Ruim 3 eeuwen Fris als een Jongkoen (Verkorte Versie 30/10/2019)

Ruim drie eeuwen fris als een Jongkoen (vekorte versie)

Jongkoenstraat – Goedereede Johan (1921 – 1967) Ezechiël, Johan, Willem Johan (1908 – 1978) Johan (1908 – 1978) x Neeltje Binee

Jongkoenstraat te Goedereede is vernoemd naar de 1e Gemeentesecretaris Johan Jongkoen
(Schiedam 1921 – Goedereede 1967) gehuwd met Leuntje Maatje Renaud. Hij was de zoon van NS-
Rangeerder Willem Jongkoen (Gouda 1898 – Dirksland 1983), die een broer was van NS-Machinist
Ezechiël Jongkoen (Gouda 1891 – Rotterdam 1959) - mijn grootvader- en PTT-er Johan Jongkoen
(Gouda 1908 – Gouda 1978). Johan antidateerde met anderen in 1944 35.000 groene kaarten voor
voedsel t.b.v. onderduikers.

Grootouders 1926 5 van 7 kinderen 1926 Ouders 1948 Trouwboekje 1948 e.v. Penning Spoorwegstaking 1944/1945

17 september 1946 werd aan het personeel uitgereikt de herdenkingspenning NS-spoorwegstaking 17/9/1944 –
8/5/1945. Evenals mijn grootvader was mijn vader Jan/Johan Cornelis Jongkoen (Amsterdam 1915 –
Middelburg 2001) machinist. Hij dook onder te Rhoon als hulp Jan de Bruin bij binnenvaartschipper Kees van

Kampen en ontkwam november 1944 op het nippertje aan de Rotterdamse Razzia. N.B.: Mijn grootvader gaf de
penning terug, omdat hij tijdens de staking ziek was.

Mijn grootvader, zijn broers en zussen riepen ze in kaasstad Gouda na schooltijd wel na met “Jong-
koen, kallekoen! Kan niet zo mooi pronken als een pauw!”. Toen mijn grootvader, evenals mijn vader
NS-machinist Johan Cornelis Jongkoen en broer Ezechiël Jongkoen biljarter, een kalkoen won, hield
hij die trots omhoog met de woorden “Nu heeft een Jongkoen van een kalkoen gewonnen!”

Hun vader was Kaaspakhuisknecht Johan Jongkoen (Gouda 1865 – Gouda 1950), die o.m.
varkensblazen over de kazen trok en ze rood schilderde. Ook 2 van Johans 3 broers hadden
mannelijke nakomelingen: Machinist stoomgemaal Hendrik Jongkoen (Gouda 1856 – Hillegersberg
1926) en Metselaar/Schoorsteenbouwer Cornelis Jongkoen (Gouda 1867 – Delft 1952).

Utrechts Nieuwsblad Koninklijke Onderscheiding: K.B. 10/6/1948

Van die laatste was de oudste zoon Cornels Jongkoen (Rotterdam 1905 – Hilversum 1978) directeur
van H.A.R.K. 9 mei 1945 – 31 mei 1947 de nationale Hulpactie Roode Kruis. H.A.R.K. zamelde hulp-
goederen (o.m. dekens en kleding) in en verdeelde die.

1

Johan Jongkoen-Geertruida Boot 1905 Hendrik/Jongkoen-Boot 1926 Cornelis Jongkoen/kleinzoon 1942

Mijn overgrootouders hebben een graf op de Monumentale Oude Goudse begraafplaats.

Zij waren zonen van schoenmaker, boekbinder en 1e stoker/machinist Hanepraaigemaal Ezechiël
Jongkoen (Gouda 1831 – Gouda 1897). Na het verongelukken van een collega vroeg hij in 1866 met
tientallen collega’s (tevergeefs) om invoering van een pensioen (pas 1912 praktijk). Hij tekende in
1868 in op de Geschiedenis der (Geloofs-)Martelaren en ondertekende 1872 het smeekschrift aan
de Koning tevergeefs tegen herinvoering van het pokkenbriefje (1823 – 1857) in het onderwijs (1976
afgeschaft).

Hanepraaigemaal Gouda 1857-1936 Verzoek 1866 aan Dijkgraaf Rijnland Geschiedenis der Martelaren 1868

Latere generaties Jongkoen werkten zich op uit een dal waarin Pijpmaker Hendrik Jongkoen (Gouda
1797 – Gouda 1856) terecht kwam. De Goudse Pijpmakerij, in 1617 ingevoerd door een Engelse
huurling in het Staatse Leger, liep terug en mislukte aardappeloogsten in meerdere jaren leidde tot
bittere armoede. Gouwenaar stond toen gelijk aan Bedelaar. Voor bedelarij in 1847 te Rotterdam
werd Hendrik Jongkoen opgepakt en voor 3 jaren geplaatst te Ommerschans, Kolonie van de
Maatschappij van Weldadigheid. Hierna staat hij te Gouda als sjouwer te boek.

Signalement Bedelaarsdepot Rotterdam 1847

Van Hendrik Jongkoen en zijn oudere broer pijpmaker/huisonderwijzer Johannes Jongkoen (Gouda
1793 – Gouda 1867) stammen alle huidige generaties Jongkoen af.

Johannes Jongkoen vervult, na inloting, van 1815 tot 1820 zijn militaire dienst bij het 5e regiment
infanterie en neemt 1815 deel aan een veldtocht tegen de Franse troepen in Brabant. In 1865 ont-
vangt hij met 25 andere Gouwenaren het Zilveren Kruis voor oud-strijders 1813 – 1815. Met hem
dient Hendrik Johannes Polet (Leiden 1796 – Gouda 1862). Zijn familie is na de grote stadsbrand te
Leiden van 12/3/1807 in Gouda komen wonen en komt begin 17e eeuw te Leiden uit Tourcoing.
Familie van wollekammers/steenhouwers.

2

Stamboek 1815 – 1820 Johannes Jongkoen/Hendrik Johannes Polet Zilveren Kruis 1813 - 1815

Oranjegezinde Tabaksverkoper/Catechiseermeester Willem Jongkoen (Gouda 1762 – Gouda 1837)
was de vader van Johannes en Hendrik. 1e wettelijke nakomeling waarvan men de familienaam bij de
doop al als Jongkoen schrijft. Schrijfwijzen waren vooral: Jong(e)hoen en Jon(c)khoen.

Gemeenteraad benoemt hem in 1793 als Catechiseermeester en ontslaat hem in het 1e jaar van de
Bataafse Vrijheid (1795) op voordracht van de felle Patriotsgezinde stadssecretaris Jacob Polijn.
Overheidsfunctionarissen dienen de eed af te leggen op de Franse Rechten van de Mens en Willem
verklaarde:

 De eed wel te willen afleggen, maar deze niet helemaal te begrijpen.
 Er is een Hogere Macht dan de Mens.

Jacob Polijn stamt af van sergeant Philippe Poulain (ca. 1616 - < 1658) uit Caen/Normandië, die 1640
trouwt te Gouda. Familiewapen o.m. 3 veulens. Poulain betekent o.m. veulen, maar m.n. jong van
een dier, vooral gevogelte: Jong Hoen? Willem Jongkoen is tenminste vanaf 1817 weer catechiseer-
meester.

Familiewapen Polijn Catechisantenlijst Willem Jongkoen 1833 Ziekentroost 1571

Met vader commenij-winkelier/kruidenier Leendert Jongkoen (Gouda 1731 – Gouda 1801) aan de
Vogelenzang/Koningin Willeminstraat nr. 42-44 (eigenaar 1777 – 1799) is Willem vanaf 1787 lid van de
Oranjegezinde Oprechte Vaderlandsche Sociëteit. In 1764 ondertekent Leendert de weeskamer-
inschrijving voor zijn schoonzus met “leendert jong hoen”.

Weeskamer 1764 Wilhelminastraat 42-44 in ca. 1904 Brand 12 juli 1923 Wilhelminastraat 44/42

3

Dat hij de schrijf- en leeskunst beheerste, bleek al uit in 1756 met volle uitzet verlaten van het
Aalmoezeniersweeshuis. Daar was hij met 2 minderjarige broers in 1743 – de dag na het begraven
van varentgesel Willem Jonckhoen (Gouda 1677 – Gouda 1743) – opgenomen.

Weeshuis-in- en uit-schrijvingen 1743 -1756 Gevelsteen boven toegang Aalmoezeniersweeshuis - Spieringstraat

1733 overleed zijn vrouw Lijsbeth Jans van der Poort (Gouda 1695 – Gouda 1733). 1716 trouwden
zij bij de NH-Kerk. Willem en zijn 3 broers zijn géén (Gouds) NH-Lidmaat. Oudste NH-Lidmaatinschrij-
ving Kerst 1717: Elisabeth Jansse Poort huisvrouw van Willem Jansz Jonge hoen.
Bij 1e/2e NH huwelijk (Gouda 1702 – Gouda 1716) worden de 4 broers pas vermeld als Jong(e)hoen/
Jon(c)khoen/Jongkoen (voorafgegaan door patroniem Jansz) van Gouda. Bij Willems huwelijk
22/03/1716 staat hij als weduwnaar Trijntje Jans van den Ringh. Dat NH-huwelijk 30/10/1707 –
ondertrouw Gouda – te Haastrecht geschiedt onder de naam Willem Janz Po(o/l)lé.

1e (NH-)doop onder de huidige familienaam is 1702 Neeltien (Jobs) Jonckhoen met o.m. als doop-
getuige Neeltien Hobben d.v. mandenmaker/koster NH-Kerk Hobbe Hendricks. Zij is in 1670 bij de
NH-Kerk getrouwd met (spijkermaker) Jan Franszen aan ’t Clooster achter ’t Tuchthuis/Groeneweg
26, zodat hun kinderen als Janszen NH worden gedoopt. Naast Willem (1677), Job (1679), Hendrick
(1681), Thomas (1684) ook Frans (1674). 1699 is hij begraven als Frans Jansz Polee z.v. Jan Fransz.
Polee aan de Groeneweg; aangifte door Neeltien Hobben.
Zoon Job meester-pijpmaker 1714 is bij het pijpmakersgilde eerst vermeld als Jansz Janbroerssoon
en Neeltien Hobben bij de politierechter (1681) als vrouw van Jan Breur. N.B.: Breur kan brouwer
betekenen of is een J(e)an Breur de natuurlijke (oer)stamvader van de familie Jongkoen?

Jan Fransz. (Polee) is bij de Waalse Kerk 1647 gedoopt als Jean Poulet z.v. Francois Po(u/l)le(t) x
Barbe (ra)(van) Via(e)ne(n) d.v. Jean - getuige: Isabelle/Elizabeth Motte. 1643 trouwden zijn ouders
bij de Waalse Kerk. Zijn vader staat als (buitenechtelijke) z.v. Catheleijne Po(u/l)le(t) uit Mesnil/
Normandië soldaat onder commandant Ser(r/v)ièrre x Barbara (van) Vienne/(van) Via(e)ne(n)
(Tourcoing 1620 – Gouda 1689?) d.v. Jean-Joes x Isabelle/Elizabeth Motte uit Tourcoing.
Zie voor uitgebreide versie: https://www.cbgfamilienamen.nl/nfb/aanhangsels/jongkoen.pdf
Martin Jongkoen (Zwolle) d.d. 30/10/2019

4