ชุดที่ 4 การทำบัญชีโครงงานอาชีพ (1)

เรอื่ ง โครงงานอาชีพ

กล่มุ สาระการเรียนรูก้ ารงานอาชพี และเทคโนโลยี ชั้นมัธยมศกึ ษาปที ี่ 3

ชุดท่ี 4 การทาบญั ชีโครงงานอาชพี

จดั ทาโดย
นางสมหมาย พงศเ์ ศรษฐ์กลุ
ตาแหน่ง ครู วิทยฐานะ ครชู านาญการพิเศษ

โรงเรยี นหาดใหญ่วิทยาลยั
อาเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา
สานกั งานเขตพื้นท่กี ารศึกษามัธยมศึกษา เขต 16
สานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพน้ื ฐาน กระทรวงศึกษาธิการ

ชดุ กิจกรรมการเรียนรู้ โครงงานอาชีพ
ชุดท่ี 5 การปฏิบัตงิ านโครงงานอาชพี

มฐ. ง1.1 ม.3/1 อภิปรายขั้นตอนการทางานท่ีมปี ระสิทธภิ าพ
มฐ. ง4.1 ม.3/2 ใชท้ กั ษะการทางานร่วมกนั อย่างมคี ณุ ธรรม
ม.3/3 ประเมินทางเลือกในการประกอบอาชพี ทีส่ อดคล้องกับความรู้

ความถนัดและความสนใจของตนเอง

1. อธิบายความหมายของการบัญชีได้
2. บอกวตั ถปุ ระสงค์และประโยชนข์ องการจัดทาบญั ชีได้
3. อธิบายการคานวณต้นทนุ ราคาขาย และกาไรขาดทนุ ได้
4. อธบิ ายการทาบัญชีสาหรบั โครงงานอาชพี ได้
5. ปฏิบตั กิ ารทาบัญชีสาหรับโครงงานอาชีพได้

1. ความหมาย วตั ถปุ ระสงค์ และประโยชนข์ องการจดั ทาบัญชี
2. การคานวณต้นทนุ ราคาขาย และกาไรขาดทุน
3. การทาบัญชีสาหรับโครงงานอาชพี

เวลาเรียน จานวน 4 คาบ

ผงั มโนทศั น์สาระการเรียนร้กู ารงานอาชพี
เรอื่ ง โครงงานอาชีพ

ชดุ กจิ กรรมการเรยี นร้ทู ี่ 4
การทาบญั ชโี ครงงานอาชีพ

ความหมายของ การทาบญั ชี
การบญั ชี โครงงานอาชีพ

การทาบญั ชี
โครงงานอาชพี

วตั ถปุ ระสงค์และประโยชน์ การคิดตน้ ทนุ กาไรและการ
ของการทาบัญชี กาหนดราคาขาย

ชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู้ โครงงานอาชพี
ชุดท่ี 4 การทาบัญชโี ครงงานอาชีพ

1. บตั รคาสงั่
2. บตั รทดสอบก่อนเรยี น ชุดท่ี 4 การทาบัญชโี ครงงานอาชพี
3. บัตรความรทู้ ี่ 1 เรอ่ื ง ความหมายของการบญั ชี
4. บตั รความรูท้ ่ี 2 เร่อื ง วัตถุประสงค์ของการบัญชี
5. บตั รความรทู้ ี่ 3 เรอ่ื ง ประโยชน์ของการบัญชี
6. บตั รคาถามที่ 1 ความหมาย วตั ถุประสงคแ์ ละประโยชน์ของการบญั ชี
7. บตั รความรทู้ ่ี 4 เร่อื ง การคดิ ตน้ ทุน กาไร และการกาหนดราคาขาย
8. บัตรคาถามที่ 2 การคิดตน้ ทนุ กาไร และการกาหนดราคาขาย
9. บัตรความรทู้ ่ี 5 เรือ่ ง การทาบัญชเี งนิ สด
10. บัตรความรทู้ ี่ 6 เรื่อง การทางบกาไรขาดทุน
11. บัตรความร้ทู ี่ 7 เรือ่ ง การทางบแสดงฐานะการเงนิ
12. บตั รความรทู้ ี่ 8 เร่ือง การทาทะเบยี นจ่ายคืนทุนและแบง่ ปันผลกาไร
13. บตั รคาถามท่ี 3 การทาบัญชี
14. บัตรทดสอบหลังเรียน ชุดที่ 4 การทาบัญชโี ครงงานอาชพี

บัตรคาสั่ง

1. นักเรียนสามารถศึกษาชดุ กิจกรรมการเรยี นรู้โครงงานอาชีพเป็นรายบุคคล หรอื ราย
กลุม่ ซง่ึ ในการแบง่ กล่มุ ควรมีสมาชกิ ประมาณกลุ่มละ 3-5 คน โดยใหแ้ ตล่ ะกลุ่มควรมี
สมาชิกท้ังคนเกง่ คนปานกลาง และอ่อน

2. อ่านคาชแ้ี จงในการใช้ชดุ กิจกรรมการเรยี นรู้
3. ทาแบบทดสอบก่อนเรียนเป็นรายบคุ คล
4. ศึกษาบัตรเน้ือหาดว้ ยความตง้ั ใจ
5. ศกึ ษาบตั รกจิ กรรม
6. ปฏิบัติตามใบกิจกรรม
7. บันทึกผลการทากิจกรรมลงในแบบบนั ทึก
8. ตอบคาถามจากบตั รคาถาม
9. ทาแบบทดสอบหลงั เรียนเปน็ รายบุคคล

บตั รทดสอบกอ่ นเรียน

หน่วยการเรียนรู้ โครงงานอาชพี เร่ือง การทาบัญชีโครงงานอาชพี

กลุ่มสาระการเรยี นรกู้ ารงานอาชีพและเทคโนโลยี วชิ า การงานอาชีพ ง23101

ช้ันมธั ยมศึกษาปที ี่ 3 จานวน 10 ข้อ คะแนนเต็ม 10 คะแนน

คาชแ้ี จง จงเลอื กคาตอบทถี่ ูกทสี่ ดุ เพียงคาตอบเดยี ว แลว้ ทาเครื่องหมายกากบาท (x)

ลงในกระดาษคาตอบ

1. ตัวเลือกใดคือประโยชน์ของการทาบัญชี

ก. ทราบผลการดาเนินงานของกิจการ ข. ตรวจสอบฐานะการเงนิ ของกิจการ

ค. ใช้เปน็ หลกั ฐานสาคญั ในการคานวณภาษี ง. ถูกทกุ ข้อ

2. หลักการบญั ชีค่ตู ้องบันทึกบญั ชี 2 ดา้ น ทางการบญั ชีเรียกวา่ อะไร

ก. ดา้ นซ้ายและดา้ นขวา ข. ด้านเดบิตและเครดติ

ข. ด้านบนและด้านล่าง ง. ด้านหนา้ และดา้ นหลงั

3. ขอ้ ใดกล่าวถกู ต้องสาหรบั กาไรสทุ ธิ

ก. รายรับสงู กวา่ รายได้

ข. รายรับสงู กว่ารายจ่าย

ค. รายได้รวมสงู กวา่ ค่าใชจ้ ่ายรวม

ง. รายได้รวมตา่ กว่าคา่ ใชจ้ ่ายรวม

4. บัญชีทใ่ี ชบ้ ันทกึ สาหรบั การรับ-จา่ ยเงนิ สด คือบัญชีเล่มใด

ก. บญั ชีเงนิ สด

ก. บัญชรี ายรับ

ค. บญั ชีรายรับ-รายจา่ ย

ง. บญั ชีแยกประเภทเงนิ สด

5. งบกาไรขาดทนุ ประกอบด้วยบญั ชปี ระเภทใด

ก. กาไรขาดทุน

ข. รายได้ คา่ ใช้จา่ ย

ค. สินทรัพย์ หนี้สิน สว่ นของเจ้าของ

ง. สินทรัพย์ หนีส้ นิ สว่ นของเจ้าของ รายได้ ค่าใช้จา่ ย

บตั รทดสอบกอ่ นเรียน
เรือ่ ง การทาบัญชโี ครงงานอาชีพ

6. การทางบกาไรขาดทุนสามารถทาได้ก่ีแบบ

ก. 2 แบบ ข. 3 แบบ

ค. 4 แบบ ง. 5 แบ

7. แบบบัญชีแยกประเภทที่คนโดยทัว่ ไปอา่ นและเขา้ ใจงา่ ยคือแบบใด

ก. แบบรวม

ข. แบบบญั ชี

ค. แบบรายงาน

ง. ทกุ แบบท่ีกลา่ วมา

8. งบแสดงฐานะการเงินประกอบด้วยบญั ชีประเภทใด

ก. สนิ ทรพั ย์สุทธิ

ข. รายได้ ค่าใชจ้ ่าย

ค. สินทรพั ย์ หน้สี นิ สว่ นของเจา้ ของ

ง. สินทรัพย์ หน้ีสิน ส่วนของเจ้าของ รายได้ ค่าใชจ้ ่าย

9. ข้อใดคือวิธีการคานวณสว่ นของเจา้ ของหรอื สนิ ทรัพยส์ ุทธิ

ก. สนิ ทรพั ย์-หนสี้ นิ ข. สนิ ทรพั ย์+หน้ีสนิ

ค. สนิ ทรพั ย์+รายได้-ค่าใช้จา่ ย ง. สนิ ทรัพย์-หนีส้ นิ -ค่าใช้จา่ ย

10. เมื่อสิ้นสุดการทาโครงงาน สรุปผลการดาเนินงานแล้ววา่ ไดก้ าไรหรือขาดทนุ แล้ว

เงินสดทีส่ มาชิกได้รับคือยอดใดบ้าง

ก. กาไรสทุ ธิ

ข. เงนิ ลงทุน

ค. เงินลงทุน+กาไรสทุ ธิ

ง. เงนิ ลงทุน+กาไรสทุ ธิ หรอื เงินลงทุน-ขาดทุนสทุ ธิ แล้วแตก่ รณีว่าโครงงานท่ี

ทาได้กาไรหรือขาดทุน

กระดาษคาตอบบัตรทดสอบก่อนเรยี น
เรื่อง การทาบัญชโี ครงงานอาชพี

ชื่อ – สกุล .......................................................ช้นั ...............เลขท่.ี ............

ขอ้ ท่ี ก ตวั เลือก ง
1 ขค
2
3
4
5
6
7
8
9
10

คะแนนเตม็ คะแนนทไ่ี ด้
10

บัตรเน้ือหาที่ 1
เรอื่ ง ความหมายของการบญั ชี

ความหมายของการบญั ชี

สมาคมนักบัญชแี ละผู้สอบบัญชรี ับอนญุ าตแหง่ ประเทศไทยได้ใหค้ าจากัดความ
ของคาว่าการบัญชีไว้ดังน้ี

การบัญชี (Accounting) เป็นศลิ ปะการรวบรวมบนั ทึก จาแนก และทาสรุป
ข้อมูลเกี่ยวกับเหตุการณข์ องเศรษฐกจิ ในรูปของตวั เงิน ผลงานข้นั สุดทา้ ยของการบญั ชี
คอื การใหข้ ้อมลู ทางด้านการเงิน ซงึ่ มปี ระโยชน์แกบ่ ุคคลหลายฝา่ ยและผูท้ ส่ี นใจใน
กิจกรรมของกจิ การ

จากคาจากดั ความนี้ สามารถอธิบายความหมายของคาว่าการบัญชไี ด้ดงั นี้
1. การจดบนั ทกึ รายการ (Recording) หมายถงึ การนารายการคา้ ต่าง ๆ ท่ี
เกดิ ขนึ้ โดยจัดลาดบั ก่อนหลัง การบันทกึ รายการจดั ทาโดยใชป้ ากกาบนั ทกึ รายการใน
สมดุ บัญชตี ามปกติ แต่ในปจั จบุ ัน กจิ การขนาดใหญ่ตอ้ งการความรวดเรว็ ในการบนั ทึก
รายการ ดงั นัน้ จึงบนั ทึกรายการโดยใช้เครอ่ื งคอมพวิ เตอร์
2. นกั บัญชใี ช้เงินตรา เป็นหนว่ ยในการบนั ทกึ รายการทางการบญั ชี ซึง่ ถอื ว่า
เงนิ ตราแตล่ ะหนว่ ยมีคา่ คงที่ โดยจะไม่มีการปรบั ปรงุ จานวนเงนิ ท่บี นั ทึกไว้ แม้ค่าของ
เงินจะเปลี่ยนไป
3. การสรปุ ผล หมายถึง การจัดหมวดหมู่ทางการบัญชที ี่เกิดขึ้นจากการ
บันทกึ รายการในสมุหบ์ ญั ชีแล้ว โดยแยกเปน็ ประเภทสินทรพั ย์ หนสี้ นิ ทนุ รายได้
รายจา่ ย เมื่อสิ้นระยะเวลาหน่ึง กจ็ ะสรุปผลออกมาทางรูปแบบงบการเงินคืองบกาไร
ขาดทนุ และ งบดลุ
4. การวเิ คราะหง์ บการเงิน หมายถึง การนาข้อมูลทางการบัญชที ีเ่ กิดขนึ้ มา
วิเคราะหใ์ หผ้ ทู้ ี่สนใจคอื ฝ่ายบริหารทราบ แล้วนามาเปรยี บเทยี บผลการดาเนนิ งานใน
งวดบัญชตี ่าง ๆ

บัตรเน้อื หาที่ 2
เร่ือง วัตถปุ ระสงค์ของการจดั ทาบัญชี

วัตถุประสงค์ของการจัดทาบัญชี

การประกอบธุรกิจทกุ ประเภท ต้องการมีผลการดาเนนิ งานใหไ้ ด้กาไรสทุ ธิ
สงู สุด และมีฐานะการเงนิ ท่ีมั่นคง ซงึ่ ถือวา่ เปน็ เครื่องมือที่บอกถงึ ผลการดาเนินงานและ
ฐานะการเงินของกิจการ วัตถุประสงค์ของการจัดทาบัญชมี ีดงั น้ี

1. เพ่อื จดบันทกึ รายการคา้ ต่าง ๆ ทเ่ี กดิ ขน้ึ ของกจิ การโดยเรยี งลาดบั
เหตุการณ์ก่อนหลงั

2. สรปุ ผลการดาเนินงานตามระยะเวลาทก่ี าหนด
3. ใชเ้ ป็นหลักฐานในการอ้างอิง
4. เพ่อื ให้ทราบฐานะทางการเงนิ ของกิจการ
5. เปน็ เคร่อื งมือในการควบคมุ และตรวจสอบ
6. เป็นเครื่องมือในการวางแผนการดาเนนิ ธุรกิจในอนาคต
7. ใช้เป็นรายงานต่อหนว่ ยงานของรฐั บาลและบุคคลภายนอก

บัตรเนอื้ หาที่ 3
เรื่อง ประโยชนข์ องการจัดทาบญั ชี

ประโยชน์ของการจัดทาบัญชี

การจัดทาโครงงานอาชีพ เหมือนกบั การทาธรุ กิจ ธรุ กจิ ทุกประเภทมีความ
จาเป็นตอ้ งมรี ะบบบญั ชี ควบคุมตรวจสอบฐานะทางการเงิน เพอื่ ต้องการทราบผลการ
ดาเนนิ งานและฐานะการเงิน และสามารถวางแผนการดาเนนิ งานได้อยา่ งรัดกุมยิง่ ขึน้ ซ่ึง
มีความสาคัญดงั ต่อไปนี้

1. การจดบันทึกลาดบั รายการสินค้า ตลอดจนการจาแนกชนดิ และประเภท
ของสนิ ค้าทธี่ ุรกิจนัน้ ควรกระทาอยู่ เอกสารการจดบนั ทกึ ท่ีได้ทาไวจ้ ะเป็นปจั จัยใช้อ้างอิง
ในโอกาสต่อไป

2. การบญั ชจี ะเป็นเสมอื นสถิติ ทีม่ ีประโยชน์ในการบริหารงาน ใช้ในการ
ควบคมุ ส่วนตา่ ง ๆ ที่เปน็ ผลเสยี ของหนว่ ยงาน ตลอดจนกิจการคา้ ให้สามารถปฏบิ ัตไิ ป
ได้โดยบังเกดิ ผลดีและมีประสิทธิภาพ

3. การบัญชสี ามารถจดบนั ทึกรายการทรัพย์สนิ ทัง้ หมด เข้าไวเ้ ป็นหมวดหมู่
สามารถควบคุมดแู ลรักษาไว้ไดโ้ ดยตลอด

4. รายละเอียดที่จดบนั ทกึ และปรากฏอยู่ในบัญชี จะสามารถนามาใช้
ประกอบการคานวณหาผลกาไรหรือขาดทนุ ของกจิ การค้าในช่วงระยะเวลาหนงึ่ ๆ ได้

5. การทาบญั ชีหากได้ปฏบิ ตั ิอยา่ งถูกต้อง สมบรู ณ์แบบ จะช่วยปอ้ งกนั การ
ผดิ พลาดตา่ ง ๆ ในการทางาน อกี ท้ังสามารถสารวจตรวจสอบได้ว่า มีอะไรค้างจ่าย
หรอื จ่ายเกนิ ไปอยา่ งผิดพลาด อันกอ่ ใหเ้ กิดผลเสียต่อการประกอบธรุ กจิ ท่เี ปน็ อยู่

6. การทาบญั ชีจะเปน็ เคร่ืองมอื แสดงใหท้ ราบถึงฐานะทางการเงินของ
หน่วยงาน กจิ การคา้ ในทุกขณะเวลา

8. ใชเ้ ปน็ หลักฐานสาคญั ในการคานวณภาษไี ด้อยา่ งถกู ตอ้ งตามความเป็นจรงิ

บัตรคาถามที่ 1
เร่ือง ความหมาย วัตถุประสงค์ และประโยชนข์ องการทาบญั ชี

คาชี้แจง จงตอบคาถามต่อไปน้ีให้ถูกต้อง

1. 1. การบัญชีหมายถึงอะไร
2. ตอบ..................................................................................... ............................
3. ................................................................................................................. .......
4. .......................................................................................................... ..............
5. ................................................................................................................. .......
6. ................................................................................................................. .......
7.
8. 2. วัตถุประสงค์ของการทาบัญชีมีอะไรบ้าง
9. ตอบ.................................................................................................................
10. ..................................................................................................... ...................
11. ................................................................................................................. .......
12. ................................................................................................................. .......
13. ................................................................................................................. .......
14.

4. จงบอกประโยชน์ของการทาบัญชีมาอย่างน้อย 5 ข้อ
15. ตอบ.................................................................................................................
16. ............................................................................................... .........................
17. ................................................................................................................. .......
18. ............................................................................................................. ...........
19. ................................................................................................................. .......

บตั รเนอ้ื หาท่ี 4
เรื่อง การคดิ ต้นทนุ กาไรและการกาหนดราคาขาย

ก่อนทจ่ี ะจัดทาบัญชี ในการทาโครงงานอาชีพนนั้ ผจู้ ัดทาโครงงานต้องรแู้ ละ
เข้าใจหลักการคานวณต้นทุน การคดิ กาไร และการกาหนดราคาขาย

การกาหนดราคาขาย
การกาหนดราคาขาย เป็นหน้าท่ขี องเจา้ ของกจิ การนั้น ๆ ซ่ึงอาจมอบให้ผูห้ นง่ึ

ผู้ใดทาหน้าที่รบั ผิดชอบต่อผลกาไรสุทธขิ องธรุ กจิ น้ัน หรอื เจ้าของกจิ การเปน็
ผู้ดาเนินการเอง การขายสินค้าใดกต็ าม ผู้ขายต้องกาหนดราคาขายให้เหมาะสมกับชนดิ
และประเภทของสนิ คา้ โดยเพ่มิ สว่ นท่ีเป็นกาไรไว้ด้วย ราคาขายจึงมกั กาหนดขน้ึ จาก
ราคาต้นทุน ซ่ึงเป็นคา่ ใชจ้ ่ายต่าง ๆ ในการดาเนินธรุ กิจนน้ั ๆ เช่น วตั ถุดิบ ค่าแรง คา่
สกึ หรอของอปุ กรณ์ เครอ่ื งมือเคร่อื งใช้ ฯลฯ และบวกกาไรท่ตี ้องการเข้าไป

การกาหนดราคาขายไม่ควรตั้งราคาให้สูงเกินไป เพอ่ื ใหเ้ หมาะสมกบั ภาวะ
เศรษฐกิจปจั จุบัน และสภาพของทอ้ งถ่ิน ตลอดจนสะดวกตอ่ การประกอบกจิ การให้
เจริญก้าวหนา้ และคงสภาพอยไู่ ด้นาน

ส่ิงทผี่ ้ปู ระกอบการควรพิจารณาในการกาหนดราคาขายอาหารแต่ละชนดิ คือ
1) ราคาอาหารทร่ี ะบุครอบคลมุ ต้นทนุ ทุกชนดิ ของการดาเนนิ งาน
2) ผู้ใชบ้ รกิ ารไดร้ ับผลตอบแทนทเ่ี หมาะสมและคุ้มคา่ กบั เงินท่จี ่าย
3) ราคาขายให้ผลกาไรแก่สถานประกอบการในปรมิ าณท่เี หมาะสม

บตั รเนอื้ หาท่ี 4
เรื่อง การคดิ ต้นทุน กาไรและการกาหนดราคาขาย

องคป์ ระกอบของการกาหนดราคาขาย
1) ทนุ หมายถงึ การใช้จา่ ยต่าง ๆ ในการดาเนนิ กิจการน้ัน ๆ

ประกอบด้วย
(1) ค่าวสั ดุของสดและวัสดขุ องแห้งทีใ่ ชป้ ระกอบการ
(2) คา่ เช้อื เพลิง ค่านา้ ค่าไฟ
(3) ค่าแรงในการทางาน แมเ้ ป็นแรงงานลูกหลาน ญาติพ่นี ้องใน

บา้ นก็ตาม ต้องคิดค่าแรงเป็นทุนด้วยทกุ คน ตามอัตราคา่ แรงรายวนั
(4) ค่าสกึ หรอของอปุ กรณเ์ ครอ่ื งใช้ (คิด 10% ของราคาตอ่ ปี)
(5) คา่ ภาชนะท่ีใช้บรรจุอาหาร (กรณที ่ีขายพรอ้ มภาชนะ)
(6) ค่าบรกิ าร
(7) ค่าเชา่ สถานท่ี
(8) คา่ ภาษี

2) การคิดราคาขาย ควรคานึงถึงสิ่งต่อไปนี้
(1) คณุ ภาพของอาหาร คณุ ภาพของอาหารดยี ่อมมีราคาแพง
(2) สถานทจ่ี าหน่าย มีส่งิ ตกแต่งหรืออานวยความสะดวก ราคา

ก็ย่อมแพง
(3) กาลงั ซอื้ ของผู้บริโภค ถ้ากาลังซ้ือไม่ดี ราคาย่อมถกู

3) กาไร หมายถงึ เงนิ ส่วนท่ีได้รบั เกนิ จากทนุ หรอื ราคาสินคา้ ดงั นนั้
ในการกาหนดราคาขายต้องรวมสว่ นน้ีกบั ทุน การคดิ กาไรขน้ึ อยกู่ ับผ้จู าหน่ายจะคิด -
30-50-100%

4) การคดิ ต้นทนุ กาไร ในการประกอบอาหาร
การคดิ ตน้ ทนุ กาไร ในการประกอบอาหาร จะต้องพจิ ารณา

ลักษณะของการขาย ชนดิ ของอาหารท่ีขาย โดยพจิ ารณาองค์ประกอบในการกาหนด
ราคาขายด้วย

บตั รเน้ือหาที่ 4
เรือ่ ง การคดิ ตน้ ทุน กาไรและการกาหนดราคาขาย

โครงงานขายอาหาร
โครงงานขายอาหารนั้น ต้องมี ค่าวตั ถุดิบในการผลติ คา่ แก๊สหงุ ตม้ คา่ น้าค่าไฟ

คา่ แรงตัวเอง และยังรวมถงึ ต้นทุนแฝงอน่ื ๆ ดว้ ย อย่างเชน่ คา่ นา้ มันในกรณที ี่เราไปซ้ือ
สินคา้ ด้วยตวั เอง ค่าที่จอดรถ ฯลฯ ซึ่งเราตอ้ งคานวณออกมาให้ชัดเจน ยกตัวอย่างเชน่

ตน้ ทุนคงท่ี เป็นตน้ ทนุ ทผี่ ู้ประกอบการต้องแบกรับไม่วา่ จะขายไดม้ ากหรือน้อยกต็ าม
เชน่ -คา่ เช่าร้าน - คา่ แรงงาน 9,000 บาทตอ่ เดือน

ต้นทุนผันแปร เปน็ ตน้ ทุนท่ีผนั แปรไปตามยอดการผลติ ไมค่ งที่ ไม่แน่นอน เช่น
โครงงานขายอาหารจะมีตน้ ทุนผันแปรไปตามยอดการขาย ถา้ ขายดี ต้นทุนของการซื้อ
วัตถดุ ิบกจ็ ะสงู ตามไปด้วย เชน่ บางเทศกาลทางรา้ นจะขายดี เจ้าของร้านย่อมเตรียมซื้อ
อาหารมาตุนเอาไว้ แต่ช่วงทขี่ ายไม่ดี กจ็ ะไมซ่ ื้อสนิ ค้ามาตุน เช่น - ค่าวัตถดุ บิ ตา่ งๆ
เช่น ขา้ ว เน้อื หมู เนือ้ ไก่ ผกั น้ามนั พชื ไข่ไก่ ฯลฯ ซ่ึงจะนามาขายใน 1 วนั ตกอยูท่ ่ี
1,500 บาท สามารถปรงุ อาหารออกมาขายได้ 100 จาน ตน้ ทุนสว่ นนี้กจ็ ะอยู่ที่ 15 บาท
ต่อจาน และคิดเปน็ ต่อเดือนเฉลี่ยท่ี 15 บาท x 3,000 จาน เท่ากบั 45,000 บาท
- คา่ น้า ไฟ และแกส๊ ประมาณ 5,000 บาท

หากขายอาหารจานละ 35 บาท x 100 จาน x 30 วัน หนงึ่ เดอื น จะมรี ายได้
ประมาณ 105,000 บาทและจากหลกั การคานวณ รายได้ – ตน้ ทุน(ต้นทนุ คงที่ +ต้นทนุ
ผันแปร) = ผลกาไร คือ 105,000 – (9,000 + 45,000) = 43,000 บาท ถ้าหกั ค่าแรง
ตวั เองออก 9,000 บาท แปลวา่ ธุรกิจร้านอาหารคณุ มีกาไรเดือนละประมาณ 52,000
บาท เป็นต้น

จะเห็นไดว้ า่ ถา้ หากไม่คานวณตน้ ทุนออกมาใหช้ ัดเจน แล้วไปตง้ั ราคาอาหารถูกเกนิ
จรงิ เช่น ขายจานละ 30 บาท กาไรจะหายไปถึง 15,000 บาทต่อเดือนทเี ดียว คงพอจะ
เห็นภาพครา่ วๆ กนั แลว้ ใช่ไหมว่า การคานวณตน้ ทนุ ก่อนทาโครงงานอาชีพ สาคญั มาก
แคไ่ หน

บตั รเนอ้ื หาท่ี 4
เรอ่ื ง การคดิ ตน้ ทนุ กาไรและการกาหนดราคาขาย

ธรุ กจิ รา้ นขายสนิ ค้า
ธรุ กิจขายสนิ คา้ เชน่ ซือ้ มาขายไป หรือขายสนิ ค้าออนไลน์ ส่วนใหญจ่ ะมีเพียงแค่

ตน้ ทุนของสินคา้ ยกเว้นคุณมีหนา้ รา้ นหรอื เปิด Shop กจ็ ะมีต้นทนุ อืน่ ๆ เพมิ่ ไปกับคา่
เชา่ ค่านา้ คา่ ไฟ หรอื ค่าลูกจ้างเพมิ่ เข้ามาดว้ ย

ต้นทนุ คงที่
- สมมตวิ ่าคณุ ขายสินค้าออนไลน์ คุณส่ังสินคา้ มาขาย 2 แบบ คือ แบบ A สั่งมา 100

ช้นิ ในราคา 1,000 บาท ตน้ ทุนสนิ คา้ A อยู่ท่ี 10 บาท สงั่ สินค้า B มาขายอกี 200 ชิ้น
ในราคา 4,000 บาท ต้นทนุ สินค้า B อยู่ท่ี 20 บาท

ตน้ ทนุ ผนั แปร
- อาจมีค่าจดั สง่ สนิ ค้าหรือคา่ เดินทางไปรบั สินค้า 1,000 บาท คา่ น้าคา่ ไฟ 2,000

บาทตอ่ เดือน รวมเปน็ 3,000 บาท
วธิ ีการคานวณตน้ ทนุ เพ่ิมเตมิ คือ นาจานวนสนิ ค้าทีน่ ามาขาย แบบ A 100 ชิน้ และ

แบบ B 200 ชิน้ มารวมกนั = 300 ช้ิน (ตน้ ทุนผันแปร ? จานวนสินคา้ ) = (3,000 ?
300) = 10 บาท ดังน้ัน สินค้าทุกชนิ้ จะมีตน้ ทนุ ผันแปรเพิ่มอีกชน้ิ ละ 10 บาท กล่าวคอื
สนิ ค้า A มีตน้ ทนุ จาก 10 บาท กลายเป็น 20 บาทตอ่ ช้ิน และสนิ ค้า B มีต้นทุนจาก 20
บาท กลายเปน็ 30 บาทตอ่ ช้ิน ดงั นนั้ จะขายสนิ ค้ากี่บาทต้องคานวณให้ดวี า่ จะรวมค่า
จดั สง่ ไปรษณยี ์ดว้ ยหรือไมอ่ ีกครง้ั

คงไมย่ ากเกินไปหากวนั น้ีเราจะเร่ิมคานวณหาตน้ ทนุ เพ่ือให้ได้ทราบถึงรายได้และ
กาไรท่ีแทจ้ รงิ ทส่ี าคญั อย่าเอาเงินรายได้ไปใชเ้ ปน็ เงินสว่ นตัว เช่น ซื้อของใชเ้ ข้าบ้าน
จดั งานเล้ียงวนั เกดิ ฯลฯ เพราะมันจะทาใหส้ ่งผลเสียต่อระบบการเงนิ ในธรุ กิจของคณุ
เป็นอยา่ งมาก

Tip : ในกรณีท่ีร้ านของคุณมชี ื่อเสียง อย่าลืมบวกค่าการตลาดแบบรายปี เป็นต้นทุนคงที่ไปด้วย เช่น ปี นี้

บัตรคาถามที่ 2
เรอ่ื ง การคิดตน้ ทุน กาไรและการกาหนดราคาขาย

คาชีแ้ จง จงตอบคาถามต่อไปนใ้ี ห้ถกู ต้อง

20. 1. การกาหนดราคาขายมีองค์ประกอบอะไรบ้าง
21. ตอบ.................................................................................................................
22. ................................................................................................................. .......
23. ................................................................................................................. .......
24. ........................................................................................................................
25. ................................................................................................................. .......
26.
27. 2. จงอธิบายความหมายและยกตัวอย่างต้นทุนคงที่
28. ตอบ.................................................................................................................
29. ................................................................................................................. .......
30. ................................................................................................................. .......
31. ................................................................................................................. .......
32. ................................................................................................................. .......
33.

4. จงอธิบายความหมายและยกตัวอย่างต้นทุนผันแปร
34. ตอบ.................................................................................................................
35. ................................................................................................................. .......
36. ................................................................................................................. .......
37. ................................................................................................................. .......
38. ................................................................................................................. .......

บัตรเน้ือหาที่ 5
เรื่อง การทาบญั ชเี งินสด

การทาบญั ชีเงนิ สด

การทาบัญชีเงนิ สด หมายถึง การจดบันทึกรายการข้อมลู ด้านการเงนิ ของการ
ปฏบิ ตั ิงานทเ่ี ป็นเงนิ สด ทง้ั ที่เกีย่ วกับรายการท่รี บั เข้ามาและรายการที่ตอ้ งจ่ายออกไป
เพอื่ ให้มีข้อมลู ท่ีเก่ยี วข้องทางดา้ นการเงนิ ตลอดจนผลของการดาเนินงานนัน้ ไว้ว่า
คงเหลอื เงนิ หรือไม่ จานวนเท่าไร

การทาบันทึกบญั ชเี งินสดทุกครั้งต้องมีหลักฐานการรบั และการจ่าย ซง่ึ
หลักฐานอาจจะเปน็ ใบเสร็จรบั เงนิ แบบเต็มรูป ใบเสร็จรับเงนิ อย่างย่อ บลิ เงินสด หรอื
ใบรับรองแทนใบเสร็จรบั เงนิ ก็แล้วแต่การซอื้ ขายแต่ละคร้ังว่าได้หลักฐานอะไรมา ถา้ เปน็
การซื้อของที่ไมส่ ามารถเรียกใบเสร็จได้ ผซู้ อื้ จะตอ้ งจดั ทาใบรับรองแทนใบเสรจ็ รับเงนิ
เพื่อเปน็ หลักฐานว่าได้จ่ายเงินเพ่ือซ้ือวัตถดุ บิ น้ันมาจรงิ แล้วนามาใช้ประกอบการบนั ทึก
บญั ชี

แบบฟอรม์ บัญชเี งนิ สด

โรงเรียนหาดใหญ่วทิ ยาลยั

ชื่อโครงงาน...............................................................................

บัญชีเงินสด

พ.ศ.............. รายการ เลขที่ รบั จ่าย สต คงเหลือ
เดือน วันที่ ใบสาคญั บาท สต บาท บาท สต

ตัวอย่าง
การทาบัญชีเงนิ สด

บญั ชีเงินสดมหี ลายรูปแบบ แตม่ ชี อ่ งหลกั ทสี่ าคญั คือชอ่ งรายรบั และช่องรายจา่ ย ในการทาบญั ชีให้
ผูร้ บั ผิดชอบจดั ทาบัญชีของโครงงาน จดั ทาบัญชที ุกวนั ทมี่ รี ายการรับและจ่าย พรอ้ มทง้ั หายอดคงเหลือทุกวัน
เพ่อื ตรวจสอบว่าเงนิ สดในบัญชตี รงกับจานวนเงินสดที่มีไวใ้ นมือหรอื ไม่ ตวั อยา่ งการบันทึก

โรงเรยี นหาดใหญว่ ทิ ยาลัย

ชือ่ โครงงาน วนุ้ สมุนไพร

บัญชเี งินสด

พ.ศ.2561 รายการ เลขท่ี รับ จ่าย คงเหลอื
เดือน วันท่ี ใบสาคัญ บาท สต บาท สต บาท สต

ม.ิ ย. 1 รับเงนิ ลงทุนจากสมาชกิ 5 คน ๆ 200 - 1,000 -
100 -
ละ 200 บาท บร.1 1,000 - 700 -
150 - 1,000 -
8 ซอ้ื วัสดุในการทาวนุ้ บจ.1 1,250 -
2,800 - 1,100 -
ซอ้ื นา้ ตาล บจ.2 1,600 -
1,800 -
10 ขายวนุ้ สมุนไพร 30 กล่อง บร.2 300 - 2,800 -

12 ขายวนุ้ สมนุ ไพร 25 กล่อง บร.3 250 - --

15 ซ้ือวัสดุในการทาวุ้น บจ.3

18 ขายวุ้นสมนุ ไพร 50 กลอ่ ง บร.4 500 -

20 ขายวุ้นสมุนไพร 20 กลอ่ ง บร.5 200 -

26 ขายวุ้นสมนุ ไพร 100 กลอ่ ง บร.6 1,000 -

30 แบง่ กาไรและคืนทุนให้แกส่ มาชกิ

คนละ 560 บาท บจ.4

บตั รเนื้อหาที่ 6
เร่ือง การทางบกาไรขาดทนุ

งบกาไรขาดทนุ

เมือ่ สนิ้ สุดการทาโครงงาน ผ้รู ับผิดชอบในการจัดทาบัญชีต้องจัดทางบการเงนิ
ขึน้ 2 งบ คือ งบกาไรขาดทุน และงบแสดงฐานะการเงิน

งบกาไรขาดทนุ (Profit and Loss Statement) เป็นงบทีจ่ ัดทาขึ้นเพื่อต้องการ
ทราบผลการดาเนินงานของกิจการว่าได้กาไรหรือขาดทนุ ถ้าหากรายได้รวมมากกวา่
ค่าใช้จา่ ยรวม แสดงว่าได้กาไร แตถ่ า้ หากคา่ ใช้จ่ายรวมมากกวา่ รายได้ แสดงว่าขาดทนุ

ตวั อย่างแบบฟอร์มงบกาไรขาดทนุ

โครงงาน..................................................
งบกาไรขาดทุน

สาหรบั งวด................เดือน ส้ินสุดวนั ที.่ .....เดอื น.........................พ.ศ..........
รายได้ บาท บาท

รายไดจ้ ากการขาย
รายได้อน่ื ๆ
รวมรายได้
คา่ ใชจ้ ่าย
คา่ ................................................
ค่า................................................
คา่ ................................................
ค่า................................................
รวมคา่ ใชจ้ ่าย
กาไรสุทธ/ิ ขาดทุนสุทธิ

บัตรเนื้อหาท่ี 7
เร่ือง การทางบแสดงฐานะการเงิน

งบแสดงฐานะการเงนิ (Statement of Financial Position)

งบแสดงฐานะการเงิน มีช่ือเรียกเดมิ ว่า งบดุล (Balance Sheet) ได้เปลยี่ นช่อื
เปน็ งบแสดงฐานะการเงิน โดยเรมิ่ ใช้ต้ังแตง่ วดบัญชวี ันที่ 1 มกราคม 2554 เป็นต้นไป
งบแสดงฐานะการเงิน เปน็ งบท่ีแสดงฐานะการเงินของกจิ การคา้ ณ วันใดวนั หนึ่ง
ประกอบดว้ ย สินทรพั ย์ หนี้สิน และส่วนของเจ้าของ

โครงงาน............................................
งบแสดงฐานะการเงิน

วันที่..................เดือน...................................พ.ศ..................

สนิ ทรัพย์ บาท สต บาท สต
เงินสด
วสั ดคุ งเหลอื
เครื่องมือเครื่องใช้

รวมสินทรพั ย์
หนีส้ ินและส่วนของเจ้าของ
เจา้ หน้ี
ทุน
ลงทุนคนละ.......บาท จานวน.........คน
บวก กาไรสุทธิ
รวมหนี้สินและสว่ นของเจา้ ของ

บตั รเน้อื หาที่ 8
การทาทะเบยี นจ่ายคืนทุนและแบง่ ปนั กาไร

เม่อื สน้ิ สุดการทาโครงงานแลว้ เหรัญญิกจัดทางบกาไรขาดทนุ และงบแสดง
ฐานะการเงนิ เรยี บร้อยแลว้ ก็จะตอ้ งจ่ายคนื ทุนให้แกส่ มาชิกทุกคนท่ีร่วมลงทนุ และ
แบ่งปันผลกาไรใหแ้ กส่ มาชิกทกุ คนตามที่ได้ตกลงกันไว้ แต่ถา้ หากว่าการดาเนินกิจกรรม
โครงงานอาชพี ขาดทนุ กต็ ้องหกั ทนุ ของสมาชิกทุกคนเพ่ือชดเชยผลขาดทุนทีเ่ กิดขนึ้
ดงั นน้ั เมือ่ ส้นิ สดุ การทาโครงการ ไมว่ า่ จะเป็นเงินสดหรือสินทรัพยอ์ ืน่ ใด จะไม่มยี อด
คงเหลือ ทุกอย่างตอ้ งดาเนนิ การใหเ้ รยี บร้อยเมื่อเสร็จสนิ้ การทาโครงงาน

โรงเรยี นหาดใหญว่ ทิ ยาลยั

ทะเบียนการจา่ ยคืนทุนและกาไรจากการทาโครงงาน

โครงงาน....................................................

รายชือ่ สมาชิกกลุม่ จานวน สว่ นแบง่ รวม ลายมอื ชอื่ วนั ท่รี บั
ทนุ กาไร เงิน

ลงชือ่ ..............................................ประธานกลมุ่
(....................................................)

ลงชื่อ..............................................เหรัญญกิ
(....................................................)

ลงชือ่ ..............................................ครทู ่ปี รกึ ษาโครงงาน
(....................................................)

บตั รคาถามที่ 3
เร่ือง การทาบญั ชี

ใชค้ าตอบข้างล่างนี้ ตอบคาถามข้อ 1-10
ก. บญั ชีเงนิ สด
ข. งบกาไรขาดทุน
ค. งบแสดงฐานะการเงิน
ง. ทะเบยี นจ่ายคนื ทนุ และกาไร/ขาดทนุ

........................1. ใช้ในการบนั ทกึ รายรับ-รายจา่ ยในการทาโครงงาน
........................2. จดั ทาขึ้นเพื่อแสดงฐานะการเงินของกจิ การ
........................3. จดั ทาขน้ึ เพ่ือต้องการทราบผลกาไร/ขาดทนุ
........................4. ประกอบดว้ ยรายได้และคา่ ใชจ้ า่ ย
........................5. บันทกึ รายการรบั -จ่ายเงนิ เปน็ เงนิ สด
........................6. ประกอบดว้ ยบัญชสี ินทรัพย์ หนส้ี ิน และทุน
........................7. จดั ทาขึ้น ณ วันใดวนั หนึง่
........................8. จัดทาขนึ้ เป็นช่วงระยะเวลาหรืองวดบญั ชี
........................9. มกี ารจา่ ยคืนเงนิ ทนุ และสว่ นแบง่ กาไร
........................10. จัดทาข้ึนเม่ือสรุปกาไรขาดทนุ เรียบรอ้ ยแล้วและเลิกการทา

โครงงานอาชีพ

บตั รทดสอบหลงั เรียน

หน่วยการเรยี นรู้ โครงงานอาชีพ เรอื่ ง การทาบัญชีโครงงานอาชพี

กลุ่มสาระการเรียนร้กู ารงานอาชพี และเทคโนโลยี วชิ า การงานอาชีพ ง23101

ชนั้ มธั ยมศึกษาปีที่ 3 จานวน 10 ข้อ คะแนนเต็ม 10 คะแนน

คาชี้แจง จงเลือกคาตอบที่ถูกทสี่ ุดเพียงคาตอบเดียว แลว้ ทาเครอ่ื งหมายกากบาท (x)

ลงในกระดาษคาตอบ

1. ตัวเลอื กใดคือประโยชนข์ องการทาบญั ชี

ก. ทราบผลการดาเนนิ งานของกิจการ ข. ตรวจสอบฐานะการเงนิ ของกิจการ

ค. ใชเ้ ป็นหลักฐานสาคญั ในการคานวณภาษี ง. ถูกทุกขอ้

2. หลกั การบญั ชีคตู่ อ้ งบนั ทกึ บญั ชี 2 ดา้ น ทางการบัญชีเรียกว่าอะไร

ก. ดา้ นซ้ายและด้านขวา ข. ดา้ นเดบติ และเครดติ

ข. ด้านบนและดา้ นลา่ ง ง. ดา้ นหน้าและด้านหลงั

3. ขอ้ ใดกล่าวถูกต้องสาหรบั กาไรสุทธิ

ก. รายรบั สงู กวา่ รายได้

ข. รายรับสูงกว่ารายจ่าย

ค. รายได้รวมสงู กวา่ ค่าใชจ้ ่ายรวม

ง. รายไดร้ วมต่ากวา่ ค่าใช้จ่ายรวม

4. บัญชที ใ่ี ช้บนั ทึกสาหรับการรับ-จา่ ยเงนิ สด คอื บัญชเี ลม่ ใด

ก. บัญชเี งนิ สด

ก. บัญชรี ายรับ

ค. บญั ชรี ายรับ-รายจา่ ย

ง. บัญชแี ยกประเภทเงินสด

5. งบกาไรขาดทุนประกอบด้วยบญั ชปี ระเภทใด

ก. กาไรขาดทุน

ข. รายได้ ค่าใชจ้ ่าย

ค. สินทรพั ย์ หน้ีสิน สว่ นของเจ้าของ

ง. สนิ ทรัพย์ หนสี้ ิน สว่ นของเจ้าของ รายได้ ค่าใช้จ่าย

บัตรทดสอบหลงั เรยี น
เรือ่ ง การทาบัญชโี ครงงานอาชีพ

6. การทางบกาไรขาดทุนสามารถทาได้ก่ีแบบ

ก. 2 แบบ ข. 3 แบบ

ค. 4 แบบ ง. 5 แบ

7. แบบบัญชีแยกประเภทที่คนโดยทัว่ ไปอา่ นและเขา้ ใจงา่ ยคือแบบใด

ก. แบบรวม

ข. แบบบญั ชี

ค. แบบรายงาน

ง. ทกุ แบบท่ีกลา่ วมา

8. งบแสดงฐานะการเงินประกอบด้วยบญั ชีประเภทใด

ก. สนิ ทรพั ย์สุทธิ

ข. รายได้ คา่ ใชจ้ ่าย

ค. สินทรพั ย์ หน้สี นิ สว่ นของเจา้ ของ

ง. สินทรัพย์ หน้ีสิน ส่วนของเจ้าของ รายได้ คา่ ใช้จ่าย

9. ข้อใดคือวิธีการคานวณสว่ นของเจา้ ของหรอื สนิ ทรัพยส์ ุทธิ

ก. สนิ ทรพั ย์-หนสี้ นิ ข. สนิ ทรพั ย์+หนสี้ นิ

ค. สนิ ทรพั ย์+รายได้-ค่าใช้จ่าย ง. สินทรัพย์-หนส้ี ิน-คา่ ใช้จา่ ย

10. เมื่อสิ้นสุดการทาโครงงาน สรุปผลการดาเนนิ งานแลว้ วา่ ไดก้ าไรหรือขาดทนุ แล้ว

เงินสดทีส่ มาชิกได้รับคือยอดใดบ้าง

ก. กาไรสทุ ธิ

ข. เงนิ ลงทุน

ค. เงินลงทุน+กาไรสทุ ธิ

ง. เงนิ ลงทุน+กาไรสทุ ธิ หรอื เงินลงทุน-ขาดทุนสุทธิ แล้วแตก่ รณวี ่าโครงงานท่ี

ทาได้กาไรหรือขาดทุน

กระดาษคาตอบบตั รทดสอบหลังเรยี น
เรื่อง การทาบญั ชโี ครงงานอาชีพ

ชื่อ – สกุล .......................................................ชนั้ ...............เลขท่.ี ............

ขอ้ ท่ี ก ตัวเลอื ก ง
1 ขค
2
3
4
5
6
7
8
9
10

คะแนนเตม็ คะแนนท่ไี ด้
10