พระอภัยมณี ตอน หนีนางผีเสื้อสมุทร

STUDY THAI WITH CAPTAIN | เอกสารประกอบการเรยี นวิชาภาษาไทย โรงเรยี นมอ.วทิ ยานสุ รณ์

หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 2 : นิทานคํากลอน เร่ือง พระอภยั มณี วชิ าภาษาไทย 5 ชั้นมัธยมศึกษาปีท่ี 3 57

นทิ านคํากลอน เร่ือง พระอภัยมณี
ตอน หนีนางผีเสือ้ สมทุ ร

ประวตั คิ วามเป็นมา “พระอภยั มณี ตอน หนนี างผเี ส้อื สมุทร”

ท่มี าของเร่อื ง พระอภัยมณีเป็นผลงานชน้ิ เอกของสนุ ทรภู่ประพนั ธ์ข้ึนเปน็ นทิ านคํากลอนทม่ี ี
ความยาวมากถงึ 94 เล่มสมุดไทย คาดวา่ สุนทรภู่ประพนั ธ์ในชว่ ง พ.ศ.2364
จนถึงชว่ ง พ.ศ.2388 สุนทรภแู่ ต่งเร่อื งพระอภยั มณี 4 ช่วง ดงั นี้
ชว่ งท่ี 1 : เริ่มแตง่ ในสมัยรชั กาลท่ี 2 เพือ่ เล้ียงปากท้องขณะติดคุก
ชว่ งท่ี 2 : แตง่ ต่อในสมยั รชั กาลท่ี 3 เพื่อถวายพระองค์เจา้ ลักขณานคุ ุณ
ชว่ งท่ี 3 : แตง่ ต่อในสมยั รัชกาลท่ี 3 เพื่อขายเล้ยี งปากทอ้ งของตนและบตุ ร
ชว่ งที่ 4 : แต่งต่อในสมยั รัชกาลท่ี 3 เพ่ือถวายกรมหมน่ื อปั สรสุดาเทพ

ผ้แู ต่ง พระสุนทรโวหาร หรือ สนุ ทรภู่
ลักษณะคาํ ประพันธ์ กลอนสภุ าพ หรือ กลอนแปด

กลอนสุภาพ

เสยี งลงทา้ ยวรรคสดับ : ไม่นยิ มใช้เสยี งสามญั เสยี งลงท้ายวรรครับ : นิยมใชเ้ สียงเอก > โท > จตั วา
เสยี งลงทา้ ยวรรครอง : นิยมใช้เสียงสามญั และตรี เสียงลงท้ายวรรคส่ง : นิยมใช้เสียงสามัญและตรี

STUDY THAI WITH CAPTAIN | เอกสารประกอบการเรยี นวชิ าภาษาไทย โรงเรียนมอ.วิทยานสุ รณ์

หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 2 : นิทานคาํ กลอน เรื่อง พระอภัยมณี วชิ าภาษาไทย 5 ช้นั มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 3 58

ประวตั ผิ ู้แต่ง...สุนทรภู่ ครูกวสี แี่ ผน่ ดนิ

สนุ ทรภู่ มีช่ือเดิมว่า “ภู่” เกดิ ในสมัยรัชกาลที่ 1 แห่งกรงุ รตั นโกสนิ ทร์ เม่ือวันท่ี
26 มิถุนายน พ.ศ.2329 ณ บริเวณด้านเหนือของพระราชวังหลงั ซ่งึ เป็นบรเิ วณ
สถานีรถไฟบางกอกนอ้ ยในปัจจุบนั นี้ สนุ ทรภไู่ ดอ้ ยูใ่ นพระราชวังหลังกบั มารดา
และไดถ้ วายตัวเปน็ ข้าในกรมพระราชวังหลงั สุนทรภู่ยังมีน้องสาวต่างบดิ าอกี
สองคน ชือ่ ฉมิ และน่ิม สนุ ทรภู่ไดเ้ ร่มิ เข้ารับราชการในกรมพระอาลกั ษณ์ในชว่ ง
รัชกาลที่ 2 สุนทรภรู่ ับราชการอยูเ่ พียง 8 ปี เมือ่ ถึงปี พ.ศ. 2367 พระบาท-
สมเด็จพระพทุ ธเลิศหล้านภาลยั เสดจ็ สวรรคต หลังจากนัน้ สนุ ทรภกู่ ็ออกบวช
สนุ ทรภบู่ วชอยเู่ ป็นระยะเวลา 18 ปี ระหวา่ งนนั้ ไดย้ า้ ยไปอยวู่ ดั ตา่ ง ๆ หลายแห่ง
หลงั จากลาสิกขาบท สนุ ทรภ่ไู ด้รับพระอุปถัมภ์จากสมเดจ็ เจา้ ฟา้ จฑุ ามณี กรมขุนอศิ เรศรังสรรค์ รบั ราชการสนอง
พระเดชพระคณุ ทางด้านงานวรรณคดี ภายหลงั สุนทรภไู่ ดร้ บั แตง่ ตัง้ เปน็ เจา้ กรมอาลกั ษณ์ฝา่ ยพระราชวังบวร มี
บรรดาศักดเิ์ ปน็ “พระสนุ ทรโวหาร” สนุ ทรภถู่ งึ แก่อนิจกรรมเม่ือปี พ.ศ.2398 สิรริ วมอายุได้ 69 ปี สุนทรภู่มีบตุ ร
ชายสามคน คอื พอ่ พดั พอ่ ตาบ และพอ่ นิล นอกจากน้ยี งั มบี ุตรบญุ ธรรมอีกสองคน มชี ื่อว่า พ่อกล่นั และพ่อชบุ

ผลงานของสุนทรภู่ ผลงานดา้ นนทิ าน ผลงานด้านบทละคร
1.โคบตุ ร 1.อภัยนรุ าช
ผลงานดา้ นนริ าศ 2.พระอภยั มณี
1.นิราศเมืองแกลง 3.พระไชยสุรยิ า ผลงานด้านบทเสภา
2.นิราศพระบาท 4.ลกั ษณวงศ์ 1.เสภาเรื่องขนุ ชา้ งขนุ แผน
3.นิราศภูเขาทอง 5.สิงหไกรภพ
4.นิราศสพุ รรณ ตอน กําเนดิ พลายงาม
5.นิราศวดั เจ้าฟ้า ผลงานดา้ นบทเหก่ ลอ่ ม 2.เสภาพระราชพงศาวดาร
6.นริ าศอเิ หนา 1.เห่เรอ่ื งพระอภัยมณี
7.รําพนั พิลาป 2.เห่เรอ่ื งโคบุตร ผลงานด้านสุภาษิต
8.นิราศพระประธม 3.เห่เรอ่ื งจับระบํา 1.สวสั ดริ ักษา
9.นริ าศเมอื งเพชร 4.เห่เรอ่ื งกากี 2.เพลงยาวถวายโอวาท

STUDY THAI WITH CAPTAIN | เอกสารประกอบการเรยี นวิชาภาษาไทย โรงเรียนมอ.วทิ ยานสุ รณ์

หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ 2 : นิทานคํากลอน เร่อื ง พระอภัยมณี วิชาภาษาไทย 5 ช้ันมัธยมศึกษาปที ่ี 3 59

วเิ คราะห์ตัวละครจาก “พระอภัยมณี ตอน หนนี างผีเสอื้ สมุทร”

พระอภัยมณี เป็นโอรสของท้าวสทุ ัศนก์ ับนางปทุมเกสรแหง่ เมืองรตั นา มีพระอนชุ า
นามวา่ “ศรีสุวรรณ” ได้ไปเรียนวชิ าเป่าป่ีจนเช่ยี วชาญ สามารถทาํ ให้ผทู้ ไ่ี ด้ยนิ เสียงปี่
เคลิม้ หลบั ไปได้ เป็นชายหนมุ่ รปู งาม มีเสนห่ ์ ออ่ นโยน แตไ่ มเ่ ดด็ ขาด

นางผเี สื้อสมทุ ร เป็นยักษท์ ่อี าศัยอยใู่ นถ้ําใตท้ ะเล สามารถแปลงร่างเปน็ หญงิ สาว
สวยได ้ และเปน็ ผู้ลกั พาตวั พระอภยั มณมี าทถ่ี ํา้ ใต้ทะเล มนี สิ ัยดรุ า้ ย มคี วามหลงใหล
ในเสียงปีแ่ ละรปู โฉมอันงดงามของพระอภยั มณี มลี กู ชายนามว่า “สนิ สมทุ ร”

นางเงือก ท่อนบนเป็นมนษุ ย์ ส่วนทอ่ นลา่ งมีหางอย่างปลา อาศัยอยู่กับพ่อและแม่
ในทะเล ซ่ึงครอบครัวของนางเงอื กเป็นผูช้ ่วยพาพระอภัยมณหี นี และนางเงือกยงั มี
ลูกกบั พระอภัยมณีนามว่า “สดุ สาคร” มีรปู โฉมงดงาม

สินสมุทร เปน็ บตุ รของพระอภยั มณแี ละนางผเี สือ้ สมุทร มีรูปรา่ งลกั ษณะเหมือนกับ
พระอภยั มณี ตาสีแดง และมเี ขยี้ วเหมอื นแม่ ว่ายนา้ํ ได้อยา่ งคล่องแคล่ว และไดเ้ รยี นรู้
วิชาเปา่ ปี่จากพระอภยั มณี อายุประมาณ 8 ขวบ

พระโยคี เป็นนกั บวชผ้อู าศัยอยู่บนเกาะแกว้ พสิ ดาร มีอายุพนั ปเี ศษ กินผลไม้ เผอื ก
และมันเปน็ อาหารเชีย่ วชาญดา้ นเวทมนตรค์ าถา เปน็ ผคู้ อยชว่ ยเหลอื พระอภัยมณี
ใหร้ อดพน้ จากเหตกุ ารณ์อนั ตรายหลายเหตุการณ์

รหู้ รอื ไม่…สุนทรภ่มู ีการนําความรูท้ างวทิ ยาศาสตร์มาใช้ในการสร้างตัวละคร
โดยแสดงใหเ้ หน็ ถงึ การถา่ ยทอดลักษณะทางพนั ธุกรรมของตวั ละครในเรอื่ ง
ดังปรากฏในคาํ ประพันธ์ตอ่ ไปน…ี้

“ไม่คลาดเคลือ่ นเหมอื นองค์พระทรงเดช แต่ดวงเนตรแดงดูดังสุรยิ ์ฉาย”

STUDY THAI WITH CAPTAIN | เอกสารประกอบการเรียนวชิ าภาษาไทย โรงเรียนมอ.วิทยานสุ รณ์

หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 2 : นทิ านคาํ กลอน เรื่อง พระอภยั มณี วชิ าภาษาไทย 5 ช้ันมัธยมศกึ ษาปีที่ 3 60

เน้ือเร่อื ง “พระอภยั มณี ตอน หนนี างผเี ส้อื สมุทร”

พระอภยั มณีอาศัยอยใู่ นถ้าํ ใตท้ ะเลกับนางผเี สื้อสมุทรจนมลี ูกชายดว้ ยกนั นามว่า “สินสมทุ ร”
สินสมุทรมีดวงตาสีแดง มเี ขยี้ ว และมีพละกําลงั มหาศาลเหมือนแม่ วันหนึง่ นางผเี สอื้ สมทุ ร
ออกไปหาอาหาร สว่ นสินสมทุ รว่งิ เลน่ อยใู่ นถา้ํ จนได้ไปเข้าเจอกบั แผ่นหนิ ทป่ี ิดปากถํ้าไว้อยู่
จงึ ไปผลกั แผ่นหนิ แผน่ นั้นจนพงั ทลายออก สนิ สมทุ รจึงออกมาว่ายนาํ้ เล่นในทะเล จนไดไ้ ป
เจอเขา้ กบั ฝงู เงือก ด้วยความสงสยั สินสมทุ รจึงจับครอบครวั เงอื กไปใหพ้ ระภัยมณดี ใู นถ้ํา

เมื่อพระอภัยมณีเห็นครอบครวั เงอื กและได้ทราบความจรงิ ทง้ั หมดแล้วกต็ กใจมาก จึงรีบเตือนสนิ สมุทรวา่ ถ้าแม่ร้คู ง
โกรธมากเพราะกลัวว่าถา้ สนิ สมทุ รแขง็ แรงมากขนาดนี้ อาจจะพาพระอภยั มณหี นีไปได้ สนิ สมทุ รจงึ ถามว่าทําไมแมถ่ ึง
ต้องทําเช่นน้นั พระอภยั มณีจงึ ตัดสินใจเลา่ ความจริงทงั้ หมดใหส้ ินสมทุ รฟังว่าแทจ้ ริงแล้วแมข่ องสินสมทุ รเปน็ ยักษ์
และลักพาตวั พ่อมาอยู่ในถํา้ ใต้ทะเลแห่งน้ี เม่อื ครอบครวั เงอื กไดย้ ินดงั นั้นจึงอ้อนวอนขอชวี ิตและอาสาจะพาท้งั สอง
หนอี อกจากถ้ํา ตามกาํ ลงั ของเงือกจะต้องใชเ้ วลา 7 คืนจึงจะถึงทหี่ มาย ส่วนนางผีเสือ้ สมทุ รนนั้ ใชเ้ วลาเพยี ง 3 วัน
ก็คงจะตามทันแลว้ แต่ถ้าลวงใหน้ างผีเสอื้ สมุทรออกไปค้างคืนในป่ากจ็ ะมีเวลาเดินทางล่วงหนา้ พระอภัยมณีจึงสง่ั
ใหส้ ินสมุทรยกหินไปปดิ ปากถํา้ ใหเ้ หมอื นเดิม เมอ่ื นางผเี สอื้ สมทุ รกลบั มาจากหาอาหารจะได้ไมร่ ู้สกึ สงสัย

ในคืนนั้นนางผเี สอ้ื สมุทรฝันวา่ มีเทวดามาทําลายถ้ํา เอาค้อนมาทุบตนี างแทบตาย อีกทงั้ ยัง
ควกั ลูกตาของนางไปด้วย เมื่อตืน่ ขนึ้ มานางจึงเล่าความฝันใหพ้ ระอภยั มณีช่วยทํานายฝนั ว่า
ร้ายหรือดี พระอภยั มณีจงึ ออกอบุ ายว่าเทวดาในฝนั คอื พญามจั จุราชจะมาเอาชีวิตของนางไป
แต่มที างหนงึ่ ท่ีจะชว่ ยสะเดาะเคราะหไ์ ด้ คอื การไปอยู่ที่ตีนเขาในป่าคนเดยี ว อดข้าว อดนา้ํ เปน็
เวลา 3 วนั 3 คืน เม่อื ไดย้ นิ ดงั นน้ั นางผเี สอ้ื สมทุ รก็เชือ่ และทาํ ตามท่ีพระอภัยมณบี อกทุกอย่าง

เมอ่ื นางผเี สอ้ื สมุทรออกจากถาํ้ ไป ครอบครัวเงือกก็ว่ายนํา้ มารอรบั พระอภยั มณีและสินสมุทรตามที่ได้ให้สัญญาไว้
โดยเงอื กเฒ่าขอให้พระอภัยมณขี นึ้ นัง่ บนบ่า ส่วนสินสมทุ รใหข้ ่ีหลงั ภรรยาของตน ฝา่ ยนางผเี สื้อสมทุ รน่ังออ่ นแรง
อยู่ในปา่ เพื่ออธษิ ฐานขอชวี ติ เมอื่ ครบเวลา 3 วันนางผีเส้ือสมุทรจึงรีบเดนิ ทางกลับมาในถํ้าใตท้ ะเล แต่กลับไม่พบใคร
ทําใหน้ างผเี สือ้ สมทุ รรไู้ ด้ทนั ทวี า่ พระอภยั มณแี ละสนิ สมุทรไดห้ นีนางไปแล้ว

STUDY THAI WITH CAPTAIN | เอกสารประกอบการเรียนวิชาภาษาไทย โรงเรยี นมอ.วิทยานุสรณ์

หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 2 : นิทานคํากลอน เรอื่ ง พระอภยั มณี วชิ าภาษาไทย 5 ช้ันมธั ยมศกึ ษาปีที่ 3 61

นางผเี สือ้ สมุทรตกใจ ร้องไห้ฟูมฟายแทบส้ินชวี ติ นางจึงกระโดดลงนา้ํ เพือ่ ตามหา
พระอภัยมณี แตก่ ไ็ ม่พบ ดว้ ยความโกรธนางจงึ รบี ออกตามหา เม่อื เงือกได้ยินเสียง
คลนื่ ดังสนัน่ หวั่นไหวก็รู้แนแ่ ลว้ วา่ นางผเี สอ้ื สมุทรกําลงั ตามมา สินสมุทรจงึ บอกให้
พระอภยั มณหี นีไปก่อน สว่ นตนจะคอยตดิ ตามไปหา่ ง ๆ สินสมทุ รจึงกระโดดลงน้ํา
ไปขวางนางผีเส้ือสมุทร นางผเี สอ้ื สมทุ รจงึ บอกกับสินสมทุ รวา่ ใหก้ ลบั ไปอยู่ในถา้ํ
พร้อมกับถามต่อว่าพระอภัยมณีอยู่ทไ่ี หน สินสมทุ รจึงถว่ งเวลา พรอ้ มกับบอกว่า
หากเปน็ แม่ท่แี ท้จรงิ ขอจงอย่าตามมา พระอภัยมณีเพียงแต่คดิ ถงึ บา้ นเมอื งจึงจะ
เดินทางกลับไปเมอื งรตั นาเพือ่ กลบั ไปเยย่ี มบ้านเมืองและบดิ ามารดาเพยี งเทา่ นนั้

นางผเี สอ้ื สมุทรไมเ่ ชื่อคําที่สนิ สมทุ รบอกจงึ แกลง้ ทาํ เปน็ หายโกรธและพูดจาอ่อนหวานกบั สินสมุทร แต่สินสมทุ ร
ก็ไม่ยอมบอกวา่ พระอภัยมณีอยู่ท่ีไหน นางจึงร่ายคาถาทําใหม้ องเห็นว่าพระอภยั มณีหนีไปไกลแล้ว นางจึงรบี
ออกตามหาพระอภัยมณีตอ่ เม่ือไล่ตามทนั ก็พบกับเงือกเฒา่ ทง้ั สอง นางจงึ ถามดว้ ยความโมโหว่าพระอภัยมณี
อยทู่ ไ่ี หนและทําไมตอ้ งพรากพระอภัยมณีไปจากนาง เงือกเฒ่าจงึ ออกอุบายว่าพระอภยั มณอี ยู่บนเขาที่เดินทาง
ผา่ นมา โดยท้ังสองจะอาสาพานางผเี ส้ือสมุทรไปหาพระอภัยมณี เมื่อนางออกเดนิ ทางตามเงือกไปได้ครึ่งวัน
นางจงึ รสู้ ึกสงสยั จงึ จบั เงือกเฒ่าทงั้ สองหักขาและฉกี แขนกนิ กอ่ นออกเดนิ ทางตามหาพระอภัยมณตี อ่ ไป

ฝ่ายพระโยคนี ั่งคาํ นวณฤกษ์ยามตามตาํ ราแล้วบอกกับลกู ศิษยว์ ่าวนั นีจ้ ะมผี ้ชู ายทีส่ งู ศักดิ์
เดินทางมายังเกาะแก้วพสิ ดารแห่งนี้ พระโยคจี งึ เดนิ ออกไปท่ีหาดทราย เมื่อพระอภัยมณี
เดนิ ทางมาถึงกร็ บี ว่ายนํา้ เขา้ เกาะแกว้ พสิ ดาร พระอภยั มณีกราบกรานขอให้พระโยคีช่วย
พระโยคีจึงใหพ้ ระอภัยมณีพักอยบู่ นเกาะ ส่วนนางผีเส้อื สมทุ รไม่สามารถขึน้ มาบนหาดได้
เพราะพระโยคไี ด้ลงคาถาครอบเกาะแก้วพิสดารไวแ้ ล้ว นางทาํ ไดเ้ พยี งตะโกนรอ้ งเรยี กและ
ออ้ นวอนพระอภยั มณีให้ออกมาหา พระอภัยมณจี ึงบอกใหน้ างกลับไปอยู่ในถ้ําตามเดมิ

ส่วนพระโยคกี ็ได้สอนว่าให้ตัดบ่วงความหว่ งใยท่มี ตี อ่ พระอภัยมณี นางผเี สอ้ื สมุทรโกรธมากจึงตอ่ ว่าพระโยคี
พระโยคไี ดย้ นิ ดงั น้นั กต็ อ่ วา่ นางผีเส้ือสมทุ รกลบั ไป และได้เสกทรายวิเศษขวา้ งไปกลางทะเลราวกบั ใชป้ ืนยงิ นาง
นางผีเส้อื สมทุ รก็กลวั จนตัวสั่น และในท่สี ุดนางผเี ส้ือสมุทรกต็ ้องหลบหนีกลับไปอยใู่ นถํ้าใตท้ ะเลดังเดมิ

STUDY THAI WITH CAPTAIN | เอกสารประกอบการเรียนวิชาภาษาไทย โรงเรียนมอ.วทิ ยานสุ รณ์

หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 2 : นทิ านคาํ กลอน เรื่อง พระอภัยมณี วชิ าภาษาไทย 5 ช้นั มัธยมศึกษาปีท่ี 3 62

สรุปเน้อื เรื่อง “พระอภยั มณี ตอน หนนี างผีเสอ้ื สมุทร”

นางผีเสอื้ สมทุ รลกั พาตวั พระอภยั มณีมาอาศัยอยดู่ ว้ ยกนั ในถํ้าใตท้ ะเลจนมีลกู ด้วยกันช่อื วา่ “สนิ สมุทร”

สนิ สมทุ รไปพบเข้ากับเงือกเฒา่ จึงจบั มาให้พระอภัยมณีดู เมอ่ื เงอื กเฒ่าทราบเรอื่ งราวทง้ั หมด
จึงอ้อนวอนขอชีวติ และอาสาพาพระอภัยมณีและสนิ สมทุ รหนีจากนางผเี ส้ือสมทุ ร

คืนหนึ่งนางผีเสือ้ สมุทรฝันว่ามีเทวดามาทําลายถํา้ และเขา้ มาทาํ รา้ ยนาง นางจึงให้พระอภัยมณีทํานาย
ฝันให้วา่ เปน็ ฝันดหี รือรา้ ย พระอภัยมณีจึงออกอุบายใหน้ างไปถือศีล และอดนา้ํ อดอาหารเปน็ เวลา 3 วัน

เมอ่ื ถงึ เวลาครอบครัวเงอื กกม็ ารอรบั พระอภยั มณแี ละสินสมทุ รหนไี ป จนกระทงั่ ครบเวลา 3 วัน
นางผเี สอื้ สมุทรกลับมากไ็ มพ่ บใคร จึงรบี เดนิ ทางออกตามหาพระอภยั มณีและสนิ สมทุ ร

เมื่อนางเดนิ ทางตามมาทันสินสมุทรก็ออกอบุ ายต่าง ๆ แต่นางกไ็ ม่หลงเชอื่ อุบายและรีบเดนิ ทางตอ่

เงือกเฒ่าหลอกนางผีเสอื้ สมทุ รวา่ พระอภัยมณอี ยบู่ นเกาะทน่ี างเดนิ ทางผ่านมาแล้ว และอาสาพา
ไปตามหาพระอภยั มณี เมอ่ื ไปถึงก็ไมพ่ บใคร นางผเี สือ้ สมทุ รจงึ จับเงอื กเฒ่าทงั้ สองกิน

พระอภัยมณี นางเงือก และสินสมุทรเดินทางมาถงึ เกาะแก้วพสิ ดารก็พบกบั พระโยคี ฝ่ายนางผเี สอ้ื สมุทร
ไมส่ ามารถขนึ้ มาบนเกาะได้ และถกู พระโยคีสาดทรายวเิ ศษใส่ นางจึงตอ้ งกลบั ไปอยู่ในถา้ํ ตามเดิม

STUDY THAI WITH CAPTAIN | เอกสารประกอบการเรยี นวิชาภาษาไทย โรงเรยี นมอ.วทิ ยานุสรณ์

หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 2 : นิทานคํากลอน เรื่อง พระอภยั มณี วชิ าภาษาไทย 5 ชัน้ มัธยมศกึ ษาปีที่ 3 63

ตัวอย่างบทประพนั ธจ์ ากเรือ่ ง “พระอภัยมณี ตอน หนีนางผเี สือ้ สมทุ ร”

ไม่คลาดเคลอื่ นเหมอื นองค์พระทรงเดช แตด่ วงเนตรแดงดูดังสรุ ยิ ์ฉาย

1 ทรงกาํ ลงั ดงั พระยาคชาพลาย มเี ขีย้ วคล้ายชนนมี ีศักดา

จากบทประพันธข์ ้างต้นสามารถถอดความได้ว่า…
สนิ สมุทรมลี กั ษณะเหมอื นกับพระอภยั มณีและนางผีเสือ้ สมุทร โดยมรี ปู รา่ งเปน็ มนษุ ยเ์ หมอื นกับพระอภยั มณี
แต่มนี ัยนต์ าสีแดงดังพระอาทติ ย์ มีเขยี้ ว และมพี ละกําลงั มหาศาลเหมือนกบั นางผีเสอ้ื สมทุ ร

พระบิตรุ งคท์ รงศักดกิ์ ็รักใคร่ ดว้ ยเนอ้ื ไขมิไดค้ ดิ ริษยา

2 เฝ้าเลีย้ งลูกผกู เปลแลว้ เห่ช้า จนใหญ่กล้าอายุได้แปดปี

จากบทประพันธข์ ้างต้นสามารถถอดความได้ว่า…
พระอภัยมณีมคี วามรักใคร่ต่อสนิ สมทุ ร ไมไ่ ดร้ ู้สกึ รงั เกยี จในตัวสนิ สมทุ รเลยแม้แตน่ อ้ ย พระอภยั มณเี ฝา้ เล้ยี งดู
สินสมทุ รดว้ ยความรักตั้งแตย่ ังเลก็ คอยไกวเปลและรอ้ งเพลงกล่อมให้นอนจนสินสมุทรมอี ายุได้ 8 ปี

จงึ ใหน้ ามตามอย่างข้างมนษุ ย์ ช่ือสินสมุทรกุมารชาญชัยศรี

3 ธํามรงค์ทรงมาคา่ บรุ ี พระภมู ถี อดผกู ใหล้ กู ยา

จากบทประพนั ธข์ ้างต้นสามารถถอดความไดว้ า่ …
พระอภยั มณตี ้ังชอ่ื ลูกของตนใหเ้ หมอื นกบั มนุษยว์ ่า “สนิ สมทุ ร” พระอภัยมณถี อดแหวนของตนซึง่ มคี ่ามาก
ผกู เป็นสายสรอ้ ยแล้วมอบแหวนวงนัน้ ใหแ้ ก่สนิ สมทุ รเป็นของมคี ่าตดิ ตวั ไว้

STUDY THAI WITH CAPTAIN | เอกสารประกอบการเรยี นวชิ าภาษาไทย โรงเรยี นมอ.วิทยานสุ รณ์

หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี 2 : นิทานคาํ กลอน เรอ่ื ง พระอภยั มณี วชิ าภาษาไทย 5 ชัน้ มัธยมศึกษาปที ่ี 3 64

เจยี ระบาดคาดองค์ก็ทรงเปล้อื ง ให้เป็นเคร่ืองนุ่งห่มโอรสา

4 สอนใหเ้ จา้ เป่าปี่มีวชิ า เพลงสาตราสารพัดหดั ชาํ นาญ

จากบทประพันธข์ ้างต้นสามารถถอดความไดว้ า่ …
พระภัยมณีถอดเจยี ระบาด (ผ้าคาดเอว) เพื่อทาํ เป็นเสอื้ ผ้าให้แกส่ ินสมทุ รไว้ใชน้ ุ่งห่ม พระอภยั มณีสอนวชิ าเปา่ ปี่
และเพลงอาวุธต่าง ๆ ให้แกส่ นิ สมทุ รจนสินสมทุ รเกิดความชาํ นาญ

ฝ่ายกุมารสนิ สมทุ รสุดสวาท ไมห่ า่ งบาทบิดาอัชฌาสยั

5 ความรักพ่อย่งิ กวา่ แมม่ าแตไ่ ร ดว้ ยมิได้ขู่เข็ญเช่นมารดา

จากบทประพันธข์ ้างตน้ สามารถถอดความไดว้ ่า…
สินสมทุ รไม่เคยไปไกลห่างจากพระอภยั มณีดว้ ยสินสมุทรมคี วามรักพระอภัยมณมี ากกวา่ นางผเี สอื้ สมุทร
เพราะนางผเี ส้ือสมทุ รชอบดดุ ่า ขู่เข็ญ แต่พระอภัยมณเี ลยี้ งดสู นิ สมุทรดว้ ยความรกั ใคร่

พอมอ่ ยหลับกลับจติ นิมติ ฝนั ว่าเทวญั อยู่ที่เกาะนั้นเหาะเหนิ

มาสงั หารผลาญถา้ํ ระยาํ เยนิ แกว่งพะเนินทบุ นางแทบวางวาย

6 แลว้ อารกั ษ์ควักลว้ งเอาดวงเนตร สําแดงเดชเหาะกลบั ไปลบั หาย

ทงั้ กายสั่นพรน่ั ตวั ด้วยกลวั ตาย พอฟ้ืนกายกพ็ อแจง้ แสงตะวัน

จากบทประพันธข์ ้างตน้ สามารถถอดความได้วา่ …
คืนหนง่ึ นางผีเส้ือสมทุ รฝันวา่ มีเทวดาเขา้ มาทําลายถาํ้ ใตท้ ะเลของนาง และใช้คอ้ นทบุ นางผีเสอ้ื สมทุ รจนนาง
เกือบตาย ก่อนจะควกั ดวงตาของนางแลว้ เหาะหายไป นางผีเส้ือสมุทรจึงสะดุ้งตืน่ ด้วยความหวาดกลัว

STUDY THAI WITH CAPTAIN | เอกสารประกอบการเรียนวชิ าภาษาไทย โรงเรยี นมอ.วทิ ยานสุ รณ์

หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ 2 : นทิ านคํากลอน เรอื่ ง พระอภยั มณี วิชาภาษาไทย 5 ชัน้ มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 3 65

พงศก์ ษัตริย์ทัศนานางเงือกน้อย ดูแชม่ ชอ้ ยโฉมเฉลาทั้งเผา้ ผม

ประไพพกั ตร์ลักษณล์ า้ํ ล้วนขําคม ทง้ั เนื้อนมนวลเปล่งออกเตง่ ทรวง

7 ขนงเนตรเกศกรออ่ นสะอาด ดงั สุรางค์นางนาฏในวงั หลวง

พระเพลินพิศคดิ หมายเสยี ดายดวง แลว้ หนักหนว่ งนึกท่จี ะหนีไป

จากบทประพันธข์ ้างต้นสามารถถอดความได้ว่า…
พระอภัยมณเี ห็นนางเงอื กท่ดี สู วยงาม ใบหน้าคมขํา ผวิ พรรณเปล่งปลัง่ ทง้ั คิว้ เส้นผม และมอื ดสู ะอาดสะอา้ น
เหมอื นนางในวังหลวง พระอภยั มณีกร็ สู้ ึกหลงรกั แตค่ ิดวา่ การหนีในครง้ั นส้ี าํ คญั กว่าจงึ ระงบั ความร้สู กึ ไว้

พงศก์ ษัตริย์ตรัสชวนสนิ สมุทร สอนใหบ้ ตุ รขอสมาอัชฌาสยั

8 พระทรงบ่าเงอื กนาํ้ งามวิไล พระหนอ่ ไทยขอสมาขึน้ บ่านาง

จากบทประพันธข์ ้างต้นสามารถถอดความได้วา่ …
พระอภัยมณีบอกให้สินสมทุ รขอขมากอ่ นข้ึนข่บี นบ่าเงอื กเฒา่ สนิ สมุทรก็ทําตามทพ่ี ระอภยั มณบี อกตน
ส่วนพระอภัยมณีกข็ ้นึ ข่ีบนบา่ ของนางเงอื ก จากนัน้ ทง้ั หมดกอ็ อกเดนิ ทางไปยงั เกาะแกว้ พสิ ดาร

อสรุ ีผีเสอ้ื ไม่เช่ือถอ้ ย นึกวา่ นอ้ ยหรือตอแหลมาแก้ไข

9 แกล้งดบั เดอื ดเงือดงดอดฤทยั ทาํ ปราศรยั เสยี งหวานดว้ ยมารยา

จากบทประพนั ธข์ ้างตน้ สามารถถอดความได้วา่ …
นางผีเสอ้ื สมุทรไมเ่ ชือ่ คําท่สี ินสมุทรพดู คิดวา่ สนิ สมุทรจะต้องโกหกนางเปน็ แน่ นางผีเสื้อสมุทรจึงแกล้ง
ทําเป็นว่านางไมโ่ กรธสินสมุทร แล้วพดู จาเพราะ ๆ กับสนิ สมุทร

STUDY THAI WITH CAPTAIN | เอกสารประกอบการเรียนวิชาภาษาไทย โรงเรียนมอ.วทิ ยานสุ รณ์

หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 2 : นิทานคาํ กลอน เรอ่ื ง พระอภัยมณี วชิ าภาษาไทย 5 ชน้ั มัธยมศึกษาปีท่ี 3 66

อสรุ ผี เี สื้อเหลอื จะอด แคน้ โอรสราวกบั ไฟไหมม้ งั สา

10 ชา่ งหลอกหลอนผอ่ นผนั จํานรรจา แมน้ จะวา่ โดยดเี หน็ มฟิ ัง

จากบทประพันธข์ ้างตน้ สามารถถอดความไดว้ ่า…
นางผีเส้อื สมทุ รเหลือจะอดทน นางโกรธสนิ สมุทรมากราวกบั ไฟจะเผาเนือ้ หนังของนาง วา่ ทาํ ไมสนิ สมุทรถงึ
มาโกหกนาง แมน้ างผเี ส้ือสมุทรจะพดู จาดี ๆ กับสินสมุทรแล้ว แต่สินสมุทรกไ็ ม่เชือ่ ฟงั

สนิ สมุทรสดุ แสนสงสารแม่ ชําเลืองแลดูหนา้ นา้ํ ตาไหล

11 จึงกราบกรานมารดาแล้ววา่ ไป จะเข้าใกลท้ ูนหัวลกู กลัวนัก

จากบทประพันธข์ ้างต้นสามารถถอดความได้วา่ …
สินสมทุ รรสู้ กึ สงสารแมม่ าก เมอื่ สินสมทุ รมองหน้าแม่กน็ ํ้าตาไหล แตส่ นิ สมทุ รไมก่ ล้าเข้าไปใกลน้ างผเี ส้อื สมุทร
สินสมทุ รจึงทําได้เพยี งเข้าไปกราบลาแมข่ องตน

นางผเี ส้ือเหลือโกรธพโิ รธร้อง มาตง้ั ซอ่ งศลี จะมอี ยูท่ ไี่ หน

12 ช่างเฉโกโยคีหนเี ขาใช้ ไม่อยู่ในศลี สัตยม์ าตดั รอน

จากบทประพันธข์ ้างต้นสามารถถอดความไดว้ า่ …
นางผเี สือ้ สมทุ รฟงั พระโยคีแลว้ รู้สกึ โกรธมาก นางจงึ ตะโกนว่าพระโยคีว่าเหตุใดจงึ มาซ่องสุมผคู้ นไว้บนเกาะน้ี
พระโยคจี ะเป็นผมู้ ีศลี ธรรมได้อย่างไร ในเม่ือหนีการเขา้ รบั ราชการมา และไม่ตัง้ มนั่ อยใู่ นศีลธรรม

STUDY THAI WITH CAPTAIN | เอกสารประกอบการเรยี นวิชาภาษาไทย โรงเรยี นมอ.วิทยานุสรณ์

หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี 2 : นิทานคาํ กลอน เรอ่ื ง พระอภัยมณี วิชาภาษาไทย 5 ชน้ั มัธยมศึกษาปีท่ี 3 67

แล้วช้ีหน้าด่าองึ หึงนางเงือก ทําซบเสอื กสอพลออีตอแหล

13 เห็นผวั รักยกั คอทาํ ทอ้ แท้ พอ่ กบั แม่มึงเข้าไปอยู่ในทอ้ ง

จากบทประพันธข์ ้างตน้ สามารถถอดความได้ว่า…
นางผีเส้อื สมทุ รช้ีหน้าดา่ นางเงือกว่ามาทําเป็นซบคอ ทําทา่ ตอแหล พอเหน็ พระอภัยมณรี กั ก็ทาํ เปน็ ยกั ทา่
แลว้ นางผีเสอ้ื สมุทรกบ็ อกนางเงอื กวา่ ตอนน้ีนางจบั พอ่ และแมข่ องนางเงือกกนิ ไปเรยี บร้อยแล้ว

อยี กั ษาตาโตโมโหมาก รูปก็กากปากกเ็ ปราะไมเ่ หมาะเหมง

14 นมสองข้างอย่างกระโปรงดโู ตงเตง ผัวของเองเขาระอาไมน่ า่ ชม

จากบทประพนั ธข์ ้างต้นสามารถถอดความไดว้ ่า…
นางผีเส้ือสมทุ รตาโตเพราะกาํ ลังโมโหมาก หนา้ ตากด็ ูอปั ลกั ษณ์ ซ้าํ ยงั ปากเปราะเราะราย พูดจาไมเ่ หมาะสม
นมทง้ั สองขา้ งของนางหอ้ ยโตงเตงอย่างกบั กระโปรง ดว้ ยเหตุนจ้ี งึ ทาํ ให้พระอภัยมณไี ม่รักนางผีเสือ้ สมทุ ร

STUDY THAI WITH CAPTAIN | เอกสารประกอบการเรียนวชิ าภาษาไทย โรงเรียนมอ.วิทยานสุ รณ์

หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 2 : นทิ านคาํ กลอน เร่อื ง พระอภัยมณี วิชาภาษาไทย 5 ชน้ั มัธยมศึกษาปที ี่ 3 68

วิเคราะหค์ ุณคา่ ด้านเน้ือหา

ฉาก ตัวละคร

ฉากถกู สรา้ งข้นึ ตามจินตนาการของผู้แต่ง ตัวละครมีความหลากหลายของเผา่ พนั ธุ์
แต่ผูแ้ ตง่ มกี ารวางฉากไว้อยา่ งรัดกุม ทงั้ มนษุ ย์ เงอื ก ยกั ษ์ หรือสตั วต์ า่ ง ๆ

โครงเร่ือง แก่นเร่อื ง

ทา้ ยท่ีสดุ แลว้ นางผีเสอ้ื สมทุ รกท็ ําอะไรไม่ได้ ชายหญงิ จะเป็นสามีภรรยากัน หากไม่มคี วามรกั
จึงจาํ ใจต้องกลับลงไปในถ้ําไดท้ ะเลตามเดมิ และความเหมาะสมกันกไ็ มอ่ าจอยรู่ ่วมกันได้

วเิ คราะหค์ ณุ ค่าดา้ นสงั คม

1.สะทอ้ นให้เห็นถึงวถิ ชี วี ิตความเป็นอยขู่ องคนไทยเกี่ยวกบั การเลี้ยงดูเด็ก

พระบติ ุรงค์ทรงศกั ดิ์ก็รกั ใคร่ ดว้ ยเน้ือไขมไิ ดค้ ิดรษิ ยา
เฝา้ เลีย้ งลูกผกู เปลแลว้ เห่ช้า จนใหญ่กลา้ อายไุ ดแ้ ปดปี

2.สะทอ้ นให้เหน็ วา่ สงั คมไทยมีความเช่ือเรือ่ งความฝนั เคราะห์กรรม ภตู ผปี ศี าจ เทวดา เวทมนตร์คาถา

พอมอ่ ยหลบั กลบั จติ นิมิตฝนั ว่าเทวญั อยู่ท่ีเกาะน้นั เหาะเหิน
มาสังหารผลาญถํา้ ระยําเยิน แกวง่ พะเนนิ ทุบนางแทบวางวาย

STUDY THAI WITH CAPTAIN | เอกสารประกอบการเรยี นวชิ าภาษาไทย โรงเรยี นมอ.วทิ ยานสุ รณ์

หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 2 : นทิ านคํากลอน เร่อื ง พระอภยั มณี วิชาภาษาไทย 5 ชน้ั มัธยมศึกษาปที ี่ 3 69

3.สะทอ้ นให้เหน็ วา่ สังคมไทยมีความเมตตาและช่วยเหลือซึง่ กนั และกัน

ถ้าแกไ้ ขให้นางไปคา้ งป่า ไดล้ ่วงหนา้ ไปเสยี บา้ งจะยงั ช่วั
จะอาสาพาไปมิได้กลวั ชวี ิตตวั บรรลยั ไมเ่ สยี ดาย

4.สะทอ้ นให้เห็นว่าสงั คมไทยเคารพผทู้ ่อี าวุโสกวา่

พงศก์ ษตั ริยต์ รัสชวนสนิ สมทุ ร สอนให้บุตรขอสมาอัชฌาสัย
พระทรงบา่ เงือกนํ้างามวไิ ล พระหนอ่ ไทยขอสมาขึ้นบา่ นาง

วเิ คราะห์คณุ ค่าดา้ นวรรณศลิ ป์

รสวรรณคดไี ทย
1.1) เสาวรจนี (บทชมความงาม) : ปรากฏในบทประพนั ธ์ตอนที่พระอภัยมณชี มความงามของนางเงอื ก

พงศก์ ษตั รยิ ์ทัศนานางเงอื กนอ้ ย ดแู ชม่ ช้อยโฉมเฉลาทง้ั เผ้าผม
ประไพพักตร์ลักษณล์ าํ้ ล้วนขาํ คม ท้ังเน้ือนมนวลเปล่งออกเต่งทรวง

1.2) พิโรธวาทัง (บทโกรธ ตัดพ้อตอ่ วา่ ) : ปรากฏในบทประพนั ธต์ อนทน่ี างผเี สอ้ื สมุทรด่าพระโยคแี ละนางเงือก

แลว้ ช้หี น้าด่าอึงหงึ นางเงอื ก ทําซบเสือกสอพลออตี อแหล
เหน็ ผัวรกั ยกั คอทําท้อแท้ พ่อกับแม่มึงเขา้ ไปอยใู่ นทอ้ ง

STUDY THAI WITH CAPTAIN | เอกสารประกอบการเรยี นวิชาภาษาไทย โรงเรียนมอ.วทิ ยานุสรณ์

หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 2 : นิทานคาํ กลอน เรื่อง พระอภยั มณี วิชาภาษาไทย 5 ช้นั มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 3 70

1.3) สัลลาปังคพสิ ยั (บทโศกเศร้า) : ปรากฏในบทประพนั ธ์ตอนทน่ี างผเี ส้อื สมุทรร้องไหฟ้ มู ฟายที่พระอภัยมณีหนไี ป

ลงกลง้ิ เกลอื กเสือกกายรอ้ งไห้โร่ เสียงโฮโฮดงั ก้องห้องคหู า
พระรปู หลอ่ พ่อคุณของเมียอา ควรหรอื มาทิง้ ขว้างหมองหมางเมีย

การเลน่ สมั ผัส

2.1) การเล่นสมั ผัสอักษร : การใช้คําทข่ี ้ึนต้นด้วยพยัญชนะต้นเสียงเดยี วกนั

แลว้ หนกั หนว่ งนึกทจ่ี ะหนีไป คาํ ท่ีเลน่ คือคําวา่ “หนกั หน่วง นึก หน”ี เสยี ง /น/

ข้ึนฟ่องฟูพ่นฟองละอองฝน คาํ ที่เล่นคือคําวา่ “ฟ่อง ฟู ฟอง” เสยี ง /ฟ/

กนิ สาํ ราญร่ืนเรงิ บันเทิงใจ คาํ ทีเ่ ลน่ คอื คําว่า “ราญ รื่น เริง” เสยี ง /ร/

2.2) การเล่นสมั ผสั สระ : การใช้คําทข่ี ้ึนประสมด้วยสระเสียงเดียวกันและมีเสียงพยัญชนะทา้ ยอยใู่ นมาตราเดยี วกนั

แลว้ ว่ายแหวกแบกองคพ์ งศก์ ษตั รยิ ์ สมั ผสั สระทปี่ รากฏ ไดแ้ ก่ “แหวก-แบก” และ “องค์-พงศ”์

นางผเี สื้อเหลอื โกรธโลดทะลึ่ง สมั ผัสสระที่ปรากฏ ไดแ้ ก่ “เส้อื -เหลือ” และ “โกรธ-โลด”

พระลกู หลบพบเงอื กจะเสอื กหนี สัมผัสสระที่ปรากฏ ได้แก่ “หลบ-พบ” และ “เงอื ก-เสือก”

ผเี สอื้ นา้ํ ซํา้ วอนดว้ ยอ่อนหวาน สัมผัสสระที่ปรากฏ ไดแ้ ก่ “นํา้ -ซ้าํ ” และ “วอน-ออ่ น”

STUDY THAI WITH CAPTAIN | เอกสารประกอบการเรยี นวชิ าภาษาไทย โรงเรยี นมอ.วทิ ยานุสรณ์

หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ 2 : นิทานคํากลอน เร่ือง พระอภยั มณี วชิ าภาษาไทย 5 ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 3 71

การเลน่ คํา

3.1) การซ้าํ คํา : การซ้าํ คําคําเดียวกนั และมีความหมายเหมอื นกนั ในทกุ ตําแหนง่ ทซ่ี ้ํา

เหลา่ ฉลามลว้ นฉลามตามกันมา คําทซ่ี ้าํ ในบทประพนั ธ์ คือ “ฉลาม”

กระโห้เรียงเคยี งกระโหข้ ้ึนโบกหาง คาํ ท่ีซํา้ ในบทประพนั ธ์ คอื “กระโห”้

ตะเพยี นทองล่องนํ้านําตะเพยี น คาํ ทซี่ ้ําในบทประพนั ธ์ คอื “ตะเพยี น”

3.2) การเล่นคาํ เชิงถาม (ปฏปิ ุจฉา) : การเรียบเรยี งถอ้ ยคาํ ใหเ้ ปน็ ประโยคเชิงถาม แตไ่ มไ่ ดต้ อ้ งการคําตอบ

เมื่อวานน้ีตขี ้านอ้ ยไปหรือ ระบมมือเหมือนกระดูกลูกจะหกั สงั เกตคําวา่ “น้อยไปหรอื ”

ยกั ขนิ ผี ีสางหรอื อย่างไร มาพาไปไม่เกรงข่มเหงกู สงั เกตคาํ ว่า “หรืออยา่ งไร”

โวหารภาพพจน์
4.1) อุปมา : การเปรยี บสงิ่ หนงึ่ เหมอื นอกี สิง่ หนง่ึ

ทรงกาํ ลังดงั พระยาคชาพลาย มีเขี้ยวคลา้ ยชนนีมศี ักดา
ขนงเนตรเกศกรออ่ นสะอาด ดังสรุ างคน์ างนาฏในวังหลวง

อสรุ ีผเี สือ้ เหลอื จะอด แคน้ โอรสราวกับไฟไหม้มงั สา

STUDY THAI WITH CAPTAIN | เอกสารประกอบการเรยี นวชิ าภาษาไทย โรงเรียนมอ.วิทยานสุ รณ์

หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 2 : นทิ านคํากลอน เรื่อง พระอภยั มณี วชิ าภาษาไทย 5 ชัน้ มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 3 72

4.2) อปุ ลกั ษณ์ : การเปรียบสิง่ หน่ึงเปน็ อกี ส่งิ หนง่ึ

ถ้าแดดกลา้ ตามวั เปน็ หมอกควนั จะผายผนั ล่วงทางไปกลางคืน

เห็นหาดทรายพรายงามเปน็ เงินราง ทะเลกว้างขา้ งขวาลว้ นป่าดง
4.3) สทั พจน์ : การใชถ้ อ้ ยคาํ เลียนเสยี งธรรมชาติ เชน่ เสียงดนตรี เสยี งสตั ว์ เสยี งคลน่ื เสียงฟา้ ผา่

สลาตนั ล่ันพลิ ึกเสยี งครึกคร้ืน จนดกึ ดื่นรีบรุดไมห่ ยุดเลย

โจนกระโจมโครมครามตามเรามา จะเล่นข้าทา่ ไรจะใคร่รู้
4.4) อธพิ จน์ : การกลา่ วเกินความเป็นจรงิ เพื่อสร้างอารมณ์และความรสู้ กึ ทร่ี นุ แรงเกนิ จรงิ

ลุยทะเลโครมครามตามออกไป สมทุ รไทแทบจะลม่ ถลม่ ทลาย

ข้อคดิ นาํ ชวี ติ

1.ความรกั ทีไ่ มไ่ ดเ้ กดิ จากความสมคั รใจยอ่ มไมย่ นื ยาว
2.การมคี ู่ชวี ติ ที่ยนื ยาวจะต้องเกิดจากความรักและความเข้าใจกนั
3.การพลัดพรากจากสง่ิ ทร่ี กั ยอ่ มทาํ ให้เกิดทุกข์
4.ควรมเี มตตาและช่วยเหลือผูอ้ นื่ ท่ีกาํ ลังได้รับความเดือดร้อน
5.พ่อแม่ควรพูดกบั ลกู ด้วยเหตุผล ไม่ใชอ้ ารมณแ์ ละทาํ ร้ายลูก

บนั ทึกเพ่ิมเตมิ

STUDY THAI WITH CAPTAIN | เอกสารประกอบการเรยี นวชิ าภาษาไทย โรงเรียนมอ.วทิ ยานสุ รณ์

หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 2 : นิทานคาํ กลอน เรอ่ื ง พระอภัยมณี วชิ าภาษาไทย 5 ชั้นมัธยมศกึ ษาปีท่ี 3 73

คาํ ศพั ท์ทา้ ยหนว่ ยการเรยี นรู้

กระโจมโจน คาํ ศัพท์นา่ ร…ู้ พระอภยั มณี ตอน หนีนางผีเสื้อสมทุ ร
กาก
โถมและพงุ่ เข้าใสเ่ ต็มกําลงั
กิจกรม สิ่งที่เหลอื เมื่อคั้นหรือคัดเอาสว่ นดีออกไปแลว้
เกยี น งานท่รี วมกาํ ลงั ไพรพ่ ลของแผน่ ดินเพือ่ ใช้ประโยชนใ์ นยามศกึ สงคราม
ขนุ ไศล ข้าง ๆ ใกล้เคียง
คลา้ ยคลา้ ย ภูเขาใหญ่
เจ้าฟา้ ในธาตรี เคล่อื นไหวไปเรอ่ื ย ๆ
เฉโก พระเจา้ แผน่ ดิน (ในทนี่ ี้หมายถึง พระอภัยมณ)ี
ชกั หลงั ฉลาดแกมโกง ไมต่ รงไปตรงมา
ซอ่ ง ถอยหลงั หนี
ซง้ึ ซกึ แหลง่ มว่ั สมุ หรือชุมนมุ กนั อยา่ งลับ ๆ
ตรีชา ลกึ มาก
ตะโกรง ตาํ หนิ กลา่ วโทษ
ตดั ษยั ทะเยอทะยาน อยากได้ เตม็ ไปด้วยความอยาก ตะกลาม
ถือเพทไสย การส้นิ ชวี ิต (มาจากคาํ เตม็ ว่า ชีวิตักษัย)
ทะมื่น เชี่ยวชาญเร่ืองเวทมนตรค์ าถา
ทาํ ไขหู มีลกั ษณะสูงใหญแ่ ละดาํ มืดอย่างนา่ กลัว
ทาํ รกั ทําเป็นว่าไมไ่ ด้ยนิ
บัลลงั ก์ ทาํ เป็นรักใคร่
บ่ายเบยี่ ง แทน่ หนิ ทใ่ี ชเ้ ปน็ ท่นี ง่ั หรือทีน่ อน
เวลาบา่ ยคลอ้ ย

STUDY THAI WITH CAPTAIN | เอกสารประกอบการเรียนวิชาภาษาไทย โรงเรยี นมอ.วิทยานุสรณ์

หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี 2 : นทิ านคาํ กลอน เรื่อง พระอภัยมณี วิชาภาษาไทย 5 ชัน้ มัธยมศึกษาปที ่ี 3 74

ปราย คําศัพท์น่าร…ู้ พระอภัยมณี ตอน หนนี างผเี สอ้ื สมทุ ร
ปลาํ้
ผนดิ ซัด หว่าน สาดให้กระจายออกไป
พะเนิน สู้,ตอ่ สู้
พิษฐาน ปิดแน่น
เพลงศาสตรา ค้อนขนาดใหญ่ทีใ่ ช้สาํ หรับตเี หล็กหรอื ทบุ หนิ
มะซาง ขอร้องตอ่ สิ่งศักด์ิสิทธเ์ิ พ่อื ช่วยบนั ดาลให้ตนประสบผลในสงิ่ ที่มงุ่ หวัง
ยักคอทําท้อแท้ เพลงอาวธุ
ยคุ นุ ธร์ ชอ่ื ผลไม้ชนิดหนง่ึ สีเขยี ว มยี างมาก รสหวานเยน็
แรงรุทร เอยี งคอซบและทาํ ท่าไม่มีแรง
ละเมาะ ยุคุนธร เป็นภเู ขา 1 ใน 7 ของเทือกเขาสัตภัณฑ์หรอื สัตบริภณั ฑ์
ลุยอ่อน เรี่ยวแรงอันนา่ กลวั
เลิกศิลา พมุ่ ไม้
โวเ้ ว้ ลุยน้ําหรือเดินทอ่ งนาํ้ จนไมม่ เี รยี่ วแรง
สมทุ รไท ยกหนิ ข้ึน
สาํ นกั พดู จาหาเรื่อง พูดจาเหลวไหล
หนเี ขาใช้ ท้องทะเลอันกวา้ งใหญ่
หบุ หอ้ ง พัก อยู่
แห่งนสุ นธ์ิ หนีการถกู เกณฑเ์ ขา้ ทาํ งานของทางราชการ
โหยกเหยก ถาํ้
อยา่ สูญใจ สถานทท่ี ่จี ะตดิ ตาม
ไมอ่ ยกู่ บั รอ่ งกบั รอย ไม่แนน่ อน
อยา่ แลง้ น้ําใจ

STUDY THAI WITH CAPTAIN | เอกสารประกอบการเรยี นวชิ าภาษาไทย โรงเรียนมอ.วิทยานุสรณ์

หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 2 : นทิ านคาํ กลอน เร่ือง พระอภัยมณี วิชาภาษาไทย 5 ช้ันมัธยมศึกษาปที ี่ 3 75

Problem #1 | จงตอบคําถามต่อไปนีใ้ ห้ถูกต้อง

1.สนุ ทรภเู่ ป็นกวคี นสําคญั ในชว่ งรชั สมัยใดและได้รับสมญานามว่าอยา่ งไร
ตอบ _________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________
2.จงเขียนแผนผงั ฉันทลักษณ์ของกลอนสภุ าพ พรอ้ มโยงเสน้ สมั ผัสใหถ้ ูกต้อง
ตอบ _________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________
3.จงอธิบายเสยี งลงทา้ ยวรรคในแตล่ ะวรรคของกลอนสุภาพมาพอสังเขป
ตอบ _________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________
4.สุนทรภู่มีผลงานด้านนิราศทง้ั หมดกเ่ี ร่ืองและมเี รอ่ื งใดบา้ ง
ตอบ _________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________
5.พระอภัยมณไี ด้รบั การยกยอ่ งจากวรรณคดีสโมสรว่าเปน็ สดุ ยอดวรรณคดสี โมสรประเภทใด
ตอบ _________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________
6.จงอธบิ ายลักษณะเฉพาะของตัวละครจากเรือ่ งพระอภยั มณมี าพอสงั เขป
ตอบ _________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________

STUDY THAI WITH CAPTAIN | เอกสารประกอบการเรียนวิชาภาษาไทย โรงเรยี นมอ.วทิ ยานสุ รณ์

หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 2 : นทิ านคาํ กลอน เรือ่ ง พระอภยั มณี วชิ าภาษาไทย 5 ช้ันมัธยมศกึ ษาปที ่ี 3 76

7.เพราะเหตุใดสินสมุทรจงึ รักพระอภยั มณีมากกวา่ นางผีเสือ้ สมุทร
ตอบ _________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________
8.ความฝนั ของนางผีเสอ้ื สมทุ รเปน็ อย่างไรและพระอภยั มณีทํานายฝันนัน้ วา่ อย่างไร
ตอบ _________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________
9.พระอภัยมณอี อกอบุ ายอยา่ งไรเพอ่ื ให้มีเวลาเดินทางไปเกาะแกว้ พสิ ดารล่วงหน้า
ตอบ _________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________
10.เงือกเฒา่ ออกอบุ ายอย่างไรเพอ่ื ถว่ งเวลานางผเี ส้อื สมทุ รไมใ่ ห้นางตามพระอภยั มณีไดท้ ัน
ตอบ _________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________
11.จงอธิบายคณุ ค่าดา้ นเนอื้ หาจากพระอภัยมณี ตอน หนนี างผเี สือ้ สมุทรมาพอสงั เขป
ตอบ _________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________
12.จงยกตวั อยา่ งคุณค่าด้านสังคมจากพระอภัยมณี ตอน หนีนางผเี สื้อสมทุ รมา 2 ข้อ
ตอบ _________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________
13.จงยกตวั อยา่ งคณุ ค่าด้านวรรณศิลปจ์ ากพระอภยั มณี ตอน หนนี างผีเสอ้ื สมุทรมา 5 ขอ้
ตอบ _________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________

STUDY THAI WITH CAPTAIN | เอกสารประกอบการเรยี นวิชาภาษาไทย โรงเรยี นมอ.วิทยานุสรณ์

หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี 2 : นิทานคาํ กลอน เรอื่ ง พระอภยั มณี วชิ าภาษาไทย 5 ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 3 77

14.จงยกตวั อยา่ งขอ้ คิดที่ไดร้ บั จากพระอภัยมณี ตอน หนีนางผเี สือ้ สมุทรมา 3 ข้อ
ตอบ _________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
15.นกั เรียนจะสามารถนาํ ข้อคิดทไ่ี ดร้ ับไปประยุกตใ์ ชใ้ นชีวิตประจาํ วันได้อยา่ งไร
ตอบ _________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________

Problem #2 | จงสรุปเน้ือเรือ่ งยอ่ จากนิทานคาํ กลอนเร่ือง พระอภัยมณี ตอน หนนี างผีเส้ือสมุทร

STUDY THAI WITH CAPTAIN | เอกสารประกอบการเรยี นวิชาภาษาไทย โรงเรียนมอ.วทิ ยานสุ รณ์

หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 2 : นทิ านคํากลอน เรอื่ ง พระอภยั มณี วิชาภาษาไทย 5 ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปที ี่ 3 78

Problem #3 | จงถอดความจากบทประพนั ธ์ตอ่ ไปนใ้ี ห้ถูกตอ้ ง

1. ไม่คลาดเคลือ่ นเหมอื นองคพ์ ระทรงเดช แตด่ วงเนตรแดงดดู งั สุรยิ ฉ์ าย

ทรงกาํ ลงั ดังพระยาคชาพลาย มเี ขย้ี วคลา้ ยชนนมี ีศักดา

ถอดคําประพันธ์ _______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________________________

2. พระบิตรุ งคท์ รงศักด์ิก็รักใคร่ ดว้ ยเนือ้ ไขมิได้คิดรษิ ยา

เฝา้ เล้ียงลูกผูกเปลแล้วเห่ชา้ จนใหญก่ ล้าอายไุ ดแ้ ปดปี

ถอดคําประพนั ธ์ _______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________________________

3. เจียระบาดคาดองค์กท็ รงเปล้ือง ใหเ้ ปน็ เครือ่ งนงุ่ ห่มโอรสา

สอนให้เจา้ เป่าปีม่ ีวชิ า เพลงศาสตราสารพดั หดั ชํานาญ

ถอดคําประพนั ธ์ _______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________________________

4. แม่ของเจ้าเขาเป็นเชื้อผีเสือ้ สมุทร ขนึ้ ไปฉุดฉวยบิดาลงมาได้

จงึ กาํ เนดิ เกดิ กายสายสดุ ใจ จนเจ้าไดแ้ ปดปีเขา้ นแ่ี ล้ว

ถอดคําประพนั ธ์ _______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________________________

5. ถ้าแก้ไขใหน้ างไปค้างป่า ได้ล่วงหน้าไปเสียบ้างจะยังชั่ว

จะอาสาพาไปมไิ ด้กลัว ชีวิตตัวบรรลัยไมเ่ สียดาย

ถอดคําประพนั ธ์ _______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________________________

STUDY THAI WITH CAPTAIN | เอกสารประกอบการเรียนวิชาภาษาไทย โรงเรียนมอ.วทิ ยานสุ รณ์

หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี 2 : นทิ านคาํ กลอน เรือ่ ง พระอภยั มณี วิชาภาษาไทย 5 ชน้ั มัธยมศึกษาปีท่ี 3 79

6. พอมอ่ ยหลบั กลับจติ นิมิตฝนั วา่ เทวญั อยู่ที่เกาะนั้นเหาะเหิน

มาสงั หารผลาญถา้ํ ระยําเยิน แกว่งพะเนนิ ทุบนางแทบวางวาย

ถอดคาํ ประพันธ์ _______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________________________

7. สนิ สมุทรสุดแสนสงสารแม่ ด้วยรู้แน่ว่าบดิ าจะพาหนี

ให้หว่ งหลงั กงั วลด้วยชนนี เจ้าโศกีกราบก้มบงั คมคลั

ถอดคาํ ประพันธ์ _______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________________________

8. พงศ์กษัตริยท์ ัศนานางเงือกนอ้ ย ดแู ช่มชอ้ ยโฉมเฉลาท้ังเผ้าผม

ประไพพักตรล์ ักษณ์ล้ําลว้ นขําคม ท้ังเน้ือนมนวลเปลง่ ออกเต่งทรวง

ขนงเนตรเกศกรออ่ นสะอาด ดงั สุรางค์นางนาฏในวังหลวง

พระเพลนิ พศิ คดิ หมายเสียดายดวง แลว้ หนกั หน่วงนกึ ที่จะหนีไป

ถอดคําประพันธ์ _______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________________________

9. เงอื กผู้เฒา่ เคารพอภิวาท ขอรองบาทบริรักษ์จนตักษยั

เสดจ็ ขนึ้ ทรงบา่ จะพาไป พระหนอ่ ไทให้ข่ีภรยิ า

ถอดคําประพันธ์ _______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________________________

10. พงศก์ ษัตริย์ตรสั ชวนสินสมทุ ร สอนใหบ้ ตุ รขอสมาอัชฌาสัย

พระทรงบ่าเงอื กนา้ํ งามวไิ ล พระหน่อไทยขอสมาขึน้ บา่ นาง

ถอดคาํ ประพันธ์ _______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________________________

STUDY THAI WITH CAPTAIN | เอกสารประกอบการเรยี นวิชาภาษาไทย โรงเรยี นมอ.วทิ ยานสุ รณ์

หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี 2 : นทิ านคาํ กลอน เรือ่ ง พระอภยั มณี วชิ าภาษาไทย 5 ช้ันมธั ยมศกึ ษาปีที่ 3 80

11. ศิลานท้ี ่ีมนษุ ย์จะเปดิ นนั้ สักหม่ืนพนั กไ็ มอ่ าจจะหวาดไหว

ยักขินีผสี างหรืออย่างไร มาพาไปไม่เกรงขม่ เหงกู

ถอดคาํ ประพนั ธ์ _______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________________________

12. อสรุ ผี เี สื้อไม่เช่อื ถ้อย นกึ วา่ นอ้ ยหรอื ตอแหลมาแก้ไข

แกลง้ ดบั เดือดเงือดงดอดฤทยั ทําปราศรัยเสียงหวานดว้ ยมารยา

ถอดคาํ ประพันธ์ _______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________________________

13. ขา้ จะพาไปจบั จงกลบั หลัง ใหไ้ ดด้ งั มงุ่ มาดปรารถนา

ไมเ่ หมือนคําราํ พนั ทส่ี ญั ญา จงเขน่ ฆา่ ให้เรามว้ ยไปด้วยกัน

ถอดคําประพนั ธ์ _______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________________________

14. นางผเี สอื้ เหลือโกรธพิโรธร้อง มาต้ังซ่องศลี จะมอี ยู่ท่ไี หน

ชา่ งเฉโกโยคหี นเี ขาใช้ ไม่อยใู่ นศลี สตั ย์มาตดั รอน

ถอดคําประพันธ์ _______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________________________

15. อยี ักษาตาโตโมโหมาก รูปกก็ ากปากกเ็ ปราะไม่เหมาะเหมง

นมสองข้างอย่างกระโปรงดูโตงเตง ผวั ของเองเขาระอาไมน่ ่าชม

ถอดคําประพันธ์ _______________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________________________

บนั ทกึ เพิม่ เตมิ

STUDY THAI WITH CAPTAIN | เอกสารประกอบการเรียนวชิ าภาษาไทย โรงเรยี นมอ.วิทยานุสรณ์

หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 2 : นิทานคํากลอน เรอ่ื ง พระอภยั มณี วชิ าภาษาไทย 5 ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 3 81

Problem #4 | จงจบั ค่คู ําศัพท์ทีก่ ําหนดใหก้ บั ความหมายใหถ้ กู ตอ้ ง

คาํ ศัพท์ท้ายหนว่ ยการเรยี นรู้

ก กจิ กรม ข ตรชี า ค ตะโกรง ง ถอื เพทไสย
ซ โว้เว้
จ พะเนนิ ฉ พษิ ฐาน ช แรงรุทร ฏ
โหยกเหยก
ฌ สมทุ รไท ญ หนีเขาใช้ ฎ แห่งนุสนธ์ิ

ฐ ปราย ฑ เฉโก ฒ คล้ายคล้าย

__________ 1.เช่ียวชาญเรอ่ื งเวทมนตรค์ าถา
__________ 2.พดู จาหาเรอื่ ง พดู จาเหลวไหล
__________ 3.ตําหนิ กลา่ วโทษ
__________ 4.หนีการถูกเกณฑ์เขา้ ทํางานของทางราชการ
__________ 5.ซดั หวา่ น สาดให้กระจายออกไป
__________ 6.งานท่ีรวมกาํ ลังไพร่พลของแผ่นดนิ เพื่อใชป้ ระโยชนใ์ นยามศกึ สงคราม
__________ 7.ขอร้องต่อสง่ิ ศกั ดส์ิ ิทธเิ์ พือ่ ชว่ ยบนั ดาลใหต้ นประสบผลในส่ิงทีม่ ่งุ หวงั
__________ 8.ทอ้ งทะเลอันกวา้ งใหญ่
__________ 9.คอ้ นขนาดใหญ่ทีใ่ ช้สําหรบั ตเี หลก็ หรือทบุ หนิ
__________ 10.ฉลาดแกมโกง ไมต่ รงไปตรงมา
__________ 11.เร่ียวแรงอันน่ากลัว
__________ 12.เคล่ือนไหวไปเรือ่ ย ๆ
__________ 13.สถานท่ที ่ีจะตดิ ตาม
__________ 14.ไม่อยกู่ ับรอ่ งกับรอย ไม่แนน่ อน
__________ 15.ทะเยอทะยาน อยากได้ เตม็ ไปด้วยความอยาก ตะกลาม

STUDY THAI WITH CAPTAIN | เอกสารประกอบการเรียนวชิ าภาษาไทย โรงเรยี นมอ.วิทยานสุ รณ์

หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ 2 : นทิ านคํากลอน เรอ่ื ง พระอภยั มณี วชิ าภาษาไทย 5 ช้ันมัธยมศึกษาปที ่ี 3 82

เกรด็ ความรูว้ รรณคดี

Q : รู้หรือไมใ่ นเร่อื งพระอภัยมณปี รากฏการเปา่ ป่ีทง้ั หมดก่คี ร้ัง

A : เร่อื งพระอภยั มณีปรากฏการเปา่ ป่ที ้ังหมด 13 ครงั้

ครง้ั ท่ี 1 : พระอภัยมณีเป่าปีใ่ หพ้ ราหมณท์ ้งั สามคนฟัง (ตอนที่ 1)
ครั้งที่ 2 : สินสมุทรเป่าป่ีให้ทา้ วสงิ หลฟัง (ตอนที่ 12)
ครั้งที่ 3 : พระอภยั มณเี ป่าป่จี นนางผีเส้ือสมทุ รขาดใจตาย (ตอนที่ 14)
ครั้งที่ 4 : พระอภัยมณีเป่าปจ่ี ับเจา้ ละมานซ่ึงมาตีเมอื งผลึก (ตอนท่ี 17)
คร้ังท่ี 5 : พระอภยั มณีเปา่ ปห่ี ้ามทัพ (ตอนท่ี 30)
ครั้งที่ 6 : พระอภยั มณเี ป่าปเ่ี รยี กนางละเวงวัณฬา (ตอนที่ 31)
ครั้งท่ี 7 : พระอภยั มณเี ปา่ ปี่เรียกนางละเวงวัณฬา (ตอนท่ี 31)
ครง้ั ที่ 8 : พระอภยั มณเี ป่าปเ่ี รียกนางละเวงวณั ฬา (ตอนท่ี 31)
ครง้ั ท่ี 9 : พระอภยั มณีเปา่ ปี่ปลกุ ทพั (ตอนท่ี 31)
ครง้ั ที่ 10 : พระอภัยมณเี ปา่ ปี่เพราะหลงอบุ ายนางยพุ าผกา (ตอนท่ี 35)
ครั้งที่ 11 : พระอภัยมณเี ป่าป่ีเรยี กนางละเวงวัณฬาและกองทัพทั้งหมด (ตอนที่ 44)
ครง้ั ท่ี 12 : พระอภัยมณเี ปา่ ป่ีจับวลายุดา วายุพฒั น์ และหัสกนั ได้ (ตอนท่ี 61)
ครง้ั ที่ 13 : พระอภยั มณเี ป่าปี่ห้ามปลามใิ ห้หนนุ เรอื (ตอนที่ 61)
บนั ทกึ เพม่ิ เติม

STUDY THAI WITH CAPTAIN | เอกสารประกอบการเรียนวชิ าภาษาไทย โรงเรยี นมอ.วทิ ยานสุ รณ์

หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ 2 : นิทานคาํ กลอน เร่อื ง พระอภยั มณี วิชาภาษาไทย 5 ช้ันมธั ยมศึกษาปีท่ี 3 83

แบบฝึกหัดท้ายหนว่ ยการเรยี นรทู้ ี่ 2 : พระอภยั มณี ตอน หนนี างผเี สือ้ สมุทร

1.ใครเป็นผปู้ ระพันธ์นิทานคาํ กลอน เรือ่ ง พระอภยั มณี
ก. พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย
ข. พระยาศรสี ุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกรู )
ค. พระสุนทรโวหาร (ภ)ู่
ง. นายนรนิ ทรธ์ เิ บศร์ (อิน)

2.ข้อความที่กําหนดใหม้ ีขอ้ ความท่กี ลา่ วผิดกี่ขอ้ ความ
(1) พระสุนทรโวหาร เป็นตําแหน่งทางราชการตาํ แหน่งสดุ ทา้ ยของสุนทรภู่
(2) สุนทรภู่และบดิ าเปน็ ชาวบ้านกร่ํา อาํ เภอแกลง จงั หวัดระยองโดยกาํ เนิด
(3) องคก์ ารยูเนสโกประกาศใหส้ นุ ทรภู่เปน็ บคุ คลสาํ คัญของโลกดา้ นวรรณกรรม
(4) สุนทรภู่ได้รับการยกยอ่ งว่าเป็น “เชกสเปยี รแ์ หง่ ประเทศไทย”
ก. ไมม่ ีขอ้ ความใดกลา่ วผิด
ข. 1 ข้อความ
ค. 2 ขอ้ ความ
ง. 3 ขอ้ ความ

3.นริ าศเรอ่ื งใดของสนุ ทรภู่ที่แตง่ ดว้ ยคาํ ประพันธ์แตกตา่ งจากนริ าศเรื่องอ่นื
ก. นิราศสุพรรณ
ข. นิราศวัดเจ้าฟ้า
ค. นริ าศพระประธม
ง. ราํ พันพิลาป

4.พระอภยั มณไี ด้รับการยกยอ่ งว่าเปน็ สุดยอดวรรณคดีสโมสรประเภทใด
ก. สุดยอดวรรณคดีสโมสรประเภทกลอนสภุ าพ
ข. สุดยอดวรรณคดีสโมสรประเภทกลอนนทิ าน
ค. สุดยอดวรรณคดีสโมสรประเภทความเรยี งเรอ่ื งนทิ าน
ง. สุดยอดวรรณคดีสโมสรประเภทกวีนพิ นธ์

STUDY THAI WITH CAPTAIN | เอกสารประกอบการเรยี นวชิ าภาษาไทย โรงเรียนมอ.วทิ ยานสุ รณ์

หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี 2 : นิทานคํากลอน เรือ่ ง พระอภยั มณี วชิ าภาษาไทย 5 ชนั้ มัธยมศึกษาปที ่ี 3 84

5.ขอ้ ใดมเี สียงวรรณยุกต์ท้ายวรรครองและวรรคสง่ ไม่ตรงตามฉนั ทลกั ษณ์

ก. ไม่ควรกํา้ เกินหนา้ กอ็ ย่าเกิน อยา่ เพลดิ เพลินคนชงั นกั คนรักน้อย

ข. จักรวาลวนุ่ วายไร้สาํ เนียง โลกน้เี พยี งแผน่ ภพสงบเย็น

ค. ถงึ เถาวัลยพ์ นั เก่ียวทเี่ ลี้ยวลด ก็ไมค่ ดเหมอื นหน่งึ ในนา้ํ ใจคน

ง. ถ่นิ อาศยั สัตวน์ อ้ ยใหญ่ท่วั ผืนป่า เชญิ ชวนมาท่องเท่ียวภูเขียวกัน

6. “คดิ ถึงนอ้ งสองชนกท่ีปกเกลา้ จะสร้อยเศร้าโศกาน่าสงสาร”

จากบทประพันธข์ ้างตน้ คําว่า “นอ้ ง” หมายถงึ ตวั ละครใด

ก. นางเงือก

ข. นางผีเส้อื สมุทร

ค. ศรีสวุ รรณ

ง. นางละเวงวณั ฬา

7. “จะไปไหนไมพ่ น้ ผีเสื้อน้าํ วิบากกรรมกจ็ ะสู้อยเู่ ป็นผี

ท่านส่งเราเข้าที่เกาะละเมาะนี้ แล้วรีบหนไี ปในนา้ํ แตล่ าํ พัง”

จากบทประพันธน์ ก้ี ารกระทําของพระอภยั มณแี สดงให้เห็นถงึ คุณธรรมขอ้ ใดชัดเจนทส่ี ดุ

ก. ความกล้าหาญ

ข. ความกตัญญู

ค. ความเสียสละ

ง. ความเห็นอกเห็นใจผ้อู น่ื

8. “เหล่าฉลามลว้ นฉลามตามกันมา ค่อยเคล่อื นคลาคลา้ ยคล้ายในสายชล”

จากบทประพันธน์ ี้คาํ วา่ “คลา้ ยคล้าย” มีความหมายตรงกบั ขอ้ ใด

ก. ว่ายไปมาเป็นจาํ นวนมาก

ข. จําไดอ้ ย่างรางเลอื น

ค. เกือบจะเหมือนกัน

ง. เคลอื่ นไหวไปเรื่อย ๆ

STUDY THAI WITH CAPTAIN | เอกสารประกอบการเรียนวชิ าภาษาไทย โรงเรียนมอ.วทิ ยานสุ รณ์

หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 2 : นิทานคํากลอน เรอ่ื ง พระอภัยมณี วิชาภาษาไทย 5 ชัน้ มัธยมศึกษาปที ี่ 3 85

9.ข้อใดมีภาพพจน์ทงั้ อปุ มาและอธิพจน์

ก. อสรุ ีผเี ส้อื เหลอื จะอด แคน้ โอรสราวกับไฟไหมม้ ังสา

ข. โกรธตวาดแผดเสยี งสําเนยี งดัง นอ้ ยหรอื ยังโหยกเหยกเดก็ เกเร

ค. ขา้ จะพาไปจับจงกลับหลงั ใหไ้ ดด้ งั มงุ่ มาดปรารถนา

ง. ไม่พบเห็นเปน็ เพลาเขา้ ราตรี อสรุ ีเหลือแคน้ แนน่ อรุ า

10.คาํ ประพันธใ์ นขอ้ ใดเปน็ ลักษณะคติชาวบ้านคอื ผวั เมียต้องรว่ มทุกข์รว่ มสุขด้วยกนั

ก. จงตัดบว่ งหว่ งใยอาลัยลาญ อย่าปองผลาญลกู ผวั ของตัวเลย

ข. อยู่ดีดีหนีเมียมาเสียได้ เสียนาํ้ ใจนอ้ งรักเปน็ หนกั หนา

ค. พ่ีมนษุ ย์สุดสวาทเป็นชาติยกั ษ์ จงคดิ หักความสวาทใหข้ าดสูญ

ง. พระเสดจ็ ไปไหนจะไปด้วย เป็นเพื่อนม้วยภสั ดาจนอาสญั

11.บทประพนั ธใ์ นข้อใดแสดงธรรมเนียมการประพฤติปฏบิ ตั ิอยา่ งไทย

ก. พงศ์กษตั ริย์ตรสั ชวนสินสมทุ ร สอนใหบ้ ตุ รขอสมาอชั ฌาสยั

ข. พงศ์กษตั ริยท์ ัศนานางเงือกนอ้ ย ดูแชม่ ช้อยโฉมเฉลาทั้งเผ้าผม

ค. พระโฉมยงองค์อภัยมณีนาถ เพลินประพาสพิศดหู มมู่ ัจฉา

ง. ฝา่ ยองคพ์ ระอภยั วิไลโฉม ปลอบประโลมลูกชายจะผายผัน

12.บทประพนั ธใ์ นข้อใดแสดงความรกั อนั ลกึ ซ้ึงระหว่างชายหญิง

ก. เสียแรงรักหนักหนาอุตส่าหถ์ นอม สู้อดออมสารพดั ไม่ขดั ขืน

ข. เหน็ มิไดไ้ ปอยเู่ ปน็ คเู่ ชย ดว้ ยสองเคยปลกู เล้ียงกนั เพียงน้ัน

ค. จะเกดิ ไหนขอใหไ้ ดป้ ระสบกัน อยา่ โศกศัลยแ์ คล้วคลาดเหมอื นชาตนิ ้ี

ง. ช่างกระไรใจจืดไมย่ ืดยนื นางสะอนื้ อ้าปากจนรากเรอ

13.คาํ ประพันธใ์ นขอ้ ใดไมม่ ีการอ่านเพือ่ เอ้ือสัมผัส

ก. ซง่ึ รกั ลูกลูกกร็ ู้อยวู่ า่ รกั มิใชจ่ ักลมื คณุ กรุณา

ข. เงอื กผเู้ ฒา่ เคารพอภวิ าท  ขอรองบาทบริรักษจ์ นตักไษย

ค. ฝา่ ยเงอื กนา้ํ คาํ นับอภวิ าท  ข้าพระบาททราบสน้ิ ทกุ ถน่ิ ฐาน

ง. คร้ันร่งุ เช้าเข้าเกาะเสาะลกู ไม้ พระลูกใหบ้ ิตรุ งคท์ รงเสวย

STUDY THAI WITH CAPTAIN | เอกสารประกอบการเรียนวิชาภาษาไทย โรงเรียนมอ.วทิ ยานสุ รณ์

หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี 2 : นทิ านคาํ กลอน เรือ่ ง พระอภัยมณี วิชาภาษาไทย 5 ชัน้ มัธยมศกึ ษาปีท่ี 3 86

14.วรรณคดเี รอ่ื งพระอภัยมณีมลี ักษณะทแ่ี ตกตา่ งจากวรรณคดเี ร่ืองอื่นอย่างไร

ก. แสดงแนวคิดท่แี ปลกใหม่ของตวั ละคร

ข. ตัวละครเอกมภี รรยาหลายคน

ค. ตวั ละครเอกมักถูกยักษ์หรือโจรลกั พาตวั ไป

ง. ตัวละครเอกเป็นโอรสกษตั รยิ ต์ อ้ งไปเรยี นวิชาต่าง ๆ

15.ลกั ษณะคาํ ประพนั ธข์ องสุนทรภมู่ คี วามโดดเดน่ อย่างไร

ก. แสดงแนวคดิ ของผู้แตง่ ชัดเจน

ข. เคร่งครัดเร่อื งคําและความหมาย

ค. มีความไพเราะในรสคําและรสความ

ง. มสี ัมผัสในทุกวรรคท้ังสัมผัสสระและสมั ผัสอกั ษร

16.คําประพันธใ์ นขอ้ ใดไมไ่ ดส้ ะทอ้ นความเช่อื ของคนไทย

ก. พอมอ่ ยหลบั กลบั จติ นิมิตฝนั   วา่ เทวัญอยทู่ ี่เกาะนนั้ เหาะเหิน

ข. เจียระบาดคลาดองค์ก็ทรงเปล้อื ง  ใหเ้ ปน็ เครอ่ื งนุ่งห่มโอรสา

ค. ดว้ ยโยคีมมี นต์ดลวิชา    ปราบบรรดาภตู พรายไม่กรายไป

ง. นกึ จะใครส่ ะเดาะพระเคราะห์เจา้   พอบรรเทาโทษาทีอ่ าสญั

17.เพราะเหตใุ ดเร่อื งพระอภัยมณีจงึ ถอื เปน็ วรรณคดีเรอื่ งเด่นและไดร้ บั ความนยิ มมากของสุนทรภู่

ก. กลอนไพเราะ เนื้อเรอ่ื งดี แทรกประสบการณ์

ข. ภาษาเข้าใจง่าย ไมใ่ ช้ศัพทส์ ูง แฝงคติเตอื นใจ

ค. ผกู เรอ่ื งขึน้ เองจากจินตนาการ เน้อื เรื่องสนุกตืน่ เต้น

ง. กลอนไพเราะ เนอื้ เรอื่ งสนกุ จินตนาการแปลกใหม่

18.จากเร่อื งพระอภัยมณี ตอนหนีนางผีเส้ือสมุทร ตวั ละครใดเปน็ ตวั อยา่ งในการรักษาคาํ สตั ย์

ก. พระโยคี

ข. สินสมุทร

ค. เงือกเฒ่า

ง. พระอภัยมณี

STUDY THAI WITH CAPTAIN | เอกสารประกอบการเรียนวิชาภาษาไทย โรงเรียนมอ.วทิ ยานสุ รณ์

หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 2 : นิทานคาํ กลอน เรอ่ื ง พระอภัยมณี วิชาภาษาไทย 5 ชนั้ มัธยมศกึ ษาปที ่ี 3 87

19. “จงึ บัญชาวา่ เจา้ สินสมทุ ร  ไปช่วยฉดุ ศลิ าใหญ่ให้ขึ้นเขา

ขอสมาตาปูอ่ ย่าดเู บา     ชว่ ยอ้มุ เอาแกออกไปให้สบาย”

คาํ ประพันธ์ขา้ งต้นสะทอ้ นวัฒนธรรมไทยในเรอ่ื งใด

ก. ความกตญั ญูกตเวที

ข. การมีสัมมาคารวะตอ่ ผู้ใหญ่

ค. ความอ่อนโยน

ง. ความมีนํา้ ใจ

20.ข้อใดเป็นแนวคิดสาํ คัญของเรอ่ื งพระอภยั มณี ตอนหนีนางผีเส้อื สมทุ ร

ก. ความรกั แบบไม่เต็มใจยอ่ มไมย่ ง่ั ยนื

ข. ความรกั ชนะทกุ อย่าง

ค. ความรกั คอื การเสียสละ

ง. ความรักก่อใหเ้ กดิ ทกุ ข์

21.คาํ ประพนั ธใ์ นขอ้ ใดไมไ่ ดส้ ะทอ้ นความเช่อื ของคนไทย

ก. อยา่ ฆ่าสัตวต์ ัดชวี ติ พิษฐาน                 หมายวมิ านเมอื งแมนแดนสวรรค์

ข. ทง้ั น้เี พราะเคราะห์กรรมทําใหว้ ุ่น             จึงสนิ้ บุญวาสนาสกี าเอย๋

ค. ด้วยองคพ์ ระชนนเี ปน็ ผีเสื้อ อนั ชาตเิ ชอ้ื อยูถ่ า้ํ ลาํ ละหาร

ง. เราลงเลขเสกทําไว้สาํ เรจ็ ดงั เขือ่ นเพชรภูตปศี าจไมอ่ าจใกล้

22. “พอม่อยหลบั กลบั จติ นมิ ติ ฝนั   วา่ เทวญั อยทู่ ี่เกาะนน้ั เหาะเหนิ

มาสงั หารผลาญถํ้าระยําเยนิ   แกว่งพะเนินทุบนางแทบวางวาย”

ความฝนั ของนางผเี สือ้ สมุทรในคาํ ประพันธ์ขา้ งตน้ เป็นความฝันลกั ษณะใด

ก. จิตนิวรณ์

ข. เทพสงั หรณ์

ค. บุรพนมิ ติ

ง. ธาตุโขภะ

STUDY THAI WITH CAPTAIN | เอกสารประกอบการเรียนวิชาภาษาไทย โรงเรียนมอ.วิทยานสุ รณ์

หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 2 : นทิ านคาํ กลอน เร่ือง พระอภัยมณี วชิ าภาษาไทย 5 ช้ันมธั ยมศึกษาปที ่ี 3 88

23.คาํ ประพนั ธ์ในข้อใดใช้กลวิธกี ารประพันธต์ ่างจากข้ออื่น

ก. ฉนากอยู่คฉู่ นากไมจ่ ากคู่ ขนึ้ ฟ่องฟูพน่ ฟองละอองฝน

ข. กระโห้เรยี งเคยี งกระโหข้ ้นึ โบกหาง ลอยสล้างกลางกระแสแลสลอน

ค. เหลา่ ฉลามล้วนฉลามตามกนั มา คอ่ ยเคล่อื นคลาคลา้ ยคล้ายในสายชล

ง. ฝูงพิมพาพาฝงู เข้าแฝงวน บางผุดพ่นฟองนาํ้ บางดําจร

24. “จะเหลยี วดสู ุริย์แสงเขา้ แฝงเมฆ ให้วเิ วกหวาดองค์พระทรงโฉม

ฟงั สําเนียงเสียงคล่นื ดังครืน้ โครม ยง่ิ ทกุ ขโ์ ทมนัสในฤทยั ทว”ี

คําประพนั ธ์ขา้ งต้นแสดงบคุ ลกิ ลกั ษณะใดของพระอภัยมณี

ก. หวาดกลัว ขี้ขลาด

ข. อ่อนแอ วิตกกงั วล

ค. หวาดกลัว ทกุ ขใ์ จ

ง. อ่อนแอ ขาดความมั่นใจ

25. “ทง้ั จีนจามพราหมณ์แขกไทยชวา วลิ ันดาฝรั่งพรั่งพรอ้ มกนั ”

จากคําประพนั ธ์ขา้ งต้นมีการกล่าวถึงชนชาติตา่ ง ๆ ก่ชี นชาติ

ก. 4 ชนชาติ

ข. 6 ชนชาติ

ค. 7 ชนชาติ

ง. 8 ชนชาติ

26. “แม้นกําลงั ดงั ข้าจะพาหนี เจด็ ราตรเี จียวจึงจะถึงสถาน

อสรุ มี กี ําลังดังปลาวาฬ ตามประมาณสามวนั จะทันตวั ”

จากคําประพนั ธ์ขา้ งต้นคาํ ว่า “สถาน” หมายถึงข้อใด

ก. กรุงรัตนา

ข. ถ้าํ นางผเี ส้ือสมุทร

ค. เกาะแกว้ พิสดาร

ง. เมอื งผลกึ

STUDY THAI WITH CAPTAIN | เอกสารประกอบการเรยี นวิชาภาษาไทย โรงเรยี นมอ.วทิ ยานสุ รณ์

หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี 2 : นิทานคาํ กลอน เร่ือง พระอภยั มณี วิชาภาษาไทย 5 ชน้ั มธั ยมศึกษาปที ่ี 3 89

27.คาํ ประพันธ์ในข้อใดแสดงอารมณต์ ่างจากขอ้ อน่ื

ก. พลางรําพึงถงึ จะไปไมไ่ กลนกั จะตามหกั คอกนิ เหมือนช้นิ หมู

ข. พระฟงั คาํ น้าํ เนตรลงพรากพราก คิดถึงยากยามวิโยคย่ิงโศกศัลย์

ค. อนั ตัวพอ่ ขอตายวายชวี ัง กันแสงส่งั ลกู ยาด้วยอาลยั

ง. มิขออยูส่ ู้ตายวายชีวติ ไมเ่ ห็นจิตน้องรักจะตกั ษัย

28 “ไมค่ ลาดเคลอื่ นเหมอื นองคพ์ ระทรงเดช  แตด่ วงเนตรแดงดูดังสรุ ยิ ฉ์ าย”

จากคําประพนั ธ์ข้างต้นคําว่า “พระทรงเดช” หมายถึงตัวละครใด

ก. สนิ สมุทร

ข. พระอภยั มณี

ค. ศรสี วุ รรณ

ง. ท้าวสทุ ศั น์

29.เรอ่ื งพระอภัยมณี ตอนหนนี างผเี สอื้ สมุทร แสดงใหเ้ ห็นความรกั ในลกั ษณะใดมากทีส่ ุด

ก. ความรักของพอ่ กบั ลูก

ข. ความรกั ของแม่กับลูก

ค. ความรกั ของสัตว์กบั มนุษย์

ง. ความรักของภรรยากับสามี

30.ข้อใดกล่าวถึงพระโยคีไดถ้ ูกตอ้ งท่สี ดุ

ก. พระโยคมี ีอายหุ ้าร้อยปเี ศษ

ข. พระโยคมี ีเวทมนตร์ปราบสิง่ ชว่ั รา้ ยทัง้ หลายได้

ค. พระโยครี บั ประทานผลไม้และเผือกมนั เปน็ อาหาร

ง. พระโยคีมีพละกาํ ลงั มาก มพี วกเรอื แตกมาอาศัยอยดู่ ว้ ย

31.ขอ้ ใดเปน็ คณุ ลักษณะพิเศษของเงอื ก

ก. มพี ละกาํ ลังมากในเวลากลางคืน

ข. ตาสวา่ งเหน็ ชัดในเวลากลางคืน

ค. มีความรอบรเู้ ร่อื งสง่ิ มชี ีวิตท่อี ยู่ในทะเล

ง. หยั่งรูเ้ หตกุ ารณ์ทจ่ี ะเกดิ ขึน้ ไดล้ ว่ งหน้า

STUDY THAI WITH CAPTAIN | เอกสารประกอบการเรยี นวิชาภาษาไทย โรงเรียนมอ.วิทยานสุ รณ์

หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 2 : นิทานคํากลอน เรอื่ ง พระอภัยมณี วชิ าภาษาไทย 5 ชนั้ มัธยมศึกษาปที ี่ 3 90

32.การกระทําของพระอภยั มณีตรงกับสาํ นวนในข้อใด

ก. หนีไปตายเอาดาบหน้า

ข. นํา้ พ่ึงเรอื เสอื พ่งึ ป่า

ค. ปากเปน็ เอกเลขเป็นโท

ง. รรู้ ักษาตวั รอดเปน็ ยอดดี

33.ความเชื่อในเรือ่ งใดมีอิทธพิ ลต่อนางผเี สอ้ื สมทุ รมากท่ีสุด

ก. ความเชื่อเร่ืองกฎแห่งกรรม

ข. ความเชอ่ื เรื่องลางสังหรณ์

ค. ความเช่ือเร่อื งความฝัน

ง. ความเชือ่ เร่ืองเวทมนตรค์ าถา

34.เร่ืองพระอภัยมณี ตอนหนีนางผเี สือ้ สมุทร เป็นตัวอยา่ งท่ดี ีในเร่ืองใด

ก. การใหอ้ ภยั ซึ่งกันและกนั

ข. การร้จู กั ควบคมุ อารมณ์

ค. การมีความซ่อื สตั ย์สจุ ริต

ง. การวางแผนดว้ ยความรอบคอบ

35.ขอ้ ใดคือสง่ิ แรกทสี่ ินสมทุ รพบเม่อื ออกจากถา้ํ ใต้ทะเล

ก. เห็นหาดทรายพรายงามเป็นเงินราง ทะเลกวา้ งขา้ งขวาลว้ นปา่ ดง

ข. เหน็ ฝงู เงือกเกลือกกลง้ิ มากลางชล คิดวา่ คนมีหางเหมอื นอย่างปลา

ค. เหน็ ละเมาะเกาะใหญ่ทไี่ หนกว้าง หยุดเสียบา้ งใหส้ บายจึงผายผนั

ง. เหน็ หินปิดเปิดประตคู ูหากวา้ ง นมิ ิตอยา่ งนางมนุษย์เสน่หา

36.ลกั ษณะใดของสินสมุทรท่ไี ม่แสดงถงึ เช้อื สายนางผเี สอ้ื สมทุ ร

ก. ไม่คลาดเคล่อื นเหมอื นองคพ์ ระทรงเดช

ข. แตด่ วงเนตรแดงดดู งั สรุ ยิ ์ฉาย

ค. ทรงกําลงั ดงั พระยาคชาพลาย

ง. มเี ขย้ี วคลา้ ยชนนมี ศี ักดา

STUDY THAI WITH CAPTAIN | เอกสารประกอบการเรียนวชิ าภาษาไทย โรงเรียนมอ.วทิ ยานสุ รณ์

หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ 2 : นิทานคํากลอน เรื่อง พระอภยั มณี วชิ าภาษาไทย 5 ชน้ั มัธยมศึกษาปที ี่ 3 91

37. “ด้วยหน่อนาถชาติเช้ือผเี ส้อื สมทุ ร ดําไม่ผุดเลยทัง้ วันก็กลน้ั ได้

ยิ่งถกู นาํ้ กําลงั ยิ่งเกรยี งไกร เท่ียวเลี้ยวไล่ขีป่ ลาในสาชล”

จากคาํ ประพันธข์ ้างต้นกลา่ วถึงตวั ละครใด

ก. เงอื กเฒ่า

ข. ผเี สือ้ สมทุ ร

ค. สนิ สมทุ ร

ง. พระอภยั มณี

38.ขอ้ ใดมีการใชอ้ ปุ มาโวหาร

ก. ขึน้ ฟอ่ งฟูพ่นฟองละอองฝน

ข. ฝงู มา้ นาํ้ ทําท่าเหมือนมา้ เผน่

ค. มงั กรเก่ียวเล้ียวลอดกอดมังกร

ง. โขดตะคุ่มเรียงเรยี งเคยี งรุกขา

39. “นางผีเสอื้ เหลอื โกรธพิโรธร้อง มาตั้งซอ่ งศีลจะมีอยู่ทไ่ี หน”

จากบทประพนั ธน์ ค้ี าํ วา่ “ซ่อง” มคี วามหมายตรงกบั ข้อใด

ก. แหลง่ อบายมุข

ข. แหล่งบนั เทงิ เริงรมย์

ค. แหลง่ หาความสุขทางกามารมณ์

ง. แหล่งม่ัวสมุ หรอื ชุมนมุ กันอยา่ งลบั ๆ

40. “ชา่ งเฉโกโยคหี นีเขาใช้ ไมอ่ ยใู่ นศลี สัตยม์ าตัดรอน”

จากบทประพนั ธน์ ี้คาํ วา่ “หนีเขาใช”้ มีความหมายตรงกับข้อใด

ก. หนหี นี้ไม่ยอมใช้เงนิ เขา

ข. หนหี นา้ ไม่ยอมรับใชใ้ คร

ค. หนีการอยเู่ วรยามของผู้ชายมาบวช

ง. หนกี ารเกณฑ์เข้าทํางานของราชการมาบวช

STUDY THAI WITH CAPTAIN | เอกสารประกอบการเรียนวิชาภาษาไทย โรงเรยี นมอ.วทิ ยานสุ รณ์

หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 2 : นทิ านคาํ กลอน เรือ่ ง พระอภัยมณี วชิ าภาษาไทย 5 ชัน้ มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 3 92

41.คาํ ประพนั ธ์ในข้อใดไมแ่ สดงอาการเคล่ือนไหว

ก. มังกรเกี่ยวเล้ยี วลอดกอดมังกร ประชมุ ซ่อนแฝงชลข้นึ วนเวียน

ข. ฝงู มา้ นํา้ ทาํ ทา่ เหมอื นมา้ เผน่ ขน้ึ ลอยเล่นเลีย้ วลดั ฉวัดเฉวยี น

ค. เหน็ ละเมาะเกาะเขาเขียวชอุ่ม โขดตะคุ่มเคยี งเคียงเรียงรกุ ขา

ง. ตะเพียนทองท่องน้าํ นําตะเพียน ดาษเดียรดูเพลนิ จนเกนิ มา

42.คําประพนั ธใ์ นขอ้ ใดใหค้ วามร้สู ึกอา้ งวา้ งและหวาดหวั่นต่ออันตรายทจี่ ะเกิดข้ึน

ก. เขา้ ในห้องมองเขม้นไม่เหน็ ใคร ยง่ิ ตกใจเพียงจะดนิ้ สน้ิ ชีวา

ข. แลดูปี่ทเี่ ปา่ เลา่ ก็หาย นางยักษร์ ้ายรูว้ า่ พากันหนี

ค. ถึงประตูคหู าเห็นปิดอยู่ เอ๊ะอกกเู กดิ เข็ญเปน็ ไฉน

ง. จะเหลยี วซา้ ยสายสมุทรสุดสายตา จะแลขวาควันคลุ้มกลมุ้ โพยม

43.คาํ ประพันธใ์ นขอ้ ใดบรรยายให้เหน็ ภาพไดช้ ัดเจนทีส่ ดุ

ก. ฝ่ายผเี สือ้ เมอื่ ลกู ลอบลงนาํ้ พอจวนคา่ํ คดิ วา่ วิ่งข้ึนสงิ ขร

ข. เสยี งคล่นื โครมโดดตะครุบก้อนศิลา จนหนา้ ตาแตกยบั ลงสับเงา

ค. เทย่ี วแลลอบขอบเขาเงาชะงมุ้ ยิง่ มดื คลุ้มกย็ งิ่ คลัง่ ตง้ั แตห่ า

ง. ด้วยใจนางคดิ วา่ พาบิดร มาซมุ่ ซอ่ นอยทู่ ่นี ่ีจึงหนีมา

44.คําประพนั ธ์ในข้อใดแสดงวา่ ผู้พดู กาํ ลงั พดู ด้วยความโกรธ

ก. แล้ววา่ แก่สินสมทุ รสดุ ทีร่ กั แมน้ างยกั ษจ์ ะมารบั จงกลับหลัง

ข. เท่ยี วดําดน้ คน้ หามจั ฉาใหญ่ พอจบั ไดป้ ลาอินทรขี ้ึนขีห่ ลัง

ค. พระโยคชี ี้หน้าว่าอเุ หม่ ยังโวเ้ วว้ นุ่ วายอีตายโหง

ง. ฉวยไมเ้ ท้าก้าวย่างจากบลั ลงั ก์ แขกฝรัง่ พรัง่ พร้อมลอ้ มลลี า

45.คาํ ประพนั ธใ์ นขอ้ ใดแสดงถึงการวางแผนอย่างรอบคอบ

ก. เหน็ ลูกไม้ในป่าควา้ เข้าปาก กาํ ลังอยากยนื ขยอกจนกลอกหวั

ข. เห็นละเมาะเกาะใหญท่ ไี่ หนกวา้ ง หยดุ เสยี บา้ งใหส้ บายจงึ ผายผนั

ค. อนั ตาข้าถ้าค่าํ เห็นสวา่ ง ทง้ั เดนิ ทางเร่ียวแรงแขง็ ขยนั

ง. ถา้ แกไ้ ขใหน้ างไปคา้ งปา่ ไดล้ ่วงหน้าเสยี บ้างจะยังชว่ั

STUDY THAI WITH CAPTAIN | เอกสารประกอบการเรยี นวิชาภาษาไทย โรงเรียนมอ.วิทยานุสรณ์

หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี 2 : นิทานคํากลอน เรือ่ ง พระอภยั มณี วชิ าภาษาไทย 5 ชัน้ มัธยมศึกษาปีท่ี 3 93

46.คาํ ประพันธ์ในข้อใดมีสมั ผสั สระน้อยกว่าข้ออ่นื

ก. อยี กั ษาตาโตโมโหมาก

ข. รูปกก็ ากปากกเ็ ปราะไม่เหมาะเหมง

ค. นมสองขา้ งอย่างกระโปรงดูโตงเตง

ง. ผัวของเอ็งเขาระอาไมน่ า่ ชม

47.คาํ ประพันธใ์ นขอ้ ใดมีทง้ั สัมผัสสระและสมั ผัสพยัญชนะมากกว่าข้ออืน่

ก. อสุรผี ีเสอ้ื เหลือจะอด

ข. แคน้ โอรสราวกบั ไฟไหมม้ ังสา

ค. ช่างหลอกหลอนผ่อนผนั จํานรรจา

ง. แม้นจะวา่ โดยดีเห็นมฟิ ัง

48.ข้อใดไมไ่ ดใ้ ชล้ ีลาการประพนั ธ์แบบ “เสาวรจนี”

ก. พงศ์กษตั ริย์ทศั นานางเงือกนอ้ ย ดแู ชม่ ชอ้ ยโฉมเฉลาท้ังเผ้าผม

ข. ประไพพักตร์ลกั ษณ์ลา้ํ ล้วนขําคม ทงั้ เนอ้ื นมนวลเปล่งออกเตง่ ทรวง

ค. ขนงเนตรเกศกรอ่อนสะอาด ดังสุรางคน์ างนาฏในวังหลวง

ง. พระเพลนิ พิศคิดหมายเสียดายดวง แลว้ หนักหน่วงนกึ ทจี่ ะหนไี ป

49.ขอ้ ใดใชโ้ วหารภาพพจนแ์ ตกตา่ งจากข้ออ่ืน

ก. บรรลทุ างกลางชลาได้ห้าคืน เหน็ ทะมนื่ มาขา้ งหลังดงั สะเทือน

ข. ขนงเนตรเกศกรออ่ นสะอาด ดงั สุรางคน์ างนาฏในวังหลวง

ค. พระอภยั ใจหายไมว่ ายเหลยี ว ใหเ้ ปลา่ เปลีย่ วนัยนาเพียงอาสญั

ง. ดูรูปร่างอยา่ งเปรตสมเพชใจ ช่างกระไรราศีไม่มงี าม

50.ข้อใดแสดงอารมณโ์ ศกชัดเจนทสี่ ุด

ก. สินสมทุ รสดุ แสนสงสารแม่ ชาํ เลอื งแลดูหนา้ นา้ํ ตาไหล

ข. แต่จากอกหกวันแล้วขวญั ตา ขอมารดาอมุ้ หน่อยเถดิ กลอยใจ

ค. นิจจาเอ๋ยเคยอยเู่ ปน็ คชู่ ืน่ ทุกวันคนื คา่ํ เชา้ ไม่เศร้าหมอง

ง. ลูกขอลาฝา่ ธลุ ีสกั ปีเดยี ว ไปท่องเทย่ี วหาประเทศเขตนคร

STUDY THAI WITH CAPTAIN | เอกสารประกอบการเรยี นวชิ าภาษาไทย โรงเรียนมอ.วิทยานุสรณ์

หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี 2 : นิทานคํากลอน เร่อื ง พระอภัยมณี วิชาภาษาไทย 5 ชน้ั มัธยมศึกษาปีที่ 3 94

51.ขอ้ ใดแสดงความเช่ือทางพุทธศาสนา

ก. นิจจาเอย๋ เคยอยู่เป็นค่ชู ืน่ ทุกวนั คืนคา่ํ เชา้ ไม่เศร้าหมอง

ข. เหน็ ทรงธรรม์บรรทมสนทิ นิ่ง หนไี ปวิ่งแลน่ อยู่ในเคหา

ค. ซง่ึ รกั ลกู ลกู กร็ ู้อยู่วา่ รกั มใิ ช่จกั ลมื คณุ กรณุ า

ง. อยา่ ฆ่าสตั วต์ ัดชวี ิตพษิ ฐาน หมายวมิ านเมืองแมนแดนสวรรค์

52.ขอ้ ใดไมแ่ สดงอาการเคลอ่ื นไหว

ก. จงึ บญั ชาวา่ เจา้ สนิ สมทุ ร ไปช่วยฉดุ ศิลาใหญข่ ึ้นให้เขา

ข. ตงั้ แตน่ ้นี ้องจะได้ผู้ใดเชย เหมอื นพระเคยคู่เคียงเมอื่ เท่ยี งคนื

ค. กาํ ลังสาวคราวดว่ นด้วยจวนจน ออกกลางชลโบกหางผางผางไป

ง. แล้ววา่ ยแหวกแบกองค์พงศก์ ษตั ริย์ พลางสะบดั โบกหางไปกลางคลื่น

53.ข้อใดกล่าวถึงตัวละครแตกตา่ งจากขอ้ อ่ืน

ก. โมโหหนุ ผลนุ ออกนอกประตู เทย่ี วตามดรู อยลงในคงคา

ข. แกล้งดบั เดอื ดเงอื ดงดอดฤทยั ทาํ ปราศรยั เสียงหวานดว้ ยมารยา

ค. เทย่ี วดาํ ดน้ คันหามจั ฉาใหญ่ พอจับได้ปลาอินทรขี น้ึ ขีห่ ลัง

ง. ลุยทะเลโครมครามออกตามไป สมุทรไทแทบจะลม่ ถล่มทลาย

54.ข้อใดแสดงใหเ้ ห็นวา่ เงอื กเฒา่ เป็นผมู้ องการณไ์ กล

ก. อสุรีมกี าํ ลังดังปลาวาฬ ตามประมาณสามวันจะทันตวั

ข. เผอ่ื สําเภาเขาซัดพลดั เขา้ ไป กจ็ ะได้โดยสารไปบา้ นเมอื ง

ค. แตท่ างไกลไมน่ ้อยถงึ รอ้ ยโยชน์ ล้วนเขาโขดครี รี ตั นข์ นัดเนือ่ ง

ง. ช่วยไปปดิ ปากถา้ํ ทีส่ ําคัญ จวนสายณั หย์ ักษม์ าจะว่าเรา

55.ขอ้ ใดแสดงถงึ ค่านิยมท่ีดี

ก. ขอสมาตาปอู่ ยา่ ดูเบา ชว่ ยอุ้มเอาแกออกไปให้สบาย

ข. พข่ี อบตุ รสุดใจเอาไปด้วย เป็นเพ่อื นม้วยเหมอื นสดุ ามารศรี

ค. เชิญพระองค์ลงมาชลาลัย เมียจะใหม้ นตรเ์ วทวเิ ศษครัน

ง. สินสมุทรสุดแสนสงสารแม่ ชาํ เลอื งแลดหู น้าน้าํ ตาไหล

STUDY THAI WITH CAPTAIN | เอกสารประกอบการเรียนวิชาภาษาไทย โรงเรยี นมอ.วทิ ยานุสรณ์

หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ 2 : นิทานคํากลอน เรือ่ ง พระอภยั มณี วชิ าภาษาไทย 5 ช้นั มัธยมศึกษาปีท่ี 3 95

56.ขอ้ ใดมีน้ําเสยี งต่างกบั ข้ออนื่

ก. ช่างวา่ กล่าวราวกบั กไู มร่ ู้เท่า มาพดู เอาเปรียบผูใ้ หญ่ทําไพล่เผล

ข. พระเสดจ็ ไปไหนจะไปดว้ ย เป็นเพ่อื นมว้ ยภสั ดาจนอาสญั

ค. ทําปัน้ เจอ๋ เยอ่ หยิ่งมาชงิ ผัว ระวงั ตวั มงึ ใหด้ ีอีจองหอง

ง. ชา่ งเฉโกโยคหี นเี ขาใช้ ไม่อยใู่ นศีลสัตยม์ าตัดรอน

57.ขอ้ ใดไมไ่ ดแ้ สดงคณุ ค่าทางวฒั นธรรม

ก. เฝ้าเล้ียงลกู ผกู เปลแลว้ เห่ชา้ จนใหญก่ ล้าอายไุ ด้แปดปี

ข. ขอสมาตาปูอ่ ยา่ ดูเบา ชว่ ยอุม้ เอาแกออกไปใหส้ บาย

ค. แมข่ อพบพดู จาประสาเคย แลว้ ทรามเชยจงึ คอ่ ยพาบิดาไป

ง. ไม่เคยเหน็ เป็นวิบตั ิอัศจรรย์ เชญิ ทรงธรรมช์ ่วยทาํ นายร้ายหรือดี

58. “เสยี แรงรักหนักหนาอุตสา่ หถ์ นอม สอู้ ดออมสารพดั ไม่ขดั ขนื

ช่างกระไรใจจืดไม่ยดื ยนื นางสะอ้ืนอ้าปากจนรากเรอ”

จากคาํ ประพนั ธข์ ้างต้นผ้พู ูดมีน้ําเสยี งอยา่ งไร

ก. คร่ําครวญ

ข. ประชดประชัน

ค. โกรธ

ง. ตัดพ้อ

59.ข้อความต่อไปน้เี ป็นคาํ พดู ของตวั ละครใดพูดกบั ตวั ละครใด

“กลับไปอย่คู หู าอยา่ อาดรู จงเพิม่ พนู ภาวนารักษาธรรม์

อย่าฆา่ สัตว์ตัดชีวิตพษิ ฐาน หมายวมิ านเมืองแมนแดนสวรรค”์

ก. พระอภยั มณี-นางผเี ส้ือสมุทร

ข. พระโยคี-นางผีเสอื้ สมุทร

ค. สินสมทุ ร-นางผีเสื้อสมทุ ร

ง. เงอื กเฒ่า-นางผเี สอื้ สมุทร

STUDY THAI WITH CAPTAIN | เอกสารประกอบการเรยี นวิชาภาษาไทย โรงเรยี นมอ.วิทยานสุ รณ์

หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี 2 : นทิ านคํากลอน เร่ือง พระอภยั มณี วิชาภาษาไทย 5 ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปที ี่ 3 96

60.ข้อใดแสดงถงึ การขาดสัมมาคารวะ

ก. ช่างชาติชวั่ หวั กระดกู ลกู ตอแหล ลวงใหแ้ มห่ ลงกลเท่ยี วค้นหา

ข. เขาวา่ กนั ผวั เมียกบั แม่ลูก ยื่นจมกู เขา้ มาบา้ งชว่ ยสั่งสอน

ค. ตะคอกถามตามโมโหที่โกรธา ไยมึงพาผัวพรากมาจากกู

ง. ชา่ งว่ากล่าวราวกบั กไู ม่ร้เู ทา่ มาพดู เอาเปรยี บผู้ใหญ่ทาํ ไพล่เผล

61.ขอ้ ใดมีการใช้คําถามเชิงวาทศิลป์

ก. เมือ่ วานนี้ตีข้านอ้ ยไปหรอื ระบมมือเหมอื นกระดกู ลกู จะหัก

ข. มาตรีชาว่ากูผิดในกจิ กรม จะใหส้ มนาํ้ หนา้ สาแก่ใจ

ค. ผเี สอ้ื นํ้าซํ้าวอนดว้ ยอ่อนหวาน ไม่โปรดปรานอนกุ ลู เลยทูนหวั

ง. อสรุ ีผเี สื้อไมเ่ ชื่อถอ้ ย นึกวา่ น้อยหรือตอแหลมาแก้ไข

62.ขอ้ ใดแสดงให้เห็นวา่ พระโยคีมีญาณวเิ ศษหย่ังรอู้ นาคตลว่ งหนา้

ก. พระโยคมี ีจติ คดิ สงสาร จงึ วา่ ท่านหนีตายหมายมาหา

ข. แลว้ บอกศิษย์ซง่ึ น่ังอยู่ทง้ั หลาย วันน้ีชายมีศักด์จิ กั มาหา

ค. เราลงเลขเสกทาํ ไวส้ าํ เร็จ ดงั เขื่อนเพชรภตู ปศี าจไมอ่ าจใกล้

ง. แลว้ เสกทรายปรายขวา้ งมากลางคลื่น ดังลกู ปืนยิงยกั ษใ์ ห้ตกั ษยั

63. “เราลงเลขเสกทําไวส้ ําเรจ็ ดังเขอ่ื นเพชรภูตปีศาจไม่อาจใกล”้

จากคาํ ประพนั ธข์ า้ งต้นสะท้อนให้เห็นถึงความเชอ่ื ในเร่ืองใด

ก. ความเชอ่ื เรอื่ งความฝัน

ข. ความเช่ือเรื่องเวรกรรม

ค. ความเชือ่ เรอื่ งโหราศาสตร์

ง. ความเช่อื เรื่องเวทมนตรค์ าถา

64.ข้อใดไมม่ ีการใช้คําท่เี กดิ จากการตัดพยางค์

ก. กลับไปอยคู่ หู าอย่าอาดรู จงเพิ่มพูนภาวนารักษาธรรม์

ข. แมน้ พระองคท์ รงฤทธ์จิ ะคิดหนี ถงึ โยคเี ข้าสาํ นักไม่ตักษัย

ค. ฝ่ายปศี าจราชทตู ภูตพรายพาล อลหมา่ นขึ้นมาในสาชล

ง. ทงั้ สองเงอื กเสอื กกายหมายไมร่ อด ถึงม้วยมอดมใิ ห้แจ้งแหง่ นุสนธ์ิ

STUDY THAI WITH CAPTAIN | เอกสารประกอบการเรียนวิชาภาษาไทย โรงเรยี นมอ.วิทยานสุ รณ์

หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 2 : นิทานคาํ กลอน เรื่อง พระอภัยมณี วิชาภาษาไทย 5 ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 3 97

65. “ทง้ั จีนจามพราหมณ์แขกไทยชวา วลิ ันดาฝรง่ั พร่ังพรอ้ มกนั ”
จากคําประพนั ธ์ขา้ งต้นคําท่ขี ีดเสน้ ใตห้ มายถงึ ชนชาตทิ ีอ่ าศยั อยใู่ นประเทศใดในปัจจบุ นั

ก. อาศยั อยใู่ นประเทศลาวตอนใต้
ข. อาศยั อยู่ในประเทศจีนตอนเหนือ
ค. อาศัยอย่ใู นประเทศเวยี ดนามตอนใต้
ง. อาศยั อยใู่ นประเทศพม่าตอนเหนือ

เฉลยแบบฝึกหัดทา้ ยหน่วยการเรยี นร้ทู ่ี 2
1 ค 2 ข 3 ก 4 ข 5 ง 6 ค 7 ข 8 ง 9 ก 10 ง
11 ก 12 ค 13 ง 14 ก 15 ง 16 ข 17 ง 18 ค 19 ข 20 ก
21 ค 22 ก 23 ง 24 ค 25 ข 26 ค 27 ก 28 ข 29 ง 30 ค
31 ข 32 ก 33 ค 34 ง 35 ก 36 ก 37 ค 38 ข 39 ง 40 ง
41 ค 42 ง 43 ข 44 ค 45 ง 46 ง 47 ค 48 ง 49 ก 50 ก
51 ง 52 ข 53 ค 54 ข 55 ก 56 ข 57 ค 58 ง 59 ก 60 ข
61 ก 62 ข 63 ง 64 ก 65 ค

คะแนนทีไ่ ด้ บนั ทึกเพม่ิ เตมิ

______________
/ 65 คะแนน