แนวทางการสร้างสัมมาชีพ 2562

แนวทางการสรา้ งสมั มาชีพชมุ ชน ปี ๒๕๖๒

แบบฟอร์มทะเบียนข้อมลู กลมุ่ อาชีพท่จี ดั ตัง้ ขึน้ ตามแนวทางสมั มาชพี ชมุ ชน

จงั หวัด .................................

จานวนกล่มุ อาชีพ.........กลมุ่

วนั ที่ ระบุอาชพี /ผลติ ภณั ฑต์ ามกลุม่ หมาย
ชอ่ื เดอื นปที ่ี เบอร์ เหตุ
ท่ี กล่มุ หมบู่ า้ น ตาบล อาเภอ โทรศัพท์ ภาค การแปรรปู การ อนื่ ๆ
จด การเกษตร (OTOP/SME) ท่องเท่ียว
ทะเบียน ชุมชน

ลงชอ่ื ……………………………………………………..พฒั นากรประจาตาบล
(.............................................................)

วัน................เดอื น.......................พ.ศ. ..............

แบบฟอร์มแผนปฏบิ ตั กิ ารสรา้ งสัมมาชพี ชุมชน
บา้ น................................หมู่ท.่ี .............................. ตาบล..........................

อาเภอ..................................จงั หวดั .......................

ขั้นตอน/ ผลท่ี
วิธีการ
โครงการ/กจิ กรรม วัตถปุ ระสงค์ ดาเนนิ งาน กลุ่มเป้าหมาย สถานที่ ระยะเวลา งบประมาณ คาด ผรู้ บั ผิดชอบ
ดาเนนิ การ ดาเนนิ การ วา่ จะ

ได้รบั

หมายเหตุ : ใช้จดั ทาตามโครงการเตรียมความพร้อมทมี วิทยากรสมั มาชพี ชุมชน
47

กรมการพัฒนาชมุ ชน กระทรวงมหาดไทย

หลักเกณฑก์ ารประเมินครวั เรอื นสัมมาชีพชุมชนตัวอย่าง
ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 256๒
*****************************

หลกั เกณฑก์ ารประเมนิ ครวั เรอื นสมั มาชีพชมุ ชนตวั อย่าง 3 มี 2 ไม่

3 มี

1. มสี ัมมาชพี
1.1 ครัวเรือนประสบผลสาเร็จในการประกอบสมั มาชีพสามารถเปน็ แบบอย่างได้
1.2 ครัวเรือนมีการจดั ทาบัญชคี รวั เรอื น
1.3 ครวั เรอื นมีการออม

2. มคี วามสัมพันธท์ ด่ี ี
2.1 สมาชกิ ในครัวเรอื นมีวถิ ชี ีวิตประชาธิปไตยและทากิจกรรมรว่ มกนั อย่างสมา่ เสมอ
2.2 สมาชกิ ในครวั เรือนไมม่ ีการใชค้ วามรุนแรง
2.3 สมาชิกในครวั เรือนเป็นสมาชิกกลุ่ม องค์กร ในชุมชนอย่างน้อย 1 กลุ่ม/องคก์ ร

3. มสี ภาพแวดล้อมเหมาะสม
3.1 มปี า้ ยครวั เรือนและจดั ระเบยี บบ้านใหส้ ะอาดถกู สุขลกั ษณะ
3.2 มีการบรหิ ารจดั การขยะอย่างเหมาะสมไม่เป็นมลพษิ ตอ่ สิ่งแวดลอ้ ม
3.3 มสี ว่ นรว่ มในกจิ กรรมอนรุ กั ษ์ทรพั ยากรธรรมชาติและสง่ิ แวดล้อมหรอื สาธารณประโยชน์

2 ไม่

1. ไม่ติดยาเสพติด
- สมาชิกในครวั เรอื นไมเ่ กี่ยวขอ้ งกบั ยาเสพตดิ และอบายมุขอื่น ๆ

2. ไมม่ ีหน้นี อกระบบ
- สมาชกิ ในครัวเรอื นไมม่ กี ารกยู้ มื เงินนอกระบบและไมม่ ีหนี้สนิ ล้นพน้ ตวั

เง่ือนไข
1. พจิ ารณาคัดเลอื กจากครวั เรอื นสัมมาชพี ชุมชนในหมู่บา้ นเป้าหมายสมั มาชีพชุมชน
ปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๒ (จานวน ๑๔,๐๐๐ หมบู่ า้ น) ทผ่ี า่ นการฝึกอบรมอาชพี
ในกิจกรรมสรา้ งสมั มาชพี ชุมชนระดับหมบู่ ้าน
2. ครวั เรือนสมั มาชพี ชมุ ชนต้องมสี ตรเี ป็นผู้มบี ทบาทในการประกอบอาชีพดว้ ย

48

แนวทางการสรา้ งสัมมาชพี ชมุ ชน ปี ๒๕๖๒

เกณฑผ์ า่ นการประเมนิ
- ครวั เรือนสมั มาชีพชมุ ชนตวั อย่าง ตอ้ งผ่านเกณฑก์ ารประเมินทงั้ 3 มี 2 ไม่ ครบทุกข้อ

ผปู้ ระเมินและวธิ กี ารประเมนิ

1. ระดับอาเภอ
- คณะกรรมการพัฒนาสตรีอาเภอ (กพสอ.) สนับสนุนการพัฒนาอาชีพของครัวเรือนสัมมาชีพ

ชมุ ชน และเป็นแกนหลกั ในการคดั เลอื กครัวเรอื นสมั มาชีพชุมชนตัวอย่าง
- สานักงานพัฒนาชุมชนอาเภอ ร่วมกับคณะกรรมการพัฒนาสตรีอาเภอ (กพสอ.) พิจารณา

คดั เลือกครัวเรอื นสัมมาชีพชมุ ชนตัวอย่างตามเกณฑก์ ารประเมนิ อาเภอละ 1 ครัวเรอื น
- สานกั งานพฒั นาชมุ ชนอาเภอ สรปุ ผลการคัดเลือกและรายงานจังหวัด

2. ระดบั จังหวัด
- คณะกรรมการพัฒนาสตรีจังหวัด (กพสจ.) สนับสนุนการพัฒนาอาชีพของครัวเรือน

สมั มาชีพชุมชน และเป็นแกนหลักในการคัดเลอื กครัวเรอื นสมั มาชีพชุมชนตวั อยา่ ง
- สานกั งานพฒั นาชมุ ชนจังหวดั ร่วมกบั คณะกรรมการพฒั นาสตรจี ังหวัด (กพสจ.) พิจารณา

คัดเลือกครัวเรือนสัมมาชีพชุมชนตัวอย่างตามเกณฑ์การประเมิน จังหวัดละ 1 ครัวเรือน
ส่งเสริมและสนับสนุนการประกอบอาชีพแก่ครัวเรือนสัมมาชีพชุมชนตัวอย่าง จังหวัดละ
5,000 บาท

- สานักงานพัฒนาชุมชนจงั หวดั และคณะกรรมการพฒั นาสตรจี ังหวดั จดั สง่ ข้อมลู ครวั เรือน
สั ม ม า ชี พ ชุ ม ช น ตั ว อ ย่ า ง ข อ ง จั ง ห วั ด ใ ห้ ส า นั ก ง า น พั ฒ น า ชุ ม ช น จั ง ห วั ด ท่ี เ ป็ น ที่ ตั้ ง ข อ ง
คณะกรรมการพัฒนาสตรีภาค (กพสภ.) เพื่อคัดเลือกเป็นครัวเรือนสัมมาชีพชุมชนตัวอย่าง
ระดับภาค ๆ ละ 3 ครวั เรอื น ภายในเดือนพฤษภาคม 2562

3. ระดับภาค
- คณะกรรมการพัฒนาสตรีภาค ติดตามสนับสนุนคณะกรรมการพัฒนาสตรีจังหวัดในการ

สง่ เสริมครวั เรอื นสมั มาชพี ชุมชน และการคดั เลือกครวั เรอื นสมั มาชพี ชุมชนตวั อย่าง
- สานักงานพัฒนาชุมชนจังหวัดท่ีตั้งภาค ร่วมกับคณะกรรมการพัฒนาสตรีภาค พิจารณา

คัดเลือกครัวเรือนสัมมาชีพชุมชนตัวอย่างระดับภาค ๆ ละ 3 ครัวเรือน เพื่อเข้ารับโล่รางวัล
ในสว่ นกลาง

- สานกั งานพัฒนาชมุ ชนจงั หวัดท่ตี ้งั ภาค สรุปผลการดาเนนิ งานเพ่อื เผยแพร่ประชาสัมพันธ์
และรายงานผลพร้อมข้อมูลและภาพถ่ายกิจกรรมครัวเรือนสัมมาชีพชุมชนตัวอย่าง ส่งกรมฯ
ภายในเดอื นมถิ นุ ายน 2562

49

กรมการพฒั นาชุมชน กระทรวงมหาดไทย

แบบประเมนิ ครัวเรอื นสมั มาชีพชมุ ชนตัวอยา่ ง ปี 256๒

1. ขอ้ มลู ครัวเรอื นสมั มาชีพชมุ ชนตวั อย่าง
ชื่อ................................................................นามสกลุ .............................................................
เพศ.......................อาย.ุ ........................ปี

ทอ่ี ย่ปู ัจจบุ ัน เลขท่ี.........ซอย..................ถนน.........................หมทู่ ี.่ ...........ตาบล...................
อาเภอ...............................จงั หวัด.............................................โทรศัพท์................................
อาชพี .................จานวนบคุ คลในครวั เรอื น.............คน กลมุ่ /องคก์ รท่เี ปน็ สมาชกิ ..................

ดา้ นการประเมนิ เกณฑก์ ารประเมนิ (ตวั ชี้วดั ) ผลการประเมนิ
1. มีสมั มาชพี  ผ่าน  ไม่ผา่ น
1.1 ครวั เรือนประสบผลสาเร็จในการประกอบ
2. มี สมั มาชีพสามารถเป็นแบบอย่างได้  ผา่ น  ไม่ผ่าน
ความสมั พนั ธท์ ดี่ ี  ผ่าน  ไม่ผ่าน
1.2 ครวั เรือนมีการจัดทาบัญชีครวั เรือน  ผ่าน  ไม่ผ่าน
3. มี 1.3 ครัวเรือนมกี ารออม
สภาพแวดล้อม  ผา่ น  ไม่ผ่าน
เหมาะสม 2.1 สมาชกิ ในครัวเรือนมวี ิถีชวี ิต ประชาธปิ ไตย  ผ่าน  ไม่ผ่าน
และทากิจกรรมรว่ มกันอย่างสม่าเสมอ  ผ่าน  ไมผ่ ่าน
4. ไม่ตดิ ยา
เสพตดิ 2.2 สมาชกิ ในครัวเรอื นไม่มีการใช้ความรนุ แรง  ผา่ น  ไม่ผ่าน
5. ไม่มีหนี้ 2.3 สมาชิกในครัวเรอื นเป็นสมาชกิ กลมุ่ องค์กร
นอกระบบ  ผา่ น  ไมผ่ ่าน
ในชุมชนอย่างนอ้ ย 1 กลมุ่ /องค์กร
 ผา่ น
3.1 มปี ้ายครัวเรือนและจัดระเบียบบ้านให้  ไม่ผ่าน
สะอาดถูกสุขลักษณะ  ผา่ น
 ไม่ผ่าน
3.2 มีการบริหารจัดการขยะอย่างเหมาะสมไม่
เปน็ มลพิษตอ่ สง่ิ แวดลอ้ ม

3.3 มีส่วนร่วมในกจิ กรรมอนุรกั ษ์
ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมหรอื
สาธารณประโยชน์

สมาชิกในครวั เรอื นไมเ่ กยี่ วขอ้ งกบั ยาเสพตดิ และ
อบายมุขอนื่ ๆ

สมาชิกในครวั เรือนไม่มกี ารกู้ยืมเงินนอกระบบ และ
ไมม่ ีหน้ีสินล้นพ้นตัว

50

แนวทางการสรา้ งสมั มาชีพชุมชน ปี ๒๕๖๒

ผลการประเมินผา่ นจานวน...........................ด้าน .........................ตัวชว้ี ัด
(ครวั เรือนสมั มาชีพชุมชนตัวอย่าง ต้องผ่านเกณฑ์การประเมนิ ท้งั 3 มี 2 ไม่ ครบทกุ ขอ้ )

(ลงชอ่ื ).......................................................(ทมี สนบั สนุนฯ ระดบั จงั หวัด) (ลงช่อื ).......................................................(ทีมสนบั สนนุ ฯ ระดบั จงั หวัด)
(........................................................) (........................................................)

วัน.............เดือน...................พ.ศ. ................ วนั .............เดอื น...................พ.ศ. ................

(ลงชือ่ ).......................................................(ทมี สนบั สนุนฯ ระดบั จงั หวัด) (ลงช่ือ).......................................................(ทีมสนบั สนนุ ฯ ระดบั จงั หวดั )
(........................................................) (........................................................)
วนั .............เดอื น...................พ.ศ. ................
วนั .............เดอื น...................พ.ศ. ................

51

กรมการพฒั นาชมุ ชน กระทรวงมหาดไทย

แผนชุมชนระดับตาบล
ประจาปี พ.ศ. ........

ตาบล.......................
อาเภอ...............จงั หวดั ....................

52

แนวทางการสรา้ งสมั มาชีพชมุ ชน ปี ๒๕๖๒

แผนชุมชนระดับตาบล
ประจาปี พ.ศ. .........

คาอธิบายเพิ่มเติม – การลงวันท่ี/เดือน น้ันขอให้ลงวันท่ี
จัดประชาคมเพ่ือพิจารณาแผนชุมชนระดับตาบล แล้วมีมติ
เห็นชอบและรับรอง พร้อมประกาศใช้ กาหนดให้อยู่ในระหว่าง
เดือนมี.ค.-พ.ค. ของทุกปี (กรณีปี 2562 ให้อยู่ในภายใน
เดือนมกราคม) เสรจ็ แล้วลงลายมือของประธานศอช.ต.

ตาบล.......................
อาเภอ.................จงั หวดั .....................

คณะกรรมการศูนย์ประสานงานองค์การชุมชนตาบล.....................ได้ประชุม
พิจารณาแผนชมุ ชนระดับตาบล มมี ตเิ ห็นชอบและรบั รองแลว้

เมือ่ วันท่ี..........เดอื น.............................พ.ศ. ……..
(ลงชอื่ ) ................................................................

(...........................................................)
ประธานคณะกรรมการ

ศูนย์ประสานงานองคก์ ารชมุ ชนตาบล......

53

กรมการพฒั นาชุมชน กระทรวงมหาดไทย

คานา

การจัดแผนชุมชนระดับตาบลฉบับน้ี มีความสาคัญย่ิงต่อการส่งเสริมและสนับสนุน
ให้เกิดกระบวนการเรียนรู้และการจัดการตนเองของคนในตาบล ผ่านกลไกการมีส่วนร่วมจาก
ทุกภาคส่วนทุกหมบู่ ้านในตาบล โดยมีการค้นหา รวบรวมข้อมูลความรู้ และสร้างกระบวนการ
วิเคราะห์ปัญหา เพ่ือร่วมกันกาหนดทิศทางการพัฒนาหมู่บ้านเชื่อมโยงสู่ระดับตาบล
ท่ีสอดคล้องกับปัญหาและความต้องการท่ีแท้จริง สามารถแก้ไขปัญหาที่หมู่บ้านและตาบล
เผชิญร่วมกันอยู่ได้ รวมท้ังก่อเกิดการค้นหาศักยภาพจากทรัพยากรธรรมชาติ ฝีมือ ทักษะ
ของคนในตาบล เพ่ือแก้ไขปัญหาของตาบล ลดการพ่ึงพาจากภายนอก เพื่อให้ชุมชนเข้มแข็ง
และพึ่งตนเองได้

สาหรับกระบวนการทบทวน และปรับปรุงแผนชุมชนระดับตาบลของตาบล
......................................ได้ก่อเกิดจากกลไกของศูนย์ประสานงานองค์การชุมชนระดับตาบล
(ศอช.ต.) ท่ีเป็นการมีส่วนร่วมของผู้นากลุ่ม/องค์การ ผู้ใหญ่บ้าน กานัน และองค์กรปกครอง
ส่วนท้องถิ่นจากทุกหมู่บ้าน พร้อมท้ังการส่งเสริมและสนับสนุนจากส่วนราชการ/ภาคเอกชน
ท่ีเกี่ยวข้องภายใต้ทีมคณะทางาน เพื่อร่วมกันบูรณาการปัญหาและความต้องการ
จากทุกหมู่บ้านเช่ือมโยงสู่ตาบล ผ่านเวทีประชาคมตาบลท่ีสร้างกระบวนการเรียนรู้ร่วมกัน
จากข้อมูลที่ได้จากการจัดเก็บนามาการวิเคราะห์ข้อมูลจนไปสู่การกาหนดแผนงาน/โครงการ/
กิจกรรมที่ตอบสนองต่อปัญหาและความต้องการของหมู่บ้านเช่ือมโยงสู่ตาบล โดยกาหนด
ออกมา 3 กลุ่มโครงการ/กิจกรรม คือ โครงการ/กิจกรรมที่ดาเนินการได้เอง โครงการ/
กิจกรรมท่ีต้องดาเนินการร่วมกันกับหน่วยงานภายนอก และโครงการ/กิจกรรมท่ีต้องขอรับ
การสนับสนนุ จากภายนอก

ศูนย์ประสานงานองค์การชุมชนระดับตาบล .................หวังเป็นอย่างยิ่งว่า แผนชุมชน
ระดับตาบลเล่มนี้จะเป็นประโยชน์แก่หน่วยงานราชการ ภาคเอกชน ภาคประชาสังคม และ
ผู้ท่ีเก่ียวข้องได้นาไปใช้ในการ ประสานเช่ือมโยงสู่แผนพัฒนาองค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน และ
แผนพัฒนาอาเภอ จังหวัด/กลุ่มจังหวัด เพ่ือการแก้ไขปัญหา และตอบสนองความต้องการของ
หมู่บา้ น และตาบลไดอ้ ย่างทั่วถงึ และอันจะเปน็ ประโยชน์ต่อการพึ่งพาตนเองได้ของชมุ ชนต่อไป

คาอธิบายเพิ่มเติม – คานาที่ร่างขึ้นนี้ ศูนย์ประสานงานองค์การชมุ ชนระดบั ตาบล .................
ตาบลสามารถนาไปปรับ แกไ้ ขเพ่ือ เดือน................ พ.ศ. ..........
ความสอดคล้องกับตาบลได้ทง้ั นี้การลง
เดือนให้อยู่ระหวา่ งเดอื นมีนาคม-
พฤษภาคม ของทุกปี (กรณีปี 2562
ใหอ้ ยใู่ นภายในเดือนมกราคม)

54

แนวทางการสรา้ งสมั มาชีพชุมชน ปี ๒๕๖๒

สารบัญ

หนา้

สว่ นท่ี 1 ข้อมูลทั่วไปของตาบล

สว่ นที่ 2 การวิเคราะห์ขอ้ มลู

2.1 จดุ ออ่ น จดุ แขง็
2.2 โอกาส ภยั คกุ คาม
2.3 วสิ ัยทัศน์ (ทิศทางการพัฒนาตาบล)
2.4 ยุทธศาสตร์ กลยุทธ์

ส่วนท่ี 3 โครงการ/กิจกรรมการบูรณาการแผนชุมชนระดบั ตาบล

3.1 โครงการ/กิจกรรม เรียงตามลาดบั ความสาคญั
3.2 โครงการ/กจิ กรรม แยกแต่ละด้าน

สว่ นท่ี 4 การทบทวนแผนชุมชนระดับตาบล

สว่ นท่ี 5 เร่ืองอ่นื ๆ (ทเี่ หน็ ว่าสาคัญและควรบรรจไุ ว้ในเอกสารการบรู ณาการแผนชมุ ชนระดบั ตาบล)

ภาคผนวก

55

กรมการพฒั นาชุมชน กระทรวงมหาดไทย

แผนชุมชนระดับตาบล

ตาบล………………
อาเภอ................. จังหวดั .....................

สว่ นท่ี 1 ข้อมลู ท่ัวไปของตาบล

1. แผนทต่ี าบล

คาอธิบายเพ่ิมเติม – แผนที่ตาบลนั้น สามารถวาดข้ึนเอง หรือใช้คอมพิวเตอร์ช่วยทา
ข้นึ กไ็ ด้ ตามความถนัดและรวดเร็ว แต่ตอ้ งมีรายละเอยี ดทสี่ าคัญ ดังนี้

1. แสดงอาณาเขตติดตอ่ (ทิศเหนอื ทิศใต้ ทิศตะวนั ออก ทศิ ตะวนั ตก)
2. ถนนในหม่บู ้านสายหลกั (ลาดยาง คอนกรตี ลกู รัง ดิน)
3. แหล่งนา้ ธรรมชาติ (แม่น้า ห้วย หนอง คลอง บงึ สระ)
4. แหล่งนา้ ประปา บ่อบาดาลสาธารณะ
5. สถานท่รี าชการ (วัด โรงเรยี น สถานีอนามยั ปอ้ มตารวจ ศนู ย์เดก็ ฯ มัสยิด หอ

กระจายข่าว ศาลาหมบู่ า้ น ศูนยเ์ รียนรชู้ มุ ชน/ศนู ย์รวบรวมข้อมูลหมู่บ้าน)

6. ทีท่ าการกานนั /ผู้ใหญบ่ ้าน สมาชิก อบต.

2. ประวัติความเป็นมาของตาบล

3. พ้ืนทท่ี ้ังหมดไร่ หรือ ................................. ตารางกิโลเมตร

4. อาณาเขต

ตาบล.................ต้งั อยู่ในอาเภอ.................. จังหวัด................ห่างจากอาเภอ....................

ไปทางทิศ................ ................กิโลเมตร ห่างจากจังหวัด......................ไปทางทิศ

...................................กิโลเมตร มีอาณาเขตตดิ ตอ่ ดังน้ี

ทิศเหนอื ติดตอ่ กบั .................................................

ทิศใต้ ตดิ ตอ่ กับ.................................................

ทศิ ตะวันออก ตดิ ตอ่ กบั .................................................

ทิศตะวนั ตก ติดต่อกบั .................................................

5. ลกั ษณะภมู ิประเทศ
…………………………………………………………………………………………………………………………

56

แนวทางการสรา้ งสัมมาชพี ชมุ ชน ปี ๒๕๖๒

6. จานวนประชากรรวมทั้งสน้ิ .......คน แยกเปน็ ชาย...........คน หญิง..........คน
6.1 ผสู้ ูงอายุ (อายุ 60 ปี บรบิ รู ณ์ข้ึนไป ) รวมทั้งส้ิน.................คน แยกเป็น
ชาย.............คนหญิง.............คน
6.2 คนพิการ รวมท้ังสิ้น.............คน แยกเปน็ ชาย..........คน หญงิ ..........คน

7. จานวนครัวเรือน ......... ครัวเรอื น

8. การประกอบอาชพี จานวน...........ครัวเรอื น
8.1 อาชีพหลกั ของครวั เรอื น จานวน...........ครัวเรือน
8.1.1 อาชพี .............. จานวน...........ครวั เรือน
8.1.2 อาชพี .............. จานวน...........ครัวเรือน
8.1.3 อาชพี ..............
8.1.4 อาชพี .............. จานวน...........ครวั เรือน
8.2 อาชีพเสริมหรอื อาชพี รอง จานวน...........ครัวเรือน
8.2.1 อาชพี .............. จานวน...........ครวั เรอื น
8.2.2 อาชีพ.............. จานวน...........ครัวเรอื น
8.2.3 อาชีพ..............
8.2.4 อาชีพ..............

9. ผ้วู ่างงาน จานวน........คน แยกเป็น จานวน...............คน
9.1 กลุ่มอายุ 13 – 18 ปี จานวน...............คน
9.2 กลุ่มอายุ 19 – 24 ปี จานวน...............คน
9.3 กลมุ่ อายุ 25 ปี ขึ้นไป

10. ตาบลมรี ายได.้ .........................บาท/ปี รายจ่าย............................บาท/ปี
มีหนี้สนิ ....................................บาท/ปี

11. รายได้เฉล่ียของประชากร (ตามเกณฑ์ จปฐ. ป.ี ....) จานวน.............บาท/คน/ปี
ครวั เรอื นยากจน (รายได้ไมถ่ ึง 30,000 บาท คน/ปี) ปี.....
จานวน............. ครวั เรือน

12. จานวนกลุ่มกจิ กรรม / อาชพี มีจานวน.......กลุม่ ดงั น้ี

12.1 ช่ือกล่มุ กิจกรรม / อาชพี จานวนสมาชิก.......................คน

12.2 ชอ่ื กลุ่มกิจกรรม / อาชีพ จานวนสมาชิก.......................คน

12.3 ชื่อกลมุ่ กิจกรรม / อาชพี จานวนสมาชกิ .......................คน

12.4 ชอ่ื กลมุ่ กิจกรรม / อาชพี จานวนสมาชกิ .......................คน

57

กรมการพัฒนาชมุ ชน กระทรวงมหาดไทย

13. กองทุนในตาบล มีจานวน...........กองทุน ดังนี้
13.1 ชื่อกองทนุ .................. มีจานวน.................กองทุน
มีงบประมาณรวม.........................บาท
13.2 ชอื่ กองทนุ ..................มีจานวน.................กองทุน
มีงบประมาณรวม.........................บาท
13.3 ช่ือกองทุน..................มจี านวน.................กองทนุ
มงี บประมาณรวม.........................บาท
13.4 ชอ่ื กองทุน..................มีจานวน.................กองทนุ
มงี บประมาณรวม.........................บาท

14. ข้อมลู ความต้องการพฒั นาฝมี อื แรงงานของประชาชน

14.1 ชอ่ื กจิ กรรม/อาชพี จานวน คน
คน
14.2 ช่ือกจิ กรรม/อาชีพ จานวน คน
คน
14.3 ชื่อกจิ กรรม/อาชพี จานวน

14.4 ชอ่ื กจิ กรรม/อาชีพ จานวน

คาอธิบายเพ่ิมเติม – การกรอกข้อมูลความต้องการพัฒนาฝีมือแรงงานของประชาชนนั้น
ยกตัวอยา่ งเชน่ ประชาชนในตาบลต้องการการฝกึ อาชีพตัดผม ทาขนม และอาชีพช่างตา่ ง ๆ เปน็
ตน้ ซึง่ ผู้นาชุมชนต้องสารวจสอบถามความต้องการของประชาชนในหมบู่ ้าน

ต้งั แตข่ อ้ 15 เป็นต้นไป อยู่ในสว่ นข้อมูลอนื่ ๆ ท่ตี าบลเห็นสมควรเพม่ิ เตมิ

15. ข้อมลู คมนาคม/สาธารณูปโภค

15.1 การเดินทางเขา้ ตาบล

คาอธบิ ายเพมิ่ เติม – การกรอกขอ้ มูลการเดนิ ทางเข้าหมบู่ ้านนั้น
ยกตัวอย่างเชน่ จากอาเภอ.....................ใชท้ างหลวง (สาย.....................)
ระยะ ............. กโิ ลเมตร เลีย้ วซา้ ยเขา้ ทางหลวงหมายเลข ....................
ระยะประมาณ ........... กโิ ลเมตร แยกขวาลงถนนลูกรัง ระยะทาง ............
กิโลเมตร ถงึ ตาบล .................... เป็นต้น

58

แนวทางการสรา้ งสมั มาชพี ชุมชน ปี ๒๕๖๒

15.2 สาธารณูปโภค

คาอธบิ ายเพ่มิ เตมิ – การกรอกข้อมลู สาธารณูปโภค นน้ั ยกตวั อย่าง

- มีไฟฟ้าครบทกุ ครวั เรอื น

- โทรศพั ท์สาธารณะ จานวน..... แห่ง

- ประปาหมบู่ า้ น จานวน..... แหง่

- ทอี่ า่ นหนงั สอื จานวน..... แหง่

- ศาลาประชาคม จานวน..... แห่ง

- ป้อมตารวจ จานวน..... แห่ง

เป็นตน้

15.3 แหล่งน้า

คาอธบิ ายเพม่ิ เติม – การกรอกข้อมลู แหล่งน้า นนั้ ยกตัวอย่าง

แหลง่ นา้ ตามธรรมชาติ

- ลาหว้ ย จานวน..... แหง่

- คลอง จานวน..... แห่ง

- สระ จานวน..... แหง่

แหลง่ น้าท่ีสร้างข้นึ ในหมบู่ ้าน

- บอ่ บาดาล จานวน..... แหง่

- สระน้า จานวน..... แหง่

เป็นต้น

สว่ นท่ี 2 การวเิ คราะห์ขอ้ มูล
2.1 การวิเคราะหป์ ัจจัยภายในหรอื สภาพแวดล้อมภายใน จะทาใหต้ าบลทราบถึง

ความสามารถหรือความเปน็ ตวั ตนของตาบล
(1) จดุ อ่อน คอื ลักษณะหรือขอ้ ด้อยของตาบลเม่อื เทียบกบั ตาบลอ่นื
(1.1) .....................................................................................................
(1.2) .....................................................................................................
(1.3) .....................................................................................................

59

กรมการพฒั นาชุมชน กระทรวงมหาดไทย

(2) จดุ แขง็ คอื ศกั ยภาพความสามารถหรอื ขอ้ เดน่ ของตาบลเม่อื เทียบกบั ตาบลอ่ืน
(2.1) .....................................................................................................
(2.2) .....................................................................................................
(2.3) .....................................................................................................

คาอธิบายเพ่มิ เตมิ – ตาบลสามารถวิเคราะห์จุดออ่ น/จุดแขง็
โดยระบุแยกออกเปน็ ดา้ น ๆ ได้ดงั นี้

• ด้านเศรษฐกจิ
• ด้านสังคม (เดก็ เยาวชน สตรี ผสู้ ูงอายุ ผู้ดอ้ ยโอกาสการศึกษาศาสนา และ

วฒั นธรรม)

• ดา้ นทรพั ยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
• ด้านความมนั่ คงและความสงบเรียบร้อย
• ด้านโครงสรา้ งพืน้ ฐาน
• ดา้ นสาธารณสขุ

2.2 การวิเคราะห์ปัจจัยภายนอก หรือสภาพแวดล้อมภายนอก จะทาให้ตาบลทราบ
ถึงโอกาสและอุปสรรคการทางานของตาบล

(1) โอกาส
(1.1) .....................................................................................................
(1.2) .....................................................................................................
(1.3) .....................................................................................................

(2) อุปสรรค
(2.1) .....................................................................................................
(2.2) .....................................................................................................
(2.3) .....................................................................................................

การค้นหาศักยภาพ/กาหนดตาแหนง่ หรอื จดุ ยนื ทางยุทธศาสตร์ของตาบล (positioning)
(เพอื่ ประมวลจดุ แข็ง โอกาส ศักยภาพ นาไปส่กู ารกาหนดวสิ ยั ทัศนห์ รอื ความฝนั Dream ของตาบล)

การค้นหาความพร้อม ความเหมาะสมในด้านตา่ ง ๆ ของพื้นที่ตาบลน้ัน ๆ พิจารณาจาก
ความเป็นภูมิปัญญาหรือคุณค่าของท้องถ่ิน เป็นส่ิงที่ส่งผลกระทบต่อประชาชนในวงกว้าง
(หรือเป็นเส้นเลือดใหญ่ของชุมชน) ก่อให้เกิดรายได้มากพอสมควร และจะต้องไม่เร่ิมจากศนู ย์
นาศกั ยภาพท่มี ีในพืน้ ทมี่ าใช้ให้เกิดประโยชนส์ ูงสุดและค้มุ คา่

60

แนวทางการสร้างสมั มาชพี ชุมชน ปี ๒๕๖๒

2.3 วิสัยทศั น์ (ทิศทางการพัฒนา) ...................……………………………………………...
(วิสัยทัศน์ คือ ความต้องการหรือส่ิงสะท้อนถึงทิศทางของการพัฒนาตาบลในอนาคต/

ภาพในอนาคตของตาบล ซึ่งเป็นส่ิงที่แสดงให้เห็นถึงทิศทางที่ตาบลต้องการจะมุ่งไปในอนาคต
โดยอาศัยการวิเคราะห์จากความรู้ ความสามารถ หรือสิ่งท่ีมีอยู่ ในตาบลเพ่ือกาหนด
สิ่งท่ตี ้องการให้เกิดข้ึนในอนาคต จดุ ม่งุ หมายสาคัญของการกาหนดวสิ ยั ทศั น์ เพ่ือกระต้นุ ใหเ้ กิด
การร่วมแรงร่วมใจกันในการพัฒนาตาบล)

ตวั อย่างวสิ ัยทัศน์ :
- เปน็ ตาบลปลอดยาเสพตดิ พึ่งพาตนเองตามวิถีพอเพียง
- หมบู่ า้ นท่องเท่ยี วเชงิ อนุรักษ/์ เชงิ วฒั นธรรม/ เชงิ วิถเี กษตรอนิ ทรยี ์

2.4 ยทุ ธศาสตร์ ประเด็นยุทธศาสตร์ หรอื การการทาความฝนั ให้ชดั
..................................................................................................................................................
(ยทุ ธศาสตร์ คือ แผนและนโยบายในการทางานของตาบลให้เปน็ ไปเพ่ือบรรลุวิสัยทศั น์ทก่ี าหนดไว้
ตวั อย่างยทุ ธศาสตร์ :
ประเดน็ ยทุ ธศาสตรท์ ี่ 1 การสร้างภูมคิ ุ้มกันและป้องกันปัญหายาเสพติด
ประเด็นยทุ ธศาสตรท์ ี่ 2 การพฒั นาคุณภาพชีวิตตามแนวปรัชญาเศรษฐกจิ พอเพยี ง

ประเด็นยทุ ธศาสตรท์ ี่ 3 การพัฒนาแบบมสี ่วนร่วม
ทงั้ น้ี การเขียนประเด็นยุทธศาสตร์ ควรใช้ข้อความหลกั สาคัญไมต่ อ้ งอธบิ ายรายละเอยี ด)
2.5 กลยุทธ์
.................................................................................................................................................
(กลยุทธ์ คือ หลกั วิธกี าร และแนวทางในการปฏบิ ัตติ ามประเด็นยทุ ธศาสตร์ เพอื่ นาไปสู่
จุดมุ่งหมายตามวสิ ัยทศั น์)
ตวั อยา่ งกลยุทธ์ :
ประเดน็ ยทุ ธศาสตรท์ ี่ 1 การสรา้ งภูมคิ ุ้มกนั และป้องกันปัญหายาเสพตดิ

กลยทุ ธ์ 1 การสรา้ งภมู คิ ุม้ กันในตาบล
กลยทุ ธ์ 2 การป้องกันปัญหายาเสพติด (ภายใน/นอกตาบล)

61

กรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย

2.6 การวิเคราะห์ปญั หาของตาบล

ลาดบั ความ ชอื่ ปญั หา สาเหตุของปญั หา ขอ้ มลู บง่ ชีส้ ภาพ

สาคัญของ ขนาด และ แนวทางการ

ปญั หา ความรุนแรงของปญั หา แกไ้ ขปญั หา

ตวั อยา่ งการวิเคราะห์ปญั หาของตาบล

ลาดบั ความ ชือ่ ปญั หา สาเหตขุ อง ขอ้ มลู บง่ ช้สี ภาพ ขนาด และ แนวทางการ
สาคญั ของ ปญั หา ความรุนแรงของปญั หา แกไ้ ขปญั หา
ปัญหาความ
ปญั หา ยากจน - ผลผลิตราคา - ตกเกณฑ์ จปฐ.ข้อ 23 คนในครัวเรือนมี
ตกตา่ รายไดเ้ ฉล่ียนอ้ ยกวา่ คนละ 30,000 บาท
1 - ไมม่ ีอาชีพ ต่อปี 90 คร.
เสรมิ - ตกเกณฑ์ จปฐ. ขอ้ 24 ครัวเรอื นไม่มี
- ไม่มีการจด การออมเงนิ
บัญชีครวั เรือน - ครัวเรือนเป็นหนน้ี อกระบบ ร้อยละ 75

62

แนวทางการสร้างสัมมาชพี ชมุ ชน ปี ๒๕๖๒

ส่วนที่ 3 โครงการ/กิจกรรมการบูรณาการแผนชมุ ชนระดบั ตาบล
3.1 โครงการ/กิจกรรม เรียงตามลาดับความสาคัญ (รวมทุกดา้ น)

ประเภทของแผนดา้ นต่าง ๆ วธิ กี าร
(ระบุ ) ดาเนนิ การ
(ระบุ )
ลาดับท่ี ช่ือ งบประมาณ เปา้ หมาย
โครงการ ้ดานเศรษฐ ิกจ
้ดาน ัสงคม
้ดานทรัพยากรฯ

ด้านความ ั่มนคงฯ
ด้านการบริหาร
จัดการ
ทาเอง
ทาร่วม
หน่วยงาน ่ือนทาใ ้ห

คาอธิบายเพม่ิ เติม - รปู แบบหรอื ตารางการนาเสนอสามารถปรับใหส้ อดคลอ้ งกบั หน่วยงานแหลง่ งบประมาณ
เน้นตามรปู แบบขององค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถ่ินหรอื ตามประเดน็ ยุทธศาสตร์พัฒนาอาเภอ/จงั หวดั หรอื หน่วยงานอ่นื ๆ

คาอธิบายเพ่ิมเติม – โครงการรวมทุกด้านเรียงตามลาดับความสาคัญตรงนี้ ให้กรอกข้อมูลโครงการ/
กิจกรรมทุกโครงการในลักษณะการบูรณาการ ช่ือ/งบประมาณ ระบุพื้นท่ีเป้าหมายที่ดาเนินการรวมไว้
ในช่องเดียวกัน ทั้งท่ีหมู่บ้านทาเอง/หน่วยงานราชการ เช่น อบต./ปกครอง/พัฒนาชุมชน/เกษตร/
สาธารณสุข ฯลฯ ให้การสนับสนุน และโครงการที่หมู่บ้านทารว่ มกับหน่วยงานราชการหรือหน่วยงานอ่ืน ๆ
โดยเม่ือกรอกข้อมูลโครงการ/กิจกรรมตารางรวมทุกโครงการใหแ้ ล้วเสร็จ โดยตารางต่อ ๆ ไป เป็นการแยก
โครงการตามด้านต่าง ๆ ก็สามารถคัดลอกโครงการจากตารางรวมทุกด้านน้ีไปวางตามแต่ละด้านได้เลย
ไม่ตอ้ งพิมพ์ใหม่ แล้วจงึ จดั ทาขอ้ มลู ส่วนอน่ื ๆ ใหค้ รบถ้วน

3.2 โครงการ/กิจกรรม แยกตามด้าน
1. ดา้ นเศรษฐกจิ

เป้าหมาย/ วธิ กี ารดาเนินการ หมาย
ระยะเวลา (ระบุ ) เหตุ
ดาเนนิ การ (หนว่ ย
ลาดับท่ี ช่ือโครงการ งบประมาณ รายละเอยี ด/ ดาเนนิ
วธิ ดี าเนินการ งาน)
ทาเอง
ทา ่รวม
ห ่นวยงาน
อ่ืนทาใ ้ห

คำอธิบำยเพิ่มเติม - ควรแยกโครงกำร/แผนงำนทีเ่ ปน็ กำรสร้ำงสมั มำชพี ชมุ ชนไวใ้ นกลมุ่ เดยี วกันให้ชดั เจน

63

กรมการพัฒนาชมุ ชน กระทรวงมหาดไทย

2. ด้านสังคมและคุณภาพชีวิต

เป้าหมาย/ วิธีการดาเนนิ การ หมาย
ระยะเวลา (ระบุ ) เหตุ
ดาเนนิ การ (หน่วย
ลาดบั ท่ี ช่อื โครงการ งบประมาณ รายละเอยี ด/ ทาเอง ดาเนนิ
วธิ ีดาเนนิ การ ทา ่รวม งาน)
หน่วยงาน
ื่อนทาใ ้ห

3. ด้านทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ้ ม

เป้าหมาย/ วิธกี ารดาเนนิ การ หมาย
ระยะเวลา (ระบุ ) เหตุ
ดาเนนิ การ (หนว่ ย
ลาดับที่ ชื่อโครงการ งบประมาณ รายละเอียด/ ทาเอง ดาเนนิ
วธิ ีดาเนนิ การ ทาร่วม งาน)
ห ่นวยงาน
่อืนทาใ ้ห

4. ด้านความม่ันคงและความสงบเรียบรอ้ ย

เปา้ หมาย/ วิธีการดาเนินการ หมาย
ระยะเวลา (ระบุ ) เหตุ
ดาเนินการ (หนว่ ย
ลาดับที่ ชื่อโครงการ งบประมาณ รายละเอียด/ ทาเอง ดาเนิน
วธิ ดี าเนนิ การ ทา ่รวม งาน)
ห ่นวยงานอื่น
ทาใ ้ห

64

แนวทางการสรา้ งสมั มาชีพชมุ ชน ปี ๒๕๖๒

5. ดา้ นบริหารจดั การ

เปา้ หมาย/ วิธกี ารดาเนนิ การ หมาย
ระยะเวลา (ระบุ ) เหตุ
ดาเนนิ การ (หนว่ ย
ลาดับท่ี ชอ่ื โครงการ งบประมาณ รายละเอียด/ ทาเอง ดาเนนิ
วิธีดาเนนิ การ ทา ่รวม งาน)
หน่วยงานอ่ืนทา
ใ ้ห

ส่วนท่ี 4 การทบทวนแผนชุมชนระดับตาบล

(ให้ตาบลมกี ารทบทวนแผนชุมชนระดบั ตาบลเปน็ ประจา อยา่ งน้อยปีละ 1 คร้ัง เพ่อื ให้
แผนชมุ ชนระดบั ตาบลเป็นปจั จุบนั และมีขอ้ มลู ทส่ี อดคลอ้ งกบั ขอ้ เทจ็ จริง)

วนั /เดอื น/ปี ทบทวนครงั้ ท่ี มติทป่ี ระชุม จานวนผ้เู ข้าร่วมประชุม หมายเหตุ

คาอธิบายเพิ่มเติม – การทบทวนแผนฯ นนั้ แบง่ ออกไดเ้ ป็น 2 ครงั้ สาคัญ คือ
1) ทบทวนครงั้ ที่ 1 (ระหวา่ งเดอื น ม.ี ค-พ.ค. ของทกุ ป)ี (กรณีปี 2562 ให้อยู่ในภายในเดือน

ธนั วาคม)
ประชมุ ประชาคมตาบลเพื่อพจิ ารณารา่ งแผนชุมชนระดับตาบลตามท่ี คณะกรรมการศอช.ต.จัดทาข้ึน

2) ทบทวนคร้งั ท่ี 2 (เดือน พ.ค. ของทุกปี) (กรณีปี 2562 ใหอ้ ยูใ่ นภายในเดือนมกราคม)
ประชมุ ประชาคมตาบลเพอื่ รว่ มพิจารณาร่างแผนฯ อีกครงั้ เพือ่ ใหค้ วามเหน็ ชอบแผนฯ

65

กรมการพฒั นาชมุ ชน กระทรวงมหาดไทย

ภาคผนวก

คาอธิบายเพ่ิมเตมิ -สาหรบั ภาคผนวกให้แนบเอกสารดงั น้ี
- บันทึกรายงานการประชุม
- รายละเอียดโครงการ/กิจกรรม (เต็มรปู แบบ)
อาจเลอื กจดั ทาเฉพาะโครงการอนั ดบั ที่ 1-5
- สรปุ ขอ้ มลู จปฐ. ปี 2561 /ขอ้ มลู กชช.2ค ปี 2560
- ภาพกจิ กรรม
- อ่นื ๆ ตามความเหมาะสม
-

66

แนวทางการสร้างสัมมาชีพชมุ ชน ปี ๒๕๖๒

“การวเิ คราะห์อาชพี ” กบั การสรา้ งสัมมาชีพชุมชน

ตามหลักปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียง
........................................................

สมั มาชพี : สรา้ งอาชีพ สรา้ งรายได้ สวู่ ิถชี วี ติ ท่ยี ง่ั ยืน

วิเคราะห์ตนเอง วิเคราะห์อาชพี

 ความสนใจ ความชอบ  สถานการณ์ของอาชพี
 ความรู้ ความสามารถ ความถนดั
 คุณลักษณะทีส่ อดคล้องกบั อาชพี # ทศิ ทางการพัฒนาด้านเศรษฐกจิ
 ความพร้อม (เวลา เงินทนุ ) # แผนพัฒนาจังหวัด/อาเภอ/ท้องถนิ่

 การตลาด ๔P
 ศักยภาพชมุ ชน

# ภูมปิ ัญญา
# แหล่งเรียนรู้/ปราชญ์ด้านอาชีพ
# วตั ถุดิบ
# แหล่งทุน (ในชมุ ชน)

พอ มเี หตผุ ล
ประมาณ

ภมู ิคุ้มกัน

ความรู้ คณุ ธรรม
รอบรู้ รอบคอบ ระมดั ระวงั
ซื่อสัตย์สจุ ริตขยนั อดทน สติปญั ญาแบง่ ปัน

นาไปสู่

เศรษฐกิจ/สงั คม/สง่ิ แวดลอ้ ม/วัฒนธรรม
สมดลุ /พรอ้ มรบั ต่อการเปล่ยี นแปลง

67

กรมการพฒั นาชมุ ชน กระทรวงมหาดไทย

 การวเิ คราะห์ตนเอง

ก่อนท่ีจะตัดสินใจเลือกประกอบอาชีพใดอาชีพหน่ึงท่ีอาจจะเป็นอาชีพเสริมหรือ
อาชีพหลัก ควรจะต้องมีการพิจารณาอย่างลึกซ้ึงเพื่อให้รู้ว่าอาชีพใดจะมีความเหมาะสม
สามารถประกอบเป็นอาชีพที่มีความยั่งยืน สร้างรายได้ให้ครอบครัว การตัดสินใจเลือกอาชีพ
จึงควรคานึงถงึ หลัก ดังต่อไปนี้

 ความสนใจ ความชอบ ความต้องการ พิจารณาว่าตนเองมีความสนใจ ความชอบ
ความตอ้ งการท่ีจะประกอบอาชีพใดบา้ ง

 ความรู้ ความสามารถ ความถนัด พิจารณาว่าอาชีพท่ีสนใจน้ันจะต้องใช้ความรู้
ความสามารถ ความถนัด ทักษะอย่างไร ถ้ายังไม่มีหรือยังขาดอยู่จะสามารถหาความรู้ หรือ
ทกั ษะเพ่ิมเตมิ ได้อยา่ งไร หรือจะแก้ปญั หาโดยหาผู้ร่วมงานที่มีความรนู้ นั้ ๆ ได้หรือไม่ อยา่ งไร

 คุณลักษณะที่พึงมี ในการประกอบอาชีพที่สนใจ เน่ืองจากคุณลักษณะนิสัย
ท่ีจาเป็นสาหรบั ผ้ปู ระกอบการในแต่ละอาชีพจะมีความแตกต่างกัน เช่น ผู้ประกอบอาชีพผลิต
สินค้าหรือจาหน่ายสินค้า ควรเป็นผู้มีนิสัยกล้าได้กล้าเสีย มีความอดทน มีความรู้ทันต่อ
เหตุการณ์ รู้ความต้องการของตลาด รู้กลยุทธ์การแข่งขันด้านตลาดผู้ประกอบอาชีพ
ด้านบริการ ควรเป็นผู้ท่ีมีมนุษยสัมพันธ์ที่ดี มีความยิ้มแย้มแจ่มใสชอบให้บริการผู้อื่น ๆ
อดทน อดกล้ัน เปน็ ต้น เปน็ การพิจารณาวา่ ตนเองเหมาะกับการประกอบอาชพี ใด หรือเหมาะ
กบั การทาหนา้ ทใี่ ด

 ความพรอ้ ม ในการประกอบอาชีพ เป็นอาชพี ทสี่ ามารถดาเนินการไดโ้ ดยมเี งอื่ นไขนอ้ ย
เช่น เงินทุน เวลา วสั ดุอุปกรณ์ วตั ถุดิบหลกั เป็นต้น

 การวเิ คราะหอ์ าชพี

หลังจากการวิเคราะห์ตนเองทาให้รู้จักตนเองดีแล้ว ข้ันต่อไปจะต้องมีความรู้อย่าง
กว้างขวางเก่ยี วกับงานอาชพี เพอ่ื ใหเ้ กดิ ความรู้ความเข้าใจเก่ยี วกับอาชพี ตา่ ง ๆ

การวิเคราะหส์ ถานการณ์

คือ การพยายามทาความเข้าใจถึงสภาพแวดล้อมของการดาเนนิ ธุรกิจในปัจจุบนั และ
แนวโน้มการเปล่ียนแปลงในอนาคต ปัจจัยสาคัญ ๆ ที่ส่งผลกระทบต่อสถานการณ์การแข่งขัน
ความน่าสนใจโดยรวม ตลอดจนความสามารถในการทากาไร และความพร้อมในด้านต่าง ๆ
ของผู้ประกอบการ ดังนั้นการวิเคราะห์สถานการณ์จึงเป็นงานอันดับแรกท่ีสาคัญ
ที่ผู้ประกอบการควรกระทา เพ่ือใช้เป็นข้อมูลในการกาหนดทิศทาง กลยุทธ์ และแผนการ
ดาเนนิ งาน การวเิ คราะหส์ ถานการณห์ รอื เรยี กอย่างย่อ ๆ ว่า SWOT ANALYSIS

68

แนวทางการสร้างสมั มาชพี ชมุ ชน ปี ๒๕๖๒

1. การวิเคราะห์ปัจจัยภายใน หมายถึง การตรวจสอบความสามารถและความพร้อม
ดา้ นตา่ ง ๆ มงุ่ เนน้ การวเิ คราะหใ์ นส่วนท่ีเปน็ จุดแขง็ (Strengths) และ จดุ อ่อน (Weaknesses)
ของกิจการ

2. การวิเคราะห์ปัจจัยภายนอก หมายถึง การประเมินสภาพแวดล้อมในการดาเนิน
ธุรกิจที่ผู้ประกอบการไม่สามารถควบคุมหรือเปล่ียนแปลงได้ มีผลกระทบต่อการดาเนินธุรกิจ
เป็นไปในลักษณะท่ีเป็นโอกาส (Opportunities) หรือ อุปสรรค (Threats) ด้านต่าง ๆ ได้แก่
การเมืองเศรษฐกจิ สังคม เทคโนโลยี กฎหมาย ส่ิงแวดล้อม เช่น นโยบายดา้ นเศรษฐกิจ/สังคม
ของประเทศ แผนพัฒนาจงั หวดั /อาเภอ/ทอ้ งถิน่ หนว่ ยงานทีเ่ ก่ยี วข้อง เป็นต้น

วเิ คราะหก์ ารตลาด

การตลาด (Marketing) คือ กระบวนการของการส่ือสารคุณค่าของผลิตภัณฑ์หรือ
บริการไปยังลูกค้า เป็นกระบวนการทางธุรกิจที่ทาให้ลูกค้าหรือผู้รับบริการเกิดความพึงพอใจ
และในขณะเดยี วกันกลุ่มผู้ประกอบการก็สามารถบรรลวุ ตั ถปุ ระสงค์ตามทตี่ อ้ งการ โดยคานึงถึง
ประโยชนต์ ่อสงั คมและสิ่งแวดล้อมทมี่ คี วามยั่งยืน

หลักการตลาด 4P หรอื เรยี กอกี อย่างวา่ ส่วนผสมทางการตลาด ดังนี้
1. ผลิตภัณฑ์ (Product) คือ สินค้าหรือบริการท่ีจะเสนอให้กับลูกค้า ตรงตาม

ความต้องการของกลุ่มเป้าหมาย/ลูกค้าหรือไม่ คุณภาพของสินค้า รูปแบบผลิตภัณฑ์มีความ
ทนั สมัย และสามารถเปรียบเทยี บเทยี บกบั คู่แข่งขนั ได้หรอื ไม่

๒. ราคา (Price) การต้ังราคาขายท่ีสามารถดงึ ดูดความสนใจของลูกค้าได้ สามารถ
ต่อสกู้ บั ค่แู ข่งขนั ได้ในธุรกิจประเภทเดียวกันได้

๓. ช่องทางการจัดจาหน่าย (Place) คือ การนาสนิ ค้าไปให้ถงึ มอื ของลูกค้า โดยยึด
หลักความมีประสทิ ธิภาพ ความถูกต้อง ความปลอดภยั และความรวดเร็ว วิธีขายหรือกระจาย
สนิ คา้ ท่ีสามารถทาให้เกิดผลกาไรมากทส่ี ดุ ตอ้ งกระจายสนิ ค้าใหต้ รงกลุม่ เป้าหมายมากที่สดุ

ตัวอย่าง ช่องทางการตลาด เช่น ร้านค้าชุมชน ตลาดนัดในชุมชน พ่อค้าคนกลาง
ร้านค้าประชารัฐ ร้านจาหน่ายสินค้า ต่าง ๆ เช่น ร้านสังฆภัณฑ์ ร้านวัสดุก่อสร้าง ศูนย์สาธิต
การตลาด ร้าน OTOP ร้านอาหาร วัด ตลาดท้องถิ่น (ตลาด 4 ร) โรงเรียน โรงพยาบาล โรงแรม
(รีสอร์ท) หน่วยงานราชการ เช่น เทศบาล บริษทั เอกชน/ สถานบี รกิ ารนา้ มนั และตลาดออนไลน์

๔. การส่งเสริมการตลาด (Promotion) หัวใจสาคัญของการส่งเสริมการตลาด
คือการทาอยา่ งไรใหส้ ามารถขายสินค้าหรือบริการให้ได้มากท่สี ดุ

แผนการตลาด คือ การกาหนดทิศทางและแนวทางในการทุ่มเทความพยายาม
ทางการตลาด ตลอดจนกลไกในการตรวจสอบและประเมินผลกิจกรรมการตลาดไว้ล่วงหน้า
ดังนั้น การวางแผนการตลาด จึงเป็นการกาหนดกลยุทธ์และวิธีในการดาเนินกิจกรรมทางการตลาด

69

กรมการพฒั นาชมุ ชน กระทรวงมหาดไทย

เพ่ือให้กิจการสามารถบรรลุวัตถุประสงค์และเป้าหมายท่ีมุ่งหวัง โดยคานึงถึงการใช้ทรัพยากร
ทางการตลาดให้เกิดประโยชน์สูงสุดในการตอบรับกับความเป็นไปและแนวโน้มการเปล่ียนแปลง
ของสภาพแวดลอ้ มในดาเนินธุรกิจทั้งภายนอกและภายใน

การวางแผนการตลาด ตอ้ งตอบคาถามหลัก ๆ ให้กบั ผปู้ ระกอบการอย่างน้อย ดงั ตอ่ ไปนี้
1. เปา้ หมายทางการตลาดทต่ี ้องทาใหไ้ ดใ้ นระยะเวลาของแผนคือเรอ่ื งอะไรบ้าง
2. ใครคอื ลกู คา้ กลมุ่ เปา้ หมาย ท้ังกลุม่ เปา้ หมายหลกั และกลมุ่ เป้าหมายรอง
3. จะนาเสนอสนิ คา้ /บริการอะไรใหก้ ลมุ่ เปา้ หมาย ในราคาเทา่ ใด และด้วยวธิ กี ารใด
4. จะสร้างและรักษาความพงึ พอใจใหก้ บั กลมุ่ เปา้ หมายเหล่าน้ันได้ดว้ ยวธิ ีการใดบ้าง
5. ถ้าสถานการณ์ไม่เป็นไปตามท่ีคาดหวังไว้ จะปรับตัวหรือแก้ไขอย่างไรในการ

ตอบคาถามดังกล่าวข้างต้น ผู้ผลิต/ผู้ประกอบการจาเป็นต้องใช้ความรู้ ความสามารถ
ประสบการณ์และวิจารณญาณท่ีดี ในการกาหนดเป้าหมาย กลยุทธ์ และวิธีการทางการตลาด
สาหรับกิจการตามองคป์ ระกอบท่สี าคัญของแผนการตลาด

วิเคราะหศ์ ักยภาพชมุ ชน
เป็นการตรวจสอบและประเมนิ ข้อมลู แวดล้อมในด้านตา่ ง ๆ ที่มีผลส่งเสรมิ สนับสนุน

การประกอบอาชีพหรือดาเนินกิจการให้มีโอกาสประสบความสาเร็จได้ เช่น องค์ความรู้
ภูมิปัญญา ผู้เช่ียวชาญหรือแหล่งเรียนรู้ กาลังการผลิต วัตถุดิบ วัสดุอุปกรณ์ งบประมาณ
แหลง่ ทุนในชุมชน เปน็ ต้น

 หลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียงกับการประกอบสัมมาชีพ

“เศรษฐกิจพอเพียง” เป็นปรัชญาท่ีเหมาะสาหรับประชาชนในทุกระดับ ตั้งแต่ระดับ
ครอบครัว ชุมชน จนถึงระดับประเทศ ด้วยการยึดหลัก “ทางสายกลาง” ในการดาเนินชีวิต
อยา่ งถกู ตอ้ งเหมาะสมและสอดคลอ้ งกับความเปน็ จริงของเศรษฐกิจที่เปน็ อยู่

แนวทางการประยกุ ตใ์ ช้เศรษฐกิจพอเพยี งกบั การประกอบสมั มาชีพ ด้านต่าง ๆ

 การประกอบอาชีพด้านการเกษตร ควรดาเนินชีวิตโดยใช้ทรัพยากรที่มีอยู่
ด้วยความรู้ ความสามารถ เพ่ือให้เกิดการพออยู่พอกิน ก่อให้เกิดความสุขสบายภายใน
ครอบครัว/ ชุมชน และหากเหลือจากการดารงชีพจึงค่อยนาไปแจกจ่ายและขายต่อเพ่ือเป็น
รายไดแ้ ละเกบ็ ออมเป็นเงินทนุ ต่อไป ซึง่ อาชพี เกษตรท่ดี ีอาจดาเนินการดงั นี้

1. ทาไร่นาสวนผสม เพื่อเป็นจุดเร่ิมต้นของเศรษฐกิจพอเพียง ซึ่งนอกจากจะได้
พชื ผักปลอดสารพิษแล้ว ก็ยังประหยัดค่าใช้จา่ ยไปไดม้ ากอีกดว้ ย

2. ปลูกผักสวนครัวไว้กินเอง เพอื่ ลดรายจ่ายด้านอาหารในครอบครวั

70

แนวทางการสร้างสัมมาชพี ชุมชน ปี ๒๕๖๒

3. เลือกใช้ปุ๋ยคอก ทาปุ๋ยหมักใช้เองร่วมกับปุ๋ยเคมี เพ่ือเป็นการลดรายจ่ายและ
ช่วยปรบั ปรงุ บารงุ ดินให้ดขี นึ้

4. ปลูกตน้ ไม้เพอ่ื ใช้สอยอยา่ ง สะเดา มะขาม และปลูกผลไมไ้ วก้ ินเอง
5. เพาะเหด็ ไว้กนิ เอง
6. ปลกู พืชสมนุ ไพรไว้เป็นยาสามัญประจาบ้าน
7. เล้ียงไก่ เลี้ยงเปด็ ไว้กินไข่ และเก็บขาย
8. เลี้ยงปลาในรอ่ งสวน และนาขา้ วทานา
9. เลย้ี งหมู เลย้ี งวัว ทากา๊ ชชวี ภาพจากมลู หมหู รือววั เพือ่ ใชเ้ ปน็ พลังงานในครอบครวั
10. ทาป๋ยุ น้า ฮอร์โมนไวใ้ ช้ในนาและสวนเอง
11. พชื ผลทางการเกษตร ปลา ไข่ เก็บไว้กนิ เพียงพอ เหลือจึงแจกและจาหนา่ ย
หากเกษตรกรทาไดแ้ บบนี้กจ็ ะสามารถพงึ่ พาตนเองได้อย่างแนน่ อน

 การประกอบอาชีพด้านธุรกิจ/ผู้ประกอบการ ควรคานึงถึงความม่ันคงและย่ังยืน
มากกวา่ การแสวงหาผลประโยชน์ ดงั นั้นสงิ่ ท่คี วรทา คอื ต้องมคี วามรอบรู้ในธรุ กิจท่ีดาเนินการ
อยู่ ศึกษาข้อมูลข่าวสารอยู่ตลอดเวลาเพ่อื ทจ่ี ะได้ทนั ตอ่ สถานการณแ์ ละการเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ
มคี วามรอบคอบในการตัดสินใจจะไดไ้ มเ่ กดิ ข้อผดิ พลาดได้ง่าย นอกจากนีย้ งั ควรต้องมคี ุณธรรม
คือ มีความซ่ือสัตย์สุจริตในการประกอบอาชีพ ไม่ผลิตสินค้าที่ก่อให้เกิดโทษหรือสร้างปัญหา
ใหก้ บั สงั คมและสงิ่ แวดล้อม สาคัญท่ีสุดคือ ตอ้ งมคี วามขยนั หม่ันเพยี ร ดาเนินธรุ กิจอยา่ งอดทน
อุตสาหะ พัฒนาประสิทธิภาพการผลิต รวมถึงปรับปรุงสินค้าและคุณภาพให้ทันกับความ
ตอ้ งการของผู้บริโภค สาหรบั การประกอบธรุ กิจ มอี าชีพท่นี ่าสนใจทาแบบพอเพยี ง เช่น

1. อาชพี นวดแผนไทย ปจั จบุ นั เป็นอาชีพทไี่ ดร้ บั ความนิยมเป็นอย่างมาก ไม่ว่าจะเป็น
ชาวไทยด้วยกันหรือชาวต่างประเทศ ซึ่งผู้ท่ีสนใจด้านน้ีสามารถเรียนรู้การนวดจากการ
เปิดอบรมระยะสั้น ระยะยาว แล้วสามารถมานวดตามบ้าน หรือเปิดร้านนวด ได้เลย ซ่ึงอาชีพนี้
นา่ สนใจตรงทไี่ ม่ตอ้ งลงทุนอะไรเลย อาศยั แค่ฝีมือล้วน ๆ กส็ ร้างงาน สร้างเงินอยูแ่ บบพอเพียงได้

2. อาชีพขายอาหาร เป็นหน่ึงอาชีพที่น่าสนใจ เพราะเพียงแค่มีความรู้ในการ
ทาอาหารหรือขนม ก็สามารถสร้างงาน สร้างเงินได้แล้ว ซึ่งวิธีการอาจไปเรียนรู้จากครูสอน
ทาอาหาร คนท่ีทาอาหารอร่อย ๆ หรือเปิดดตู ามอินเตอรเ์ น็ตกไ็ ด้แล้วกลับมาทดลองทากินเอง
ให้อร่อย จากนั้นจึงค่อยเปิดร้าน หรือจะขายทางอินเตอร์เน็ตก็ยังได้ แค่นี้ก็สามารถมีชีวิต
ท่ีพอเพยี งได้แล้ว

3. อาชีพช่างซ่อมรองเท้า ช่างเย็บผ้า/ทอผ้า ช่างฝีมือต่างๆ อาชีพนี้ก็เป็นอาชีพ
ท่ีน่าสนใจ แค่ไปเรียนรู้จนชานาญ ซื้ออุปกรณ์มาทาคร้ังหน่ึงก็อยู่ไปได้นาน เงินลงทุนก็ไม่มาก
อาศัยใจรักและความประณีต สาหรับร้านเพียงแค่หาย่านที่คนเดินพลุกพล่าน ก็สามารถ
รบั ทรพั ยก์ ันทุกวัน อยแู่ บบสบาย ๆ พอเพียง ไมต่ ้องไปทาให้ใครเขาเดอื ดร้อน

71

กรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย

บนั ทึกสมั มาชพี ปี 62

......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

72

แนวทางการสรา้ งสัมมาชพี ชุมชน ปี ๒๕๖๒

บนั ทึกสมั มาชพี ปี 62

......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

73

กรมการพฒั นาชมุ ชน กระทรวงมหาดไทย

บนั ทกึ สมั มาชพี ปี 62

......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

74

แนวทางการสร้างสัมมาชพี ชมุ ชน ปี ๒๕๖๒

บนั ทกึ สมั มาชพี ปี 62

......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

75

กรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย คณะผู้จดั ทา

ทป่ี รกึ ษา อธบิ ดีกรมการพฒั นาชมุ ชน
รองอธบิ ดีกรมการพัฒนาชมุ ชน
1. นายนสิ ติ จันทรส์ มวงศ์ รองอธบิ ดีกรมการพฒั นาชุมชน
2. นายทวปี บตุ รโพธิ์ รองอธบิ ดกี รมการพฒั นาชุมชน
๓. นายสมหวัง พว่ งบางโพ ผอ.สานักเสรมิ สรา้ งความเขม้ แขง็ ชมุ ชน
๔. นายโชคชยั แก้วป่อง
๕. นายอุทัย ทองเดช ผู้อานวยการกลมุ่ งานส่งเสรมิ สมั มาชีพชมุ ชน
นักวิชาการพัฒนาชมุ ชนชานาญการ
คณะทางาน นักวชิ าการพฒั นาชมุ ชนชานาญการ
นักวิชาการพัฒนาชมุ ชนชานาญการ
๑. นางวรรณา ลม่ิ พานชิ ย์ นกั วิชาการพัฒนาชมุ ชนชานาญการ
๒. นางสาวธวัลรัตน์ เดชบญุ มา นกั วชิ าการพัฒนาชุมชนชานาญการ
๓. นางสมพิศ ปนู จัตรุ ัส
๔. นางสาวพมิ พช์ นา พิชาพันธ์โภคิน นักวิชาการพัฒนาชมุ ชนชานาญการ
๕. นางสาวพวงเพชร ทพิ ย์ทอง
๖. นายอนนั ต์ เลศิ แสง เจา้ พนกั งานโสตทัศนศกึ ษาชานาญงาน

เรยี บเรียง

นางสาวพิมพ์ชนา พิชาพันธ์โภคนิ

ออกแบบปก

นายวสนั ต์ มาชัยภมู ิ

ปีทพ่ี มิ พ์ ตลุ าคม 25๖1
จานวนท่ีพมิ พ์ 16,000 เลม่
จัดทาโดย สานกั เสรมิ สร้างความเขม้ แข็งชุมชน กรมการพัฒนาชมุ ชน
ศนู ย์ราชการเฉลิมพระเกยี รติ 80 พรรษา 5 ธนั วาคม 2550 ชน้ั 5
จัดพิมพ์โดย อาคารรฐั ประศาสนภกั ดี ถนนแจ้งวัฒนะ แขวงท่งุ สองห้อง เขตหลักส่ี
กรุงเทพมหานคร 10210
บรษิ ัท บีทีเอส เพรส จากดั
๑๓๙ ซอยรามอนิ ทรา 19 ถนนรามอินทรา
แขวงอนสุ าวรยี ์ เขตบางเขน กรุงเทพฯ 10220

76

แนวทางการสรา้ งสมั มาชพี ชุมชน ปี ๒๕๖๒

77

กรมการพัฒนาชมุ ชน กระทรวงมหาดไทย

74

“เศรษฐกิจฐานรากมั่นคง ชุมชนพึ่งตนเองได”

สำนกั เสรมิ สรา งความเขม แข็งชมุ ชน กรมการพัฒนาชมุ ชน กระทรวงมหาดไทย

ศูนยร าชกาถรนเฉนลแิมจพงวระฒั เนกยีะรแตขิ ๘วง๐ทงุพสรอรงษหาอ องาเคขาตรหรลฐั กัปสร่ีะกศราุงสเทนพภฯักด๑ี (๐อ๒าค๑า๐ร B) ช้ัน ๕
โทรศัพท ๐-๒๑๔๑-h๖t๑tp๑:๕//c,h๒u๗mcโhทoรnส.cารdd๐.g-๒o๑.th๔๓-๘๙๑๒ ,๑๓ ,๑๙