขั้นนําความรูไปใช (Extend Phase) คําสั่ง เมื่อนักเรียนศึกษาบัตรความรูเรื่องอาณาจักรฟงไจแลวจงตอบคําถามตอไปนี้ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์แบบสืบเสาะหาความรู้ 7 ขัน (7E) ช�นมัธยมศ ั� ึกษาปีที� 6 ไฟลัม 1. ไคทริดิโอไมโคตา 2. ไซโกไมโคตา 3. แอสโคไมโคตา 4. เบสิดิโอไมโคตา ตัวอยางสิ่งมีชีวิต ไฮฟา (มี/ไมมีเยื่อกั้น) สปอรที่ใชใน การสืบพันธุแบบอาศัยเพศ พิจารณาขอความตอไปนี้ ก. มีไคทิน ค. มีวัฏจักรชีวิตแบบสลับ ข. มีคลอโรฟลล ง. ประกอบดวยสิ่งมีชีวิต 2 อาณาจักร ลักษณะใดตอไปนี้พบใน “ไลเคน” ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................
ชุดที� 6 เรื�อง อาณาจักรฟังไจ โดย นางสาวบุษกร ปทุมไกยะ 11 ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์แบบสืบเสาะหาความรู้ 7 ขัน (7E) ช�นมัธยมศ ั� ึกษาปีที� 6 บัตรความรู้ที 2่ เรือง บทบาทของอาณาจักรฟังไจ่ คําชี้แจง กิจกรรมการเรียนรูฉบับนี้เปนกิจกรรมที่จัดการเรียนรูตามกระบวนการสืบเสาะหาความรู ขั้นอธิบาย (Explanation Phase) และขั้นขยายความรู (Elaboration Phase) คําสั่ง ใหนักเรียนแตละกลุมรวมกันศึกษา เรื่อง บทบาทของอาณาจักรฟงไจ ตามกิจกรรมที่กําหนดตอไปนี้ ฟงไจที่ผลิตยาปฏิชีวนะ - Penicillin เปนยาปฏิชีวนะชนิดแรกที่โลกรูจักทํามาจากราพวก Penicillium notatum, P. chrysogenum ประโยชนของฟงไจในอุตสาหกรรม - ผลิตใยกระดาษ กระดาษ และอุตสาหกรรมผาทอ - อุตสาหกรรมอาหาร - ผลิตภัณฑดูแลบาน - ผลิตอาหารสัตว - การจัดการสิ่งแวดลอม - ตัวเรงปฏิกิริยาทางชีวภาพ - เชื้อเพลิงชีวภาพ - เครื่องดื่ม
ชุดที� 6 เรื�อง อาณาจักรฟังไจ โดย นางสาวบุษกร ปทุมไกยะ 12 ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์แบบสืบเสาะหาความรู้ 7 ขัน (7E) ช�นมัธยมศ ั� ึกษาปีที� 6 ฟงไจที่เปนโทษ - Aspergillus fumigatus ทําใหเกิดการติดเชื้อในปอด - Phytophthora infestans ทําใหเกิดโรคที่มันฝรั่ง - Clavicep purpleea ทําใหเกิดโรคแกขาวไรนสรางสารพิษชื่อ Exotoxin ตอคนและสัตว - Plasmopara viticola ทําใหเกิดโรครานํ้าคางกับองุน - Albugo candida ทําใหเกิดโรคราสนิมกับกะหลํ่า - Trichophyton rubrum ทําใหเกิดเล็บกุด - Epidermophyton sp. ทําใหเกิดโรคงามนิ้วมือเปอย - Microsporum audouinii ทําใหเกิดกลาก - Melassezia furfur ทําใหเกิดเกลื้อน - Symchytrium endobioticum ทําใหมะละกอแคระแกรน - Pythium aphanidermatum ทําใหเกิดการเนาของรากและลําตนของมะละกอ - Pseudallescheria boydii ทําใหเกิดเชื้อราในสมอง - Candida albicans ทําใหเกิดโรคในคน ภาพ ประโยชน์ของฟังไจในอุตสาหกรรม ที่มา สืบคนเมื่อ 15 มกราคม 2563
13 ชุดที� 6 เรื�อง อาณาจักรฟังไจ โดย นางสาวบุษกร ปทุมไกยะ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์แบบสืบเสาะหาความรู้ 7 ขัน (7E) ช�นมัธยมศ ั� ึกษาปีที� 6 บัตรกิจกรรมการเรียนรู้ที 3่ เรือง บทบาทของอาณาจักรฟังไจ่ คําชี้แจง กิจกรรมการเรียนรูฉบับนี้เปนกิจกรรมที่จัดการเรียนรูตามกระบวนการสืบเสาะหาความรู ขั้นสํารวจและคนหา (Exploration Phase), ขั้นขยายความรู (Elaboration Phase) และขั้นนําความรูไปประยุกตใช (Extend Phase) ตอนที่ 1 ใหนักเรียนแตละกลุมสืบคนขอมูลเกี่ยวกับโรคที่เกิดจากเชื้อราตอไปนี้ เชื้อรา 1. Aspergillus flavus ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 2. Fusarium graminearum 3. Malassezia furfur 4. Dermatophyte 5. Aspergillus niger 6. Candida albicans โรค/ลักษณะอาการ
14 ชุดที� 6 เรื�อง อาณาจักรฟังไจ โดย นางสาวบุษกร ปทุมไกยะ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์แบบสืบเสาะหาความรู้ 7 ขัน (7E) ช�นมัธยมศ ั� ึกษาปีที� 6 8. Madurella mycetomatis 9. Cryptococcus neoformans 10. Histoplasma capsulatum 7. Fon-secaea, Cladosporium, Phialophora เชื้อรา ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. โรค/ลักษณะอาการ 1. เห็ดมีพิษคืออะไร จงอธิบายและยกตัวอยางประกอบ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2. นักเรียนมีวิธีการสังเกตเห็ดมีพิษอยางไร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. เพราะเหตุใดจึงจัดเห็ด รา และยีสตไวในอาณาจักรฟงไจ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 4. จงบอกประโยชนของยีสตมาพอสังเขป ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ตอนที่ 2 ใหนักเรียนแตละกลุมตอบคําถามเกี่ยวกับอาณาจักรฟงไจ
15 ชุดที� 6 เรื�อง อาณาจักรฟังไจ โดย นางสาวบุษกร ปทุมไกยะ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์แบบสืบเสาะหาความรู้ 7 ขัน (7E) ช�นมัธยมศ ั� ึกษาปีที� 6 ตอนที่ 3 ใหนักเรียนสืบคนและอธิบายคุณสมบัติของเห็ดมาพอสังเขป ชื่อ เห็ดขิง เห็ดแครง เห็ดนมเสือ เห็ดนางรม เห็ดเปาฮื้อ เห็ดฟาง เห็ดหิ่งหอย เห็ดหอม เห็ดหูหนูขาว เห็ดหูหนูดํา สรรพคุณ .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... ....................................................................................................................................
16 ชุดที� 6 เรื�อง อาณาจักรฟังไจ โดย นางสาวบุษกร ปทุมไกยะ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์แบบสืบเสาะหาความรู้ 7 ขัน (7E) ช�นมัธยมศ ั� ึกษาปีที� 6 แบบทดสอบหลังเรียน ชุดที 6 อาณาจักรฟังไจ่ รายวิชา ชีววิทยา 6 ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 6 คะแนนเต็ม 10 คะแนน จำนวน 10 ขอ =============================================================== คำชี้แจง 1. แบบทดสอบนี้เปนแบบปรนัยเลือกตอบ มีทั้งหมด 10 ขอ 2. ใหนักเรียนเลือกคำตอบที่ถูกตอง และทำเครื่องหมาย x ลงในกระดาษคำตอบ =============================================================== 1. สิ่งมีชีวิตในขอใดที่อยูในไฟลัมไซโกไมโคตา ก. ราคา ข. ราแดง ค. ราสนิม ง. เห็ดฟาง 2. ขอใดไมใชลักษณะรูปรางและการดำรงชีวิตของฟงไจ ก. ผนังเซลลมีสารไคตินเปนองคประกอบ ข. มีเสนใยขนาดเล็กเรียกไฮฟา ค. สืบพันธุแบบไมอาศัยเพศอยางเดียว ง. บางชนิดมีการดำรงชีวิตเปนปรสิต 3. มนุษยทราบการกำเนิดของอาณาจักรฟงไจไดจากสิ่งใด ก. โครงสรางชั้นดิน ข. ซากดึกดำบรรพ ค. วิเคราะหจากรังสีเทคนิค ง. ศึกษาวิวัฒนาการ 4. สิ่งมีชีวิตในขอใดไมอยูประเภทเดียวกันกับราเขมาดำ ก. เห็ดโคน ข. เห็ดหอม ค. ราสนิม ง. ราแดง
17 ชุดที� 6 เรื�อง อาณาจักรฟังไจ โดย นางสาวบุษกร ปทุมไกยะ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์แบบสืบเสาะหาความรู้ 7 ขัน (7E) ช�นมัธยมศ ั� ึกษาปีที� 6 5. ถุงแอสคัสมีความเกี่ยวของกับขอใด ก. การหายใจ ข. การสืบพันธุ ค. การยอยอาหาร ง. การขับถาย 6. ขอใดเปนผลิตผลของอาณาจักรฟงไจ ก. แอลกอฮอล ข. ยาปฏิชีวนะเพนิซิลลิน ค. ซอสปรุงรส ง. ถูกทั้งขอ ก. และ ข. 7. ไลเคนเปนความสัมพันธระหวางสาหรายและสิ่งมีชีวิตในอาณาจักรฟงไจในขอใด ก. รา ข. เห็ด ค. ยีสต ง. ไฮฟา 8. เห็ดชนิดใดที่เปนชื่อเสียงของจังหวัดกาญจนบุรี ก. เห็ดฟาง ข. เห็ดโคน ค. เห็ดหูหนู ง. เห็ดหอม 9. ขอใดเปนประโยชนของยีสต ก. ผลิตยา ข. ทําซีอิ๊ว ค. ทําขนมปง ง. ทําปุย 10. โรคในขอใดไมใชเกิดจากเชื้อรา ก. โรคเกลื้อน ข. โรคกลาก ค. โรคคริปโตคอกโคซิส ง. โรควัณโรค
ชุดที� 6 เรื�อง อาณาจักรฟังไจ โดย นางสาวบุษกร ปทุมไกยะ 18 ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์แบบสืบเสาะหาความรู้ 7 ขัน (7E) ช�นมัธยมศ ั� ึกษาปีที� 6 กระดาษคําตอบ แบบทดสอบก่อนเรียน-หลังเรียน วิชาชีววิทยา 6 ชุดที่ 6 อาณาจักรฟงไจ ชื่อ-สกุล……………………………………………………………………ชั้น…………………………….เลขที่…………. ¡‹Í¹àÃÕ¹ ÊÃØ»¤Ðá¹¹Êͺ ËÅѧàÃÕ¹ 10 ก ข ค ง A B C D ข้อ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
ชุดที� 6 เรื�อง อาณาจักรฟังไจ โดย นางสาวบุษกร ปทุมไกยะ 19 ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์แบบสืบเสาะหาความรู้ 7 ขัน (7E) ช�นมัธยมศ ั� ึกษาปีที� 6 บรรณานุกรม กระทรวงศึกษาธิการ (2551). หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐานพุทธศักราช 2551. กรุงเทพมหานคร : ชุมนุมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย. โครงการดาราวิทยาศาสตรและคณิตศาสตรมูลนิธิ สอวน. (2552). ชีววิทยา สัตววิทยา 3. กรุงเทพมหานคร : มูลนิธิ สอวน. จิรัสย เจนพาณิชย (2552). ชีววิทยาสำหรับนักเรียนมัธยมศึกษาตอนปลาย. กรุงเทพมหานคร : ผจก.สามลดา. เชาวน ชิโนรักษ และพรรณี ชิโนรักษ (2552). ชีววิทยา 1. กรุงเทพมหานคร : โสภณการพิมพ. ซีรสตาร (2552). ชีววิทยา เลม 1. (แปลจาก Biology 1 Concepts and Applications โดยทีม คณาจารย ภาควิชาชีววิทยามหาวิทยาลัยขอนแกน, ผูแปล. กรุงเทพมหานคร : เจเอสทีพับลิชชิ่งจำกัด. นงลักษณ สุวรรณพินิจ และปรีชา สุวรรณพินิจ (2552). จุลชีววิทยาทั่วไป. กรุงเทพมหานคร : จุฬาลงกรณ มหาวิทยาลัย. ประสงค หลำสะอาด และจิตเกษม หลำสะอาด (มปป.). คูมือสาระการเรียนรูพื้นฐานและเพิ่มเติ่มกลุมสาระการ เรียนรูวิทยาศาสตร ชีววิทยา ม.6 เลม 5. กรุงเทพมหานคร : พัฒนาศึกษา. ปรีชา สุวรรณพินิจ และนงลักษณ สุวรรณพินิจ (2549). ชีววิทยา 2. กรุงเทพมหานคร : จุฬาลงกรณ มหาวิทยาลัย. วันดี วัฒนชัยยิ่งเจริญ (2552). การจัดจำแนกสิ่งมีชีวิต. ภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร : มหาวิทยาลัย นเรศวร. สถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี (2555). คูมือครูรายวิชาเพิ่มเติมชีววิทยา เลม 5 ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 4-6 กลุมสาระการเรียนรูวิทยาศาสตรตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษา ขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 (พิมพครั้งที่ 1). กรุงเทพฯ : โรงพิมพ สกสค. ลาดพราว. สถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี (2558). หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐาน ชีววิทยา ชั้นมัธยม ศึกษาปที่ 4-6 กลุมสาระการเรียนรูวิทยาศาสตรสำหรับนักเรียนที่เนนวิทยาศาสตร ตามหลักสูตร แกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 (พิมพครั้งที่ 9). กรุงเทพฯ : โรงพิมพ สกสค. ลาดพราว. สถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี (2558). หนังสือเรียนรายวิชาเพิ่มเติม ชีววิทยา เลม 5 ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 4-6 กลุมสาระการเรียนรูวิทยาศาสตรตามหลักสูตรแกนกลาง การศึกษา ขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 (พิมพครั้งที่ 8). กรุงเทพฯ : โรงพิมพ สกสค. ลาดพราว.
ชุดที� 6 เรื�อง อาณาจักรฟังไจ โดย นางสาวบุษกร ปทุมไกยะ 20 ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์แบบสืบเสาะหาความรู้ 7 ขัน (7E) ช�นมัธยมศ ั� ึกษาปีที� 6 บรรณานุกรม (ต่อ) สถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี กระทรวงศึกษาธิการ (2561). หนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐาน วิทยาศาสตรวิทยาศาสตรชีวภาพ ชั้นมัธยมศึกษาปที่4 ตามมาตรฐานการ เรียนรูและตัวชี้วัด กลุม สาระการเรียนรูวิทยาศาสตร(ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษา ขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 (พิมพครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ : โรงพิมพแหงจุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย. สถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี กระทรวงศึกษาธิการ (2563). คูมือครูรายวิชาเพิ่มเติม วิทยาศาสตรและเทคโนโลยี ชีววิทยา ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 6 เลม 6 ตามมาตรฐานการเรียนรูและ ตัวชี้วัด กลุมสาระการเรียนรูวิทยาศาสตร (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) ตามหลักสูตรแกนกลาง การศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 (พิมพครั้งที่ 1). กรุงเทพฯ : โรงพิมพ สกสค. ลาดพราว. สถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี กระทรวงศึกษาธิการ (2558). หนังสือเรียนรู เพิ่มเติมเสริม ศักยภาพวิทยาศาสตรชั้นมัธยมศึกษาปที่ 4-6 ชีววิทยา เลม 2 ฺBIOLOGY II (พิมพครั้งที่ 1). กรุงเทพฯ : บริษัท พัฒนาคุณภาพวิชาการ (พว.) จำกัด. สุกาญจน รัตนเลิศนุสรณ (2550). หลักการอนุรักษและการจัดการชีวภาพ (พิมพครั้งที่ 1). กรุงเทพฯ : สมาคม สงเสริมเทคโนโลยี (ไทย-ญี่ปุน). สำนักนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม (2561). มติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 20 กุมภาพันธ 2561 เรื่องมาตรการปองกัน ควบคุม และกำจัด ชนิดพันธุตางถิ่น. กรุงเทพฯ : กองจัดการความ หลากหลายทางชีวภาพ สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม กรุงเทพฯ.
22 ชุดที� 6 เรื�อง อาณาจักรฟังไจ โดย นางสาวบุษกร ปทุมไกยะ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์แบบสืบเสาะหาความรู้ 7 ขัน (7E) ช�นมัธยมศ ั� ึกษาปีที� 6 แบบบันทึกคะแนนระหว่างเรียน เรือง อาณาจักรฟังไจ่ ชุดกิจกรรมการเรียนรูวิทยาศาสตรแบบสืบเสาะหาความรู 7 ขั้น (7E) และประยุกตใชเทคโนโลยี QR Code เพื่อสงเสริมการเรียนรูดวยตนเอง วิชาชีววิทยา 6 ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 6 เรื่อง ความหลากหลายของสิ่งมีชีวิต ชื่อ-สกุล……………………………………………………………………ชั้น…………………………….เลขที่…………. กิจกรรม คะแนนเต็ม บัตรกิจกรรมที่ 1 10 บัตรกิจกรรมที่ 2 10 บัตรกิจกรรมที่ 3 30 คะแนนที่ได
23 ชุดที� 6 เรื�อง อาณาจักรฟังไจ โดย นางสาวบุษกร ปทุมไกยะ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์แบบสืบเสาะหาความรู้ 7 ขัน (7E) ช�นมัธยมศ ั� ึกษาปีที� 6 Ẻ·´Êͺ¡‹Í¹àÃÕ¹ Ẻ·´ÊͺËÅѧàÃÕ¹ ¡ ¢ ¤ § A B C D ¢ŒÍ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ¡ ¢ ¤ § A B C D ¢ŒÍ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 เฉลย แบบทดสอบก่อนเรียน-หลังเรียน ชุดกิจกรรมการเรียนรูที่ 6 อาณาจักรฟงไจ
24 ชุดที� 6 เรื�อง อาณาจักรฟังไจ โดย นางสาวบุษกร ปทุมไกยะ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์แบบสืบเสาะหาความรู้ 7 ขัน (7E) ช�นมัธยมศ ั� ึกษาปีที� 6 เฉลยบัตรกิจกรรมการเรียนรู้ที 1่ เรือง ราในอาหาร่ คําชี้แจง กิจกรรมการเรียนรูฉบับนี้เปนกิจกรรมที่จัดการเรียนรูตามกระบวนการสืบเสาะหาความรู ขั้นตรวจสอบความรูเดิม (Elicitation Phase) ขั้นเราความสนใจ (Engagement Phase) และขั้นอธิบาย (Explanation Phase) คําสั่ง ครูนําถั่วลิสงและหัวหอมที่ขึ้นรา ใหนักเรียนดูและวิเคราะหโดยใชคําถามนํา ดังนี้ คําถาม 1. สิ่งมีชีวิตพวกราสีดําที่พบในอาหาร เปนสิ่งมีชีวิตจําพวกใด ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2. นอกจากราขึ้นถั่วลิสงและหัวหอมแลวราในอาหารจําพวกใดไดอีกบาง ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. นักเรียนคิดวา รามีประโยชนหรือโทษกับอาหารหรือไม อยางไร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… พวกอาณาจักรฟงไจ ขนมปง ขาวสุก คุกกี้ มีทั้งประโยชนและโทษ ราทําใหอาหารเสีย ทําใหเปนสารกอมะเร็ง แตราบางชนิดสามารถ นําไปผลิตยาได
25 ชุดที� 6 เรื�อง อาณาจักรฟังไจ โดย นางสาวบุษกร ปทุมไกยะ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์แบบสืบเสาะหาความรู้ 7 ขัน (7E) ช�นมัธยมศ ั� ึกษาปีที� 6 เฉลยบัตรกิจกรรมการเรียนรู้ที 2่ เรือง อาณาจักรฟังไจ่ คําชี้แจง กิจกรรมการเรียนรูฉบับนี้เปนกิจกรรมที่จัดการเรียนรูตามกระบวนการสืบเสาะหาความรู ขั้นสํารวจและคนหา (Exploration Phase), ขั้นขยายความรู (Elaboration Phase) และขั้นนําความรูไปใช (Extend Phase) คําสั่ง เมื่อนักเรียนศึกษาบัตรความรูเรื่องอาณาจักรฟงไจแลวจงตอบคําถามตอไปนี้ ไฟลัม 1. ไคทริดิโอไมโคตา ไมมี สปอรที่มีแฟลกเจลลา ไซโกสปอร แอสโคสปอร เบสิดิโอสปอร รากลุมไคทริด ราดํา ยีสต ราแดง โมเรล ราสนิม เห็ดหอม เห็ดฟาง ไมมี มี มี 2. ไซโกไมโคตา 3. แอสโคไมโคตา 4. เบสิดิโอไมโคตา ตัวอยางสิ่งมีชีวิต ไฮฟา (มี/ไมมีเยื่อกั้น) สปอรที่ใชใน การสืบพันธุแบบอาศัยเพศ พิจารณาขอความตอไปนี้ ก. มีไคทิน ค. มีวัฏจักรชีวิตแบบสลับ ข. มีคลอโรฟลล ง. ประกอบดวยสิ่งมีชีวิต 2 อาณาจักร ลักษณะใดตอไปนี้พบใน “ไลเคน” ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................ ไลเคนประกอบดวยสิ่งมีชีวิต 2 อาณาจักร ไดแก อาณาจักรฟงไจ คือ รา ซึ่งมีไคทิน ที่ผนังเซลล และสาหรายซึ่งอาจเปนสาหรายสีเขียวแกมนํ้าเงิน ในอาณาจักรมอเนอรา หรือสาหรายสีเขียว ในอาณาจักรโพรทิสตา ซึ่งสาหรายมีคลอโรฟลล
ชุดที� 6 เรื�อง อาณาจักรฟังไจ โดย นางสาวบุษกร ปทุมไกยะ 26 ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์แบบสืบเสาะหาความรู้ 7 ขัน (7E) ช�นมัธยมศ ั� ึกษาปีที� 6 10 เฉลยบัตรกิจกรรมการเรียนรู้ที 3่ เรือง บทบาทของอาณาจักรฟังไจ่ คําชี้แจง กิจกรรมการเรียนรูฉบับนี้เปนกิจกรรมที่จัดการเรียนรูตามกระบวนการสืบเสาะหาความรู ขั้นสํารวจและคนหา (Exploration Phase), ขั้นขยายความรู (Elaboration Phase) และขั้นนําความรูไปประยุกตใช (Extend Phase) ตอนที่ 1 ใหนักเรียนแตละกลุมสืบคนขอมูลเกี่ยวกับโรคที่เกิดจากเชื้อราตอไปนี้ เชื้อรา 1. Aspergillus flavus ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. 2. Fusarium graminearum 3. Malassezia furfur 4. Dematophyte 5. Aspergillus niger 6. Candida albicans โรค/ลักษณะอาการ โรคอะฟลาทอกซิโคซิส (Aflatoxicosis) พบสารอะฟลาทอกซิน (Aftatoxicosis) ปนเปอนในถั่วลิสง หากสะสมในรางกายมากๆ อาจ ทําใหเกิดโรคมะเร็งตับในมนุษย สวนในสัตวทําใหลูกโค ลูกสุกรตาย สรางสารจําพวกอีสโทรเจน พบวา สุกรเพศเมียที่กินอาหารปนเปอน เชื้อรานี้ ชองคลอดและเตานมจะบวมโต บางตัวมีอาการรุนแรงถึงกับ ชองคลอดและ ทวารหนักยืนยอยออกมาได โรคเกลื้อน (Tinea Versicolor) พบบริเวณหนาและลําตัวมีลักษณะ เปนวงกวาง โรคกลาก (Dermatopytosis) พบในบริเวณที่อับชื้น เชน รักแร ขาหนีบ ซอกนิ้วเทา หรือ นิ้วมือมีลักษณะเปนวงสีแดงและเปนขลุย โรคราในชองหู (Otomycosis) มักเกิดในคนที่ชอบแคะหูตาม รานตัดผม หรือ ใชเศษกิ่งไมแคะหู โรคแคนดิดา (Candidiasis) ทําใหเกิดเปนฝาขาวในปากของเด็ก ทําให เกิดโรคตามเล็บมือเล็บเทา และทําใหเกิดการอักเสบบริเวณชองคลอด
ชุดที� 6 เรื�อง อาณาจักรฟังไจ โดย นางสาวบุษกร ปทุมไกยะ 27 ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์แบบสืบเสาะหาความรู้ 7 ขัน (7E) ช�นมัธยมศ ั� ึกษาปีที� 6 8. Modurella mycetomatis 9. Cryptococcus neoformans 10. Histoplasma capsulatum 7. Fon-secaea, Cladosporium, Phialophora เชื้อรา ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. โรค/ลักษณะอาการ 1. เห็ดมีพิษคืออะไร จงอธิบายและยกตัวอยางประกอบ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2. นักเรียนมีวิธีการสังเกตเห็ดมีพิษอยางไร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. เพราะเหตุใดจึงจัดเห็ด รา และยีสตไวในอาณาจักรฟงไจ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 4. จงบอกประโยชนของยีสตมาพอสังเขป ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ตอนที่ 2 ใหนักเรียนแตละกลุมตอบคําถามเกี่ยวกับอาณาจักรฟงไจ โรคโครโมไมโคซิส (Chromomycosis) ลักษณะเปนปุมปมหรือคลาย ดอกกะหลํ่า มักเกิดขึ้นบริเวณเทา มักพบในผูที่ทํานาทําสวน โรคไมเซโทมา (Mycetama) เกิดบริเวณเทา โดยเทาจะบวมมีหนอง อยูขางในและหนองแตกออกมา โรคคริปโตคอกโคซิส (Cryptococcosis) พบไดตามมูลนก เชน นกพิราบ เชื้อรานี้ ทําใหเยื่อหุมสมองอักเสบ โดยมีอาการคอแข็ง หลังแข็ง ปวดศรีษะนอกจากนี้ยังกอโรคขึ้นในปอด ผิวหนัง และกระดูก โรคฮีสโทพลาสโมซิส (Histoplasmosis) มักเกิดขึ้นที่ปอด ทําใหไอ มีไข มีเสมหะคลายเปนวัณโรค นอกจากนี้ยังพบวาทําใหเกิดโรคที่ ชองปากและกลองเสียงดวย เห็ดมีพิษ คือ เห็ดที่เปนอันตรายตอผูบริโภค และความเปนพิษทําใหเปนอันตรายถึงแกชีวิตได เชน เห็ดระโงก เห็ดไขตากซาก เห็ดสมองวัว เห็ดหิ่งหอย เห็ดนํ้าหมึก หรือเห็ดถั่ว เห็ดขี้ควายหรือ เห็ดโอสถลวงจิต เห็ดขอน สีทองเกล็ดแดง เห็ดแดงนํ้าหมาก เห็ดไขหงส เปนตน วิธีการสังเกตเห็ดมีพิษ มีดังนี้ มักมีสีเขมจัด มีแผนหรือเกล็ดขรุขระ หมวกเห็ดมีวงแหวนพันรอบกานดอกเห็ด มีขนหรือหนามเล็กๆ กระจายทั่วไป มีกลิ่นมีนํ้าเมือกหรือนํ้ายางสีขาวออกมา เมื่อกรีดหมวกเห็ดครีบที่อยู ใตหมวกสีขาว สปอรในครีบมีสีขาว มีเซลลยูคาริโอต พบไดทั้งที่เปนสิ่งมีชีวิตเซลลเดียว เสนใยดอกเห็ดไมมีคลอโรฟลล ไดรับสารอาหาร ยอยสลายสารอินทรีย โดยปลอยเอนไซมออกมายอยสลายสารอินทรียที่มีโมเลกุลขนาดใหญ และ ซับซอนจนเปนโมเลกุลขนาดเล็กและดูดเขาเซลล (Saprophyte) ทําอาหารหมักบางชนิด ไดแก ขาวหมาก สาโท และกระแช ใชประโยชนในอุตสาหกรรมหลาย ประเภท เชน การทําขนมปง ไวน เหลา เบียร แอลกอฮอล เปนตน
ชุดที� 6 เรื�อง อาณาจักรฟังไจ โดย นางสาวบุษกร ปทุมไกยะ 28 ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์แบบสืบเสาะหาความรู้ 7 ขัน (7E) ช�นมัธยมศ ั� ึกษาปีที� 6 ตอนที่ 3 ใหนักเรียนสืบคนและอธิบายคุณสมบัติของเห็ดมาพอสังเขป ชื่อ เห็ดขิง เห็ดแครง เห็ดนมเสือ เห็ดนางรม เห็ดเปาฮื้อ เห็ดฟาง เห็ดหิ่งหอย เห็ดหอม เห็ดหูหนูขาว เห็ดหูหนูดํา สรรพคุณ .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... แกปวดตามขอ แกออนเพลีย รักษาโรคสตรี แกหืด ปวดหู ปวดแสบปวดรอน ชวยใหหายใจสะดวกขึ้น ระงับการปวดตามขอ ยับยั้งมะเร็ง ตอตานแบคทีเรียแกรมบวก ชวยลดความดันโลหิตและเรงการสมานแผล รักษาฝ ชวยละลายเสมหะ ทําใหหายใจสะดวก ชวยปองกันโรคกระดูกออน และลดความเปนกรดในกระเพาะอาหาร ชวยการทํางานของไต ปอด ลําไส กระเพาะอาหาร หัวใจ และสมอง แกรอนใน หายใจไมสะดวก แกเจ็บคอ ลดความดันโลหิต หามเลือด
29 ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์แบบสืบเสาะหาความรู้ 7 ขัน (7E) ช�นมัธยมศ ั� ึกษาปีที� 6 ชุดที� 6 เรื�อง อาณาจักรฟังไจ โดย นางสาวบุษกร ปทุมไกยะ แบบสังเกตพฤติกรรมการทํางานรายบุคคล เรือง อาณาจักรฟังไจ่ คําชี้แจง ใหผูสอนสังเกตพฤติกรรมของนักเรียนในระหวางเรียนและนอกเวลาเรียน แลวขีด √ ลงในชองที่ตรง กับระดับคะแนน ชื่อ………………………………………….……………………………………..ชั้นมัธยมศึกษาปที่……………………….เลขที่………………. ลงชื่อ……………………………………………ผูประเมิน ..…………../…..…………/………….. เกณฑการใหคะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมอยางสมํ่าเสมอ ให 4 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบอยครั้ง ให 3 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบางครั้ง ให 2 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมนอยครั้ง ให 1 คะแนน เกณฑตัดสินคุณภาพ ชวงคะแนน ระดับคุณภาพ 18-20 ดีมาก 14-17 ดี 10-13 พอใช ตํ่ากวา 10 ปรับปรุง 1 2 3 4 5 4 3 2 1 การแสดงความคิดเห็น การยอมรับฟงความคิดเห็นคนอื่น การทํางานตามหนาที่ที่ไดรับมอบหมาย ความมีนํ้าใจ การตรงตอเวลา ลําดับที่ รายการประเมิน ระดับคะแนน รวม
30 ชุดที� 6 เรื�อง อาณาจักรฟังไจ โดย นางสาวบุษกร ปทุมไกยะ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์แบบสืบเสาะหาความรู้ 7 ขัน (7E) ช�นมัธยมศ ั� ึกษาปีที� 6 แบบสังเกตพฤติกรรมการทํางานรายกลุ่ม เรือง อาณาจักรฟังไจ่ คําชี้แจง ใหผูสอนสังเกตพฤติกรรมของนักเรียนในระหวางเรียนและนอกเวลาเรียน แลวขีด √ ลงในชองที่ตรง กับระดับคะแนน ชื่อ………………………………………….……………………………………..ชั้นมัธยมศึกษาปที่……………………….เลขที่………………. ลงชื่อ……………………………………………ผูประเมิน ..…………../…..…………/………….. เกณฑการใหคะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมอยางสมํ่าเสมอ ให 4 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบอยครั้ง ให 3 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบางครั้ง ให 2 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมนอยครั้ง ให 1 คะแนน เกณฑตัดสินคุณภาพ ชวงคะแนน ระดับคุณภาพ 18-20 ดีมาก 14-17 ดี 10-13 พอใช ตํ่ากวา 10 ปรับปรุง 1 2 3 4 5 4 3 2 1 การแบงหนาที่กันอยางเหมาะสม ความรวมมือกันทํางาน การแสดงความคิดเห็น การรับฟงความคิดเห็น ความมีนํ้าใจชวยเหลือกัน รวม ลําดับที่ รายการประเมิน ระดับคะแนน
31 ชุดที� 6 เรื�อง อาณาจักรฟังไจ โดย นางสาวบุษกร ปทุมไกยะ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์แบบสืบเสาะหาความรู้ 7 ขัน (7E) ช�นมัธยมศ ั� ึกษาปีที� 6 แบบประเมินคุณลักษณะนักเรียน เรือง อาณาจักรฟังไจ่ คําชี้แจง ใหผูสอนสังเกตพฤติกรรมของนักเรียนในระหวางเรียนและนอกเวลาเรียน แลวขีด √ ลงในชองที่ตรง กับระดับคะแนน ชื่อ………………………………………….……………………………………..ชั้นมัธยมศึกษาปที่……………………….เลขที่………………. คุณลักษณะ อันพึ่งประสงค ดาน 1. รักชาติ ศาสน กษัตริย 2. ซื่อสัตย สุจริต 3. มีวินัย รับผิดชอบ 4. ใฝเรียนรู รายการประเมิน ระดับคะแนน 3 2 1 0 1.1 ยืนตรงเมื่อไดยินเพลงชาติ รองเพลงชาติได และอธิบายความหมายของเพลงชาติ 1.2 ปฏิบัติตามสิทธิและหนาที่ของนักเรียน 1.3 ใหความรวมมือรวมใจในการทํางานกับสมาชิกในโรงเรียน 1.5 เขารวมกิจกรรมทางศาสนาที่ตนนับถือปฏิบัติตามหลักของศาสนา 2.1 ใหขอมูลที่ถูกตองและเปนจริง 2.3 ปฏิบัติตอผูอื่นดวยความซื่อตรง ไมหาประโยชนในทางที่ไมถูกตอง 3.1 ปฏิบัติตามขอตกลงกฎเกณฑ ระเบียบขอบังคับของครอบครัวและโรงเรียน 4.1 แสวงหาขอมูลจากแหลงเรียนรูตางๆ 4.2 มีการจดบันทึกความรูอยางเปนระบบ 4.3 สรุปความรูไดอยางมีเหตุผล 1.4 เขารวมกิจกรรมและมีสวนรวมในการจัดกิจกรรมที่สรางความสามัคคีปรองดองและ เปนประโยชนตอโรงเรียนและชุมชน 1.6 เขารวมกิจกรรมและมีสวนรวมในการคิดจัดกิจกรรมเกี่ยวกับสถาบันพระมหากษัตริย ตามที่โรงเรียนและชุมชนจัดขึ้น 2.2 ปฏิบัติในสิ่งที่ถูกตอง ละอายและเกรงกลัวที่จะทําความผิด ทําตามสัญญาที่ตนใหไวกับ เพื่อน พอแมหรือผูปกครอง และครู 3.2 ตรงตอเวลาในการปฏิบัติกิจกรรมตางๆ ในชีวิตประจําวันและรับผิดชอบในการทํางาน
32 ชุดที� 6 เรื�อง อาณาจักรฟังไจ โดย นางสาวบุษกร ปทุมไกยะ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์แบบสืบเสาะหาความรู้ 7 ขัน (7E) ช�นมัธยมศ ั� ึกษาปีที� 6 คุณลักษณะ อันพึ่งประสงค ดาน 5. อยูอยาง พอเพียง 6. มุงมั่น ในการทํางาน 8. มีจิตสาธารณะ 7. รักความเปนไทย ระดับคะแนน 3 2 1 0 5.1 ใชทรัพยสินของตนเอง เชน สิ่งของ เครื่องใช ฯลฯ อยางประหยัด คุมคา และเก็บรักษา ดูแลอยางดีและใชเวลาอยางเหมาะสม 5.5 วางแผนการเรียน การทํางาน และการใชชีวิตประจําวัน บนพื้นฐานของความรู ขอมูล ขาวสาร 5.6 รูเทาทันการเปลี่ยนแปลงทางสังคมและสภาพแวดลอม ยอมรับและปรับตัวอยูรวมกับผู อื่นไดอยางมีความสุข 6.2 ปฏิบัติในสิ่งที่ถูกตอง ละอายและเกรงกลัวที่จะทําความผิด ทําตามสัญญาที่ตนใหไวกับ เพื่อน พอแมหรือผูปกครอง และครู 5.4 ไมเอาเปรียบผูอื่นและไมทําใหผูอื่นเดือดรอน พรอมใหอภัย เมื่อผูอื่นกระทําผิดพลาด 5.2 ใชทรัพยากรสวนรวมอยางประหยัด คุมคา และเก็บรักษาดูแลอยางดี 5.3 ปฏิบัติตนและตัดสินใจดวยความรอบคอบมีเหตุผล 6.1 มีความตั้งใจและพยายามในการทํางานที่ไดรับมอบหมาย 7.1 มีจิตสํานึกในการอนุรักษวัฒนธรรมและภูมิปญญาไทย 7.2 เห็นคุณคาและปฏิบัติตนตามวัฒนธรรมไทย 8.1 รูจักชวยพอแมผูปกครองและครูทํางาน 8.2 อาสาทํางาน ชวยคิด ชวยทํา และแบงปนสิ่งของใหผูอื่น 8.3 ดูแลรักษาทรัพยสมบัติของหองเรียน โรงเรียน และชุมชน 8.4 เขารวมกิจกรรมเพื่อสังคมและสาธารณประโยชนของโรงเรียน สรุปคะแนนรวม ระดับคุณภาพ ลงชื่อ……………………………………………ผูประเมิน ..…………../…..…………/………….. เกณฑการใหคะแนน การใหและกรอกคะแนนคุณลักษณะอันพึงประสงค ของแตละขอตามตัวชี้วัด ใหกรอกเปนตัวเลข ระดับ 0, 1, 2 และ 3 ซึ่งตัวเลขมีความหมาย ดังนี้ ระดับคุณภาพ 3 หมายถึง ระดับดีเยี่ยม ระดับคุณภาพ 2 หมายถึง ระดับดี ระดับคุณภาพ 1 หมายถึง ระดับผาน ระดับคุณภาพ 0 หมายถึง ระดับไมผาน เกณฑการใหคะแนน (ระดับคุณภาพ) ชวงคะแนน ระดับคุณภาพ 64-84 ดีเยี่ยม (3) 43-63 ดี (2) 22-42 ผาน (1) 0-21 ไมผาน (0) รายการประเมิน