ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ (ชุดที่ 3) พัฒนาอาชีพให้มีความมั่นคง (อช31003)

ชุดกิจกรรมการเรยี นรู้ (ชดุ ท่ี 3) 14

ชุดกิจกรรมการเรยี นรู้ (ชดุ ที่ 3)

สาระการประกอบอาชพี
รายวิชา พฒั นาอาชีพให้มคี วามมั่นคง (อช31003)
เรื่อง การจัดทาแผนพัฒนาการผลิตหรือการบรกิ าร

ระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย

โดย
นางสาวปรารถนา ชีโพธ์ิ

ชานาญการ

ศูนยก์ ารศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยอาเภอโนนสูง
สานักงานส่งเสริมการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัยจงั หวัดนครราชสมี า

สานกั งานสง่ เสรมิ การศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั
สานกั งานปลดั กระทรวงศกึ ษาธกิ าร
กระทรวงศกึ ษาธิการ

ชุดกจิ กรรมการเรียนรู้ (ชดุ ท่ี 3) 15 ก

คานา

ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู้ สาระการประกอบอาชพี รายวชิ า พัฒนาอาชพี ให้มีความมั่นคง
(อช31003) เร่ือง การจัดทาแผนพฒั นาการผลิตหรือการบริการ ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย จดั ทาข้นึ
เพือ่ เปน็ เคร่อื งมือในการพัฒนาการเรียนรขู้ องผเู้ รยี นท่ีไมม่ เี วลามาพบกลุ่ม โดยใหผ้ ู้เรยี นไดศ้ ึกษาเรียนรู้
จากชดุ กิจกรรมการเรียนรู้ ทาแบบทดสอบก่อนศึกษาเรยี นรู้ ผเู้ รียนศึกษาเรียนร้ดู ว้ ยตนเองจากใบความรู้
และศึกษาเพมิ่ เติมจากส่ือต่าง ๆ ทาใบงาน และทาแบบทดสอบหลงั ศึกษาเรยี นรู้ ซ่งึ ผเู้ รียนสามารถวดั
ความกา้ วหน้าการเรียนร้ขู องตนเองได้ ผู้จัดทาหวังเปน็ อย่างยง่ิ วา่ ชุดกิจกรรมการเรยี นรู้จะเปน็ ประโยชน์
ตอ่ ผูเ้ รยี น และครผู สู้ อนที่นาไปใชป้ ระกอบการเรยี นการสอนไดเ้ ปน็ อย่างดี

สารบัญ ชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู้ (ชุดท่ี 3) 16

คานา หน้า
คาแนะนาการใช้ชุดกิจกรรมการเรยี นรู้ ก
แบบทดสอบกอ่ นเรียนชดุ กิจกรรมการเรยี นรู้ 1
ใบความรู้ 2
4
เรอ่ื งท่ี 1 การกาหนดคณุ ภาพผลผลติ หรือการบริการ 4
เรอ่ื งที่ 2 การวิเคราะห์ทุนปจั จยั การผลิตหรือการบริการ 5
เรอ่ื งท่ี 3 การกาหนดเป้าหมายการผลติ หรอื การบริการ 6
เรื่องท่ี 4 การกาหนดแผนกจิ กรรมการผลติ 7
เร่ืองที่ 5 การพฒั นาระบบการผลติ หรอื การบริการ 8
ใบงานที่ 3 9
แบบทดสอบหลังเรียนชุดกิจกรรมการเรียนรู้ 10

ชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู้ (ชดุ ท่ี 3) 1

คาแนะนาการใช้ชดุ กิจกรรมการเรยี นรู้
กลุม่ สาระการประกอบอาชพี รายวชิ า พัฒนาอาชีพให้มีความมั่นคง

เร่อื ง การจดั ทาแผนพฒั นาการผลิตหรือการบริการ

สาหรบั นกั ศกึ ษาระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย

ชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้ทผ่ี ู้เรียนจะได้ศึกษาตอ่ ไปนี้ เป็นชดุ กิจกรรมการเรียนรู้ทผ่ี ู้เรียนต้องศึกษา
คน้ ควา้ หาความร้ดู ้วยตนเอง โดยเน้นการทาแบบทดสอบก่อนเรยี นชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู้ ศกึ ษาเรยี นรู้เพมิ่ เตมิ
จากใบความรู้ และศึกษาเพม่ิ เติมจากสือ่ ต่าง ๆ ฝึกปฏิบตั ิทาใบงานตามหัวข้อที่กาหนดไว้ และทา
แบบทดสอบหลังเรียนรู้ชดุ กิจกรรมการเรียนรู้เพอ่ื ให้เกดิ ประโยชนส์ งู สดุ ผเู้ รียนควรปฏบิ ัติตามขน้ั ตอน
ทีก่ าหนดไวใ้ นชดุ กจิ กรรมการเรยี นรตู้ ามลาดับดังน้ี

1. ผู้เรยี นทาแบบทดสอบก่อนเรยี นชุดกจิ กรรมการเรยี นรู้
2. ผู้เรียนศกึ ษาเรียนรดู้ ้วยตนเองจากใบความรู้ หอ้ งสมดุ ประชาชน กศน.ตาบล แหล่งเรียนรู้ และ
อนิ เทอร์เน็ต

เร่ืองท่ี 1 การกาหนดคณุ ภาพผลผลิตหรือการบรกิ าร
เร่ืองที่ 2 การวิเคราะห์ทนุ ปจั จัยการผลิตหรอื การบริการ
เรอ่ื งที่ 3 การกาหนดเป้าหมายการผลติ หรอื การบริการ
เรื่องท่ี 4 การกาหนดแผนกิจกรรมการผลิต
เรือ่ งท่ี 5 การพฒั นาระบบการผลติ หรอื การบรกิ าร
3. ผเู้ รยี นฝกึ ปฏิบตั ิทาใบงาน
4. ผเู้ รียนทาแบบทดสอบหลังเรยี นชุดกิจกรรมการเรียนรู้

ชุดกิจกรรมการเรยี นรู้ (ชุดท่ี 3) 2

แบบทดสอบกอ่ นเรียนชุดกิจกรรมการเรียนรู้
กลุ่มสาระการประกอบอาชีพ วิชา พฒั นาอาชีพให้มีความมน่ั คง

เรื่อง การจดั ทาแผนพัฒนาการผลิตหรอื การบริการ
สาหรบั นักศกึ ษาระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย

คาชแี้ จง ขอ้ สอบเปน็ แบบปรนยั เลือกตอบมีท้ังหมด 10 ข้อ
ให้ผู้เรยี นเลอื กคาตอบทถี่ ูกต้องทสี่ ดุ เพยี งคาตอบเดียวและทาเครือ่ งหมาย
(X) ลงในกระดาษคาตอบ

จงบอกคาตอบทีถ่ ูกต้องทสี่ ดุ ในแตล่ ะข้อ จากคาถามต่อไปนี้

1. สมพงศจ์ ะดาเนินการตามข้อใดเพื่อให้การบรกิ ารมคี ุณภาพ

ก. มีสินค้า มผี ซู้ ื้อ มผี ู้ขาย

ข. มแี ผนงาน มีราคา มีประโยชน์

ค. มีความรู้ นา่ เชือ่ ถือ มคี วามรบั ผิดชอบ

ง. มปี ระโยชน์ มเี วลา มีเหตุผล มีคุณภาพ

2. ขอ้ ใดเปน็ ปัจจัยสาคัญในการดาเนนิ งานธรุ กิจ

ก. สนิ คา้

ข. ผบู้ ริโภค

ค. การตลาด

ง. เงินลงทุน

3. ในการประกอบอาชีพให้มีประสทิ ธิภาพและเจริญเตบิ โตควรมีตน้ ทนุ การผลติ ในขอ้ ใด

ก. ทุนหมนุ เวยี น

ข. ความรู้ ความเช่ยี วชาญ

ค. กระบวนการผลติ ที่ทันสมยั

ง. ผู้รว่ มลงทุนประกอบกจิ การ

4. การสรา้ งความพึงพอใจให้แกล่ กู ค้า ผ้ปู ระกอบธุรกิจต้องคานึงถึงปัจจยั เร่ืองใด

ก. การพัฒนาสนิ ค้าใหท้ ันสมัย

ข. สนิ คา้ มีราคาถูกต้องเป็นพเิ ศษ

ค. สินค้าตรงตามความต้องการของลูกค้า

ง. จากดั จานวนของสินค้าท่ีจะขายใหล้ ูกค้า

5. นกั เศรษฐศาสตร์กาหนดกลมุ่ ปัจจยั การผลิตหลัก คอื ขอ้ ใด

ก. ทด่ี ิน ทุน การผลิต การบริการ

ข. ท่ดี ิน แรงงาน แผนงาน การผลติ

ค. ทดี่ นิ แรงงาน การชาย การตลาด

ง. ที่ดิน แรงงาน ทุน การประกอบการ

ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู้ (ชดุ ท่ี 3) 3

6. ขอ้ ใดเป็นปจั จยั ทเี่ ก่ยี วข้องกับลกู คา้ ทส่ี ง่ ผลให้ประสบผลสาเรจ็ ในการผลิตหรอื การบริการ
ก. ส่งิ จงู ใจให้ลกู คา้ ตัดสนิ ใจซื้อ
ข. การเลือกวธิ ีส่งสินคา้ ใหล้ กู ค้า
ค. การสารวจความต้องการของลูกค้า
ง. กาหนดสินค้าตามความพึงพอใจของลกู ค้า

7. การกาหนดกิจกรรมท่ีเกี่ยวกับการขยายอาชีพ สง่ิ สาคญั สาหรับการขยายอาชีพคือข้อใด
ก. การตดั สินใจ
ข. การไว้วางใจ
ค. ความเช่ยี วชาญ
ง. ความกระตือรอื ร้น

8. ขอ้ ใดเปน็ การดาเนินการพัฒนาระบบการผลิตหรือการบริการอย่างตอ่ เน่ือง
ก. มีจิตใจงาม
ข. ความเขา้ ใจลกู ค้า
ค. มคี วามรบั ผิดชอบ
ง. สามารถจบั ตอ้ งได้

9. ข้อใดไมใ่ ช่หลักการตัดสนิ ใจ
ก. การวจิ ยั
ข. การทดลอง
ค. ประสบการณ์
ง. การตรวจสอบความต้องการ

10. การดาเนนิ การในข้อใด ถือเป็นการพฒั นาระบบการผลิตหรือการบริการ
ก. ให้เกียรติผู้อ่นื จริงใจ มีนา้ ใจ
ข. ใชเ้ ทคโนโลยที ี่ทันสมยั ในการผลิต
ค. การวิเคราะห์ข้อมลู การตลาดอยา่ งสม่าเสมอ
ง. ใชร้ ะบบการทางานทีส่ ามารถตรวจสอบได้ตลอดเวลา

ชดุ กิจกรรมการเรียนรู้ (ชุดที่ 3) 4

ใบความรู้

เร่อื งที่ 1 การกาหนดคณุ ภาพผลผลิตหรอื การบริการ

หนว่ ยน้จี ะเป็นการเรียนรูต้ ่อเน่ืองจากหนว่ ยที่ 2 ซึ่งมีการกาหนดทิศทาง เปา้ หมาย กลยุทธ์ทาง
การตลาดแลว้ ดังน้นั ในหนว่ ยน้จี ะเปน็ การกาหนดคุณภาพผลผลิตหรอื การบรกิ ารให้สอดคลอ้ งกับความ
ต้องการของตลาดข้ึนอยกู่ บั เป้าหมาย คอื ลูกคา้ เป็นกลุ่มใด วยั ใด เพศใด อาชีพใด มรี ะดับการศกึ ษาใด
การกาหนดคณุ ภาพผลผลติ
ความหมายของคุณภาพ

ความหมายของคณุ ภาพ ถกู กาหนดขน้ึ ตามการใช้งานหรือตามความคาดหวังของผกู้ าหนด เช่น
มคี วามเหมาะสมกับการใช้งาน มคี วามทนทาน ใหผ้ ลตอบแทนสงู สุด บริการดีและประทับใจหรือเป็นไปตาม
มาตรฐานทีต่ ัง้ ใจไว้ แบ่งเป็น 2 ลกั ษณะ ดังน้ี

1. คณุ ภาพตามหน้าท่ี หมายถึง ประสทิ ธภิ าพการทางาน ความเหมาะสมในการใชง้ าน ความทนทาน
เช่น พดั ลมเครื่องนี้มีมอเตอร์ทส่ี ามารถใช้ไดอ้ ย่างตอ่ เนื่องถึง 24 ชัว่ โมง

2. คณุ ภาพตามลักษณะภายนอก หมายถงึ รปู รา่ งสวยงาม สีสันสดใส เรยี บร้อย เหมาะกับการใช้งาน
โครงสร้างแขง็ แรง ผลิตภัณฑ์ส่วนใหญ่มักเนน้ คุณภาพภายนอก โดยเน้นที่สสี ันสดใส หรือรปู ลกั ษณใ์ ห้โดดเด่น
เพอ่ื ดึงดูดความสนใจของผู้ซือ้

ในอดตี คุณภาพมักจะถูกกาหนดขนึ้ จากความตอ้ งการของผู้ผลติ แตป่ ัจจบุ ันสภาพการแข่งขันในตลาด
มีมาก หากคุณภาพไม่ตรงกับความตอ้ งการของผ้ซู ้ือ การผลติ สินค้าและบริการก็อาจจะตอ้ งล้มเลิกกิจการไป
ดงั ทไ่ี ดเ้ กดิ ข้นึ มาในปจั จุบนั สินคา้ บางประเภทแข่งขนั กันที่คณุ ภาพ บางประเภทแขง่ ขนั กันท่รี าคา แตบ่ าง
ประเภทแข่งขนั กันท่คี วามแปลกใหม่ ดังนนั้ การผลติ หรือใหบ้ ริการใด ๆ จะต้องมีการศึกษาสภาพตลาดอยา่ ง
รอบคอบ เพ่ือกาหนดคุณภาพ
ขน้ั ตอนการกาหนดคุณภาพ

การกาหนดคณุ ภาพมีความสาคญั อยา่ งยิ่ง เพราะการกาหนดคณุ ภาพไม่ไดก้ าหนดจากบุคคลใด บคุ คล
หนึ่ง หรอื กลุ่มคน หรือสถาบันเทา่ นนั้ แต่การกาหนดคุณภาพตอ้ งคานงึ ถงึ คนหลายกลุ่มหลายสถาบนั การ
กาหนดคณุ ภาพสนิ คา้ และบริการ มขี ้ันตอนดาเนนิ การ 3 ขั้นตอน ไดแ้ ก่

1. การศกึ ษาความต้องการของผู้ใชส้ นิ ค้าและบรกิ ารอย่างกว้างขวางและครอบคลุมผู้ซือ้ หรือ
ผใู้ ช้บริการที่มคี วามหลากหลาย

2. การออกแบบผลติ ภัณฑ์หรอื พัฒนาผลิตภัณฑใ์ หส้ อดคลอ้ งกับความต้องการท่ีศึกษามาอย่างจรงิ จงั
3. จดั ระบบการผลิตและควบคุมระบบการผลติ ให้ไดผ้ ลผลติ ท่ีมคี ุณภาพ
การกาหนดคณุ ภาพการบรกิ าร
การบรกิ าร หมายถงึ การให้ความช่วยเหลือ หรือการดาเนินการเพื่อประโยชนข์ องผอู้ นื่ การบริการทดี่ ี
ผรู้ ับบริการกจ็ ะไดร้ ับความประทับใจ และช่นื ชมองคก์ ร ซ่ึงเปน็ สงิ่ ดีส่ิงหน่ึงอนั เปน็ ผลดีกบั องค์กรของเรา
เบอ้ื งหลังความสาเร็จเกือบทุกงาน มักพบวา่ งานบรกิ ารเป็นเคร่ืองมือสนับสนุนงานดา้ นต่าง ๆ เชน่ งาน
ประชาสัมพนั ธ์ งานบรกิ ารวิชาการ เป็นต้น ดังนน้ั ถา้ บริการดี ผรู้ ับบรกิ ารเกดิ ความประทบั ใจ เกดิ ภาพลักษณ์
ทดี่ ตี ่อองค์กร (อาศยา โชตพิ านชิ . ออนไลน์, 2533)

ชดุ กิจกรรมการเรียนรู้ (ชุดที่ 3) 5

คณุ ภาพของงานบริการ (Service Quality)
ปจั จัยทบ่ี ่งชีค้ ุณภาพของการบริการ ไดแ้ ก่
1. สามารถจับต้องได้ โดยปกตบิ รกิ ารเป็นส่ิงทจี่ ับต้องไม่ได้ ทาให้การรับรใู้ นคุณภาพค่อนข้างไม่

ชัดเจน ดังนั้น บริการท่ดี คี วรสร้างหลักฐานให้เหน็ ชดั เจนวา่ บริการน้ันมีคุณภาพหลักฐานทีจ่ ะสร้างนั้น ได้แก่
อาคาร อุปกรณ์ เครอื่ งอานวยความสะดวก และบคุ ลากร เช่น การจัดทน่ี ัง่ ค่อยการบริการ การบริการอย่างดี

2. น่าเชื่อถือ ในทน่ี ้หี มายถึง ความถกู ต้องในการคดิ ค่าบริการ รา้ นอาหารท่ีคิดราคาตรงกับจานวน
อาหารท่ีลูกคา้ ส่งั ลูกค้าย่อมใหค้ วามเชอ่ื ถือ และจะกลบั ไปรับประทานอาหารทรี่ ้านน้นั อีกตรงกนั ขา้ มกับ
ร้านอาหารที่คิดเงนิ เกนิ กว่าความเป็นจริง ยอ่ มทาให้ลกู ค้าหมดความเชอ่ื ถือ และไมก่ ลับไปใชบ้ รกิ ารที่
รา้ นอาหารนัน้ อีก เป็นต้น

3. มีความรู้ ผใู้ ห้บรกิ ารที่มคี ุณภาพต้องเปน็ ผ้มู คี วามรใู้ นเร่ืองนั้น เช่น ช่างซอ่ มรองเท้า ต้องมีความรใู้ น
เรอื่ งการซ่อมรองเทา้ ทา่ ทางขณะซอ่ มรองเทา้ ตอ้ งดวู า่ มคี วามสามารถ มีความกระฉบั กระเฉง คล่องแคลว่
ซึง่ ทาใหผ้ ูเ้ อารองเท้าไปซ่อมเกดิ ความมั่นใจ เปน็ ตน้

4. มีความรับผดิ ชอบ ตวั อยา่ งเชน่ อ่ซู ่อมรถยนต์สัญญากับลกู ค้าวา่ จะซ่อมรถยนตใ์ หเ้ สร็จภายใน 3
วนั อู่แห่งนั้นจะต้องทาใหเ้ สรจ็ ภายในเวลา 3 วนั ช่างซ่อมทวี ีที่ซอ่ มผดิ ทาใหท้ ีวีเสยี ต้องรบั ผิดชอบใหอ้ ยู่ใน
สภาพทีด่ ี โดยไมป่ ดั ความผดิ ให้เจา้ ของทวี ี

5. มีจติ ใจงาม ผูใ้ ห้บรกิ ารที่มีคุณภาพต้องเป็นผมู้ จี ิตใจงาม จงึ จะเปน็ ผกู้ ระตอื รือร้นในการใหบ้ รกิ าร
ผู้อ่ืน เตม็ ใจชว่ ยเหลือโดยไมร่ ังเกยี จ

เรอ่ื งท่ี 2 การวเิ คราะหท์ ุนปัจจยั การผลติ หรือการบริการ

ทุน หมายถงึ เงินลงทนุ ในการดาเนนิ งานธุรกิจ (ผลิตหรอื บริการ) ทุนถือวา่ เป็นปจั จยั สาคัญในการ
ประกอบกจิ การอาชีพให้ดาเนินงานไปอย่างมีประสทิ ธิภาพ และมีความเจรญิ เตบิ โตอย่างต่อเนอ่ื ง

ตน้ ทนุ การผลิต หมายถึง ทนุ ในการดาเนินกจิ การ แบง่ ได้ 2 ประเภท คือ
1. ทุนคงที่ คือการทผี่ ู้ประกอบการจดั หาทุน เพ่อื ใช้ในการจดั หาสนิ ทรัพย์ถาวร เช่น ดอกเบ้ียเงินกู้
ท่ีดิน อาคาร เครอ่ื งจักร เปน็ ตน้ ทนุ คงท่ี สามารถแบง่ ได้ 2 ลักษณะ คอื

1.1 ทนุ คงที่ทเี่ ปน็ เงนิ สด เปน็ จานวนเงนิ ที่ตอ้ งจ่ายเปน็ คา่ ดอกเบย้ี เงนิ กู้ เพื่อนามาใช้
ในการดาเนินงานธุรกิจ

1.2 ทนุ คงท่ีท่ีไม่เป็นเงนิ สด ไดแ้ ก่ พนื้ ท่ี อาคารสถานท่ี โรงเรอื น รวมถึงคา่ เสอื่ มของ
เครื่องจักร

2. ทุนหมุนเวยี น คือ การที่ผ้ปู ระกอบการจดั หาทนุ เพื่อใช้ในการดาเนนิ การจดั หาสินทรัพย์หมุนเวยี น
เชน่ วัตถดุ บิ ในการผลิตผลผลติ หรอื การบริการ วสั ดุสนิ้ เปลือง คา่ แรงงาน คา่ ขนสง่ คา่ ไฟฟ้า ค่าโทรศัพท์
เป็นตน้ ทุนหมนุ เวียนแบ่งออกเป็น 2 ลกั ษณะ คือ

2.1 ทนุ หมนุ เวียนทเี่ ปน็ เงินสด ไดแ้ ก่
2.1.1 ค่าวสั ดอุ ุปกรณ์ในการประกอบอาชีพ ดังนี้
1) วสั ดุอปุ กรณ์อาชีพในกลมุ่ ผลติ ผลผลิต เชน่ งานอาชีพเกษตรกรรม เช่น

ค่าปยุ๋ พนั ธพุ์ ชื พนั ธ์ุสัตว์ ค่าน้ามัน เปน็ ต้น
2) วัสดุอุปกรณ์อาชีพในกลุ่มบริการ เชน่ อาชีพรับจา้ งซักรีดเสือ้ ผ้า เชน่

คา่ ผงซกั ฟอก ค่านา้ ยาซกั ผ้า เปน็ ต้น

ชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู้ (ชุดท่ี 3) 6

2.1.2 คา่ จา้ งแรงงาน เปน็ ค่าจา้ งแรงงานในการผลติ หรือบริการ เชน่ ค่าแรงงาน
ในการไถดนิ คา่ จา้ งลกู จา้ งในรา้ นอาหาร

2.1.3 ค่าเชา่ ท่ดี นิ /สถานท่ี เป็นค่าเช่าทด่ี ิน/สถานทใ่ี นการประกอบธุรกิจ
2.1.4 ค่าใช้จ่ายอื่นๆ เปน็ คา่ ใช้จ่ายในกรณอี ื่นทนี่ อกเหนอื จากรายการตา่ ง ๆ
2.2 ทนุ หมนุ เวยี นทไี่ มเ่ ป็นเงินสด ไดแ้ ก่ คา่ ใชจ้ ่ายในครัวเรอื น เป็นแรงงานในครวั เรือนสว่ น
ใหญ่ ในการประกอบการธรุ กิจจะไม่นามาคดิ เปน็ ตน้ ทนุ จึงไม่ทราบขอ้ มลู การลงทนุ ท่ีชดั เจน โดยการคดิ คา่ แรง
ในครัวเรอื น กาหนดคดิ ในอตั ราคา่ แรงขนั้ ต่าของท้องถนิ่ น้นั ๆ
ค่าเสียโอกาสท่ีดนิ กรณเี จ้าของธุรกจิ มีท่ีดินเปน็ ของตนเอง การคิดต้นทุนให้คดิ ตามอัตรา
คา่ เช่าทด่ี ินในท้องถนิ่ หรอื บริเวณใกลเ้ คียง
ในการดาเนนิ กจิ การงานอาชีพ การบริหารเงินทนุ หรือดา้ นการเงนิ นนั้ เป็นสง่ิ ท่ี
ผู้ประกอบการต้องให้ความสาคญั เปน็ อยา่ งมาก เพราะมผี ลตอ่ ความม่นั คงของอาชีพว่าจะกา้ วหนา้ หรือ
ลม้ เหลวได้ ดังนน้ั การใชท้ ุนแตล่ ะชนดิ ตอ้ งผา่ นการวเิ คราะหว์ ่า จะตอ้ งใชช้ นดิ ใด คุณภาพอย่างไร ปริมาณ
เทา่ ไร จึงจะเหมาะสมกับอาชีพ

เรื่องที่ 3 การกาหนดเปา้ หมายการผลิตหรอื การบริการ

เป้าหมายการผลติ หรอื การบริการ เป็นคาตอบสาหรับผู้ประกอบการต้องการมากที่สุดโดยมีปจั จยั
ท่ีทา ใหป้ ระสบความสาเรจ็ ประกอบดว้ ยปัจจยั ต่อไปนี้

1. การกาหนดกลุ่มลูกคา้ เป้าหมายใหช้ ดั เจน
2. เสริมสร้างส่วนประสมทางการตลาด
3. คานงึ ถึงสภาวะแวดลอ้ มท่ีควบคุมไม่ได้
4. สามารถตอบคาถามตอ่ ไปนไ้ี ดท้ ุกขอ้
ในสว่ นของลูกค้า ประกอบด้วย
1. ใครคอื กล่มุ ลูกค้าเป้าหมายสาหรับผลผลิตทีผ่ ลิตข้ึนหรือการบริการ
2. ลูกค้าเปา้ หมายดังกล่าวอยู่ ณ ท่ีใด
3. ในปัจจุบันลกู คา้ เหล่านี้ซ้ือผลผลติ หรอื การบริการไดจ้ ากทีใ่ ด
4. ลูกค้าซอื้ ผลผลติ หรอื การบรกิ ารบ่อยแคไ่ หน
5. อะไรคือส่ิงจงู ใจทท่ี าใหล้ ูกค้าเหลา่ นน้ั ตดั สนิ ใจใช้บริการ
6. ลูกคา้ ใชอ้ ะไร หรือทาไมลูกค้าถงึ ใช้ผลผลิตหรือบริการของเรา
7. ลกู คา้ เหล่านัน้ ชอบและไม่ชอบผลผลิตหรือบรกิ ารอะไรท่เี รามีอยบู่ ้าง
ในสว่ นของผลผลติ หรือการบริการ ประกอบด้วย
1. ลูกค้าตอ้ งการผลผลติ หรอื บรกิ ารอะไร
2. ลกู ค้าอยากจะใหม้ ีผลผลติ หรอื บริการในเวลาใด
3. เฉพาะการบริการ ควรต้ังช่ือวา่ อะไร เพอื่ เป็นสง่ิ ดึงดดู ใจได้มากทีส่ ดุ
นอกจากนี้ ผปู้ ระกอบการตอ้ งคานงึ และพิจารณาถงึ ความเปน็ ไปได้ และองคป์ ระกอบดา้ นอื่นๆที่
สาคญั ท่ีเกยี่ วข้องต่างๆ ด้วยดังน้ี
1. แรงงาน ตอ้ งใช้แรงงานมากนอ้ ยเท่าไร ปจั จบุ นั มีแรงงานเพียงหรือไม่ ถ้าไม่เพยี งพอจะทาอยา่ งไร
2. เงินทุน ต้องใช้เงินทนุ มากน้อยเพยี งไร ถา้ ไมเ่ พยี งพอจะทาอยา่ งไร

ชดุ กิจกรรมการเรียนรู้ (ชดุ ท่ี 3) 7

3. เครอ่ื งมืออุปกรณ์ ต้องใชเ้ คร่ืองมือ/อปุ กรณ์อะไร จานวนเทา่ ไร เพยี งพอหรอื ไม่ ถ้าไม่เพยี งพอจะ
ทาอยา่ งไร

4. วัตถดุ ิบ เปน็ สง่ิ สาคญั มากตอ้ งพิจารณาว่าจะจัดหาจัดซื้อวตั ถุดิบจากทใ่ี ด ราคาเท่าไร จะหาไดจ้ าก
แหลง่ ไหน และโดยวิธีใด

5. สถานที่ ให้มีความเหมาะสม สะอาด และเดินทางสะดวก เป็นหลัก
เร่ืองที่ 4 การกาหนดแผนกิจกรรมการผลิตหรือการบริการ

การกาหนดแผนกิจกรรมการผลติ หรอื การบริการเพื่อพัฒนาอาชีพ เปน็ การกาหนดกจิ กรรมท่เี ก่ยี วกบั
การขยายอาชพี เชน่ ตอ้ งการเปิดร้านขายข้าวแกงสาขาท่ี 2 ต้องดาเนินกิจกรรมอะไรบ้าง ดังตัวอยา่ ง

จัดหาทาเล จัดเตรียมวสั ดุ ศึกษาเก่ียวกบั เปิดรา้ นอาหาร จดั บริการ
ท่ตี งั้ รา้ นท่ี 2 อุปกรณ์ เมนูอาหารใหม่ๆ ลกู ค้า

  

ซ่ึงสง่ิ ท่ีสาคัญยง่ิ ต่อการขยายอาชีพคือการตดั สนิ ใจ โดยมีแนวทางในการดาเนนิ การ ดงั น้ี

1. ตรวจสอบตัวเองเพื่อใหร้ ถู้ ึงสถานภาพในปจั จบุ นั เก่ียวกับ แรงงาน เงนิ ทนุ เคร่ืองมือ/อุปกรณ์

วัตถดุ บิ และสถานท่ีว่า มีสภาพความพร้อมหรอื มีปัญหาอย่างไร รวมถึง ผลผลติ หรอื บรกิ ารของตนเองว่ามีส่วน

ใดทีไ่ มส่ มบูรณห์ รือไม่

2. สารวจสภาพแวดลอ้ ม เป็นการตรวจสอบข้อมลู ภายนอกเกย่ี วกับการประกอบการประเภทเดียวกนั

ในชมุ ชน และความต้องการของลกู ค้าท้องถ่ิน

การดาเนนิ งานตามขั้นตอนที่ 1 และ 2 เปน็ การศกึ ษาข้อมลู เพือ่ ระบุถึงปญั หาที่เกดิ ขน้ึ และควรแก้ไข

3. การกาหนดทางเลือก หลังจากสามารถกาหนดสาเหตุของปญั หาไดแ้ ลว้ เพ่ือให้การวางแผนมคี วาม

ชดั เจน เจ้าของธุรกจิ ต้องตดั สินใจเพอ่ื พจิ ารณาหาทางเลือก เพ่อื ให้ได้ทางเลือกหลายทางสู่การปฏบิ ัติ

4. การประเมนิ ทางเลือก เม่ือสามารถกาหนดทางเลือกได้หลากหลายแล้ว เพ่ือได้ทางเลือกสู่การ

ปฏบิ ัตทิ ่เี หมาะสมท่ีสดุ ในการวางแผนกลยุทธท์ างการตลาด ผปู้ ระกอบการต้องพจิ ารณาประเมนิ ทางเลือกใน

แตล่ ะวิธี เพื่อใหส้ ามารถบรรลุเปา้ หมายใหด้ ีทสี่ ุด

5. การตัดสินใจ เม่ือได้ทางเลือกหลายทางเลือกในการตัดสินใจสามารถใชห้ ลกั 4 ประการใน

การตดั สินใจคือ 1) ประสบการณ์ 2) การทดลอง 3) การวิจัยหรอื การวิเคราะห์ และ 4) การตัดสนิ ใจเลือก

6. กาหนดวตั ถปุ ระสงค์ เปน็ การกาหนดเป้าหมายของการดาเนินงานวา่ ตอ้ งการใหเ้ กิดอะไร

7. พยากรณส์ ภาพการณ์ในอนาคต เป็นการคดิ ผลบรรลลุ ว่ งหนา้ ว่า หากดาเนนิ การตามแผนกจิ กรรม

การผลติ หรือการบริการแลว้ ธุรกิจที่ดาเนินงานจะเกดิ อะไรขนึ้

8. กาหนดแนวทางการปฏบิ ตั ิ เป็นการกาหนดรายละเอียดข้ันตอนการปฏิบัตวิ า่ จะทาอย่างไร เมื่อไร

เพ่อื ใหเ้ กดิ ผลตามวตั ถุประสงค์ที่กาหนดไว้

9. ประเมินแนวทางการปฏิบัตทิ ี่วางไว้ เป็นการตรวจสอบความสมบรู ณข์ องแผนกจิ กรรมการผลติ หรอื

การบรกิ ารว่า มคี วามสอดคล้องกันหรือไม่อย่างไร สามารถท่จี ะปฏบิ ัติตามขน้ั ตอน วิธีการท่ีกาหนดไว้ไดห้ รือไม่

อย่างไร หากพบวา่ แผนกิจกรรมการผลติ หรือการบริการท่จี ัดทาขึน้ ยงั ไมม่ ีความสอดคล้อง หรอื มขี ้ันตอน

วธิ ีการใดท่ไี ม่มน่ั ใจ ใหจ้ ัดการปรับปรุงใหมใ่ หม้ ีความสอดคลอ้ งและเหมาะสม

ชุดกจิ กรรมการเรียนรู้ (ชดุ ท่ี 3) 8

10. ทบทวนและปรับแผน เมื่อสถานการณเ์ ปลีย่ นแปลงไป และผลลพั ธไ์ ม่เปน็ ไปตามที่กาหนด เป็น
การพัฒนาแผนกจิ กรรมการผลิตหรอื การบรกิ ารในระหวา่ งการปฏบิ ัติตามแผน เมื่อมสี ถานการณ์เปลี่ยนแปลง
ไป หรอื มีขอ้ มลู ใหมท่ ส่ี าคญั

เร่ืองท่ี 5 การพฒั นาระบบการผลติ หรือการบริการ

การดาเนินธุรกจิ ทั้งการผลติ และการบรกิ าร ถงึ แมว้ า่ ธรุ กิจท่ีดาเนินการอยจู่ ะสามารถดาเนนิ ธุรกจิ
ไปได้ดว้ ยดแี ล้วก็ตาม แตเ่ พื่อให้ธุรกิจมคี วามก้าวหน้าและมั่นคง ผูป้ ระกอบการธุรกจิ ตอ้ งคานงึ ถึงการพัฒนา
ระบบการผลติ หรอื การบริการอยา่ งต่อเนือ่ ง
การพัฒนาระบบการผลิตหรือการบรกิ ารในภาพรวม สามารถดาเนนิ การได้ดังน้ี

1. ลกั ษณะการผลิตและการให้บรกิ าร หมายถึง สภาพของแหลง่ ใหบ้ ริการทีด่ ีที่ผู้ใชบ้ ริการสามารถ
สมั ผัสจับตอ้ งได้

2. ความไว้วางใจ หมายถึง ความสามารถในการนาเสนอผลิตภณั ฑ์หรือการบริการตามคามน่ั สัญญา
ทใี่ ห้ไวอ้ ย่างตรงไปตรงมาและถูกต้อง

3. ความกระตือรือร้น หมายถึง การแสดงความเต็มใจทจ่ี ะช่วยเหลอื และพร้อมทจี่ ะใหบ้ ริการ
ผูใ้ ช้บริการอยา่ งทันท่วงที

4. ความเช่ียวชาญ หมายถงึ ความรู้ ความสามารถ ในการปฏิบัติงานบริการทร่ี บั ผิดชอบอย่าง
มีประสิทธภิ าพ

5. อัธยาศัยที่นอบนอ้ ม หมายถงึ ความมีมิตรไมตรี ความสุภาพนอบน้อมเป็นกนั เอง
6. ให้เกียรติผอู้ ่ืน จรงิ ใจ มีนา้ ใจ และความเป็นมิตรของผปู้ ฏบิ ัตงิ านผลผลิตและบรกิ าร
7. ความน่าเช่อื ถือ หมายถึงความสามารถในดา้ นการสร้างความเช่อื มั่น ดว้ ยความซื่อสัตยข์ อง
ผู้ประกอบการธุรกิจ
8. ความปลอดภยั หมายถึง สภาพทป่ี ราศจากอนั ตราย ความเส่ียงภยั และปญั หาตา่ งๆ
9. การเข้าถึงบริการ หมายถึง การติดต่อเพ่ือการซ้ือผลติ ภณั ฑ์หรือบริการ ดว้ ยความสะดวกไมย่ ุ่งยาก
10. การติดตอ่ ส่ือสาร หมายถึง ความสามารถในการสร้างความสัมพันธ์ และสอ่ื ความหมายไดช้ ัดเจน
ใช้ภาษาทง่ี ่าย และรบั ฟังความคดิ เห็นของผรู้ บั บริการ
11. ความเขา้ ใจลูกค้า หมายถึง ความพยายามในการคน้ หาและทาความเขา้ ใจกบั ความต้องการของ
ผู้ใชบ้ ริการ และให้ความสาคัญตอบสนองความต้องการของผใู้ ช้บริการโดยทนั ที
คุณภาพของการผลติ หรอื การบรกิ ารเปน็ สงิ่ สาคญั ท่ผี ้ปู ระกอบการธุรกจิ ต้องรักษาระดบั คุณภาพ และพฒั นา
ระดบั คุณภาพการผลติ หรือการบริการให้เหนือกว่าคูแ่ ข่งขัน โดยเสนอคณุ ภาพการผลติ หรอื การให้บริการตาม
ลูกคา้ คาดหวงั หรือเกนิ กวา่ สงิ่ ที่ลกู ค้าคาดหวงั ไวเ้ สมอ

ชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู้ (ชุดท่ี 3) 9

ใบงานท่ี 3

1. ให้ผู้เรยี นกาหนดคุณภาพผลผลิตหรือการบรกิ ารทีส่ อดคล้องกับความต้องการของกลมุ่ ลูกค้าของอาชพี
ท่ผี เู้ รยี นดาเนนิ การหรืออาชีพทส่ี นใจ
............................................................................................................................. .................................................
............................................................................................................................. .................................................
............................................................................................................................. .................................................
.................................................................................. ............................................................................................
............................................................................................................................. .................................................
............................................................................................................................. .................................................
..............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .................................................
............................................................................................................................. .................................................
..............................................................................................................................................................................
2. ให้ผูเ้ รยี นกรอกขอ้ มลู เก่ียวกบั การกาหนดเป้าหมายการผลิตหรอื การบรกิ าร ทผ่ี ู้เรียนดาเนนิ การเอง หรือ
อาชพี ท่ีสนใจ โดยการกรอกรายละเอียดในการกาหนดเปา้ หมายการผลิตหรือการบริการอย่างไร
ลักษณะงานอาชีพ…………………………………….………………………………………………………..………………………..……….
ประเภทของผลผลิตหรือการบริการ…………………………………………………………………………..……………………………
ชื่อเจ้าของธุรกิจ………………………………………………………………………………………………………..…………….……………
ทตี่ ง้ั ของธุรกิจ………………………………………………………………………………………………………………..…….………………
เปา้ หมายการผลติ หรือการบริการ………………………………………………………………………………………..…………………
เหตุผลในการกาหนดเป้าหมายการผลติ หรือการบริการ เพราะ
..............................................................................................................................................................................
........................................................................................................ .....................................................................
............................................................................................................................. .................................................
3. ให้ผเู้ รียนบนั ทึกเก่ยี วกบั การพฒั นาระบบการผลติ หรอื การบริการทีผ่ ู้เรียนดาเนนิ การเอง หรืออาชพี ท่ีสนใจ
วา่ มกี ารพัฒนาระบบการผลิตหรอื การบรกิ ารอยา่ งไร
1...........................................................................................................................................................................
..................................................................................................................... .........................................................
2....................................................................................................................................... ....................................
.................................................................................................. ............................................................................
3............................................................................................................................ ...............................................
................................................................................................................................. .............................................
4...........................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .................................................

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ (ชุดท่ี 3) 10

แบบทดสอบหลงั เรียนชุดกิจกรรมการเรยี นรู้
กล่มุ สาระการประกอบอาชพี วชิ า พฒั นาอาชีพใหม้ ีความมั่นคง

เร่อื ง การจัดทาแผนพฒั นาการผลติ หรอื การบริการ
สาหรับนักศึกษาระดับมธั ยมศกึ ษาตอนปลาย

คาชีแ้ จง ข้อสอบเป็นแบบปรนยั เลือกตอบมีทั้งหมด 10 ขอ้
ให้ผเู้ รยี นเลือกคาตอบทถ่ี ูกต้องที่สุดเพยี งคาตอบเดียวและทาเครื่องหมาย
(X) ลงในกระดาษคาตอบ

จงบอกคาตอบทถี่ ูกต้องทส่ี ดุ ในแต่ละข้อ จากคาถามตอ่ ไปน้ี

1. สมพงศ์จะดาเนนิ การตามข้อใดเพ่อื ให้การบรกิ ารมคี ุณภาพ

ก. มีสินคา้ มีผู้ซือ้ มผี ู้ขาย

ข. มีแผนงาน มรี าคา มีประโยชน์

ค. มีความรู้ น่าเช่ือถือ มีความรับผดิ ชอบ

ง. มีประโยชน์ มีเวลา มเี หตผุ ล มคี ณุ ภาพ

2. ข้อใดเป็นปัจจัยสาคัญในการดาเนินงานธรุ กจิ

ก. สนิ คา้

ข. ผูบ้ รโิ ภค

ค. การตลาด

ง. เงินลงทุน

3. ในการประกอบอาชีพใหม้ ีประสทิ ธภิ าพและเจริญเตบิ โตควรมีต้นทุนการผลติ ในขอ้ ใด

ก. ทนุ หมนุ เวียน

ข. ความรู้ ความเชยี่ วชาญ

ค. กระบวนการผลิตที่ทนั สมัย

ง. ผู้รว่ มลงทุนประกอบกจิ การ

4. การสร้างความพึงพอใจให้แกล่ ูกค้า ผปู้ ระกอบธุรกิจต้องคานึงถึงปจั จัยเร่ืองใด

ก. การพัฒนาสนิ ค้าให้ทันสมัย

ข. สนิ คา้ มรี าคาถูกต้องเปน็ พิเศษ

ค. สนิ ค้าตรงตามความตอ้ งการของลกู คา้

ง. จากัดจานวนของสนิ ค้าท่จี ะขายให้ลูกคา้

5. นักเศรษฐศาสตร์กาหนดกลุ่มปัจจัยการผลิตหลัก คอื ข้อใด

ก. ทีด่ นิ ทุน การผลิต การบริการ

ข. ท่ีดนิ แรงงาน แผนงาน การผลิต

ค. ทดี่ ิน แรงงาน การชาย การตลาด

ง. ที่ดิน แรงงาน ทุน การประกอบการ

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ (ชดุ ท่ี 3) 11

6. ข้อใดเป็นปจั จัยทีเ่ กี่ยวข้องกับลูกคา้ ทีส่ ง่ ผลให้ประสบผลสาเรจ็ ในการผลิตหรอื การบริการ
ก. ส่งิ จงู ใจให้ลูกค้าตัดสนิ ใจซื้อ
ข. การเลอื กวิธีสง่ สินคา้ ใหล้ กู คา้
ค. การสารวจความต้องการของลกู ค้า
ง. กาหนดสินค้าตามความพึงพอใจของลกู คา้

7. การกาหนดกิจกรรมท่ีเก่ียวกบั การขยายอาชีพ สง่ิ สาคัญสาหรับการขยายอาชีพคือข้อใด
ก. การตัดสินใจ
ข. การไวว้ างใจ
ค. ความเชย่ี วชาญ
ง. ความกระตือรือรน้

8. ขอ้ ใดเปน็ การดาเนินการพัฒนาระบบการผลิตหรือการบริการอย่างต่อเน่ือง
ก. มีจิตใจงาม
ข. ความเขา้ ใจลกู ค้า
ค. มีความรับผิดชอบ
ง. สามารถจบั ตอ้ งได้

9. ขอ้ ใดไม่ใชห่ ลกั การตัดสินใจ
ก. การวิจัย
ข. การทดลอง
ค. ประสบการณ์
ง. การตรวจสอบความต้องการ

10. การดาเนินการในข้อใด ถือเปน็ การพฒั นาระบบการผลิตหรือการบริการ
ก. ใหเ้ กยี รตผิ อู้ ่นื จรงิ ใจ มีนา้ ใจ
ข. ใชเ้ ทคโนโลยีท่ีทนั สมยั ในการผลติ
ค. การวเิ คราะห์ข้อมลู การตลาดอย่างสมา่ เสมอ
ง. ใช้ระบบการทางานทีส่ ามารถตรวจสอบไดต้ ลอดเวลา

ชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้ (ชดุ ที่ 3) 12

เอกสารอา้ งองิ

สานักงาน กศน. 2559. สรุปเนอื้ หารายวิชาพัฒนาอาชพี ให้มีความมน่ั คง. สานักงานปลัดกระทรวง. กรุงเทพฯ.
สานกั งาน กศน. 2560. หนังสอื เรยี นรายวชิ าพัฒนาอาชีพให้มีความมนั่ คง. สานกั งานปลัดกระทรวง.

กรงุ เทพฯ.

ชดุ กิจกรรมการเรียนรู้ (ชุดท่ี 3) 13

คณะผูจ้ ดั ทำ

ท่ีปรกึ ษำ ผอ.กศน.อาเภอโนนสูง
นางวไิ ลลักษณ์ โรจนาศรีรตั น์
ครู กศน.ตาบลโนนสงู
ผู้ให้ขอ้ มลู ครู กศน.ตาบลใหม่
นางสาวศวิ พร เพช็ รนิล ครู กศน.ตาบลโตนด
นายวสนั ต์ เจโคกกรวด ครู กศน.ตาบลบิง
นางสาววารุณี ยวงกลาง ครู กศน.ตาบลดอนชมพู
นางกมลพชั ร หนานโพธ์ิ ครู กศน.ตาบลธารปราสาท
นายวชิ ติ ชชู วี า ครู กศน.ตาบลหลมุ ข้าว
นางสาวศิริวรรณ หรภูมิ ครู กศน.ตาบลมะคา่
นายเจษฎาภัทร ชมุ่ กลาง ครู กศน.ตาบลพลสงคราม
นายชยั ภทั ร งมึ กระโทก ครู กศน.ตาบลจันอัด
นางชิดชนก เลศิ วิชยั ครู กศน.ตาบลขามเฒา่
นางสาวภาติยา อารี ครู กศน.ตาบลดา่ นคลา้
นางประไพ ปิยสันท์ ครู กศน.ตาบลลาคอหงษ์
นางสาวนัฐพร พยคั ฆพงษ์ ครู กศน.ตาบลเมืองปราสาท
นางประสงค์ ปล่ังกลาง ครู กศน.ตาบลดอนหวาย
นางสาวเสาวนยี ์ พลกลาง ครู กศน.ตาบลลามูล
นายธนภัทร นาวา ครู ศรช.ตาบลโนนสูง
นางสาวอรอนิ ท์ุ สุขมิน ครผู สู้ อนคนพิการ
นางฐติ ยิ าพรรณ ชานาญโชติศิริ ครูผ้สู อนคนพิการ
นางสาวสธุ นี คชาศิริสกุล ครู ศรช.ตาบลหลุมขา้ ว
นางสาวณิภา จนั ทร์รัตนประภา
นางสาวจฑุ ารตั น์ บญุ มามอญ ครูชานาญการ

ผูร้ ำ่ ง/ผเู้ รยี บเรียง/ผู้พิมพ์
นางสาวปรารถนา ชีโพธิ์