วิทยาศาสตร์กายภาพ บทที่ 5 เสียง

บเทสีทยี่ ง5

น า ง ส า ว พิ ช ญ า ภ า ข วั ญ ลิ ขิ ต
เ ล ข ที่ 1 8 ชั้ น ม . 5 / 1

วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ก า ย ภ า พ



พฤติกรรมของเสียง

การได้ยินเสียง

ปรากฏการณ์อื่น ๆ
ของเสียง

ประโยชน์ของเสียง
ในด้านต่าง ๆ

บ ท ที่ 5 เ สี ย ง

พฤติกรรมของ
เสียง

วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ก า ย ภ า พ

พ ฤ ติ ก ร ร ม ข อ ง เ สี ย ง

1. การสะท้อนของเสียง



เสียงเป็นคลื่นจึงมีการสะท้อนตา
มกฏการสะท้อนของคลื่น คือ
มุมตกกระทบเท่ากับมุมสะท้อน

รังสีตกกระทบ รังสีสะท้อน และ
เส้นปกติต้องอยู่บนระนาบ
เดียวกัน

วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ก า ย ภ า พ

พ ฤ ติ ก ร ร ม ข อ ง เ สี ย ง

2. การหักเหเสียง



การหักเหเสียงเกิดขึ้นเมื่อเสียง
เคลื่อนที่ผ่านตัวกลางซึ่งมีความ
แตกต่างกัน มีผลทำให้อัตราเร็ว
เสียงเปลี่ยนแปลงไป และทำให้
ความยาวคลื่นเสียงเปลี่ยนแปลง
ด้วย เนื่องจากความถี่เสียงจาก

แหล่งกำเนิดเสียงสั่นคงที่



วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ก า ย ภ า พ

พ ฤ ติ ก ร ร ม ข อ ง เ สี ย ง

3.การรวมคลื่นของเสียง 4.การเลี้ยวเบนของเสียง




การรวมคลื่นของเสียงเกิด ปรากฏการณ์ที่เสียงอ้อมสิ่ง
จากแหล่งกำเนิดเสียงอาพั นธ์ กีดขวาง หรือลอดผ่านช่องเปิด
2 แหล่ง คลื่นเสียงจากสอง เดี่ยวเลี้ยวเบนผ่านแยกบนท้อง
ถนน หรือผ่านช่องหน้าต่าง ช่อง
แหล่งแผ่เข้าซ้อนทับกันเกิด ประตู เสียงจะเลี้ยวเบนได้ดีเมื่อ
ปฏิบัพ(เสียงดัง) และ ความกว้างของช่องเปิดเท่ากับ
บัพ(เสียงเบา) ความยาวคลื่นเสียงนั้น ดังนั้นใน

ชีวิตประจำวันพบว่าเสียงที่มี
ความถี่ต่ำ(ความยาวคลื่นมาก) จะ
เลี้ยวเบนผ่านช่องเปิดต่างๆได้ดี

กว่าเสียงความถี่
สูง(ความยาวคลื่นน้อย)

วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ก า ย ภ า พ

บ ท ที่ 5 เ สี ย ง

การได้ยินเสียง

วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ก า ย ภ า พ

ก า ร ไ ด้ ยิ น เ สี ย ง

1. ระดับเสียง
- ความถี่สูง เสียงจะแหลม เรียกว่า ระดับเสียงสูง
- ความถี่ต่ำ เสียงจะทุ้ม เรียกว่า ระดับเสียงต่ำ
ช่วงความถี่ของมนุษย์ที่ได้ยิน
มีค่าอยู่ระหว่าง 20 – 20,000 Hz เท่านั้น

2. คุณภาพเสียง
คุณภาพของเสียง คือ ความสามารถในการบ่งบอกได้ว่า
เสียงที่ได้ยินเป็นเสียงอะไร แหล่งกำเนิดเสียงจะมีคุณภาพ
ของเสียงที่ต่างกัน

วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ก า ย ภ า พ

ก า ร ไ ด้ ยิ น เ สี ย ง

3.ความเข้มเสียง
เสียงเกิดจากการสั่นของวัตถุต้นกำเนิดเสียง ผู้ฟังจะได้ยิน
เสียงดังหรือเบาขึ้นกับความเข้มเสียง ระยะทางมีผลต่อการ
ได้ยินเสียงดังหรือเบา

4.กำลังเสียง
อัตราการถ่ายโอนพลังงานเสียงของแหล่งกำเนิดเสียง

คือพลังงานเสียงที่ส่งออกมาจากแหล่งกำเนิดในหนึ่ง
หน่วยเวลา เรียกว่า กำลังเสียง มีหน่วยเป็น จูลต่อวินาที
หรือ วัตต์

วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ก า ย ภ า พ

ก า ร ไ ด้ ยิ น เ สี ย ง

5.มลภาวะของเสียง
เสียงที่ที่มีระดับความเข้มสูง เมื่อรับฝังติดต่อกันนานๆ
จะทำให้สภาพร่างกายและจิตใจผิดปกติ
(มักเป็นเสียงที่มีระดับความเข้มเสียงตั้งแต่ 80 dB ขึ้นไป)

วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ก า ย ภ า พ

บ ท ที่ 5 เ สี ย ง

ปรากฏการณ์อื่น ๆ
ของเสียง

วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ก า ย ภ า พ

1.เสียงสะท้อนกลับ (echo)
คือ เสียงสะท้อนกลับ ที่เมื่อเสียงเปล่งออกไปกับพื้นผิวขนาดใหญ่จะ
เกิดการสะท้อนกลับมาให้ได้ยินในช่วงเวลาที่มากกว่า 0.1 วินาที

2.การกังวานหรือการก้องของเสียง(reverberation)
คือ ปรากฏการณ์ที่เราส่งเสียงในห้องที่แคบ เช่น ในห้องน้ำเสียง
สะท้อนที่เกิดขึ้นจะกลับเข้ามาที่หูในช่วงเวลาที่สั้นกว่า 0.1 วินาที ซึ่งหู
ไม่สามารถแยกเสียงที่เปล่งออกไปกับเสียงที่สะท้อนกลับมาออกจาก
กันได้

ป ร า ก ฏ ก า ร ณ์ อื่ น ๆ ข อ ง เ สี ย ง
วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ก า ย ภ า พ

3.การสั่นพ้ องของเสียง
เมื่อความถี่ของแหล่งกำเนิดเสียงเท่ากับความถี่รรมชาติ เสียงจะมี
ความดังมากที่สุด

4.บีตส์
ปรากฏการณ์ที่คลื่นเสียง 2 ชุดที่มีความถี่ต่างกันเล็กน้อยมาพบกัน
โดยคลื่นทั้งสองนั้นรวมกันแบบเสริมกันและหักล้างกันสลับกันไป
เป็นช่วงๆ เสริมกัน-เสียงดัง,หักล้างกัน-เสียงค่อย

ป ร า ก ฏ ก า ร ณ์ อื่ น ๆ ข อ ง เ สี ย ง
วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ก า ย ภ า พ

5.ปรากฏการณ์ดอปเพลอร์
เกิดจากการเคลื่อนที่สัมพัทธ์ ระหว่างแหล่งกำเนิดเสียงหรือผู้ฟัง
ทำให้ผู้ฟังได้ยินเสียงที่มีความถี่ไม่เท่ากับความถี่เสียงที่แหล่งกำเนิด
เสียงให้ออกมา

ป ร า ก ฏ ก า ร ณ์ อื่ น ๆ ข อ ง เ สี ย ง
วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ก า ย ภ า พ

บ ท ที่ 5 เ สี ย ง

ประโยชน์ของเสียง
ในด้านต่าง ๆ

วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ก า ย ภ า พ

วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ก า ย ภ า พ

1. เสียงด้านวิศวกรรมและอุตสาหกรรม
วิศวกรใช้คลื่นเหนือเสียงในการตรวจสอบรอยร้าวหรือรอยตำหนิในโลหะ แก้ว

หรือ เซรามิก โดยการส่งคลื่นเสียงที่มีความถี่ในช่วง 500 กิโลเฮิรตซ์ ถึง
15เมกะเฮิรตซ์ ผ่านเข้าไปในชิ้นงานที่ต้องการตรวจสอบ แล้ววิเคราะห์ลักษณะของ
คลื่นสะท้อน

ถูกนำไปใช้ตรวจสอบยางรถยนต์ที่ผลิตใหม่ด้วย เครื่องมือวัดความหนาของ
แผ่นโลหะ หรือวัสดุที่มีความแข็งอื่นๆ สามารถทำได้โดย ใช้คลื่นเหนือเสียง เช่น
การตรวจสอบความหนาของหม้อต้มน้ำความดันสูงสำหรับโรงงานอุตสาหกรรม

ป ร ะ โ ย ช น์ ข อ ง เ สี ย ง ใ น ด้ า น ต่ า ง ๆ

วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ก า ย ภ า พ

2. ด้านการแพทย์
การใช้เสียงย่านความถี่อุลตราโซนิค(เกิน 20,000 Hz) ในการตรวจวินิจฉัย
ทางการแพทย์ โดยอาศัยหลักการส่งคลื่นเข้าไปกระทบกับอวัยวะภายใน แล้อาศัย
คุณสมบัติการสะท้อนของเสียงออกมา แล้วไปแปลงสัณญาณด้วยความพิวเตอร์
เป็นภาพให้เห็นได้ เช่น การตรวจหาเนื้องอกในร่างกาย , ตรวจลักษณะความ
สมบูรณ์และเพศของทารกในครรภ์

ป ร ะ โ ย ช น์ ข อ ง เ สี ย ง ใ น ด้ า น ต่ า ง ๆ

วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ก า ย ภ า พ

3. ด้านการประมงค์และสำรวจใต้น้ำ
การหาความลึกของทะเลการหาฝูงปลา การตรวจจับเรือดำน้ำหรือวัตถุที่จมอยู่ใต้
น้ำโดยส่งสัญญาณเสียงโซนาร์ออกไป แล้วจับเวลาที่สัญญาณเสียงสะท้อนกลับ
มา แล้วจึงนำมาคำนวณหาความลึกของทะเล

เครื่องโซนาร์อาจใช้ค้นหาเรือดำน้ำ หาตำแหน่งของเรือที่จมในทะเล หาฝูงปลาและ
หยั่งความลึกของท้องทะเลได้อย่างดี

ป ร ะ โ ย ช น์ ข อ ง เ สี ย ง ใ น ด้ า น ต่ า ง ๆ

Pichayapa Kwanlikit 18