VATANPARVAR 14 son

SINOVDAN O‘TKAZILGAN TAJRIBA

2019-yil foydalanishga topshirilgan «Kattaqo‘rg‘on»

poligoni harbiy bo‘linmalarning jangovar tayyorgarligini

oshirish, amaliy mashg‘ulotlarni yangicha usulda

tashkil etish, jangovar shaylik sifatini yanada oshirish

imkoniyatini berdi. 4-5-sahifalar

Gazeta 1992-yilning 24-iyunidan chiqa boshlagan 2022-yil 8-aprel, №14 (2973) VATAN

VATANPARVARXALQ VA ARMIYA – BIR TAN-U BIR JON! HIMOYASI YUKSAK
www.mv–vatanparvar.uz IJTIMOIY-SIYOSIY, MA’NAVIY-MA’RIFIY, HARBIY-VATANPARVARLIK GAZETASI MAS’ULIYATDIR

Vatan – bu avlod-ajdodlarining
kindik qoni to‘kilgan muqaddas

dargoh. Vatan – bu ajdodlar
maskani, el-yurt, xalq

voyaga yetgan, uning tili,
tarixi, madaniyati, urf-odati,

qadriyatlari chinakamiga
shakllanib, o‘sib, kamol topib

boradigan zamin.

6-sahifa

UYG‘ONMOQ VA

IUSYGT‘OATMGOQI

Biz shunday o‘qiylikki, yuz
yillardan so‘ng emas, bugun

millatim taraqqiy etsin,
bugun hurlikka yetsin, bugun
insonlarning qorni to‘ysin, bugun

dunyo tanisin!

7-sahifa

HINDISTON FATHI DIYORA
YANA ASOSIY
1398-yil mart oyida Mironshohning o‘g‘li Umar Mirzoni Samarqandga hokim QAHRAMON
tayinlab, Sohibqiron yo‘lga chiqdi. Kesh yo‘lida bir tog‘ bor edi, undan bir daryo Turkiyada Xalqaro dzyudo
oqib chiqardi. Hazrat bu bahavo joyga go‘zal imoratlar solish, ulkan bog‘ barpo federatsiyasi (IJF) taqvim
etishni tayinladi. Boqqa o‘zi Taxtiqoracha deb nom qo‘ydi. rejasidan joy olgan yirik
musobaqalardan biri -
8-9-sahifalar Antaliya “Katta dubulg‘a”
turniri bo‘lib o‘tdi.

18-sahifa

@ [email protected]

t.me/mv_vatanparvar_uz
t.me/mudofaa_press

facebook.com/UzArmiya

instagram.com/uzbekistanarmy

www.youtube.com/c/UzArmiya

Tahririyat
haqida

ma’lumot

2 2022-yil № 14 VATANPARVAR
8-aprel

ШАВКАТ МИРЗИЁЕВ: ХАЛªИМИЗ БИЗГА ЭНГ КАТТА БОЙЛИГИНИ –

ЗУРРИЁДИНИ ИШОНИБ БЕРЯПТИ

Президент Шавкат Мирзиёев раислигида 5 апрель куни халқ таълими соҳасида амалга оширилаётган
ислоҳотлар натижадорлигининг таҳлили юзасидан видеоселектор йиғилиши ўтказилди.

Инсон капиталини ривожлантириш – Агар раҳбарлар, муаллимлар Шунингдек, Абдулла Авлоний лан таъминланиши, 740 таси янгидан
– Ўзбекистон Тараққиёт стратегия- янги Ўзбекистонга муносиб ҳара- номидаги институт Республика мил- жиҳозланиши қайд этилди.
сидаги еттита устувор йўналишдан кат қилса, фарзандларимизни давр лий таълим маркази сифатида қайта
бири. Жорий йил 28 январь куни талабига мос ўқитишимиз мумкин. ташкил этилади ва Тошкент давлат Умуман, 5 мингдан ортиқ ком-
бўлган йиғилишда шу борадаги ма- Халқимиз бизга энг катта бойлигини – педагогика университети билан ягона пьютер синфларини янгилаш бўйича
салалар муҳокама қилиниб, кўплаб зурриёдини ишониб беряпти. Бу жуда тизимга бирлаштирилади. алоҳида дастур қабул қилиниши
вазифалар белгиланган эди. катта масъулият. Шуни ҳис қилиб, белгиланди. Бунга республика бюд-
ўзимизни қийнаб, мактабни ислоҳ Умуман, янги методикаларга ўқитиш жетидан 200 миллиард сўм, маҳаллий
Ўтган икки ойда мутасаддилар қилсак, келажакка замин яратамиз, тизими Миллий таълим маркази ва Тош- бюджетлардан ҳам 200 миллиард сўм
ҳамма ҳудудларга чиқиб, жойлардаги – деди Шавкат Мирзиёев. кент давлат педагогика университетидан йўналтирилади.
муаммоларни ўрганган. Мамлака- бошланади. Университет Халқ таълими
тимиздаги 852 та мактабда таълим Давлатимиз раҳбари мактаб ўқи- вазирлиги таркибига ўтказилади, мак- Ахборот технологиялари ва
сифати, муаллимлар салоҳияти ва тувчиларини янги методика асосида таб ўқитувчиларини тайёрлаш ва қайта коммуникацияларини ривожлан-
ўқувчиларнинг олийгоҳларга кириш қайта тайёрлаш бўйича умуммиллий тайёрлаш бўйича республикадаги таянч тириш вазирлигига мактаблар
даражаси анча пастлиги аниқланган. лойиҳа бошланишини эълон қилди. муассасага айлантирилади. учун алоҳида имтиёзли тарифлар
очиш, ўқувчи сонига қараб макта-
Президент мактаблари, ихтисос­ Ушбу янги тизим доирасида кел- Ҳудудларда фаолият юритаётган бларда интернет тезлигини секун-
лаштирилган ва хусусий мактабларда гуси 3-4 йилда мактаблардаги барча педагогика институтлари босқич- дига 100 мегабитгача кўпайтириш
илғор методикалар йўлга қўйилган. синф ўқитувчилари янги методика ма-босқич университетлар таркиби- вазифаси қўйилди.
Лекин қолган мактабларнинг энг катта асосида ўқитилади. Бунинг учун ҳар дан алоҳида ажратилиб, мустақил
муаммоси бу – ўқитиш методикаси- бир ҳудуддаги Малака ошириш мар- таълим даргоҳига айлантирилади. Мактабдаги таълим ҳам, муҳит ҳам
нинг эскирганлиги. Замонавий таълим казлари негизида педагогларни янги кўп жиҳатдан директорларга боғлиқ.
услубларини уларда ҳам жорий қилиш методикаларга ўргатувчи Миллий Йиғилишда ёшлар тарбиясига Шу боис мактаб директорларини сер-
бўйича ташаббуслар йўқ. таълим марказлари ташкил этилади. алоҳида эътибор қаратилди. Мактаб­ тификатлаш тизимини жорий этиш
Уларга аниқ ва табиий фанлар бўйича ларда маънавий муҳитни тубдан ях- зарурлиги айтилди. Бундан буён ди-
Мактабларни компьютер билан хориждан энг малакали мутахассис- шилаш бўйича янги концепция ишлаб ректорликка номзодлар ушбу тизим
таъминлаш бўйича маблағлар ажра- лар жалб қилинади. чиқиш вазифаси қўйилди. орқали танланади.
тилган бўлса-да, Қорақалпоғистон
Республикаси, Андижон, Жиззах, Ҳар бир вилоят кесимида «тренер- Мактаблардаги маънавият тарғи- Давлатимиз раҳбари табиий ва
Қашқадарё, Наманган ва Тошкент лар гуруҳи» шакллантирилиб, улар ботчиларига талабларни қайта кўриб аниқ фанларни ўқитишни ривожлан-
вилоятларида ишлар суст кетяпти. жойларда мактаб ўқитувчиларининг чиқиб, бу вазифага маҳалла ва тириш кераклигини айтган эди. Шунга
Олис ва чекка ҳудудлардаги мактаб­ малакасини ошириб боради. Уларнинг жамоа­да обрўси юқори инсонлар- мувофиқ, 193 та таълим муассасаси
ларда таълим сифати қониқарсиз ойлик иш ҳақига 100 фоизгача уста- ни тайинлаш, намунали ўқувчи ва негизида табиий ва аниқ фанларга
аҳволда. малар тўланади. ота-оналарни рағбатлантириб бориш ихтисослашган мактаблар ташкил
зарурлиги таъкидланди. этиш режалаштирилган. Ҳокимларга
Маълумки, йил бошида Мактаб Ҳокимликлар Халқ таълими вазир- ушбу мактабларни таъмирлаб, барча
таълимини ислоҳ қилиш кенгашлари лиги билан бирга ҳар бир туман ва Бугунги кунда юртимизда 120 та шароитларни яратиш бўйича топши-
тузилган эди. Вилоят, туман ва шаҳар шаҳарда камида 20 фоиз мактабда мактаб 3-4 коэффициентда ишла- риқлар берилди.
ҳокимлари жойлардаги шундай кен- йил якунига қадар илғор методи- моқда. Яъни ўқувчи сони сиғимга
гашлар раҳбари ҳисобланади. Шу каларни жорий этишни бошлайди. нисбатан жуда кўп. Президентимиз Йиғилишда вазирлар ва ҳокимлар,
боис йиғилишда таълим ривожи паст Бу янги тизимни жорий қилиш учун ушбу мактабларда шароитни яхшилаш мактаб директорлари сўзга чиқиб,
бўлган ҳудудлар ҳокимлари огоҳлан- 100 миллион АҚШ доллар қўшимча бўйича кўрсатмалар берди. таклиф ва мулоҳазаларини билдирди.
тирилди. маблағ йўналтирилади.
Келгуси ўқув йили бошлангунча (ЎзА)
960 та мактаб компьютер синфи би-

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ПРЕЗИДЕНТИНИНГ ФАРМОНИ

Ташқи савдо фаолияти иштирокчиларини қўллаб-қувватлашнинг
қўшимча чора-тадбирлари тўғрисида

Ўзбекистон Республикаси Прези- олдиндан тўлов миқдори 100 фоиз­ кўриб чиқилган активлар сифатида рағбатлантириш агентлиги «Ўзтрейд»
дентининг 2022 йил 28 январдаги дан 50 фоизга камайтирилади. ҳисобланмаслиги белгилаб қўйилсин. ва «Ўзсаноатэкспорт» акциядорлик жа-
«2022-2026 йилларга мўлжаллан- миятларининг устав капиталларидаги
ган Янги Ўзбекистоннинг тараққиёт 2. Ташқи савдо, инвестициялар, 5. «Божхона омбори» режимида (жамғармаларидаги) давлат акциялари
стратегияси тўғрисида»ги ПФ–60-сон маҳаллий саноатни ривожлантириш ва олти ойдан кўп бўлган товарларнинг (улушлари) пакетлари бўйича акция-
фармонига мувофиқ, ташқи савдони техник жиҳатдан тартибга солиш ма- божхона расмийлаштирувида божхона дор ҳуқуқини амалга оширади.
тартибга солиш механизмларини тако- салалари бўйича Ҳукумат комиссияси тўловлари бўйича имтиёзларни қўл-
миллаштириш, маҳаллий тадбиркорлик (С. Умурзаков) (кейинги ўринларда – лашни тақиқловчи тартиб бекор 9. Давлат активларини бошқариш
субъектларининг экспорт фаолиятини Ҳукумат комиссияси): қилинсин. агентлиги бир ҳафта муддатда
ҳар томонлама қўллаб-қувватлаш ва Экспортни рағбатлантириш агентли-
рағбатлантириш чораларини янада икки ҳафта муддатда экспорт 6. Ёшлар тадбиркорлигини янада гига «Ўзтрейд» ва «Ўзсаноатэкспорт»
кучайтириш орқали юқори қўшилган қилишда ташиш харажатларини ком- қўллаб-қувватлаш, шу жумладан, ин- акциядорлик жамиятларининг устав
қийматга эга маҳсулотлар экспортини пенсация қилишга субсидиялар тақдим новацион технологияларга асосланган капиталларидаги (жамғармаларидаги)
кенгайтириш мақсадида: этиладиган юқори қўшилган қий- экспортбоп маҳсулотлар ишлаб чиқа- давлат акциялари (улушлари) ўткази-
матга эга маҳсулотлар рўйхатини риш ва хизматлар кўрсатиш фаолияти- лишини таъминласин.
1. Белгилансинки, 2022 йил 1 апрел- тасдиқласин ва унинг Экспорт қи- ни рағбатлантириш мақсадида Ҳукумат
дан бошлаб: лувчиларни қўллаб-қувватлашнинг комиссиясининг қарорига асосан Ёш 10. Ўзбекистон Республикаси Прези-
ягона порталида (www.exportportali. тадбиркорларни қўллаб-қувватлаш дентининг айрим ҳужжатларига илова-
а) 2023 йил 1 апрелга қадар: uz) эълон қилиб борилишини таъмин- жамғармаси маблағлари ҳисобидан га мувофиқ ўзгартиришлар ва қўшимча
маҳаллий корхоналар (уларнинг ласин; уларга 500 минг АҚШ долларигача киритилсин.
ваколатли вакиллари)га Европа Итти- кредитлар ажратишга рухсат берилсин.
фоқи давлатларига юқори қўшил- Экспортни қўллаб-қувватлаш 11. Инвестициялар ва ташқи савдо
ган қийматли маҳсулотларни экс- жамғармаси маблағларининг мақсадли 7. Инвестициялар ва ташқи савдо вазирлиги манфаатдор вазирлик ва идо-
порт қилишда ташиш харажатларини ва самарали сарфланиши устидан вазирлигига 2023 йил 1 январга қадар ралар билан биргаликда икки ой муд-
70 фоизгача миқдорда компенсация доимий назорат ўрнатсин. Ҳукумат комиссияси хулосаси асосида датда қонунчилик ҳужжатларига мазкур
қилишга субсидиялар тақдим этилади; Ўзбекистон Республикаси ташқи савдо фармондан келиб чиқадиган ўзгартириш
қўшни давлатларга экспорт қи- 3. Молия вазирлиги Экспортни операцияларини тартибга солиш- ва қўшимчалар тўғрисида Вазирлар
линган юқори қўшилган қийматга рағбатлантириш агентлигининг бу- нинг вақтинчалик механизмларини Маҳкамасига таклифлар киритсин.
эга маҳсулотларни экспорт қилишда юртманомаларига биноан мазкур фар- жорий қилиш ваколати берилсин.
ташиш харажатларини 50 фоизгача моннинг 1-бандида назарда тутилган 12. Мазкур фармон ижросини са-
миқдорда компенсация қилишга суб- қўллаб-қувватлаш чораларини амалга Бунда, тайёр маҳсулотлар экспор- марали ташкил қилишга масъул ва
сидиялар тақдим этилади; ошириш учун зарур маблағларни тини рағбатлантириш, шунингдек, шахсий жавобгар этиб инвестициялар
б) мувофиқликни баҳолаш органла- республика бюджетидан ажратиб импорт шартномалари қийматларини ва ташқи савдо вазирининг биринчи
рини халқаро ILAC/IAF ташкилотла- борсин. сунъий равишда ошириш, ички бозорга ўринбосари А.Б. Воитов белгилансин.
ри аъзоси ҳисобланган аккредитация сифатсиз маҳсулотлар кириб келиши
идораси томонидан аккредитациядан 4. Ҳукумат комиссиясига маҳал- ва контрабанда ҳолатларининг олдини Фармон ижросини муҳокама қилиб
ўтказиш билан боғлиқ харажатлар лий экспортчи корхоналарнинг му- олиш чоралари назарда тутилсин. бориш, ижро учун масъул идоралар
Экспортни рағбатлантириш агентлиги рожаатларига асосан экспортолди фаолиятини мувофиқлаштириш ва
томонидан қоплаб берилади; ва экспорт билан боғлиқ савдо 8. «Ўзтрейд» ва «Ўзсаноатэкспорт» назорат қилиш Ўзбекистон Респуб­
в) тадбиркорлик субъектлари томо- операцияларини молиялаштириш акциядорлик жамиятларига ташқи сав- ликаси Бош вазирининг ўринбосари
нидан товарлар (махсус турдаги товар- учун Экспортни қўллаб-қувватлаш до компанияларини айланма маблағлар С.У. Умурзаков зиммасига юклансин.
лардан ташқари), ишлар ва хизматлар жамғармаси маблағлари ҳисоби- билан таъминлаш мақсадида Экспортни
экспортини шартнома тузмасдан ҳисоб- дан ажратилган кредитларни қай- қўллаб-қувватлаш жамғармаси ҳисоби- Ўзбекистон Республикаси
варақ-фактуралар (инвойслар) асосида тариш муддатини яна олти ойгача дан 10 миллион АҚШ доллар маблағ
амалга оширишда талаб этиладиган узайтириш ваколати берилсин. ажратилсин. Президенти Ш. МИРЗИЁЕВ

Бунда, ушбу кредитларни қайтариш Белгилансинки, Ўзбекистон Рес­ Тошкент шаҳри,
муддатининг ўзгартирилиши Марказий публикаси Инвестициялар ва ташқи 2022 йил 6 апрель
банк томонидан кредит шартлари қайта савдо вазирлиги ҳузуридаги Экспортни
(ЎзА)

VATANPARVAR № 14 2022-yil 3
8-aprel

# Bugunimiz qahramonlari

Ватан, она юрт сўз- «...ÂÀÒÀÍÍÈ осон эмас. Бунда тиришқоқлик,
ÍÀÆÌÈÄÄÈÍ шахсий масъулият, ишонч ва ички
ларини тилга олгани- ÊÓÁÐÎÄÅÊ куч муҳим аҳамият касб этади.
мизда беихтиёр кўз ÑÅÂÈÍÃ!» Ниетбай хизматни бошлаган илк
ўнгимизда киндик кезларданоқ ана шу фазилатлари
қонимиз тўкилган ОНА ЮЗИДАГИ ҚУВОНЧ Ака­опаларим ўқишди, касб­ҳу­ туфайли жамоада ҳурмат қозонди,
муқаддас диёр – нарли бўлишди. Кейин уларнинг ўз ўрнига эга бўлди. Ҳа, у устоз­
шаҳримиз, қишлоғи- У туғилганда ота­онаси катта тўйларини ўтказдик. Биласизми, ларидан олган билимларга таянган
миз, ота-онамиз, умид билан Ниетбай деб исм қўй­ уларнинг тўйларида мен онамнинг ҳолда мақсадлари томон дадил
яқинларимиз гавда- дилар. У оилада бешинчи фарзанд юзида биз ҳув болаликда «йўқо­ қадам ташлади, қийинчиликлар­
ланади. Ҳа, Ватан ту- эди. Шундай бўлса­да болаларни тиб» қўйган шодликни, қувончни дан чўчимади, бошқаларга ўрнак
шунчаси, унга бўлган жон дили билан севувчи Турғанбай кўрдим. Ўшанда қалбимда ўзгача кўрсатди. Кутилганидек, астойдил
меҳр-муҳаббат ана ака ва Тазахан опа учун унинг ҳислар жўш урган. Бу сўз билан қилинган меҳнат жавобсиз қолма­
шундай кенг маънога туғилиши ўзига хос байрам бўлди. таърифлаб беролмайдиган бошқа­ ди. Сержант Ниетбай Жиемуратов
эга. Туғилганимизда- «Паҳлавон ўғлим! Ҳали у шундай ча туйғу эди, жуда бошқача... Қуролли Кучларимиз ташкил этил­
ноқ бу меҳр юрагимиз йигит бўладики, кўрган кўзлар ганлигининг 30 йиллиги муносаба­
тўридан мустаҳкам қувнайди, ҳамманинг ҳаваси кела­ МАҚСАД САРИ ҚАДАМ ти билан Президентимиз фармони­
жой олади ва вояга ди», деб эркаларди отаси. «Кўрар га биноан, давлатимизнинг юксак
етганимиз сари ҳар кўзим, порлоқ юлдузим», дея меҳр – Мактабни тамомлаб, Нукус мукофоти – «Жасорат» медали
биримизни шу Ватан билан гўдагини бағрига босарди касб­ҳунар коллежига ўқишга билан тақдирланди.
учун, шу халқ учун онаси. Болакай ота­онасининг кирдим. Коллеждан сўнг муддатли
эзгу ишлар қилиш- меҳри, ардоғида кун сайин улғаяр­ ҳарбий хизматга кетдим. Аслида ЭЪТИРОФГА МУНОСИБ
га ундайди. Қалбида ди. Ундан сўнг икки укаси туғил­ болалигимдан ҳарбий касбга қи­ БЎЛИШ ШАРАФИ
ана шундай эзгу ҳис ди. Етти фарзандни ўстираётган зиқишим кучли эди. Бунинг ҳам ўз
жўш урган юртнинг ота­онага Порлитов овулида ҳавас тарихи бор. Овулимизда муддатли – Юксак давлат мукофотига
асл фарзандлари қилгувчилар бисёр эди. Турғанбай ҳарбий хизматни ўтаб қайтган лойиқ кўришганидан жуда хур­
унинг ҳар бир қарич ака камтар, камсуқум инсон эди. акаларимизни кутиб олиш катта сандман, – дейди сержант Ниетбай
ерини кўз қорачиғи- Тазахан опанинг оилапарварлиги, байрам бўлиб кетарди. Ёшу қари Жиемуратов. – Инсонни қилган
дек асрашни, ҳимоя уй юмушларига уддабуронлиги уларни қутлагани келарди. Ҳамма меҳнати улуғлайди, деган гап бор.
қилишни муқаддас тилдан тилга ўтганди. Шунинг уларга ҳурмат­эҳтиром кўрсатар­ Бу сўзнинг исботини мен ўз ҳаётим
бурч деб биладилар. учун ҳам энди катта ҳаётга қадам ди. Уларнинг номи айниқса, бола­ мисолида кўрдим. 23 йилдан буён
Сержант Ниетбай қўяётган ёшларга овул кексалари лар орасида кўп вақт тилдан тилга Қуролли Кучлар сафидаман. Ўтган
Жиемуратов ҳам зим- шу оилани ўрнак қилиб кўрса­ кўчиб юрарди. Кичкиналигимда йиллар мен учун ҳақиқий юксалиш
масидаги қутлуғ ва- тарди. Ҳа, улар бахтли эдилар. мен ҳам онам билан шундай йиғин­ даври бўлди. Соҳам бўйича тажри­
зифани мардонавор Аммо кутилмаганда Турғанбай ака ларда кўп қатнашганман. Ҳарбий бам ошди, маҳоратим сайқалланди,
адо этаётган ҳарбий оламдан ўтиб қолди. Бу йўқотиш либоси ўзига ярашган йигитлар малакага эга бўлдим. Бунда, аввало
хизматчиларимиздан бутун оила аҳлини гангитиб қўйди. менинг назаримда янаям улғайиб, устозларим, жамоадошларимнинг
бири. Унинг бошқа- Ўшанда Ниетбай беш ёшда эди. кўркамлашиб кетгандек туюларди. ва интилишларимни қўллаб­қув­
ларга ўрнак қилиб Ёш бола орзу­ҳавасга берилувчан ватлаган, ҳамиша ишонч билдириб,
кўрсатишга арзирли – Оламизнинг тўнғичи бўлган бўлади, дейишади­ку. Мен ҳам дуои жонимни қиладиган яқинла­
фазилатлари бисёр. Жиғагул опам 13, Бахтбай акам хаёлан ўзимни ҳарбий либосда римнинг ҳиссаси беқиёс.
Келинг, бу ҳақда қуйи- эса 10 ёшда эди. Ўшанда отам­ тасаввур қилиб, энтикиб кетар­
да баён қиламиз. сиз яшаш қанчалик қийин ва дим. Тезроқ ўша кунлар келишини – Юксак давлат мукофотини
оғирлигини мурғак қалбим билан интиқлик билан кутардим. Мана шахсан Президентимиз қўли-
ҳис қилганман, – дея хотирлайди шундай воқеалар сабаб, бора­бора дан қабул қилаётганингизда
суҳбатдошимиз. – Гўё уйимиз ҳу­ ҳарбийликка меҳрим тушган. Муд­ қалбингиздан қандай ҳислар
виллаб қолганди. Онамнинг юзида датли ҳарбий хизмат эса қалбимда­ кечди?
кулгу йўқолди, қалбига ғам­андуҳ ги мақсад сари босилган илк қадам
соя солди. Мен отамни соғинар­ бўлди: мен ҳаётимни шу соҳа би­ – Жуда ҳаяжонландим. Учра­
дим. Укам ҳам отамга ичикиб кўп лан боғлашга аҳд қилдим. Бу ҳақда шувда Президентимизнинг ҳар­
инжиқлик қиларди. Кичкина бўл­ яқинларимга айтганимда улар ҳам бий хизматчилар шаънига айтган
сам­да сезардим, ўша вақтларда фикримни қўллаб­қувватладилар. илиқ фикрларидан кўнглим тоғ
онам кўп йиғларди. Ахир ёлғизлик Шундай қилиб Қуролли Кучлар қадар юксалди. Ўша лаҳзаларда
азоби осон эмас. Лекин буни бизга сафида контракт бўйича хизматни ҳарбий хизматчи эканлигимдан
билдирмасликка ҳаракат қиларди. давом эттирдим. қалбимда фахр­ифтихор ҳиссини
Чунки онам жуда иродали аёл эди. туйдим. Бу воқеа ҳаёт дафтарим­
Бир умрлик елкадоши, суянган ЎТГАН ЙИЛЛАР САРҲИСОБИ нинг ёрқин саҳифаси бўлиб бир
тоғини йўқотишдек оғир мусибатни умр ёдимда қолади. Шундай экан,
енгиб, бир ўзлари ҳам ота, ҳам она «Инсондаги фидойилик ҳисси давлатимизнинг менга билдирган
ўрнида етти фарзандни оқ ювиб­ эришилажак муваффақиятларнинг ишончини оқлаб, Ватан тинчлиги
оқ таради. Бизларни ҳеч нарса­ калитидир», дейди алломалари­ ва осойишталиги йўлида садоқат
га зориқтирмай ўстирди. Онам миздан бири. Бу ҳаётий ҳақиқат­ билан хизмат қиламан. Мен юр­
фарзанд тарбиясига жуда қаттиқ нинг исботини сержант Ниетбай тимни севаман. Ҳар доим мана шу
турарди. Ўқишларимизни доим Жиемуратовнинг хизмат фаолияти муҳаббатдан куч оламан. То тирик
назорат қиларди. Ҳозир эсласам, мисолида ҳам кўриш мумкин. Зеро, эканман, кўнглимнинг гавҳари
онамнинг ўша вақтдаги қаттиққўл­ қаҳрамонимиз ўз касбига бўлган бўлган шу азиз Ватанимни жону
лиги тарбиянинг ўзига хос усули садоқати, фидойилиги сабаб ҳар таним билан ҳимоя қилишдан асло
сифатида биз фарзандларнинг доим жамоада энг илғорлар сафи­ толмайман!
камолотида муҳим ўрин тутган да бўлиб келган. Аслида бу саф­
экан. Буни йиллар ўтиб англадим. дан ўрин олиш, сиз ўйлаганчалик ЁНИМДАГИ БАХТ
Бирин­кетин ҳаммамиз улғайдик.
– Оилам билан ўзимни бир
бутун инсон деб ҳис қиламан.
Фарзандимиз Гулимхон – юраги­
мизнинг қуввати, кўзимиз қувон­
чи. Хизматдан бўш вақтларимни
асосан оила даврасида ўтказишни
хуш кўраман. Рафиқам Гулайхон
мулоҳазали, оғир­босиқ аёл. У
мактабгача таълим ташкилотида
психолог бўлиб фаолият юритади.
Хизматимни тушунади. Доим мени
қўллаб­қувватлаб елкадош бўлиб
келяпти. Турмушимиз ширин,
ҳаётимиз фаровон. Бунинг учун
тақдиримдан миннатдорман...

Майор
Гулнора ҲОЖИМУРОДОВА

4 2022-yil № 14 VATANPARVAR
8-aprel
кун давомида навбатдаги
# Olovli qalqon амалий машқларда ўз тажри­
ба ва кўникмаларини ошир­
ди. Машғулотларда ҳарбий
округларнинг артиллериячи
мутахассислари иштирок
этиб, замонавий ўт очиш
бўйича машқларга эътибор
қаратилди.

Таъкидлаш жоизки, машғу­
лотларда Мудофаа вазирлиги
тасарруфидаги барча ар­
тиллерия бўлинмалари му­
тахассислари иштирок этди.
Полигонга ҳарбий техникалар
билан етиб келган бўлинма­
лар дастлаб ўқув нуқталари­
га жойлаштирилди. Шундан

СИНОВДАН

2019 йил фойдаланишга ЎТКАЗИЛГАН
топширилган
«Каттақўрғон» полигони Орадан ўтган вақт давомида мутахассислар иштирокидаги сўнг жанговар машғулотларга
ҳарбий бўлинмаларнинг бу ерда кўплаб жанговар ўқув ўқув машқларини ўтказиш масъул офицерлар томонидан
жанговар тайёргарлигини машғулотлари ўтказилди ва учун шароитлар яратилган. шахсий таркибга белгиланган
ошириш, амалий ўтказилиб келинмоқда. Асосан нишонларга ўт очиш бўйича
машғулотларни янгича артиллерия қўшинлари машғу­ Ўзбекистон Республикаси вазифалар тушунтирилди.
усулда ташкил этиш, лотлари учун мўлжалланган Қуролли Кучларининг мазкур
жанговар шайлик «Каттақўрғон» полигонида қўшинларида юртимиз осо­ Амалий машғулотларни
сифатини янада ошириш йилнинг барча фаслларида йишталигини таъминлаётган олиб боришдаги эътиборга
имкониятини берди. артиллериячилар бир неча лойиқ жиҳат – жанговар топ­

VATANPARVAR № 14 2022-yil 5
8-aprel
шириқларнинг максимал даражада
реал вазиятга яқин бажарилишидир.
Машғулотларда жанг олиб боришнинг
замонавий усуллари ва амалиёти
қўлланилди. Ҳарбий хизматчилар
ҳаракатларни бажариш чоғида ўт
очиш нуқтасида ниқобланиш ҳамда ўт
очиш нуқтасини тезкорлик билан ўз­
гартириш каби муҳим ҳаракатларини
амалга оширди. Шунингдек, жангда
энг сўнгги усуллардан саналган бир
неча жанговар қуролларидан тўхтов­
сиз ва ёппасига артиллерия ҳалқаси
ҳужуми ташкиллаштирилди.

Нишонларга қарата артиллерия
қуролларидан айланма мудофаа по­
зициясидан узоқ масофадаги шартли
нишонларга ҳужум уюштирилди. Жа­
раёнлар учувчисиз учиш аппарати
ёрдамида назорат қилиб борилиб, ар­
тиллериячиларга ўт очиш йўналиши
ва нишон жойлашган ҳудуд харитаси
бўйича аниқ маълумотлар етказилди.

ТАЖРИБА

Таъкидлаш жоизки, бир
неча кун давом этган ўқув
машғулотлари артиллерия
мутахассисларининг амалий
ва назарий кўникмаларини
мустаҳкамлаш ҳамда ўзаро
тажриба алмашиш, қўшин­
ларнинг ҳар қандай вазиятда
уюшқоқлик билан ҳаракат­
ланиши бўйича қўйилган ва­
зифаларни бажариш бораси­
даги тайёргарлиги синовдан
ўтказилди.

Асрор РЎЗИБОЕВ,
«Vatanparvar»

6 2022-yil № 14 VATANPARVAR
8-aprel

# Vatanparvarlik hissi

²ИМОЯСИ

ЮКСАК маънавий мерос бу борада куч
бағишламоқда десак, муболаға
МАСЪУЛИЯТДИР қилмаган бўламиз.

ВАТАН – БУ АВЛОД­АЖДОДЛАРИНИНГ КИНДИК ҚОНИ Албатта, ҳар бир давлат ўз
ТЎКИЛГАН МУҚАДДАС ДАРГОҲ. ВАТАН – БУ АЖДОДЛАР мустақиллиги, хавфсизлиги,
МАСКАНИ, ЭЛ­ЮРТ, ХАЛҚ ВОЯГА ЕТГАН, УНИНГ ТИЛИ, ТАРИХИ, чегара ҳудудларининг дахлсиз­
МАДАНИЯТИ, УРФ­ОДАТИ, ҚАДРИЯТЛАРИ ЧИНАКАМИГА лиги ва осойишталигини, аввало
ШАКЛЛАНИБ, ЎСИБ, КАМОЛ ТОПИБ БОРАДИГАН ЗАМИН. Қуролли Кучлари орқали ҳимоя
қилиши бугунги кунда айни
Ватан деганда, ўзимиз майди. Ватан ҳар бир фуқаро учун Ватанпарвар – ўз Ватани камо­ ҳақиқат.
туғилиб ўсган, кўз очиб муқаддас ва бетакрордир. лоти йўлида, улуғвор ишлар қи­
кўрган, таълим­тарбия олиб ладиган халққа ва юрт озодлиги, Шу сабабли, барчамиз она
вояга етган, неча­неча ав­ Ватанни энг олий неъмат син­ фаровонлиги учун ҳатто жонини Ватанни жону дили билан севган,
лоду аждодларимизга бе­ гари бошимиз узра баланд кўта­ ҳам аямайдиган инсон. Ватан учун кўкрагини қалқон
шик бўлган муқаддас за­ риб, ҳар он ва ҳар сонияда унинг қилган, Ватанини ардоқлаган
минни тушунамиз. Киши тупроғини кўзларга суртиб, унга Тарихдан маълумки, бирор улуғ боболаримиз ҳаётидан ибрат
ўзини Ватанга қанчалар таъзим бажо айлашимиз фарзанд­ бир миллат бошқа бир миллатни олиб жонажон Ватанимизни ҳар
яқин ҳис этса, уни шу қадар лик бурчимиздир. Муқаддас хўрламоқчи бўлса, аввало унинг қандай ёвуз кучлардан, но­
жонли вужуд каби аниқроқ китобларда бежизга «Ватанни Ватанини босиб олиб вайрон қил­ каслардан, адашган фирқалар­
ва ёрқинроқ тасаввур қи­ севмоқ иймондандир», дейил­ ган ёки уларни юртидан қувиб дан, ички ва ташқи душманлар­
лади. маган. Зеро, иймони бут, виждо­ чиқарган. Ўз Ватанини душман­ дан жону жаҳдимиз билан ҳимоя
ни пок ҳар бир инсон Ватанни лар қўлида қолганини кўрган қилишимиз лозим.
Ватан – инсонга севади, уни ғанимлар кўзидан миллатга бундан ортиқ хўрлик
бахт­иқбол берадиган асрайди, унинг яшнаши ва яша­ ва азоб бўлмаган. Шунинг учун Фахр билан эътироф этиш
ши, ҳурлиги учун курашади. Ватан, миллат, дин тушунчалари лозимки, бугун ўзбек аскарла­
гўша. Инсон учун Ватан инсон учун ҳар нарсадан азиз ва ри буюк аждодларига муносиб,
ягонадир. Ватаннинг Ватаннинг меҳри, сеҳрини, муқаддасдир. Буюк аллома Али­ юракда шижоат, қалбда аниқ мақ­
катта­кичиги ҳам, унинг мўътабарлигию улуғворлиги­ хон тўра Соғуний: «Она Вата­ сад ва чексиз эътиқод билан она
бой­камбағали ҳам ни сўз билан ифодалаш қийин. Ҳар нини севиш ҳар бир кишининг Ватанга хизмат қилмоқда. Бир сўз
бўлмайди. Ватан бир баркамол инсон Ватан камоло­ қалбида ғайрат ва шижоат билан айтганда, шубҳасиз, тақди­
танланмайди. Ва­ ти ва истиқболи, эл­юртининг озод­ уйғотади», деб таъриф берган. рини юрт ҳимояси билан боғлаган
тан бизнинг моли­ лиги ва мустақиллиги учун ҳамма асл ўғлонлар халқ ишончини ва
миз эмас. У пул­ нарсани, ҳатто ширин жонини ҳам Ифтихор билан айтиш жоиз­ шарафли масъулиятларини чуқур
га сотилмайди аямайди. Бу ҳақда мавлоно Фузу­ ки, бугунги кунда армиямизнинг ҳис қилиб, ўз йигитлик бурчини
ва сотиб олин­ лийнинг: «Менинг битта ҳаётим ўз халқига бўлган садоқати, виждонан бажармоқда. Шу сабаб­
майди. Ватан бор, бордию мингта ҳаётга эга фидоийлиги ва ватанпарварлиги ли, миллий армиямиз билан бугун
инъом этил­ бўлган тақдиримда ҳам ҳам­ яққол намоён бўлмоқда. Чунки ҳақли равишда фахрланамиз,
майди, масини Ватан учун сарфлаган улуғ Амир Темур бобомиздек ғурурланамиз.
қарзга бўлур эдим», деб айтган сўзлари аждодларимизнинг босиб ўтган
берил­ ҳар биримиз учун бебаҳо ўгитдир. йўллари, улар қолдирган буюк Бизнинг ҳарбийларимиз мам­
лакатимизнинг ҳудудий яхлитли­
гини, сарҳадларимизнинг дахл­
сизлигини, кўп миллатли халқи­
мизнинг тинч ҳамда осуда ҳаёти­
ни кўз қорачиғидек асрайди.

Подполковник
Алимардон ЎТАПУЛАТОВ

Қуролли Кучлар
академияси

VATANPARVAR № 14 2022-yil 7
8-aprel
# Vatanparvar kundaligiga

УЙгОНМОĸ ВА УЙгОТМОĸ
Ёзувчи Жавлон Жовлиевнинг «Қўрқма» романи ИСТАГИ
нашрдан чиқиши билан бутун мамлакат бўйлаб
фавқулодда оммалашиб кетди. У, айниқса, талабалар ёмғирлари ҳамон кўзимизни очишга қолди бизда? Ижтимоий таъминот
орасида катта меҳр­муҳаббат билан мутолаа қилинди. қўймайди. Бундан халос бўлишимиз борми? Тиббиёт, фармацевтика бор­
Катта авлод вакиллари ҳам китобга муносиб баҳо учун, ота маконнинг озодлиги учун ми? Демак, булар йўқ экан, бизда
берди. Роман тарихий воқеаларга асосланган бўлиб, нима қилмоғимиз керак, нима? Бер­ қудрат нима қилсин! Бизда ўлим
унда ўтган асрда Туркистон ўлкасидан Германияга линда таҳсил олаётган, халқнинг бор, йўқлик!
таълим олиш учун юборилган талабалар тақдири берган нонига яшаётган азиз тенгдош
бугунги кун ўзбек ёшлари ҳаёти билан таққосланади. талабалар, бизнинг вазифамиз не?! Унутманг, биз шу камчиликларни
Олис юртда таҳсил олаётган толиби илмларга Муродий фақат гапириш учун эмас, тўлдириш
бошчилик қилар ва у ёшларга ҳар лаҳза ғанимат Ватанда кўпчилик очлик, хўрлик учун Олмониядамиз. Бизнинг олди­
эканини уқтиришдан чарчамасди. Қуйида унинг ва оддий касалликлардан ҳалок мизда қаранг, қандай катта ишлар
Олмонияда таҳсил олган 70 нафар ўзбек талабаларига бўлаётган пайтда Оврўпада шунча турибди, ҳар биримизни шарафли
йўллаган мурожаатини ўқишингиз мумкин. Бу гўё олтин тангаларни сарф этиб, нега вазифалар кутяпти. Агар биз булар­
бугунги кун ёшлари учун айтилгандек таассурот ўқияпмиз? Нега, нега? Бунга ўзимиз­ га ХХ асрнинг бошида эришмасак,
қолдиради кишида. ни арзитамизми? Бизга сарф этилган яна барчадан ортда қоламиз ва қул­
олтин тангалар силу вабодан ўлаёт­ лик занжирлари бошимизда мангу
БИЗ ШУНДАЙ ЎҚИЙЛИККИ... нинг кунларида ҳам миллат дарома­ ган Туркистон болаларига малҳам қолаверади. Яна қанча юз ва қанча
дини ортиқча нарсага сарф этмаслик бўлиши ҳам мумкин эди­ку! Йўқ, юз йиллар азобланаверамиз! Биз
Биз шундай ўқийликки, тимсо­ учун юпун кийинасиз. Сиздан яна миллат зиёлилари бир болани эмас, миллатимизга ривожланган саноат,
лимизда енгиб бўлмас миллат иро­ бир нарсани илтимос қилмоқчиман, миллионлаб болаларни асраши учун қишлоқ техникаси, металлургия,
даси, шижоати, кураш ва зеҳнияти яна тежамкорроқ, янада пишиқроқ сизни ўқитмоқда... Сизнинг олаёт­ нефть саноати, кончилик, тиббиёт
аниқ­тиниқ кўриниб турсин. бўлинг! Фақат ўқиш учун зарур бўл­ ган билимингиз бунга арзийдими? техникаларини олиб киришимиз ва
ган нарсаларгагина пул сарфланг. Бир боланинг ўлимига арзийдими? ўзбек диёрида ҳам Оврўпа сифа­
Биз шундай ўқийликки, эртага Юртимизга фақат диплом билан эмас, Эртага бу илмингиз миллион болани тини жорий эта билсак, ишонинг,
ортимиздан минглаб болалар бошини улкан салоҳият, катта ғоялар, амалий асраб қоладими, уларга фаровон эртага озод миллат болалари бизни
тик кўтариб ўқиш учун Олмонияга таклифлар билан қайтишингизга ҳаёт бера оладими? Айтинг, сиз бунга ҳавас ва раҳмат билан эслашади.
келсин ва Туркистон ихтиролари ишонаман! қодирмисиз? Ҳар бирингиз милли­ Бунинг учун жонимизни ҳам, қо­
дунёни тутсин! он болага малҳам бўла оласизми? нимизни ҳам аяшга ҳаққимиз йўқ,
Унутманг, Олмонияга биздан би­ Айтинг... Улар олдидаги муқаддас йўқ! Мен ишонаманки, ёруғлик олиб
Биз шундай ўқийликки, бир кун роз олдинроқ минглаб талабаларини қарзни узмасдан ўлмасликка ваъда бориш қўлимиздан келади. Ахир,
келиб, Ватанимиз Оврўпа мамлакат­ жўнатган Япония бугун Оврўпанинг бера оласизми? рус ёки инглиз, япон ё америкалик
лари билан бўйлашсин, одамларимиз манаман деган давлати билан белла­ сабоқдошларимиздан кам жойимиз
оврўпаликлар каби фаровон ва озод ша олади. Туркия бундан руҳланиб, Ишонаманки, ҳар куни, ҳатто йўқ. Ота­боболаримиз айтадиган
яшасин! ўзининг талабалари сонини кескин ҳар соатда бу саволларни ўзингизга бир гап: «Ҳамма одам – бир одам!»
оширган. Бунинг меваси, албатта, берасиз. Ва жавобини ҳам виждо­
Биз шундай ўқийликки, Аллоҳ қачондир кўринади. Кўрасиз, Туркия нингиздан топа оласиз. Буюк ва қуд­ ЧЎПЧАКЛАРДА ҲАМ
биздан рози бўлсин! ҳам тез орада тараққий этади. Биз­ ратли мамлакат бунёд этиш, улуғ ва ҚАҲРАМОНЛАР БОР
чи, улардан қачон ўтамиз? Эртага шавкатли шонимизни тиклаш учун,
Биз шундай ўқийликки, юз йил­ Ватанга қайтганимизда билимимиз халқимиз Оврўпа одамларидан кам Дўстлар, мўътабар ўлкамиз нақа­
лардан сўнг эмас, бугун миллатим та­ ва ғайратимизни кўриб, бу ерга та­ бўлмаган шароитларда яшаш учун дар шавкатли тарихга эга эканлиги­
раққий этсин, бугун ҳурликка етсин, лабалар оқиб келишига эришсак ва ўқияпмиз, изланяпмиз ва мусофир­ ни, бу халқ не­не зотларни баша­
бугун инсонларнинг қорни тўйсин, Туркистондан ҳар йили етмиш минг лик заҳматларини тотмоқдамиз. риятга бергани ҳақида кўп ва хўп
бугун дунё танисин! талаба келиб ўқиса, марра бизники, Эртага болалар бизга миллат фахри гапирамиз, мақтанамиз, бир­бири­
дунёдаги қудратли мамлакат бизни­ дея қарасин, ақчаларни қуруққа со­ мизга шу орқали юпанч берганмиз.
Биз шундай ўқийликки, дунёни ки, ўзимизники бўлади. Мамлакат­ вурган муттаҳамлар деб эмас! Бундай Аммо бу Темурдан сўнг қаерга кў­
бизнинг маърифат ўзгартирсин! ни бугун саноат буюк қилади, илм юзи қора муттаҳамлар бизнинг юртда милди, қаерга осилди ва қайларда
юксалтиради. Бўлмаса, сал ўтмай адоқсиз. ёқилди?! Айтинг, сабоқдошлар?! Бу
Асло ёдимиздан ўчмаслиги ке­ пахта экиб, пахтадан бошқа нарсадан саволлар мени тунлари ухлатмайди.
ракки, Ватанга қайтиб икки жабҳада қўрқадиган фикрсиз жамиятга айла­ Бирбовур бўлайлик! Бизнинг ол­ Биз нега бу ҳолга келдик, қандай
фаолият олиб бормасак, қилган иши­ ниб қоламиз. Мустамлакачиларнинг димизда улкан вазифа бор! чиқурмиз, чиқамизми ўзи? Хўп, қан­
миз натижа бермай, тезда қурийди. ҳаракатидан шу сезиладур. Гапим ча йил керак, неча асрлар қурбон
Биринчиси, ишлаб чиқариш, саноат жуда чўзилиб кетгани учун меҳмо­ Ўқиш, ўқиш ва яна ўқиш! бўлиши керак, қанча юз, юз йиллар
ва қишлоқ хўжалигида иш бошла­ нимиздан кечирим сўрайман. керак? Германияга келишимдан
шимиз зарур. Завод ва фабрикалар, НИМА ҚОЛДИ БИЗДА? олдин ҳаётимиз ва фожиамизни би­
конлар очишимиз, қишлоқларни МУҚАДДАС ҚАРЗНИ лардиму, аммо бу қадар тубанликка
обод қилиб, тажриба станцияларини УЗМАЙ ТУРИБ Оврўпалик тенгдошингиздан чўкканимизни англамаган эдим.
қуришимиз ва бошқарув органларида ўтсангиз ўтингки, асло қолишга, Биз ўзимизни, улуғлигимизни­да
ишлай бошлашимиз керак. Биз бу Туркистонда жадидлар бошчи­ лоқайдлик қилишга ҳаққингиз йўқ! унутишга тайёр халқмиз. Ҳатто қа­
соҳаларни йўқдан бор қилишимиз, лигида катта бир уйғониш шамоли Дўстлар, биз қудратли давлат қу­ чонлардир ота­боболаримиз озод ва
эскиларини янгилашимиз, йўқларини эсмоқда. Уйғонмоқ ва уйғотмоқ иста­ риш, дунё билан тенглашмоқни даво ҳур давлатда яшаганликларини ҳам
бунёд қилишимиз лозим. Мамлакат ги танамизни ёндирмоқда, туну кун қиляпмиз... Бунга ҳаққимиз борми, бир эртак сингари эслаймиз, бола­
иқтисодиёти – унинг қон томиридир. ором олдирмайди! Туркистон халқи хўш, кучимиз­чи? Бизнинг қадим лар бугун­эрта буни ҳам унутишга
Шунинг учун ишлаб чиқариш соҳа­ ўз қонида ётган ва ҳеч қандай куч би­ Бухоро, Самарқанд каби шаҳар­ миясини ҳозир этар. Биз эртак
сини жадал ўстириш – бизнинг бош лан ўлдириб бўлмайдиган қудратини ларимиз, ёдгорликларимиз бор? тўқишга ва эшитишга ишқибоз халқ
вазифамиздир. Иккинчидан, олган ва истеъдодини уйғотишни истайди! Хўш, бугун нима бунёд қиляпмиз? бўлиб қолдик! Аммо чўпчакларда
билимимизни кўпчиликка етказиш ва Фитрат, Файзулла Хўжа, Чўлпон син­ Эртага тарихга биздан нима қолади? ҳам қаҳрамонлар бор, улар қуллик­
сафимизни қизил, қуруқ ғояларга бе­ гари туркий оламга танилиб улгурган Бизда бугун барча давлатларнинг ка чидай олмайдилар ва алалоқибат
рилмаган ёшлар билан кенгайтириш. улуғ йўлбошчилар пайдо бўлди. Улар ривожланиш асоси бўлган саноат, ғалаба қозонадилар.
Бунинг учун барчамиз амалий ишлар миллатни маърифатли қилиш ва шу миллий иқтисодиёт тизими борми?
билан бирга, университетларда дарс орқали келажакда мустақил давлат Қишлоқ хўжалигимиз қачонгача Жавлон ЖОВЛИЕВнинг
беришимиз ва илмий ишни олиб бо­ барпо этиш учун жонини қил устига синган омоч ва анъаналар билан «Қўрқма» романидан олинди.
ришимиз керак. Юраги уйғоқ ватан­ қўйиб, туну кун курашмоқда, ором тирналади? Шундай бой еримиз ўзи­
дошларимизни тарбиялаб, халқ кори­ нелигини унутган! Уларнинг умрлари миз учун қачон наф беради? Дунёга
га ярайдиган чинакам меҳнаткаш ва узоқ бўлсин, шаҳид бўлганларни Ал­ нималар чиқариб сотяпмиз? Нима
ишбилармон қилиб етиштиришимиз лоҳ раҳмат қилсин! Аммо билмаймиз­
жуда муҳим. Ҳам ишлашимиз, ҳам ки, юртимиз осмонида кир ниятлар
ўқишимиз, ҳам ўқитишимиз зарур! ила тўпланган қора булутлар халқи­
Турли хайрия ташкилотларидан, миз бошига мудроқлик ва қўрқоқлик
керак бўлса, кўчама­кўча юриб, биз ёмғирлари бўлиб ёғилмоқда. Бу бало
учун пул йиғаётган ватандошларимиз
меҳнати ҳурмати, муносиб ва мард,
илғор мутахассис бўлиб борайлик.
Биламан, ақчани жуда иқтисод билан
сарф қиласиз. Кўпчилигингиз қиш­

8 2022-yil № 14 VATANPARVAR
8-aprel

# 9-aprel – Sohibqiron Amir Temur tavallud topgan kun

Ҳиндистоннинг ши­ Ҳаким САТТОРИЙ

молий ва шимоли­ғар­

бий ҳудудларини Маҳ­

муд Ғазнавий (998–1030

йиллар) давридан туркий

халқлардан бўлган мусул­

мон сулолалари бошқарган.

Пойтахт дастлаб Лоҳурда

бўлган, 1206 йилда Қутбиддин

Ойбек уни Деҳлига кўчирган

ва бу давлат Деҳли султонлиги

номни олган. Кейинги пайтларда

султонликни Ферузшоҳ 37 йил

бошқариб, 1388 йил вафот этган­

дан кейин тахтга унинг набираси

Султон Маҳмудшоҳ чиқади. Бу

пайтда олдинроқ бошланган

парчаланиш авж олади, даст­

лаб Дакан вилояти ажралиб

чиқади. У Баҳман (1347

йил), Бенгалия (1359 йил),

Жампур (1394 йил), Гу­

жарат (1396 йил) вило­

ятларига бўлиниб ке­

тади. Бундай бўлиниш

мусулмонлар таъси­ ЊИНДИСТОН

рининг сусайиши­

га, ҳинд рожалари

ва коҳинларининг тинлари билан бутун Ер юзини эгал­

кучайишига олиб лаймиз», деди.

келади. Оқибат­ Амирзода Муҳаммад Султон эса

да масжидлар «Ҳиндистонни оламиз­у, бироқ (бунга) собланган. Чингизхон даврида унинг фирлар болта ва метинлар билан
бузилиб, оташ­ тўсиқлар бор; биринчиси – дарёлар, бебаҳо хазиналари нақд ўлжа бўл­ уришдилар, кўплари қурбон бўлди,
кадалар, чер­ иккинчиси – ўрмону тўқайлар, учинчи­ ган. Мўғуллар Ҳиндистонни шунчаки қолганлари қочди. Уларнинг уйла­
ковлар қури­ си – тўлиқ қуролланган сипоҳийлар ва ов майдони, бойлик тўла ҳамён деб рига ўт қўйилди, томорқалари бузиб
лади. одамни ов қилувчи филлар кўп», деди. билганлар, фақат босқинчилик ҳужум­ ташланди. Бу ғолибона юриш 800 йил,
лари уюштириб, талаб келаверганлар рамазон (1398 йил, май-июнь) ойида
Амирзода Султон Ҳусайн «Агар (лекин уларнинг мусулмонлар қўлида амалга оширилди. Мағрур тоғлар сал­
бўлган, тараққий этган Деҳли султон- танатида бундай фатҳу зафарга Ис­
Ҳиндистонни қўлга кирита олсак, тўрт лигига ҳадлари сиғмаган). кандар Зулқарнайн ҳам эриша олмаган
эди, деб ёзади тарихчи. Бу воқеаларни
иқлимга ҳукмрон бўлурмиз», деди. *** халқ ўқиб билсин, деб тошларга нақш
қилдилар.
Соҳибқирон Амирзода Шоҳрух деди: «Мен турк 1398 йил март ойида Мироншоҳ­
нинг ўғли Умар Мирзони Самарқандга Тоғлар ичида 18 кунлик сафардан
д а в л а т и н и н г қонунларида ўқиган эдимки, жаҳонда ҳоким тайинлаб, Соҳибқирон йўлга қайтиб, Соҳибқирон шаҳзода Шоҳрух­
чиқди. Кеш йўлида бир тоғ бор эди, га Хуросонга кетишга рухсат берди,
Ҳиндистон чега­ бешта шон­шавкатли подшоҳ бордир. ундан бир дарё оқиб чиқарди. Ҳазрат яхши насиҳатлар қилиб, қучоқлаб,
бу баҳаво жойга гўзал иморатлар юзидан ўпиб хайрлашди.
расидаги Қундуз, Уларнинг улуғворлигини ҳурматлаб, солиш, улкан боғ барпо этишни та­
йинлади. Боққа ўзи Тахтиқорача деб Ҳиндикуш тоғларини ортда қол­
Бағлон, Кобул, Ғаз­ номларини атамай, лақаблари билан ном қўйди. дириб, Кобулга йўл олдилар. Борон
жилғасига етганда шифобахш сувга
ни, Қандаҳор ўлка­ айтадилар: Ҳинд подшосини – рой, Соҳибқирон ихтиёрида 32 минг дуч келишди, ҳазратда бу сувни яқин­
жангчиси бор эди, Қандаҳорда 30 минг даги қалъага бошлаб бориш фикри
ларида Пирмуҳаммад Рум подшосини – қайсар, Хитой ва жангчиси турарди, амирзода Рустамга туғилди ва аскарларга фармон бериб,
ҳам 30 минг навкар бериб, Кашмир ариқ қаздирди, узунлиги беш йиғоч
Жаҳонгир ҳукмронлик Чину Мочин подшосини – фағфур, орқали Лоҳурга жўнатди. Қўшиннинг (35 км), унга Моҳигир суви деб от
жами сони 92 минг экани, 92 рақами қўйдилар. Ариқ битгач, Кобулга кириб
қилар, муттасил бебош Туркистон ва эрон подшосини – хоқон, абжад ҳисоби бўйича «Муҳаммад» бордилар.
сўзига тўғри келиши ҳазратга хайрли
афғон қабилалари, йўлтў­ эрону Турон подшосини – шаҳаншоҳ туюлди. Кобул яқинидаги Дурин мурғзорига
қўнган Соҳибқирон ўрдусига Дашти
сарлар, чегара бузувчилар дейдилар. Шаҳаншоҳнинг ҳукми Соҳибқирон бошлиқ қўшиннинг Қипчоқдан Темур Қутлуғ Ўғлон (уни
марказий қисми (ғўл) Амудан ўтиб, Тўхтамишнинг ўрнига тайинлаган эди)
билан кураш олиб борарди. ҳамиша Ҳиндистон мамлакатларида Хулм, Ғазни, Саманган, Бағлонни ва Идикунинг, Жетадан эса Хизрхўжа­
ортда қолдириб, Андаробга тушди. Бу нинг элчилари ташриф буюришиб, ўз
Қўшниларда бошланган (ҳам) жорий этиларди. Ҳозир Турон ернинг аҳли ҳазратга пешвоз чиқиб, валинеъматларининг садоқатларини
қоралибосли катур (уруғ номи) ко­ изҳор этишди. Элчилар тантанали
тарқоқликдан фойдаланиб, ва Эрон бизнинг қўлимизда бўлгани фирларидан шикоят қилишди. Улар кутиб олинди, мулоқотлардан сўнг
мусулмонларни талаб, асир олиб, эр­ уларга қайтишга рухсат берилди.
Пирмуҳаммад Синд дарёсидан учун Ҳиндистонни ҳам фатҳ этмоғимиз какларни ўлдириб, кўп азоб берарди.
Соҳибқирон қароқчилар изидан тушди, Малика Сароймулкхоним ва
ўтди ва Уч (Уча) шаҳрини эгалла­ лозимдир». денгиз сатҳидан 3 850 метр баланд­ Соҳибқироннинг суюкли набираси
ликдаги Хован деган жойга чиқдилар, шаҳзода Улуғбек ҳам сафарда бирга
ди. Ундан Мўлтонга ўтдилар. Мўл­ Амирлар эса «Борингки, Ҳиндис­ унда бир бузуқ қўрғон бор эди, уни эди. Ҳазрат уларга Ҳиндистон ажойи­
таъмирлаб, яна иморатлар солдилар. ботларини кўрсатишни ният қилганди,
тон мавқеи жиҳатидан анча юқори тонни олдик ҳам дейлик. Бироқ у Ундан тепада Каптархона деган тоғ бор бироқ иссиқ ҳаво ёмон таъсир этди.
эди, арпа пишар маҳалида ҳам қалин Шунинг учун улар ҳам Самарқандга
шаҳар бўлиб, мудофааси ҳам кучли ерда турғун бўлиб қолсак, наслимиз қор билан қопланган эди. Отларни ки­ қайтадиган бўлишди.
гизлар, жулларини тўшаб қор устидан
эди, Пирмуҳаммаднинг ҳужуми хийла йўқолади, авлодларимиз ўз аслидан ўтказдилар, пастга тушишда арқон­ Кобулда Ҳиндистон ҳудудларига
лардан фойдаландилар. Соҳибқирон бўлажак юришга обдан тайёргарлик
чўзилиб кетади. Тажрибали лашкар­ ажраб, ҳатто тиллари ҳиндча бўлиб от ўтолмайдиган ерлардан пиёда кўрилди. Форсда бўлган Сарибуғанинг
юрди, албатта, бироз қийинчилик туғ­ ўғли Шайх Нуриддин катта ўлжа билан
бошилар ҳозирги қувват билан Мўл­ кетади», дейишди. дирди, бироқ Яратган шундай куч ато келиб қолди, унинг келтирганларини
этди. Ўн беш чоқли одам тоғдан қулаб уч кеча­кундуз рўйхат қилдилар.
тонни эгаллаб бўлмаслигини тушуниб, Мен бўлсам Ҳиндистонга юриш шаҳид бўлди, отлардан фақат иккита
қолди. Чўққилар орасида бир қавм Эрёб қалъасини эгаллаб олган кар­
аҳволни Соҳибқиронга етказадилар. учун ҳиммат камарини белга боғла­ бор экан, тилини ҳеч ким тушунмайди, кан қабиласининг бошлиғи дастлаб му­
кийим кийишни билмайди, бошлиғини роса қилди, бузилган жойлар 14 кунда
Муаррихларнинг гувоҳлик беришича, ганимдан ўз азму жазмимдан воз «ғудо», «ғудошув» деб атайди, шулар­ тикланди. Бироқ Соҳибқирон ташриф
ни ҳам мусулмонликка киритдилар. буюрганда (31 август) камондан ўқ
Ҳиндистонга муҳораба қилиш ҳазрат­ кечишни истамадим ва шундай жавоб отиб, суиқасд уюштирди. Қалъа мусах­
Қоралибослар тутқич бермас эди, хар қилинди, эрёб назоратга олинди,
нинг режасида бўлмаган, аксинча, у қилдим: «Тангри таолога ўтинч билан уларни бир дарада учратдилар. Ко­ йўллар эмин бўлди.

Хитой устига юриш ҳақида ўйлаётган мурожаат этайлик. Жанг қилиш ёки Эртаси Шанузонга етдилар,
Соҳибқирон Халил Султоннинг иқти­
бўлган (Муҳаммад Султоннинг 40 минг қилмаслик ҳақида Қуръондан фол дорини синаш ва камолга етказиш

лашкар билан Хитой чегарасида Ашпа- очайлик, Тангри таоло нени буюрса,

ра қалъасини тиклашга юбориши шу шунга амал қилгаймиз». Ҳаммалари

мақсадда эди). Ҳиндистондан хабар менинг таклифимни маъқуллашди.

келгач, ҳазрат Соҳибқирон вазиятни Қуръони мажиддан фол очсам, ушбу

жуда яхши ҳис этади ва зудлик билан улуғ оят чиқди: «Эй Пайғамбар! Кофир

сафарга тайёргарлик кўради. ва мунофиқларга қарши курашинг

Соҳибқирон Темурбекнинг Ҳиндис­ ва уларга нисбатан (сиз ҳам) дағал­

тонга юриши таржимаи ҳолининг энг лик қилинг!» (Таҳрим сураси, 9-оят.

муфассал ёритилган қисми ҳисобла­ «Қуръони карим маъноларининг тар-

нади. Бу ҳақда Ғиёсиддин Али махсус жимаси», Т., 2001 йил, 561-бет). Уламо

«Ҳиндистон ғазавоти рўзномаси»ни мазкур оятнинг мазмунини амирларга

ёзган, «Темур тузуклари»да бошқа тушунтириб берганидан сўнг, бошла­

воқеаларга нисбатан муфассалроқ – рини эгиб, жим бўлиб қолдилар».

тўрт сарлавҳада мақола ажратилган. Олий ўрдуда ўтказилган машварат­

Шарафиддин Али Яздий ҳам, Низомид­ нинг ўзига хос стенограммаси страте­

дин Шомий ҳам бу даврга атрофлича гик мақсаднинг моҳиятини изоҳлаб ту­

тўхталганлар. рибди. Демак, мўъжизавий ўрмонлар,

Жумладан, «Тузуклар»нинг «Ҳин­ дарёлару кўллар, филлару маймунлар

дистонни забт этиш учун қилган мамлакати забти ўша даврлардаёқ

кенгашим» бобида шундай дейи­ кўпчиликни қизиқтирган. Бу, албатта,

лади: бежиз эмас. Шуниси ҳам борки, буюк

«Даставвал, фарзандларим ва фотиҳлардан на Искандар, на Маҳмуд

амирларимнинг кўнгли, ўй­фикрла­ Ғазнавий, на Чингизхон бу афсонавий

рини билиш учун уларга маслаҳат юртнинг ичкарисига кира олган эди.

солдим. Ҳиндистон ҳақиқатан мўъжизалар

Амирзода Пирмуҳаммад Жаҳонгир ўлкаси бўлса, иккинчи тарафдан, Ер

«Агар Ҳиндистонни олсак, унинг ол­ юзининг энг бой ҳудудларидан ҳи­

VATANPARVAR № 14 2022-yil 9
8-aprel

ФАТЊИ Йўлдаги қалъалар, шаҳарлар Турон­ бутун тафсилотлари билан кўрсата­ 10 январда Ганг дарёси бўйлаб
замин лашкарига турлича муносабатда ди. Воқеаларни кунма­кун баён этиб юрдилар, бирор кечик топиб, нари­
учун бир лак аскар билан Қапчиғай бўларди, баъзилари қўл қовуштириб боради. Шу жиҳатдан унинг бу асари ги қирғоққа ўтмоқчи эдилар. Қўшин
йўлидан Бонну (ҳозирги Покистоннинг чиқар, айримлари чираниб қаршилик қимматли манбадир. Жумладан, Деҳли майда гуруҳларга бўлиниб, ҳаракат
Бонну шаҳри)га юборди. кўрсатарди, барибир, унақада ҳам, муҳорабаси тасвирига киришар экан, қиларди. Соҳибқироннинг қўлида
бунақада ҳам таслим бўларди. бу мустаҳкам шаҳарни эгаллашга энг қаттиқ оғриқ пайдо бўлди, табиблар
Нагар шаҳрида Сулаймоншоҳ қу­ тажрибали лашкарбошиларнинг ҳам муолажа қилиб турар эдилар. Дарёдан
рилиш олиб бораётган эди, уни бориб Батнир (Битнир, Байтнур) қалъа­ кўзи етмагани, ҳатто машҳур мунаж­ ҳиндлар кемалар билан қочиб кела­
кўрди, Пурниён таслим бўлмаганди, си жуда мустаҳкам бўлиб, у габрлар жимлар – Мавлонои аъзам Хўжафазл, ётгани хабар қилинди. Соҳибқирон
босим ишлатишга тўғри келди. қўлида эди ва атрофдаги Дайбалпур, Жалолиддин Кеший, Абдулжаббор, жанг иштиёқида оғриқни ҳам унутиб,
Ажудан ва бошқа ерлардан кўплаб Нуъмониддин Хоразмий ҳам бу иш­ отланганча дарё ёқасига келди. Баҳо­
20 сентябрда Синд дарёси қирғоқла­ қочганлар ҳам шу ерга бош суққанди. нинг охирида иқбол кўрмаётганлари­ дирлар наҳангдек олишиб, кемаларни
рига, бундан 176 йил 310 кун олдин Соҳибқирон 6 ноябрда Ажуданга ки­ ни изҳор қилганларини қайд этади. асир олдилар.
Султон Жалолиддин Хоразмшоҳ Чин­ риб, сидқу эътиқод билан шайх Фарид Фақат Соҳибқироннинг қатъийлиги
гизхон қўшини билан муросасиз жанг Шакарганжнинг мозорини тавоф қил­ ва журъати билангина Деҳли фатҳига Ҳазрат 12 январда Гангдан ўтди.
қилиб, дарёдан ўтиб кетган жойга ди, авлиёнинг руҳидан мадад тилаб, киришилди. Шу кун озчиликдан фойдаланиб,
етиб боради ва ўша манзилга чодири­ назр­ниёзлар ҳадя этди. Эртасига Маликшайх деган навкар ўлжа тала­
ни тиктиради. Албатта, бу пайтдаги Соҳибқироннинг бирлашган қўшинла­ 17 декабрда Султон Маҳмуд, Мал­ шиб, исён қилди. Соҳибқирон ўзи ўқ
Соҳибқироннинг ҳолати юзасидан ри ҳарбий ҳаракатларни бошладилар. лухон ва ҳинд сардорлари ўн минг билан қорнига уриб, бошига қилич
фолбинлик қилиш қийин, бироқ ҳаз­ Қалъа фатҳи беш кунга чўзилди, олдин отлиқ, қирқ минг пиёда, бир юз йигир­ чопиб, отидан йиқитиб олди. Лашкар
рат ўша суронли кунларни эслагани, қаршилик қилишди, кейин муроса, яна ма фил билан ясол тортиб турдилар. ичидаги навкарнинг хиёнати Темур­
қондоши Жалолиддин душманга ўз қаршилик – охири барчаси ер билан Филларга жайбалар кийдирилган, бекни изтиробга солди. У бегоналар
ғурурини қай тарзда намоён қилга­ тенг қилинди. устига тахт ўрнатиб, 5­6 ёй отувчи­ орасида ўзини ёлғиз сезди, уч кун
нини хаёлдан ўтказгани шубҳасиз. лар жойлашиб олган эди. Умрида олдин тоғ даралари бўйлаб кетган
Соҳибқирон айнан ўша жойда кўприк Ибн Арабшоҳ «Темур қанчадан­қан­ бунақасини кўрмаган Темурбекнинг набираси Пирмуҳаммадни ва куёви
қуришга амр этади. Кўприк икки кунда ча даҳо ва хуфиёна фикру заковатга энг совуққон навкарлари ҳам ҳа­ Сулаймоншоҳни эслаб ичикди. «Улар
тайёр бўлади. эга эди!» дея ўзининг истеҳзоли эъти­ яжонланиб қолди. Бироқ Соҳибқирон тезроқ етиб келсалар эди», деб тур­
рофини изҳор этар экан, «Қачонки, у заковати ҳар қандай жумбоқнинг ечи­ ди. Ниятнинг холислигини қарангки,
Ҳазрат, баъзи элчилар келган эди, ўз қўшини билан ҳиндлар мамлакатига мини топишга қодир эди. У темирдан шу кун намоздигар пайтида улар
уларнинг киришига ижозат берди. отланганда, баланд бир қалъага етиб асоси уч бурчак шаклидаги минглаб етиб келди.
Жумладан, Макка ва Мадинадан сай­ бордики...» деб бир ҳикоя келтиради. тиканли михлар тайёрлашни буюрди.
йид Муҳаммад Маданий Ҳарамайн Ша­ Қалъани эгаллашда аскарлар етарли Бу тиканлар пиёдаларга тарқатилиб, Кубла дарасида сигир шаклидаги
рифайндан саломлар келтириб, ул ер­ журъат кўрсатмайдилар, бунинг устига уларга жанг вақти филлар оёғи остига бир улкан тош бор эди ва ҳиндлар уни
ларда Соҳибқиронни кутаётганларини Муҳаммад қовчин орқали Соҳибқирон­ ташлаш топширилди. Айтишларича, тавоф қилар эди. Ганг дарёси шу ердан
билдирди. Кашмирдан келган элчи эса дан ундан воз кечишни сўрайдилар. у ерларда туялар бўлмас ва филлар бошланар, габрлар бир йиллик йўлдан
Искандаршоҳнинг тобелигини етказди. Қовчиннинг гапини эшитиб «Темур туялардан қўрқар экан. Шу сабабли келиб ҳам топинар, марҳумларининг
эътибор қилмади ва жавоб ҳам, рад беш юзта ҳуркович туя топиб келдилар кулларини шу жойда сувга ташлар­
Тўрт кундан сўнг кўприкдан на­ ҳам этмади, балки Ҳиромалик деган ва уларнинг устига мойга бўктирилган дилар. Бу муқаддас ерга унча­бунча
риги қирғоққа ўтдилар. Бу жойлар, манзари қабиҳ, хунук ҳолатда бўлган хашаклар боғлаб қўйдилар. одам бора олмас эди. Фотиҳлардан
Жалолиддин жон сақлаб қолган ер­ бир кимсани чақиртириб келтирди. фақат Султон Маҳмуд бора олган эди.
лар, Жалолий чўли деб аталар экан. У сассиқ терли, юзи қоракуядек, Соҳибқирон баландроқ ерга чиқ­ Соҳибқирон шу томонга юрди, лашкар
Соҳибқирон Шайх Нуриддин ва Шоҳ­ қозон­товоқ ювувчидан ҳам ифлос, ди­да, икки ракаат намоз ўқиб, Ол­ сурон солиб, кофирлар устига бор­
маликни теварак­атроф назоратига бадбўй ҳидли... эди». Хуллас, Темур лоҳдан нусрат ва зафар тилади. дилар. Барча қўрқиб қочди, сонсиз
юборди. 5 октябрда Жамула ва Чиноба ана шу тасқаранинг кийимларини Намозни тугатиб, ғўлда турганлардан бойлик ўлжа тушди.
дарёлари қўшилган Ҳавели шаҳри­ Муҳаммад қовчинга кийдиради ва ҳировулга мадад юборди. Худди шуни
га етиб, дарёга кўприк боғладилар, бутун бойлигини унга хатлаб беради. кутиб турган илғор қисм ҳазратнинг Сувалак тоғи тор даралар, баланд
ҳали бирон киши буни эплолмаганди. Қовчинни эса ҳаммадан ажратиб, ба­ топқирлигига қойил қолиб, кўтарин­ чўққилар, қалин ўрмонлардан иборат
Таламба қалъаси омонлик тилади, дарға қилиб юборади. килик билан жангга кирди. Амирзода эди. Чангалзорлари Мозондарондан
Соҳибқирон уларга илтифот кўрсатди. Пирмуҳаммад бир филни яралади. ҳам қалин, маймун кўп эди. Соҳибқи­
Ҳиндлар мустаҳкам қўриқлаган Кўкари Сарасати, Фатҳобод, Амура жанг Муҳораба айни қизиган пайтда филлар рон 18 январда шу жойларга қадам
қалъаси, ғалла омборлари лиқ тўла билан 4 кунда олинди. Йўлтўсар жат­ темир тиканларга дуч келдилар. Оёғи­ қўйди ва ўзини бехавотир ҳисоблаб
Шаҳнавоз мавзесидан зафар билан ларни бартараф қилиб, Сомона шаҳри­ даги оғриқдан жони чиққан баҳайбат ўтирган Баҳроз, Ратан сингари кофир­
ўтиб, Соҳибқирон 26 октябрда Биёҳ га бориб етганларида ноябр охирлаб махлуқлар изига бурилиб, ўз эгала­ ларни босиб, 23 февралгача Карака
дарёси бўйида шаҳзода Пирмуҳаммад қолган эди. Шу ерда ҳудудларда рини босиб­янчиб кетдилар. Шу пайт тоғи оралиғида етти улкан қалъани
билан учрашди. Пирмуҳаммад Мўлтон тарқаб кетган амирзодалар Рустам, туяларнинг устларидаги хашакларга мусаххар қилди. Шайхун қалъаси му­
шаҳрини олти ой қамал қилиб мусах­ Халил Султон, Султон Ҳусайн, амир ўт ёқиб, филлар устига қўйиб юбор­ сулмонлар қўлида эди, унга иноятлар
хар этган, лашкари ҳам қийналиб қол­ ва беклар бирин­кетин тўпландилар. дилар. Баттар қиёмат қўпди. Шунақа кўрсатди.
ган эди. Набира ҳазратнинг шарафига Соҳибқирон ҳамма лашкарларини жам ола­тасир билан ҳинд аскарлари че­
катта тўй берди, Соҳибқирон эса унга қилди ва декабр бошида Деҳли томон кинди. Шу жангда Халил Султон бир Байла, Манур, Лаҳовар аҳлига ҳам
30 минг от (Пирмуҳаммад лашкари- йўлга чиқдилар. Қўшин бошдан­охир филни сигирдек олдига солиб ҳайдаб, мусулмончилик шарти ўринлатилди
нинг отлари пашакаал – «Бобурно- олти йиғоч (40–45 км) йўлни тутиб Соҳибқирон қошига келтирган экан. (мусулмончиликни қабул қилганлик-
ма»да қайд этилишича, Ҳиндистонда борар эди. нинг белгиларидан бири – мол гўшти
жорий бўлган 3 фаслнинг бири, 4 ой Султон Маҳмудхон Ҳавдарон дар­ ейиш бўлган). Март ойининг бошлари­
серёмғир, дўл бўладиган даврда сув Кофирлар қўлидаги Кайтал, Асан­ возасидан, Маллухон Барака дарво­ да Табриздан Мироншоҳнинг, Форсдан
тошқинидан нобуд бўлганди) инъом да, Панипат, Жаҳоннамой, Луни қалъа засидан чиқиб қочди. Уларни чан­ Пирмуҳаммад Умаршайхнинг элчилари
қилди. ва шаҳарлари тобе этилиб, Деҳлига галзорларда узоқ қувлаб бордилар. келиб, шаҳзодаларнинг тинч­омонлик
яқинлашдилар. Соҳибқирон зафар билан Деҳлига хабарини етказди.
Зафарнишон лашкар энди кофир­ кирди. Кўплаб ўлжа ва асирлар тушди.
лар юрти Ҳиндистонда от сурарди. 13 декабрда Соҳибқирон барча Филларни шаҳзодаларга улаштирди. 5 мартда Самарқандга сафар ту­
шаҳзода ва амирларни қошига чор­ Бештасини Ҳиротга, иккитасини Та­ гаганлиги ҳақида хабар юборилади.
лади, уларга жанг олдидан ёқимли бризга, Шероз, Озарбайжон ва Шир­ Соҳибқирон ўзига ҳамроҳлик қилган
сўзлар айтиб, кўнгилларини хушнуд вонга биттадан юборди. Кўпларини ҳиндистонлик шоҳларга, қўшиннинг
этди. Тарихчи ёзадики, шу машваратда Самарқандга ҳайдаб кетдилар, улар баронғор ва жавонғор бекларига,
нуфузли беклардан Жаҳоншоҳ ва бош­ улуғ қурилишларда «кран» вазифаси­ туман бекларига, қўшин бекларига
қалар Соҳибқиронга фикр билдириб, ни бажардилар. Саройда асир тушган уйларига боришга рухсат беради.
йўлда кўплаб асирлар олингани, улар аёлларнинг бошдан оёғи тилла тақин­
қўшин билан биргалиги, пойтахтга чоқ эди. Ферузшоҳ жуда маҳобатли Деҳлидан йўлга чиққанларининг
ҳужумга киришиб кетилса, улар ҳам жоме масжиди қурган эди, Соҳибқирон саксон тўққизинчи куни – 29 март­
ичкаридан бош кўтариши мумкинли­ ҳам шундай масжид қуришни кўнглига да Жайҳундан ўтдилар. Қирғоқда
гини маълум қилдилар. Шундан кейин тугиб қўйди ва тоштарошларни Са­ Самарқанддан келган меҳмонлар –
Деҳли муҳорабасига киришишдан ол­ марқандга жўнатишни буюрди. Сароймулкхоним, Тўкалхоним, Туман
дин ихтиёрларида бўлган асирларни оқа, Мирзо Улуғбек, Иброҳим Султон,
зарарсизлантирдилар. Бу қай тарзда Соҳибқирон ўн беш кун Деҳлида Бегисултон кутиб туришарди. Учра­
олиб борилгани номаълум. Баъзи бўлди. 1399 йил 1 январда Ферузо­ шув жуда қувончли бўлди, сочқилар
манбаларда таъкидланган усул – ёп­ боддаги масжидда икки ракаат намоз сочилди, дарё бўйи кумуш ва олтин
пасига қириб ташлашни мантиқан ҳам, ўқиб, йўлга тушдилар. Бу Соҳибқирон­ тангаларга тўлиб кетди. Кейинроқ
табиий тарзда ҳам оқлайдиган далил­ нинг Ҳиндистон сафари поёнига етгани Ҳиротдан Шоҳрух, Самарқанддан
лар топилмаган: саркарда сифатида аломати эди. Умар Мирзо (Темурбек уни пойтахт-
Амир Темур асирлар жонли меҳнат га тайинлаб кетган эди, ишларидан
қуроллари эканини яхши тушунарди Деҳлидан йўлга тушилгач, зафар­ хурсанд бўлди) ҳам Соҳибқирон ҳу­
ва бу бойликни йўқ қилиб ташламас­ нишон лашкарни Кубла, Вазиробод, зурига келдилар.
ди. Шунингдек, бу ҳудудларда шунча Ганг шаҳар ҳокимлари совға­саломлар
одам бир йўла дафн этилган жой то­ билан кутиб олди. Мират (Мирт) қалъ­ Кешда ўн беш кун тўхтаб, зиёрат
пилмаган... асида Илёс Авғоний эса «Бу қалъани ва тўйлар қилиб, 28 апрелда тантана
Тармашир ҳам ололмаган» деб, Темурни билан Самарқандга кириб боришди.
Ғиёсиддин Али ўз «Рўзнома»сида писанд қилмади. Шундай ҳукм бўлдики, Изма­из филлар ҳам етиб келди,
Ҳиндистон юришини иншо этар экан, ҳамма лаҳм қазишга киришиб кетди. уларни умрида кўрмаган одамлар роса
имкон даражасида манзарани тўлиқ Ҳадемай Сарой деган навкар қалъа ҳайрон бўлдилар.
гавдалантиришга интилади. Баъзи кунгурасида пайдо бўлди. Мират бир
кичик унсурларни ҳам назаридан кунга ҳам дош беролмай, таслим бўлди. Соҳибқирон Амир Темурнинг
қочирмайди, қалъалар тасхирини таржимаи ҳолига бағишланган
«Буюк ҳаёт баёни» китобидан

10 2022-yil № 14 VATANPARVAR
8-aprel

# Mutolaa zavqi

TILI YO‘Q,

SHOIRI YO‘Q Erkin VOHIDOV

XALQNI

XALQ DEB

– Opajon, siz ona tili va adabiyoti fani BO‘LADIMI? QALB SHUNDAY UMMONKI
bo‘yicha o‘qiysiz-a?
Qalb to‘la nur xalqning rizqi ham to‘lig‘ Qalb shunday ummonki,
– Ha, nega so‘rayapsan? Ombor to‘la g‘alla bo‘lgani shudir. uning bag‘rida,
– Menga bir she’r juda yoqib qoldi. Biz O‘zbek o‘zligini anglasa bekam,
bu she’rni maktabda yodladik, o‘sha she’r Uning “Barakalla” bo‘lgani shudir. Daxshatli dolg‘alar silsilasi bor.
muallifining boshqa she’rlariga ham qiziqib Olamga Navoiy nasliman degan Qalb shunday zaminki, otash qa’rida,
qoldim. Ovozi baralla bo‘lgani shudir. Vulqonlar otguvchi zilzilasi bor.
– Qaysi she’r ekan, menga aytib ber-chi? Tongda Quyoshning hayotbaxsh nurlarini
– Hayqiraman, ko‘rganimizda qalbimizga beixtiyor iliq tuyg‘ular sizib U bir sayyoradir, yerdek shafaqgun,
Tog‘lar bag‘ridan kiradi. Nurlar, mayin shabboda, yashillik ko‘zlarimizni U bir olamdirki, bilmas nihoya.
Gumburlagan sado keladi, quvontiradi. Kimlardir bu manzaradan hayratlanib, Uni mehvarida chiqarmoq uchun,
Ona Yerning otash qaridan buyuk asar yaratsa, kimlardir beixtiyor bilganini Atom jangi emas, bir so‘z kifoya.
“O‘g‘lim” degan nido keladi. pichirlaydi. Ana shunday she’rlardan biri “Tong
– Erkin Vohidov she’rlariga qiziqib lavhasi”dir: SADOQAT
qolibsan-da? Ufqlarga qo‘yib guldasta,
– Ha, ha, menga aynan shu shoirning Tog‘ ortidan ko‘tardi-da bosh, Keksa qayrag‘ochning
she’rlari kerak. Pastga boqdi cho‘qqidan asta Ildizin ochib,
Qizaloqning ko‘zlaridagi shoirga bo‘lgan Oltin qalam tutgan bir naqqosh. Tortdilar qo‘sh arqon solib belidan.
muhabbat meni lol qoldirdi. U “Nido” dostonini Barcha shoirlarning o‘z tili haqida aytgan fikrlari, Lekin u tuproqqa panjasin sanchib,
shunday ishtiyoq bilan o‘qidiki, xuddi she’r bajargan ishlari va yozgan she’rlari bo‘ladi. Erkin Sira qo‘zg‘almasdi
bilan birga yashayotgandek... Vohidov ham o‘z ijodida ona tilini hayot-mamot Ungan yeridan…
“Nido” dostonining necha yillardan keyin darajasida balandlarga ko‘tardi. Til uchun kuyib
ham urush ko‘rmagan avlod qalbidan joy yondi. Uni “Ruhimiz ehtiyoji” deb atadi. Nihoyat, gurs etib yerga quladi,
olishining o‘ziga yarasha sirlari bor, menimcha. – Gap ona tilimiz hayot-mamoti ustida borayotir. Butab, so‘ng ko‘tarib ketdilar, biroq –
Buni Erkin Vohidovning quyidagi so‘zlari orqali Biz yozuvchilar, shoirlar ayniqsa, kuyib bong U o‘z panjasida olib jo‘nadi
bilib olishimiz mumkin: urishimiz lozim. Chunki biz kelajak dastyorlarimiz. Yashagan yeridan
– Mening tengdosh ijodkor do‘stim! Til unutildi, xalq yodi unutildi, demakdir. Tili yo‘q, Bir siqim tuproq.
Yurtimiz boshiga qora kunlar kelganda shoiri yo‘q xalqni xalq deb bo‘ladimi? – deydi shoir
sen bilan biz bola edik. Biz alifbo kitobi kuyunib. qasidasi millat madhiyasiga aylangani ham fikrimizni
yonida informbyuro xabarlarini o‘qib Ona tilim o‘lmaydi isbotlaydi. Vaqtlar o‘tgani sari millat o‘z qalbiga yaqin
savod chiqarganmiz, otalarimizdan shoirlarni yuksaklarga ko‘taradi, she’rlari bilan singishib
kelgan uchburchak maktublarni tatalab Notiq dedi: ketadi. Shu ma’noda o‘zbeklar va O‘zbekiston haqida
xat taniganmiz. Bizning maktabda tutgan “Taqdir shul, gapirilganda, beixtiyor Erkin Vohidov siymosi, uning
husnixat daftarlarimizda ko‘zyoshlarimizning Bu jahoniy iroda. she’rlari yodimizda gavdalanadi.
izi qolgan. Tillar yo‘qolur butkul,
Dunyoni urush davrida tanigan, buyuk Bir til qolur dunyoda”. Muattar MELIYEVA,
hasratlar bilan ulg‘aygan shoirning qog‘ozga “Ey voiz, pastga tushgin, «Vatanparvar»
quyilgan betakror bu asari shuning uchun ham Bu gap chiqdi qayerdan!”
barcha davr kishilari qalbini larzaga soladi. Navoiy bilan Pushkin
Shoirning shunday she’rlari borki, ular Turib keldi qabrdan.
xalqqa o‘z qadrini anglash uchun yo‘l Kim darg‘azab,
ko‘rsatadi. “O‘zbek Navoiyni o‘qimay qo‘ysa…” Kim hayron.
nomli she’rida ana shunday kuyunchaklikni his Chiqib keldilar qator:
qilasiz: Dante, Shiller va Bayron
O‘zbek Navoiyni o‘qimay qo‘ysa, Firdavsiy, Balzak, Tagor.
Oltin boshning kalla bo‘lgani shudir. “Va’zingni qo‘y, birodar,
Bedil qolib, Demyan Bedniyni suysa, Sen aytganing bo‘lmaydi”.
Qora sochning malla bo‘lgani shudir. Barcha dedi barobar:
O‘zbek Navoiyni o‘qimay qo‘ysa, “Ona tilim o‘lmaydi”.
Dod demoqqa palla bo‘lgani shudir. Shunday asarlar bo‘ladiki qisqa va aytilmoqchi
Ma’rifatdan ayri, o‘ynasa, kulsa, bo‘lgan fikrni to‘la qamrab oladi. Ana shular ilhom
Aza chog‘i yalla bo‘lgani shudir. mahsulidir.
O‘zbek Navoiyni o‘qimay qo‘ysa, Erkin Vohidovga shunday savol berishgan ekan:
Aldangani, alla bo‘lgani shudir. – Ilhomsiz ham asar yozish mumkinmi?
Yulg‘ich aziz bo‘lib, bilgich xor bo‘lsa, – Mumkin, lekin bu juda og‘ir mehnat – yozish
Paytavaning salla bo‘lgani shudir. ham, uni o‘qish ham.
El komil bo‘lmasa, yurt emas ulug‘, She’rning o‘zi to‘rt satr,
Beqadr mahalla bo‘lgani shudir. To‘rt ajoyib zo‘r satr.
Shoir odam o‘zini
To‘rt satrda ko‘rsatur.
Har bir davrning tanlagan shoirlari bo‘ladi. Erkin
Vohidov xalqchilligi, samimiyligi, adabiyot va millat
soddaligini o‘z she’rlariga singdira olganligi bilan
ajralib turuvchi shoir edi. Uning birgina “O‘zbegim”

VATANPARVAR № 14 2022-yil 11
8-aprel

# Posbonga aytar so‘zim

СУҲБАТДОШ ҲАҚИДА МАЪЛУМОТ:

Зуҳриддин ИСОМИДДИНОВ, филология фанлари номзоди, адабиётшунос.

1953 йилда Андижоннинг Маъмуробод қишлоғида туғилиб, Ўшда улғайган. ТошДУ (ҳо-
зирги Ўзбекистон Миллий университети)нинг журналистика факультетида ўқиган.
Ўзбекистон Фанлар академиясининг Тил ва адабиёт институтида илмий ходим, Ташқи

ишлар вазирлигида биринчи котиб, Миллий кутубхона ва Миллий китоб палатасида

директор вазифаларида ишлаган. «Ўзбекистон – Қирғизистон» дўстлик жамияти раҳ-

бари. Ўзбекистон ва Қирғизистон Ёзувчилар уюшмалари аъзоси, Ўзбекистонда хизмат

кўрсатган маданият ходими.

«Туркий эпос ва таржима», «Она юртим - Қирғизистон, Ўш...», «Шавқи наво», «Бил-

маганларимиз тўғрисида билганларимиз», «Сўз қисмати» сингари кўпгина китоблари,
«Тўқтағул шеърлари», «Манас» эпоси каби бир талай таржималари босилиб чиққан.
Б АЙРОª, ОТ... £АЗАЛ ²АªИДА–Нимадебўйлайсиз,байроққандайпай­

до бўлган, унинг вазифаси нимадан иборат?
– Байроқ, герб, эполет кабиларни ўрганади­

ВАган геральдика деган фан тармоғи бор. Афсуски,
шахсан ўзи жанг қилган. На­ аллақайси шаҳрига йўл олар
воийнинг ўзи шахсан жангга эканмиз, биздан кейинги ва­

камина бу соҳадан бехабар. Шунинг учун бил­ кириб, хоин Ёдгор мирзони гондаги йигитлар бу одамни

ганларим тахмин ё тусмол даражасида бўлса, тутиб, ҳибс қилганини би­ ўз бўлмаларига чорлашибди,

ажабланманг. – От билан экинни культи­ ласиз­ку. Бобур мирзони­ку, ҳангомалашиб кетайлик,
Менимча, байроқ – жанг асносида қўшин паро­ вация қилганман, отни ара­ айтмай қўяқолайлик. Ҳар­ шунча йил бу майор бизга
канда бўлмаслиги, бир жойга тўпланиб савашиш вага қўшиб, юк ташиганман, бийларнинг мавқеи пастласа, рус тилида ҳарбий иш бўйи­
эҳтиёжи туфайли пайдо бўлган. Чунки ана шунда далама­дала юрганман. Аммо мамлакатнинг тақдири таҳли­ ча дарс берди, аммо ўзи бир
талафот кам бўлиши тажрибада кўрилган. Вақт­ улоқ ё пойга чопган эмасман. кали бўлиб қолади. ўзбек­ку, домладан олис йўл­

лар ўтиб, бир жангчи найзасининг учига ёрқин От жониворлар ичида энг – Ғазал мулкининг сул­ да қизиқ­қизиқ воқеаларни

рангли бирон матони илиб, баланд кўтариб турган «ҳарбий»си. Гап унинг кучи­ тони ҳарб борасида ғазал эшитайлик, деб ният қили­
навкарлар ўша мато теварагида тўпланиб жанг дагина эмас. От минган одам ёзганми? шибди. Майор­домла тушма­

қилишган. Подшоҳ ёки лашкарбоши, албатта, ўзини фавқулодда кучли деб – Бундан хабарим йўқ. гурнинг ҳам чакаги очилиб

байроқ тагида турган. Ана шунда жангчилар ҳис эта бошлайди. Илло, мен ўзимни Навоийшу­ кетибди, то чарчагунича

буйруқларни эшитиб, ҳужум қилган ёки ҳимояга От аслида бизники, Шарқ­ нос санамайман. Ихлос бо­ уч­тўрт соат нуқул «Ана энди
ўтган... Эътибор қилсангиз, ҳатто ҳозир – XXI аср­ ники. От минган турк жангчи­ шқа, ихтисослик бошқа. Бир шомполни олиб, бир четга
да ҳам байроқ найзага илинади, унинг тепасида лари Европани забт этган. мухлис сифатида эса Алишер қўясан­да, затворни «раз­
Отлиқ аскар ғаним юрагига Навоийнинг бутун ғазалиёти борка» қиласан. Пулемётни
найзанинг учли тиғи бор.
– Нега ҳарбийлар саф бўлиб, шахдам қа­ қўрқув солган. Ҳатто дастлаб аввал­охир ҳақиқий ишқ эса...» деб шунча вақт фақат
дам ташлаб, қўшиқ айтишади? Қўшиқ қандай от билан аскар бир нарса деб мавзуида, деб биламан. Ҳат­ автомат ва пулемётни очиб
билишган, боши одам, танаси то бирон муносабат билан тозалаш ва яна йиғиш ҳақида
кучга эга?
– Ҳолдан тойган, абгор ҳолдаги қўшин шах­ от тасвирлари чизилган, кен­ ёзган ғазаллари ҳам тасавву­ гапириб кетибди... қарашса,
фий маънодан холи эмас. шўрликнинг шундан бошқа
дам қадам ташлай олмайди, судралиб йўл боса­ тавр деб аташади уни.
Яна бир гап. Тарихда бў­ Шундай бўлгач, Навоийнинг гапи йўқ экан. Гапи йўққина
ди, қўшиқ айтиш қаёқда? Дадил қадам ташлаш
уларнинг куч­қувватга тўла эканини кўрсатади. либ ўтган уруш­талашларда ҳарб ҳақида махсус ғазал эмас, ўша автомат­пулемёт­
Рақиблар кўрсин учун ҳарбийлар шахдам қадам энг кўп жабр кўрган махлуқ – ёзиши мумкинмикин? Тўғри, дан бошқа дунёси ҳам йўқ
от бўлса керак, бегуноҳ­без­ шоирнинг йигирма жилдлик экан. Бўлмаса, ўзи бировга
босишга ўргатилади.
Қўшиқ ҳам шу вазифани бажаради. Аммо абон бу жониворлар мил­ «Тўла асарлар тўплами»да зиёни йўқ, ҳалол одам эди.
ғанимлар учун эмас, аввало ўзлари учун. Бирга­ лионлаб қирилиб кетган. «Рисолаи тир андохтан» (Ка- Нега шунақа десангиз, ўзи
лашиб қўшиқ айтиш одамларни жипслаштиради, Уларнинг хуни ҳам инсоният мон отиш қоидалари) деган билган уч­тўртта «инструк­
бир асар берилган. Аммо уни ция»дан бўлак китоб ўқима­
жанговар қилади. Ғалабага ишончини орттиради. елкасида ҳали.
– Қачонлардир армия Навоий ёзгани тахмин эмиш. ган, адабиётдан йироқ одам
Чунки қўшиқ – сўз, оҳангга солиб айтилган сўз­ Ва ниҳоят, ҳатто ёр васф бўлган­да...

дир. Сўзда сеҳр бор, деган қуръоний калимани ўз фаолиятини тугатиши этилаётган бўлса ҳам, улуғ – Зуҳриддин аканинг

эса ҳаммамиз эшитганмиз. Яна, айтаверсам... қў­ мумкинми?!
– М у м к и н . М а м л а к а т шоир юзлаб маротаба «ка­ ҳарбийликка дахлдорлиги
шиқ одамга дам беради. Оғир жанглардан кейин
қўшиқ айтиб, қўшиқ эшитиб, жангчилар ўз аҳволи йўқолса, армия пароканда мон», «ўқ», «найза», «от», борми?
бўлади. Енгилган давлат­ «ханжар» каби ҳарбий ка­ – Бўлмасам­чи! ДОСА­
руҳиясини тузатган, кўнглига ором олган.
– Илгари нега ноғора садолари остида нинг армияси тарқатиб юбо­ лималарни қўллагани ҳам АФда танк механик­ҳайдов­
рилади. Аммо юрт, давлат, бор гап. чиси касбига ўқиганман,
жангга кирилган?
– Адабиёт ҳарбийларга ҳали­ҳамон Т­54нинг барча
– Ноғора, карнай... булар жанговар чолғулар мамлакат бор экан, армияга
асли. Жангга ҳеч ким дутор чертиб, най чалиб эҳтиёж ҳамиша сақланиб нима беради? икир­чикири ёдимда. Аммо

кирмайди. Аскарлар руҳини кўтариш, ёв юрагига қолаверади. Чунки эл­улус – Бошқаларга нима берса, ўқишга киргач, армияга

ғулғула солиш, қўрқитиш учун ноғора, довул, ичида англашилмовчилик ва ҳарбийларга ҳам шуни. Ада­ бориш қолиб кетди. Танк­
бурғу, карнай каби асбоблар чалинган. Ҳозирги келишмовчиликлар доим юз биётга ошно ҳарбий кўнгил чиликка ўқиганим асқатиб,
ҳарбий оркестрлар – ўша даврларнинг дувара­ бериб туради. Шунинг учун кўзи очилган одамга айла­ талабалик йилларим пах­
ҳам Навоий бир ғазалида нади, шунчаки қасамёд қил­ тани қўлда эмас, «зангори
клари.
– Биласиз, ҳарбийлар сафда юришганда «Биззарурадир улусқа их­ гани учун эмас, ватанпарвар кема»да терганман, ўша
«бир, икки, уч» деб саналади. Шу ҳақда тилоф», яъни «Эл­улус бор бўлгани учун хизмат қилади паллаларни ҳамон орзиқиш
экан, ихтилоф чиқиши ҳам Ватанга. Ҳар бир воқеа­ҳоди­ билан эслайман. Олий ўқув
ўйлаб кўрганмисиз? сага унинг моҳиятидан келиб юртида эса мотоўқчилик­

– Кўпчилик бўлиб бирон ишга ҳаракат қи­ муқаррар», деб ёзган эди.
– Ҳазрат Алишер Наво­ чиқиб, баҳо беради. Фақат дан ҳам таълим берилган,
линаётганда бирлик, баҳамжиҳат бўлиш, бир
маромни талаб этади. Йўқса, натижа бўлмайди. ий даврида, ҳозирги тил буйруқни бажариш билан ҳозир истеъфодаги катта
У­ку, ҳарбий соҳада экан, ҳатто мачитдаги ибодат билан айтганда, ҳарбий бунинг орасида фарқ катта. лейтенант билан гаплашиб
Гапимни тушунтириш учун турибсиз. Бунинг устига,
чоғида ҳам қавмлар имомнинг сўзи билан саждага қандай мавқега эга бўл­
бир мисол келтирсам, нима ҳамон гап погон ва унвон
бош қўйиб, унинг даъвати билан бош кўтаради. ган?
– Гапим сизга маъқул дейсиз? Бизга дорилфунун­ ҳақида кетганда махфий
Қолаверса, ҳарбийлар сафланиб юрганида «бир,
икки, уч» дея, қайси оёқни қўйиб қадам ташлаш­ бўладими­йўқми, билмайман, да ҳарбий иш бўйича дарс қолмайдики, Ташқи ишлар
нинг, бурилишнинг ва ҳоказоларнинг тартиби аммо назаримда, ҳарбийлар­ берган бир муаллим бўларди. вазирлигида ишлаганимда
кўрсатилади. Бунда эса маром – ритм бор. Ана шу нинг мавқеи Навоийлар замо­ У ҳар хил маркадаги қурол­ биринчи котиб дипломатик
ритмсиз ҳеч қаерда тартиб ва гўзаллик бўлмайди. нида чандон юқори бўлган. яроғларнинг тузилишини даражасини олганман. Бу
Ҳаттоки шеър ҳам ритмсиз жўн сўзлар қурамасига Ҳарбийлар сипоҳ дейилган, ўргатар эди. Тўртинчи курсни атташе билан элчи ораси­
ғурур билан юришган, сипо, тамомлаб, икки ойлик ҳарбий даги тўққиз даражанинг энг
айланиб қолади.
– Биласиз, отни йигитнинг қаноти, дейиша­ сипойи деган сўзлар ана машқ учун Туркманистоннинг ўртасида туради.

ди. Тарихдан маълумки, от минган аскарлар ўшандан қолган. Чунки қў­ Cуҳбатдош:
жанг тақдирини ҳал қилган. Ҳеч отда сайр шинни жангга ҳамиша под­ Абдураззоқ ОБРЎЕВ, истеъфодаги подполковник,
қилганмисиз, у қандай қудратли кучга эга? шоҳнинг ўзи олиб кирган ва
Ўзбекистонда хизмат кўрсатган журналист

12 2022-yil № 14 VATANPARVAR
8-aprel

# Ildizimiz sari

Сўз йўлида ªуюшºондан
одимлар экансиз,
унинг кўча-гузарларда чиºмаган сўзлар
оҳори тўкилмай

ётган махзанлари,

«пуф-пуф»лаб чангини ўчди», «капала- га бўри оралади) бу ўринда «соҳиб­ Гиёҳлар ичида
артиб, ҳикматидан завқ ги учди», «тар- тамиз» – ақл­идрок, фаҳм­фаросат аъломиз пешкаш.
эгаси, дегани. (Тўра Сулаймон).
олиб кетадиган дурлари вузи қўлтиғидан
тушди» иборалари­ Аввало халқ оғзаки ижоди бизга Шунингдек, чумчуқ халқ достонла­
кўпгина сўзларнинг синонимларини, рида «сеча» шаклида ишлатилган:
бисёр эканига бот-бот ни қўллаймиз. Аммо маънодошларини бера олиши билан
амин бўласиз. Айниқса, қўрқувнинг турфа ҳам қимматлидир. Биргина «яхши» Шум язидлар калласини
даражаси бор ва ўта сўзини достонларда биз билмаган Сечадайин узмак биздан...
уч­тўрт маънодошларига кўзимиз
қадимий илдизимиз қўрқиб кетилган ҳолат тушади. Беҳ, авло каби сўзлар шулар («Юсуф билан Аҳмад»).
«Кунтуғмиш» достонида жумласидан (Беақл йўлдошдин душ- Бир сўз билан айтганда, кундалик
мандир беҳроқ. Сендан бой отанинг ҳаётимиздаги кўплаб сўзларнинг
бўлмиш халқ оғзаки учрайди: «Тўра (Кунтуғ- берган ковуши авло экан-ку?) эскича муқобили достонларда ўзи­
ижоди эпосларида миш) ўн йиллик ўликдан га хос тарзда акс этади. Масалан:
ёмон бўлиб қолди...» Тилимизда «сакрамоқ» феълини байроқ – алам, туғ шаклида; байт,
кўп ишлатамиз. «Сакраб ўрнидан шеър – абёт шаклида; узук – ни­
учрайдиган ибора ва Халқ достонларининг пур­ турди» жумласи қўққисдан, тезда гун, ангуштарин; теварак­атроф
маъно тил ва услуби бизга ўрнидан сапчиб туриш маънолари­ – атроф­жониб, дегра­дош; Худо,
да келади. Достонларда бу сўзнинг Тангри – Бирубор; ёш, навқирон –
сўзларнинг инжа кўплаб сўз ва ибораларнинг «сачраб» шакли кўпроқ ишлатилган жавон кўринишида ва ҳоказо...
маънолари том- нозик қирраларини, маъно ши­ ва бу гўзалроқ маъно бўёқдорлигига Бундан ташқари, кўпчилик «зи­
раларини ҳис қилиш имконини эга: мистон» сўзини «зим­зиё тун»,
«қоронғилик» деб ўйлайди. Асли­
том китоб тартиб берувчи мукаммал тизимдир. Шун­ Бобожон, деб сачраб да унинг луғавий маъноси «қиш»,
дай экан, биз ҳам замонавий қиди­ ўрнидан туриб, «қаҳратон» дегани.
Фасли навбаҳор ўлди,
бергулик, десак рув дастурлари каби ундан айрим Бобо Қамбар кўрди
рост бўлар. иштибоҳларнинг маъно­матлабини Аҳмад ўғлонди... кетибон зимистонлар,
ҳозирги тилимизга хос жумлалар би­ Дўстлар, ғаниматдур,
Сўзлашувда «анжом» сўзини
лан таққослаб, муқоясалаб кўрамиз: кўпинча ускуна, буюм кўринишида сайр этинг гулистонлар.
қўллаймиз. Достонларда эса бу сўз­ (Фурқат).
Ц нинг бир­бирига ўхшамайдиган маъно
жиҳатларига дуч келасиз: Биринчи мисрада зимистон, яъни
Миллат қони Тилимизда: «Узоқнинг бедасидан қиш кетиб, баҳор келганига урғу бе­
бўлмиш сўзнинг яқиннинг сомони яхши». Достон­ Ўқиб кўриб, қилсин йўлнинг анжо- рилаётганини англасак, сўзнинг асл
қай бир томи­ ларда: «Ернинг остидаги арслондан мин... («Юсуф билан Аҳмад»). маъноси очилади.
ридан сизиб ернинг устидаги сичқон яхши».
оқманг, бир­би­ Бу ўринда анжом – тадорик, тай­ Яна бир ҳаётий мисол. Достонда:
ридан сархил ва «Гина – адоватнинг қўшниси» – ёргарликни ифодаласа, бошқа ўрин­ «Ногоҳ бир чўнтиқ эшак минган чўри
қадимий кенг­ «Кина кофирдан қолгандир, кина ларда яроғ­анжом (қурол­аслаҳа), эшагини халалаб, йўрғалатиб кели-
ликларга, турфа кофирликка тортар...» тўй­анжом (тўйга керак бўладиган берди...» жумласи учрайди. Изоҳли
рангларга, эпкин­ нарсалар), от­анжом (от буюмлари) луғатда чўнтиқ сўзининг «майиб»,
ларга дуч келавера­ «Қинғир ишнинг охири вой» – каби маъно шаклларини касб этади. «жисмоний камчиликка эга бўлган»,
сиз. Улар ўта сероб ва «Илоннинг қобиғи силлиқ бўлса ҳам «тўмтоқ» маънолари келтирилган.
бир­бирига ҳамоҳангдир. ичи заҳар...» Халқ тилида «фалончи қуюш­ «Хала» сўзи эса ёшлигида чорва
Демак, кўнгил сўзойнагимиз орқа­ қондан чиқди» мазмунидаги машҳур боққан кишилар учун яхши таниш.
ли кўҳна достонларимиз қаъридаги Шунингдек, халқ достонлари тили­ иборани эшитгансиз. Бир қарашда Яъни бу жониворнинг бўйин соҳа­
сўз ва ибораларга тийранроқ боқар да айрим сўзлар борки, биз уларнинг «ҳаддидан ошмоқ», «издан чиқмоқ» сидаги ботиқ нуқта бўлиб, халачўп
эканмиз, уларнинг турмушини бу­ маъно­моҳиятини билмаганимиз, бил­ маъноларини англатувчи ушбу жум­ ёрдамида шу ерга тегинилса жони­
гунимиз билан чоғиштирамиз, қай сак­да англамаганимиз сабабидан де­ ладаги «қуюшқон» нима эканини ворнинг ҳаракати тезлашади.
маънода ифодалашга уринамиз. ярли фойдаланмаймиз. «Юсуф билан ҳамма ҳам билавермайди.
Халқ достонларининг тили сами­ Аҳмад» достонида ўқиймиз: «Тезкорлик», «тез элтувчи» маъ­
мий ва пишиқ, билъакс латиф таш­ Қуюшқон – эгарнинг олдинга ноларини англатувчи чопар сўзи­
биҳлар кони эканини қаҳрамонлар «Мард йигитга муханнаслик силжимаслиги учун от ёки эшакнинг нинг чобуксувор кўринишидаги
тилидан янграган бир оғиз сўз билан ор бўлур». Жумлада бизга ёт бўлган думи остидан айлантириб, эгарга муқобили борки, бу сўз, айниқса,
англай оламиз. ягона сўз – муханнаслик. Алишер На­ бирлаштириладиган қайиш. Ана шу мумтоз адабиётимизда кўп учрайди.
Чунончи, «Юсуф билан Аҳмад» воий асарларининг изоҳли луғатида қайиш бўшаб қолса эгар ўйнаб қо­ Бу сўз «тез чопувчи», «илдам» маъ­
достонида Аҳмаднинг соз чалишга бу сўзга «ўзини аёлларга ўхшатиб лади ва бу от устидаги йўловчи ёки ноларини англатади.
бўлган иштиёқини сиз қандай таъ­ юрувчи», яъни хунаса дея изоҳ бери­ чавандоз учун нохуш ҳолатларни
рифлар эдингиз? Жилла қурса, «му­ лади. Ўзбек тилининг изоҳли луғатида келтириб чиқариши мумкин. Қуюш­ То тилар чобуксуворим
сиқани севар эди» дейсиз­қўясиз. эса – ҳам эркак, ҳам аёллик жинсий қоннинг таранг ва маҳкам туриши кўнгли чавгон ўйнамоқ.
Аммо асрлар чиғиридан ўтган оҳанг­ белгилари бўлган одам ёки ҳайвон­ эгарнинг мустаҳкам ўрнашишини
ларнинг товуши бошқача жаранглай­ га нисбатан бу сўз қўлланилади. кафолатлайди. Иборанинг маъниси Кўз қаросин ўйнатур
ди: «Хоразм шаҳриндан Юсуфбек «Балиғингиз эркакми, урғочими?» ҳам шунда. ҳар лаҳза ул мардумни кўр.
соз билан суҳбатли киши эрди...» Афанди вазирнинг макрини тушуниб, (Навоий).
Ёки тўсатдан бирор нохуш хабар жавоб берди: «Хунаса». Яна бир сўз хусусида. Овчилар то­
эшитган кишига нисбатан «ранг-қути монидан кўп ишлатиладиган «хўрак» Қадимда чопарлар хабар ташувчи
Яна достонни ўқиймиз: «Сатта бир сўзи форсчада «овқат, озиқ, емиш» сифатида муҳим роль ўйнаган бўлиб,
соҳибтамизлар, Урганч элга орала- маъноларини англатишини биласиз. уларнинг хизмати ҳар жабҳада юқо­
ди». Хўш, соҳибтамиз нима дегани? Бунда сайёд қуш ёки ҳайвонни тузоққа ри баҳоланар эди. Улар олиб борган
Гарчи «элга оралади» сўзи салбий илинтириш учун махсус тайёрлан­ хат­хабар ўша даврларда «паём»,
бўёқни ифодаласа­да, (масалан: қўй­ ган емиш (хўрак)дан фойдаланади. «пайғом» кўринишида ишлатилган
«Алпомиш» достонида ушбу сўзнинг (Паёмим Бобо Қамбарга айтурсан...
«долбой» шакли учрайди. Долбой –
овчи қушни қўлга келтириш учун унга (Юсуф билан Аҳмад).
кўрсатиладиган гўшт, емиш. Хуллас, биз бепоён бойликлар
устида ўтирганимизни тез­тез англаб
Тортиб келдим қуло турамизу, аммо қазилма ишларини
чўлда оҳу вой, олиб боришга навбат келганда ғай­
ратимиз ариб қолгандек кўринади...
Долбой келса, Ўзбек тили тадқиқи Сўзни севувчи,
талпинади қарчиғай. Сўзга жон бахш этувчи, шу тилда тили
чиқиб, шу элда суяги қотган ҳар бир
«Совға» сўзининг кўплаб синоним­ жўмарднинг муҳим юмушига айланса­
лари бор: туҳфа, ҳадя, армуғон. Дос­ гина қадам ташлаганимиз сезилади,
тонларда эса бу сўзнинг «пешкаш» депсинмасдан олға юра оламиз!
шаклини учратасиз. «Ўзбек тилининг
изоҳли луғати»да пешкаш сўзига Катта лейтенант
«кичикларнинг катталарга совғаси, Бобур ЭЛМУРОДОВ,
туҳфаси» дея таъриф берилади. Қуролли Кучлар академияси
мустақил изланувчиси
Кел, сенга даламиз,
лоламиз пешкаш,

VATANPARVAR № 14 2022-yil 13
8-aprel
# Islohotlar ijrosi
# Sana
Қўшинлар мустаҳкамлиги, осойишталик кафо-
лати ҳар қандай шароитда кадрлар салоҳиятига АМИР ТЕМУР ДАВРИДА
вобаста. Уларнинг бутланиши, интеллекти – Ва- ÑÏÎÐÒ ÌÀØFÓËÎÒËÀÐÈ

тан тақдири кадр органлари офицерларининг Muallif suratga olgan Амир Темур болалигиданоқ спорт ўйинларига меҳр
фаолиятига боғлиқ. Кадрлар захирасини, мак- қўйиб улғаяди. У ёшлик йилларида ўртоқлари билан
табини яратиш ҳар бир даврнинг бош мақсад-
ларидан бири бўлиб келган. Шу мақсад йўлида пойга, кураш ўйнаган бўлса, балоғат ёшига етганда
Қуролли Кучлар академиясида Мудофаа вазир- инсоннинг ҳам жисмоний, ҳам ақлий қобилиятини
лиги кадр органлари офицерлари билан услубий ўстирадиган ов, чавгон ўйини, улоқ, шахмат каби
спорт ўйинлари билан машғул бўлади.
йиғин ўтказилди.
Соҳибқирон ҳукмдор сифатидаги фаолияти даврида ҳам бундай
ÒÀÆÐÈÁÀ спорт ўйинларига алоҳида аҳамият бериб, ўз армиясини турли жисмо-
ÀËÌÀØÈØ ний машқлар ўтказиб чиниқтириб борди. Натижада у ҳар қандай ша-
роитда, иссиқ-совуқни писанд қилмайдиган, чўлу биёбонларда ҳам, тоғу
йиғин иштирокчиларининг бош мақсади тошларда ҳам моҳир жанг қила оладиган қўшин тузишга муваффақ бўлди.
Бутун дунёда таниқли давлат арбоби ва афсонавий саркарда бўлиб
Ҳаммамизга маълумки, жорий йилнинг 13 январида ўтказилган Хавфсизлик шуҳрат қозонган Амир Темур ва Темурийлар даврида кўнгил очиш ва за-
кенгашининг кенгайтирилган мажлисида Ўзбекистон Республикаси Президенти, рурий ҳолларда озуқа ғамлаш мақсадида кенгликларда, тоғлик ерларда
Қуролли Кучлар Олий Бош Қўмондони Шавкат Мирзиёев томонидан ҳарбий ташкил этилган ишлардан бири ов машғулоти эди. Ов қилиш ҳам асли-
хизматчиларнинг ижтимоий-ҳуқуқий ҳимоясини таъминлаш, очиқ ва адолатли да спорт машғулоти саналади. Чунки бу жараёнда инсондаги эпчиллик,
кадрлар сиёсатини юритиш мақсадида кадр органи офицерларига ҳам бир чаққонлик фазилати юзага чиқади, инсон жисмонан чиниқади. Ўзбекистон
қатор вазифалар белгиланган. Мазкур вазифаларнинг ижросини таъминлаш ҳудудидаги қоятошларга ўйиб ишланган расмларга назар ташлагудек бўл-
мақсадида Кадрлар бош бошқармаси офицерларидан иборат ишчи гуруҳлар сак, уларда ибтидоий давр одамлари томонидан ҳайвонларни ўраб олиб ов
тузилиб, жадал суръатда фаолият олиб борилмоқда. қилаётганликларини ифодаловчи тасвирларни кўп кўрамиз.
Ўша даврда кенг авж олган спорт турларидан яна бири чавгон ўйинидир.
Ушбу ўзгартиришлар билан ҳақиқий профессионал армияни қуриш учун Бу спорт билан шуғулланиш учун махсус майдонлар (ўйингоҳлар) яратилган.
пойдевор яратишга, юқори малакали мутахассисларни ўз лавозимларида Ана шундай ўйингоҳлардан бири Самарқандда Афросиёб харобалари ёнбағри-
сақлаб қолишга, уларнинг ижтимоий ҳимоясини янада кучайтиришга, касбий да жойлашган. Мазкур ўйингоҳ Боғи Майдон номи билан машҳур бўлган. Бу
маҳоратларини доимий равишда ошириб бориш учун мотивация яратишга майдоннинг бир чеккасида кейинчалик Мирзо Улуғбек даврида «Чулустун»,
эришилади. «Чиннихона» номли саройлар қад кўтарган.
Амир Темур фаолиятидаги ўйинлардан яна бир тури бу унинг шодлигида
Шу боис, ҳарбий хизматчиларнинг жанговар руҳини шакллантириш, ўз ҳам, ранжиган пайтларида ҳам, бирор ишга қўл уришдан аввал ҳам, фикрини
касбига бўлган қизиқиши ва профессионал маҳоратини ошириш учун моти- пешлаб олиш, рақиблари билан жанг олдидан ҳимояланиш, ҳужумга ўтиш
вация беришни кучайтириш бўйича ишлаб чиқилган Мудофаа вазирлигининг йўлларини фикран тасаввур этишни ўргатувчи ўйин – шатранж ўйини бўлган.
«Малакали устоз», «Жанговар фаолияти учун» ҳамда «Махсус операциялар Шатранж атамаси арабча сўз бўлиб, форс тилида шоҳмот деб аталган. Шахмат
кучлари» кўкрак нишонлари жорий этилди. ўйини ибтидоий даврдан бошлаб такомиллашиб келган бўлиб, у жанг тартиб-
лари ва уларда қўлланилган қуроллардан самарали фойдаланиш мақсадида
Қўшинларнинг раҳбар лавозимларида хизмат қилаётган офицерларнинг жангчиларни тартиб билан жойлаштириш натижасида жанговар сафланиш
қўшинларни стратегик ва узлуксиз бошқаруви маҳоратини ошириш, фикрлаш тизими пайдо бўлганлиги билан боғлиқдир. Амир Темур тенгсиз ижодкор
доирасини кенгайтириш, ҳарбий-сиёсий вазиятни тизимли таҳлил эта олиш сифатида ўйин усулларини, жумладан, катта шатранжни ихтиро этган эди.
қобилиятларини ривожлантириш мақсадида ўтган йилда ушбу тоифадаги офи- Шунингдек, ўша даврда давралик ва узунчоқ шахмат ҳам бўлган. Амир Темур
церлар Давлат бошқаруви академиясининг 10 кунлик курсларида ўқитилди. кўпинча катта шатранж ўйнар эди. Бу шатранж тахтасининг эни ўн бир, бўйи
Келгуси йилларда ҳам ушбу ижобий анъанани давом эттириш режалашти- ўн хонадан иборат бўлиб, XV аср олими Ибн Арабшоҳ «Амир Темур тарихи»
рилган. китобида бу ўйинда иштирок этувчи доналар номини келтириб ўтган.
Хулоса қилиб айтадиган бўлсак, спорт ишларига алоҳида эътибор қаратиб,
2021 йил давомида кадр органлари офицерларини тайёрлаш ва малакасини халқининг соғлиғи ҳақида қайғурган Амир Темур армиясида юксак маъна-
оширишга алоҳида эътибор қаратган ҳолда замонавий кадрлар сиёсатини юри- вий-ахлоқий муҳит, шунингдек, қўшинлар жанговар тартибининг энг яхши
тиш, персонални бошқариш, тизимли таҳлил ва мантиқий фикрлаш доирасини намуналарини кўриш мумкин.
кенгайтириш бўйича курслар ташкиллаштириш орқали уларни босқичма-босқич
тайёрлаш тизими жорий қилинди. Самандар САЙДИВАЛИЕВ, Чирчиқ олий танк
қўмондонлик-муҳандислик билим юрти курсанти
2022 йилда кадр органлари офицерлари Давлат бошқаруви академияси,
Стратегик таҳлил ва истиқболни белгилаш олий мактаби, Турин политехника ÑÎ¥ÈÁ£ÈÐÎÍ ÑÈÉÌÎÑÈ
университети, Ўзбекистон Миллий университетининг малака ошириш курсла- ¤£ÓÂ×ÈËÀÐ ÒÀË£ÈÍÈÄÀ
рида ўқитилиши режалаштирилмоқда.
Музработ туманидаги ҳарбий қисм офицерлари томо-
Шу билан бирга, илғор хорижий тажрибани инобатга олган ҳолда, олий нидан 38-умумтаълим мактабида буюк саркарда Амир
ҳарбий таълим муассасалари ўқитувчи лавозимларига юқори касбий тайёргар- Темур таваллудининг 686 йиллигига бағишланган маъ-
ликка эга бўлган тажрибали мутахассисларни тайинлаш, таълим муассасалари-
нинг илмий салоҳиятини кўтариш, бутланиш даражасини ҳамда сафарбарлик навий-маърифий тадбир ўтказилди.
ресурсини ошириш, қўшинлар амалиёти билан назарияни уйғунлаштириш
мақсадида тегишли норматив ҳужжатларга олий ҳарбий таълим муассасалари Унда мактаб директори Рустам
профессор-ўқитувчи лавозимларига (ўқитувчи, катта ўқитувчи, цикл бошлиғи), Суюнов соҳибқирон қолдирган бой
зарурат бўлганда, фуқаро ходимларни ҳам тайинлаш имконини берувчи ўз- маданий-маърифий мероси ҳақида маъ-
гартиришлар киритилиши бўйича ишлар олиб борилмоқда. лумот берди. Эртамиз эгалари бўлмиш
ёшларни жисмонан соғлом, маънан етук,
Бир неча кун давом этган услубий йиғин мобайнида кадр органлари офицер- баркамол этиб тарбиялаш, онгу шуурига
ларининг касбий малакаси, билимларини ҳар томонлама ошириш, мантиқий ва мардлик ва жасорат, она юрт ҳимоясига
ижодий фикрлашни кенгайтириш, ҳарбий кадрлар билан ишлаш бўйича янги дахлдорлик туйғуларини чуқур сингди-
усул ва услубларни ўрганиш, кадр органлари офицерларининг хизмат фаолияти риш мақсади кўзланган тадбирда қўл
самарадорлигини ошириш юзасидан офицерлар ўртасида ўзаро тажриба алма- жанги бўйича кўргазмали чиқишлар на-
шишга имконият яратиш каби белгиланган мақсадларга тўлақонли эришилди. мойиш этилиб, иштирокчилар олқишига
сазовор бўлди.
Капитан Азиз НОРҚУЛОВ,
«Vatanparvar» – Ҳарбий қисмда аввалроқ ташкил
этилган очиқ эшиклар куни ҳарбий соҳага қизиқишимни оширган эди. Бугунги
тадбирда эса суратлар, китоблар орқали ўрганган буюк бобокалонимизнинг шах-
ту шижоатини ҳарбий акаларимизнинг дадиллиги, билак тўла кучи ва кўзларида
кўргандек бўлдим, – дейди 8-синф ўқувчиси Маҳлиё Омонова. – Қолаверса, Амир
Темурнинг ҳарбий саркардалик маҳорати, ҳарбий юришлари, давлатни адолат
билан бошқаргани ҳақидаги қизиқарли факт ва маълумотларга эга бўлдим.

Шундан сўнг Амир Темурнинг жангларда қўллаган усуллари, ҳарбий так-
тикаси, қўшинларни бошқаришдаги тузуклари бўйича тузилган саволлар
асосида «Заковат» интеллектуал ўйини ташкил этилди. Беллашувнинг якуний
натижаларига кўра, ҳарбий қисмнинг «Темур ворислари» жамоаси 1-ўринни
эгаллади. Мактаб ўқувчилари ўртасида ўтказилган «Соҳибқирон сиймоси ме-
нинг нигоҳимда» номли расмлар танловида 5-синф ўқувчиси Акобир Хушбоқов
чизган тасвирий ижод намунаси ҳакамлар ҳайъати томонидан юқори баҳоланди.
Танлов якунида ғолиб ва совриндорларга ҳарбий қисм қўмондонлиги томонидан
диплом ва китоблар совға қилинди.

Нодиржон ОРТИҚОВ,
Қуролли Кучлар академияси курсанти

14 2022-yil № 14 VATANPARVAR
8-aprel
«Xalq va armiya
# Islohot # Festival
# – bir tan-u bir jon»
ßÍÃÈ ÈÌÊÎÍÈßÒ ÌÈËËÈÉ ÀÐÌÈßÌÈÇ
ÀÌÈÐ ÒÅÌÓÐ
ßÍÃÈ FÀËÀÁÀËÀÐ ¡ØËÀÐ ÍÈÃÎ¥ÈÄÀ
ÒÀÂÀËËÓÄÈÍÈÍÃ 686
ÄÅÌÀÊÄÈÐ Нуробод туманида жойлашган
ÉÈËËÈÃÈÃÀ ÁÀFÈØËÀÍÄÈ 22-умумтаълим мактабида ҳар-
Мудофаа вазирлигига қарашли Қорақал- Ёшларни она юртга садоқат ва бий-маъмурий сектор раҳбарлари ва
поғистон Республикаси Тахиатош тума- бошқа давлат ва жамоат ташкилотлари
нида жойлашган ҳарбий қисм янгитдан ватанпарварлик руҳида тарбиялашда вакиллари иштирокида маҳаллалар-
таъмирланиб, фойдаланишга топширилди. буюк бобокалонларимизнинг авлодлар- да истиқомат қилувчи ёшлар ҳамда
га қолдирган бой меросидан фойдала- ўқувчилар учун ҳарбий-ватанпарварлик

ниш яхши самара беради. фестивали ўтказилди.

Тантанали очилиш маросимида қўшинлар Ана шундай ҳақиқатни теран англаган ҳолда Фестиваль аввалида ташриф буюрган меҳмон-
қўмондони полковник Журъат Якубов ҳамда ҳам- Тахиатош туманида жойлашган 2-сонли умумтаъ- лар мактаб ҳудудида янгитдан барпо этилган Амир
корликдаги давлат ва жамоат ташкилотлари ва- лим мактабида қўмондонлик масъул офицерлари Темур бюсти пойига гул қўйиб, яхши ниятлар ила
киллари иштирок этди. Тадбир рамзий тасмаларни иштирокида ўқувчи-ёшлар учун маънавий-маъри- кўчат экишди.
кесишдан бошланди. фий тадбир ўтказилди.
Шундан сўнг мактаб ўқувчилари учун Жалолид-
Шу куни шинам ва ёруғ хизмат хоналарини Тадбир аввалида мактаб ўқувчилари учун дин Мангуберди ва Амир Темур каби буюк бобока-
жамлаган штаб биноси, кутубхона, автосарой, барпо этилган Амир Темур ва Жалолиддин лонларимизнинг қаҳрамонликлари, жанг санъати,
аскарлар ётоқхонаси, ошхона, буюк бобокалон- Мангуберди каби буюк бобокалонларимизнинг жасорати ва ватанпарварлиги акс эттирилган
ларимизнинг қаҳрамонликлари акс эттирилган қаҳрамонликлари, жанг санъати, жасорати ва тематик синфлар фойдаланишга топширилди.
ҳарбий тарих музейи, руҳий барқарорликни таъ- ватанпарварлиги акс эттирилган тематик синфлар
минлаш хонаси, қоровуллар шаҳарчаси, компью- замонавий тарғибот воситалари ва ўша даврга хос Кун давомида «Қўмондон ва ёшлар» учрашуви
терлаштирилган тренажёр синфи, жанговар ва анжом-аслаҳалар билан жиҳозланиб, фойдала- ҳам ўтказилди. Учрашув давомида эртамиз эга-
маънавий-маърифий тайёргарлик синфлари ҳамда нишга топширилди. лари ўзларини қизиқтирган саволларга етарлича
спорт майдончалари замонавий мебель ва тарғибот жавоблар олишди.
воситалари билан жиҳозланган ҳолда фойдала- Тематик синфларнинг тантанали очилиш ма-
нишга топширилди. росимида иштирок этган қўшинлар қўмондони Ҳарбий хизматчилар томонидан тайёрланган
полковник Журъат Якубов ёшлар билан ҳаётий ҳарбий оркестр, фахрий қоровул, қўл жанги
– Ҳарбий қисмимиздаги бино ва иншоотларнинг тажрибаларини ўртоқлашди, уларнинг келажакда кўргазмаси ва мусиқий чиқишлар барчада илиқ
янгитдан таъмирланиб фойдаланишга топшири- Ватанимиз тараққиёти учун фидокорона хизмат таассурот қолдирди.
лиши ҳарбийларга кўрсатилаётган эътибор наму- қиладиган етук кадрлар бўлиб етишишларига
наси деб биламан. Яратилган шарт-шароитлардан ишонч билдирди. Якунда танлов ғолиблари, фаол ёшлар ҳамда
унумли фойдаланган ҳолда бизга ишониб топши- фахрийларга ташаккурнома ва эсдалик совғалар
рилган жанговар вазифаларни муваффақиятли Тадбир давомида сўз олганлар ҳарбийлар кўма- топширилди.
бажаришга ваъда берамиз, – дейди подполковник гида барпо этилган тематик синфлар, «Ватанпар-
Муҳаммадали Раҳимов. варлик», «Жасорат» ва «Мактабимиз фахри»
бурчаклари ва «Ягона тўсиқлардан ўтиш йўлаги»
Якунда ҳарбий қисмга мудофаа вазирининг каби спорт майдончалари умумтаълим мактаби
совғаси – автомобиль, бир гуруҳ ҳарбий хизмат- кўркига кўрк қўшганлигини айтиб, ушбу даргоҳ
чиларга эса навбатдаги унвон, қимматбаҳо ва ўқувчилари орасидан ҳам Ватанига содиқ юрт
эсдалик совғалар тантанали равишда топширилди. ҳимоячилари чиқишини алоҳида таъкидлашди.

Якунда фаол ёшлар, фахрий устоз-мураббий-
ларга қўшинлар қўмондонининг ташаккурномаси
ва эсдалик совғалари ҳамда мактаб электрон
кутубхонаси учун компьютер жамланмаси топ-
ширилди.

«Халқ ва армия – бир тану бир жон» деган
улуғвор ғояни ўзида мужассамлаштирган бу каби
тадбирлар миллий армиямиз сафларини мард ва
фидойи ўғлонлар билан бутлашда муҳим аҳамият
касб этади.

Майор Фаррухбек СОТИВОЛДИЕВ

VATANPARVAR № 14 2022-yil 15
8-aprel
# Ko‘pkari
чавандозларнинг маҳоратини ÀÐÄËÀÐ
ÊКўпкарини орият баҳси, ошириш мақсадида ўтказилаёт-
мардлар кураши дейишади. ганини айтиб ўтдилар. ÀÉÄÎÍÄÀ
Шу боисдан ҳам халқимиз-
нинг қандай яхши куни, Чегара қўшинлари ва ÑÈÍÀËÄÈ!
тўй ва байрами бўлмасин, Миллий гвардия ҳар-
улоқ-кўпкарисиз ўтмаган. От- лар вакилларининг ҳам миллий от Тадбирнинг бадиий қисми-
ларнинг пишқириши, туёқлар бий хизматчиларидан спорти ўйинларидаги иштироки, да ДХХ Чегара қўшинлари На-
ташкил топган тўрт- ўтмиш ва бугуннинг ўзаро уй- мунали-кўргазмали оркестри
дупури, чавандозларнинг та жамоа майдонда ғунлигини намоён этиш орқали ҳамда Ашула ва рақс ансамбли
шиддатли қиёфаси, сон-са- сафлангач, баҳсларга эзгу қадриятларимизни ёшларга хонандалари томонидан ижро
ноқсиз томошабинларнинг старт берилди. Жа- тарғиб қилишда, уларни миллий этилган ватанпарварлик, юртга
қий-чувига тўлган майдон моа сардорлари қуръа анъана ва урф-одатларимизга са- садоқат, меҳр-оқибат ва миллий
завқи, буларнинг барчасини ташлаш йўли билан ўзи- доқат руҳида тарбиялашда муҳим урф-одатларни тараннум этувчи
Қуролли Кучлар ва ҳуқуқни нинг «Марра» айланасини аҳамият касб этади. Шу маънода куй-қўшиқлар барчага кўтаринки
муҳофаза қилувчи органлар аниқлаб олгач, айлананинг бугунги тадбирга умумтаълим кайфият улашди.
ўртасида илк бора ўтказилган орт томонида, белгиланган мактабларида ташкил этилган
жамоавий улоқ-кўпкари от жойда жамоанинг байроғи «Ёш чегарачилар» клублари аъ- Таъкидлаш керакки, кўпкари
спорти мусобақасида кўриш жойлаштирилди. Ҳакамнинг золари ҳамда олий ва ўрта махсус майдонида ҳар бир чавандоз
ва ҳис қилиш имкони бор эди. ҳуштагидан сўнг спортчи-ча- таълим муассасаларининг талаба- ўзининг ҳалоллиги, мардлиги ва
вандозлар «Улоқ»қа биринчи ларини ҳам таклиф қилдик. жасурлигини намоён этиб от сур-
Тошкент вилоятининг бўлиб етиб олиш ва уни ди. Қизғин ва муросасиз кечган
Тошкент туманида жойлаш- кўтариш учун шошилди. Мусобақага таклиф этилган финал баҳслари якунига кўра 5:0
ган «Байир» от спорти клуби 20 дақиқалик 2 бўлимдан ёшлар орасида пойтахтимиз- ҳисоби билан «Чегарачи» жамоа-
мезбонлик қилган мусобақа иборат ҳар бир ўйин давомида нинг Шайхонтоҳур туманидаги си ғолибликни қўлга киритди.
Ўзбекистон Республикаси чавандозларнинг маҳорати ва эп- 20-умумтаълим мактаби 4-синф «Миллий гвардия» жамоаси ик-
Давлат хавфсизлик хиз- чиллиги намоён бўлди. Баҳслар- ўқувчиси Абдуллоҳ Жўраев ҳам кинчи, «Чегарачи 2» жамоаси эса
мати Чегара қўшинлари ни Ўзбекистон Улоқ-кўпкари бор. У болалигидан ҳарбийлик- учинчи ўрин соҳиби бўлди.
ташаббуси билан мамлакат федерациясининг тажрибали ка қизиқади, отларга ҳам меҳри
Улоқ-кўпкари федерация- мураббий ва ҳакамлари холисона бўлакча. Кун давомида чегарачи Ғолиб ва совриндорлар таш-
си ҳамкорлигида ташкил баҳолаб борди. чавандозлар Абдуллоҳ ва у қа- килотчилар томонидан кубок,
этилди. – Улоқ-кўпкарини айнан яша- тори кўплаб ёшларга от миниш, диплом, медаллар ҳамда қиммат-
риш ва янгиланиш фасли бўлмиш улоқни ердан қандай кўтариш баҳо совға билан тақдирланди.
Очилиш маросимида сўз баҳорда ўтказишимизда ўзгача ҳамда тушириб юбормай ўз дар-
олганлар ушбу мусобақа маъно бор, – дейди мусобақа таш- возасигача етказиб бориш сир-
давлатимиз раҳбарининг килотчиси подполковник Баҳодир асрорларини ўргатдилар.
2021 йил 5 августдаги «Ўз- Юнусов. – Зеро, инсонни ҳам
бекистонда йилқичилик, от руҳан, ҳам жисмонан тоблашга Шунингдек, чавандозлар томо-
спорти, замонавий бешку- хизмат қилувчи улоқ-кўпкари нидан намойиш этилган от устида
раш ва полони 2025 йилгача мусобақалари қадимдан миллий джигитовка ва вальджировка
ривожлантириш давлат дас- байрамлар ва тўйларда, шодиёна каби акробатик машқлар ҳамда
тури тўғрисида»ги қарори, кунларда ташкил этилиб, унда кинологларнинг хизмат итлари
шунингдек, Ўзбекистон Рес- моҳир чавандозлар қатнашган. иштирокидаги кўргазмали чиқиш-
публикаси Мудофаа вазир- Бугун Ватанимиз тинчлигини кўз лари ҳам ёшларда катта таассу-
лиги, Миллий гвардия, Ички қорачиғидек асраб, халқимиз- рот қолдирди.
ишлар вазирлиги, Давлат нинг осуда ҳаётини таъминлашда
хавфсизлик хизмати, Давлат юксак фидойилик намуналарини
божхона қўмитасининг маз- кўрсатаётган Қуролли Кучлар ва
кур йўналишдаги қўшма қа- ҳуқуқни муҳофаза қилувчи орган-
рори ижросини таъминлаш
ҳамда куч тузилмаларида Майор Фарида БОБОЖОНОВА
от спортини янада ривож- ДХХ Чегара қўшинлари
лантириш ва мутахассис

16 2022-yil № 14 VATANPARVAR
8-aprel

# O‘zbek og‘loni – mustaqillik posboni

Турк адиби Ҳа- МАВЛУДАХОН хизмат қилади. Мен унга ишона- Бугун кўпчиликни телефон ўз до-
кан Менгюч- Кейинги кунларда Мавлудахон ман. Чунки мен унга шундай тарбия мига тортиб олгандек. Аммо бизнинг
нинг машҳур кўзлари тўрт бўлиб аскарликдаги берганман! оиламизда бунга йўл қўйилмайди.
бир ибораси бор: «Ҳеч ўғиллари Каримжонни кутаётган Ҳаддан ортиқ телефонга «шўнғиб»
бир учрашув тасодиф эди. Ниҳоят, Тошкентдан онанинг ҲАФИЗА кетиш оилавий меҳр-оқибат ришта-
эмас». Қуролли Кучлар қалбини севинчдан ҳаприқтирган Қуролли Кучлар академиясида ларига ҳам путур етказади. Шунинг
академиясида ўқув жа- қўнғироқ бўлди: бу баланд бўйли аскар кўзларимга учун оиламиз жамулжам паллаларда
раёнини таъминлаш, – Аяжон, бугун кечқурун ўнда бирам иссиқ кўринди. гўзал суҳбатлар қуриб ўтиришга ҳа-
илмий взводлари, ўқув ёнингизда бўламан... Жуда соғин- – Исмингиз ким? Қаерликсиз? ракат қиламиз. Болаларимизнинг ор-
жараёнларини таъмин- дим, учиб боргим келяпти. Аяжон, – Шаҳбоз, термизликман. зулари, ўқишлари, келажаги, ўзаро
лаш базасида муддат- боргунимча ўрама тайёрлаб қўйинг, Бировга ўхшатибман. Бежиз эмас. инсоний муносабатлар ҳақида гап-
ли ҳарбий хизматнинг илтимос, бу таомни ҳеч ким сиздек Унинг кўзларида ўртада ётликни лашамиз. Ҳеч нарсани эътибордан
белгиланган муддати-
ни ўтаб бўлган ҳарбий ÊЎÇÈÍÃÈÇ ÎÉÄÈÍ,
хизматчиларни танта-
нали кузатиш маро- ÀÑÊÀÐËÀÐ – ÀÐÑËÎÍËÀÐÍÈÍÃ ÎÍÀËÀÐÈ!
симига бизни ҳеч ким
таклиф қилмаган эди ширин қилиб тайёрлай қочирмасликка ҳаракат
асли. Бошқа яна бир олмайди... Ундан ке-
файзли тадбир билан йин Ферузахон опамга қиламан. Болаларимнинг
бир вақтда бошлан- қайтаётганимни айтмай
гани учун бу маросим туринг. Кутилмаганда дўстлари ҳам мени қи-
ҳам диққатимизни мени кўриб, ҳайрон
тортди. Шу куни тест қолсинлар... зиқтиради.
синовларини муваф-
фақиятли топширган, Ўша онда онанинг Акалар укаларга ҳам-
ҳарбий хизмат давоми- севинчини таърифлаш-
да намунали хулқи ва дан ожизман. Кечки ма вақт ибрат бўладилар.
аъло хизматлари учун таом тайёр бўлишига
52 нафар йигитга қисм қарамасдан аёл яна Мен ўғилларимни ҳарбий
қўмондонлигининг тав- ҳаракатга тушиб кетди.
сияномаси тантанали хизматга боришларини
тарзда топширилди. Шу куни юраги бир
Биз улардан айрим- қувончни ҳис қилган- жуда истадим. Бу улар-
лари билан суҳбатлаш- дек қизи Ферузахон ҳам
дик. Йўқ, аслида буни уйга келган эди. Онаси- нинг бурчлари эканлиги-
суҳбат деб бўлмасди. нинг елиб-югуриб хо-
Чунки суҳбат учун ним тайёрлаётганидан ни уқтиришдан ҳеч чар-
маълум вақт керак ажабланди.
бўлади. Табрикладик. чамадим. Соғ-саломат,
Келажак режалари – Кеч бўлганда яна
билан қизиқдик. Ўтган ниманинг ҳаракатига тушдингиз? ҳеч қачон оғримасдан
хизмат кунлари ҳақида
эса... уларнинг қўли- – Саҳарликка бирон нарса тай- катта бўлишди. Тўнғичим
даги чиройли рамкага ёрлаб қўйсам девдим, – деди Мав-
солинган тавсиянома лудахон қизига сир бермасликка Шаҳзод ҳарбий хизматда
кўп нарсаларни айтиб уриниб. Каримжон, опамга айтманг,
турарди. Ундан кейин деб тайинлаган. «Сурприз» ошкор эканлигида бизга Жиз-
уларнинг порлаб тур- бўлиб қолмасин.
ган кўзларида «Уйга! захдан миннатдорчилик
Уйга! Уйга!» деган Аммо бу қиз ҳам жуда сезгир:
қувонч манаман деб – Менимча, бугун укам келяпти. хати келди. Отаси билан
кўриниб турарди. Шун- Ўрамани ҳаммадан ҳам кўпроқ у
дай лаҳзаларда мухбир севиб ерди. Шунақа, а, шунақами, Bahrom ABDURAHIMOV бошимиз кўкка етгудек
опанинг саволларига Каримжон келяпти?! севиндик. Кейин ўзи
жўялироқ жавоб бе- Ортиқ яшириб туролмади. Оила
риш ҳам мушкул-да. учун бахтли кутиш лаҳзалари бош- кўтарадиган ажиб бир самимиятдан қисм қўмондонлигининг
Табиийки, биз улар- ланди. мен шундай ўйга бордим-да. тавсияномаси билан қайтди. Улғай-
ни йўлдан қолдиришга Ҳадемай Фарғона шаҳрининг кўп ган. Армиянинг йигит ҳаётида ниҳо-
ҳақли эмасмиз. Бошқа- жойларида бўлгани каби Ифтихор Шаҳзод Равшановнинг оиласи ятда катта ўрни бор экан. Бежиз
чароқ йўл тутдик. Улар маҳалласининг Бунёдкор кўчаси Термиз шаҳридаги Байналмилал ҳаёт мактаби дейилмас экан. Ҳозир
билан телефон орқали ёш-ялангнинг қувноқ сасларию маҳалласида яшайди. Камолиддин иқтисод йўналишида ўқияпти.
суҳбатни давом эттира- куй-қўшиқлар билан тўлди. Аскар рафиқаси Ҳафиза билан уч ўғил, бир
миз. Тўғрироғи, улар- йигитнинг дўстлари уни вокзалда қизни тарбиялаб вояга етказяптилар. Шаҳбоз... унинг бўйлари яна-
нинг оналари билан. ўзлари кутиб олдилар, уйга ҳам ўз-
лари кузатиб келдилар. Элимизнинг энг ибратли оилалари- да чўзилибди. Жуда қувноқ эди,
Fikr va mulohazalaringizni – Мен ўша лаҳзаларда, бўйлари
@Vatanparvargazetasi_bot бўйимдан баланд аскар ўғлимни дан бири. Келинг, шу ерда аскар вазминлашибди. Камгап. Кўнглида
manziliga jo‘natishingiz mumkin уйимиз остонасида кўрган лаҳза-
ларимда ерда эмасдим, севинчдан онасини тинглайлик. Чунки менинг осмон қадар орзулари бор. Буни
осмонда учардим. Аллоҳга шукур,
Каримжон бағримга соғ-саломат ёзганларим қуруқ маълумотларга биламан. Чунки онаман! У юрист
қайтиб келди. Командирларидан ўхшаб қоляпти. Бугун гапиришга бўлмоқчи. Ҳақ ва адолат тарафи-
раҳмат эшитдик. Яна тавсиянома ҳаммадан ҳам оналар ҳақли. да туриб, юртга хизматини давом
билан қайтибди. Ўғлимдан умидла- эттиради.
рим катта. Ўғлим ҳарбий хизматдан – Шаҳбоз – иккинчи ўғлим. Ав-
қайтган кунидан бошлаб укаси Аб- валроқ акаси Шаҳзод ҳам ҳарбий Равшан – кичик ўғлим. Унга раҳ-
дурашидбек ундан бир қадам ҳам хизматда бўлган. Мен ўғилларимни матли бобосининг исмини қўйдик.
айрилгиси келмайди. Уни саволлар- армияга кузатишда ҳеч кўз ёш қил- Шу сабабли унга ҳаммамиз сизлаб
га тутгани-тутган. Умид қиламанки, мадим. Аммо улар юзимизни ёруғ мурожаат қиламиз! Қизиқишлари
у укаси учун ҳам ибратли бўлган қилиб, остонамиздан бўйлаганлари- чегара билмайди, деярли ҳамма
тўғри йўлдан ҳеч қачон тоймайди. да ихтиёрсиз йиғлаб юбордим севин- мусиқа асбобларини чала олади.
Каримжонимнинг Ватанга хизмати ганимдан. Ҳар иккисида ҳам шундай Курашчи полвон. Сузиш, шахмат-
шу билан охирига етиб қолгани йўқ. бўлди. Чунки мен бу саодатли кун-
У олий даргоҳларда ўқиб, қайси
касбни танласа ҳам, шу юрт учун, ларга уларни жуда кичиклигидан ни севади. Яқиндан бокс билан
унинг тараққиёти ва ривожи учун
тайёрладим. шуғуллана бошлади. У муддатли

Ўзим зиёли оилада ўсиб-улғай- ҳарбий хизмати ҳам ичида бўлган
дим. Оиламизда ҳамма олий маълу- Ички ишлар академиясига кириб
мотли, ўқимишли инсонлар. Биргина ўқимоқчи.
мен институтда ўқимадим. Ўзимни
оиламга, фарзандларимга бағишлаш- Нокамтарлик бўлмасин, биз
ни истадим. Бу қароримдан ҳеч аф- Ватанга муносиб ўғиллар тарбия-
сусланмайман. Бола тарбияси осон ладик. Ҳар бир она каби уларнинг
эмас. Мен фарзандларимга бўш вақт камолини кўришни орзу қиламан.

қолдирмасликка ҳаракат қилдим. СЎНГСЎЗ
Кичкиналикларида уларга турли Оналар буюк тарбиячилардир.
ўйинчоқлар ясашни ўргатдим. Бир- Оналар миллатнинг бошидир!
галикда дарс қилдик. Ўғилларимнинг

ҳар учови ҳам спортчи, курашчи. Ўғиллари ёруғ юз билан қайтган

Қўлларида ҳунарлари бор, уй таъ- оналарга айтадиган ягона қутлови-

мирлаш, маиший техникаларни соз- миз: КЎЗИНГИЗ ОЙДИН, АРСЛОН-

лашни яхши уддалашади. Бу ишлар ЮРАК АСКАРЛАРНИНГ
ҳаётда жуда қўл келади. Қизимни ҳам ОНАЛАРИ!
ягона қиз дея эркалаб юбормадим.

Бичиш-тикиш, пазандачиликни анча Инобат

эрта ўрганди. У ҳозир Термиз агро- ИБРОҲИМОВА,

технологиялар институти талабаси. «Vatanparvar»

VATANPARVAR № 14 2022-yil 17
8-aprel
# Ayol baxti

Мунисхон опа тонгни бедор қар-

ши олди. Бугун кенжа қизи Дилдора

Қашқадарёдан келади. Кеча телефон-

да гаплашганди. «Аяжон, куёвингиз

таътилга чиқди, эртага водийга йўлга

тушамиз», деганди. «Масофа олис, тонг САБР
саҳар йўлга чиққан тақдирда ҳам кечга
томон етиб келади», хўрсинди она. Қизини
қаттиқ соғинганини ҳис қилди. Дилдора кен-

жа қиз бўлгани учун онасининг пинжида катта ªАСРИН
бўлган. Яхшики, узоғингни яқин қиладиган,
соғинчингга дармон бўладиган қўл телефони
бор. Аммо дийдор ўрнини босмайди-да. Тову-

шини эшитасану, меҳринг қониб бағрингга СОіИБАСИ
боса олмайсан. Яна ҳам икки қизи яқинроғи-
да, ота-оналаридан тез-тез хабар олиб туриша-
ди. Дилдорани ҳам яқинига берган. Турмуш

ўртоғи Воҳиджон ҳарбий хизматчи бўлгани

учун гоҳо Жиззах, гоҳо Самарқанд, гоҳо

Қамаши деганларидек, юртимизнинг турли Атрофимиздаги иккита туманда битта шу йигит Қизлари Диёрахон, Дилоромхон, Дил-
вилоятларида яшаб юришибди. ҳарбий хизматчи экан. Берсак шундай йигитга дорахон она касбини танлади – муаллим.
берамиз-да! Қизимизнинг ўқиши сиртдан, келиб Гулнорахон эса озиқ-овқат йўналишида
иш юритувчи. Мевасидан мағзи ширин,
ўқиб кетса ҳам бўлаверади. Хуллас, мен розиман. деганларидек, ўн тўрт набира ва уч эвара –
бобо-бувисининг жону дили. Қувонарлиси,
Тайёргарлигингни кўр... тўнғич набиралар нуфузли даргоҳларда
таҳсил олмоқда. Эрта келиб, Ватан таянчи
Шундай қилиб, ўн тўққиз ёшли Мунисхон бўлишларига шубҳа йўқ.

Венгрияда хизмат қилаётган Инҳомиддинга – Фарзандлар тарбиясида ота-онанинг
ўрни муҳим эканини ҳар қадамда ҳис қи-
узатилди. Энг қизиғи, ёшлар унаштирилгандан ламан, – дейди Мунисхон опа ота-оналари
Ҳадябой ака ва Кўпайсин опа ҳақида сўз
кейин бир-бирларини кўришди. Чунки куёвбо- юритар экан. – Дадам Иккинчи жаҳон уруши
иштирокчиси эди. Жанг пайти уч маротаба
ла ўзга юртларда хизматда эди-да. Тўйдан сўнг, оғир яраланган. Она юртга омон қайтгани-
нинг ўзи бахтли тасодиф бўлган. Фронтдан
қишлоқнинг содда қизини ўзга олам, ўзга тилда қайтгач, мактабда узоқ йиллар ўқитувчилик
қилган. Бувим (она) эса ёлғиз фарзанд эди.
гаплашувчи ўзга миллатлар, заҳмат ва синовларга Ота-оналари кўрган ўнта ўғил-қиздан тирик
қолган ёлғизи. Шунинг учун бизни – беш
бой ҳарбий ҳаёт қарши олди. ўғил ва беш қизни еру кўкка ишонмай улғай-
тиришди. Барчамизнинг касбу корли, олий
Албатта, бундай дамларда ҳар қандай инсонни маълумотли бўлишимизга замин яратишди.

яқинлар соғинчи, юрт соғинчи қийнайди. Давоси Бизнинг давримизда ўқимишли қизлар
кам эди. Аммо оиламиздаги беш қизнинг бар-
эса битта – сабр ва қаноат. Мунисхон опа билан ўша часи олийгоҳларда таҳсил олган ўқитувчи,
ҳисобчи, муҳандис вазифаларида эл хиз-
дамларни биргаликда эсладик. матида бўлдик. Тўғрилик, ҳалоллик, меҳру
оқибат, элпарвар бўлиш, юртга сидқидилдан
– Ҳарбий ҳаётга кўникишим осон кечмаган. Венг- хизмат қилиш каби инсоний хислатлар бизга
ота-онадан мерос. Ҳаётда, оилада ўрин топи-
риянинг Дьёр шаҳридаги ҳарбий қисм шаҳарчасида шимизда уларнинг ҳар бир ўгити катта ўрин
тутган. Мен шундай бағрикенг, маърифатли
ҳарбий оилалар билан яшай бошладик. Бир хонали инсонларнинг фарзанди эканимга, эл наза-
ридаги оилада вояга етганимга шукроналар
уй, учта оила учун битта газ ва ошхона. Қўшниларим келтираман.

бошқа миллатга мансуб бўлиб, бир-биримизнинг ти- Менинг яна бир бахтим – зиёли хона-
донга келин бўлганим, ҳарбий йигитга
лимизни тушунмаймиз. Аксига олиб, борганимизга кўп турмушга чиққанимдир. Қайнотам Тешабой
ака, қайнонам Зуҳрахон опа элда ўрни бор,
бўлмай, турмуш ўртоғим хизмат сафарига жўнаб кетди. олти фарзандни улғайтириб, юрт хизмати-
га камарбаста қилган меҳнаткаш ва доно
У чинчи қизи Дилоромхоннинг ҳаёти ҳам Бир ҳафта уйдан эшикка чиқмай ўтирганман, – кулади инсонлар бўлишган. Қайнотам узоқ йиллар
худди шундай. У ҳам ҳарбий оила бе- опа. – Хўжайиним келган заҳоти: «Мени Ўзбекистонга масъулиятли вазифаларда хизмат қилган.
каси. Умр йўлдоши Шуҳратжон билан олиб бориб қўйинг», деб йиғлаганман. Мени тинчланти- Қайнонам тўрт ўғилу икки қизни соғлом
улғайтириб, касб-корли бўлишлари учун
Тошкентда истиқомат қилади. Онани эса фар- риб, шаҳарга айлантиргани олиб чиқди ўшанда. тиним билмаган фидойи ва куюнчак воли-
занд соғинчи қийнайди. Аслида, шу икки қизи- Инсон истаса ва ҳаракат қилса, ҳамма қийинчиликни далардан эди. Мен ҳар икки ота-онадан ҳам
нинг тақдири ўзига тортди. Ҳарбий йигитларга фарзандлар тарбиясида, ҳаёт синовларини
турмушга чиқишди. Уларни ҳар соғинганида енгиб ўтади. Кўп ўтмай уларнинг хизмат сафарига ҳам, енгишда кўп нарса ўргандим...
ота-онаси эсига тушаверади. Қизлари-ку ўз ёлғиз қолишга ҳам кўникиб кетдим. Бир марта шаҳарга
юртида, она маконида, юраги эзилганида ёлғиз чиқиб, адашиб қолдим. Ҳамма кўчалар бир-бирига Дарҳақиқат, ота-она фарзанд учун ми-
бориб кўриши мумкин. У ҳарбий йигитга ўхшаш, у ёққа бораман, бу ёққа бораман, келган йўлимни соли кўзгу. Ҳар томонлама улардан ўрнак
узатилиб, олис-олис ёт ўлкаларга кетганида топа олмайман. Шунда велосипед миниб кетаётган ҳар- олади. Ҳадябой ака бош бўлган Муродовлар
дадаси билан онаси қанчалар бедор бўлди бий хизматчини кўриб қолдим. Қувонганимни кўрсангиз сулоласида бугун Ватан ҳимоячиси, юрт
экан. Қизларини меҳр кафтида улғайтирган эди. Орқасидан югурдим, бир амаллаб ҳарбий шаҳарчани тинчлигига камарбаста бўлган инсонлар
онажониси, жонида ардоқлаган, авайлаган топиб келдим. талайгина. Оиланинг уч нафар куёви ҳам
дадажониси... Қўшним Тамара менга тил ўрганишга ёрдам берди. шарафли соҳа вакиллари бўлишган.
Ҳарбий оила бекалари бир-биримизга таянч бўлиб яшадик.
Шу аснода Мунисхон опанинг хаёли ўзи- Озми-кўпми, бир-биримизнинг тилимизни ўргандик. Тўнғич Тилагимиз Мунисхон опа Муродова каби
нинг ёшлик даврларига, Инҳомиддин ака фарзандим Диёра ўша ерда туғилди. Унинг исмини турмуш гўзал ва садоқатли, сабр қасрининг
билан кечган ҳў-ў ўша бегона юртларга, ўртоғимнинг сафдошлари – ҳарбийлар қўйишган. Яъни фар- соҳибалари ҳамиша эл ардоғида
ҳарбий ҳаётга боғланди. занд кутаётганимизни билишгач, ҳарбий қисм Дьёр шаҳрида бўлсин.
жойлашгани учун ўғил туғилса – Диёрбек, қиз бўлса – Диёра
1969 йил, Фарғона вилоятининг Бувайда Çóëôèÿ ÞÍÓÑÎÂÀ,
қўйинглар, дейишган экан. «Vatanparvar»
туманига қарашли Бекмурод қишлоғи.
1973 йили эса Венгриядан Россия томон йўлга отландик.
– Онаси, қани, ёнимга ўтир-чи, сенда
Инҳомиддин ака Сибирнинг Тильмен вилояти Упорова туманига
маслаҳатли иш бор, – хотинига узоқдан
хизматга ўтказилди. У ерда боғчада тарбиячи бўлиб ишладим.
гап бошлади Ҳадябой ака. – Қизларга
Қаерда истиқомат қилмайлик, ўқишимни қолдирмадим, соҳам
яхши жойдан совчи чиқса, вақтида узат-
бўйича мактабларда фаолият юритдим…
ган маъқул.
Инҳомиддин ака мустақилликка қадар Фарғона вилоятининг
– Тинчликми, дадаси? Катта қизи-
Риштон, Бешариқ, Ўзбекистон туманларидаги мудофаа ишлари
мизни узатганимизга кўп бўлгани йўқ. бўлимларида хизмат қилди. Мунисхон опа ҳамма жойда, ҳар доим
Мунисхон эндигина институтга кирди.
умр йўлдошига елкадош бўлди. Турмуш ўртоғига тўрт қизу бир
Ким сўраяпти, очиқроқ гапиринг?
ўғил ҳадя этди. Хонадонлари намунали ҳарбий оила мақомига
– Ён қишлоқдаги ҳарбий йигитга
эришди.
сўрашяпти.
Шубҳасизки, ҳарбий оилаларда фарзанд тарбиясининг залвори

– Ҳарбий?! – эрига синчков назар онага тушади. Ватан ҳимоясидаги масъулиятли соҳа вакиллари-

ташлади Кўпайсин опа. – Ишқилиб, нинг бу борадаги имкониятини тушунса бўлади. Оқила умр йўлдош,

рози бўлиб қўймадингизми? Қизимиз- жонкуяр она, меҳрибон рафиқа бўлган Мунисхон опа майор Теша-

ни узоқларга олиб кетса, нима қила- боевлар хонадонида вояга етган ўғил-қизларни элга манзур, юрт

миз? Бир ёқда ўқиши... хизматидаги инсонлар бўлиб камолга етишида куну тун тинмади.

– Сенга айтсам, йигитларнинг Ўғиллари Улуғбек ота изидан кетди. Москва ҳарбий билим

марди ҳарбий бўлади. Бу соҳада юртида таҳсил олиб, олти йил давомида Тошкент олий умумқўшин

ишлаш осон эмас. Тошкентдаги қўмондонлик билим юртида фаолият юритди. Айни дамда Қуролли

ҳарбий билим юртини тугатибди. Кучлар тизимидаги масъулиятли вазифада.

18 2022-yil № 14 VATANPARVAR
8-aprel
SHOHSUPA
SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT # Dzyudo
(xabarlar)
Turkiyada Xalqaro dzyudo federatsiyasi (IJF) taqvim rejasidan joy olgan yirik
musobaqalardan biri - Antaliya “Katta dubulg‘a” turniri bo‘lib o‘tdi. Mazkur nufuzli SPORT GIMNASTIKASI
2022-yilgi Jahon kubogining
musobaqada terma jamoamizning 17 nafar a’zosi qatnashdi va yakunda 5 nafari
shohsupaga ko‘tarildi. Asosiy qahramonlar yana Mudofaa vazirligi Oliy sport natijalarini yakuniy – to‘rtinchi bosqich bahslari
Ozarbayjonda o‘tkazildi. Tayanib
rivojlantirish markazi (MVSM) vakillari, jumladan Diyora Keldiyorova bo‘ldi. sakrash bahslarida qatnashgan
O‘zbekiston sportining faxri Oksana
DIYORA Chusovitina 13,266 ball bilan
1-o‘rinni egalladi va Jahon kubogi
YANA ASOSIY QAHRAMON sohibasiga aylangan holda yana bir
karra dunyo ahlini hayratga soldi. Yaqinda
Mukofot jamg‘armasi 154 ming yevrodan iborat bahsda esa o‘tgan yilgi finalning teskari holati kuzatildi, 47 yoshga qadam qo‘yadigan “sport gimnastikasining
an’anaviy Antaliya “Katta dubulg‘a” turnirida bu yil ya'ni aksariyat mutaxassislar bu safar Diyoraning ustun tirik afsonasi” jami to‘rt bosqichdan iborat bo‘lgan
dunyoning 60 dan ortiq mamlakatidan borgan 550 kelishini oldindan e’tirof etib turgan bir vaziyatda uning ushbu musobaqaning uchta bosqichida qatnashib,
nafarga yaqin kuchli dzyudochi qatnashib, g‘oliblik uchun raqibasi g‘alabani ilib ketdi. Natijada Diyora Keldiyorova ularda 2 ta oltin va bitta kumush medalga sazovor
o‘zaro kurash olib borishdi. Nufuzli musobaqa jahon Antaliya “Katta dubulg‘a” turnirining kumush medali bo‘ldi. Jahon kubogining so‘nggi bosqichida
dzyudochilari uchun xalqaro reyting ballarini taqdim etishi va juda zarur sanalgan 1 000 emas, balki 700 reyting hamyurtimiz Dildora Aripova ham shohsupaga
bilan muhim ahamiyatga ega edi. Bizning terma jamoamiz ochkosiga egalik qildi. ko‘tarildi. U erkin mashq dasturi finalida 12.866
murabbiylari va sportchilari uchun esa joriy yil yurtimizda ball jamg‘ardi va bronza medal bilan taqdirlandi.
ilk bor o‘tkaziladigan jahon chempionatida Vatanimiz Xalqaro dzyudo federatsiyasi (IJF) taqvim rejasidan
sport sharafini himoya qiladigan tarkibni shakllantirib olish joy olgan ushbu nufuzli musobaqada yana bir QILICHBOZLIK
jihatlari bilan ham katta ahamiyat kasb etdi. Ha, endilikda sportchimiz MVSM vakilining natijasini takrorladi. Tarixda ilk bor o‘zbek
terma jamoamiz tarkibida barcha vazn toifasida asosiy o‘rin Eng og‘ir (+100 kg) vazn toifasi bo‘yicha tatamiga
uchun kuchli raqobat kechmoqda. Dzyudochilarimizning har chiqqan xorazmlik Alisher Yusupov dastlab shvetsiyalik o‘g‘loni qilichbozlik bo‘yicha
biri Xitoyda o‘tkaziladigan Osiyo o‘yinlari va mamlakatimiz Emil Mattssondan ustun keldi. So‘ng Niderlandiya, jahon chempioni bo‘ldi. Bu
mezbonlik qiladigan jahon chempionatida qatnashish, Ozarbayjon vakillarini, yarim finalda vengriyalik voqelik 3 aprel kuni Baada
buning uchun esa asosiy tarkibga kirish istagida. Shu raqibini ajoyib usullar bilan mag‘lubiyatga uchratdi. o‘tkazilgan yoshlar o‘rtasidagi
bois, bugungi kunda o‘z vaznida IJF reytingini boshqarib Finalda unga gruziyalik Guram Tushishvili raqiblik dunyo birinchiligida ro‘y berdi. O‘smirlar toifasida
kelayotgan Olimpiya o‘yinlari sovrindori, MVSM vakili Davlat qildi. Polvonimiz dastlab “vazari” ishlashga muvaffaq sablya qurolida bahs olib borgan hamyurtimiz
Bobonovdan tashqari bir qator yetakchi sportchilarimiz bo‘ldi. Ammo ushbu bahsda tajriba, baribir, o‘z so‘zini Zuhriddin Qodirov musobaqa doirasida Kanada,
hamda iste’dodli yoshlarimizga Antaliya “Katta dubulg‘a” aytdi – jahon chempioni Tushishvili “ippon” bahosi Misr, Vengriya, AQSh vakillarini, finalda esa
turnirida o‘z iqtidorlarini namoyish etish imkoni berildi. Mazkur bilan bellashuvni o‘z foydasiga hal qildi. Yusupov esa germaniyalik Kolin Xetkokni 15:13 hisobida dog‘da
turnir dzyudochilar uchun xalqaro musobaqalar havosini kumush medal va 700 reyting ochkosiga ega bo‘ldi. qoldirib, jahon chempionligiga erishdi. Bu mustaqil
yo‘qotmaslik yo‘lida ham juda zarur edi. Chunki dzyudochilar O‘zbekiston sport tarixiga qilichbozlik bo‘yicha
faoliyatida endi biroz tanaffus bo‘ladi, ya’ni IJF taqvim rejasiga Antaliyada -60 kg vazn toifasida bahs olib borgan jahon chempionatlaridagi birinchi oltin medal
binoan navbatdagi yirik turnir 4-6 iyun kunlari Germaniyada MVSM vakili Dilshodbek Baratov ham o‘z faoliyatidagi sifatida kirdi. Baada yana bir vakilimiz sovrindor
(Dyusseldorf “Katta dubulg‘a”si), keyingisi 24-26 iyun kunlari muhim g‘alabaga erishdi. Bahslarni turkiyalik Mixrach bo‘ldi – qizlar o‘rtasida sablya dasturida bahs olib
Mo‘g‘ulistonda (Ulan-Bator “Katta dubulg‘a”si) o‘tkaziladi. Akkushga qarshi boshlab, chorak finalgacha bo‘lgan borgan Zaynab Dayibekova bronza medalni qo‘lga
Shu bois nafaqat biz, balki boshqa ko‘plab davlatlar ham o‘z yo‘lni muvaffaqiyatli bosib o‘tgan Dilshodbek yarim kiritdi.
yetakchilari bilan Turkiyaga yetib borishdi. Xususan, ushbu final ostonasida ispaniyalik Fransiska Garrigosga
musobaqada Turkiya terma jamoasi eng katta tarkib – 41 imkoniyatni boy berib qo‘ydi. U o‘tish bosqichida PROFESSIONAL BOKS
nafar dzyudochi bilan qatnashgan bo‘lsa, Fransiya, Italiya, gretsiyalik raqibini mag‘lub etib, shohsupaga ko‘tarilish Professional boks tayanch
Germaniya, Mo‘g‘uliston, Qozog‘iston, Angliya, Braziliya va imkoniyatini saqlab qoldi. Bronza medal uchun
Ozarbayjon terma jamoalari 20 nafar atrofidagi sportchisi gruziyalik Jaba Papinashviliga qarshi tatamiga chiqqan tashkilotlaridan biri bo‘lgan Butunjahon
bilan ishtirok etdi. Dilshodbek chiroyli kurashi va irodasi bilan nomdor boks assotsiatsiyasi (WBA) mart oyi
raqibini mag‘lub etdi. Avval harbiylar o‘rtasida jahon yakuniga ko‘ra yangilangan reytingini
Avvalo, shuni ta’kidlash joiz, an’anaviy Antaliya turnirining chempionligiga erishgan Baratov bu gal faoliyatida ilk e’lon qildi. Unga ko‘ra, MVSMning
o‘tgan yilgi bahslarida MVSM vakili Diyora Keldiyorova bor IJF tasnifidagi musobaqa shohsupasiga ko‘tarildi va sobiq a’zosi, yarim yengil vazn (57,1
(-52) barcha raqiblarini mag‘lub etib, oltin medalni qo‘lga o‘z hisobiga 500 reyting ochkosini yozib qo‘ydi. kg) toifasidagi Otabek Xolmatov
kiritgan va “Katta dubulg‘a” turnirlarida g‘oliblikka erishgan eliminator jangida g‘olib bo‘lgani
birinchi ayol dzyudochi sifatida yurtimiz sporti tarixidan joy Terma jamoamiz asosiy tarkibidan muqim joy tufayli o‘tgan oydagi 12-o‘rnidan
olgandi. Dzyudochimiz bu yil ham Antaliyaga bordi va yana olib ulgurgan MVSMning yana bir vakili Sardor keskin yuqorilab, 2-o‘rinda joylashgan.
dzyudochilarimiz orasida asosiy qahramonlardan biri bo‘ldi. Nurillayev (-66 kg) ham ushbu “Katta dubulg‘a” O‘zbek bokschilaridan birinchi yarim
Diyora o‘tgan yili final bahsida tajriba bobida ancha ustun turnirida bronza medalga sazovor bo‘ldi. Hal qiluvchi yengil (55,3 kg) vazn toifasidagi jahon chempioni
hisoblangan raqib – ispaniyalik Estrella Lopesga qarama- bahsda mo‘g‘ulistonlik Basxu Yondonperenliga qarshi Murodjon Ahmadaliyev va super yarim o‘rta
qarshi kelgan, mutaxassislar Estrellaning g‘alabasini kutib tatamiga chiqqan Sardor og‘ritish usulini qo‘llash bilan (69,8 kg) vazn toifasidagi Isroil Madrimov hamon
turgan bir paytda tatamida butunlay qarshi voqelik yuz raqibini muddatidan avval mag‘lubiyatga uchratdi va reytingda peshqadam. Super yengil (63,5 kg) vazn
bergan, ya’ni hamyurtimiz birinchi urinishidayoq raqibasini delegatsiyamiz hisobiga ikkinchi bronza medalni taqdim toifasidagi Botir Ahmedov 5-o‘rinda, Shahram
“ippon” bahosi bilan sof mag‘lubiyatga uchratgan holda etdi. G‘iyosov 7-o‘rinda qayd etilgan. Birinchi o‘ta yengil
turnirning oltin medalini qo‘lga kiritgandi. Diyora bu yil ham (48,9 kg) vazn toifasidagi bokschimiz Hasanboy
yuksak mahorat namoyish etdi. Dastlab Xitoy Taipeyi vakili Terma jamoamiz hisobidagi uchinchi bronza Do‘smatov esa avvalgi oydagi mavqeyida saqlanib
Xsuan Lin Xsuni, so‘ng yarim finalgacha bo‘lgan raqiblarini medal -81 kg vazn toifasidagi polvonimiz Sharofiddin qolgan – 3-o‘rin.
katta ustunlik bilan mag‘lub etgan sportchimiz final Boltaboyevga tegishli bo‘ldi. Yarim finalgacha bo‘lgan
yo‘llanmasi uchun bahsda biroz ko‘proq kuch sarflashiga yo‘lni muvaffaqiyatli bosib o‘tgan Sharofiddin final VELOSPORT
to‘g‘ri keldi. Zero, bu bosqichda unga “Rio – 2016” yozgi ostonasida mezbonlar yetakchisi Vedat Albayrakka Tojikistonda o‘tkazilgan
Olimpiya o‘yinlari finalchisi, “Tokio – 2020” sovrindori imkoniyatni boy berdi. Germaniyalik Dominik Rosselga velosportning shosse yo‘nalishi
italiyalik Odetta Jufrida raqiblik qildi. Bellashuv o‘rtalarida qarshi bronza medal uchun kechgan bahsda u ishonchli bo‘yicha Osiyo chempionatida
“vazari” bahosini ishlagan dzyudochimiz bahsning qolgan harakatlari bilan ajralib turdi. Bellashuv o‘rtalarida amalga 20 dan ortiq terma jamoa ishtirok
qismida ham ustunlikni saqlay oldi va ketma-ket ikkinchi bor oshirgan usuli esa hakamlar tomonidan “ippon” bilan etdi. Erkaklar, ayollar va yoshlar
Antaliya “Katta dubulg‘a” turnirining final yo‘llanmasiga ega baholandi va qoraqalpoq o‘g‘loni g‘alabani tantana qildi. o‘rtasida jamoaviy, guruh,
bo‘ldi. Vengriyalik Reka Puppga qarshi kechgan hal qiluvchi individual yo‘nalishlar hamda turli yosh toifalari
Shu tariqa, an’anaviy Antaliya “Katta dubulg‘a” bo‘yicha tashkil etilgan poygalarda yurtimizning
turnirining o‘tgan yilgisida faqat Diyora shohsupaga 29 nafar velosportchisi qatnashdi va Vatanimiz
ko‘tarilgan bo‘lsa, bu safargisidan dzyudochilarimiz 2 ta sport sharafini munosib himoya qildi. O‘zbekiston
kumush va 3 ta bronza, jami 5 ta medal bilan qaytishdi. milliy terma jamoasi a’zolari 5 ta oltin, bitta kumush,
2 ta bronza medalni qo‘lga kiritib, umumjamoa
hisobida 2-o‘rinni egalladi. Qayd etish joiz,
velosportchilarimiz Osiyo chempionatlari tarixida
bu qadar muvaffaqiyatli ishtirok etmagandi.
Endi velosportchilarimiz iyun oyida
Hindistonda o‘tadigan trek bo‘yicha
Osiyo chempionatiga hozirlik ko‘radi.

Rasul JUMAYEV,
«Vatanparvar»

VATANPARVAR № 14 2022-yil 19
8-aprel
YAXSHIDAN# Yashil makon
Mamlakatimizda Prezidentimiz tashabbusi bilan “Yashil makon” loyihasi barcha
hududlarda jadallik bilan amalga oshirilmoqda. Hududlarni ko‘kalamzorlashtirish, mevali

va manazarali daraxt ko‘chatlarini ekish, ona Vatanimizda bog‘-u rog‘larni, yashil
hududlarni ko‘paytirish ishlari davlat siyosati darajasiga ko‘tarildi.

Donishmand xalqimiz bejizga yaxshidan bog‘ qoladi, demagan. Hamma makon va BOG‘ QOLADI
zamonlarda ham yaxshi insonlardan faqat va faqat ezgu amallar-u yashnab turgan bog‘lar
qolgan.

Toshkent viloyatida joylashgan Qizil tog‘ (Krasnogorsk) hududidagi betakror tabiat
avvaldan xorijiy va mahalliy sayyohlarni o‘ziga jalb qilib kelgan. Endi bu yerga keluvchi

mehmonlar soni keskin oshishi turgan gap. Boisi, Mudofaa vazirligi hududdagi
500 gektar maydonga hashar yo‘li bilan turli mevali va manzarali daraxt ko‘chatlari
o‘tkazib, bu yerda ulkan bog‘ barpo etishni niyat qilgan. Hozirda ushbu jarayon qizg‘in
davom etmoqda. Ko‘chatlar ekib bo‘lingach, ular tomchilatib sug‘orish texnologiyasi
asosida sug‘oriladi.

Mudofaa vazirligi markaziy apparati xodimlari ham ushbu xayrli ishdan chetda
qolish niyatida emas. Ular ham keng maydonda yaxshi niyatlar bilan ko‘chat
o‘tkazyapti.

Bobodehqonlar bilan suhbatlashib qolsangiz, ular bahorgi bir kunni hosil yig‘ib
olinadigan davrning o‘n kuniga teng kelishini aytadi. Chunki hozir urug‘ va ko‘chatlar
qancha tez yerga qadalsa, uning hosili va yetilishi shunchalik tezlashadi. Buni teran
anglagan harbiylar har bir lahzani g‘animat bilib, javlon uryapti.

Mudofaa vazirligi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar departamenti

# Ochiq eshiklar kuni # Yarmarka

O‘QUVCHILAR – AKADEMIYA Mirzo Ulug‘bek nomidagi O‘zbekiston Milliy universiteti
MEHMONI hududida “O‘qishga va ishga marhamat” shiori ostida mehnat
yarmarkasi tashkil etildi. Unda Mudofaa vazirligi tasarrufidagi
Ba’zan kutilmaganda ajoyib voqealarga ketma-ket guvoh
bo‘lasiz. Qurolli Kuchlar akademiyasida yoshlar uchun oliy harbiy ta’lim muassasalari, tashkilot va mudofaa ishlari
bo‘limlari, shuningdek, respublikamizda faoliyat yuritayotgan
ochiq eshiklar kuni bo‘lib o‘tdi. Aynan shu kuni muddatli
harbiy xizmatni belgilangan muddatini o‘tab bo‘lgan harbiy oliy ta’lim muassasalari, korxonalar hamda yirik tadbirkorlik
subyektlari ishtirok etdi.
xizmatchilarni tantanali kuzatish marosimi ham o‘tkazildi.
Bu yerda turli tadbirlarning o‘tkazilishi yangilik emas, asli. O‘QISH
Xalqaro miqyosda, madaniy, ilmiy-ma’rifiy tadbirlar odatiy
ISHGA TAKLIF
hayot tarziga aylandi, desak mubolag‘a bo‘lmaydi. Bular
orasida vaqti-vaqti bilan o‘tkazib turiladigan ochiq eshiklar

kuni alohida ahamiyat kasb etadi.

Bahrom ABDURAHIMOV

Chunki unda hamma narsaga qiziqadigan maktab o‘quvchilari ishtirok Yarmarkada 10 mingdan ortiq bo‘sh ish o‘rinlari bilan ishtirok etgan
etadi. Ochiq eshiklar kuni rejalanmagan tarzda yoshlarni milliy armiyamiz tashkilot va idoralar tomonidan talabalarga tavsiya va ma’lumotlar berilib, soha
hayotidan yana bir unutilmas marosim bilan tanishtirdi. yo‘nalishlari bo‘yicha suhbatlar o‘tkazildi.

Qurolli Kuchlar akademiyasi poytaxtning yigirmaga yaqin maktablari bilan Mazkur yarmarkada oliy ta’lim muassasalarida tahsil olayotgan 3 000
hamkorlik qiladi. Bo‘lib o‘tgan ochiq eshiklar kuni ham ana shu hamkorlik hosilasi. dan ortiq talaba ishga joylashish bo‘yicha ro‘yxatdan o‘tgan bo‘lsa, texnika
Mayor Boburmirzo Soliyev akademiyaning bugungi hayoti haqida yoshlarga muhandisligi yo‘nalishi bo‘yicha 3-bosqichni tamomlagan 250 ga yaqin talaba
qisqacha so‘zlab berdi. Bundan tashqari Qurolli Kuchlar akademiyasi tarixiga Mudofaa vazirligi Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari va aloqa harbiy
bag‘ishlangan ma’rifiy film namoyish etildi. Shuningdek, yoshlar tinglovchilarning institutiga o‘qishga kirish bo‘yicha arizalar to‘ldirdi.
yashash va o‘qish tarzi bilan tanishdilar. Faxriy qorovul guruhining ko‘rgazmali
chiqishi, ayniqsa, qizg‘in kutib olindi. Shuningdek, ishtirokchilar uchun Maxsus avariya tiklash boshqarmasining
“Impuls” harbiy ansambl jamoasi xonandalari ijrosida Vatanni madh etuvchi kuy
Podpolkovnik Rahmatilla UMAROV va qo‘shiqlar, harbiy xizmatchilarning qo‘l jangi, faxriy qorovulning ko‘rgazmali
chiqishlari hamda harbiy texnikalar ko‘rgazmasi namoyish etildi.

Sh. SHARIPOV

20 2022-yil № 14 VATANPARVAR
8-aprel
РАЗВЕДЫВАТЕЛЬНО-УДАРНЫЙ
# Harbiy texnika

ҚЎШМА КОНСОРЦИУМ

МА²СУЛОТИ АППАРАТ

FNSS Туркия–Америка консорциуми мутахассислари томонидан яра- Южнокорейский разведывательно-ударный беспилотный летательный
тилган ва «Парс» деб номланган сузувчи зирҳли жанговар машина (ғил- аппарат KUS-FS разработан при головной роли компании «Кориан эр аэро-
дираклар формуласи 4 х 4) тўртта вариантда, яъни бронетранспортёр спейс дивижн» с участием Агентства оборонных исследований министер-
(БТР), қўмондонлик-штаб машинаси, жанговар разведка машинаси ва ства обороны Республики Корея. Первый полёт опытного образца данного
танкка қарши ўзиюрар ракета комплекси сифатида ишлаб чиқарилади. аппарата состоялся в 2012 году. БПЛА имеет максимальную взлетную
Машинага қуввати 300 от кучига тенг бўлган дизель двигатели ўрнатилган массу 4 500 кг, длину 13 м, размах крыла 25 м и оснащен убирающимся
бўлиб, шоссе бўйлаб максимал ҳаракатланиш тезлиги соатига 110 км, шасси. Силовая установка состоит из турбовинтового двигателя «Пратт энд
сузиш вақтида эса соатига 8 км.ни ташкил этади. Ёқилғи бўйича юриш Уитни Кэнада» РТ6 мощностью 1 200 лошадиных сил с толкающим вин-
захираси 700 км атрофида. БТР вариантида «Парс»га 12,7 ёки 7,62 мм.ли том. Аппарат оснащается оборудованием для ведения видовой разведки,
пулемётга эга бўлган масофадан бошқарилувчи қурол модули ўрнатилган. наблюдения и целеуказания, включая радиолокационную станцию (РЛС)
Шунингдек, 40 мм.ли автоматик гранатомёт жойлаштириш учун техник с синтезированием апертуры антенны и круглосуточную электронно-опти-
имконият ҳам мавжуд. Машина корпуси пўлат зирҳдан тайёрланган ва ческую станцию, а также аппаратуру радио- и радиотехнической разведки.
тўлиқ пайвандланган бўлиб, бу экипаж аъзоларини, асосий узел ва агре- Также возможно оснащение данного БПЛА аппаратурой радиоэлектронной
гатларни турли типдаги снаряд парчалари ва ўқлардан ишончли ҳимоя- борьбы и другими типами РЛС. Управляемое вооружение (масса боевой
лашни таъминлайди. Гидропневматик осма (подвеска) мустақил, иккита нагрузки до 500 кг) размещается на четырех узлах внешней подвески.
кўндаланг ричагга эга бўлиб, бу нотекис жойларда ҳаракатланишда юриш Крейсерская скорость полета около 250 км/ч, практический потолок
равонлигини таъминлайди. Ғилдираклар пухта ва чидамли қўшимчалар 15 500 м, продолжительность полета до 32 часов. Для связи с наземной
билан жиҳозланган ва шиналарга дам (ҳаво) бериш тизимига уланган. станцией управления используется аппаратура спутниковой связи. Одна
«Парс»нинг жанговар оғирлиги деярли 13 тонна, узунлиги 5 метр, эни наземная станция может управлять тремя-пятью KUS-FS.
2,5 метр, баландлиги 1,9 метр. Экипаж 5 кишидан иборат. Корпус томига
периметр бўйича ўрнатилган видеокамералар айланма кузатув олиб бориш ЗИРҲЛАНГАН МОБИЛЬ
имконини беради, бу эса командир ва ҳайдовчининг куннинг исталган
вақтида атрофдаги вазиятдан хабардорлигини таъминлайди.

ПЕРЕНОСНОЙ РАКЕТНЫЙ

КОМПЛЕКС ПЛАТФОРМА

Бразильский переносной противотанковый ракетный комплекс (ПТРК) «Катмерчилер» деб номланган масофадан бошқарилувчи машина (МБМ)
MMS 1.2 создан специалистами компании «Мектрон» при поддержке Туркиянинг «Катмерчи» хусусий компанияси ва «Аселсан» давлат мудо-
Центра технологий сухопутных войск Бразилии. Он предназначен для фаа фирмаси мутахассислари томонидан ҳамкорликда ишлаб чиқилган.
борьбы с основными боевыми танками и другой бронированной техникой Мазкур янги жанговар машина электр ёки гибрид кучланиш қурилмасига
на дальности до 3 000 метров. В его состав входят установленное на тре- эга бўлган зирҳли мобиль платформани ифодалайди ва унга турли қу-
ноге пусковое устройство (ПУ) с прицелом и ракета с лазерной системой рол тизимлари, шу жумладан, катта калибрли пулемётлар ҳамда танкка
наведения. ПУ может также размещаться на тактических многоцелевых қарши ракета комплекси ўрнатилиши мумкин. «Катмерчилер» разведка
автомобилях. Компоновка ракеты с кумулятивной боевой частью выпол- ва кузатув воситаси сифатида ҳам, ярадорлар ва турли юкларни ташиш
нена по аэродинамической схеме «утка», она имеет крестообразные рули учун транспортёр сифатида ҳам хизмат қилиши мумкин. Жанговар воси-
управления в средней части корпуса и стабилизатор в хвостовой части. та вариантида мазкур МБМ «Шарп дьюал ремоут» типидаги нишонларни
Управление ПТУР в полете обеспечивается системой сервоприводов, с топиш ва аниқлаштириш тизими билан жиҳозланган. Бу тизим оператор
помощью которых корректируется траектория полета по командам, пе- томонидан пульт ёрдамида масофадан бошқарилиши, шунингдек, олдин-
редаваемым на приёмник лазерного излучения. Ночью в условиях пло- дан белгиланган дастур бўйича мустақил равишда ҳаракатланиши мумкин.
хой видимости для стрельбы из ПТРК может быть использован прицел с Машина паст иссиқлик сигнатурасига эга, шу сабабли уни тепловизорлар
тепловизионным каналом, но при этом эффективная дальность стрельбы ёрдамида аниқлаш жуда қийин. «Катмерчилер»дан кундузги ва тунги
уменьшается до 2 000 метров. Длина ракеты 1,5 м, диаметр 130 мм, боевая вақтларда, мураккаб об-ҳаво ва турли иқлим шароитларида фойдаланиш
масса комплекса 23 кг. Бронепробиваемость около 530 мм стальной брони. мумкин. Унга ўрнатилган мустақил осма (подвеска) йўлсиз шароитларда
По заявлению разработчиков, ПТУР способна развивать максимальную машинанинг равон ҳаракатланишини таъминлайди, гусеницали юриш
скорость М=0,8 и поражать боевую бронированную технику противника қисми эса 600 гача бўлган қияликларни енгиб ўтиш имконини беради.
на дальности до 3 200 метров.

П. САЙДИВАЛИЕВ тайёрлади.

VATANPARVAR № 14 2022-yil 21
8-aprel
# Askar uyga qaytdi

Нукус шаҳри- УЛҒАЙИШ ПИЛЛАПОЯСИ
дан пойтахтга
қараб йўлга лари катта эҳтиром ва тантаналар кўргандек йиғилишиб, кутиб – Қара, энг бўйи узуни сен
чиққан поезд юрт билан кутиб олинди. Давлат ва туришган экан. Қучоқ очиб кўри- экансан!
ўғлонлари билан бир- жамоат ташкилотлари вакиллари, шишлар, совға-салом улашиш-
галикда уларнинг ота-оналар уларга самимий мин- лар, бирозгина кўз ёшлар ҳам – Жиянинг ҳам армияга бориш-
бир йиллик ўтмиши- натдорчиликларини изҳор қилиб, кузатилди. Албатта, бу қувонч га ҳаракат қиляпти.
ни ортмоқлаб, елдек галдаги орзу-ниятларининг ҳам кўз ёшлари эди. Абдулазизнинг
учиб келарди. Йигит- тўлақонли амалга ошишига тилак бувиси Муҳаббат ая Ҳакимова – Қўшнимизнинг ўғли яқинда
ларнинг яқинлари билдирдилар. Шундан сўнг туман йиғилганларни узундан-узун дуо кетар экан.
уларга қараб, озгина мудофаа ишлари бўлимлари хо- қилди.
бўйи чўзилгани, оз- димлари ҳамроҳлигида барча юрт – Ҳарбий либоснинг ярашиб
гани ёки семиргани, посбонлари уй-уйларига кузатиб Таассуротлар билан ўртоқла- турганини қаранг!
оқаргани-қорайгани- қўйилди. шиш, дастурхон атрофида давом
ни сезишади. Аммо этди. Ўтган бир йил давомидаги Қувончга бурканган хонадон
уларнинг бир йил Улардан бири Абдулазиз Соби- ўзгаришлар, уйланган қариндош- аҳлини тасвирларга муҳрладик.
давомида орттир- ров билан биргаликда Тошкент лар, турмушга чиққан қизлар, Кайвонилар ёшларни алқади.
ган тажрибалари, вилоятининг Зангиота туманига янги туғилган чақалоқлар ҳақида Бирпасда келин тушириш, тала-
тафаккур тарзидаги Абдуғани Абдураҳмоновлар хо- маълумот берилди. Аскарликдаги баликка йўллаш тадоригига тушиб
ўзгаришлар дарҳол надонига бордик. Бутун маҳал- суратларнинг ўртага чиқиши суҳ- қолишди. Биз уларга яхши кунлар
кўзга ташланмайди. ла-кўй катта бир тўйга тараддуд батни қизитди. ҳамиша ҳамроҳ бўлишини тилаб,
Ватан ҳимоячилари хайрлашдик.
бир йилда, балки, бир
неча ўн йилга улғай- Азиз НОРҚУЛОВ
дилар. Муддатли ҳар-
бий хизмат улар учун
улғайиш пиллапояси
вазифасини ўтади.

Тошкент марказий темир йўл
вокзалида хизмат бурчини муваф-
фақиятли ўтаб, эл олдига ёруғ юз
билан қайтган миллат нуридийда-

# Ertamiz egalari

KATTALARNI HAYRATLANTIRGAN BOLAJONLAR

Toshkent shahri Sergeli tumanidagi 42-sonli mehmonlarning hayajonli olqishlariga
maktabgacha ta’lim tashkilotida “Yoshlarni Vatanga sabab bo‘ldi.
sadoqat ruhida tarbiyalash burchimizdir!” mavzusida
tadbir bo‘lib o‘tdi. Unda tumandagi yettita maktabgacha Shuningdek, “O‘z yurtimga
ta’lim tashkilotidan tashrif buyurgan bolajonlar ishtirokida fido bo‘laman”, “Til bilgan elda
ko‘rgazmali chiqishlar namoyish etildi. aziz”, “Sog‘ tanda sog‘lom aql”,
“Zumradoylar davrasida” kabi bir
Bugungi kunda kattalar tomonidan hovlisiga ko‘chatlar o‘tqazish bilan o‘z qancha to‘garak a’zolari bo‘lgan
yo‘l qoidalarining buzilish holatlari hissasini qo‘shdi. Daraxtlarning tabiatga bolajonlarning chiqishlari ham tadbir
ko‘p uchrayotganligini inobatga olgan foydali ekanligi, ularni qancha ko‘paytirsa ishtirokchilarining olqishlari va
mutasaddilar ko‘nikmani bog‘cha yoshidan ekologiya toza bo‘lishini o‘z tillarida hayratiga sabab bo‘ldi.
shakllantirish kerakligiga urg‘u berishdi. bolalarcha toza tuyg‘ular orqali kattalarga
Bolajonlar ishtirokidagi “Yo‘l qoidasi – umr tushintirishdi. – Yosh avlodni Vatanga
foydasi” mavzusidagi ko‘rgazmali chiqish sadoqat, milliy qadriyatlarga hurmat,
ham xuddi ana shunday xatoliklarning Harbiy xizmatchining libosi va uning islohotlarga daxldorlik ruhida
oldini olishga qaratildi. Muassasaga faoliyatiga havas qilmaydigan bola tarbiyalashda nuroniylar tajribasidan
tashrif buyurgan mehmonlarning birlamchi bo‘lmasa kerak. “Botirjonlar” to‘garagi samarali foydalanish kerak, – deydi
yo‘l belgilari bo‘yicha bergan savollariga shunday havasmand bolajonlarni o‘zida Mudofaa vazirligi faxriylar ishlari
ishtirokchi bolajonlar tomonidan juda jamlagan guruh ekanligi ularning saf bo‘yicha markaziy kengashi raisi
sodda va samimiy javoblar berildi. yurishlari va harbiylarga xos ko‘rgazmali Abubakr Navro‘zov. – Hozirgi axborot-
chiqishlarida o‘z aksini topdi. Vatan kommunikatsiya texnologiyalari
“Yashil makon” umummilliy loyihasiga madhini tarannum etuvchi qo‘shiqni shiddat bilan rivojlanib borayotgan
bolajonlar ham Mudofaa vazirligi faxriylar jonli ijroda kuylash orqali mashg‘ulotlar bir paytda yoshlarga ona Vatanni ko‘z
kengashi a’zolari bilan birgalikda tashkilot o‘tkazgan harbiy libosdagi bolajonlar qorachig‘idek asrash, yurt shuhratini
dunyoga tarannum etish bilan
bog‘liq eng muhim tushunchalarni
va xislatlarni maktabgacha ta’lim
davridan boshlab singdirib borish
maqsadga muvofiq. Shundagina biz,
albatta, Uchinchi Renessans egalarini
to‘g‘ri tarbiyalagan bo‘lamiz.

Tadbirda Mudofaa vazirligi
faxriylari, Sergeli tumani hokimiyat
vakillari, tuman maktabgacha
ta’lim tashkilotlari rahbarlari
ishtirok etdi. To‘garak a’zolarining
tadbirdagi ko‘rgazmali chiqishlari
respublikamizning boshqa
hududlarida ham joriy etilishi yuqori
natija berishi mehmonlar tomonidan
e’tirof etildi.

Sherzod SHARIPOV,
«Vatanparvar»

22 2022-yil № 14 VATANPARVAR
8-aprel

# Mudofaaga ko‘maklashuvchi “Vatanparvar” tashkilotlarida

Yosh avlodni har
tomonlama barkamol

KLUB A’ZOLARININGqilib voyaga yetkazish,

o‘g‘il-qizlarimiz qalbida
yaratuvchanlik hamda
bunyodkorlik, shu bilan

MUNOSIB HISSASIbir qatorda,

el-yurt obodligiga
intilish hissini

shakllantirish har
jihatdan ustuvor

ahamiyat kasb etadigan
masalalardan.

O‘zbekiston Respublikasi mudofaasiga ko‘maklashuvchi barcha savollariga batafsil javob oldi. Yosh sportchilarning
“Vatanparvar” tashkilotining Xorazm viloyati kengashi chiqishlari barchada katta taassurot qoldirdi.
tasarrufidagi Urganch tumani o‘quv sport-texnika klubi jamoasi
ham bugungi kunda ayni maqsadga xizmat qiluvchi chora- Kezi kelganda, ta’kidlab o‘tish joizki, shu kunlarda
tadbirlarning izchil ijrosini ta’minlashga hissa qo‘shmoqda. tashkilotda haydovchilar tayyorlash borasida ham ko‘pgina
Bundan ko‘zlangan asosiy maqsad esa, albatta, yoshlarni ishlar qilinmoqda. Ayni paytda bu yerda “B”, “BC”, “C”, “D”
barkamol shaxslar sifatida tarbiyalash ishlarini bugungi hamda “E” toifali haydovchilar tayyorlanmoqda. Bugungi
kun talabi asosida tashkil etishdir. Shu tufayli bunday ishlar shiddatli davr haydovchilarni tayyorlovchi maktablar
ko‘lamini oshirish maqsadida harbiy-vatanparvarlik targ‘iboti faoliyatini ham zamon talablariga javob berishga undaydi.
faol tarzda olib borilmoqda. Mazkur O‘STKda bo‘lajak haydovchilar malakasini oshirish
maqsadida barcha zarur shart-sharoitlarning mavjudligi
– Bu borada yoshlarni sportning texnik va amaliy turlariga ham xodimlarning samarali mehnat qilishlari uchun keng
jalb etgan holda ko‘rgazmali tadbirlar va sport musobaqalarini imkoniyatlarni yaratdi.
tashkil qilish muhim, – deydi O‘STK boshlig‘i Davronbek
Qodirov. – Shu bois ham klub jamoasi tumandagi hamkor Bundan tashqari, klubda sportning texnik va amaliy
tashkilotlar bilan birgalikda turli ma’naviy-ma’rifiy hamda turlarini rivojlantirishga ham katta e’tibor qaratilmoqda.
sport tadbirlarini o‘tkazmoqda. Masalan, “Yoshlar daftari”ga Ayni paytda O‘STK qoshida faoliyat ko‘rsatayotgan “Havo
kiritilgan nomzodlar bilan tanishuv jarayoni ham shunday miltig‘idan o‘q otish”, “Yozgi biatlon” hamda “Aviamodel”
tadbirlardan biridir. Unda tuman hokimligi, mudofaa ishlari, kabi seksiyalarda 36 nafar yosh sportchi muntazam
xalq ta’limi bo‘limlari, Yoshlar ishlari agentligi, harbiy shug‘ullanmoqda. O‘z navbatida, klub a’zolari – sportchilar
xizmatchilar hamda yoshlar ishtirok etdilar. Ishtirokchilarga tashkilot nufuzining yuksalishida o‘zlarining munosib
“Vatanparvar” tashkilotining faoliyati, yo‘nalishlari haqida hissalarini qo‘shmoqda.
ma’lumot berildi. Tadbirda yoshlar o‘zlarini qiziqtirgan

Qoraqalpog‘iston
Respublikasining olis va
chekka tumanlarida ham

QO‘NG‘IROTLIKyoshlarni vatanparvarlik
ruhida tarbiyalash,
ularning sog‘lom va
MOTOKROSSCHILARbarkamol avlod bo‘lib
voyaga yetishlari uchun
ko‘plab tadbirlar amalga
oshirilib, sportning texnik

KO‘ZLAGANva amaliy turlarini keng
ommalashtirishga va
rivojlantirishga alohida

MARRAe’tibor qaratilmoqda.

Bu borada O‘zbekiston Respublikasi Begaris va Rasul Aytbayev 720 sm3 hajmli bermoqda. Bundan tashqari, O‘STKda
mudofaasiga ko‘maklashuvchi “Vatanparvar” mototsiklda faxrli 2-o‘rinni egallashdi, – ommaviy kasb xodimlarini tayyorlash
tashkilotining Qoraqalpog‘iston Respublikasi deydi O‘STK boshlig‘i Azat Utegenov. borasida ham salmoqli natijalarga
kengashi tasarrufidagi Qo‘ng‘irot tumani – Qoraqalpog‘iston Respublikasi sharafini erishilmoqda. Belgilangan reja asosida “”,
o‘quv sport-texnika klubi jamoasi tomonidan munosib himoya qilgan motosportchilar “ÂÑ”, “Ñ”, “D” âà “Å” toifali haydovchilar
salmoqli ishlar amalga oshirilmoqda. Ayni tadbir tashkilotchilarining faxriy yorliq tayyorlanmoqda. Nomzodlarning kasb sir-
paytda O‘STKda faoliyat ko‘rsatayotgan va esdalik sovg‘alari bilan taqdirlandi. asrorlarini puxta egallab olishlari uchun
sportning texnik va amaliy turlari – “Havo Shu kunlarda yuksak marrani ko‘zlagan klubda barcha kerakli shart-sharoitlar
miltig‘idan o‘q otish”, “Yozgi biatlon”, motokrosschilarimiz uchun yanada qulay yaratilgan.
“Aviamodel”, “Kemamodel”, “Motokross” shart-sharoitlar yaratish maqsadida barcha
hamda “Raketamodel” kabi seksiya va imkoniyatlar ishga solinmoqda.
to‘garaklarga yuz nafarga yaqin yosh jalb
qilingan. O‘z navbatida bu sportchi yoshlar Shuningdek, yoshlar ma’naviyatini
nufuzli musobaqalarda ishtirok etib, yuqori yuksaltirish hamda ularni harbiy-
natijalarni qo‘lga kiritmoqda. vatanparvarlik ruhida tarbiyalash borasida
ham bir qancha ishlar amalga oshirilmoqda.
– Masalan, yaqinda Navro‘z umumxalq Bu borada tuman mudofaa ishlari, xalq
bayrami munosabati bilan Navoiy shahrida ta’limi, Yoshlar ishlari agentligi, Respublika
motokross bo‘yicha O‘zbekiston birinchiligi Ma’naviyat va ma’rifat markazining tuman
2-bosqich musobaqasida ishtirok etgan bo‘limlari bilan hamkorlik ijobiy samara

Akbar ALLAMURODOV

VATANPARVAR № 14 2022-yil 23
8-aprel
# Davra suhbati
# Ogohlik

MUTAASSIBLIK – JAMIYAT ATROF-MUHITNI
UCHUN ENG XATARLI ILLAT YONG‘INDAN
ASRAYLIK!
Yurtimizda ma’naviy qadriyatlarimizning jamiyat hayotidagi o‘rni va
ahamiyatini yanada oshirish, buyuk ajdodlarimizning boy ilmiy merosini Moddiy boyliklarimiz va atrof-
muhitni sodir bo‘lishi mumkin bo‘lgan
o‘rganishga alohida e’tibor qaratilmoqda.
yong‘inlardan asrashda O‘zbekiston
Tadbir davomida Bosh Qomusimizda “Hamma uchun Respublikasi Qurolli Kuchlarining
vijdon erkinligi kafolatlanadi. Har bir inson xohlagan diniga Ichki xizmat nizomining 17-ilovasi
e’tiqod qilish huquqiga ega. Diniy qarashlarni majburan hamda mudofaa vazirining tegishli
singdirishga yo‘l qo‘yilmaydi”, deb ta’kidlab o‘tilgani, islom
dinining asl maqsad va mohiyati, islomda vatanparvarlik, buyrug‘i yong‘in xavfsizligi qoidalari
Vatan himoyasi ibodat darajasiga ko‘tarilganligiga alohida va talablarini to‘liq bajarishdan iborat.
e’tibor qaratildi.

Qurolli Kuchlar akademiyasida “Mutaassiblik – jamiyat Podpolkovnik A. O‘TAPULATOV
uchun eng xatarli illat” mavzusida davra suhbati o‘tkazildi. Qurolli Kuchlar akademiyasi
Unda akademiya harbiy xizmatchilari va professor-
o‘qituvchilari ishtirok etdi.

Tadbirda ishtirok etgan O‘zbekiston Xalqaro Islom
akademiyasi huzuridagi Malaka oshirish markazi ijtimoiy va
mutaxassislik fanlari kafedrasi mudiri Bekzodbek Muxtarov
harbiy xizmatchilar bilan ajdodlarimizning boy ilmiy merosini
o‘rganish, buyuk allomalarimizning islom diniga qo‘shgan
hissasi, islom sof din ekanligi, turli mutaassib oqimlar,
guruhlarning dinga bo‘lgan xatarli jihatlari to‘g‘risida ma’ruza
qildi.

# Profilaktika Yuqoridagi hujjatlarda qayd etilgan talablarga, jumladan,
quyidagilar kiradi:
YONG‘IN O‘CHIRISH
– harbiy qism va muassasalarning omborxona, texnik
JAMOASINING SHAYLIGI TEKSHIRILDI va binolar hududlari o‘sgan va quruq o‘tlardan doimiy
tozalanib turilishi;
Samarqand garnizoni yong‘in nazorati inspeksiyasi tomonidan Samarqand va Kattaqo‘rg‘on
garnizoni harbiy qism va muassasalardagi yong‘in o‘chirish jamoalarining jangovar shayligi, – imoratlar, mulk va harbiy texnika turgan
yong‘in o‘chirish avtomobil texnikasi, foydalanadigan qurol-aslahalar hamda birlamchi yong‘in maydonchalardan 40 metr yaqinida o‘t yoqish taqiqlanishi;

o‘chirish vositalarining holati tekshirildi. – parklar, saqlash joylari, angarlar va ularga o‘xshash
inshootlarda chekish va alanga olovli asboblarni qo‘llash;
Shuningdek, favqulodda yong‘in sodir bo‘lganda
birlamchi yong‘in o‘chirish vositalaridan to‘g‘ri foydalanish – harbiy qism va muassasalarning saqlash omborlari,
tartibi to‘g‘risida atroflicha ma’lumot berildi, o‘tkazilayotgan yoqilg‘i saqlash omborlari va yoqilg‘i quyish shoxobchalari
mashg‘ulotlar harbiy xizmatchilar va yong‘in o‘chirish jamoa hamda texnik hududiga gugurt va boshqa o‘t oldirish
shaxsiy tarkibining hamisha hushyor bo‘lishi, to‘satdan anjomlari bilan kiritish man etilishi;
yuzaga keladigan yong‘in paytida to‘g‘ri harakatlanish
ko‘nikmasini yanada mustahkamladi. – omborlar (saqlash joylari) hududida o‘t-o‘lan quritish,
saqlash va quruq o‘t-o‘lanlarni yoqib yuborishga yo‘l
Tadbirlar davomida harbiy qism hududlaridagi birlamchi qo‘ymaslik.
yong‘in o‘chirish vositalari tekshiruvdan o‘tkazildi. Samarqand
garnizoni yong‘in nazorati inspeksiyasi tomonidan Markaziy Bundan tashqari, harbiy qism va muassasalarda
harbiy okrug harbiy qism va muassasalarida yong‘inga qarshi yong‘in xavfsizligini ta’minlash maqsadida quyidagilarni
profilaktika tadbirlari o‘tkazilishi davom etmoqda. bajarish talab etiladi: harbiy qism va muassasalarda
yong‘in xavfsizligi rejasiga asosan Mudofaa vazirligi yong‘in
Tekshiruvlar davomida yong‘in o‘chirish jamoasining Mayor P. BOYQO‘ZIYEV, nazorat inspeksiyasi xizmati xodimlari hamda O‘zbekiston
yong‘inni bartaraf etish borasidagi harakatlari qo‘riqlanayotgan Samarqand garnizoni yong‘in Respublikasi favqulodda vaziyatlar xizmati xodimlari bilan
obyektlarda shartli “Yong‘in trevoga” signallari e’lon qilish nazorati inspeksiyasi boshlig‘i hamkorlikda “Yong‘in xavfsizligi tayyorgarligi” mavzusidagi
orqali, ularning sergakligi yanada oshirildi. amaliy va nazariy o‘quv mashg‘ulotlari olib borish; yong‘in
o‘chirish avtomobillarini, yong‘in o‘chirish motopompalarini
# Sayyor qabul va navbatchi texnik shataklarini doimiy soz holatda saqlash;
yong‘in paytida suv ta’minoti manbalariga, imoratlarga borish
MUROJAATLAR JOYIDA yo‘llari va hudud bo‘yicha barcha yo‘laklar yong‘in o‘chirish
avtomobillarining harakatlanishi uchun har doim ochiq
HAL ETILMOQDA bo‘lishi lozim; birlamchi yong‘in o‘chirish vositalari, zaxira
suv hovuzlari, yong‘in o‘chirish gidranlari, suv ko‘targichlari
O‘zbekiston Respublikasi Harbiy Misol uchun, harbiy xizmatchi A. Fatullayevning imtiyoz va jo‘mraklar ishga yaroqli bo‘lishi lozim, ularning turgan
prokuraturasi organlari tomonidan asosida avtokredit olish haqidagi murojaati joyida hal etilib, joyi andazaviy ko‘rsatkichlar bilan belgilangan bo‘lishi
harbiy xizmatchilar, ularning oila a’zolari, “Milliy bank” Qiziltepa filialidan imtiyoz asosida avtokredit shart; birlamchi yong‘in o‘chirish anjomlaridan xo‘jalik va
pensionerlar va boshqa fuqarolarning olish uchun yo‘llanma berildi. boshqa ishlarda foydalanish qat’iyan taqiqlansin; omborlarda
muammolarini aniqlash va hal qilish (saqlash joylarida) yo‘laklar va chiqishlarni tiqilinch qilib
yuzasidan muntazam ravishda ommaviy Shuningdek, tadbir davomida nogironligi bor farzandlari yuborish, eshiklarni ichkaridan zanjirlab yopish, shuningdek,
sayyor qabullar o‘tkazib kelinmoqda. va oila a’zolari bo‘lgan harbiy xizmatchilarni ijtimoiy qo‘llab- javonchalarni qoplamalash va derazalarni qog‘oz, karton,
quvvatlash maqsadida, 2 nafariga eshitish moslamasi hamda polimer materiallardan qilingan plyonka va o‘tga chidamli
Navbatdagi ommaviy sayyor qabul O‘zbekiston 8 nafariga qimmatbaho sovg‘alar ulashildi. moddalar bilan ishlov berilmagan matolar bilan qorong‘i
Respublikasi Harbiy prokurorining o‘rinbosari Sarvar qilib qo‘yish man etiladi; yong‘inga qarshi muhofaza nuqtai
Muhitdinov tomonidan Qiziltepa tumani hokimligi bilan Bu kabi ommaviy qabullar davom etmoqda. nazaridan tekshirilmagan xona va omborxonalar (saqlash
hamkorlikda tumanda joylashgan harbiy qism va muassasalar joyi)ni qo‘riqlashga topshirish man etiladi.
harbiy xizmatchilari, ularning oila a’zolari, nafaqadagi Adliya mayori Feruz XAMZAYEV,
harbiylar hamda boshqa fuqarolar bilan o‘tkazildi. Respublika Harbiy prokuraturasi Yong‘inni birinchi ko‘rgan kishi yong‘in trevogasini e’lon
qilishga; yong‘in to‘g‘risida harbiy qism navbatchisiga xabar
Unda uy-joy ajratish, ish bilan ta’minlash, tadbirkorlik bo‘lim boshlig‘ining o‘rinbosari berishga; mavjud bo‘lgan birlamchi yong‘in o‘chirish vositalari
qilish, kredit olish, moddiy tomondan qo‘llab-quvvatlash va bilan yong‘inni o‘chirishga kirishishga majbur.
boshqa masalalar bo‘yicha 20 dan ortiq murojaatlar tinglanib,
shundan 10 tasi joyida hal etilib, qanoatlantirildi. Qolgan “Yong‘in trevogasi” signali 3-5 daqiqa ichidagi kolokolga
murojaatlarni hal qilish bo‘yicha tegishli tashkilotlar bilan (gilzaga) tez-tez urishlar; bir necha marta takrorlanadigan
hamkorlikda zarur choralar belgilandi. sirena va baland ovozli aloqa orqali, telefon orqali e’lon
qilinadi.

Yuqorida ko‘rsatilgan yong‘in xavfsizligi talablariga harbiy
qism va muassasalarning mansabdor shaxslari hamda
barcha shaxsiy tarkibi tomonidan aniq va to‘liq bajarilishi
harbiy xizmatchilarning hayotini, atrof tabiiy muhitni va
davlatimiz moddiy boyliklarini yong‘inlardan asrash va
saqlashda o‘ta muhim vazifa hisoblanadi.

Podpolkovnik Zokir KENJAYEV,
Toshkent garnizoni yong‘in nazorati inspeksiyasi boshlig‘i

24 2022-yil № 14 VATANPARVAR
8-aprel
RIVOYAT
# Izhor
FIL HAQIDAGI
BARDAVOM “HAQIQAT”
HIMOYACHILAR
Tog‘lar ortida faqat ko‘zi ojizlar
Biroz U aslida shu xotirjamlik va osoyishtalik yashaydigan bir qishloq bor ekan. Bir
andishasizlik uchun qo‘lidan kelgancha xizmat qiladi. podshoh shavkatli lashkari bilan o‘tib
bo‘lmasin-u, Vaqti kelsa oila va farzandlaridan uzoqda, ketayotib, qishloq yaqinida vaqtincha qo‘nib,
bolaligida harbiy sabr-toqat bilan ona Vatani, millati, xalqi chodirlarini tiklabdi. Podshohning qo‘shinida
xizmatchiga va oilasi uchun jonini tikib, yurt tinchligini ko‘p janglarda dushmanlarni qiyratgan bir
himoya qilish yo‘lida mijja qoqmaydi. jangovar fil ham bor ekan. Filning ovozasini
turmushga eshitgan ko‘zi ojizlar jamoasi u qanday
chiqishni orzu Har safar uyiga kelganda bo‘ylari hayvon ekanligini bilib kelish uchun uch
qilmagan qiz cho‘zilib qolgan farzandlarining ko‘z vakilini yuboribdi.
bo‘lmasa kerak. o‘ngida ulg‘aymayotganini ko‘rib, armonlari
ulkanlashadi. Shunda ham bolalarini Vakillar kela solib, hayvonning turli
Hushbichim, bag‘riga mahkam bosib, men yaxshiman, joylarini paypaslab, ushlab ko‘rishibdi.
baland bo‘yli, harbiy libosi o‘ziga yarashgan bunday deyishga kuch topa oladigan, yuragi Bittasi filning oyog‘ini, bittasi xartumini,
ulkan insondir u. O‘zi sovuqlarda piyoda bittasi qulog‘ini ushlab ko‘rib, filning
insonlar esa nafaqat senga, balki butun yurtga, yursa ham oilasi, farzandlarini piyoda qandayligini bildim, deb o‘ylabdi.
xalqqa himoyachi bo‘ladi. Ishiga mas’uliyatli bo‘lgan qoldirmaydigan darajada bag‘rikeng.
Vakillar o‘z jamoasiga qaytganida qishloq
inson oilaga ham mas’uliyat bilan e’tibor beradi, Erta tongdan xizmatga shoshar ekan, ahli yig‘ilib, fil nimaligini tezroq bilgisi
albatta. Harbiylar oilasida qat’iy tartib hukm surishi ham yelkasida oila va Vatan osoyishtaligi kelib, ularni savol-javobga tutishibdi. Filning
uchun javobgarlik mas’uliyatini ko‘tarib yapaloq katta qulog‘ini ushlab bilgan vakil:
rost gap. Harbiy inson bilan taqdiringni bog‘lashning chiqib ketadi. Farzandlar esa dadasining
o‘ziga yarasha mas’uliyatlari bor. Lekin yoningda shunday harbiy libosidan g‘ururlanadi. Shu kundalik – Fil gilamga o‘xshash, yapaloq kigizga
hayotning o‘zidangina qancha dars oladi o‘xsharkan, – debdi.
insonning borligi senga xotirjamlik bag‘ishlaydi. bola.
Filning xartumini ushlagani bo‘lsa:
Men ham katta bo‘lsam, Vatanimga – Fil – uzun, egiluvchan ichakday ichi
xizmat qilaman, deydi dadasining bo‘sh, lekin juda kuchli narsa ekan, – debdi.
furashkasini kiyib, o‘ng qo‘lini peshanasi Hayvon oyog‘ini ushlagan vakil:
chakkasiga qo‘yarkan. Bu manzara butun – Fil ustun kabi yo‘g‘on va mustahkam bir
mashaqqat-u qiyinchiliklaringni aritib narsa, – debdi.
yuboradi. Demak, millatning, xalqning, Ko‘zi ojizlar har biri o‘zi bilgan qismni
bizning himoyachilarimiz bardavom. ayni haqiqat deb bilib, qat’iy ishonch hosil
qilibdi. Hech biri filni bus-butun tasavvur
VATAN Dilda ne bor tushundim, qilolmagani sababli, u haqda ayni haqiqatni
Chaqmoqman osmon qadar. bilolmabdi. Chunki haqiqiy bilimni ko‘zi
Mana, qo‘llarimda bir hovuch tuproq, Nelarni so‘roqlab keladi bahor, Atay yurdim qasdma-qasd, (qalb ko‘zi) ochiqlargina biladi. Ilohiy
Mana, shu tuproqda ungan gul-rayhon. Nelardan umidvor bugun yangi kun. Vaqtga teskari qarab. olamning bir butunligini bilish ham (qalb
Ana, osmonlarga yelka tutgan tog‘, Ko‘nglingni ochishga ulgurdimi ayt? ko‘zi) ko‘rlarga nasib etmaydi.
Mushfiq tandirlarda pishdi issiq non. G‘uncha tugib turar yuraging bugun. Ruh ko‘zimga ingan nur,
Qarib borar ichimda. JAVOB
Vasfingni kuylaydi turnako‘z buloq, Inson ko‘zlarida bir chimdim umid, Yel uchirgan shuurim,
Ohanglari yetar ummongacha to. Ko‘zyoshlar yuvarmi qaroqlarini. Aylanmoqda kuchimga. O‘sha paytda ingliz jangchilari Bur
Buyuk bobolarning ruhlari uyg‘oq, Kim javob beradi begunoh jonning merganlaridan katta talafot ko‘rishyotgan
Yulduzlar jilvasi bergaydir sado. Yomg‘irlar yuvarmi gunohlaringni? Isyon bordir ko‘nglimdan edi. Ular qorong‘ida “milt” etgan uchqunni
Qorachiqlarimgacha. ham aniq nishonga ola bilishgan. Tunda uch
Vatan, onam kabi mehrga boysan, Kunlar ham yorishmas, yorishmas ko‘ngil O‘zimga sig‘may uchdim, odamning bir gugurtdan sigaret yondirishi Bur
Vatan, otamdayin niyati baland. Ne qayg‘u kuyida izillar yomg‘ir. Qaro ochunlarida. merganlari uchun katta o‘lja edi. Ular sigareta
Vatan, singlimdayin sohibchiroysan, Kimlarning so‘rog‘i tutdi jahonni, cho‘g‘iga qarab, jangchilarni aniq nishonga
Vatan, akamdayin oriyatli, mard. Kim javob beradi bularga oxir... Ne yo‘qotdim, ne topdim, olishardi.
Hayot dengizlaridan.
Bag‘rimda ulg‘ayar jajji niholim, So‘roqlar javobsiz, javobsiz ochun, Qirg‘oqqa sig‘may qoldim, @Vatanparvargazetasi_bot
O‘g‘lim, lochinlarday uchgaysan ozod. Sekin yuragimga pichirlar tug‘yon. Ruhim kengliklarida. “Vatanparvar” birlashgan tahririyati
Sendan so‘zlar kutib turgan shu aziz, Agar bo‘lib tursa jahonda urush, bilan bog‘lanish uchun telegram bot
Vatanni unutma, suygin umrbod. Bahorning kelgani yolg‘ondir, yolg‘on. Ba’zan sokinlik kerak,
Kerak ba’zan sukunat. SHU SONNING
Shunga yurdim qasdma-qasd ELEKTRON SHAKLI
Vaqtga teskari qarab...

Mahliyoxon UMURZOQOVA

MUASSIS Tahririyat kengashi: Bosh muharrir: Navbatchi: mayor Gulnora Hojimurodova Gazeta juma kuni chiqadi.
polkovnik Hamdam Qarshiyev mayor Ahror Ochilov Sahifalovchi: Dilnoza Meliqo‘ziyeva Gazeta 1992-yilning 24-iyunidan chiqa
polkovnik Otabek Yuldashev Musahhih: Mastura Qurbonova boshlagan.
polkovnik Alisher Boboxonov ISSN 2010-5541
Maqsud Abilov Gazeta O‘zbekiston Matbuot Buyurtma: Ã-0405 Nashr ko‘rsatkichi: 114.
va axborot agentligida 2008-yil Hajmi: 6 bosma taboq Bahosi: kelishilgan narxda.
O‘ZBEKISTON Tahririyatga kelgan qo‘lyozmalar 6-iyunda 0535 raqami bilan Bichimi: A3
RESPUBLIKASI taqriz qilinmaydi va mualliflarga ro‘yxatga olingan. Adadi: 31 969 nusxa “Sharq” nashriyot-matbaa aksiyadorlik
qaytarilmaydi. Bosishga topshirish vaqti: 14:00 kompaniyasida chop etildi.
MUDOFAA Mudofaa vazirligi Axborot va ommaviy Telefonlar: Topshirildi: 14:30 Bosmaxona manzili: Toshkent shahri,
VAZIRLIGI kommunikatsiyalar departamenti kotibiyat: 71 260-36-50 Buyuk Turon ko‘chasi, 41-uy.
– “Vatanparvar” birlashgan buxgalteriya: 71 260-35-20 Gazetaning yetkazib berilishi uchun obunani
www.mudofaa.uz tahririyatining kompyuter markazida yuridik bo‘lim: 71 260-29-41 rasmiylashtirgan tashkilot javobgar. 123456
sahifalandi. faks: 71 260-32-29 Mualliflar fikri tahririyat nuqtayi nazaridan
farqlanishi mumkin. Manzilimiz:
100164, Toshkent, Universitet ko‘chasi, 1-uy.

t.me/mv_vatanparvar_uz www.mv–vatanparvar.uz facebook.com/UzArmiya instagram.com/uzbekistanarmy www.youtube.com/c/UzArmiya
t.me/mudofaa_press