การผันวรรณยุกต์ พยัญชนะไทย ๔๔ ตัว แบ่งได้เป็น ๓ Āมู่ คือ อักþร กลาง อักþรÿูง และอักþรต่ า เรียกว่า ไตรยางค์ จัดไว้เพื่อ ความÿะดวกในการผันวรรณยุกต์ ๑. อักþรกลาง ก กอ-ไก่ จ จอ-จาน ด ดอ-เด็ก ฎ ดอ-ชะ-ดา ฏ ตอ-ปะ-ตัก ต ตอ-เต่า บ บอ-ไบ-ไม้ ป ปอ-ปลา อ ออ-อ่าง ๑๔
อักþร ค า ÿามัญ เอก โท ตรี จัตวา อักþรกลาง (ก) กอ กอ ก่อ ก้อ ก๊อ ก๋อ อักþรกลาง (จ) จ้า จา จ่า จ้า จ๊า จ๋า อักþรกลาง (ด) ด่าน ดาน ด่าน ด้าน ด๊าน ด๋าน อักþรกลาง (ต) ตู้ ตู ตู่ ตู้ ตู๊ ตู๋ อักþรกลาง (บ) บ่า บา บ่า บ้า บ๊า บ๋า อักþรกลาง (ป) ปั้น ปัน ปั่น ปั้น ปั๊น ปั๋น อักþรกลาง (อ) อ้วน อวน อ่วน อ้วน อ๊วน อ๋วน อักþรกลาง มี ๙ ตัว คือ ก จ ฎ ฏ ด ต บ ป อ ÿามารถใช้รูปวรรณยุกต์ได้ทั้ง ๔ รูป และผันเÿียงวรรณยุกต์ได้ ครบทั้ง ๕ เÿียง ดังนี้ ตารางผันเÿียงวรรณยุกต์ของอักþรกลาง ๑๕
ค า เÿียง ÿามัญ เอก โท ตรี จัตวา แก่ แก แก่ แก้ แก๊ แก๋ แก้ม แกม แก่ม แก้ม แก๊ม แก๋ม เกา เกา เก่า เก้า เก๊า เก๋า กิ่ง กิง กิ่ง กิ้ง กิ๊ง กิ๋ง จัง จัง จั่ง จั้ง จั๊ง จั๋ง จ่าย จาย จ่าย จ้าย จ๊าย จ๋าย จูง จูง จู่ง จู้ง จู๊ง จู๋ง ด้ง ดง ด่ง ด้ง ด๊ง ด๋ง ด้าย ดาย ด่าย ด้าย ด๊าย ด๋าย ด่าน ดาน ด่าน ด้าน ด๊าน ด๋าน เตือน เตือน เตื่อน เตื้อน เตื๊อน เตื๋อน ต่อม ตอม ต่อม ต้อม ต๊อม ต๋อม ตู้ ตู ตู่ ตู้ ตู๊ ตู๋ แตง แตง แต่ง แต้ง แต๊ง แต๋ง โต โต โต่ โต้ โต๊ โต๋ ตัวอย่างการผันวรรณยุกต์ของอักþรกลาง ๑๖
ค า เÿียง ÿามัญ เอก โท ตรี จัตวา บ้า บา บ่า บ้า บ๊า บ๋า บัว บัว บั่ว บั้ว บั๋ว บั๋ว บน บน บ่น บ้น บ๊น บ๋น บ้าน บาน บ่าน บ้าน บ๊าน บ๋าน บึง บึง บึ่ง บึ้ง บึ๊ง บึ๋ง เบา เบา เบ่า เบ้า เบ๊า เบ๋า แบ่ง แบง แบ่ง แบ้ง แบ๊ง แบ๋ง ปา ปา ปุา ปูา ปฺา ปา ปั้น ปัน ปั่น ปั้น ปั๊น ปั๋น เปา เปา เปุา เปูา เปฺา เปา อ่าง อาง อ่าง อ้าง อ๊าง อ๋าง อ้อย ออย อ่อย อ้อย อ๊อย อ๋อย อ้วน อวน อ่วน อ้วน อ๊วน อ๋วน อุ้ม อุม อุ่ม อุ้ม อุ๊ม อุ๋ม ตัวอย่างการผันวรรณยุกต์ของอักþรกลาง (ต่อ) ๑๗
แบบฝึกหัด เรื่อง อักษรกลาง
แบบฝึกĀัด ๑.๑ ค าชี้แจง ใĀ้นักเรียนกากบาท( X )ทับพยัญชนะที่อยู่ในอักþรกลางใĀ้ถูกต้อง ก ฃ ค ง จ ช ซ ญ ฎ ฎ ด ต ถ บ ป ฝ ภ ม ย อ ๑๙
เขาชอบทานอาĀารรÿĀวานจึงท าใĀ้เขา อ้วน ๑. ฉันจูงมือคน_________ข้ามถนน ๒. แม่ใช้_______ÿีน้ าเงินเพื่อปักชื่อบนเÿื้อนักเรียนใĀ้ฉัน ๓. ฉันชอบ_______Āน้าไปเที่ยวเพื่อความÿวยงาม ๔. พี่ชวนฉันไปซื้อกระ_______ที่ตลาดนัดเพื่อเอาไว้ใÿ่ของ ๕. ช้างกิน_______เป็นอาĀาร อวน อ่วน อ้วน อ๊วน อ๋วน แก ดาย แตง เปา ออย แบบฝึกĀัด ๑.๒ ค าชี้แจง ใĀ้นักเรียนผันวรรณยุกต์จากค าที่ก าĀนดใĀ้ลงในช่องว่างใĀ้ถูกต้อง จากนั้นเลือกค าไปเติมลงในช่องว่างใĀ้ตรงกับรูปภาพที่ก าĀนด ตัวอย่าง ๒๐
√ ก่อ ขาน เวร ก้าง จูง พืช Āวาน โรค จีน แก้ม ชม บวช ไผ่ เปุา ถ้ า บึง แจ้ง เงา ฟาง ปัด ลาน โจร เทป บุญ อุ้ม เดือน ก้ม ขอน กิ่ง ปี่ บาท พริก จันทร์ อ้วน ราก ปั่น เพลง ปรุง ชวด เกื้อ แช่ บัว ว่าว อ้อย ปา แพง ด้าย ควาย แบบฝึกĀัด ๑.๓ ค าชี้แจง ใĀ้นักเรียนกาเครื่องĀมาย √ Āน้าค าที่อยู่ในอักþรกลางใĀ้ถูกต้อง ตัวอย่าง ๒๑