หน่วยที่ 2 การจำแนกไม้ดอกไม้ประดับ

หน่วยที่ 2

การจาแนกประเภทไม้ดอกไม้ประดับ
หวั เรื่อง

1. การจาแนกไมด้ อกไมป้ ระดบั ตามลกั ษณะพฤกษศาสตร์
2. การจาแนกไมด้ อกไมป้ ระดบั ตามความมุง่ หมายท่ีใชง้ าน
3. การจาแนกไมด้ อกไมป้ ระดบั ตามลกั ษณะนิสัยของพนั ธุ์ไม้

สาระสาคญั
การจาแนกประเภทไมด้ อกไมป้ ระดบั เป็นการจดั กลุ่มประเภทของไมด้ อกไมป้ ระดบั โดยจดั จาแนก

เป็ นหมวดหมู่ ตามลกั ษณะคลา้ ยคลึงของการใช้ประโยชน์หรือตามลกั ษณะนิสัย เช่น เมื่อพูดถึงไมต้ ดั ดอก
(Cut flowers) ก็เขา้ ใจไดว้ ่าพนั ธุ์ไมช้ นิดน้นั ปลูกไวเ้ พื่อตดั ดอกมาใชป้ ระโยชน์ ในการจาแนกประเภทไม้
ดอกไมป้ ระดบั มีหลกั พิจารณาและวนิ ิจฉยั ในการจาแนกต่าง ๆ ไม่เหมือนกนั ซ่ึงแลว้ แต่ความมุ่งหมายและ
จุดประสงคใ์ นการจาแนก

จุดประสงค์การเรียนรู้
เพื่อให้มีความรู้ความเขา้ ใจและมีความสามารถในการจาแนกประเภทไมด้ อกไมป้ ระดบั ประเภท

ต่าง ๆ และมีคุณลกั ษณะที่พึงประสงคด์ า้ นความมีวินยั ความสนใจใฝ่ รู้ ความคิดริเริ่มสร้างสรรค์และความ
ขยนั อดทน

จุดประสงค์เชิงพฤตกิ รรม
1. บอกวธิ ีการจาแนกพชื ตามลกั ษณะพฤกษศาสตร์ได้
2. บอกวธิ ีการจาแนกพชื ตามความมุ่งหมายที่ใชง้ านได้
3. บอกการจาแนกตามลกั ษณะนิสยั ของพนั ธุ์ไมไ้ ด้
4. จาแนกตามลกั ษณะพฤกษศาสตร์ไดถ้ ูกตอ้ ง

หัวข้อเร่ือง
1. การจาแนกตามลกั ษณะพฤกษศาสตร์ (Botanical classification)
เป็ นการจาแนกประเภทไมด้ อกไมป้ ระดบั โดยยดึ หลกั ถึงลกั ษณะและคุณสมบตั ิต่าง ๆ ในทาง

สรีระวิทยา เช่น ลกั ษณะตน้ ใบ ดอก ผล การขยายพนั ธุ์และตดั จาแนกพนั ธุ์ไมท้ ่ีมีลกั ษณะคลา้ ยกนั ไวร้ ่วม
เป็ นพวกเดียวกนั จากกลุ่มใหญ่ลงไปหากลุ่มยอ่ ยที่มีลกั ษณะปลีกยอ่ ย โดยมีช่ือแน่นอนไม่ปะปนและซ้ากนั
ช่ือท่ีต้งั เรียกว่า ช่ือวิทยาศาสตร์ (Scientific name) ประกอบด้วย Genus ตามดว้ ย Species ดงั ตวั อย่างการ
จาแนกหมวดหมูข่ องสาวนอ้ ยประแป้ง พนั ธุ์รูดอฟโรช์

Kingdom Plant kingdom

Division Spermatophyta

Class Monocotyledonceae

Order Tropica

Family Araceae

Genus Dieffenbachia

Species Picta

Vanety Rudolph Rochrs

ช่ือวทิ ยาศาสตร์ Diefenbachia picta Var Rudoiph Rochrs
การจาแนกพืชลักษณะน้ีอาศยั ทางพฤกษศาสตร์ จากกลุ่มใหญ่ไปหากลุ่มย่อย โดยต้งั แต่
อาณาจกั ร (Kingdom) แยกยอ่ ยช้นั ตระกูล สกลุ ชนิด จนถึงพนั ธุ์ ซ่ึงเป็นกลุ่มเลก็ ที่สุด

2. การจาแนกตามความมุ่งหมายทใี่ ช้งาน เป็นการจาแนกพนั ธุ์ไมด้ อกไมป้ ระดบั โดย
คานึงถึงจุดประสงคห์ รือความมุ่งหมายในการใช้ประโยชน์ และใชส้ ่วนไหนของพนั ธุ์ไมเ้ พื่อ
ประโยชนท์ ่ีตอ้ งการ โดยแบ่งเป็น 2 กลุ่ม คือ

2.1 ไม้ดอก (Flower plants) เป็นพนั ธุ์ไมท้ ี่มุง่ หมายในการใชด้ อกโดยมีดอกท่ีมีรูปทรง
สีสนั ของดอกสวยงาม ดงั น้นั การผลิตจึงมุง่ ผลิตท้งั ปริมาณและคุณภาพ แยกไดเ้ ป็น

2.1.1 ไมต้ ดั ดอก (Cutting Flower plants) เป็ นพนั ธุ์ไมท้ ี่ปลูก
เพอ่ื ตดั ดอกไปใชป้ ระโยชน์ พืชพวกน้ีจะมีคุณสมบตั ิท่ีเด่น ๆ คือ ดอก สีสรรสวยงาม
ความทน ดอกดก ออกดอกตลอดปี และมีกา้ นดอกยาว เช่น กุหลาบตดั ดอก หนา้ ววั
เบญจมาศ เยอบีร่า กลว้ ยไม้ เป็นตน้

2.1.2 ไมด้ อกกระถาง (Flowering potted plants) เป็ นไมด้ อก
ชนิดที่ปลูกในภาชนะ (กระถาง) เพื่อจดั จาหน่าย หรือตกแต่งอาคารสถานที่ ไดแ้ ก่
ดาวเรือง เอสเตอร์ กุหลาบ เบญจมาศ เป็นตน้

2.1.3 ไมด้ อกท่ีปลูกในภาชนะแขวน (Hanging baskets) เป็ น
ไมด้ อกท่ีปลูกในภาชนะแขวน เช่น กระถางแขวนหรือกระเช้าแขวน ใช้ตกแต่ง
ระเบียง ชายคา ผนงั บา้ น ไดแ้ ก่ แพรเซี่ยงไฮ้ กระดุมทอง บีโกเนีย เป็นตน้

2.1.4 ไมด้ อกประดบั แปลง (Bedding plants) เป็ นไมด้ อกที่
ปลูกในแปลงเพอื่ ประดบั ตกแต่งอาคาร เช่น บานบุรี หงอนไก่ สร้อยไก่ ดาวกระจาย
ทานตะวนั เป็นตน้

2.1.5 ไมด้ อกที่ใช้ในการตกแต่งประดบั สวนหิน เป็ นพนั ธุ์ไม้
ดอกท่ีเหมาะแก่การประดบั ในการจดั สวนหิน สวนน้าตก ซ่ึงมกั มีดอกดก ลาตน้ เล้ือย
เช่น แพนซี แพรเซี่ยงไฮ้ กระดุมทอง

ทาประดิษฐ์ เป็นตน้

ภาพท่ี 2.1 หนา้ ววั ตดั ดอก ภาพท่ี 2.1 กลว้ ยไมส้ กุลหวาย

2.2 ไม้ประดับ (Ornamental plants) เป็นพนั ธุ์ไมท้ ี่มีรูปทรง ราก ใบ ตน้ ดอก และผล

สวยงาม แบ่งได้ 3 ประเภท คือ

2.2.1 ไมใ้ บ (Foliage plants) หมายถึงพนั ธุ์ไมท้ ี่มีรูปร่างลกั ษณะของใบ

สวยงาม มีสีสัน รูปร่างที่ไดร้ ูปทรงรวมท้งั ไมป้ ระเภทท่ีตดั ใบจาหน่าย ไดแ้ ก่ ปริก

โปร่งฟ้า โกสน ปรง หมากเหลือง สาวนอ้ ยประแป้ง คลา้ บอนสี

2.2.2 ไมก้ ระถาง (Potted plants) เป็นพนั ธุ์ไมป้ ระดบั ที่นามาปลูกใน

กระถาง หรือภาชนะปลูก เช่น เฟื่ องฟ้า เลบ็ ครุฑ ไทรยอดทอง อกาเว่ เป็นตน้

2.2.3 ไมด้ ดั และไมแ้ คระ (Miniature and Bonsai) เป็นพนั ธุ์ไมป้ ระดบั

เกิดจากการดดั หรือบงั คบั ตดั แต่งรูปทรงตามตอ้ งการ ไมป้ ระดบั ประเภทน้ีเป็ นพชื

ที่มีคุณสมบตั ิพิเศษ คือ กิ่งกา้ นเหนียวไม่เปราะหกั ไดง้ ่าย และเมื่อดดั แลว้ จะไม่คืน

รูปเดิม ไดแ้ ก่ โทร, โมก, มะสัง, มะขวดิ , หมากเล็กหมากนอ้ ย, ตะโก, ขอ่ ย เป็นตน้

ภาพที่ 2.3 เฟิ ร์น ซานาดู ไมใ้ บ ภาพท่ี 2.4 อะโกรนีม่า

3 จาแนกตามลกั ษณะนิสัยของพนั ธ์ุไม้ จาแนกได้ 5 ประเภท คือ

3.1 จาแนกตามถ่ินกาเนิด แบ่งได้ 2 ประเภท คือ

3.1.1 ไมป้ ่ าหรือไมพ้ ้ืนเมือง (Wild and Native plant) เป็นพนั ธุ์

ไมท้ ่ีเกิดตามธรรมชาติจากถิ่นกาเนิดโดยตรง เช่น กลว้ ยไมป้ ่ า จง๋ั รองเทา้ นารี ทงั หลงั

ขาว ปาลม์ บงั สูรย์ เป็นตน้

3.1.2 ไมล้ ูกผสม (Hybrid) และไมพ้ นั ธุ์แท้ เป็นพนั ธุ์ไมท้ ่ี

มนุษยน์ ามาคดั เลือกปรับปรุงพนั ธุ์เพอื่ ใหไ้ ดล้ กั ษณะตา่ ง ๆ ตามท่ีตอ้ งการ เช่น

โป๊ ยเซียน โกสน เฟ่ื องฟ้า เป็ นตน้

ภาพท่ี 2.5 รองเทา้ นารีเหลืองกระบี่ ภาพที่ 2.6 โกสนพนั ธุ์ลูกผสมใหมๆ่

3.2 จาแนกตามอายขุ องพนั ธุ์ไม้ แบ่งได้ 3 ประเภท
3.2.1 ไมล้ ม้ ลุก (Annuals) เป็นไมด้ อกไมป้ ระดบั ที่มีอายเุ พยี ง

ฤดูกาลเดียว หรือ เรียกวา่ ไมล้ ม้ ลุก เช่น บานช่ืน ดาวเรือง บานไมร่ ู้โรย ทานตะวนั
3.2.2 ไมข้ า้ มปี หรือไม้ 2 ฤดู (Biennials) เป็นพนั ธุ์ไมท้ ่ี

เจริญเติบโตทางดา้ นใบ ลาตน้ ในปี แรกและจะออกดอกในปี ที่ 2 เช่น ซ่อนกลิ่นฝรั่ง
3.2.3 ไมย้ นื ตน้ (Perennials) เป็นพนั ธุ์ไมท้ ี่มีอายมุ ากกวา่ 2 ปี

เช่น ประดู่ ศรีตรัง เป็ นตน้

ภาพที่ 2.7 กลุ่มไมด้ อกลม้ ลุก ภาพที่ 2.8 อินทผาลมั

3.3 จาแนกตามลกั ษณะของเน้ือไม้ จาแนกได้ 2 ประเภท

3.3.1 ไมเ้ น้ืออ่อน (Herbaceous and succulent plants) เป็ นพนั ธุ์ที่มีน้าภายในตน้ มาก มีผลทา

ใหเ้ น้ือไมอ้ วบน้า เช่น ฤาษีผสม เบญจมาศ กระบองเพชร อกาเว่ กุหลาบหิน เยอบีร่า

ไม้เน้ือแข็ง (Woody plants) เป็ นพันธุ์ไม้ท่ีมีเน้ือไม้มีไส้กลาง มีเน้ือเยื่อเจริ ญ

(Cambium) เช่น กหุ ลาบ เฟ่ื องฟ้า เลบ็ ครุฑ จาปา ชบา มะลิ เป็นตน้

ภาพท่ี 2.9 เยอร์บีร่า ภาพที่ 2.10 กหุ ลาบ

3.4 จาแนกตามความตอ้ งการแสงเพื่อการเจริญเติบโต แบ่งได้ 2 ประเภท คือ
3.4.1 ไม้ในร่ม (Indoor plants) เป็ นพันธุ์ไม้ที่ต้องการแสงน้อยหรื อแสงร่ าไรในการ

เจริญเติบโตชอบความช้ืนสูง เช่น หนา้ ววั ดาษตะกว่ั สาวนอ้ ยประแป้ง เฟิ ร์น อะโกรนีมา เป็นตน้

3.4.2 ไม้กลางแจ้ง (Outdoor plants) เป็ นพนั ธุ์ไม้ท่ีต้องการ
แสงตลอดท้งั วนั เช่น ไทร ปาลม์ สน กุหลาบ เยอบีร่า ทานตะวนั

ภาพท่ี 2.11 กลุ่มพนั ธุ์ไมใ้ นร่ม ภาพท่ี 2.12กลุ่มพนั ธุ์ไมก้ ลางแจง้

3.5 จาแนกตามการใชน้ ้าเพ่ือการเจริญเติบโต แบ่งได้ 3 ประเภท คือ
3.5.1 พนั ธุ์ไมท้ ่ีชอบน้ามาก (Hydrophytes) เป็นพนั ธุ์ไมท้ ี่เจริญเติบโตไดด้ ีในน้า หรือเรียกไม้

น้า (Aquatic plant) เช่น บวั ชนิดตา่ ง ๆ สาหร่าย กกญี่ป่ ุน เป็นตน้
3.5.2 พนั ธุ์ไม้ที่ต้องการน้าปานกลาง (Merophytes) เป็ นพนั ธุ์ไม้ท่ีต้องการน้าปานกลาง

พอเหมาะในการเจริญเติบโต ไดแ้ ก่ พนั ธุ์ไมโ้ ดยทวั่ ๆ ไป ไดแ้ ก่ เล็บครุฑ โกสน สาวน้อยประแป้ง
เฟ่ื องฟ้า เป็นตน้

3.5.3 พนั ธุ์ไมท้ ่ีทนแลง้ (Xerophytes) เป็ นพนั ธุ์ไมท้ ี่ทนแลง้ ไดด้ ี เจริญเติบโตไดด้ ีในท่ีมีน้า
นอ้ ย เช่น อกาเว่ วา่ นหางจระเข้ ลิ้นมงั กร กระบองเพชร เป็นตน้

ภาพที่ 2.13 บวั ภาพท่ี 2.14 เงินเตม็ บา้ น อะโกรนีม่าอีกชนิดหน่ึง

3.6 จาแนกตามลกั ษณะลาตน้
3.6.1 ไมเ้ ล้ือย (Climbing or Vine) เป็ นพนั ธุ์ไมท้ ่ีมีลาตน้ เป็ นเถาวเ์ ล้ือยไปตามส่ิงที่เกาะ เช่น

สร้อยอินทนิล นมแมว การเวก บานบุรี โปร่งฟ้า พวงโกเมน เป็นตน้

3.6.2 ไมพ้ ุม่ (shrubs) เป็ นพนั ธุ์ไมท้ ่ีมีกิ่งกา้ นแตกแขนงออกมาทาให้รูปทรงเป็ นพุม่ กลมหรือ
เป็นทรงพุม่ เช่น แกว้ เล็บครุฑ โกสน ชบา เทียนทอง ดอนยา่

3.6.3 ไมต้ น้ (Trees) เป็ นพนั ธุ์ไมท้ ่ีมีลาตน้ แข็งแรง มีลาตน้ เดียวแตกกิ่งกา้ นสาขาให้ร่มเงา
สวยงาม เช่น ตะแบก เหลืองอินเดีย

ภาพที่ 2.15 เล็บมือนาง ภาพที่ 2.16 อมรเบิกฟ้า