คู่มือผู้นำจิตอาสาพัฒนาชุม

ศูนยผ์ นู้ ำจติ อำสำพัฒนำชุมชน
คมู่ อื ผนู้ ำจติ อำสำพัฒนำชมุ ชน

โครงการเสรมิ สรา้ งและพัฒนาผู้นาการเปลี่ยนแปลง
โครงกำรเสริมสรำ้ งและพัฒนำผู้นำกำรเปล่ยี นแปลง

ด้วยน้าพระราชหฤทัยท่ีทรงห่วงใยประชาชน และทรงคานึงถึงความอยู่ดีมีสุข
ของพสกนิกรเป็นสาคัญ ผนวกกับพระราชปณิธานทแ่ี น่วแน่ในการปลุกจติ สานึกและ
ปลกู ฝังให้ปวงชนชาวไทยทกุ หมเู่ หลา่ ได้รว่ มกันบาเพญ็ ประโยชน์ ทาความดี ตอบแทน
คุณแผ่นดินและเพอ่ื ถวายเปน็ พระราชกุศลแด่ "พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธเิ บศร
มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร" รชั กาลที่9 ดังนั้น"พระบาทสมเด็จ
พระปรเมนทรมหารามาธิบดีศรสี ินทรมหาวชิราลงกรณ์ พระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว
รัช ก า ล ท่ี 10" จึ ง ไ ด้ ท ร ง พ ร ะ ก รุ ณ า โ ป ร ด เ ก ล้ า ฯ จั ด ตั้ ง โ ค ร ง ก า ร จิ ต อ า ส า
" เร าทาความ ดี ด้ ว ย หั วใจ" ค ร้ัง แร กเน่ื อง ใ นโ อกาสเฉลิ มพ ระ ช นมพ ร รษ า
28 กรกฏาคม 2560 (หน้า 21 หนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ ปีที่ 39 ฉบับที่ 3,491
วันที่ 28 - 31 กรกฎาคม พ.ศ. 2562)

บทนา

กรมการพัฒนาชุมชนได้ค้นหาและดาเนินการพัฒนาผู้นาจติ อาสาพัฒนาชุมชน
ด้วยการน้อมนาพระราชดาร ิ เรอ่ ื ง ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียงและทฤษฎีใหม่
ประยุกต์ โคก หนอง นา เป็นจุดเรม่ ิ ต้น เพ่ือให้ผู้นาจติ อาสาพัฒนาชุมชนท่ีกระจาย
อยู่ทั้ง 76 จังหวัด เป็นเหมือนหัวขบวนในการท่ีจะนาส่งเอาส่ิงที่ดีงามไปสู่พ่ีน้อง
ประชาชน และเป็นหัวขบวนท่ีทาให้เกิดศูนย์ผู้นาจติ อาสาพัฒนาชุมชนเพิ่มมากขึ้น
จนในอนาคตอันใกล้ อาจจะมีครบทกุ ตาบล เป็นความหวังทจ่ี าเป็นต้องอาศัยความรกั
ความสามัคคี ตลอดจนความเสียสละของพ่นี ้องทกุ คนในการชว่ ยกันทาให้ 76 จงั หวดั
ดาเนินงานชว่ ยเหลือพ่ีน้องคนไทยด้วยกัน

ขอเป็นกาลังใจให้พีๆ่ น้องๆ ทกุ คน โดยเฉพาะอยา่ งย่งิ ทา่ นผนู้ าจติ อาสาพัฒนา
ชุมชน ได้มกี าลังกาย กาลงั ใจทเี่ ขม้ แขง็ มีความสุขกับการทพี่ วกเราทกุ คนได้ชว่ ยกันทา
ความดีด้วยหัวใจ ในการเป็นผู้เสียสละตามอุดมการณ์ของจิตอาสา ขอให้ศูนย์ผู้นา
จติ อาสาพัฒนาชุมชน มีความเจรญิ งอกงาม สามารถนาความสุขไปสู่พี่น้องประชาชน
ไ ด้ ต า ม วั ต ถุ ป ร ะ สง ค์ ( น า ย สุ ท ธิพ ง ษ์ จุ ล เจ ร ญิ . ป ลั ด ก ร ะ ท ร ว ง ม ห า ด ไ ท ย .
กล่าวในงานพิธเี ปดิ ศูนย์ผู้นาจติ อาสาพัฒนาชุมชน เฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จ
พระวชริ เกล้าเจา้ อยู่หัว. 1 ตุลาคม 2564 )

สารบัญ หน้า

1. นิยาม 1
2
2. วตั ถุประสงค์การจดั ทาคู่มอื 3
3. อุดมการณ์ผ้นู าจติ อาสาพัฒนาชุมชน 4
4. แนวคิดการทางาน 5
5. คณุ ลักษณะของผู้นาจติ อาสาพัฒนาชุมชน 5
6. บทบาทของผนู้ าจติ อาสาพัฒนาชุมชน 6
7. ภารกิจของผนู้ าจติ อาสาพัฒนาชุมชน / ความสาเรจ็ 7
8. ทะเบียนกลุ่มเปา้ หมายศูนย์ผู้นาจติ อาสาพัฒนาชุมชน 11
9. แนวคิด 9 จุดหมาย ความมน่ั คงทางอาหาร 13
10. แผนปฏิบัติการผู้นาจติ อาสาพัฒนาชุมชน 14
11. ปฏิทนิ เวลา (Timeline) โครงการเสรมิ สรา้ งและพัฒนาผนู้ าการเปลยี่ นแปลง 16
12. ตัวชว้ี ดั ความสาเรจ็ / เกณฑ์การประเมนิ / ตัวบง่ ชคี้ วามสาเรจ็ 18
13. ภาคผนวก

ห น้ า | ๑

นิยาม

ผู้นา หมายถึง ผู้ซึ่งเป็นศูนย์กลางหรอื จุดรวมของกิจกรรมภายในกลุ่มเปรยี บเสมือน
แกนของกลุ่ม เป็นผู้มีโอกาสติดต่อสื่อสารกับผู้อ่ืนมากกว่าทุกคนใน กลุ่มมีอิทธิพล
ต่อการตัดสินใจของกลุม่ สูง (กว ี วงศ์พุฒ, 2535 : 14-15)
จิตอาสา หมายถึง จิตแห่งการให้ความดีงามทั้งปวงแก่เพื่อนมนุษย์ โดยเต็มใจสมัครใจอ่ิมใจ
ซาบซง้ึ ใจ ปิติสุข ที่พรอ้ มจะเสียสละเวลา แรงกาย แรงสติปัญญา เพื่อสาธารณประโยชน์ในการทา
กิจกรรม หรอื สิ่งที่เป็นประโยชน์แก่ผู้อ่ืนโดยไม่หวังผลตอบแทน และมีความสุขท่ีได้ชว่ ยเหลือผู้อื่น
เป็นจิตท่ีไม่น่ิงดูดายเม่ือพบเห็นปัญหา หรอื ความทุกข์ยากท่ีเกิดขึ้นกับผู้คน เป็นจิตที่มีความสุข
เม่ือได้ทาความดีและเห็นน้าตาเปลี่ยนแปลงเป็นรอยย้ิม เป็นจติ ที่เป่ ียมด้วย “บุญ” คือ ความสงบ
เยือกเยน็ และพลังแห่งความดี อีกท้งั ยังชว่ ยลด “อัตตา” หรอื ความเป็นตัวตนของตนเองลงได้
พัฒนาชุมชน หมายถึง การพัฒนาความรู้ ความสามารถของประชาชน เพื่อให้เกิดความเชื่อม่ัน
ในการชว่ ยตนเอง เพื่อนบ้าน และ ชุมชนให้มีมาตรฐานความเป็นอยู่ท่ีดีข้ึน โดยการรว่ มมือระหว่าง
ประชาชนกับรฐั บาล เป็นวธิ กี ารท่ี นาเอาบรกิ ารของรฐั บาลผนวกเข้ากับความต้องการของประชาชน
เพื่อยกระดับคณุ ภาพชวี ติ ของประชาชนให้ดีข้ึน (กรมการพัฒนาชุมชน , 2527)
ผู้นาการเปลี่ยนแปลง หมายถึง ผู้นาท่ีเป็นทางการและไม่เป็นทางการ และผู้นาท่ีมีใจอาสาสมัคร
ในการมารว่ มกันพัฒนาชุมชนให้เกิดการเปลี่ยนแปลงไปสู่ผลลัพธท์ ่ีดีข้ึน
ผู้นาจิตอาสาพัฒนาชุมชน หมายถึง ผู้นาการเปลี่ยนแปลง ประกอบด้วย ผู้นาท่ีเป็นทางการ
และผู้นาท่ีไม่เป็นทางการ เชน่ ผู้นาการเปล่ียนแปลง ปราชญ์สัมมาชพี ผู้นาอาสาพัฒนาชุมชน (ผู้นา อช.)
ประธานกลุ่มอาชพี ประธานกองทนุ ครพู าทา ตัวแทนครวั เรอื น CLM HLM เป็นต้น
ศูนย์ผู้นาจิตอาสาพัฒนาชุมชน หมายถึง สถานที่บ่มเพาะภาวะผู้นา ทักษะชีวติ ทักษะอาชีพ
การพัฒนาคุณภาพชีวติ ประชาชน และการบรหิ ารจัดก ารชุมชนเพ่ือการพัฒนาอย่างย่ังยืน
และเป็นศูนย์ประสานงานภาคีเครอื ข่ายจิตอาสาพัฒนาชุมชนระหว่างภาครฐั ภาคประชาชน
และภาคีการพัฒนาในพ้ืนท่ีทั้ง 7 ภาคส่วน โดยมีชุมชนเป็นศูนย์กลาง ด้วยการส่งเสรมิ ผู้นาชุมชน
กลุ่ม องค์กร เครอื ข่ายงานพัฒนาชุมชน ที่เป็นทุนทางสังคม ใช้พลังภูมิปัญญาให้เป็นพลัง
ในการสร้างสรรค์งานพัฒนาชุมชน ส่งเสรมิ สนับสนุน การพัฒนาทักษะชีวติ ทักษะอาชีพ
รวมถึงการพัฒนาภาวะผู้นา สรา้ งเสรมิ อุดมการณ์ทางานเพ่ือสาธารณะในรูปแบบผู้นาจิตอาสา
พัฒนาชุมชน มีจติ สานึกรบั ผิดชอบต่อชุมชน มีบทบาทและมีส่วนรว่ มในการพัฒนาและเสรมิ สรา้ ง
ชุมชนให้เข้มแข็งอยา่ งยง่ั ยนื ตามหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง

ห น้ า | ๒

วัตถปุ ระสงค์
เพ่ือเปน็ แนวทางให้ผู้นาจติ อาสาพัฒนาชุมชน ผู้นาชุมชนและ
ผู้เกี่ยวข้องสามารถนาไปพัฒนาและต่อยอดในการขับเคล่ือน
งานจติ อาสาพัฒนาชุมชน
เ พ่ื อ เ ป็ น เ ค ร่อื ง มื อ ใ น ก า ร เ พิ่ ม ขี ด ค ว า ม ส า ม า ร ถ ข อ ง
ผู้นาจิตอาสาพัฒนาชุมชนให้สามารถขับเคลื่อนศูนย์ผู้นา
จติ อาสาพัฒนาชุมชนได้อย่างมีประสิทธภิ าพ

ห น้ า | ๓

อุดมการณ์ผู้นาจติ อาสาพัฒนาชุมชน

“ขอให้ถือประโยชน์ส่วนตนเปน็ ทส่ี อง
ประโยชน์ของเพอ่ื นมนษุ ยเ์ ปน็ กิจทห่ี นง่ึ
ลาภ ทรพั ย์ และ เกียรติยศ จะตกมาแก่ทา่ นเอง
ถ้าทา่ นทรงธรรมะแห่งวชิ าชพี ไวใ้ ห้บรสิ ุทธ”์ิ

สมเด็จพระมหิตลาธเิ บศร อดุลยเดชวกิ รม พระบรมราชชนก

"การบาเพ็ญประโยชน์ชว่ ยเหลอื ผู้อื่นน้ัน
เปน็ ปจั จยั ทจี่ ะสรา้ งสรรค์ความมุ่งดีมุ่งเจรญิ ต่อกันและกัน

ความรกั ใครเ่ ผ่ือแผ่แบ่งปันในกันและกัน
ซงึ่ ในทส่ี ุดจะก่อให้เกิดความสามัคคีเปน็ ปึกแผ่นในชาติข้ึน
จนเปน็ พลังอันยิ่งใหญท่ จี่ ะชว่ ยให้เราสามารถรกั ษาความเปน็ อิสระ
และความม่ันคงของชาติบา้ นเมืองเราให้ยนื ยงอยู่ตลอดไป"

พระราชดารสั
พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธเิ บศร มหาภูมิพล

อดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
๑ กรกฎาคม ๒๕๒๙

ห น้ า | ๔

ปณิธานผู้นาจติ อาสาพัฒนาชุมชน

จะทางานให้เป็นระบบ
จะตั้งมัน่ ในคณุ ธรรม
จะเคารพขอ้ ตกลงรว่ มกันภายในกลุ่ม

เข้าใจ เข้าถงึ

พฒั นา

แนวคิดการทางาน

เข้าใจ เขา้ ถึง และพัฒนา

“เข้าใจ เข้าถึง พัฒนา ” นั้นคือ ก่อนจะทาอะไร ต้ องมีความเข้าใจเสียก่อน
เข้ า ใ จ ภู มิ ป ร ะ เ ท ศ เข้ า ใ จ ผู้ ค น ใ น ห ล า ก ห ล า ย ปั ญ ห า ท้ั ง ท า ง ด้ า น ก า ย ภ า พ
ด้ านจารตี ประเพณี และวัฒนธรรม เป็นต้ น และระหว่างการดาเนินการนั้ น
จะต้องทาให้ผู้ท่ีเราจะไปทางานกับเขาหรอื ทางานให้เขานั้น “เข้าใจ” เราด้วย
เพราะถ้าเราเขา้ ใจเขาแต่ฝา่ ยเดียว โดยทเี่ ขาไม่เขา้ ใจเรา ประโยชน์คงจะไมเ่ กิดตามท่ี
เรามุ่งหวังไว้ “เข้าถึง” ก็เชน่ กัน เมื่อรูป้ ัญหาแล้ว เข้าใจแล้ว จะต้องทาอย่างไรก็ตาม
ให้เขาอยากเขา้ ถึงเราด้วย จงึ จะนาไปสู่ “การพฒั นา” ทเี่ ปน็ ความต้องการของชุมชนน้ันๆ

ห น้ า | ๕

คณุ ลักษณะของผู้นาจติ อาสาพัฒนาชุมชน

มคี วามจงรกั ภักดีต่อ ชาติ ศาสนา และพระมหากษัตรยิ ์
มที ศั นคติทดี่ ีต่อตนเอง ครอบครวั และชมุ ชน

มีความพรอ้ มในการทางานด้วยใจอาสา เพอ่ื ประโยชน์ส่วนรวม
สามารถบูรณาการสรา้ งและบรหิ ารเครอื ขา่ ย

มีจติ ใจเอ้ืออาร ีและแบง่ ปัน

บทบาทของผนู้ าจติ อาสาพัฒนาชุมชน

เรยี นรดู้ ้วยตนเอง
ให้คาปรกึ ษาและแก้ปญั หา
แบง่ ปนั ความรู้ และทรพั ยากร
ค้นหาภาคีเครอื ข่าย ทม่ี ีอุดมการณ์
ขยายผลเครอื ขา่ ยตาบลและพนื้ ทใ่ี กล้เคียง
สรา้ งความยง่ั ยืนด้านอาชพี รองรับภัยพิบัติ สามารถพ่งึ พาตนเองได้อยา่ งยัง่ ยืน

ห น้ า | ๖

ภารกิจของผู้นาจติ อาสาพัฒนาชุมชน

ทาทนั ที
ผ้นู าต้องทาก่อน
การกระตุ้น
เรยี นรบู้ รบิ ทพนื้ ที่
ออกแบบกิจกรรมจติ อาสา
การขยายผล สรา้ งเครอื ขา่ ย
สรา้ งทมี แบ่งหน้าท่ีตามความสามารถ (ตามบรบิ ทพ้ืนท)ี่
ทบทวนและปรบั ปรงุ แก้ไข
เยี่ยมชม ยกยอ่ ง เชดิ ชเู กียรติ

ความสาเรจ็

ด้านเศรษฐกิจ : สรา้ งอาชพี สรา้ งรายได้ ให้แก่ประชาชนและชุมชน
ด้านสงิ่ แวดลอ้ ม : ดิน น้า ปา่ อุดมสมบูรณ์ อากาศบรสิ ุทธิ์
ด้านการพฒั นาผนู้ า มผี นู้ าจติ อาสาเพ่มิ ขน้ึ และมศี ูนย์ผนู้ าจติ อาสาพฒั นาชุมชน
เพิ่มขน้ึ 878 อาเภอ
ด้านสังคมและวัฒนธรรม : เกิดสังคมเกื้อกูล แบ่งปัน เอื้ออาทร ดูแลซ่ึงกัน
และกัน รกั ษา สืบสาน วฒั นธรรมขนบธรรมเนียมประเพณี

ห น้ า | ๗

ทะเบยี นกลมุ่ เปา้ หมายศูนยผ์ ู้นาจติ อาสาพฒั นาชุมชน ตามโครงการเสรมิ สรา้ งและพัฒนา

ผู้นาการเปล่ยี นแปลง ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2565

ศพ ช./ จัง ห วั ด ช่ือศูนย์เรยี นรู้/สถำนที่ดำ เนินกิจกรรม ตำ บล อำ เภอ ช่ือ ป ร ะ ธ ำ น /ผู้ แ ท น ฯ /
ผู้นำ จิตอำสำ
บำ้ นกลำง
ศู น ย์ ศึ ก ษำ แ ละ พั ฒ น ำ ชุ ม ช น อุ บ ลร ำ ช ธ ำ นี ชะโนดน้อย
บงึ แก
นครพนม ศูนย์เรยี นรทู้ ฤษฎีใหม่ รูปแบบ โคก หนอง นำ นครพนม อีงอ่ ง เมืองนครพนม นำยประดิษฐ์ หนองอุดม
เมืองหลวง ดงหลวง นำยแตง คำมุงคุณ
มุกดำหำร ศูนยเ์ รยี นรแู้ ละขับเคลอ่ื นปรชั ญำของเศรษฐกจิ พอเพียง (โคก หนอง นำ โม เดล) ไรข่ ี มหำชนะชยั นำยบุญโฮม เหมสนั ต์
หัวดอน จตุรพักตรพิมำน นำงจนั ทรำ บุญลำด
ยโสธร ศนู ยเ์ รยี นรูแ้ ละขบั เคล่ือนปรชั ญำของเศรษฐกิจพอเพยี ง (โคก หนอง นำ พช.) ห้วยทบั ทนั นำงพรรณณี ต้อไธสง
ลอื อำนำจ นำยศรำวฒุ ิ มูลพันธ์
รอ้ ยเอ็ด ศูนย์เรยี นรแู้ ละขับเคลอ่ื นปรชั ญำของเศรษฐกิจพอเพียง เขื่องใน พระพิพัฒน์วชโิ รภำส

ศรสี ะเกษ ศูนยเ์ รยี นรแู้ ละขับเคลอื่ นปรชั ญำของเศรษฐกจิ พอเพียง (โคก หนอง นำ โมเดล)

อำนำจเจรญิ ศูนย์เรยี นรแู้ ละขับเคลอ่ื นปรชั ญำของเศรษฐกิจพอเพียง

อุบลรำชธำนี ศูนย์พุทธธรรมสมเด็จพระมหำธรี ำจำรย์ ปำ่ ดงใหญ่ วงั อ้อ

ศพช./จัง ห วัด ช่ือ ศูนย์ เรยี นรู้/สถ ำ นท่ีดำ เนินกิ จก รรม ตำ บล อำ เภอ ช่ือ ประธำ น/ผู้ แทนฯ/
ผู้ นำ จิตอ ำ สำ
ศูนย์ ศึก ษำ และพัฒนำ ชุ มชนอุ ดรธำ นี ตำดทอง ศรธี ำตุ
เจำ้ ทำ่ กมลำไสย นำยแสวง ศรธี รรมบุตร
อุดรธำนี ศนู ยเ์ รยี นรตู้ น้ แบบกำรพัฒนำคณุ ภำพชีวติ ตำมหลกั ทฤษฎใี หมร่ ปู แบบประยกุ ตส์ ู่ "โคก หนอง นำ โมเดล" ชุมชนบำ้ นนำเรยี ง ดงเมืองแอม เขำสวนกวำง นำงอุไร ทบวนั
บงึ กำฬ เมืองบงึ กำฬ นำยธนชำติ ดำนุวงศ์ไพศำล
กำฬสนิ ธุ์ ศูนย์เรยี นรเู้ กษตรอินทรยี ์วถิ ีพอเพียง หนองผือ ทำ่ ล่ี นำยสนุ ทร วงั สพันธ์
วำนรนิวำส วำนรนิวำส นำยวนั ชยั มีสทิ ธิ์
ขอนแก่น ศูนย์เรยี นรกู้ ำรพัฒนำทย่ี ั่งยืนชุมชนห้วยยำง รตั นวำปี รตั นวำปี นำยจติ รกร สำครเจรญิ
ดงมะไฟ สวุ รรณคูหำ นำยสรุ สทิ ธิ์ ขวญั ศร ี
บงึ กำฬ ศูนยเ์ รยี นรแู้ ละขับเคลอ่ื นปรชั ญำของเศรษฐกจิ พอเพียง (โคก หนอง นำ โมเดล) นำงคำมัย หม่ืนฤทธิ์

เลย ศูนย์เรยี นรเู้ กษตรทฤษฎีใหม่ โคก หนอง นำ พช. ไรไ่ พชยนต์ ช่ือ ประธำ น/ผู้ แทนฯ/
ผู้ นำ จิตอ ำ สำ
สกลนคร ศูนยเ์ รยี นรแู้ ละขับเคลอ่ื นปรชั ญำของเศรษฐกจิ พอเพียง (โคก หนอง นำ โม เดล)
นำงสำวรนิ ปวรี ์ ภิรมย์ไทย
หนองคำย ศูนย์กำรเรยี นรเู้ ศรษฐกิจพอเพียง บบี ีฟำรม์ (บำ้ นเจรญิ ชยั ) นำยสวุ ฒั นชยั จำปำมูล
นำงไพฑติ ย์ สำนสขุ
หนองบวั ลำภู ศูนย์เรยี นรู้ โคก หนอง นำ โมเดล ดร.ธรี ดำ นำมให
นำงวำฐณิ ี บุดดำหลู่
ศพช./จัง ห วัด ช่ือ ศูนย์ เรยี นรู้/สถ ำ นที่ดำ เนินกิ จก รรม ตำ บล อำ เภอ

ศูนย์ ศึก ษำ และพัฒนำ ชุ มชนนครรำ ชสีมำ กุดน้ำใส จตั ุรสั
ตลำดไทร ชุมพวง
ชยั ภูมิ ศูนย์เรยี นรู้ โคก หนอง นำ ต้นแบบ CLM สระบวั แคนดง
หนองแสง วำปปี ทมุ
นครรำชสมี ำ ศูนยเ์ รยี นรแู้ ละขับเคลอื่ นปรชั ญำของเศรษฐกจิ พอเพียง (โคก หนอง นำ โมเดล) ตำคง สงั ขะ

บุรรี มั ย์ ศูนยเ์ รยี นรแู้ ละขับเคลอื่ นปรชั ญำของเศรษฐกจิ พอเพียง (โคก หนอง นำ โมเดล)

มหำสำรคำม ศูนย์เรยี นรนู้ วตั กรรมปลำบบู่ ำ้ นพลงั ปญั ญำ

สรุ นิ ทร์ ศูนย์เรยี นรแู้ ละขับเคลอ่ื นปรชั ญำของเศรษฐกิจพอเพียง

ศพช./จัง ห วัด ช่ือ ศูนย์ เรยี นรู้/สถ ำ นที่ดำ เนินกิ จก รรม ตำ บล อำ เภอ ช่ือ ประธำ น/ผู้ แทนฯ/
ผู้ นำ จิตอ ำ สำ
ศูนย์ ศึก ษำ และพัฒนำ ชุ มชนลำ ปำ ง สนั กลำง พำน
เชงิ ดอย ดอยสะเก็ด นำยภัทรำวธุ ชุม่ อินจกั ร์
เชยี งรำย ศูนยเ์ รยี นรแู้ ละขับเคลอื่ นปรชั ญำของเศรษฐกจิ พอเพียง (โคก หนอง นำ โมเดล) นำ้ ตก นำน้อย นำงสำวโสรตั ยำ บัวชุม
แม่ใจ แม่ใจ นำยศักดิ์ดุล คำสทิ ธิ
เชยี งใหม่ ศูนย์เรยี นรแู้ ละขับเคลอ่ื นปรชั ญำของเศรษฐกิจพอเพียงบำ้ นปำ่ สกั น้อย แม่คำมี เมืองแพร่ นำยณรงค์เดช บุญวงศ์
แม่เงำ ขุนยวม นำยอำทติ ย์ อินต๊ะเสำร์
น่ำน ศูนย์เรยี นรแู้ ละขับเคลอ่ื นปรชั ญำของเศรษฐกิจพอเพียงบ้ำนพืชเจรญิ หัวเสอื แม่ทะ นำยจรุณ จนั ทรตะกอง
ปำ่ สกั เมืองลำพูน
พะเยำ ศูนย์เรยี นรู้ โคก หนอง นำ เกษตรทฤษฎีใหม่ นำงดวงดำว กรู โิ อโส ไนอำเรตต้ี

แพร่ ศูนย์เรยี นรเู้ ศรษฐกิจพอเพียง นำยอำนวย ผัดสกั

แม่ฮอ่ งสอน ศูนย์เรยี นรแู้ ละขับเคลอื่ นปรชั ญำของเศรษฐกิจพอเพียงบ้ำนต่อแพ

ลำปำง ศูนย์เรยี นรเู้ ศรษฐกิจพอเพียง รูปแบบ โคก หนอง นำ โมเดล

ลำพูน ศูนย์เรยี นรโู้ คก หนอง นำ เกษตรทฤษฎีใหม่

ห น้ า | ๘

ศพช./จัง ห วัด ชื่อ ศูนย์ เรยี นรู้/สถำนท่ีดำ เนินกิ จก รรม ตำ บล อำ เภอ ช่ือ ประธำน/ผู้แทนฯ /
ผู้นำ จิตอ ำสำ
ศูนย์ ศึก ษำและพัฒนำชุมชนพิษณุโลก ถำวรวฒั นำ ทรำยทองวฒั นำ
พระธำตุ แม่ระมำด นำยสมจติ ร ชมดี
กำแพงเพชร ศูนย์เรยี นรแู้ ละขับเคลอ่ื นปรชั ญำของเศรษฐกิจพอเพียงบำ้ นบงึ หลม่ หนองตำงู บรรพตพิสยั นำยวทิ ยำ พนั ธป์ ญั ญำกรกุล
เขำเจด็ ลกู ทบั คลอ้ นำยเสมียน สรี วตั ร
ตำก "ศูนย์กสกิ รรมธรรมชำติบำ้ นพะกอยวำ" ปำ่ แดง ชำติตระกำร นำยเศรษฐฐ์ กรณ์ นำศพัฒน์
ห้วยไร่ หลม่ สกั นำยสนอง เอี่ยมทอง
นครสวรรค์ ศนู ยเ์ รยี นรู้ โคก หนอง นำ โมเดล ตำบลหนองตำงู ปำ่ แฝก กงไกลำศ นำยไพทลู ย์ อินหำ
ไผ่ลอ้ ม ลบั แล จำ่ สบิ โทสทุ นิ ทองเอ็ม
พิจติ ร ศนู ยเ์ รยี นรูแ้ ละขบั เคลื่อนปรชั ญำของเศรษฐกิจพอเพยี งบำ้ นเขำโล้น พลวงสองนำง สวำ่ งอำรมณ์ นำงสำเรงิ สวำ่ งใจ
นำงลมัย พุ่มกลนิ่
พิษณโุ ลก ศูนย์เรยี นรแู้ ละขับเคลอื่ นปรชั ญำของเศรษฐกิจพอเพียงบำ้ นห้วยเหิน

เพชรบูรณ์ ศูนย์เรยี นรแู้ ละขับเคลอ่ื นปรชั ญำของเศรษฐกิจพอเพียง

สโุ ขทยั ศูนย์กำรเรยี นรชู้ ุมชนตำบลปำ่ แฝก

อุตรดิตถ์ ศูนย์เรยี นรแู้ ละขับเคลอ่ื นปรชั ญำของเศรษฐกิจพอเพียง

อุทยั ธำนี ศนู ย์กำรเรยี นรูเ้ ศรษฐกิจพอเพยี ง (ละไมฟำรม์ )

ศพช./จัง ห วัด ชื่อ ศูนย์ เรยี นรู้/สถ ำ นท่ีดำ เนินกิ จก รรม ตำ บล อำ เภอ ช่ือ ประธำ น/ผู้ แทนฯ/
ผู้ นำ จิตอ ำ สำ
ศูนย์ ศึก ษำ และพัฒนำ ชุ มชนเพชรบุร ี
นำยแรม เชยี งกำ
กำญจนบุร ี โรงเรยี นเศรษฐกิจพอเพียงบำ้ นหนองทรำย หนองสำหรำ่ ย พนมทวน นำงนกน้อย ศรนี วลมำก
นำยประเสรฐิ ยุวกำฬกุล
นครปฐม ศูนย์เรยี นรชู้ ุมชนบำ้ นคลองนกกระทงุ คลองนกกระทงุ บำงเลน นำยเจน ปอ้ มสงิ ห์
นำยศักดิ์สทิ ธิ์ แก่นศักดิ์
ประจวบคีรขี ันธ์ ครวั เรอื นต้นแบบโคก หนอง นำ พช. รอ่ นทอง บำงสะพำน นำงสำวกุลเกตุ แพรงุ้ สกุล
นำยสมศักดิ์ บุญเรอื ง
เพชรบุร ี ศูนย์เรยี นรแู้ ละขับเคลอ่ื นปรชั ญำของเศรษฐกิจพอเพียงบ้ำนดงตำกิต หนองหญ้ำปลอ้ ง หนองหญำ้ ปลอ้ ง

รำชบุร ี ศูนย์เรยี นรเู้ ศรษฐกิจพอเพียงบ้ำนแหลมทอง หัวโพ บำงแพ

สมุทรสงครำม ครวั เรอื นต้นแบบ โคก หนอง นำ พช. วดั ประดู่ อัมพวำ

สมุทรสำคร ครวั เรอื นต้นแบบ โคก หนอง นำ พช. หนองบัว บ้ำนแพ้ว

ศพช./จัง ห วัด ช่ือ ศูนย์ เรยี นรู้/สถ ำ นท่ีดำ เนินกิ จก รรม ตำ บล อำ เภอ ชื่อ ประธำ น/ผู้ แทนฯ/
ผู้ นำ จิตอ ำ สำ
ศูนย์ ศึก ษำ และพัฒนำ ชุ มชนนครศรธี รรมรำ ช เมืองกระบ่ี
สว ี นำยสมหมำย มำมำศ
กระบี่ ศูนย์เรยี นรเู้ ศรษฐกิจพอเพียงบำ้ นเขำต้ัง กระบนี่ ้อย ทงุ่ สง นำยมนัส หนูอิ่ม
ทบั ปุด นำยณรงศักดิ์ รกั บำ้ น
ชุมพร ศูนย์เรยี นรแู้ ละขับเคลอื่ นปรชั ญำของเศรษฐกิจพอเพียงบำ้ นแก่งอนุรกั ษ์ วสิ ยั ใต้ กระบุร ี นำยชยั ยุทธ์ ประสงค์ผล
ไชยำ นำยอำมรนิ ทร์ อุ่ยสวุ รรณ
นครศรธี รรมรำช ศูนย์เรยี นรู้ โคก หนอง นำ โมเดล นำไม้ไผ่ นำยประสงค์ ชูแนม

พังงำ ศูนย์เรยี นรแู้ ละขับเคลอ่ื นปรชั ญำของเศรษฐกิจพอเพียง บ่อแสน

ระนอง ศูนย์เรยี นรแู้ ละขับเคลอื่ นปรชั ญำของเศรษฐกิจพอเพียง ปำกจน่ั

สรุ ำษฎรธ์ ำนี ศูนย์เรยี นรเู้ ศรษฐกิจพอเพียงบ้ำนหนองผักหนำม ปำ่ เว

ศพช./จัง ห วัด ชื่อ ศูนย์ เรยี นรู้/สถำนท่ีดำ เนินกิ จก รรม ตำ บล อำ เภอ ช่ือ ประธำน/ผู้แทนฯ/
ผู้นำ จิตอ ำสำ
ศูนย์ ศึก ษำและพัฒนำชุมชนนครนำย ก องครกั ษ์
บำงกรวย นำยเอกวฒั น์ เดชห้ำว
นครนำยก ศูนย์เรยี นรแู้ ละขับเคลอ่ื นปรชั ญำของเศรษฐกิจพอเพียง คลองใหญ่ คลองหลวง นำยอดิศร กึ่งสอำด
กบินทรบ์ ุร ี นำยอดุลย์ วเิ ชยี รชยั
นนทบุร ี ศูนย์เรยี นรเู้ ศรษฐกิจพอเพียงบ้ำนบำงรำวนก มหำสวสั ดิ์ บำ้ นแพรก นำยประยูร มีห่อข้ำว
นำยสนุ ทร แววมะบุตร
ปทมุ ธำนี ศนู ย์เรยี นรูแ้ ละขบั เคลื่อนปรชั ญำของเศรษฐกิจพอเพยี ง โคก หนอง นำ โมเดล คลองหก

ปรำจนี บุร ี ศูนย์แบ่งปนั ตำบลต้นแบบจงั หวดั ปรำจนี บุร ี นำแขม

พระนครศรอี ยุธยำ ศูนย์เรยี นรศู้ ำสตรพ์ ระรำชำ ตำมหลกั ปรชั ญำของเศรษฐกิจพอเพียง บ้ำนแพรก

ห น้ า | ๙

ศพช./จัง ห วัด ช่ือ ศูนย์ เรยี นรู้/สถ ำ นท่ีดำ เนินกิ จก รรม ตำ บล อำ เภอ ชื่อ ประธำ น/ผู้ แทนฯ/
ผู้ นำ จิตอ ำ สำ

ศูนย์ ศึก ษำ และพัฒนำ ชุ มชนสระบุร ี

ชยั นำท ศูนย์เรยี นรแู้ ละขับเคลอื่ นปรชั ญำของเศรษฐกิจพอเพียง สำมงำ่ มทำ่ โบสถ์ หันคำ นำยขวญั ชยั แตงทอง
นำยสทุ ศั น์ หลกี พำล
ลพบุร ี ศูนย์เรยี นรู้ 9 ตำมรอยพ่อ บำงขันหมำก เมืองลพบุร ี นำงสำวรนำรรี ชั อุทยั แสงสกุล
นำยวทิ ยำ เต่ำทอง
สระบุร ี ศูนย์เรยี นรบู้ ำ้ นพุแค เกษตรผสมผสำน โคก หนอง นำ ตลำดชุมชน พุแค เฉลมิ พระเกียรติ นำยณัฐพล เหมือนแก้ว
นำยสวำ่ ง อู่พันธุ์
สงิ ห์บุร ี ศูนย์เรยี นรเ้ ศรษฐกิจพอเพียงบำ้ นดอนกระต่ำย บำงกระบือ เมืองสงิ ห์บุร ี

อ่ำงทอง ศูนย์เรยี นรแู้ ละขับเคลอ่ื นปรชั ญำเศรษฐกิจพอเพียงบ้ำนเตำเหลก็ ศรพี รำน แสวงหำ

สพุ รรณบุร ี ศูนย์เรยี นรเู้ ศรษฐกิจพอเพียง ไผ่ขวำง เมืองสพุ รรณบุร ี

ศพช./จัง ห วัด ชื่อ ศูนย์ เรยี นรู้/สถ ำ นที่ดำ เนินกิ จก รรม ตำ บล อำ เภอ ช่ือ ประธำ น/ผู้ แทนฯ/
ผู้ นำ จิตอ ำ สำ
ศูนย์ ศึก ษำ และพัฒนำ ชุ มชนย ะลำ อ่ำวตง วงั วเิ ศษ
ศรบี รรพต ศรสี ำคร นำยอำคม ครชำตร ี
ตรงั ศูนย์เรยี นรแู้ ละขับเคลอ่ื นปรชั ญำของเศรษฐกิจพอเพียงบำ้ นไสใหญ่ ตะโละ ยะหรง่ ิ นำยพรเทพ พัสมุณี
หำรเทำ ปำกพะยูน นำยสกุ ิจ นิลอินจนั ทร์
นรำธวิ ำส ศูนย์เรยี นรแู้ ละขับเคลอ่ื นปรชั ญำของเศรษฐกิจพอเพียงบำ้ นไอรต์ ุย บำเจำะ บนั นังสตำ นำยรน่ ื แจง้ กระจำ่ ง
แดนสงวน ระโนด นำยอิดเระ๊ สอร ี
ปตั ตำนี ศูนย์เรยี นรแู้ ละขับเคลอื่ นปรชั ญำของเศรษฐกิจพอเพียงบ้ำนปำ่ ศร ี ละงู ละงู นำยนันทช์ ยั สยั ละมัย
นำยสำรำญ แคย่ีหวำ
พัทลงุ โรงเรยี นเศรษฐกิจพอเพียงบำ้ นโหนดหมู่

ยะลำ ศูนย์เรยี นรแู้ ละขับเคลอ่ื นปรชั ญำของเศรษฐกิจพอเพียงบ้ำนอูแบ

สงขลำ ศูนย์เรยี นรแู้ ละขับเคลอื่ นปรชั ญำของเศรษฐกิจพอเพียงบำ้ นมำบเตย

สตูล ศูนย์เรยี นรทู้ นุ ชุมชน(ศูนย์สำรภ)ี ตำบลละงู

ศพช./จัง ห วัด ชื่อ ศูนย์ เรยี นรู้/สถ ำ นที่ดำ เนินกิ จก รรม ตำ บล อำ เภอ ช่ือ ประธำ น/ผู้ แทนฯ/
ผู้ นำ จิตอ ำ สำ
บำงสระเก้ำ
ศูนย์ ศึก ษำ และพัฒนำ ชุ มชนชลบุร ี บำงเตย
วดั สวุ รรณ
จนั ทบุร ี "สวนปนั สุขสรำ้ งชำติ ตำมแนวปรชั ญำของเศรษฐกิจพอเพยี ง วัดบำงสระเก้ำ" หนองเสม็ด แหลมสงิ ห์ นำยสทุ ธปิ ก สขุ สงิ ห์
หนองละลอก เมืองฉะเชงิ เทรำ นำยสนั ติ ศรอี ุรำม
ฉะเชงิ เทรำ ศูนย์เรยี นรตู้ ้นแบบ โคก หนอง นำ พัฒนำชุมชน บำงยอ บอ่ ทอง นำยรกั ชำติ กลำงนอก
เขำสำมสบิ เมืองตรำด นำยสำเรงิ จนั ทรห์ อม
ชลบุร ี ศูนย์เรยี นรเู้ ศรษฐกิจพอเพียงชุมชนบ้ำนทงุ่ น้อย บ้ำนค่ำย นำยสำยชล บรรจงกิจ
พระประแดง นำยสมปอง รศั มิทศั
ตรำด ศูนย์เรยี นรแู้ ละขับเคลอื่ นปรชั ญำของเศรษฐกิจพอเพียงบ้ำนทำ่ ตะเภำ เขำฉกรรจ์ นำงสวุ รรณะ ประไพ

ระยอง ศูนย์เรยี นรตู้ ำมแนวพระรำชดำรบิ ำ้ นตรอกสตั บนั

สมุทรปรำกำร ศูนย์แบ่งปนั ตำบลต้นแบบจงั หวดั สมุทรปรำกำร

สระแก้ว ศูนยเ์ รยี นรแู้ ละขับเคลอ่ื นปรชั ญำของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ศูนยแ์ บ่งปันตำบลต้นแบบระดับจงั หวดั

*หมายเหตุ ศูนยผ์ นู้ าจติ อาสาพัฒนาชุมชนใดมกี ารทบทวนเปลี่ยนแปลง ขอให้มีหนังสือแจง้ กรมการพัฒนาชุมชน
พรอ้ มสาเนาหนงั สือในรปู แบบไฟล์ PDF ส่งสถาบันการพัฒนาชุมชนทางชอ่ งทางไลนผ์ ูน้ าการเปลี่ยนแปลง ปี 2565

ตารางฝกึ อบรมโครงการเสรมิ สรา้ งและพัฒนาผู้นาก

กิจกรรมที่ 3 ประชุมเชงิ ปฏิบตั ิการการขับเคลื่อ

เวลา 08.00 09.00 - 10.00 น. 10.00 - 11.30 น. 11.3
วันท่ี - -

09.00 น. 12.0

วันที่ 1 ลงทะเบียน

พิธเี ปิด วเิ คราะห์ศูนยผ์ นู้ าจติ อาสา ประก
และบรรยายพเิ ศษ พัฒนาชุมชน“เหลยี วหลัง เจตนา
“บทบาทของผนู้ าฯ แลหนา้ ทา้ ทาย อนาคต เราทาค
ในการขับเคลือ่ นศูนยผ์ ู้นา ด้วยห
จติ อาสาพัฒนาชุมชน” ศูนยผ์ ูน้ าฯ”
- วเิ คราะห์ศักยภาพ
(ระดับจงั หวัด) ในการรองรบั วกิ ฤต

ทางด้านอาหาร

วันที่ 2 ทบทวน
วันวาน
การจดั ทาแผนการสรา้ งความมั่นคงทางด้านอาหาร
* การเตรยี มวทิ ยากรผนู้ าจติ อาสาพัฒนาชุมชน/เทคนคิ วทิ ยากร
* การเตรยี มอุปกรณ์ของผนู้ าจติ อาสาพัฒนาชุมชน
ในการให้บรกิ ารประชาชน
* เน้นสรา้ งและเชอื่ มโยงเครอื ข่ายผนู้ าในพ้นื ที่

หมายเหตุ : - พักรบั ประทานอาหารวา่ งและเครอ่ ื งด่ืม ระหว่างเวลา 10.30 – 10

การเปลี่ยนแปลง ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2565 ห น้ า | ๑๐

อนศูนย์ผู้นาจติ อาสาพัฒนาชุมชน ระดับจงั หวัด 16.00
-
30 12.00 13.00 - 16.00 น.
- - 16.30 น.
00 น.
13.00
น.

กาศ พักรบั ประทานอาหารกลางวัน กจิ กรรม เอามื้อสามัคคี สรปุ กิจกรรม
ารมณ์ “การพัฒนาศูนยผ์ ้นู าจติ อาสาพัฒนาชุมชน” ประจาวัน
ความดี
หัวใจ เทคนคิ การเปน็ วทิ ยากรกระบวนการ
วทิ ยากรประจาศูนยฯ์

การแลกเปลี่ยน/นาเสนอแผนการสรา้ งความมั่นคง มอบภารกิจ/
ทางด้านอาหาร ปิดการอบรม

0.45 น. และเวลา 15.00 – 15.15 น.

“ทุกครัวเร

โครงกำร

ห น้ า | ๑๑

รอื น คือ คลังอำหำร ทุกหมู่บ้ำน คือ ศูนยแ์ บ่งปัน”

รเสริมสร้ำงและพัฒนำผนู้ ำกำรเปลย่ี นแปลง

Research Idea by :
Dr.Touchrich Panaluck

ห น้ า | ๑๒

9 จุดหมายต้นสาย ปลายป่านหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียง คือเสบียงบุญ

ตู้เย็นตู้ยารอบบ้าน การน้อมนาแนวพระราชดารขิ องสมเด็จพระกนิษฐาธริ าชเจา้ กรมสมเด็จพระเทพรตั นราชสุดาฯ
สยามบรมราชกุมาร ี ในการปลูกพืชผัก สวนครวั ปลูกสมุนไพร รอบรวั้ บ้าน ทุกครวั เรอื น คือ คลังอาหาร ทุกหมู่บ้าน
คอื ศูนยแ์ บ่งปนั

ธนาคารแบ่งปันแรงงาน การใช้กิจกรรม “เอาม้ือสามัคคี” มาขับเคลื่อนการพัฒนาพื้นที่ต้นแบบในแต่ละแปลง
เป็นการรอ้ ื ฟ้ ืนเอาวถิ ีชีวติ ดั้งเดิมวัฒนธรรมอันดีของคนไทยย้อนกลับมาปฏิบัติให้เกิดการปฏิบัติตามหลักกสิกรรม
ธรรมชาติ รวมทัง้ สรา้ งความเปน็ จติ อาสาพัฒนาชุมชน จนเกิดเครอื ขา่ ยทมี่ พี ลังและความสามัคคี

ปลูกไม้ 3 อย่าง ประโยชน์ 4 อย่าง ไม้ผล ไม่เศรษฐกิจ และไม้ใชส้ อย นอกจากนี้ยังมีหลักบันได 9 ขั้น ที่เป็นการบรหิ าร
จดั การพื้นที่ ทาให้ พอกิน พอใช้ พออยู่ พอรม่ เยน็ เป็นเศรษฐกิจพอเพียงขั้นพ้ืนฐาน ก่อนเข้าสู่ขั้นก้าวหน้า คือ ทาบุญ
ทาทาน เก็บรกั ษา ค้าขาย และเชอื่ มโยงเป็นเครอื ขา่ ย รวมทัง้ ทาให้เกิดความหลากหลายทางชวี ภาพในดิน ทางรอดของ
ชีวติ ด้วยวถิ ีธรรมชาติ “เลี้ยงดิน ให้ดินเลี้ยงพืช ให้พืชเลี้ยงเรา” หลักกสิกรรมธรรมชาติ คือคาตอบการหยุดยั้ง
การสูญเสียความหลากหลายทางชวี ภาพในดิน

บัญชีรบั จ่าย ข้อมูลที่ได้รบั จากการทาบัญชีครวั เรอื น จะช่วยให้เราสามารถวางแผนการใชจ้ า่ ยเงนิ ในเดือนถัดไปได้
การรูจ้ ักวางแผนการใช้จ่ายเงนิ จะช่วยให้สถานการณ์การเงนิ ของครอบครัวดีขึ้น และทาให้เรามองเห็นหนทาง
ในการนาขอ้ มลู บัญชคี รวั เรอื นไปประยกุ ต์ในการแก้ไข ปัญหาหนสี้ ินของครอบครวั ได้

ขายขยะแลกทอง ช่วยลดมลภาวะ นาขยะมาแปรรูป ด้วยหลัก 3R (Reduce Reuse Recycle) “ใช้น้อย ใช้ซ้า
นากลับมาใชใ้ หม่” ส่งเสรมิ ให้ทุกครวั เรอื นมีการจัดการคัดแยกขยะ เรยี นรูร้ ว่ มกันในหมู่บ้าน เพื่อนาไปสู่การบรหิ าร
จัดการคัดแยกขยะอย่างยั่งยืน ตั้งแต่ต้ นทางมีการทาธนาคารขยะประชารฐั และนาเงนิ ท่ีได้มาจัดตั้งสวัสดิการ
"เพื่อนชว่ ยเพื่อน" สวัสดิการท่ีชว่ ยดูแลคุณภาพชวี ติ ของสมาชกิ ทุกครวั เรอื นในชุมชนในยามเสียชวี ติ ส่วนขยะเปียก
มกี ารทาเป็นปุย๋ อินทรยี จ์ ากขยะเพอ่ื ลดต้นทนุ ด้านการผลิต “ถังขยะเปียก ลดโลกรอ้ น” ประจาครวั เรอื น ซงึ่ เปน็ สารบารุง
ดินทห่ี มักในถังขยะเปยี กครวั เรอื น นาไปใชป้ ระโยชนใ์ นแปลงผัก

ของเก่าเล่าอดีต เก็บรกั ษาทรพั ย์สมบัติหรอื สิ่งของที่บ่งบอกถึงอัตลักษณ์ของชุมชน รวมถึงการจัดทาศูนย์มรดก
ความทรงจาทางวัฒนธรรม ความรุง่ เรอื งและความมีอารยะเป็นสัญลักษณ์ที่ใชเ้ พ่ือตระหนักถึงความเป็นชาติท่ีผู้คน
จะจนิ ตนาการถึงความเป็นทอ้ งถิน่

ผ้าป่าอาชีพ การแบ่งปันความรู้ ด้านลดรายจ่าย เพิ่มรายได้ เพื่อมาเรยี นรูร้ ว่ มกัน ไม่ใช่การอบรมหรอื ฝึกอาชีพ
แต่เป็นการแลกเปลีย่ น แบง่ ปันเพ่อื เรยี นให้รู้ ดูให้จา สามารถนาไปใชไ้ ด้จรงิ เป็นการจุดประกายในกระบวนการตัดสินใจ
สรา้ งความรใู้ หมจ่ ากฐานความรอู้ าชพี เก่า

ปิดไฟประหยัด รอ้ ยดวงใจลดใชพ้ ลังงาน การอนุรกั ษ์พลังงานและสงิ่ แวดล้อมในชวี ติ ประจาวันใ้ห้เป็นวถิ ี

ตลาดนัด 9 ทิศ หลักการคือตลาดนัดชุมชน ขายได้ทุกทิศทาง เสมือนหนึ่ง Platform สถานีตลาดนั่นเอง
ทศิ ท่ี 9 หมายถึงทศิ ทางเทคโนโลยี ระบบเครอื ข่ายออนไลน์ ขายได้ทัง้ หมด ตามกลยทุ ธนักบรหิ ารจดั การตลาด

ห น้ า | ๑๓

แผนปฏิบัติการศูนยผ์ ู้นาจติ อาสาพัฒนาชุมชน

กิจกรรมในวันสาคัญ 3 กิจกรรม (วนั พัฒนาของกรมการพัฒนาชุมชน เชน่ วันพ่อ
แห่งชาติ 5 ธนั วาคม วนั รวมพลงั ผนู้ า อช./อช. 28 มกราคม วนั สตรสี ากล วันท่ี 8
มีนาคม ของทกุ ปี เปน็ ต้น )

ท่ี กิจกรรม ว/ด/ป กลุ่มเป้าหมาย สถานที่ ผู้รบั ผิดชอบ

กิจกรรมตามบรบิ ทพื้นท่ี อย่างน้อย 3 กิจกรรม (ตามปฏทิ นิ ฤดูกาล/ปฏิทนิ ชุมชน)

ท่ี กิจกรรม ว/ด/ป กลุ่มเป้าหมาย สถานที่ ผู้รบั ผิดชอบ

Timeline โครงกำรเสรมิ สรำ้ งแ

Motto “๑ หมบู่ ้ำนสำมำรถดแู ลไดท้ ้งั
ดว้ ยหลกั ปรชั ญำขอ

ห น้ า | ๑๔

และพัฒนำผนู้ ำกำรเปลยี่ นแปลง

งตำบล สร้ำงควำมมน่ั คงทำงดำ้ นอำหำร
องเศรษฐกจิ พอเพียง”



ห น้ า | ๑๕

ห น้ า | ๑๖

ตัวชวี้ ัดความสาเรจ็

ผลผลิต
1) จานวนผ้นู าการเปลย่ี นแปลง ได้รบั การพัฒนาทกั ษะ และทศั นคติ จานวน 1,900 คน
2) รอ้ ยละ 75 ของผนู้ าการเปลย่ี นแปลง ได้รบั การพฒั นาทกั ษะ และทศั นคติ

สามารถขบั เคลื่อนศูนยผ์ ู้นาจติ อาสาพฒั นาชุมชนตามภารกจิ
ผลลัพธ์
ผู้นาการเปล่ียนแปลง สามารถพัฒนาศูนย์ผู้นาจิตอาสาพัฒนาชุมชน

บูรณาการงาน และเป็นแกนหลกั ในการบรหิ ารจดั การชุมชนให้เขม้ แขง็ อยา่ งย่ังยนื ได้
ผลกระทบ
ศูนย์ผู้นาจิตอาสาพัฒนาชุมชม มีขีดความสามารถในการสร้างพลังการ

เปลยี่ นแปลงในชุมชน

เกณฑก์ ารประเมนิ

ระดับคะแนน ระดับข้ันตอนความสาเรจ็

1 ประ ชุ มเชิงปฏิ บัติ การ ทีมขับเคล่ื อนศู นย์ผู้นาจิตอาสาพั ฒนาชุ มชน
2 76 แห่ง 1,900 คน
3 มีฐานข้อมูล ผู้นาการเปลี่ยนแปลงขับเคล่ือนศูนย์ผู้นาจติ อาสาพัฒนาชุมชน
4 1,900 คน
5 จัดทาแผนขับเคลื่อนศู นย์ผู้ นาจิตอาสา 76 แผน และจัดกิ จกรรม
แลกเปลี่ยนเรยี นรูแ้ ละพัฒนาชุมชนไม่น้อยกว่า 6 กิจกรรม/ศูนย์
จดั ระดับคัดเลือกทีมขับเคลื่อนศูนย์ผู้นาจติ อาสาพัฒนาชุมชน 18 เขตตรวจ
ราชการ และ เชดิ ชูเกียรติ

ถอดบทเรยี นและประชาสัมพนั ธค์ วามสาเรจ็

ห น้ า | ๑๗

ตัวบ่งชค้ี วามสาเรจ็

ประเ มิน คร้ังที่ 1 ทีมขับเคลื่อนศู นย์ผู้นาจิตอาส าพั ฒนา ชุ ม ชน
ดาเนินการนาเสนอกิจกรรมเด่นแลกเปลี่ยนเรยี นรูแ้ ละพัฒนาชุมชนไม่
น้อยกว่า 6 กิจกรรม/ศูนย์ผู้นาจติ อาสาพัฒนาชุมชน/ปี (Show Case)

ประเมินครง้ั ท่ี 2 ทีมขับเคล่ือนศูนย์ผู้นาจติ อาสาพัฒนาชุมชนเตรยี ม
ความพรอ้ ม (กิจกรรม/คลิปนาเสนอ/ภาพทรงพลัง/ส่ืออุปกรณ์ ฯลฯ)
ท่ีจะให้คณะกรรมการได้ประเมิน 18 ศูนย์ผู้นาจติ อาสาพัฒนาชุมชนดีเด่น
ต้นแบบแห่งความดีงาม ขยายผลสู่ตาบลและอาเภอต่อไป

“เราจะมองเห็น
แจม่ ชดั ด้วยหัวใจ
เทา่ นั้น สิง่ สาคัญ
นั้นไม่อาจเห็นได้

ด้วยดวงตา”

ทม่ี า : คาคมจาก วรรณกรรม The Little Prince

ห น้ า | ๑๘

ภำคผนวก

ห น้ า | ๑๙

พิธเี ปิดศูนย์ผู้นาจิตอาสาพัฒนาชุมชน ส่วนกลางและส่วนภูมิภาค เฉลิมพระเกียรติและถวายเป็น
พระราชกุศล พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาธบิ ดีศรสี ินทรมหาวชิราลงกรณ พระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว
รชั กาลที่ 10 เนื่องในโอกาสเฉลิมพระชนมพรรษา ในวันที่ 28 กรกฎาคม 2565

เมื่อวันท่ี 1 ต.ค.64 เวลา 13.30 น. ท่ีห้องประชุม 3003 ช้ัน 3 กรมการพัฒนาชุมชน อาคารรฐั
ประศาสนภักดี ศูนย์ราชการเฉลิมพระเกียรติ 80 พรรษา ถ.แจ้งวัฒนะ กทม. นายสุทธิพงษ์ จุลเจรญิ
ปลัดกระทรวงมหาดไทย เป็นประธานพิธเี ปิดศูนย์ผู้นาจิตอาสาพัฒนาชุมชน ส่วนกลางและส่วนภูมิภาค
เฉลิมพระเกียรติและถวายเป็นพระราชกุศล พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธบิ ดีศรสี ินทรมหาวชริ าลงกรณ
พระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว รชั กาลที่ 10 เน่ืองในโอกาสเฉลิมพระชนมพรรษา ในวันที่ 28 กรกฎาคม 2565
โดยมี นายสมคิด จันทมฤก อธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ศศิธร จันทม ฤก
ประธานชมรมแม่บ้านกรมการพัฒนาชุมชน ผู้บรหิ ารกรมการพัฒนาชุมชน และเจ้าหน้าท่ีที่เก่ียวข้อง
ร่วมพิธี โดยเป็นการประกอบพิธีผ่านระบบ Video Conference ไปยังทุกจังหวัดทั่วประเทศ โดยมี
ผู้ว่าราชการจงั หวัด พัฒนาการจงั หวัด และผู้นาจติ อาสาพัฒนาชุมชนท่ัวประเทศ รว่ มในพิธี

ห น้ า | ๒๐

อธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน Kick off โครงการเสรมิ สรา้ งและพัฒนาผู้นาการเปล่ียนแปลง
ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2565

วันท่ี 19 มกราคม 2565 นายสมคิด จันทมฤก อธบิ ดีกรมการพัฒนาชุมชน เป็นประธานพิธเี ปิด
Kick off โครงการเสรมิ สรา้ งและพัฒนาผู้นาการเปลี่ยนแปลง ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2565 เพ่ือเป็น
ก า ร ม อ บ น โ ย บ า ย แ ล ะ แ น ว ท า ง ก า ร ด า เ นิ นง า น ให้ กั บ ห น่ ว ย ง า น ใ น สั ง กั ด ก ร ม ก า ร พั ฒ น า ชุ ม ช น ทุ ก ร ะ ดั บ
ทง้ั ส่วนกลางและส่วนภูมิภาคได้ขับเคล่ือนการดาเนินงานโครงการเสรมิ สรา้ งและพฒั นาผู้นาการเปลี่ยนแปลง
ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2565 เพ่ิมขีดความสามารถของทีมผู้นาการเปลี่ยนแปลง ในการสรา้ งการพัฒนา
ชุมชนท่ีย่ังยืน และสรา้ งพลังชุมชนของผู้นาการเปล่ียนแปลงด้วยการขับเคลื่อนศูนย์ผู้นาจติ อาสาพัฒนาชุมชน
ในการพัฒนาคุณภาพชวี ติ ประชาชนด้านการสรา้ งความมั่นคงทางอาหาร รองรบั ในสถานการณ์การระบาด
ของโรคติดเชื้อไวรสั โคโรนา 2019 (โควดิ - 19) ที่ส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจฐานรากในปัจจุบัน โดยมี
การขยายการทางานจาก 1 หมู่บ้านสามารถดูแลได้ท้ังตาบล สรา้ งความม่ันคงทางอาหาร ด้วยหลักปรชั ญา
ของเศรษฐกิจพอเพียง โดยผู้นาต้องทาก่อน ขยายผลต่อเน่ือง 1:1 นาไปสู่การต้ังศูนย์แบ่งปัน 76 จงั หวัด
และศูนยเ์ รยี นรชู้ ุมชนต้นแบบ 76 จงั หวดั เพื่อสรา้ งความม่ันคงของชุมชน โดยบทบาทผู้นาจติ อาสาพัฒนาชุมชน
จะเป็นกรอบการเปลี่ยนแปลง สรา้ งเครอื ข่ายในระดับพ้ืนท่ีให้เข้มแข็ง รว่ มกันเป็นจติ อาสาในการชว่ ยเหลือ
ชุมชนในระดับพ้ืนท่ี สามารถแบ่งปันทรัพยากร เป็นพื้นท่ีต้นแบบการเรยี นรู้ดูงาน ณ ห้องประชุม
War Room ชน้ั 5 กรมการพัฒนาชุมชน

ห น้ า | ๒๑

ประชุมเตรยี มความพรอ้ มทมี งานสถาบันการพฒั นาชุมชน

ประชุมสรา้ งความเขา้ ใจรว่ มกันในการขบั เคลอื่ นศูนย์ผนู้ าจติ อาสาพฒั นาชุมชน

ห น้ า | ๒๒

ประชุมแลกเปล่ยี นเพอื่ แสดงความคิดเห็นการจดั ทาคู่มอื ผ้นู าจติ อาสาพัฒนา
ชุมชน โดย คณะทางานสนบั สนุนผู้นาจติ อาสาพฒั นาชุมชน

ห น้ า | ๒๓

แบบเสนอโครงการ ขอรบั การสนับสนนุ การดาเนินงาน
ตามโครงการเสรมิ สรา้ งและพัฒนาผู้นาการเปลี่ยนแปลง ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2565
ประเภทงบดาเนินงาน กรณี ได้รบั การคัดเลือกเป็นศูนย์ผู้นาจติ อาสาพัฒนาชุมชน
 ระดับดีเด่น จะได้รบั การจดั สรรงบประมาณ (กรมการพัฒนาชุมชนจะดาเนินการแจง้ งบประมาณอีกครงั้ )
ศูนย์ผู้นาจติ อาสาพัฒนาชุมชน....................................................จงั หวัด........................................

**************************

1. ชอ่ื โครงการ ..............................................................................................................................................................
๒. หลักการเหตุผล

๓. วตั ถุประสงค์
3.1
3.2
3.3

๔. กลุ่มเปา้ หมาย ............................................................................................................................................................
๕. กระบวนการ/วธิ ดี าเนินการ (จะนาเงนิ ไปทาอะไรบ้าง ใชว้ ธิ กี ารทาอยา่ งไร)
(หมายเหตุ : กรณีแบบฟอรม์ ไม่เพียงพอสาหรบั การเขียนรายละเอียด สามารถใชก้ ระดาษเขียนเพิ่มเติมได้)

ผู้รบั ผิดชอบ

ท่ี กิจกรรม รปู แบบ/วธิ กี าร จานวน งบประมาณ
(บาท)

รวม .............. รวมทงั้ สิ้น ……………………………………… บาท
กิจกรรม

ห น้ า | ๒๔

๖. งบประมาณ กรมการพฒั นาชุมชนแจง้ จดั สรร

๗. ระยะเวลาดาเนินการ ภายใน เดือนมถิ นุ ายน – กรกฎาคม พ.ศ.๒๕๖5

๘. สถานทด่ี าเนินการ .............................................................................................................................................................................
๙. ผลทค่ี าดวา่ จะได้รบั ..............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................................

10. ตัวชว้ี ดั ผลสาเรจ็ ของโครงการ (ผลผลิต ผลลัพธ)์

............................................................................................................................................................................................................................

รายละเอียดงบประมาณแนบท้ายโครงการ (งบดาเนินงาน)
ชอ่ื โครงการ .....................................................................................................................................................................................................

ที่ รายการ จานวน ราคาต่อหน่วย รวมเป็นเงนิ

หน่วย (บาท) (บาท)

ตัวอักษร : รวมทั้งสิ้น

ลงชอื่ .................................................... ผู้เสนอโครงการ
(........................................................)

ตาแหนง่ .................................................. (ประธานศูนยผ์ ู้นาจติ อาสาพฒั นาชุมชน)
ลงชอ่ื .................................................... ผู้เห็นชอบโครงการ
(........................................................)

ตาแหนง่ .................................................. (พัฒนาการจงั หวดั )
ลงชอื่ .................................................... ผู้อนมุ ัติโครงการ
(........................................................)

ตาแหนง่ .................................................. (ผู้ว่าราชการจงั หวัด)

ห น้ า | ๒๕

หมายเหตุ

แนวคิด การสรา้ งการเรยี นรูเ้ ชงิ รุกแบบรวมพลงั ด้วยการให้ผูน้ าชุมชน/สมาชกิ ในชุมชนรบั รถู้ ึงปญั หาและ
สถานการณ์ปัญหาในปัจจุบนั เพอื่ นาไปสู่การถ่ายทอดทกั ษะอาชพี ตามความถนัดของปราชญช์ ุมชนให้กับคนใน
ชุมชนหรอื ผู้สนใจ ใหส้ ามารถสรา้ งอาชพี ด้วยกระบวนการเรยี นรู้ 5 ขน้ั ตอน

1) รปู้ ัญหา : เขา้ ใจสถานการณ์ / เข้าใจตนเอง

2) แสวงหาความรู้ : เตรยี มสื่อ อุปกรณ์ เตรยี มผนู้ าฯ

3) สรา้ งองค์ความรู้ : เตรยี มหลกั สูตรอาชพี /ตามความถนัด

4) ถ่ายทอดองค์ความรู้ : ผ่านผู้นาจติ อาสาพฒั นาชมุ ชน

5) การตอบแทนสงั คมด้วยจติ อาสา : เปน็ ตัวแทนผู้นาการเปลี่ยนแปลงขบั เคลื่อนจติ อาสาพัฒนา
ชมุ ชนด้วยการสรา้ งความมั่นคงทางด้านอาหาร

ความเป็นมา : 1. สถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโควดิ -2019 ส่งผลกระทบให้เกิด
วกิ ฤตทางเศรษฐกิจ

2. การน้อมนาแนวพระราชดารขิ องสมเด็จพระกนิษฐาธริ าชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรตั นราชสุดาฯ
สยามบรมราชกุมาร ี ในการปลูกพชื ผัก สวนครวั ปลกู สมุนไพร เลย้ี งสัตว์ เปน็ ต้น เปน็ การลดรายจา่ ย และสรา้ งรายได้

ภายใต้คติพจน์ (Motto) ว่า “1 หมู่บ้าน สามารถดูแลได้ทั้งตาบล สรา้ งความม่ันคงทางด้านอาหาร ด้วยหลัก
ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง” ซงึ่ ความสาเรจ็ ของ โครงการเสรมิ สรา้ งและพัฒนาผู้นาการเปล่ียนแปลง มาจาก
พวกเราทุกคน

เอกสารประกอบการขอรบั การสนับสนุน
(1) แบบเสนอโครงการฯ
(2) สาเนาบนั ทึกการประชมุ พรอ้ มรายชอื่ ผู้เชา้ รว่ มการประชมุ และภาพถ่ายการประชุม
(3) แบบอ่นื ๆ ตามท่ี จงั หวดั ,กรมการพัฒนาชมุ ชนกาหนด

หลักเกณฑ์พ้ืนฐานในการขอรบั การสนับสนุน
(1) เปน็ โครงการทีใ่ ชจ้ า่ ย เป็นลักษณะงบดาเนินงาน
(2) เป็นโครงการทตี่ อบสนอง ต่อประเด็นการสรา้ งความมัน่ คงทางด้านอาหาร และหลักปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง
(3) ไมเ่ ป็นโครงการประเภทเงนิ ทนุ หมนุ เวยี น
(4) กรณีเปน็ โครงการทบ่ี ูรณาการรว่ มกับหนว่ ยงานอ่นื ต้องระบุรายการและแหล่งทมี่ าของงบประมาณให้ชดั เจน
(5) เปน็ โครงการท่ไี ม่ก่อให้เกิดความเสียหายต่อสิง่ แวดลอ้ มในชุมชน หรอื ต่อความสงบเรยี บรอ้ ยของประชาชน

สามารถติดต่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ท่ี ไลน์กลุ่ม ผู้นาการเปล่ียนแปลง ปี 2565

ห น้ า | ๒๖

ชอื่ หนงั สือ ค่มู ือผู้นาจติ อาสาพัฒนาชุมชน

ผู้สนับสนุน กรมการพัฒนาชุมชน โดย สถาบันการพัฒนาชุมชน

ทป่ี รกึ ษา นายสมคิด จนั ทมฤก อธบิ ดีกรมการพัฒนาชุมชน

นายนิวัติ น้อยผาง รองอธบิ ดีกรมการพัฒนาชุมชน

นายสุรศักดิ์ อักษรกุล รองอธบิ ดีกรมการพัฒนาชุมชน

นายวฑิ ูรย์ นวลนกุ ูล รองอธบิ ดีกรมการพัฒนาชุมชน

นายธนวัฒน์ ป่ นิ แก้ว ผู้อานวยการสถาบนั การพัฒนาชุมชน

คณะผู้จดั ทา

ภาคประชาชน นายสุนทร แววมะบุตร ประธานศูนยผ์ ู้นาจติ อาสาพัฒนาชุมชนฯ

อาเภอบา้ นแพรก จงั หวดั พระนครศรอี ยุธยา

นายอักขราพัชร ลายตลับ ผู้นาต้นแบบทฤษฎีใหม่ประยุกต์ โคก หนอง นา โมเดล

ตาบลศรพี ราน อาเภอแสวงหา จงั หวัดอ่างทอง

นายอดุลย์ วเิ ชยี รชยั ประธานศูนยผ์ ู้นาจติ อาสาพัฒนาชุมชนฯ

อาเภอคลองหลวง จงั หวัดปทมุ ธานี

จติ อาสา 904 ภาควชิ าการ และทอ้ งถิ่น

นายสิทธชิ ยั สวสั ดิ์แสน รองผู้ว่าราชการจงั หวดั นครนายก

พ.ท. พิษณุ ทศั แก้ว ฝ่ายเสนาธกิ าร โรงเรยี นจติ อาสาพระราชทาน

ดร.อนุรกั ษ์ เมฆพะโยม อาจารยม์ หาวทิ ยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลสุวรรณภูมิ

นางปุณยนชุ ศาสตรส์ มัย หัวหน้าฝ่ายบรหิ ารงานทัว่ ไป เทศบาลตาบลบางโขมด

ภาคราชการ นายทนิ กร บุญเงนิ พัฒนาการจงั หวัดอ่างทอง

นายดารงค์ มากระจนั พัฒนาการจงั หวดั ประจวบคีรขี ันธ์

นางวรรณา ล่ิมพานิชย์ นักวชิ าการพัฒนาชุมชนเชย่ี วชาญ

นางประภา ปานนิตยกุล ผู้อานวยการศูนย์ศึกษาและพัฒนาชุมชนนครนายก

นายถาวร เทพสุวรรณ ผู้อานวยการกลุ่มงานยุทธศาสตรก์ ารพัฒนาชุมชน

(สพจ.นครนายก)

นายสมจติ ร สังข์ชม นักวชิ าการพฒั นาชุมชนชานาญการ (สพจ.สระแก้ว)

นางพิมพช์ นา พิชาพันธโ์ ภคิน นักวชิ าการพฒั นาชุมชนชานาญการ (สสช.)

นายปภาวนิ เมืองแสน นักวชิ าการพฒั นาชุมชนปฏิบัติการ (สพจ.นครราชสีมา)

ผู้จดั ทา ตรวจสอบ และเรยี บเรยี ง

นางปารชิ าติ สุรบัณฑิตวงศ์ ผู้อานวยการศูนยว์ ทิ ยบรกิ าร

นายสุรยิ น สุวรรณโคตร นักทรพั ยากรบุคคลชานาญการ(ผู้ชว่ ยฯ)

นางสาวศรอุษา ฉิมเพช็ ร นักจดั การงานทว่ั ไปปฏิบัติการ

นางสาวธดิ ารตั น์ คาพันธ์ นักวชิ าการพัฒนาชุมชนปฏิบัติการ

นางสาวนันทภัค ปญั ญาภา นิสิตมหาวทิ ยาลัยเกษตรศาสตร์

ฝา่ ยสื่อมีเดีย / พิมพ์

นายวรดนัย เต็กสุวรรณ์ นักวชิ าการพฒั นาชุมชนปฏิบัติการ

ปที ่พี ิมพ์ 2565

ห น้ า | ๒๗

โครงกำรเสริมสร้ำงและพั ฒนำผู้นำกำรเปล่ียนแปลง
ประจำปงี บประมำณ พ.ศ. ๒๕๖๕
แร

เอกสำรโครงกำรเพ่ิ มเตมิ FB : ปดิ หมู่บำ้ นสำมเดอื น พวกเรำอยู่ได้ FB : 108 อำชพี แก้จน

ศูนย์รำชกำรเฉลิมพระเกียรติฯ อำคำรรัฐประศำสนภักดี (อำคำร B) ช้ัน ๕
ถนนแจง้ วฒั นะ หลักสี่ กทม.๑๐๒๑๐ โทร. ๐๒ ๑๔๑ ๖๒๔๖

อเี มล : [email protected]