รู ปร่างและส่วนประกอบ
ของเซลล์พืชและเซลล์สั ตว์
รายวิชาวิทยาศาสตร์พื้นฐาน ๑ ว ๒๑๑๐๑
ระดับชั้นมัธยมศึ กษาปี ที่ ๑
หน่ วยการเรียนรู้ที่ ๓
เซลล์และองค์ประกอบของเซลล์
โครงสร้างของเซลล์
1.เยื่อหุ้มเซลล์ 2.ไซโทพลาซึม 3.นิ วเคลียส
โครงสร้างที่ห่อหุ้ม ลักษณะเป็ น ลักษณะเป็ นทรง
ไซโทพลาซึม ของเหลว ประกอบ กลมอยู่กลางเซลล์
ด้วยออร์แกเนลล์ ทำหน้ าที่ควบคุม
และแสดงขอบเขต ต่าง ๆ ที่มีหน้ าที่ กิจกรรมต่าง ๆ ของ
ของเซลล์
แตกต่างกัน เซลล์
ผนั งเซลล์ (cellwall) : อยู่ด้านนอกสุดของเซลล์พืช
ช่วยให้เซลล์พืชคงรู ป ให้ความแข็งแรง
เยื่อหุ้มเซลล์ (cell membrane) : เป็ นเยื่อบางๆมี
สมบัติเป็ นเยื่อเลือกผ่านประกอบด้วยลิพิดและ
โปรตีนห่อหุ้มเซลล์ควบคุมปริมาณและชนิ ดของสาร
ที่ผ่านเข้าและออกจากเซลล์
ไซโทพลาซึม (cytoplasm) : เป็ นสารกึ่งเหลว
ประกอบด้วยน้ำและสารต่างๆเป็ นแหล่งสะสมสาร
ต่างๆ และเป็ นที่อยู่ของออร์แกเนลล์
นิ วเคลียส (nucleus) : รู ปค่อนข้างกลม
ควบคุมการทำงานและกิจกรรมต่างๆของเซลล์
แวคิวโอล (vacuole) : มีลักษณะเป็ นถุงทำหน้ าที่
เก็บสะสมน้ำและสารต่างๆ
ไมโทคอนเดรีย (mitochondria) : ลักษณะกลมรี
สลายสารอาหารเพื่อให้พลังงานแก่เซลล์
คลอโรพลาสต์ (chloroplast) : ลักษณะกลมรี
เกี่ยวข้องกับการสั งเคราะห์ ด้ วยแสงของพืช
ร่างแหเอนโดพลาซึม (endoplasmic reticulum) :
ลักษณะเป็ นท่อแบน บางส่วนพองออกเป็ นถุง
เรียงซ้อนกันเป็ นชั้น ๆ ทำหน้ าที่สังเคราะห์โปรตีน
กอลจิบอดี (golgi body) : ถุงที่เป็ นเยื่อบาง ๆ เรียง
ซ้อนกันเป็ นชั้น ๆ และส่วนปลายของถุงมักโป่ งออก
ทำหน้ าที่เก็บสารที่ร่างแหเอนโดพลาซึมสร้างขึ้น
ไรโบโซม (ribosomes) : มีขนาดเล็ก กระจายอยู่ใน
ไซโทพลาซึม ทำหน้ าที่สังเคราะห์โปรตีน
ไลโซโซม (lysosome) : มีลักษณะเป็ นถุงมีเยื่อหุ้ม
ทำหน้ าที่สร้างนำ้ย่อยเพื่อทำลายสิ่ งแปลกปลอม
เซนทริโอล (Centriole) : ลักษณะคล้ายท่อทรง
กระบอก 2 อัน วางตั้งฉากกัน เป็ นออร์แกเนลล์
ที่ทำให้โครมาทิดแยกออกจากกันในระหว่างการ
แบ่งเซลล์
เปรียบเทียบความเหมือนความแตกต่างของเซลล์พืชและเซลล์สั ตว์โดยใช้ แผนภาพต่อไปนี้
เซลล์ ผนั งเซลล์ เยื่อหุ้มเซลล์ ไลโซโซม เซลล์
พืช นิ วเคลียส เซนทริโอล สั ตว์
คลอโรพลาส ไซโทพลาสซึม รู ปร่างค่อน
รู ปร่างเหลี่ยม ไมโทคอนเดรีย ข้างกลม
แวคิวโอล
กอลจิบอดี
ไรโบโซม
ร่างแหเอนโด-
พลาซึม
นางสาวณัฐณิชา เพชรวิเศษ
ผูจัดทำ