พุทธทำนาย 16 ประการ

อรรถกถาพระไตรปฎ ก
มหาสุบนิ นมิ ติ ชาดก

“พุทธทาํ นาย” ๑๖ ประการ

พุ ท ธ ทํ า น า ย ใ น ท่ี น้ี จ ะ ก ล า ว ถึ ง เ ร่ื อ ง
ที่ พระพทุ ธเจา ทรงทาํ นายพระสบุ นิ (ความฝน) ของ
พระเจาปเสนทิโกศล จํานวน ๑๖ ขอ ซ่ึงพระพุทธเจา
ทรงทํานายวา เหตกุ ารณเ หลา น้นั จะเกดิ ขนึ้

ความฝน ที่ ๑ ทรงฝน วา

มีโคตัวผสู เี หมอื นดอกอัญชนั ๔ ตัว ตางคดิ จะชนกัน
กพ็ ากันวิง่ มาสทู อ ง พระลานหลวงจาก ๔ ทิศ ฝูงชน
ตางรอดู โคท้ังสี่กส็ งเสยี งคํารามลนั่ แตแลว ตา งก็

ถอยออกไป ไมช นกัน

พระพทุ ธองคท ํานายวา

ในอนาคตในชั่วศาสนาของพระองค เมื่อโลกหมุน
ไปถงึ จดุ ที่เสอื่ มลง มนุษยไมตั้งอยใู นศลี ในธรรม ฝนฟา จักแลง ทุพภิกขภัยจักเกิดขึ้น คลายเมฆต้ังเคาจะมีฝน มีเสียง
คํารามกระหมึ่ แตแลว ก็ไมตกกลบั เลยหายไป เหมอื นโคตัง้ ทา จะชนกัน แตไมชนกนั ฉะนัน้

ความฝน ท่ี ๒

ทรงฝน วา

ตนไมเล็ก ๆ และกอไผทโ่ี ตเพียงคบื บา ง ศอกบา ง
กอ็ อกดอกออกผลแลว

พระพทุ ธองคท าํ นายวา

ตอไปเมื่อโลกเส่ือม มนุษยแมจะมีอายุเยาว มีวัยยังไม
สมบูรณ กจ็ ะมีราคะกลา และสมสูกนั ตั้งแตอายุยงั นอย และจะมีลกู แตเ ดก็ ๆ เหมอื นตน ไมเลก็ ๆ แตก ็มีผลแลว

ความฝน ที่ ๓

ทรงฝน วา

ทรงเห็นแมโคใหญ ๆ
พากันดม่ื นมของฝูงลูกโคท่ีเพิ่งเกิด

พระพทุ ธองคท ํานายวา

ตอไปในอนาคตการเคารพนบนอบผูใหญ เชน พอแม ครูบาอาจารยจะเส่ือมถอย
คนเฒา คนแกพ อแมเ มื่อหมดท่พี ึง่ หาเลี้ยงตนไมได กต็ อ งงอ ตองประจบเดก็ ๆ
ดังท่ีแมโคท่ีตองกินนมลูกโคฉะนั้น ในยุคน้ันสมัยนั้น พอแมก็ตองเอาอกเอาใจลูก
ยิ่งนัก ตอ งประจบประแจง ปะเหลาะลูกอยูเสมอ ถาพูดตอลูกดี ๆ ลูกก็แบงปนเงินทองใหไดใชบาง ถาพอแมพูดไมดี
ก็จะไมไดรบั สวนแบง อะไรจากลูกนีเ้ ลย เหตกุ ารณอ ยางน้ี จะเกดิ มใี นภายภาคหนาโนน

ความฝนท่ี ๔

ทรงฝน วา

ผคู นไมใชว วั ตวั ใหญ ท่สี มบูรณแ ข็งแรงเทยี ม
แอกลากเกวยี น กลับไปใชโครนุ ๆ ท่ยี ัง

ปราศจากกําลงั มาลาก เมอ่ื มันลากเกวียนให
แลน ไมไ ด มันก็สลดั แอกน้ันเสีย

พระพทุ ธองคท าํ นายวา

ในภายหนาเมื่อผูมีอํานาจไมต้ังอยูในธรรม แทนที่จะยก
ยองและมอบหมายหนา ท่ี ใหกับผูมีสติปญญา ความรู กลับไปมอบยศศักดิ์ใหกับคนหนุมที่ออนหัด ดอยประสบการณ
ทาํ ใหปฏบิ ัตหิ นา ท่ไี ดไมดี กจิ การตาง ๆ ก็ไมสาํ เรจ็ ก็เหมอื นใชโครนุ มาเทยี มแอก เกวยี นก็ แลน ไมไ ดฉันใด ก็ฉนั น้ัน

ความฝน ท่ี ๕

ทรงฝน วา

เหน็ มาตวั หนึง่ มีปากสองขาง ฝงู ชนก็เอาหญา ไปปอ นท่ปี ากทงั้ สองขาง
มันกก็ ินท้งั สองขา ง

พระพทุ ธองคท ํานายวา

ในอนาคตเมื่อผูบริหาร หรือผูมีอํานาจไมดํารงอยูในธรรม
ตั้งคนพาล หรือคนไมมีศีลธรรมไวในตําแหนงอันมีผลตอผูอ่ืน
คนเหลาน้ันก็จะไมนึกถึงบาปบุญ คุณโทษ แตจะตัดสินคดีตาง ๆ
ตามแตใจชอบ โดยเอาสินบนจากทั้งสองฝายเปนประมาณ ดังมาที่กิน
หญาทง้ั สองปาก

ความฝนที่ ๖

ทรงฝน วา

ฝูงชนเอาถาดทองราคาแพง ไปใหหมาจ้งิ จอก
แกตวั หน่งึ พรอมเช้อื เชญิ ใหห มาจ้งิ จอกตวั นนั้

ถายปสสาวะใสถ าดทองน้นั

พระพทุ ธองคท ํานายวา

ตอไปคนดีมีสกุลทั้งหลายจะ สิ้นอํานาจวาสนา คนตระกูลต่ํา
หรือคนพาลจะไดเปนใหญเปนโต และคนมีตระกูล ก็จะตองยกลูกสาว
ใหแกผ ไู รต ระกลู เหลานนั้ เหมอื นเอาถาดทองไปใหห มาปส สาวะรด

ความฝนท่ี ๗

ทรงฝน วา

มชี ายคนหน่ึงนัง่ ฟนเชอื ก แลวหยอ นไปในทใ่ี กลเทา แมหมาจ้งิ จอกโซ ตวั
หนึ่ง นอนอยูใตต่งั ทีบ่ ุรุษนัน้ นง่ั อยู แลว ก็กดั กินเชอื กนั้น โดยทเ่ี ขาไมรตู ัว

พระพทุ ธองคท าํ นายวา

ในกาลขางหนา ผูหญิงจะเหลาะแหละ โลเล ลุมหลงใน
สรุ า เอาแตแตงตัว เที่ยวเตร ประพฤติทุศีล แลวก็จะเอาทรัพยที่
สามีหาไดดวยความลําบากไปใช หรือใหชายชู เหมือนนางหมาโซ
ท่ีนอนใตตง่ั คอยกัดกินเชอื กท่เี ขาฟน และหยอ นลงไวใ กลเ ทา

ความฝนท่ี ๘ ทรงฝน วา

มีตมุ น้าํ เต็มเปย มตมุ หน่งึ วางอยูตรงประตวู งั
แวดลอ มดว ยตุม วา งๆ เปน อนั มาก แตค นก็ยังไปตัก
นํ้าใสต ุมที่เตม็ อยู จนลน แลวลน อกี โดยไมเหลียวแล

จะตักใสตมุ ท่ีวา งๆ นนั้ เลย

พระพทุ ธองคท ํานายวา

ในอนาคต เมื่อศาสนาเสื่อม คนเปนใหญหรือมีอํานาจ
จะเบียดเบียนหรือเอา เปรยี บผูดอยกวา คนทรี่ วยอยูแลว ก็จะ
มีคนจนหารายได ไปสงเสริมใหรวยย่ิงขึ้น ดังฝูงชนที่ตองตักน้ํา
ใสต มุ ใหญท เี่ ต็มอยูแลวจนลน สว นตมุ ทีว่ า งอยกู ลับไมไ ปใสน า้ํ

ความฝน ที่ ๙

ทรงฝน วา

สระแหงหนง่ึ มีบวั นานาชนิดขน้ึ อยเู ตม็ และมีทาข้ึนลงโดยรอบ สตั วตาง ๆ ก็พากนั ดืม่ นํ้าในสระ แตแทนทน่ี ํ้าบริเวณ
ทีส่ ัตวเหยียบยํา่ จะขนุ กลบั ใสสะอาด สวนนํ้าที่อยลู กึ กลางสระที่สัตวไ มไปด่มื หรือ เหยยี บย่าํ แทนที่จะใส กลับขุนขน

พระพทุ ธองคท าํ นายวา

เมื่อคนมอี ํานาจไมต ้ังอยูในธรรม ขาดเมตตา คอยใชอํานาจ รีดนาทาเรนหรือกินสินบน ชาวบานชาวเมือง ก็
จะหนีไปอยูตามชายแดนหรือที่อ่ืน ๆ ทําใหท่ีนั้น ๆ ท่ีคนพากันไปอยูมีความ ม่ันคงเปนปกแผน เหมือนน้ํารอบ ๆ
สระทใ่ี ส สว นเมืองหลวงกลับวางเปลา เหมอื นกลางสระท่ขี นุ

ความฝนที่ ๑๐

ทรงฝน วา

เห็นขาวทีค่ นหงุ ในหมอใบเดยี วกัน สุกไมเ ทา กนั โดย
แบง ออกเปน ๓ สว นคอื ขาวแฉะ ขา วดบิ และขาวสกุ ดี

พระพทุ ธองคท าํ นายวา

ในอนาคต เมอ่ื คนทัง้ หลายไมอยูในศีลในธรรม กันมาก
ข้ึน ก็จะทําใหฝนฟาไมตกตองตามฤดูกาล หรือตกไมท่ัวถึง ทํา
ใหการเพาะปลูกบางแหงไดผล บางแหงก็ไมไดผล เชนเดียวกับ
ขาวทม่ี สี กุ บาง ดบิ บา ง และแฉะบา ง

ความฝน ที่ ๑๑ ทรงฝน วา

คนนําแกนจันทนท่มี ีราคาแพง
ไปแลกกับเปรียงเนา (แกน จนั ทนท ีเ่ ปนไม)

พระพทุ ธองคท ํานายวา

พระภกิ ษุอลัชชีเหน็ แกไดทั้งหลาย แทนท่ี จะนําธรรมะ
ที่พระพทุ ธองคสอน ไปสอนสั่งใหคนหลุดพนจากความทุกข และ
ละความโลภ กลับใชเปนเครื่องมือเพื่อหากิน หาปจจัยบริจาคเขา
ตัวเอง เหมือนเอาแกน จันทน(ธรรมะคําสอนท่ีดี) ไปแลกเอา
เถาวัลยเนา (ลาภอามิสท่ีไดรับมา ซ่ึงไมจีรังและไมชวย ใหพน
ทกุ ขจริง ๆ ได)

ความฝนท่ี ๑๒ ทรงฝน วา

นํา้ เตาจมนํ้าได

พระพทุ ธองคท ํานายวา

ตอไปคําพูดของคน ที่ไมควรจะ ไดรับความ
เชือ่ ถอื กลบั จะไดรับความเชอื่ ถอื โดยเปรยี บถอยคําของคน
ที่ไมนาเชื่อวามีน้ําหนักเบาเหมือนกับผลน้ําเตา ซ่ึงปกติจะ
ลอยน้ํา แตเมื่อคนเช่ือวาคําพูดเหลานั้นมีนํ้าหนัก หรือหนัก
แนน จงึ เปรยี บคําพูดนนั้ วา มีน้ําหนักราวกบั น้ําเตาทจ่ี มนํ้าได

ความฝนที่ ๑๓

ทรงฝน วา

ศลิ าแทงทึบขนาดเรอื น ลอยนา้ํ ไดเ หมอื นเรือ

พระพทุ ธองคท าํ นายวา

ถอยคําของคนท่ีควรไดรับการเช่ือถือ ซึ่งหนักแนน
มีน้ําหนักเปรียบประดุจแทงศิลา กลับไมไดรับความเช่ือถือ หรือ
กลายเปนถอยคําที่ไมมีน้ําหนักเหมือน เรือที่ลอยได ขอน้ีตรงกัน
ขาม กับขอท่ีแลว คือ คนหันไปเช่ือคําพูดคนที่ไมควรเชื่อ เหมือน
สิ่งท่ีควรลอยกลับจม ส่งิ ทีค่ วรจมกลบั ลอย

ความฝนท่ี ๑๔

ทรงฝน วา

เหน็ ฝงู เขียดตัวเล็ก ๆ ว่งิ ไลกวดงูเหา ตัวใหญ และกดั
เน้อื งูเหาขาดเหมือนกัดกา นบัว แลวกลืนกนิ เขา ไป

พระพทุ ธองคท าํ นายวา

เม่ือมนุษยปลอยตัวปลอยใจตามกิเลส ราคะ สามี
จะตกอยูในอํานาจของเมียเด็ก และจะถูกดุดาวากลาว
เชน เดยี วกับคนรบั ใช เหมือน เขียดตวั เล็ก ๆ แตก ลบั กินงูได

ความฝนท่ี ๑๕

ทรงฝน วา

ฝงู พญาหงสท อง ท่ีมขี นเปนทอง
ถกู แวดลอ มดว ยกา

พระพทุ ธองคท ํานายวา

ในอนาคตผูมีตระกูลตองไปเที่ยวประจบ
และสวามิภักด์ิตอผูไมมีตระกูล เหมือนหงสทอง
แวดลอมดวยกา

ความฝน ที่ ๑๖

ทรงฝน วา

ฝูงแกะพากันไลกวดฝูงเสอื เหลือง และกดั กิน ทําใหเสืออ่ืน ๆ
สะดงุ กลัว จนตอ งหนไี ปแอบซอนตัวจากฝงู แกะ

พระพทุ ธองคท ํานายวา

ตอไปภายหนา คนชั่ว หรือคนท่ีไมดีจะเรือง
อํานาจ และใชอํานาจไมเปนธรรม ทําใหคนดีถูกทําราย
หรอื ไมไดร ับความเปน ธรรม ตองหลบหนี ซอ นตัวจากภัย
รา ยเหลานี้ เหมอื นเสอื ซอ นตัวจากแกะ