โรคฟันผุ

โรคฟันผุ คืออะไร
โรคฟันผุ ในภาษาทางการแพทย์ คือ การเสื่อมสลายของฟัน ซ่ึงรวมถึงโครงสร้าง ผวิ เคลือบฟัน
และ เน้ือฟัน เมื่อมีเศษอาหารตกคา้ งสะสมในฟันบ่อยๆ แบคทีเรียในช่องปากจะเจริญเติบโต
และสร้างกรดข้ึนมา เมื่อกรดท่ีแบคทีเรียสร้างข้ึนน้นั สมั ผสั ผวิ เคลือบฟันนานเป็นระยะเวลาหน่ึง
กจ็ ะส่งผลใหฟ้ ันผุ หากไมไ่ ดต้ รวจสุขภาพช่องปาก ฟันท่ีผเุ ป็นรูนอกจากจะทาใหป้ วดฟันแลว้
ยงั นาไปสู่การติดเช้ือจนถึงข้นั สูญเสียฟันดว้ ย

โรคฟันผุเกดิ ขนึ้ ได้อย่างไร
โรคฟันผเุ กิดจาก แบคทีเรียที่อาศยั อยใู่ นช่องปากรวมตวั กบั เศษอาหารและน้าลาย สะสมจนเป็น
คราบเหนียว หรือที่เรียกวา่ คราบฟัน หรือ คราบแบคทีเรีย มกั เกาะอยบู่ นผวิ ของฟัน แบคทีเรีย
เหล่าน้ีจะเปลี่ยนสภาพแป้งและน้าตาลใหเ้ ป็นกรด ซ่ึงมีฤทธ์ิทาลายแร่ธาตุผวิ ฟันจนเกิดเป็นรู
โดยเร่ิมจากรูเลก็ ๆ ลุกลามใหญ่ข้ึนเรื่อย ๆ จนกลายเป็นโรคฟันผุ

ใครบ้างทมี่ คี วามเสี่ยงต่อโรคฟันผุ
โรคฟันผมุ กั จะพบไดบ้ ่อยในเดก็ แต่ผใู้ หญ่กม็ ีความเส่ียงดว้ ยเช่นกนั โดยมีปัจจยั เหล่าน้ีเป็น
ส่วนประกอบ:
 การบริโภคอาหารที่มีคาร์โบไฮเดรตสูง (แป้ง และ น้าตาล)
 การด่ืมน้าที่ไม่มีฟลูออไรดเ์ ป็นส่วนประกอบ
 อาการปากแหง้ น้าลายนอ้ ย
 การใชย้ าบางชนิด
 การดูแลรักษาความสะอาดช่องปากอยา่ งไม่ถูกสุขลกั ษณะ

บริเวณของฟันทผ่ี ุได้ง่ายทส่ี ุด
มกั เกิดใน 3 ตาแหน่งดงั น้ี
1. อาการฟันผบุ ริเวณพ้ืนผวิ เคลือบฟันดา้ นบดเค้ียว เพราะคราบแบคทีเรียจะติดอยตู่ ามร่องฟัน มกั
พบบ่อยในเดก็ เน่ืองจากมกั ละเลยการแปรงฟันในบริเวณน้ี
2. อาการฟันผรุ ะหวา่ งซอกฟัน เพราะเป็นบริเวณที่ยากต่อการเขา้ ถึง ไม่สามารถทาความาสะอาด
ไดด้ ว้ ยการแปรงฟันเพยี งอยา่ งเดียว
3. อาการฟันผทุ ่ีบริเวณรากฟัน เกิดข้ึนจากภาวะเหงือกร่น หรือการสูญเสียของกระดูกฟันที่เกิด
จากโรคเหงือก หรือโรคปริทนั ตอ์ กั เสบ

อาการบ่งชี้ของโรคฟันผุมอี ะไรบ้าง
ฟันผอุ าจเกิดข้ึนคร้ังละหน่ึงซี่หรือมากกวา่ น้นั ได้ อาการที่พบบ่อยไดแ้ ก่
 พบรูหรือรอยผทุ ่ีฟัน
 มีอาการเสียวฟันมากข้ึน (เม่ือดื่มหรือรับประทานอาหารหวาน ร้อนจดั หรือเยน็ จดั )
 มีอาการปวดฟัน
 มีเศษอาหารติดบริเวณซอกฟันบ่อยๆ

ระดับความรุนแรงของโรคฟันผุ

1 2 3 4

รูปท1ี่ คราบขาว

รูปท2ี่ การผุทผี่ วิ เคลือบฟัน

รูปท3่ี ผลุ กึ ถึงเนื้อฟัน

รูปท4่ี เกดิ การตดิ เชื้อทโ่ี พรงประสาทฟัน , ฝี ทปี่ ลายรากฟัน

ระดับที่ 1 การเกดิ คราบขาว
แบคทีเรียจะทาปฏิกิริยากบั แป้งหรือน้าตาล ก่อใหเ้ กิดกรดที่สามารถทาลายผวิ เคลือบฟัน เป็น
จุดเริ่มตน้ ของการสูญเสียแร่ธาตุ (แคลเซียม) ซ่ึงจะปรากฏใหเ้ ห็นเป็นคราบสีขาวข่นุ ที่ฟัน ระยะ
น้ียงั สามารถรักษาไดโ้ ดยง่าย

ระยะท่ี 2 การผทุ ผี่ วิ เคลือบฟัน
การสูญเสียแคลเซียมยงั คงดาเนินต่อไปเรื่อย ๆ ในบริเวณผวิ เคลือบฟัน ระยะน้ีควรไดร้ ับการ
ดูแลรักษาโดยทนั ตแพทย์

ระยะท่ี 3 การผุทเ่ี นื้อฟัน
การผจุ ากผวิ เคลือบฟันลุกลามลึกเขา้ ไปถึงเน้ือฟันซ่ึงสามารถขยายการผไุ ปยงั ฟันซ่ีอ่ืน ๆ ได้

ระยะท่ี 4 การผลุ กุ ลามไปยงั โพรงประสาทฟัน
หากยงั ไม่ไดร้ ับการรักษาในระยะท่ี 3 การผจุ ะลุกลามลึกไปถึงโพรงประสาทฟัน และเกิดการ
ติดเช้ือ จนเกิดฝี ท่ีปลายรากฟันได้

จะรักษาโรคฟันผไุ ด้อย่างไร

 การรักษาข้นั พ้นื ฐานคือการอุดฟัน ทนั ตแพทยจ์ ะสกดั เน้ือฟันเฉพาะส่วนท่ีผอุ อก และตามดว้ ย
การใชว้ สั ดุในการอุดฟัน

 หากการผขุ ยายพ้ืนท่ีมากข้ึน เกิดการเน่าเสียของเน้ือฟันที่รุนแรง จนไม่สามารถอุดฟันได้ ทนั ต
แพทยจ์ ะรักษาโดยการสกดั ฟันส่วนที่ผอุ อก แลว้ ตามดว้ ยการครอบฟัน

 และหากการผขุ องฟันลามลึกไปถึงส่วนในของเน้ือฟัน ทนั ตแพทยจ์ ะทาการรักษารากฟัน โดย
การทาความสะอาดโพรงประสาทฟันท่ีมีการติดเช้ือ แลว้ ทาการอุดฟัน ตามดว้ ยการครอบฟัน
เป็นข้นั ตอนสุดทา้ ย

การป้องกนั ฟันผุทาได้อย่างไร

 แปรงฟันอยา่ งนอ้ ยวนั ละ 2 คร้ังดว้ ยยาสีฟันท่ีมีส่วนผสมของฟลูออไรดห์ รือมีคุณสมบตั ิช่วย
ลดการก่อตวั ของคราบแบคทีเรียได้

 การใชไ้ หมขดั ฟัน หรือ แปรงทาความสะอาดซอกฟันเป็นประจาเพอ่ื ทาความสะอาดบริเวณที่
การแปรงฟันเขา้ ไม่ถึง

 การบว้ นปากดว้ ยน้ายาบว้ นปากท่ีมีส่วนผสมของฟลูออไรดห์ รือสารลดการก่อตวั ของแบคทีเรีย

 บริโภคอาหารใหเ้ หมาะสมตามหลกั โภชนาการ และจากดั การบริโภคอาหารประเภทแป้งและ
น้าตาล

 เขา้ พบทนั ตแพทยท์ ุกๆ 6 เดือน

การแปรงฟันอย่างถูกวธิ ี

1. วางหวั แปรงทามุม 45 องศากบั ขอบเหงือก ขยบั แปรงไปมาเบาๆ ระหวา่ งเหงือกกบั ฟัน แลว้
ปัด (ฟันบนปัดลง ฟันล่างปัดข้ึน)

2. แปรงฟันดา้ นในแต่ละซ่ี ดว้ ยวธิ ีเดียวกนั
3. แปรงบริเวณผวิ ฟันท่ีใชบ้ ดเค้ียวแต่ละซ่ีใหค้ รบทุกซ่ี
4. ใชป้ ลายขนแปรงสีฟันแปรงดา้ นหลงั ของฟันหนา้ แต่ละซี่ ท้งั ฟันบน และฟันล่าง
5. อยา่ ลืมแปรงลิ้นเป็นข้นั ตอนสุดทา้ ย

การใช้ไหมขดั ฟันอย่างถูกวธิ ี

1. ดึงไหมขดั ฟันความยาวประมาณ 1 ฟุตพนั หลวมๆ รอบนิ้วกลางท้งั สองขา้ ง โดยใหเ้ หลือเส้น
ไหมท่ีใชข้ ดั ฟันประมาณ 2 นิ้ว

2. ใชน้ ิ้วหวั แม่มือ และนิ้วช้ีจบั ไหมขดั ฟัน แลว้ ค่อย ๆ เล่ือนเสน้ ไหมลงระหวา่ งซอกฟันเบา ๆ
ระวงั อยา่ ใหบ้ าดเหงือก

3. โคง้ ไหมโอบรอบฟันแต่ละซี่เป็นรูปตวั ซี “C” เลื่อนไหมขดั ฟันข้ึนลงเบาๆ ระหวา่ งซอกฟัน
และขอบเหงือก เลื่อนเสน้ ไหม จากนิ้วกลางดา้ นหน่ึง ไปยงั นิ้วกลางอีกดา้ นหน่ึงเพ่ือจะไดใ้ ช้
ไหมที่สะอาดสาหรับขดั ซอกฟันถดั ไป