Vatanparvar 5 son

VATANPARVARXalQ va armiya – bir tan-u bir Jon!
IJTIMOIY-SIYOSIY, MA’NAVIY-MA’RIFIY, HARBIY-VATANPARVARLIK GAZETASI

Gazeta 1992-yilning 24-iyunidan chiqa boshlagan 2022-yil 4-fevral, № 5 (2964)

www.mv–vatanparvar.uz @ [email protected]

Toshkent viloyatining Quyi Chirchiq tumani “Paxtazor” O‘quv yig‘iniga Mudofaa vazirligi qo‘shinlarida xizmat
mahalla fuqarolar yig‘inida yoshlarning ijtimoiy faolligini qilayotgan havo-desant xizmati mutaxassislari jalb etilgan
oshirish, iqtidori, iste’dodi va tashabbuslarini rag‘batlantirish bo‘lib, ular bu yerda o‘z tajriba va mahoratlarini sinovdan
o‘tkazib qaytgach, harbiy qismlarda parashyut bilan
hamda hayotda o‘z o‘rnini topishlariga ko‘maklashish sakrashlarni amalga oshirishda bosh-qosh bo‘ladi.
maqsadida keng ko‘lamli festival tashkil etildi.
4-sahifa
3-sahifa

yer-u
osmoningga

Posbonmiz,
yurtim!

t.me/mv_vatanparvar_uz t.me/mudofaa_press facebook.com/UzArmiya instagram.com/uzbekistanarmy www.youtube.com/c/UzArmiya

2 № 52022-yil VATANPARVAR
4-fevral

ekologik madaniyat – hammamizning

ishimiz va insoniy burchimizdir

Prezident Shavkat Mirziyoyev raisligida 2-fevral kuni chiqindilar bilan ishlash tizimi va ekologik holatni
yaxshilash, “Yashil makon” umummilliy loyihasini amalga oshirish borasidagi dolzarb vazifalar yuzasidan

videoselektor yig‘ilishi o‘tkazildi.

Yig‘ilish avvalida davlatimiz rahbari Yig‘ilishda shu boradagi dolzarb o‘tab bo‘lganlarini ko‘mish bo‘yicha Organik, qurilish va tibbiyot
jamoatchilikka murojaat qildi: masalalar muhokama qilindi. topshiriq berildi. Bunday poligonlar chiqindilarini utilizatsiya qilishning xavfsiz
tashkil etish va ularni yopishga oid tizimini yaratish zarurligi qayd etildi.
– Yoshligimizdan bilamizki, ota- Tahlillarga ko‘ra, deyarli barcha qonun loyihasi ishlab chiqish muhimligi
onalarimiz hovlini, atrofni pok saqlash davlatlarda qattiq maishiy chiqindilar ta’kidlandi. – Bu sohani yil sayin takomillashtirib
kerakligini aytardi. Xalqimiz azaldan miqdori aholi jon boshiga har yili 1 borish kerak, chunki yil sayin yangi
tuproqni, suvni, tabiatni muqaddas deb foizga ortib bormoqda. Mamlakatimizda Maishiy chiqindi to‘plash muammolar paydo bo‘ladi, – dedi
bilgan. “Birni kessang, o‘nni ek” degan iqtisodiy-ijtimoiy o‘sish hisobiga bu qamrovini 95 foizga, qayta ishlash Shavkat Mirziyoyev.
dono maqol ham bejiz aytilmagan. ko‘rsatkich 7 million tonnaga yetib, hajmini 40 foizga yetkazish vazifasi
Daraxt ekkan odamga uning savobi yiliga 2 foizdan o‘smoqda. qo‘yilar ekan, buning uchun imkoniyat Ma’lumki, 2021-yil noyabrda
tegib turadi, deyilgan. Oilada farzand ham yaratildi. Xususan, endi import “Yashil makon” umummilliy loyihasi
dunyoga kelsa, unga atab nihol ekilgan. Lekin ularni yig‘ish, saralash, qilinadigan texnika, butlovchi va e’lon qilinib, 200 million tup daraxt
qayta ishlash va utilizatsiya qilish ehtiyot qismlar bojxona bojidan 3 ko‘chati ekish rejalashtirilgan edi.
Dunyo miqyosida sanoat yuqori ahvoli qoniqarli emas. Misol uchun, yil muddatga ozod etiladi. Saralash Bunga muvofiq, kuzda 85 million dona
darajada rivojlangan XXI asrda Qoraqalpog‘istonda 10 foiz, Farg‘ona va qayta ishlash texnikalari xaridi ko‘chat o‘tqazildi. Ko‘plab tashkilotlar,
ekologiya bilan bog‘liq muammolar va Qashqadaryoda 20 foiz chiqindi uchun 5 yilgacha imtiyozli kreditlar mahallalar, umuman, keng jamoatchilik
birinchi darajali muammo sifatida kun qayta ishlanadi, xolos. 781 ta ajratiladi va qayta moliyalashtirish bu savobli ishda jonbozlik ko‘rsatdi.
tartibiga chiqmoqda. Avlodlarimiz mahallada chiqindilarni olib chiqish stavkasidan oshgan qismi qoplab Bu yil bahor mavsumida 125 million
bizdan keyin ham munosib tabiiy masalasi hal etilmagan. Aholining bu beriladi. Bu ishlar uchun xalqaro dona daraxt ko‘chatlarini ekish
muhitda yashashi kerak. Buning uchun sohadagi xizmatlar bo‘yicha debitor moliya institutlarining imtiyozli mo‘ljallanmoqda.
biz tabiatga e’tibor berishimiz, faqat qarzdorligi ham ko‘p. Tibbiyot va ta’lim mablag‘lari hisobidan 5 yil muddatga
bugunni emas, yaqin va uzoq kelajakni muassasalari, bozorlar uchun 19 ming bosqichma-bosqich 500 milliard – “Yashil makon” umummilliy
o‘ylab ish tutishimiz zarur. dona chiqindi konteynerlariga ehtiyoj so‘m kredit ajratiladi. loyihasi bir yillik tadbir emas. Uning
bor. doirasida kelgusi besh yilda 1 milliard
Eng muhim masala – aholining Bu sohadagi tadbirkorlarni qo‘llab- tup daraxt ko‘chatini ekishni maqsad
ekologik madaniyatini oshirish. Bugun Qurilish chiqindisi poligonlari quvvatlash zarurligi aytildi. Qayta qilganmiz. Bu umummilliy harakatning
ko‘chaga yoki istalgan joyga qarang. tashkil qilinmay, ular yo‘l, dala yoki ishlash quvvati bor klasterlarga yer, mol- natijasi har bir mahallada ko‘rinishi
Hamma joyda odamlar tashlab ketgan daryo bo‘ylariga tashlab ketilmoqda. mulk va ijtimoiy soliq stavkasi 1 foiz qilib kerak, bu savobli ishni havas bilan
chiqindilarni ko‘rasiz. Biz ona yurtimizni O‘tgan yili 4 mingta holatda qurilish belgilandi. Buning evaziga ularga o‘z qilish kerak, – dedi davlatimiz rahbari.
muqaddas deymiz. Nima uchun uni chiqindilari noto‘g‘ri joyga tashlab hududidagi chiqindilarni qayta ishlash
toza-ozoda saqlamaymiz? Axir, ketilgani aniqlangan. darajasini kamida 40 foizga olib chiqish 1-martdan “Yashil yillik” umummilliy
muqaddas kitoblarimizda ham “Poklik talabi qo‘yildi. tadbiri boshlanishi e’lon qilindi. Har bir
iymondandur” deyilgan. Xuddi shu kabi, mahalla, massiv hududning iqlimiga mos, kam suv talab
va xiyobonlar hududidagi barg va Tuman va shaharlarda davlat- qiladigan ko‘chatlarni tanlab, ularni
Nega bu masalada ommaviy daraxt shoxlarini yig‘ishtirish bilan xususiy sheriklik asosida shunday yetishtirish uchun ko‘chatxonalarni
axborot vositalari, mahalla faollari shug‘ullanadigan mutasaddi yo‘q. Bu korxonalar tashkil etish, hududlar ko‘paytirish zarurligi qayd etildi. O‘rmon
bong urmayapti? Qani nuroniylarimiz, masalani hamma bir-biriga tashlash uchun 500 ta maxsus transport xo‘jaligi davlat qo‘mitasiga 10 million
jamoatchiligimiz? bilan ovora. Tibbiyot chiqindilarini olib kelish, ijtimoiy muassasalar va dona mevali va manzarali daraxt
saqlash, tashish va zararsizlantirish bozorlarga qo‘shimcha konteynerlar ko‘chatlarini aholiga bepul tarqatish,
Albatta, bunday muammolarni faqat bo‘yicha ham yagona tizim mavjud o‘rnatish bo‘yicha topshiriqlar berildi. Avtomobil yo‘llari qo‘mitasiga xalqaro
ma’muriy yo‘l bilan hal etib bo‘lmaydi. emas. va respublika ahamiyatidagi yo‘llar
Bunga yosh avlod qalbida ona tabiatga Shuningdek, Toshkent chetida ixota daraxtzorlar barpo etish
daxldorlik hissini tarbiyalash orqali Umuman, yurtimizdagi 197 ta shahridagi “Maxsustrans” korxonasi bo‘yicha topshiriq berildi.
erishish mumkin. Mahallada, ko‘chalarda chiqindi poligonining birortasi transformatsiya qilinib, uning negizida
chiqindi tashlagan kishini ko‘rganda “Bu sanitariya va ekologiya talablariga davlat-xususiy sheriklik korxonasi Mutasaddi idoralarga barcha tuman
ishingiz noto‘g‘ri bo‘ldi”, deydigan muhitni javob bermaydi, 24 tasi to‘lib bo‘lgan. tashkil etiladi. Xorijiy tajribadan va shaharlarni qamrab oladigan “mobil
shakllantirishimiz, odamlarni bunga kelib chiqib, maishiy chiqindilarga eko patrullar” faoliyatini yo‘lga qo‘yish
o‘rgatishimiz kerak. Bu – hammamizning Ekologiya va atrof-muhitni to‘lov undirishning yangi tizimi yo‘lga topshirildi.
ishimiz va insoniy burchimizdir, – deya muhofaza qilish davlat qo‘mitasi qo‘yiladi.
ta’kidladi Shavkat Mirziyoyev. hamda viloyat hokimlariga chiqindi Yig‘ilishda soha mutasaddilari va
poligonlarini tartibga keltirish, resursini viloyat hokimlarining axboroti eshitildi.

TOSHKENT SHAHRIDA MAHALLABAY ISHLASH BO‘YICHA
KO‘RSATMALAR BERILDI

31-yanvar kuni Prezident Shavkat mahallada qaysi soha oqsayotgani, Indeks loyihasini mutaxassislar Davlatimiz rahbari Toshkent
Mirziyoyev Toshkent shahrida odamlarda nimalarga talab borligi bilan muhokama qilib, har tomonlama shahrining moliyaviy, iqtisodiy
amalga oshiriladigan loyihalar aniqlangan. takomillashtirish, sektor rahbarlariga imkoniyatlari kengligini, hududiy
taqdimoti bilan tanishdi. bu tizimni o‘rgatish bo‘yicha tavsiyalar loyihalarni ko‘paytirib, har bir tumanga
Taqdimotda shunday tahlilni sinov berildi. Bu ularning o‘z ish uslubini qo‘shimcha 100 million dollar jalb qilish
Dastlab aholi hayot darajasini tariqasida poytaxt mahallalari kesimida o‘zgartirishga undashi ta’kidlandi. mumkinligini ta’kidladi.
mahallalar kesimida o‘rganish natijalari yo‘lga qo‘yish, uning natijalariga qarab,
haqida ma’lumot berildi. muayyan hududga e’tiborni kuchaytirish Taqdimotda investitsiya va eksport Tashqi savdo borasida ham “o‘sish
taklifi bildirildi. masalalari ham ko‘rib chiqildi. nuqtalari” belgilab olingan. Xususan,
Ma’lumki, dunyoda Inson taraqqiyoti joriy yilda Toshkent shahri eksporti
indeksi bor. U aholining hayot – Buning mezonlari qanday bo‘ladi? Xususan, bu yil poytaxtimizda 1 milliard 400 million dollar bo‘lishi
sifati, savodxonlik darajasi va umri Olti oy yoki yil yakunida nimaga erishiladi? 738 ta loyiha bo‘yicha jami 3 milliard kutilayotgan bo‘lsa, 2026-yilga borib
davomiyligini qiyosiy baholaydigan Shuning uchun ilmiy asoslangan tizim 800 million dollar investitsiya bu ko‘rsatkichni 2 milliard 500 million
ko‘rsatkichdir. Bu davlatimiz rahbari kerak. Shahar hokimligida Situatsion o‘zlashtirilishi qayd etildi. Shundan dollarga yetkazish mo‘ljallangan.
ilgari surgan “Inson qadrini ulug‘lash” markazga o‘xshash tahlil markazi 2 milliard dollari to‘g‘ridan to‘g‘ri
g‘oyasi bilan hamohang. tashkil qilish, dasturiy mahsulot yaratish xorijiy investitsiyadir. 500 ta loyiha Yirik xalqaro brendlarni jalb
zarur. Mahallabay ishlash oson emas, joriy yilning o‘zida ishga tushirilib, qilish orqali ham ichki bozor talabini
Shundan kelib chiqib, Toshkent zimmamizga katta mas’uliyat olyapmiz. 27 mingta yangi ish o‘rni tashkil qondirish, ham eksportni oshirish
shahrida Inson qadri indeksini joriy Bu tizim qaysi mahallaga, qaysi ko‘chaga etiladi. bo‘yicha ko‘rsatmalar berildi.
etish bo‘yicha taklif tayyorlangan. birinchi bo‘lib kirishni ko‘rsatib berishi
Buning uchun Chilonzor, Uchtepa, kerak. Hamma ishlarni jamoatchilik bilan Investitsiya loyihalarini mahallalar Videoaloqa orqali tuman hokimlari va
Sergeli va Yunusobod tumanlaridan maslahatlashib, mahalliy Kengashlarda kesimida shakllantirish choralari, sektor rahbarlari bilan mahallabay ishlash
bittadan mahalla tanlab olinib, aholi tasdiqlab, tartib bilan bajarish zarur, – bu sohada 2022–2026-yillarga masalalari yuzasidan muloqot bo‘ldi.
o‘rtasida 56 xil masala bo‘yicha dedi Shavkat Mirziyoyev. mo‘ljallangan maqsadli ko‘rsatkichlar
so‘rovnoma o‘tkazilgan. Bu orqali haqida ham axborot berildi. O‘zA

VATANPARVAR #Takomillashayotgan tizim № 5 32022-yil
4-fevral

Muallif suratga olgan

YOSHLAR Toshkent
BILAN viloyatining Quyi
ISHLASHDA Chirchiq tumani
“Paxtazor” mahalla
yangicha fuqarolar yig‘inida
yondashuv yoshlarning ijtimoiy
faolligini oshirish,
Prezidentimizning joriy yil iqtidori, iste’dodi
19-yanvardagi “Mahallalarda va tashabbuslarini
yoshlar bilan ishlash tizimini
tubdan takomillashtirish rag‘batlantirish
chora-tadbirlari hamda hayotda o‘z
to‘g‘risida”gi qarori o‘rnini topishlariga
bugun mamlakat
yoshlari hayotida ko‘maklashish
o‘z aksini maqsadida keng
topmoqda. ko‘lamli festival

tashkil etildi.

Mahallalarda yoshlarning bo‘sh vaqtlarini
mazmunli tashkil etish, milliy xalq o‘yinlari va
sport turlarini yoshlar orasida ommalashtirish
g‘oyalarini o‘zida mujassam etgan bu ezgu amallar
o‘z samarasini bermoqda. Shuningdek, festival besh
muhim tashabbus loyihalari, turli madaniy-ma’rifiy
tadbirlarni amalga oshirish, yoshlarni vatanparvarlik
ruhida tarbiyalash hamda ularning intellektual jihatdan
kamol topishi va ma’naviy rivojlanishi uchun xizmat qiladi.
Festival doirasida Yoshlar ishlari agentligi va barcha
vazirlik idoralari, jumladan, Mudofaa vazirligi hamda
4-sektor hamkorligida Paxtazor mahallasidagi mavjud
14-ko‘cha kesimida sportning minifutbol, voleybol turlari
bo‘yicha musobaqalar tashkil etildi. Intellekt sohiblari uchun
“Zakovat” aql bellashuvi, “Yosh kitobxon” musobaqasi,
ma’naviy-ma’rifiy kechalar mahalla yoshlarini birlashtirdi.
Harbiy xizmatchilarning festival doirasidagi ko‘rgazmali
chiqishlari esa yig‘ilganlar olqishiga sazovor bo‘lib, yoshlarda
harbiylik kasbiga bo‘lgan qiziqishini uyg‘otgani shubhasiz.

III darajali serjant
Olim BERDIYEV

4 № 52022-yil #O‘quv yig‘ini VATANPARVAR
4-fevral

MUSTAHKAMLANGAN BILIM,
ORTTIRILGAN TAJRIBA

O‘quv yig‘iniga Mudofaa vazirligi qo‘shinlarida xizmat qilayotgan havo-desant xizmati mutaxassislari jalb etilgan

bo‘lib, ular bu yerda o‘z tajriba va mahoratlarini sinovdan o‘tkazib qaytgach, o‘zlari xizmat qilayotgan harbiy qismlarda beramiz va amaliy
sakrashlarni
Gazetamizning parashyut bilan sakrashlarni amalga oshirishda bosh-qosh bo‘ladi.
Shu bois yig‘in davomida havo-desant tayyorgarligi holati, bo‘linmalarning vazirlik qo‘shinlari tarkibida o‘tkazamiz. Shuning

o‘tgan sonida tutgan o‘rni va mutaxassislarning tayyorgarlik darajasi, xalqaro ArMI–2021 o‘yinlari doirasida o‘tkazilgan uchun bu yerda
Mudofaa vazirligi
havo-desant xizmati “Desant vzvodi” musobaqasidan olingan tajriba, joriy yilgi musobaqaga ko‘rilayotgan tayyorgarlik darajasi aytilayotgan har bir

muhokama qilindi. Shuningdek, xorijiy davlatlar armiyalarining havo-desant qo‘shin(bo‘linma)larini so‘z, har bir element

tayyorlashdagi ijobiy tajribalari, havo-desant bo‘linmalarini zamonaviy janglarda qo‘llanilishi va diqqat markazimizda.

mutaxassislari ishtirokida ularning taktik harakatlari bo‘yicha ham fikr-mulohazalar almashildi. Hech narsani ko‘zdan
ikki haftalik o‘quv yig‘ini qochirmaslikka harakat
“Markaz” desantchilar tayyorlash bazasida harbiy xizmatchilar bir nechta bosqich bo‘yicha qilyapmiz.
sinovlardan o‘tkazildi. Ular bo‘ysunuvchi bo‘linmalarda havo-desant tayyorgarligi bo‘yicha
bo‘lib o‘tayotgani haqida O‘quv yig‘ini yakunida
xabar bergan edik. Unga ko‘ra, mashg‘ulotlarni tashkillashtirishda xavfsizlik qoidalariga amal qilish, yuk va odam me’yorlarni a’lo baholarga
topshirgan harbiy xizmatchilarga
uchun mo‘ljallangan parashyut tizimlarini taxlash bo‘yicha me’yorlarni topshirish, test
sinovlari, o‘quv-mashq, sport va maxsus parashyut tizimlarini taxlashga ruxsat ruxsatnomalar berildi.
berish uchun nazorat tekshiruv mashqi kabilar shular jumlasidandir. Shuningdek, yil davomida havo-
desant mutaxassislari tomonidan
birinchi haftadagi nazariy va O‘quv yig‘inida ishtirok etganlarning deyarli hammasi bir-birini yaxshi
amaliy mashg‘ulotlar Mudofaa taniydi. “Huuv qo‘lida qog‘oz tutgan kishini ko‘ryapsizmi? U uch mingga

yaqin parashyut bilan sakrashni amalga oshirgan. Mohir desantchi! o‘tkaziladigan mashg‘ulotlar tartibi ham
kelishib olindi.
vazirligi “Chimyon” tog‘ tayyorgarligi Qolganlarning natijasi ham unikidan qolishmaydi”, deydi yonimda
o‘quv-mashqlar markazida o‘tkazilib, turgan bir yig‘in ishtirokchisi. Farg‘ona viloyatida joylashgan harbiy Leytenant
qismlarning biridan tashrif buyurgan mayor Yusufjon To‘rayev Islomjon QO‘CHQOROV,

yig‘inning ikkinchi haftasi “Markaz” esa shunday deydi: “Vatanparvar”
desantchilar tayyorlash bazasida olib borildi. – Bu yerda yil davomida parashyut bilan sakrashni

tashkillashtirishdagi belgilangan barcha me’yorlarni

topshiryapmiz. O‘quv yig‘inimizning mazmunini

sodda qilib aytadigan bo‘lsam, barcha tayyorgarlik

va me’yorlarni bajarib, ruxsatnoma bilan o‘z

harbiy qismimizga qaytamiz. U yerdagi

bo‘linma shaxsiy tarkibining jismoniy

tayyorgarligi va belgilangan me’yorlarni

bajarishiga qarab, parashyut bilan

sakrashi uchun biz ruxsatnoma

№ 5 52022-yil
4-fevral
alPomishning BAHODIRVATANPARVAR
#O‘z kasbining ustasi

O‘zi harbiy xizmatchi bo‘lsa ham gapimiz adabiyotdan shogirdi
boshlandi. O‘zbekiston Milliy universitetining jurnalistika
fakultetiga kira olmaganini, bolalikdan yozuvchi yoki harbiy mudofaa vaziri o‘rinbosari nomidan
xizmatchi bo‘lish orzusi borligini aytdi. Taqdir taqozosi “Tashakkurnoma” yuborilibdi. Mahalla-
bilan O‘zbekiston oliy harbiy aviatsiya bilim yurtida ko‘y kelib yaqinlarimni tabriklashibdi.
kursantlik ham nasib qilmabdi. Keyin orzulari Buni eshitib, ota-onamning shodligidan
ro‘yobi yo‘lida harbiy xizmatni tanlabdi. musobaqa mobaynidagi charchoqlarim
Avvaliga muddatli harbiy xizmat, keyin aridi, kasbimdan faxr tuyg‘usi yanada
biroz fuqarolik faoliyatidan so‘ng
rasmana Vatan himoyasiga ortdi. Ular mening eng birinchi
kirishibdi. Ammo yutuqlar ustozlarim, – deydi III darajali
oliy ma’lumot talab serjant Bahodir Tilabov. –
qilmas ekan. Hayotda ustozlarim ko‘p,
kimningdir yozgan kitobini
o‘qib saboq olasiz, yana
kimdandir maslahat.
Rostini aytsam,

Xullas, maqolamiz guruh komandiri” nominatsiyasida oilaviy ishtirok etishibdi. Unda g‘oliblar musobaqadagi raqiblarimni ham ustoz,
qahramoni 2021-yili Qurolli birinchilikni qo‘lga kiritdi. safida bo‘lmasa ham “Eng zukko oila” deb bilaman. Ulardan juda ko‘p narsa
Kuchlar miqyosida o‘tkazilgan nominatsiyasini qo‘lga kiritganini aytdi. o‘rganganman.
“O‘z kasbining ustasi” ko‘rik- 2018-yil “Eng ilg‘or serjant” O‘g‘illari Behruz va Shohruz esa ushbu
tanlovining “Eng ilg‘or serjant” nominatsiyasida 1-, 2019-yili ushbu tanlovning yoshlar o‘rtasida o‘tkazilgan Ijodiy ma’noda hozircha hamkasbimiz
nominatsiyasining mutlaq g‘olibi yo‘nalishda 2-, 2020-yili esa 1-o‘rinni estafeta shartida 1-o‘rinni egallabdi. bo‘lmay qolgan “Eng ilg‘or serjant” bilan
III darajali serjant Bahodir Tilabov. U egalladi. 2021-yili nafaqat Mudofaa Ularning har ikkalasi I DAN qora belbog‘ xayrlashmadik. Mutolaa uchun kitoblar
1982-yili 6-avgustda Jizzax viloyatining vazirligi, balki Qurolli Kuchlar miqyosida sohibi ekan. ayriboshlashni boshladik. Kelgusida
Jizzax shahrida tug‘ilgan. Zafarobod o‘tkazilgan “O‘z kasbining ustasi” ko‘rik- gazetamiz sahifalarida yoki kitoblarda
tumanidagi 1-umumta’lim maktabida tanlovi rasmana kuchli va chidamlilarni O‘rni kelganda aytib o‘tish kerakki, Bahodir Tilabov ism-familiyasiga
tahsil olgan. Otasi Samandar saraladi. Mazkur musobaqada ham san’at shaydosi bo‘lgan Doni Zokirov ko‘zingiz tushib qolsa, hayratlanmaysiz,
aka, onasi Oybahor opaning maqolamiz qahramoni “Eng ilg‘or nomidagi musiqa maktabining 5-sinf degan umiddamiz.
o‘gitlari bilan kitobga oshno serjant” nominatsiyasining mutlaq g‘olibi o‘quvchisi Behruz Samandarov
bo‘lib ulg‘aygan. Sport bo‘lishga erishdi. Milliy cholg‘u yo‘nalishida o‘tkazilgan Kapitan Aziz NORQULOV,
bilan muntazam xalqaro tanlovda ikki marotaba “Vatanparvar”
shug‘ullanmaslikni O‘zaro suhbatimiz oila, farzand (2020–2021-yillar) 2-o‘rinni qo‘lga
tasavvuriga ham sig‘dira tarbiyasiga ulanib ketdi. Bolalarini ham kiritibdi. Maktabgacha yoshdagi bolalar
olmaydi. sportga oshno qilibdi. O‘tgan 2021-yili o‘rtasida o‘tkazilgan badiiy gimnastika
Mudofaa vazirligi miqyosida o‘tkazilgan bo‘yicha O‘zbekiston chempionatida qizi
Yana suhbatimizga “Mening oilam sportchi” musobaqasida Parizoda Samandarova faxrli 2-o‘ringa
qaytadigan bo‘lsak: sazovor bo‘libdi.

– Mening nazarimda yozuvchiga – Qilingan mehnatlar samarasini
ham Vatan himoyachisiga ham ko‘rishdan ortiq rohat yo‘q. O‘tgan yili
qo‘yiladigan eng birinchi talab – pok “O‘z kasbining ustasi” ko‘rik-tanlovi g‘olibi
bo‘lish. Yozganlaring bilan amaling bir bo‘lganim munosabati bilan ota-onamga
xil bo‘lishi kerak. Harbiy xizmatchi esa
ishonib topshirilgan Vatan tuprog‘ining
gardiga ham xiyonat qilishni xayoliga
keltirmasligi shart. Balki, nafaqaga
chiqsam, o‘zimni yozuvchilik borasida
sinab ko‘rarman, lekin bugun menga
ulug‘ vazifa yuklatilgan ekan uni
sidqidildan bajarish harakatidaman, –
deydi u.

III darajali serjant Bahodir Tilabov
qirqni qoralab qolgan bo‘lsa ham o‘zini
sinab ko‘rishdan cho‘chimaydi. Bu
yo‘lda unga dalda berib turgan ustozi
podpolkovnik Alpomish Jo‘rayevdan,
harbiy qism rahbariyatidan minnatdor
ekanini ta’kidladi. Mana bir necha
yildirki u “Eng ilg‘or mutaxassis”
ko‘rik-tanlovida faxrli o‘rinlarni egallab
kelmoqda.

Ilk urinishini 32 yoshida “Eng ilg‘or
guruh komandiri”ga da’vogarlikdan
boshladi va 2-o‘rinni qo‘lga kiritdi.
Kelgusi yili esa “Eng ilg‘or serjant”
nominatsiyasida 2-o‘ringa munosib
topildi. 2016-yilgi musobaqa shiddatli
kechdi. III darajali serjant Bahodir Tilabov
ofitserlar orasida o‘tkazilgan “Eng ilg‘or

6 № 52022-yil VATANPARVAR
4-fevral

o‘zbekistonda

YANGI LOYIHALAR TAQDIMOTI SENATNING YALPI MAJLISI AN’ANAVIY O‘QUV JARAYONI BOSHLANADI

Prezident Shavkat Mirziyoyev 30-yanvar kuni O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senatining So‘nggi kunlarda yurtimizda koronavirus
yoshlar, sport, sog‘liqni saqlash, elektr energiyasi yigirma uchinchi yalpi majlisi 2022-yil 3-fevral kuni soat infeksiyasi bilan kasallanish holati kamayayotgani
sohalaridagi loyihalar taqdimoti bilan tanishdi. 10:00 da Toshkent shahrida Senat majlislar zalida o‘z kuzatilmoqda.
ishini boshladi.
28-yanvar kuni maktab ta’limini rivojlantirish masalalari Respublika maxsus komissiyasi tomonidan ushbu
bo‘yicha o‘tkazilgan videoselektor yig‘ilishida davlatimiz Majlisda dastlab Senat qo‘mitalarining 2021-yilgi faoliyati jihatlar inobatga olinib, bir qator chora-tadbirlar amalga
rahbari yoshlarning bo‘sh vaqtlarini mazmunli tashkil sarhisob qilindi. Senat raisi o‘tgan yilgi faoliyat haqida oshirilmoqda.
etish, ular o‘rtasida sportni ommalashtirish bo‘yicha qator to‘xtalar ekan, tanqidiy-tahliliy yondashdi.
ko‘rsatmalar bergan edi. Taqdimotdagi loyihalar shuning Xususan, 2022-yil 7-fevraldan boshlab umumta’lim
mantiqiy davomi bo‘ldi. Joylardagi ayrim senatorlar o‘zlari mansub qo‘mitalardan maktablari, professional, kasb-hunar ta’lim va oliy ta’lim
uzilib qolayotgani, hududlardagi muammolarni parlamentga muassasalari, akademik litseylar hamda nodavlat ta’lim
Mutasaddilar avvalgi topshiriqlarga muvofiq, bu ko‘tarib chiqishda sustkashlikka yo‘l qo‘yayotgani ta’kidlandi. tashkilotlarida o‘quv jarayoni an’anaviy shaklga o‘tkaziladi.
borada mahalla va maktablardagi sharoitlar o‘rganilgani Faoliyat davomida parlament nazorati institutidan samarali
haqida axborot berdi. Davlatimiz rahbari yangi foydalanish, har jabhada ochiqlik va shaffoflikni ta’minlash Bunda barcha ta’lim tashkilotlarida niqob taqish,
maktablar qurish va mavjudlarining quvvatini oshirish muhimligiga e’tibor qaratish lozimligi aytildi. ijtimoiy masofani saqlash, shaxsiy gigiyena qoidalariga
bo‘yicha topshiriq bergan edi. Shunga asosan, 330, qat’iy rioya etish va antiseptik vositalardan muntazam
660, 990, 1 320 va 1 650 o‘rinli maktablar loyihasi Yalpi majlis “O‘zbekiston” va “Uzreport” telekanallari, foydalanish talab etiladi.
tayyorlangan. shuningdek, Senatning www.senat.uz rasmiy veb-sayti va
ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalari orqali to‘g‘ridan to‘g‘ri yoritib
borilmoqda.

Jahonda YANA RAKETA SINOVLARI

AXBOROT URUSHI TUFAYLI KXDR o‘rta masofaga harakatlanuvchi
ballistik raketalar sinovi o‘tkazilganini tasdiqladi,
Ukraina Prezidenti Vladimir Zelenskiy deb xabar qiladi Bloomberg. 30-yanvar kuni
hozirda rossiyalik harbiylar yaqin kelgan Ukraina Shimoliy Koreyada so‘nggi 5 yillikdagi rekord
chegaralaridagi vaziyat yetarlicha keskinligi, masofaga yetib borgan ballistik raketa uchirilgan.
ammo o‘tgan yildagidan keskinroq emasligini, Chagando provinsiyasidan uchirilgan raketa 30
shu tufayli xorijiy yetakchi siyosatchilar daqiqa mobaynida Yer yuzasi bo‘ylab 800 kilometr
rossiyaliklar bostirib kirishi muqarrar ekani masofaga uchgan va dengizga qulashdan avval
haqida gapirishlarini istamasligini aytdi. Uning 2000 kilometr balandlikka ko‘tarilgan, so‘ngra
so‘zlariga ko‘ra, bunday vahimalar oqibatida Yaponiya iqtisodiy zonalari chegaralaridan
Ukraina iqtisodiyoti hozirgacha 12,5 mlrd grivna tashqariga qulagan. Ma’lumotlarga ko‘ra, uchish vaqtida raketaning maksimal tezligi 16 Max’, ya’ni
(440 mln dollar atrofida) zarar ko‘rgan. “Axborot tovush tezligidan 16 marta yuqori ko‘rsatkichni tashkil etgan.
urushi tufayli Ukrainadan 12,5 mlrd olib chiqib ketildi. Biz valyutamizni davlat zaxiralari hisobidan
barqarorlashtirmoqdamiz. Bu mamlakatimizga juda qimmatga tushmoqda”, dedi Zelenskiy.

KUCHLI QOR BO‘RONLARI TO‘QNASHUVLAR DAVOM ETMOQDA

AQShning sharqiy sohillarida kuchli qor Suriyada IShID jangarilari va kurdlar
bo‘ronlari tufayli ko‘plab binolar va shaharlar o‘rtasidagi to‘qnashuvlarda yuzdan ortiq
elektr ta’minotidan uzilib qolgan, 5 mingga odam halok bo‘ldi. Kurdlar Suriyaning Xasaka
yaqin aviareys bekor qilingan, deb xabar qiladi shahridagi Gvayran qamoqxonasini egallagan
CNN. Massachusetsda 120 000 ga yaqin aholi va u yerdagilarni garovga olgan. Bu haqda
kuchli qor sabab elektr ta’minotidan uzilib France 24 xabar bergan. Qayd etilishicha, AQSh
qolgan. Nyu-Jersining ayrim hududlarida bir qurollari va kiyimlaridagi kurd otryadlari bir necha
futdan baland qor tushgan. Nyu-Yorkda ham kundan beri IShID terrorchilariga qarshi jang olib
tinmay qor yog‘moqda, shahar aholisiga uzoq bormoqda. 100 ga yaqin jihodchi Gvayrandagi
yo‘lga safarga chiqmaslik tavsiya etilgan. qamoqxonaga hujum uyushtirgan va u yerdagi
Atlantik-Siti ma’muriyati 40-shosseni, ya’ni shaharga olib boradigan asosiy arteriya tomiri mahbuslarni, xususan, o‘z sheriklarini ozod qilishga uringan. Janglar oqibatida 160 ga yaqin odam
hisoblangan yo‘lni yopishga qaror qilgan. Kuchli qor bo‘ronlari haqida jami 11 million aholiga halok bo‘lgan va ular orasida yetti nafar tinch aholi vakillari ham bo‘lgan.
ogohlantirishlar berilgan.

mintaQada

YENGIL AVTOMOBILLAR IMPORTI TARKIBDA KATTA O‘ZGARISHLAR IQLIMGA MOS RAVISHDA MUHIM HUJJATLAR IMZOLANDI

Davlat statistika qo‘mitasi ma’lumotlariga Qozog‘iston Prezidenti Qosim-Jomart “Tolibon” hukumati Afg‘onistonda Turkmaniston delegatsiyasining Kobulga
ko‘ra, 2021-yilda O‘zbekiston 26 ta xorijiy Toqayev yetakchi “Nur Otan” partiyasining talabalar uchun universitetlarni qayta tashrifi doirasida Turkmenenergo davlat
davlatdan qiymati 588,2 mln AQSh yangi rahbariga aylandi. Tashkilotning ochishga ruxsat berdi. Bu haqda korporatsiyasi va Afg‘onistonning DABS davlat
dollariga teng bo‘lgan qariyb 27 067 ta navbatdan tashqari o‘tkazilgan syezdida “Tolibon” harakati tomonidan tayinlangan energetika kompaniyasi vakillari tomonidan
yengil avtomobil, shu jumladan, 809 qatnashgan barcha delegatlar uning muvaqqat hukumatdagi Oliy ta’lim Afg‘onistonga elektr energiyasi yetkazib
ta elektromobil import qilgan. Yengil nomzodi uchun ovoz bergan. Bu haqda “Nur vazirligi rahbari Abdul Boqi Haqqoniy berilishini kengaytirish borasidagi shartnoma
avtomobillarni eng ko‘p import qilgan Otan” matbuot xizmati Kz.Todayga ma’lum vazirlikning Facebook sahifasida e’lon imzolandi. Shuningdek, mazkur tashrif davomida
davlatlar orasida Xitoy yetakchilik qilmoqda qilgan. Shuningdek, yig‘ilish davomida qilingan videomurojaatida ma’lum yuqorida ko‘rsatib o‘tilgan kompaniyalar va
– 8 880 ta mashina. Mos ravishda 6 472 ta partiyaning siyosiy kengashi tarkibida qilgan. Uning so‘zlariga ko‘ra, iqlimi issiq Turkiyaning Zalik Holding xoldingi o‘rtasida
avtomobil import qilingan Koreya va 4 539 ham katta o‘zgarishlar sodir bo‘lgan, bo‘lgan viloyatlardagi barcha oliy ta’lim energetika sektori salohiyatini oshirish
ta avtomobil olib kelingan Rossiya ikkinchi ya’ni oldingi tarkibning yarmidan ko‘p muassasalarida darslar 2-fevraldan, bo‘yicha protokol ham imzolandi. Uchrashuvlar
va uchinchi o‘rindan joy olgan. Keyingi qismi yangilangan, shu jumladan, davlat iqlimi sovuq bo‘lgan viloyatlarda jarayonida Turkmaniston – Afg‘oniston –
o‘rinlarda Qozog‘iston (4 470 ta), Polsha amaldorlari soni sezilarli qisqartirilgan. esa 26-fevraldan boshlanadi. Vazir Pokiston elektr liniyasi, shuningdek, quvvati 500
(1 204), AQSh (490), Litva (428), Tailand Ta’kidlash joizki, “Nur Otan” rahbarligiga qizlarning darslarga kirishiga ruxsat kV.ga teng bo‘lgan Shebergan – Dashti – Alvan
(250), Germaniya (115) va Yaponiya (97) Toqayev nomzodini sobiq prezident berilishi yoki berilmasligiga aniqlik liniyasi loyihasini amalga oshirish mavzusiga
qayd etilgan. Nursulton Nazarboyev taklif etgan. kiritmagan. ham alohida e’tibor qaratildi.

Internet materiallari asosida tayyorlandi.

VATANPARVAR #Keling, kitob o‘qiymiz! № 5 72022-yil
4-fevral
£ÀÄÐÄÎÍ Ñ¤Ç –

Бугуннинг болала- ªАДРЛИГИМ С¡З
ри ҳам достонлар
тинглармикан? Бугун сизга «Алпомиш» достонини ўқиш учун мурожаат қиладилар. Унинг қизи Барчиной нопи-
Сиз-чи, сиз дос- тавсия қиламиз. Азиз ўқувчи, бугун ижтимоий сандларча ёт элда талаш бўлди. Шундай оғир вазият
тонлар тинглаганмисиз? тармоқларда ўзбек сериаллари ҳақида турфа фи- юзага келдики, бу вазиятга доно Ойбарчиннинг ўзи
Хонадонингизда Хитой- крлар авж олганидан хабарингиз бор. Бу ҳақда ечим топди. Зукколик билан олти ойга муҳлат олди
нинг энг асл чиннилари сўз айтишдан тийиламиз. Нега, дейсизми? Чунки ва ўз элчиларини мактуб билан Алпомиш ҳузурига
бор, биламан, балки ҳам- ҳаммада танлов ҳуқуқи ва имконияти бор. Негадир йўллади. Жуда қийинчилик билан келган хабарчи-
ма буюмларингиз Оврўпо- биз телевизон дастурларни оилавий кўришни ёқти- ларни Бойбўри қаршилади, едирди, ичирди... ва
ники чиқар. Ҳашаматли, рамиз. Аслида ҳамма нарса ҳам оилавий кўришга Алпомишга аталган хатни сандиққа солиб беркитди.
балки сипороқ шкафлар- мўлжалланмаган. Буни фарқлаш учун инсонда
да халқ достонлари учун етарли билим, фаҳм-фаросат ва ички маданият Ўқиймиз: «Бойбўри айтди:
ҳам жой ажратганмисиз? бўлиши керак. Оилавий давралар учун энг яхши – Бундан кетганча, Қўнғирот музофотидан ўтган-
Қаҳрамонлик, мардлик, ва мароқли дам – китобхонлик. Агар болаларингиз ча, Қалмоқ вилоятига етганча. Ё бир ўтинчига, ё бир
муҳаббат, меҳр-оқибат, кичик бўлса, халқ достонларини ўқинг, каттароқ подачига, ё чўлда юрган чўпонга биз Барчиннинг
олижанобликни таран- бўлса ҳам халқ достонларини ўқинг! Ғафур Ғулом чопари бўлар эдик», деб оғзингдан чиқарсанг, одам
нум этган достонлардан номидаги нашриёт-матбаа ижодий уйи бир туркум буюраман, кейинингдан қувиб етади, бошингга
қайси бирини биласиз? гўзал достонларни нашрдан чиқарган. Бу наинки гў- қамчи чотади, баданингни бўздай қилиб йиртади,
Номларига эътибор бер- зал тарбия балки болалар ҳаётидаги энг унутилмас, опкелиб дорга тортади, оғзингдан чиқармай кет-
ганмисиз? Кўп савол файзли, нурли лаҳзалар бўлиб қолади, ишонинг! гин, – деб бу сўзни тайинлаб чопарларга айтиб
беряпман, бежиз эмас. турган сўзи:
Чунки... ўзим тинглаган Сиз «Алпомиш» достонини биласиз, мактаб дарс- Ҳакимбекни сўраб арза берибди,
достонлардан болаларим- ликларида ҳам бу қадимги ёдгорликдан парчалар Билдим Барчин той-талашда қолибди,
ни баҳраманд этолмадим. ўқигансиз. Балки фильмини ҳам кўргандирсиз? Қалмоқлардан кўп бир азоб кўрибди,
Тирикчилик ташвишла- Аммо достонни ўзингиз ўқиб чиқмагунингизга қадар Унга бойбаччалар меҳнат қилибди,
рига қул бўлдим. Афсус... барибир унинг қимматини англашингиз мушкул. Хизмат қилиб ўнта чопар келибди.
Мен бу достонни тинглаганман, ўқиганман. Бироқ, Чопарлар, эшитгин айтган ноламни,
Аслида менинг ота-онам ҳам жуда банд биласизми, турк туркуларидан (халқ қўшиқлари) Обод қилган бунда кулбахонамни,
эдилар: онам рўзғорнинг битмас-туганмас «Эрисин тоғларнинг қори»ни севиб тинглардим, Барчин учун юбормайман боламни.
юмушлари, дала ва томорқа ишларидан орт- бу халқ қўшиғи ҳам айнан шу достондан эканли- Қайтай, қилса қалмоқ қаттиқ зулмни,
масдилар, отам саҳар кетиб, кеч қайтар эди- гини яқинда билдим, ўқиб, ҳайратим ошди. Бежиз Баҳор бўлса тар очилган гулимни,
лар. Бахтимга опаларим, акаларим китобсевар севмаган эканман, ақлимдан аввал бу мисраларни Барчин учун юбормайман улимни.
бўлишган. Айниқса, катта опам (охиратлари қалбим таниган экан! Майдон бўлса бедов отлар чопилар,
Чопиб келса банот жуллар ёпилар,
обод бўлсин) Шаҳодатпошшо онадан туғма Ака-ука Бойсари ва Бойбўрини танитишим Бормасин, ўғлима хотин топилар».
муаллима эдилар. шарт эмас, деб ўйлайман. Сизга қандай қилиб Ҳа- Чопарларнинг шу тариқа сандиққа солинган
кимбекнинг Алпомиш номини олганлиги ҳақидаги хатини Алпомишнинг синглиси Қалдирғоч топиб
...Уйимизнинг ғаройиб печкаси бор эди. парчани келтирамиз. Ўқиймиз: «Шунда Ҳакимбек олди. Акасига билдирди. Алпомиш бу хабарни ўқиб,
Бирданига учта хонани иситар эди. Наза- етти ёшига кирган. Алпинбий бобосидан қолган ўн дарҳол йўлга отланди... Йўқ, йўқ...
тўрт ботмон биричдан бўлган парли ёйи бор эди. Ўқиймиз: «Бу хатни ўқиб кўриб: «Олтойчилик
римда печка жуда катта эди. Чунки опам Ана шунда Ҳакимбек шул ўн тўрт ботмон ёйни қў- йўлда бўлса, қалмоқнинг элида бўлса, зўр ёвнинг
печка устида атрофларига болишлар лига ушлаб, етти яшар бола кўтариб тортди, тортиб қўлида бўлса, бир хотин оламиз, деб сандираб
қўйволиб ўтирардилар, бир томонла- қўйиб юборди. Ёйнинг ўқи яшиндай бўлиб кетди. ўламизми», деб хатни тиззасининг остига босиб
рида бир тахлам китоб, қуйида биз Асқар тоғининг катта чўққиларини юлиб ўтди, ово- ўтирди».
опа-укалардан ташқари қўни-қўш- заси оламга кетди. Буни эшитган душманлар: «Бу Бу ҳолатга Қалдирғоч ойимнинг сўзларига эъти-
нилар, қариндош-уруғларнинг бола зўр бўпти, назар топибди. Буларга ҳеч ким бор беринг-а: «Қалдирғоч ойим акасига қараб, бир
болалари – тизилишиб ўтирган- баробар бўлолмайди, етти яшар бола шундай ишни сўз айтиб турган экан:
ча печка устида ўтирган до- қилами?» деб хафа бўлиб ётди. Дўстларнинг вақти Ака, сенга айтадиган арзим бор,
стончидан достон тинглардик. хуш бўлиб юрди. Шунда барча халойиқлар йиғилиб Талаш бўпти бийнинг қизи зулфакдор.
«Ширин билан Шакар»да шум- келиб айтди: «Дунёдан бир кам тўқсон алп ўтди, Кечасини ёруғ қилар тўлин ой.
кампирга қирқин қизлар бўк- алпларнинг бошлиғи Рустами Достон эди, охири бу Кашалда талаш қопти Барчиной.
кунича қовун едириб, сўнг Алпомиш алп бўлсин. Тўқсон алпнинг бири бўлиб Мард йигитнинг ёри талаш бўлами.
ичини эзиб ташлашганида санага ўтди», деди. Охири Алпомишбек алп бўлиб, Эр йигитнинг ёрин қалмоқ олами,
қотиб-қотиб кулганларимиз, тўқсон алпнинг бири бўлиб санага ўтиб, алплик Барчин чечам талаш бўлиб қолами,
«Кунтуғмиш»даги дарёдан отини кўтариб, етти ёшида Алпомиш от қўйилди. Сендай беклар бул бехабар турами?
ўтиш воқеасида болаларини Ана шундан етти ёшида ёйни кўтариб отгани учун Келар дебди, сендан умид қилибди».
бўрига олдириб қўйганида, Алпомиш алп атанди». Булар ҳаммаси эмас, Қалдирғоч ойимнинг бун-
«кўприкдан ўтса бўлмайди- дан-да ўткир-аччиқ сўзлари Алпомишни оёқлан-
ми?» деб ҳиқиллаган кички- Ўқувчиларимизга аёнки, ҳеч қачон асар маз- тирди.
налар... мунини баён этмаймиз, мутолаа завқига путур Ўзбек халқининг ноёб ёдгорликларидан бири
Бу достонлар атрофимизда етказмаслик учун. «Алпомиш» достони ҳам бун- бўлган «Алпомиш» ҳақида сўз айтмоқ учун асли
юз бераётгандек эди, бегона дан мустасно эмас. Бу бебаҳо ёдгорликнинг айрим бир саҳифа камлик қилади. Гўзал сўз ўйинлари,
олам эмас эди. Атрофимизда қаҳрамонларига ҳам эътиборли бўлишингизни мақолларнинг ўзи бир олам. Бугун биздан тобора
яйловлар ҳам, баҳор чоғи тавсия этамиз. Мен учун Алпомиш ва Ойбарчин узоқлашиб бораётган, шевалардагина мавжуд қан-
пишқириб оқадиган дарёлар севимли. Аммо Алпомишнинг синглиси Қалдирғочни чадан-қанча сўзлар бор, достонда. Бу севги досто-
ҳам мавжуд эди-да! Ҳаммамизга ҳам ўзгача меҳр билан севаман. Азиз аёл-қизлар, ни, мардлик, олижаноблик, дўстлик, бағрикенглик
тушунарли, қадрдон сўзлардан Қалдирғоч асли ҳаммамиз. Миллатнинг боши – Аёл тараннуми! «Алпомиш» энг қимматли хазина каби
иборат эди. Тили ота-оналаримиз деб бежиз эътироф этилмайди. Тарбиячи, улуғ ва ҳар бир ўзбек хонадонидан жой олса, нур устига
тилидек, бегона сўзлар йўқ эди! шарафли ишлар, йўлларга йўлловчидир, Аёл. нур бўларди. Кўнглингиз тўлмаётган сериалларни
ўз ҳолига қўйинг, халқ оғзаки ижодининг ноёб
Туғилганидан Алпомишга бешиккерти қилин- дурдоналарига қалбингиздан жой беринг.
ган Ойбарчин қалмоқлар элида вояга етди. СЎЗ Ҳузурли мутолаалар тилаги билан,
қудратига шак йўқ. Эндиликда бўлар-бўлмасга
ишлатилган айрим сўзлар қийматини, залворини Инобат ИБРОҲИМОВА,
йўқотгандек. «Келгинди» деган сўз бор тилимизда. «Vatanparvar»
Бу даҳшатли сўз, эшитган одамни титроққа сола-
диган, қалбига оғриқ соладиган ўқ каби бир сўз.
Ҳозир бу сўз ҳам бироз жўнлашган.

Достонда қалмоқлар бир вақтлар Қўнғирот эли-
нинг эркаси бўлган Бойсарига «келган бой» деб

8 № 52022-yil #Harbiy libosdagi ma’naviyat VATANPARVAR
4-fevral

Синчков газетхонларимиз талаб қилганидек «Ҳарбий либосдаги маънавият» анчадан буён нашр юзини кўрмай қўйди. Дунёнинг поёни
ÊÅ×À
йўқ ташвишлари одамларни гоҳида умуммиллий, умумбашарий ишлардан чалғитади. Улуғ бобокалонимиз ҳазрат Алишер
Навоийнинг таваллуд санаси арафасида ушбу рукнимизни давом эттиришни ният қилдик. Улуғ шоирнинг ҳарбий Иш сал кўпайиб, озгина қийналсак,
хизмат билан алоқадор ҳаёти ҳақида ёзишга қурбимиз етмайди, албатта. Шу боис ҳам Алишер дунёни бузгудек оҳ-воҳ қилишимизни
Навоийнинг ўн жилдлик тўла асарлар тўпламини нашрга тайёрловчи ва масъул ўйлаб, ич-ичимизда хижолат бўлдик.
муҳаррирларидан бири, Халқаро Аҳмад Яссавий мукофоти совриндори,
филология фанлари номзоди Сайфиддин Рафиддиновнинг – У даврлардаги қийинчиликларга
ҳозирги ёшлар дош бера оладими,
Á Å Ä Î Ð ¡ Ò Ê À Ç È Ë Ã À Íҳарбийхизматдаври,Ватанҳимоячилари йўқми, бир нарса дейиш қийин.
Яширмайман, ноўрин ишлар қилиш-
билан боғлиқ мулоҳазалари га ҳам тўғри келган. Бошқалардан
билан танишдик. ажралиб қолсанг, қўрқоққа, сотқин-
га чиқаришади. Маҳаллий халқдан
Сайфиддин Рафиддинов билан дек бўлардик. Саволлар бир-бирига кўп наф берарди. Унча-мунча ишни шикоят ҳам бўлиб турарди. Бир гал
суҳбат кўнглимизни ёритар, улар- уланар, не-не улуғ зотларнинг ил- қийналмасдан бажарардим. Кураш арз-дод билан келишибди. Ҳаммамиз-
нинг барини эслаб қолишга, ибрат мидан, кароматларидан ҳайратла- тушиб қолсак, майдонни бермасдим. ни сафлаб қўйишди. Хавотир билан
олишга тиришардик. Ҳар бир ибратли нардик. Эҳ-ҳе, юртимизда қандай Ўзи жисмоний тарбия билан шуғул- турибмиз, уларнинг биргина ишораси
воқеани ҳаётимизга муқояса қилар, олимлар, уламолар ўтган! Афсуски, ланишни қанда қилмаслик, одатга тақдиримизни ҳал қилади. Барака то-
хато-камчиликларимизни тушунган- уларнинг аксариятини танимаймиз, айлантириш керак. Айниқса, илм пишсин, эслолмагани учун «мана шу»
улгу оладиган ишларини билмаймиз, билан шуғулланадиган одамлар, деб аниқ бир кишини кўрсатмади, –
Сайфиддин Рафиддинов эшитганларимизни ҳам бир ривоятдек ўтириб ишлайдиганлар спортга ошно дея бир оз ўйга толди устоз. – Орадан
1958 йили Қашқадарё қабул қиламиз. Аслида улар ҳам сиз бўлишлари шарт. Тарихга назар сол- бир йил ўтиб, биз ҳам ўша пайтнинг
вилоятининг Шаҳрисабз билан бизга ўхшаган одамлар. Энг сангиз, улуғ аждодларимиз қомусий тилида айтганда, «дембл» бўлдик.
туманида таваллуд катта фарқлари нафслари устидан билим соҳиби бўлиш билан бирга- Энди ўзимизга бириктирилган янги
топган. Самарқанд давлат ғолиб чиққан. ликда, жисмонан бақувват бўлган,
университетининг Ўзбек табобатни мукаммал ўзлаштирган. келганларнинг мао-
ва тожик филологияси Гап айланиб, тинчлик- Яқин замондошимиз Муҳаммад Содиқ шини олардик. Қайтар
факультетини, Имом нинг қадри, Ватан осой- Муҳаммад Юсуф, ўтган асрда яшаб дунё. Хизмат тугаш
Бухорий номидаги Тошкент ишталиги йўлидаги хиз- ўтган Алихонтўра Соғуний жисмонан арафасида, виждоним
ислом институтини матнинг бемисл баҳоси, қийналди. Чидолма-
тамомлаган. Ўзбекистон олимнинг ҳарбий хизмат ҳам забардаст инсон бўлган. Кучли дим. Қўл остимдаги
Фанлар академиясининг даврларига уланди. мўмин кучсиз мўминдан афзалдир, аскарни чақириб, ро-
Ўзбек тили, адабиёти ва деган ҳадис борлигини эслаб, спорт зилик сўрадим. Йўқса,
фольклори институтининг – У даврларда фар- билан ошнолик ҳам савобли иш. пулларини қайтиб бе-
етакчи илмий ходими. зандини армияга куза- ришга тайёрлигимни
Ўзбекистон Ёзувчилар тишни ота-оналар кат- Ҳарбий хизмат давомида отиш айтдим. Мени тўғри
уюшмаси аъзоси, та бир фожиадек қабул маҳоратим, кўникмаларим анча тушунди, у ҳам вақти
Грециянинг Антик қиларди. Ҳақиқатан ҳам шаклланди. Бора-бора жанговар келганда бошқалардан
дунё халқаро илмий уларнинг ҳаёти, егулиги, топшириқларни мукаммал дара- олишини, рози экани-
академиясининг кийим-кечаги кафолат- жада бажарадиган бўлдим. Танкда ни айтди.
профессори. Кўплаб ланмаганди. Йигитлар йўналтирувчи бўлиб хизмат қилдим.
муаллифлик ва таржима таваккал тўнини елкага Ҳозир ҳам ўшанда қилган ишлари- Ўша йилларда бош-
китоблари, изоҳ ва ташлаб чиқиб кетишар- миз кўз олдимда турибди. Агар яна қа ўлкаларда, ноқулай
луғатлари чоп этилган. ди. Ана шундай замонда тўғри келиб қолса, ҳеч адашмасдан шароитларда ҳарбий
1976–1978 йилларда собиқ икки йиллик муддатли топшириқни тўлақонли уддалаган хизматни ўташга маж-
Германия Демократик ҳарбий хизматни собиқ бўлардим. бур бўлганмиз. Тақди-
Республикасида ҳарбий Германия Демократик римиздан яқинларимиз
хизматни ўтаган. Республикасида ўтаганман. У ерда Сайфиддин Рафиддиновнинг ғай- мутлақо бехабар бўларди. Мактуб
ўтказган кунларимизни одам боласи- рати ҳали сусаймаган. Туну кун ти- ёзишардик. Унда ҳам дардингни
Fikr va mulohazalaringizni нинг бошига солмасин. Ҳатто биздан ним билмайди. Алишер Навоийнинг дастурхон қилиб, уйдагиларни хаво-
@Vatanparvargazetasi_bot аввалроқ борган аскарлар ҳам кўзи- 10 томлик тўла асарлар тўпламини тирга қўймайсан-ку.
manziliga jo‘natishingiz mumkin мизни очирмасди. Ойлик маошимиз тайёрлаш жараёнидаги жонбозлик- Бугунги ёшлар ўз Ватанимиз
бир йилгача қўлимизга тегмаган. лари, ўзини, саломатлигини ая- сарҳадларини қўриқлаяпти. Ҳарбий
Аёвсиз калтакларни эсласам, ҳозир масдан ишлаганлари, бир вақтнинг қисм ва муассасаларда яратилган
ҳам этим жунжикиб кетади. Бу ҳақда ўзида ўнта, ўн бешталаб китобларни шароитларга ҳавасингиз келади.
гапиргим ҳам келмайди, – дея бир нашрга ҳозирлашга тўғри келганини, Истаган одам бориб кўриши, та-
оз тин олади суҳбатдошимиз. – Сер- ўшанда ҳам чекинмай меҳнат қилган- нишиши мумкин. Халқ ва армия
жантлардан бири жуда ҳам жонимдан ликларини эшитиб, ҳайратландик. – якдил. Ота-онаси, ака-укаси,
тўйдириб юборди. На гапга тушунади, опа-синглиси, яқинлари, юртдо-
на бундайроқ дўққа. Бир куни қурол шлари яшаётган, киндик қони
билан хизмат ўтаётганимда келиб тўкилган заминни асрашга масъул
қолиб, яна зуғумини бошлади. Алам ёшларимиз бунга жиддий ёнда-
билан уни мўлжалга олдим: «Менда шишлари лозим. Улар Ватан осой-
нима қасдинг бор? Ҳозироқ сени отиб ишталиги йўлида бедор ўтказилган
ташлайман!» Каловланиб нима дейи- бир кечанинг бемисл савобини ҳис
шини билмай қолди. Ўшанда ўзимни қилиши керак. Ҳарбий хизматчила-
тутиб, жаҳлимни жиловлай олганимга римиз сергак экан, осойишталик,
ҳозиргача шукр қиламан. Лекин бо- тараққиёт бўлади, илм олинади,
шқа менга танбеҳ бермайдиган бўлди. ободлик, фаровонлик таъминла-
нади. Уларни ҳамиша алқаймиз,
Турли-туман юмушлардан кўп- куч-қувват тилаймиз!
чилик безир, ҳолдан тоярди. Ёшли-
гимдан қишлоқда, қора меҳнатда Азиз НОРҚУЛОВ ёзиб олди.
ўсганим, жисмонан чиниққаним менга

VATANPARVAR #Zahiriddin Muhammad Bobur tavalludining 539 yilligiga №5 2022-yil 9
4-fevral

KOMIL INSON TALQINI
belgilash mumkin. Temuriy sulton Bobur hamisha beklari, a’yon-u
O‘n ikki yoshida taxtga o‘tirgan buyuk temuriy va shahzodalar, saroydagi hisobsiz ashraflari, otasining xizmatida bo‘lgan
Zahiriddin Muhammad Bobur butun umr kurashib yashadi. beklar ko‘proq boylikka ega bo‘lish amaldorlarining izzat-ikromini joyiga
Temuriyzodalar orasida nifoq o‘rnida do‘stlik, hamjihatlik hirsi bilan yongan bir davrda Zahiriddin qo‘ygan, ularga turli yurt, tumanlarni in’om
o‘rnatish yo‘lida zahmat chekdi. Uning adolati, xalqparvarligi Muhammad Bobur o‘zining butun etgan, lavozimlar bergan. “Boburnoma”da
salohiyati bilan farzandlari Humoyun, muallif millati, elatiga qarab odamlarni
davlatining gullab-yashnashiga xizmat qildi. Xindol, Komronni ahillikda yashash, ajratmaganligini ko‘p ta’kidlaydi. Jumladan,
bir-biriga sadoqatli bo‘lib davlatdorlik Qoshg‘ar xoni Sulton Saidxon o‘z yaqinlari
Davlat ishlaridan ajralmagan ojiz qilib qo‘yadi. Zahiriddin Muhammad qilishga chaqirdi. U faqat farzandlarigina bilan hech vaqosiz kelganda, ularga
holda she’riyat va adabiyot bilan Bobur ayni mana shunday “yuraksiz el”ni emas, balki Temuriylar xonadoniga Lamg‘or va Mandovar tumanini bergani,
shug‘ullangan. Bobur farzandlari jur’atga, bir maqsad yo‘lida birlashishga, mansub barcha bek va xonzodalarning bir navkarini qo‘shib, Andijon viloyatiga
tarbiyasiga jiddiy e’tibor beradi. Chunki hind elida Temuriylar saltanati nomini xatolarini kechirdi, ularni el oldida Sulton Saidxonni xon qilib tayinlagani,
temuriy shahzodalar orasidagi tarqoqlik oqlashga chaqirgan. Bu da’vat shoh sharmisorlikdan saqlab qoldi. Bunday mo‘g‘ul sultonlariga o‘z tug‘ishganlaridan
va boshqa muammolar uni qayg‘uga Boburning qalb nidosi edi. Xuddi shu voqealar o‘zining izzat-nafsiga tekkan ham yaxshiroq qarab, shafqatlar qilganini
soladi. nido Bobur dunyoqarashining, shoh taqdirda ham, u agar shunday ish bayon etadi.
Bobur faoliyatining mohiyatini tashkil tutilsa, turli darajadagi sultonlarni,
Ayniqsa, Husayn Boyqaroning etadi. beklarni birlashtirish imkoni bo‘ladi, Mirzo Bobur mana shunday sinovli
o‘z o‘g‘illari bilan nosozligi, toj-taxt degan aqidaga amal qildi. Bu aqida hayotda tahsinga loyiq ishlarni amalga
uchun talashishlari ham Bobur uchun Bu adolatsiz dunyoda Bobur doimo Zahiriddin Muhammad Bobur nazarida oshira oldi. Bobur o‘zining shirin
katta ibrat bo‘lgan. Uning nazarida yaxshilik izlagan. Ulkan bir davlatda Amir Temur saltanatini qayta tiklash, uni joniga qasd qilib, zaharlagan Ibrohim
Boyqaroning davlat boshqaruvidagi barchaning ko‘nglini topish imkoni yo‘q. dushmanlardan himoyalashning muhim Lo‘diyning onasi – malika Baydani
muhim bir kamchiligi o‘g‘illarining birini Biroq mudom barcha yaxshiliklariga chorasi hisoblanadi. ham va shu singari o‘nlab xiyonatkor
boshqasidan ustun qo‘yishida edi. Bu yomonlik, vafosiga jafo ko‘rish va bebosh temuriyzodalarni ham
esa mamlakatni yagona siyosat bilan Boburni charchatgan. Odamlardagi Zahiriddin Muhammad Boburning kechira olibgina qolmay, ularga katta
boshqarishga imkon bermaydi. Bobur gumrohlik, faqat shaxsiy manfaatidan insoniy fazilatlaridan yana biri in’omlar, lashkar-u ot-ulov beradi, o‘z
saltanat uchun kurashda mardlik, kelib chiqib voqealarga baho berish, u qarindosh-urug‘laridan mehr- ixtiyorlariga qo‘yadi, komil musulmon
oriyat mezon bo‘lishini uqtiradi. Mirzo xulosa chiqarish har qanday sabr- muruvvatini ayamas, do‘stlarining sifatida birortasidan o‘ch olmaydi.
Bobur gohida shohlikdan beklikni ustun bardoshli kishini ham muvozanatdan tashvishiga hamdardlik qilar va Chunki Zahiriddin Muhammad Bobur
qo‘yadi: chiqarishi mumkin. Boburning quyidagi quvonchlariga sherik bo‘lar, o‘g‘illarining jasur va qat’iyatli bo‘lish bilan birga sabr-
ruboiysi ana shunday nohaqliklardan hammasiga birday mehr bilan qarar edi. bardoshli, kechirimli, haqiqatgo‘y, halol
Qolmadi hurmat ahli olamda, charchagan vaqtida yozilgan. va imonli inson edi.
Olam-u olam ahdidan yuv ilik!
Boburo, ikki podsholig‘din Ne xesh meni xushlar-u ne begona, Bir so‘z bilan aytganda, ulug‘
Yaxshiroq bu zamonda bir beklik. Ne g‘ayr rizo mendin-u ne janona, bobokalonimizning tarixga bitilgan
Har nechaki yaxshiliqta fazilatlari biz uchun o‘rnak olsa, arzigulik
Bobur benihoya irodali va juda kuchli go‘zal sifatlardir.
ruhiyat egasi edi. Biz mana shu asosga qilsam afsun,
tayanib, shunday xulosaga keldik: Xalq ichra yomonlig‘ bila men afsona. Madina EHSONOVA,
kishining savodsizligi, turli aqidalarga Vasila KENJAYEVA,
mukkasidan ketishi uni o‘zgalar fikriga Boburning shohlikka bo‘lgan
ergashadigan, ma’naviy mo‘rt va ruhan munosabati orqali jamiyat, davlatchilik, Farg‘ona viloyati
umuman, hayotga munosabatini O‘zbekiston tumani,
15-umumta’lim maktabi

o‘qituvchilari

Javonmard tarjima qilinib, nashr etilgan. Taniqli olima
hukmdorning Shafiqa Yorqin bu asar haqida shunday
hayotiy timsoli yozadi: “Boburnoma” Boburning o‘z ko‘zi
bilan ko‘rib, o‘z boshidan kechirgan voqealar
O‘zbek mumtoz adabiyoti namoyandalaridan biri Zahiriddin Muhammad Bobur bayonidir. U bu voqealarni chinso‘zlilik va
buyuk davlat arbobi, ulug‘ shoir, adolatli shoh, haqgo‘y inson edi. Bolalik yillari Andijon tarafsizlik qoidalariga rioya qilgan holda o‘ta
viloyatida o‘tgan. Saroy muhitida tarbiya topdi, yoshligidanoq ilm-fanga qiziqishi boshqacha badiiy mahorat bilan yozgan”.
edi, ayniqsa, adabiyotga muhabbati baland bo‘lgan. Tarixni o‘rganishga bo‘lgan ishtiyoqi
beqiyos edi. Otasi Umar Shayx Mirzo vafotidan so‘ng taxtga o‘tirgach, davlatni markazlashtirish va Shoir she’rlarini tubdan nurlantirib turgan
kuchli imperiya tuzish maqsadida umri bo‘yi harakat qildi. Goh g‘alaba qozondi, goho mag‘lubiyat eng muhim xususiyat, bu uning samimiyatidir.
alamini boshdan kechirdi. Nihoyat, kindik qoni to‘kilgan Vatanidan yiroqda afg‘on, turk va Bobur hayotning ikir-chikirlariga tik nigoh
boshqa qabilalarni bo‘ysundirib, buyuk bir davlatga asos soldi. Mamlakatni iqtisodiy, siyosiy, bilan qaraydi. Uni bo‘rttirmay boricha
harbiy jihatdan mustahkamladi. namoyon qiladi. Boburning orzu-umidlari,
nidosi g‘azallarida o‘z aksini topgandi. Mana
Mard va tanti, saxovat va shijoat bu ulug‘ zotning muhim kashflaridan u nima deydi:
sohibi Bobur javonmard hukmdorning biri edi.
hayotiy timsoli edi. Umri jang maydonida Bori elga yaxshilik qilg‘ilki,
o‘tishiga qaramay, butun hayoti “Boburnoma” tarixiy-memuar mundin yaxshi yo‘q,
davomida ilm olishga intildi. Uning shoir, asarida XV asr oxiri XVI asr boshlarida
adabiyotshunos olim, tarixchi, mohir Movarounnahr, Xuroson va Hindistonda Kim, degaylar dahr aro
sarkarda, musiqashunos, tarjimon kechgan voqealar o‘z aksini topgan. qoldi falondin yaxshilig‘.
sifatidagi serqirra faoliyati va ma’nodor Asarda Husayn Boyqaro, Muhammad
ijodi buning yorqin namunasidir. Shayboniy, Ubaydulloxon, Shoh Islomiy Namangan viloyati tarixi va madaniyati
Bobur farzandlari va yaqinlarining Safaviy, Ibrohim Lo‘diy kabi o‘nlab davlat muzeyi ko‘rgazma zallarida Bobur
ham ilm olishlari haqida qayg‘urardi. hukmdorlar, Alisher Navoiy, Kamoliddin hayoti va merosini o‘rganishga bag‘ishlangan
Hatto o‘g‘illari Humoyun va Kamron Binoiy, Xondamir singari qator adabiyot va noyob qo‘lyozmalar, kitoblar, tarixiy ashyolar,
Mirzolarning shariat ilmlarini yaxshi san’at namoyandalari to‘g‘risida ma’lumot asarlarining nusxalari va boshqa nodir
egallashlari uchun “Fiqhi Boburiy” va xotiralar keltirilgan. “Boburnoma” juda ashyolar o‘rin olgan. Ekspozitsiyaning yuqori
asarini yaratgan. “Xatti Boburiy” ham ko‘p tillarga, jumladan, ingliz, nemis, qismidagi Boburiylar sulolasi aks etgan
fransuz, fors, arab, yapon, rus tillariga panno, Bobur tasavvuridagi Farg‘ona xaritasi,
1503–1504-yilda yaratilgan, 29 ta harfdan
iborat “Alifbo” pannolari tashrif buyuruvchilarga
ajib bir manzarani taqdim etadi. Viloyatimiz
mehmonlari va aholisi, ayniqsa yoshlar bu
yerga kelib, Zahiriddin Muhammad Bobur
hayotiga doir o‘zlarini qiziqtirgan savollarga
javob olishmoqda.

Xurshidabonu USMANOVA,
Namangan viloyati tarixi va
madaniyati davlat muzeyi xodimi

2022-yil #Mulohaza uchun mavzu VATANPARVAR

10 № 54-fevral
O‘XZABLEQKONSAERUIRAMLALYAORTIG: AN YURAKLARajbraaAlgmy‘iosahls–laqnnisaoYmdzeiiik.vbrFxoori‘plalqganaasatn.uy.NzoDalalaasdnrraitgvbeaaiyqnnoaaatliadmzmmauiTngoaoarq‘mqmailalaiibrnaisskyuoofrb‘larson“abIsltorugahzaziynimn.kiiSloeliamynvgeqodaylihutyurqaago”m‘rialiasoosmardnatviioidr:oiJa‘nlbjiantziiunzneaggnrbv‘gialiu“aayAdgsdehi’u.r’Aisosnthfreakoitk”‘idzkeqaraaxisrkyialmmqojaaliil,satbdirsedeimigvafaaoiunztsilndihutiaaagqq‘tbllaaaiinzsnscvsbetyghiauriarlrala,giasdalpShaaisklngnhnlhaiaqieinsrSTkakihtronhodsiig‘aipr‘ymaplrkoiadrqca‘oayliThrnd‘adiroasiopimld‘n‘izmmfkaaiabndkokiaiyzzgluatrnm?iifknnejsoaaasdyesolsdnaaso.bira”.nihnr.lr“,aHiaainoinndttzoggim‘aegzizgnmogbauiiqraleilgdaznkbai.-.

Film tomoshabinni o‘z ortidan Boshqacha aytganda esa yana o‘sha

? ergashtira olishi kerak. Lekin, avvalo, mashhur gap: “Endi buyog‘iga ot izi it iziga
film ijodkorlari xalqning ortidan aralashib ketdi”.

XIX–XX asr rus adabiyoti ustunlari Ko‘pincha xorij seriallarini tanqid ergashgan bo‘lishi zarur. Ijodkorning Shuning uchun ham hozirgi kunda
bo‘lmish Tolstoy, Chexov, Turgenev, qilamiz. Lekin o‘zimizda ham yuragi xalqona urib turgan bo‘lsa, uning “o‘zbek seriallarini ko‘rmayman”, degan
Dostoyevskiy singari yozuvchilar o‘z filmi haqiqiy ma’noda xalqni o‘z ortidan gapni ko‘pchilikdan eshitamiz. O‘rtoq

asarlarida ayol ishtirokidagi yengil-yelpi shosha-pisha tasvirga olingan ergashtira oladi. Har qanday ulug‘ rejissyorlar, xabaringiz bormi, o‘zini
ishqiy mavzulardan yiroqlashgan holda shunday yengil-yelpi, saviyasiz falsafa, g‘oyaning yuragi o‘sha xalqning hurmat qiladigan, o‘z ustida ishlaydigan,
ayol ruhiyatining psixologik xarakterini mentalitetidan kelib chiqqan holda vaqtini qadrlaydigan auditoriya,

yuksak badiiy bo‘yoqlar bilan tasvirlab, kino va seriallarni namoyish dukillamas ekan, u xalqni o‘z ortidan ya’ni ziyoli qatlam o‘zbek seriallarini
bu obrazni jahon adabiyotida yangi qilib, bu jamiyatimizdagi illatlarni ergashtira olmaydi. Har qanday filmda ko‘rmayapti hisob.
cho‘qqiga olib chiqdi. ko‘rsatuvchi ko‘zgu, deyishimiz ham birinchi o‘rinda milliylikni markazga
qo‘yib olmoq darkor. SUIISTE’MOL QILMASLIK
Sobiq ittifoq davri adabiyotida ayol
KERAK
obraziga o‘ziga xos majburiyatlar achinarli hol. Malakasiz ARALASHIB KETGAN IZLAR Har qanday kino, serial yoki klip
yuklanib, mafkuraviy xususiyatlar rejissyorlar illatlarni bu tarzda
namoyon qilina boshlandi. Biroq bu
O‘zimizning milliy mahsulotlar jamiyatning ijtimoiy tuzilishi, urf-odatlari,
davrda o‘zbek adabiyotida tasvirlangan bo‘rttirib ko‘rsatib, nimaga yaratilishi, albatta, quvonarli hol. Axir qadriyatlari va axloqiy fazilatlarini
ayol obraziga qanday vazifa erishmoqchi? Buning oxiri ayanchli avval Meksika, keyin (hozir ham) turk suiiste’mol qilmasligi shart. Bu esa ko‘proq
yuklanmasin, u ayollik sha’ni va qadr- oqibatlarga olib kelishini o‘ylab seriallaridan bezor bo‘lmaganmidik? televideniyedagi mas’ul mutasaddilarga
qimmatini yo‘qotmadi. Ya’ni o‘sha davr
O‘zbek seriallarining ko‘payishi mas’uliyat yuklashi kerak. Agar ular shu
kino, san’at, teatr va adabiyotida ayol ko‘rishmaganmi? telekanallarimiz o‘rtasida raqobatni kabi yengil-yelpi kino va seriallarni efirga
ulug‘lansa ulug‘landiki, biroq bugungi
keltirib chiqaradi. Tomoshabinlarda uzatishni muntazam ravishda rad etsa,
kun milliy kino, klip va seriallarimizdagi
esa tanlov imkoniyati paydo bo‘ladi. nima bo‘ladi? Albatta, ijodiy jamoa o‘z
kabi tahqirlanmadi. To‘g‘ri, o‘sha davr
Milliy seriallarimiz ko‘payishining ustida ishlay boshlaydi. Natijada esa
kinosi bilan real hayot o‘rtasida katta
eng yaxshi tomoni xorij seriallaridagi xalqchil, oilaviy tomosha qilsa bo‘ladigan
farq bor edi. Ammo nima bo‘lgan
yot g‘oyalarning kirib kelish suratini filmlar yaratiladi.
taqdirda ham bu san’at asarlariga
sekinlatadi. Lekin hayotiy mavzular Raqobat maydonida auditoriyani
ko‘chmagan edi.
deb, tomoshabinni qiziqtirish maqsadida xorijiy seriallarga boy berib qo‘ymaslik

QANI, ORTIMDAN! jinsiy va oilaviy zo‘ravonlik, fahsh va kerak. Bu bilan xorij filmlarini butunlay

vahshiylik aks etgan sahnalarning rad etish fikridan yiroqmiz, albatta.

Yaqinda ijtimoiy tarmoqlarning ko‘payib ketishi oqibatida odamlarda O‘rnak bo‘ladigan, ma’naviy-ma’rifiy,

o‘zbek segmentida “Sabriya” nomli haddan tashqari agressiya hosil bo‘lish yuki tosh bosadigan, saviyali va hayotiy

milliy serial atrofidagi bahs-munozaralar ehtimoli yuqori. Tomoshabinlar ko‘zi xorij seriallari, badiiy filmlari ham

barchaning diqqat-e’tiborini o‘ziga shunga moslashib, diydasi qotib, didi bisyor. Faqat ularni did va farosat bilan

qaratdi. Serialda axloqsiz sahnalarning sayozlashishi mumkin. tanlay olish, xalqimizga sifatli tarzda

mavjudligi jamoatchilikning keskin Ko‘pincha xorij seriallarini tanqid uzatish masalasi doim ham bir xil

e’tiroziga sabab bo‘ldi. Ushbu masala qilamiz. Lekin o‘zimizda ham shosha- kechmayapti. Shuning ortidan biz chet

kun tartibiga chiqishi ortidan hatto bir pisha tasvirga olingan shunday yengil- el film va seriallarini ommaviy tarzda

qancha mutasaddi tashkilotlar ham yelpi, saviyasiz kino va seriallarni qoralash tarafdori bo‘lib qolyapmiz. Har

rasmiy bayonot bilan chiqdi. Mulohaza namoyish qilib, bu jamiyatimizdagi qanday vaziyatda ham xolis bo‘lish esa

va fikrlarning hammasi shu film atrofida illatlarni ko‘rsatuvchi ko‘zgu, deyishimiz xalqimizga xos xususiyat.

kechdi. Lekin asosiy masala faqat bitta achinarli hol. Malakasiz rejissyorlar Xo‘sh, o‘zbek kino ijodkorlari

filmda emas. Bugungi kunda taqdim illatlarni bu tarzda bo‘rttirib ko‘rsatib, auditoriyaga sifatli mahsulotlar taqdim

etilayotgan milliy seriallarimizning nimaga erishmoqchi? Buning oxiri etishi uchun nima qilishi kerak? Buning

aksariyat qismi oila davrasida ko‘rish ayanchli oqibatlarga olib kelishini o‘ylab uchun, avvalo, saviyasiz, yengil-yelpi,

uchun yaroqsiz. Ana sizga mavzu! ko‘rishmaganmi? real hayotdan yiroq, faqat maishiy

Kinochilik odamlar ongiga tez Shu paytgacha adabiyot yoki kinoda masalalar atrofida o‘ralashib qolgan

singadigan, ularning fikr dunyosiga ayolning eriga xiyonati haqidagi yuzlab milliy seriallarni suratga olishni bas qilib,

sezilarli ta’sir o‘tkazadigan soha syujetlarga duch kelganmiz. Biroq jiddiyroq mavzulardagi kinofilmlarga

hisoblanadi. Biz bitta xonada o‘tirib, har bir ijodkor yaratayotgan asariga qo‘l urishimiz lozim. Agar biz diniy,

ko‘p muammolarni muhokama umuminsoniy axloqiy me’yorlardan kelib milliy va axloqiy qadriyatlarimiz,

qilishimiz mumkin. Lekin kino orqali chiqib yondashishga harakat qiladi. shuningdek, tarixiy qahramonlarimiz

million-million odamning fikrini, Syujetda ayol eriga xiyonat qilishi kerakmi, hayoti haqida o‘tkir syujetli seriallar va

dunyoqarashini, yurish-turishidan demak, yetarli bir sabab ham keltiriladi. filmlar yaratmas ekanmiz, ertaga ham

tortib, kiyinish madaniyatigacha tubdan Bu bilan ijodkor xiyonatni oqlab yo targ‘ib kimlardir tomonidan suratga olingan

o‘zgartirish imkoniyati bor. Albatta, qilmaydi. Aksincha unga olib kelgan va otning kallasiday mablag‘ evaziga

u kino muxlislariga manzur bo‘lsa. yo‘l va uning oxiri nimalarga olib kelishi xarid qilingan xorijiy seriallarning jamiyat

Xo‘sh, yaxshi kino hayotiy voqealardan mumkinligini ko‘rsatib beradi. Bunday hayotiga ta’sir o‘tkazayotgan salbiy

kelib chiqib, xalq ortidan ergashib syujetli filmlar ommani o‘ziga tez jalb jihatlari haqida gapirib o‘tirishdan nariga

yaratilishi kerakmi yoki xalq uning qilib qolmasdan, qing‘ir yo‘lning oxiri voy o‘tolmay qolamiz.

bo‘lishi mumkinligini ham ko‘rsatib beradi.

Biroq bugungi kunda ayrim seriallarda

Fikr va mulohazalaringizni ommani o‘ziga jalb qilish bobida yetarli Sherzod EGAMBERDIYEV,
@Vatanparvargazetasi_bot tajriba bor-u, lekin tarbiyaviy jihati yo‘q. “Vatanparvar”
manziliga jo‘natishingiz mumkin Bir so‘z bilan aytganda, ayrim kimsalar bu

VATANPARVAR #Suhbat № 5 112022-yil
4-fevral
Ҳарбий спортчиларимизнинг СИНАЛГАН УСУЛ,
жаҳон ареналарида юқори поғона- НАТИЖА, бир натижани аъло даражада бажарган
ларни забт этаётганини кўрганда УСТОЗ байроқдор спортчи мусобақада яхши
кўнгилларда ифтихор туйғулари натижани янгилаш мумкин. Шогирд- натижа кўрсатолмай қолиши мумкин.
жўш уради. Аммо кунни тунга Суҳбатдош ҳақида ларимнинг турникда тортилиш бўйича Аксинча, машғулотда ўзини кўрса-
улаб, машаққатлар ортидан заҳ- маълумотлар: энг яхши кўрсаткичи 50 та эди. Ҳозир- та олмаган ва кўпчилик ундан яхши
матли ғалабаларни қўлга кирита- да улар билан тинимсиз машғулотлар натижа кутмаган спортчи мусобақа
ётган мураббийлар ҳақида доим 1977 йил 25 декабрда ўтказиб, 80 тага етказдик. Бу рақам рекордини янгилаши мумкин. Бундай
ҳам ўйлайвермаймиз ва кўпинча Тошкент вилояти Юқори тез кунларда яна ўзгаради. Қолавер- пайтларда шогирдларнинг ички ва
уларни танимаймиз ҳам. Шу Чирчиқ туманида таваллуд са, майдондаги беллашув шукуҳи ва ташқи имкониятларини тўғри баҳолай
боис ҳарбий спорт, мураббийлик топган. мураббийнинг тўғри мотивацияси ҳам олиш яна биз, мураббийлар зиммасига
сирлари, эришилган ва эришил- спортчига шижоат бериши мумкин. тушади. Бу ерда яна соҳага оид турли
маган натижалар, рекордлар 1999 йилда Жиззах олий Покистонда бўлиб ўтган бешкураш китобларнинг мутолааси ва йиллар
ҳақида Чирчиқ олий танк қўмон- ҳарбий авиация билим мусобақасининг тўсиқлардан ўтиш давомида орттирилган тажриба иш
донлик-муҳандислик билим юрти юртини битирган (ҳозирги шартида Достон Маҳмудов 53 сония беради. Мураббий ўта кучли психолог
Жисмоний тайёргарлик ва спорт Ўзбекистон олий ҳарбий натижа билан рекорд ўрнатди. Аслида бўлиши керак.
кафедраси катта ўқитувчиси авиация билим юрти). унинг машғулотдаги энг яхши натижаси
подполковник Азат Абдурахманов 1 дақиқа 7 сония эди. – Мураббий шогирдни қандай
билан суҳбатлашдик. Юнон-рум кураши бўйича танлаши лозим?
спорт устаси, тош кўтариш, Шу ўринда яна бир нарсани айтиб
– Азат ака, мураббийлик фаоли- кўпкураш, парашют билан ўтишни истар эдим, шогирдларимга – Қайси соҳа бўлишидан қатъи на-
ятини қачон бошлагансиз? сакраш бўйича кўп карра ўргатмоқчи бўлган ҳар қандай усул ва зар, узоқ йиллик фаолият ўша соҳанинг
Ўзбекистон чемпиони. методикани аввал ўзимда синаб кўра- мутахассисига айлантириб қўяди, агар
– Офицерлик фаолиятимда жисмо- «Ҳарбий спортчи», ман ва ундан кейин татбиқ этаман. ўша касбни севсангиз, албатта. Тажри-
ний тайёргарлик ва спорт йўналиши- «Жисмоний тарбия ва ба ошиб борган сари ўзингизга бўлган
га 2001 йили кириб келган бўлсам, спорт аълочиси» кўкрак – Спортчининг машғулотда яхши ишончингиз ҳам ортиб бораверади.
ўшандан буён мураббийман. Мана, 20 нишонлари соҳиби. натижа кўрсатиши ва мусобақада Қачонлардир сиз босиб ўтган йўлнинг
йилдан бери мусобақаларга шогирдлар «оқсаши»да ким кўпроқ айбдор: бошида турган бир инсоннинг кўзла-
тайёрлайман, ўзим ҳам иштирок этиб мураббийми, спортчими? ридан у бунга қодирми ёки йўқлигини
келаман. бемалол уқиб олишингиз мумкин. Мен
– Бу ҳолатда икки тараф ҳам айб- ҳам ўз касбимни севган инсон сифа-
– Ҳарбий спортчининг оддий дор бўлиши мумкин. Чунки халқаро тида, спортга муҳаббати борларни
спортчидан фарқи нимада? мусобақа жуда катта масъулият ва оғир саралаб оламан. Бу ҳолатни аввало
меҳнат, унча-мунча ирода тоблана- уларнинг кўзларидан ўқийман. Кўзлар
– Ҳарбийлик, аввало, тартиб-инти- диган майдондир. Ортингда Ватанинг ҳеч қачон алдамайди. Инсоннинг руҳий
зом дегани. Шу боис ҳарбий спортчи- турганини ҳис қилсанг, бу масъулият қуввати кўзларда намоён бўлади. Ни-
нинг бошқа спортчилардан фарқини икки карра ортиб, ҳаяж­ онланишга гоҳлар ёлғонни хушламайди, барибир
қисқа тайёргарлик билан юқори нати- олиб келади ва хато қилишга мажбур «сотиб» қўяди.
жага эришишда деб ўйлайман. қилади. Яна бир қизиқ ҳолатни шу
ерда айтиб ўтмасам бўлмайди. Мусо- – Натижа учун манзил ва макон
– Мураббийлик масъулияти бақаларга тайёргарлик жараёнида ҳар қанчалик аҳамиятли?
нимал­ арда кўринади?
ратов – тош кўтариш бўйича Мудофаа – Жисмоний ҳаракатлар билан
– Мураббийлик масъулияти жуда вазирлиги миқёсида 5 карра чемпион. боғлиқ ҳар қандай спорт турида бўлиб
оғир, ҳамма ҳам бу юкни кўтара ол- Эътиборлиси, Абдулазиз ҳар йили ўзи ўтадиган мусобақаларнинг ўтказила-
майди. Меҳнатнинг машаққатлари, шо- ўрнатган рекордни ўзи янгилаяпти. диган жойи жуда катта аҳамиятга эга.
гирдлар характерининг хилма-хиллиги, Унинг охирги натижаси 10 дақиқада Иқлими ва жойлашган жойи, денгиз
ютуқлар, машғулотлардаги юкламалар, 444 балл. сатҳидан қанча баландликда, ҳаво
уйқусиз тунлар. Мураббий спортчидаги босими миқдори, қуруқ ёки намлиги
қобилиятни эртароқ аниқлай олиши – Терма жамоани шаклланти- каби маълумотларни билиб олгани-
керак. Қисқа қилиб айтганда, мураб- ришда нималарга эътибор берасиз? миздан кейин шу иқлимга мосланган
бий шогирдларга ҳам жисмонан, ҳам кичик машғулотларни қўшимча тарзда
маънан ўрнак бўлиши керак. – Сараланганлар орасидан ички ўтказаман. Аслида катта мусобақалар
чемпионат ўтказилади ва янада са- бўлиб ўтадиган мамлакатга камида
– «Мураббий ҳам жисмонан, ралаб олинади. Доим захира ушлаб бир ой олдин борилади ва иқлимга
ҳам маънан ўрнак бўлиши керак», тураман, иссиқ жон, ҳар лаҳза исит- мослашилади. Аммо ҳарбий спортчи-
дедингиз. Шогирдларга намуна ва маси бўлиши, бирор кутилмаган ҳолат ларда бундай имконият камдан-кам
далда бўлиш учун сиз нимадан ёки юз бериши мумкин. Охирги халқаро бўлади. Шунинг учун ҳам улардан ҳар
қаердан мотивация оласиз? турнир – Покистонда ҳарбийлар ўр- қандай об-ҳаво шароитига мослашув-
тасида бўлиб ўтган бешкураш бўйича чанлик, матонат ва фидой­ илик талаб
– Вақт – олий ҳакам. Айниқса, III халқаро мусобақада 12 та давлат қилинади.
спортда сониянинг юздан бир улуши иштирок этди. Бу мусобақада илк
ҳам мусобақадаги ўрнингизни ҳал қи- иштирокдаёқ Ўзбекистон Республи- – Ҳарбий спорт мураббийи бў-
либ қўйиши мумкин. Шундай экан, ҳар каси Мудофаа вазирлиги жамоаси лиш билан бир қаторда доцент ил-
бир инсон кун тартибини белгилаб, унга мезбонлардан кейинги 2-ўринни қўлга мий унвонига ҳам эга бўлдингиз...
қатъий амал қилиши лозим. Жисмоний киритди. Ўша мусобақага ҳам 24 нафар
тарбия билан узоқ йиллар мунтазам сараланганлар орасидан 11 нафар энг – Доцент илмий унвонининг та-
шуғулланиш одамдан жуда катта ирода сарасини танладик ва натижа кутилга- лаблари анча қийин экан. Хорижий
талаб этади. Мен кун тартибимни шу нидек бўлди. Аслида бешкураш баҳси- журналларда илмий мақола ва ме-
даражада қатъий белгилаб олганманки, нинг мураккаблиги шундан иборатки, тодикаларим чоп этилди. Жисмоний
ҳаммасига ўз вақтида улгуришим, қад­ тўрт босқичдан муваффақиятли ўтган тайёргарликка оид турли қўлланма ва
рига етишим керак. Белгиланган кун иштирокчи охиридаги отиш шартини тўпламлар нашр эттирдик. Йўналиши-
тартибимнинг «рациони»да китоб ўқиш бажара олмаса, барча натижалар йўққа миз спорт бўлгани боис, тайёрлаган
учун алоҳида вақт ажратилган. Мотива- чиқади. Ҳаммага маълумки, аксарият шогирдларимнинг натижалари кўпроқ
цияни энг яқин дўстим – китобдан ола- ҳолларда мезбон жамоани қўллаб-қув- асқатди. Асосан охирги 3 йилда эри-
ман. Шогирдларимга ҳам кўп айтаман, ватловчи мухлислари кўп бўлади. Бу шилган натижалар билан ҳисоблашил-
китоб ўқимасдан туриб, ҳеч қандай эса рақиб жамоа вакилларига ноқу- ганини инобатга олсак, 20 дан ортиқ
натижага эришиб бўлмайди. Жисмоний лайлик туғдиради. Отиш машқининг спорт устаси етишиб чиққанининг
кучни тўғри тақсимлаш учун ҳам билим мураккаблиги эса диққатни жамлай ўзиёқ менга жуда катта имкониятлар
керак. Рақибнинг ҳолатини ҳис қилиш, олишда. Ана шундай қалтис вазият- эшигини очди. Қисқаси, 20 йилдан ор-
унинг кўзидан, юзидан, хатти-ҳарака- ларда жамоанинг диққатни бўлмасдан, тиқ мураббийлик фаолиятим давомида
тидан кўп нарсани уқиш мумкин. Аммо топшириқни аниқ бажаришида мураб- эришган натижа ва тажрибаларимнинг
бунинг учун спортчида етарлича билим бийнинг таъсири катта. самараси ўлароқ, Олий аттестация
ва тажриба бўлиши керак. Бунинг таг комиссиясининг қарорига мувофиқ, до-
замирида мутолаа ётади. – Спортчи ўрнатган шахсий цент илмий унвонига лойиқ кўрилдим.
рекордида мураббийнинг ҳиссаси
– Бугунги кунгача қанча шогирд- қандай? – Келажакдаги режаларингиз?
лар етишиб чиқди? – Шогирдларнинг спортга бўлган
– Тўғри йўналиш, метин ирода ва қизиқиши ва муҳаббатини оширишдан
– Айни пайтда шогирдларим ораси- тинимсиз меҳнат орқали ҳар қандай тўхтамайман. Олдинда режалаштирил-
да 20 дан ортиқ спорт устаси, 100 дан ган мусобақаларимиз кутиб турибди.
ортиқ спорт усталигига номзод бор. Уларда шогирдларим билан иштирок
Шогирдларим бу натижаларни тош этиб, юқори натижаларни забт этмоқ-
кўтариш, ҳарбий учкураш, бешкураш, чимиз.
кўпкураш, армия биатлони, парашют Тирик жон борки, доимий ҳаракат-
кўпкураши бўйича қўлга киритган. да бўлади. Бу ҳаракатлар мушаклар
Жумладан, катта лейтенант Жаҳонгир мустаҳкамлигини таъминлайди. Тана
Пўлатов – кўпкураш бўйича халқаро тез қаримаслиги учун ҳам бундай ҳара-
спорт устаси, лейтенант Абдулазиз Қуд­ катларни жисмоний машғулотлар билан
бойитиб бориш мақсадга мувофиқ.
Китоб маънавий озуқа берса, жисмоний
машғулотлар тан сиҳатлигига хизмат
қилади. Тилагим, ҳар бир инсон спорт
билан мунтазам шуғулланишни кун
тартибининг бир бўлагига айлантириб
олмоғи керак.

«Vatanparvar» мухбири
Шерзод ШАРИПОВ
суҳбатлашди.

12 № 52022-yil #Shukuhli kunlarni ko‘rmaganlar xotirasiga VATANPARVAR
4-fevral

MAYOR sobiq sho‘ro armiyasida adolat bo‘lganida
QODIROVNING edi, men allaqachon general bo‘lardim”,
ARMONLARI deya armon qildi. Keyin ko‘nglidagi “xotira
daftari”ni ochdi. Eshit dedi menga:
1 joniga tekkan edi. Onam yig‘lagan tuman harbiy komissariatida dastlabki
paytlarda akam: “O‘zbekning ham tibbiy ko‘rikdan o‘tdik. Uch kundan keyin – 18 yoshimda Toshkent oliy
Rahmatli akam – havo desanti qo‘shinlari yelkasiga oftob tegib qolar, kelarman barcha chaqiriluvchilarni katta avtobusda umumqo‘shin qo‘mondonlik bilim yurtiga
mayori Norbek Qodirov 1946-yilda Samarqand yaqinroqqa...” deya armon qilganiga viloyat harbiy komissariatiga olib kelishdi. o‘qishga kirdim.
viloyatining Ishtixon tumanida tug‘ilgan. Ota- bir necha bor guvoh bo‘lganman. Ona- Ko‘rik navbati menga kelganda to‘satdan
onamning qarshiligiga qaramasdan ofitser bola o‘rtasidagi yalinib-yolvorishlardan qarshimda akam paydo bo‘ldi. Salom- 21 yoshimda millatchi degan, tamg‘a
bo‘lish maqsadida 14 yoshida uydan chiqib anglaganim shuki, akam ham sof alikdan so‘ng, ko‘zdan panaroq joyga tortib: bilan bilim yurtidan haydaldim.
ketgan. O‘rta maktabni tugatgach, Toshkent o‘zbek armiyasida, o‘zbeklar orasida
oliy umumqo‘shin qo‘mondonlik bilim yurtiga xizmat qilishni juda-juda istar edi – Ukajon, mendan xafa bo‘lma. Onam 23 yoshimda o‘qishimni qayta tikladim.
o‘qishga kirgan. Shu-shu, hayotining yarmidan shu paytlarda. Ammo buning imkoni menga seni armiyadan olib qolishni qattiq 25 yoshimda harbiy bilim yurtini
ko‘pini O‘zbekistondan tashqarida, ya’ni bo‘lmagan sira. tayinlagan. Tibbiy ko‘rikka kirmaysan. Shu tamomlab, Farg‘ona shahridagi havo
Rossiya, Boltiqbo‘yi mamlakatlari, Kavkazda yerdan uyga qaytasan, – dedi. desanti qo‘shinlar polkiga xizmatga
o‘tkazgan. Yelkalarida yaltiroq pogoni va ikki- 2 jo‘natildim.
uchta jomadoni bilan qayerga jo‘natsa, “Xo‘p Bir siltanib, qo‘lidan chiqib ketdim. 28 yoshimdan boshlab sobiq SSSRning
bo‘ladi!” deya ketavergan. Shu kuni akam ota-onamni bir Barcha chaqiriluvchilar tibbiy ko‘rikdan Leningrad, Pskov, Kislovodskiy, Ryazan,
amallab ko‘ndirdi-da, yana xizmatiga o‘tkazilayotgan xonaga yetishim barobarida Gomel, Tbilisi, Leninokan shaharlarida halol
Akam o‘ttiz yoshga yetganda men endigina jo‘nadi. Oradan qancha o‘tdi, bilmadim, kimdir ichkaridan eshikni qarsillatib yopdi va xizmat qildim. Qiyin bo‘lsa-da, chidadim.
10 yoshni qoralagan edim. Oq-qorani, yaxshi- hovlimizga pochtachi kelib, onamning kalitni burab qo‘ydi. Ortimda turgan akamga Bu orada tuhmat bilan bir oyga qamaldim.
yomonni ajrata olardim. Xuddi kechagidek qo‘liga xat berib ketdi. Xat rus tilida o‘girilib, “Baribir ketaman, meni to‘xtata Sudda oqlandim. Yana xizmatga qaytdim.
esimda, akam uyimizga yiliga bir marta bor- yozilgan bo‘lib, uning ma’nosini olmaysiz”, dedim. Akam onamga qattiq so‘z G‘alamis kimsalar ikki marta samolyotda turib
yo‘g‘i bir haftaga kelardi. Ta’til vaqti tugagach, chaqishga hech kimning tishi o‘tmadi. berganligini yana bir bor eslatdi. O‘zicha parashyutimning iplarini kesib tashlashdi.
onam rahmatli naqd o‘n bir oy davomida Men onamning qistovi bilan otamni meni insofga chaqirdi. O‘qishga kirishda Yaralandim. Yana safga qaytdim. Oilam
sog‘inaverib, kutaverib, yig‘layverib kasal do‘kondan chaqirib keldim. Otam xatga yordam berishga va’da berdi. “Onamning buzildi. Uni tiklaguncha yana azob chekdim.
bo‘lib yotardi. Sal oyoqqa turgach, otamning bir bor ko‘z yugurtirdi-da, onamga oldida sen uchun javobgarman, jinnilik Orada bir o‘g‘limdan ayrildim. Qahr-
hay-haylashiga qaramasdan akamning ortidan qarab: qilma, gapga kir!” dedi. Akamning “Harbiy g‘azab, kamsitish, unvon va mukofotlardan
yo‘lga tushardi. Uyga qaytib kelardi-yu, oradan xizmatga yaroqsiz”, deya peshonamga mahrum qilishlar sog‘lig‘imdan ayirdi.
uch-to‘rt oy o‘tgach, yana to‘shakda yotib – O‘g‘lingni qamab qo‘yishibdi- tamg‘a bosadigan imkoniyati borligidan juda Mana senga qarshingda turgan, qalbi
qolardi. Otamdan dakki eshitaverib, yum-yum ku! – dedi yig‘lamoqdan beri bo‘lib. xavotirlandim. jarohatlarga to‘lib-toshgan bir mayorning
yig‘lar edi. Onam nafasi qisgandek xatni otamning ittifoq armiyasida “qo‘lga kiritganlari”! Biroz
qo‘lidan yulib oldi-da, “shilq” etib Tashqariga otilib chiqdim. Birinchi oldin “Aka, mustaqil armiyamizda ham
Sovet zamonida shunaqa bo‘lganda. yiqildi. Hovlimizda vahima ko‘tarildi. bor akamning oldida kissamdan sigareta biroz xizmat qiling, yurt taraqqiyotiga hissa
Ota-ona boshqa tomonda harbiylikni tanlagan Sayfiddin degan do‘xtir kelib, onamga chiqarib, cheka boshladim. Akam bunga qo‘shing!” deding-a, ukam. Men haqiqatan
farzandlar kun tegmas, yulduzi ko‘rinmaydigan ikki-uchta ukol qildi, dori ichirdi. So‘ng atay e’tibor qilmadi. Shu bilan hovuridan ham aytganingdek ishlashni, ona yurt
yurtlarda yelkalari yag‘ir bo‘lib yuraverishgan. “Onanglarga xalal bermanglar, uxlasin”, tushar-da, deb o‘yladi menimcha. Ancha mudofaasiga hissa qo‘shishni istayman.
Xizmatiga yigirma besh yil to‘lmagunicha deya hammamizni uydan chiqarib vaqt davom etgan jimlikdan so‘ng: “Ukajon, Ammo sog‘lig‘im ko‘tarmasa, nima qilay,
ayriliq, sog‘inish azoblariga chidashga yubordi. armiyaga judayam borging kelyaptimi?” deb ayt? Aslida o‘z Vatani uchun xizmat qila
majbur bo‘lganlar. Buning ustiga millatchilik, so‘radi. “Ha, ketishim kerak, do‘stlarimdan olgan odamgina baxtli bo‘larkan. Sen
tahqirlash, xo‘rlash, ishdan bo‘shatish, Otam hovlida turib, xuddi ayirmang!” deb javob berdim. Akam: “Sen Vatanni, Vataning seni himoya qila olsa,
qamash, jazolash birgina akamning emas, eshitadigandek boshqa yurtlarda qo‘shilgan guruh to‘g‘ri Turkmanistonga, qanday yaxshi...
ko‘pchilik yurtdoshlarimizning tinka-madorini yurgan akamning ismini aytib, o‘zicha keyin Germaniya yoki Afg‘onistonga yo‘l Akam – havo-desanti qo‘shinlari mayori
quritgan o‘sha paytlarda. Iligini so‘rib olgan. ming pushaymon bilan nolish qildi: oladi, afg‘onda urush. Chidaysanmi, hali Norbek Qodirov 1996-yilda nafaqaga chiqdi.
Birgina afg‘on urushida o‘n to‘rt mingdan ham kech emas, fikringdan qayt!” dedi. Sog‘lig‘ini tiklash uchun ko‘-o‘p davolandi,
ortiq o‘zbek ofitser va askarlarining qurbon – Xullas, onangni yeding-a, ahmoq Men ko‘nmadim. Ketaman, deya oyoq tirab yugur-yugur qildi. Oradan 9 yil o‘tib, Allohga
bo‘lganligi buning yaqqol isbotidir. Sho‘ro bolam, – deya yelkalari silkinib-silkinib turib oldim. omonatini topshirdi. Joylaringiz jannatda
armiyasi shunday taloto‘pli, ich-ichidan illatli, yig‘ladi. Ishonmagandek xatni qayta- bo‘lsin, akajon...
minnatli kuch sifatida ko‘pchilikning esida qayta o‘qidi. Bir haftadan so‘ng otam, Akam bu safar yalinish ohangida:
qolgan. Ko‘rinishidan changi chiqib, bo‘g‘riqib onam, men tanimagan yana bir kishi – Ukajon, Afg‘onistonga o‘tib ketsang, JO‘NATILMAGAN
ketgan otxonadan, molxonadan farq qilmagan akamni ko‘rish uchun Leningradga mayib-majruh bo‘lib qaytasan-ku! Keyin MAKTUB
deyarli. yo‘l oldik. onamga nima deb javob beraman?” dedi.
– Peshonamdan ko‘raman, aka, faqat Akam-ov! Hayot yo‘lingiz sershovqin,
Kunlarning birida otam ta’tilga kelgan Akamning qamalishi boshqa uyga qaytarmang, – deb yalindim. kasbingiz sharafli, umringiz esa juda
akamni qattiq siquvga oldi: millat vakillari tomonidan atay Bunga javoban akam, bordi-yu, qisqa bo‘ldi. Afsus, millatimizning bugungi
uyushtirilgani ma'lum bo‘ldi. U harbiy Afg‘onistonga tushadigan bo‘lsam, uyga armiyasini, uning yutuqlarini ko‘rolmadingiz.
– Bo‘ldi, ketmaysan! Armiyangning menga qismda navbatchilik qilayotgan paytda urush maydonida ekanligimni bildirib xat Siz tepada uchgan samolyotlar, siz
keragi yo‘q! Boshliqlaringning oldiga o‘zim borib, kimdir bir dona pistoletni o‘g‘irlab yozmaslikka va’damni oldi va omad tilab yelkangizdan ildirib sakragan parashyutlar
seni ishdan bo‘shatib kelaman. Onangning ketgan. Akam qamoqqa olingandan mashinasiga o‘tirdi. “To‘xtang, aka, – dedim hozir butunlay boshqacha. Juda zo‘r,
ahvoliga qara, adoyi tamom qilding-ku, bolam, so‘ng, o‘g‘irlangan pistolet ofitserlar mashina eshigi tutqichidan ushlab. – Men juda zamonaviy. Qurol-aslahalarni,
bizlarni ham o‘yla-da, – dedi mehr va alam oshxonasidagi qozonlardan biriga hozir armiyaga ketib qolsam, onamga harbiylarimizning jangovar shayligini, tartib-
aralash titrab. Shunda otamning ko‘zlariga tashlab ketilgan. Shu yo‘l bilan akamni nima deb javob berasiz?” deya so‘radim intizomni aytmaysizmi! Dunyoning havasi
g‘iltillab yosh kelganligini ko‘rib qoldim. navbatdagi harbiy unvon olishdan ko‘nglim xijil bo‘lib. Akam zaharxandalik keladi. Harbiy liboslar, orden va medallar,
Ko‘nglimda achinish hissi paydo bo‘ldi. Rosti, mahrum qilgan. Mana sizga millatchilik! bilan kulib, qolgani mening ishim, uka, hurmat-e’tibor, e’zoz, talab va tashabbus
akamni bola ko‘nglim bilan yomon ko‘rib ketdim. Mana sizga sobiq sovet armiyasining degandek mashinani g‘izillatib haydab harbiylarimizning qaddini osmon qadar
Bunisi yetmagandek, kasalmand onam akamni ko‘z ko‘rib, quloq eshitmagan surbetligi! ketdi. Shunda birinchi bor rahmatli yuksaltirib yubordi.
quchoqlab, o‘kirib yig‘ladi: akamning mardligini his qildim. Allohga
Bir oydan so‘ng akam oqlanib shukr, xizmatni Afg‘onistonda emas, Bugungi armiyamizda hammaga
– Seni endi qo‘yib yubormayman, bolajonim. chiqdi. Unvoni bir pog‘ona pasaytirilib, Germaniya Demokratik Respublikasida bir xil imkoniyat, sharoit yaratilgan.
Hovlidan bir qadam chiqsang, o‘laman, Pskov shahridagi harbiy qismlardan o‘tab, sog‘-omon uyga qaytdim. Mahalliychilik, millatchilik, kamsitishlar,
Norbek... – dedi. biriga xizmatga jo‘natib yuborildi. Qurol haqoratlar ildizi bilan qo‘porib tashlandi.
o‘g‘rilari topilgan bo‘lsa-da, jazodan 4 Siz sho‘ro armiyasida xizmat qilish
Akam miq etmasdan bir joyda qotib qoldi. qutulib qolishdi, chamamda. jarayonida kvartirama-kvartira ko‘chib
Tishlarini g‘ijirlatadi, barmoqlarini qayirib Xarbiy xizmatdan qaytganimdan yurgan bo‘lsangiz, mustaqil armiyamizning
qisirlatadi. 3 so‘ng akam bilan yanada inoqlashib har bir xizmatchisiga hozir shinam, ko‘rkam,
ketdik. Ko‘rishganimizda uxlamasdan zamonaviy uylar qurib berilmoqda. Ular
– Shu safar qo‘yib yuboringlar. Borsam, Akam o‘ttiz sakkiz yoshga suhbatlashadigan, dardlashadigan bo‘lib eng so‘nggi rusumdagi mashinalarni maza
balki, bir-ikki yilda O‘zbekistonga qaytarar, yetganda, men o‘n sakkizga kirdim. qoldik. Bu paytga kelib akam xizmatini qilib minib yurishibdi. Harbiylarimizning
onajon... – deya oldi zo‘rg‘a ko‘zlari namlanib. Armiyaga ketish haqida o‘ylay butunlay O‘zbekistonga ko‘chirib kelgan, salobatini ko‘rib, ko‘zlaringiz quvonadi,
boshladim. Erta ko‘klamda harbiy Samarqand viloyati Jomboy tumani mudofaa qalbingiz beixtiyor faxr-iftixorga to‘ladi. Ular
Uning o‘ychan holda, o‘zi ham ishonmasdan xizmatga chaqiruv qog‘ozini berib ishlari bo‘limiga rahbar etib tayinlangan, eng ona Vatanimizning tom ma’nodagi ishonchli
aytayotgan gap-so‘zlari ohangidan shuni ketishibdi. Keyinchalik bilganim shu muhimi, O‘zbekiston mustaqillik maqomini qalqonlaridir.
anglash mumkin ediki, yurtma-yurt, shaharma- bo‘ldiki, onam rahmatli chaqiruv qo‘lga kiritgan edi. Kunlarning birida
shahar ko‘chib yuraverish akamning ham qog‘ozini menga ko‘rsatmasdan akamga: “Mana, yurtimizga qaytib keldingiz, Afsus, sizga ularning qatorida ona
akamning qo‘liga yetkazgan va qanday endi siz ham polkovnik olib qolarsizov”, deya Vatanga xizmat qilish nasib etmadi. Bu
bo‘lmasin meni harbiy xizmatdan olib hazillashdim. “Polkovnik deysanmi? – deya hammamiz uchun armonligicha qoldi.
qolishini tayinlagan ekan. Avvaliga yovsirab, yotsirab qaradi menga. – Agarda
Aka, mayorlarni ko‘rsam, mayor
bo‘lolgan akam, generallarni ko‘rsam,
general bo‘lolmagan akam, deya sizni
eslayman. Sabr-bardoshingizga qoyil
qolaman. Farzandlarimiz katta bo‘ldi: kimdir
qiz chiqarmoqda, kimdir kelin tushirish
taraddudida. Yiliga 5-6 ta to‘y o‘tkazamiz.
Shunday kezlarda o‘rningiz juda bilinadi...

Normurod MUSOMOV,
jurnalist

VATANPARVAR #Ma’naviyat maskanlarida № 5 132022-yil
4-fevral

AQLNING QAYROG‘I,

KO‘NGILLARNING CHIROG‘I

“Kitob hayotning eng olis va qorong‘u yo‘llariga shakllanyapti, – deydi kutubxona turamiz. Shu orqali harbiylarimizni
nur baxsh etgan afsonaviy chiroqdir”, deydi mudirasi Eleonora Yernazarova. qoraqalpoq adabiyoti, urf-odatlari,
– Harbiy okrugimiz Qoraqalpog‘iston madaniyati bilan yaqindan tanishtiramiz.
taniqli yozuvchi Andrey Upit. Mana shu chiroq Respublikasi hududida joylashgan
ko‘ngillarga ziyo ulashib, ezgulik urug‘ini sepadi. bo‘lib, bu yerda turli viloyatlardan kelgan Doimo kitobsevarlarimiz bilan turli
harbiylar xizmat qilishadi. Ular uchun tadbirlar o‘tkazishga harakat qilaman.
Tarixdan faxrlanish, ajdodlar hayotini ibrat deb qoraqalpoq xalqi, madaniyati, san’ati, Yaqinda Internet sahifalari orqali
bilib, ularga munosib farzand bo‘lib yashash shu bilan bir qatorda adabiyoti doimo Daniya davlatida “Jonli kutubxona”
saodatini tuhfa qiladi. qiziqarli bo‘lib kelgan. Biz ana shunday borligi haqida o‘qib qoldim. Bunda
qiziquvchan kitobxonlarimiz uchun o‘quvchilar biror kitob bilan emas, balki
Darhaqiqat, kitob – ko‘ngil maskani. kutubxona uchun mo‘ljallangan 12 ta “Qoraqalpoq adabiyoti burchagi” tashkil mashhur insonlar bilan tanishtirilar
Yolg‘iz qolsangiz, albatta, kitob ila kompyuter ishlab turibdi. O‘quvchilar ekan. 30 daqiqa davomida kitobxonlar
do‘stlashasiz, suhbatlashasiz. Zero, 8 000 dan ortiq turli tillardagi adabiyotni qilganmiz. qahramonning kechinmalarini, hayot
mutolaa insonni doim yaxshiliklar sari elektron tarzda o‘qish imkoniga ega. U yerda yo‘li, mashaqqatlari haqida eshitarkan.
yetaklashi haqiqat. Shu sababdan ham qoraqalpoq Bu menga juda qiziqarli tuyuldi. Mana
bugun yurtimizda inson ma’naviyatini MeHNATNING e’TIROFI adabiyotining yirik shu loyihani biz ham amalga oshirdik:
yuksaltirish borasida amalga vakillaridan Ajiniyaz, Kunxo‘ja, Berdaq,
oshirilayotgan chora-tadbirlar doirasida Mazkur kutubxona 2021-yil Ibrayim Yusupov, yozuvchilarimizdan ilk marotaba “Jonli kitob” loyihasiga
kitobxonlik targ‘iboti davlat siyosati sarhisobiga ko‘ra, Mudofaa To‘lepbergen Qayipbergenovning mehmon sifatida mohir qilichboz
darajasiga ko‘tarildi. Aholining keng vazirligi tizimida bo‘lib o‘tgan o‘zbek, qoraqalpoq va rus tillariga usta Zaynab Dayirbekovani taklif
qatlami orasida kitobxonlikni targ‘ib “Eng yaxshi tarjima qilingan asarlari o‘rin olgan. etdik. Yosh sportchi bilan o‘tgan
qilish an’anaviy tus oldi. Bu borada turli Shuningdek, kutubxonamizda Berdaq uchrashuv harbiylarimiz va
tanlovlar, musobaqalar o‘tkazilmoqda, kutubxona” nomidagi Qoraqalpoq adabiyoti muzeyi yoshlarda juda katta taassurot
bu o‘zining ijobiy samarasini bermoqda. ko‘rik-tanlovida hamda Qoraqalpog‘iston Yozuvchilar qoldirdi. Bu tadbir hammaga
Shu jumladan, Mudofaa vazirligi tizimida faxrli 2-o‘rinni uyushmasi bilan hamkorlikda tez-tez manzur bo‘ldi va kelgusida
ham, ayniqsa, harbiylar va ularning oila qo‘lga kiritdi. “Eng adabiy-badiiy kechalar tashkillashtirib ham “Jonli kitob” loyihasini tez-
a’zolarida kitobga muhabbat tuyg‘usini yaxshi kutubxonachi” tez o‘tkazib turish niyatidamiz.
mustahkamlash maqsadida keng shart- ko‘rik-tanlovida kutubxona
sharoitlar yaratib berilayotgani tahsinga mudirasi Eleonora Yernazarova HAMKORLIK
sazovor. Shu o‘rinda fikrimizni Shimoli- g‘oliblar qatoridan joy oldi. Bu e’tirof
g‘arbiy harbiy okrug Nukus garnizonida aslida kutubxona faoliyatiga berilgan Bugungi globallashuv
joylashgan harbiy qismning kutubxonasi yuksak baho ekanligini ta’kidlash o‘rinli. davrini Internet tarmog‘isiz
misolida davom ettirishni lozim topdik. tasavvur etish birmuncha qiyin.
“JONLI KITOB” LOYIHASI Shu jumladan, kutubxonalarni
KeNG OMMAGA ham. Biz so‘z ochgan kutubxona
MO‘LJALLANGAN – Internet rivojlangani bilan kitob ham Internet tamrog‘iga ulangan
va gazeta mutolaasiga bo‘lgan talab bo‘lib, bu kutubxonadagi ish sifatining
Bu ma’naviyat maskani doimo susaygani yo‘q. Buni kitobxonlarimiz yanada ortishiga xizmat qilmoqda.
kitobxonlar bilan gavjum. Stolga muk misolida aytyapman. Foydalanuvchilarimiz Kitobxonlar Internet tarmog‘idan asosan
tushgancha kitob mutolaasiga berilgan soni kun sayin ortyapti. Demak, tezkor axborot olishda, til o‘rganishda,
askar, gazeta-jurnal varaqlayotgan aholi o‘rtasida kitobxonlik madaniyati eng zamonaviy kutubxonalar
qariya, qo‘lida bir dasta kitob tutgan faoliyati bilan yaqindan tanishishda,
o‘quvchilar, bo‘sh vaqtini mazmunli turli ma’naviy-ma’rifiy mavzulardagi
o‘tkazishi uchun kitob olayotgan harbiy videoroliklarni topishda foydalanadi.
oila bekalari... Bu manzarani chetdan Shuningdek, Internet tarmog‘i axborot-
kuzatish maroqli. Eng muhimi, 2018- resurs markazlari, “Kitobxonlar klubi”
yili qayta ta’mirlanib, zamonaviy va a’zolari bilan onlayn muloqot qilishda
namunaviy qiyofada faoliyatini boshlagan ham qo‘l kelmoqda.
mazkur kutubxona endilikda nafaqat
harbiy xizmatchilar va ularning oilalariga FAOL KITOBXON OILALAR
balki harbiy shaharchada istiqomat
qilayotgan barcha fuqarolarga, shu bilan Harbiy qism kutubxonasi faoliyatidan
birga mahalladagi 44-umumta’lim mamnun kitobsevar harbiylar har yili
maktabi o‘quvchilariga ham xizmat Mudofaa vazirligi miqyosida bo‘lib
ko‘rsatmoqda. Shu orqali aholi o‘tadigan tanlovlarda okrugning sha’nini
orasida kitobxonlik ma’naviyati, munosib himoya qilib kelayotganligi
madaniyati targ‘ibotiga bemisl quvonarli hol, albatta. 2020-yili kapitan
hissa qo‘shmoqda. Zuhriddin Alijanovning oilasi “Eng
yaxshi kitobxon oila” ko‘rik-tanlovining
Kutubxonada o‘quvchilar uchun g‘olibi bo‘lgan bo‘lsa, 2021-yilda kichik
barcha qulaylik va imkoniyatlar serjant Faxriyor Raxmonovlar oilasi
yaratilgan. Zero, taraqqiyot shiddat faxrli 2-o‘rinni qo‘lga kiritishdi. Albatta,
bilan odimlar ekan, kutubxonalarda ham bu kabi yutuqlar zamirida yurtimizda
ishni yangicha tashkil qilish, ilg‘or axborot kitobxonlik madaniyatini oshirish,
texnologiyalaridan samarali foydalanishni kitob o‘qish istagida bo‘lgan yoshlarga
taqozo etadi. Mana shu hayot haqiqatiga imkoniyatlar yaratish va kutubxonalar
tayanib faoliyat yuritayotgan mazkur faoliyatini tubdan takomillashtirish
kutubxonada xizmat ko‘rsatish sifati borasida amalga oshirilayotgan keng
a’lo darajada. Siz bu yerda o‘zingizni islohotlar samara berayotganidan darak.
qiziqtirgan kitoblarni, albatta, topa olasiz.
Kutubxonaning ayni vaqtda o‘n bir Ha, Shimoli-g‘arbiy harbiy okrugda
mingga yaqin kitob fondi bor. Shulardan kitobxon harbiy oilalar ko‘pchilikni tashkil
yetti mingtasi o‘zbek, qoraqalpoq va qiladi. Qush uyasida ko‘rganini qiladi,
jahon adabiyotining eng nodir namunalari deganlaridek, qo‘lida kitob tutgan ota-
sanalsa, besh yuzga yaqini bolalar onadan ibrat olayotgan farzandlar ham
adabiyoti, ikki mingdan ziyodrog‘i ilmiy, kitob o‘qib, ulg‘aymoqda. Kitobga mehri
tarixiy, huquqiy, iqtisodiy yo‘nalishdagi baland farzandlar haqida gapirganda
turli adabiyot va qo‘llanmalardan iborat. esa ertangi kunga bo‘lgan ishonchimiz
Elektron kutubxona esa kitobxonlarga yanada ortaveradi.
o‘zlarini qiziqtirgan kerakli adabiyot va
ma’lumotlardan keng foydalanish imkonini Shohista ABDURAHMONOVA,
beradi. Ayni vaqtda kutubxonada elektron Shimoli-g‘arbiy harbiy okrug

matbuot xizmati bosh mutaxassisi

14 № 52022-yil #So‘z sizga VATANPARVAR

ONLAYN TA’LIM:4-fevral
qulaymi yo noqulay?
Mana, ikki yildan “OLDI-QOCHDI” O‘TMAYDI
oshdiki, butun dunyo
koronavirus infeksiyasi Dilnoza ATOYeVA, O‘zbekiston jurnalistika va ommaviy
bilan kurashmoqda. kommunikatsiyalar universiteti talabasi
Pandemiya sharoiti inson
hayotining deyarli barcha Albatta, an’anaviy darslarga hech nima yetmaydi. Onlayn ta’limning birmuncha noqulayliklari bor. Texnik nosozliklar,
internet muammosi, talabalar davomati va hokazo. Biroq ikkinchi tomonisiz tanga bo‘lmaydi. Sohamiz amaliyot bilan
sohalariga bevosita
ta’sir o‘tkazib ulgurdi. chambarchas bog‘liqligi bois ham ishlashga, ham o‘qishga ulgurish imkoniyati tug‘ildi.
Shuningdek, yakuniy nazoratlar ham onlayn bo‘lgani menga juda ma’qul. Sababi “talaba zotiga tekkan kasal”
Odatiy hayot tarzini
murakkablashtirgani borki, bir kun qolganda imtihonga tayyorlanadi va ertasi kuni nimani eslab qolgan bo‘lsa, qog‘ozga to‘kib, “aravani
ham bor gap. Ushbu quruq olib qochadi”. Yoxud “eplagan qandini ursin” tamoyiliga amal qiladi. Onlayn nazorat ishi yozayotganda esa har
joydan manbalarni qidiradi, internetni “titkilaydi”. Axir u daftar emaski, to‘rtta oldi-qochdi gap bilan varaq to‘ldirsa. Javob
sinovli davrning yozish asnosida qo‘lida ilmiy baza hosil bo‘ladi. Bu ma’lumotlardan kelajakda ham foydalanishi mumkin.
ilk kunlaridayoq Dastlabki karantin cheklovlari bekor qilinib, darslar an’anaviy shaklga o‘tkazildi. Kursdoshlarimda ham kuzatdim, ma’ruza
butun dunyodagi zalida o‘tirib, 80 daqiqa o‘qituvchini tinglab o‘tirish zerikarlidek tuyilib qolgan. Onlayn dars vaqtida har tomonlama vaziyatni inobatga
kabi yurtimizda olgan holda mavzuning asosiy qismi o‘qituvchi tomonidan “Zoom” orqali gapirib berilardi. Va to‘liq o‘zlashtirishi uchun ko‘plab ilmiy manbalar bilan
ham tezkor choralar ta’minlanardi. Talabalar esa o‘zlariga kerakli bilimni o‘zlashtirish uchun harakat qiladi. Shu jihatdan onlayn ta’lim qisqa vaqtda bo‘lsa ham o‘zining
qo‘llanildi. Asosiy ustun tomonlarini ko‘rsatib berdi. Kelajakda onlayn ta’lim tizimi yanada takomillashtirilib, talabalarning amaliyoti va o‘zini ustida ko‘proq ishlashi uchun
maqsad insonlarning imkoniyat yaratilsa, yaxshi bo‘lardi, nazarimda.
salomatligini asrash,
yo‘qotishlarning oldini JONLI BAHS-MUNOZARA VA MULOQOT YO‘Q

olish bo‘ldi. Umrzoq EMINOV, Toshkent davlat stomatologiya instituti
davolash ishi yo‘nalishi talabasi

Onlayn ta’lim tizimiga o‘tilgan kunlardan boshlab qator muammolar yuzaga keldi. Ba’zi talabalarda texnika vositalarning
yetishmasligi, hattoki, oilada bitta gadjet bo‘lib, undan foydalanish uchun navbatga turishiga to‘g‘ri kelganining ham guvohi
bo‘ldik. Qolaversa, internet tezligining nafaqat hududlarda, balki viloyatlarning markazida ham pastligi, ba’zi joylarda
internetga ulanish imkoniyatining deyarli yo‘qligi takror-takror e’tirozlarga sabab bo‘ldi. To‘g‘ri, bular bartaraf etilar, ammo
masofaviy ta’lim auditoriyada kechadigan jonli bahs-munozaralar va muloqotni bera olmaydi.

Boshqa sohalar haqida fikr bildirmayman, gap tibbiyot yo‘nalishi haqida ketar ekan, ta’limning onlayn shakli o‘zini
oqlamaydi. Balki bu hozirgi holatdan olgan xulosamdir. Bu sohada ta’lim olayotganlarga ertaga insonlarning salomatligi,
ularning hayoti ishonilar ekan ta’limga jiddiy e’tibor qaratish kerak. Boshqa oliy ta’lim muassasalarida tahsil olayotganlarga
nisbatan bizga kuchliroq talab qo‘yilgan. O‘qituvchilarning o‘z pozitsiyasi bor. Nazariy bilimlarimiz talabga javob bermasa, fikrida
qat’iy turadi – yakuniy nazoratdan o‘tkazmaydi.

To‘g‘ri, ba’zan yoshligimizga borib, holatdan noliymiz, og‘rinamiz. Ammo bu talabning to‘g‘riligini anglaymiz. Talabalarning
o‘z bilim va ko‘nikmalarini amalda namoyon qilishi, uni rivojlantirishi uchun o‘qituvchi bilan o‘rtada o‘rnatilgan doimiy aloqa sabab offlayn ta’limning
imkoniyatlari cheksiz. O‘qituvchini his qilasiz. Quruq nazariyani yodlagandan ko‘ra, jarayonda o‘rganish, bilmagan yoki tushunmay qolgan elementlarini
o‘sha vaqtda so‘rab, o‘rgangani samaraliroq.

DIPLOMNI QO‘LGA OLISH OSONMAS

Ta’lim to‘liq onlayn Muhammad IKROMOV, Toshkent axborot
shaklga o‘tkazildi, bir qator texnologiyalari universiteti talabasi
sohalar faoliyati cheklandi.
Mening nazarimda, masofaviy ta’lim, albatta, kelajak ta’limi. Dunyoning rivojlangan mamlakatlaridagi nufuzli oliy ta’lim
Favqulodda kuzatilgan muassasalari allaqachon bu usuldan foydalanishadi. Ularda davomat, formadan ko‘ra sifatli kadrlar tayyorlash masalasi
hodisa bo‘lgani uchun ta’lim
muhim. Talabalarning o‘z ustida ishlashi turli usullar bilan rag‘batlantiriladi va munosib sharoit yaratishadi. Albatta,
berish jarayonidagi bir shunga yarasha talab ham qo‘yishadi. Qisqacha aytganda, diplomni qo‘lga olish osonmas. Bu mavzuning bir tomoni
qator kamchiliklar ko‘zga bo‘lsa, uning boshqa sabablari ham bor...
Yaqinda bir qiziq statistik ma’lumotni o‘qib qoldim. Dunyo bo‘ylab oliy ta’lim oluvchilar soni 207 milliondan ortiq bo‘lib,
tashlandi. Avvalo, aloqa
sifatining pastligi bo‘lsa, ularning 100 milliondan ziyodi onlayn darslardan faol foydalanish imkoniyatiga ega. Onlayn ta’limni tanlagan talabalarning
ikkinchi tomondan onlayn 46 foizi oliy ta’lim muassasasiga borish imkoniyatini yo‘qligi, 21 foizi onlayn kurslar ularning qiziqishiga mosligini qayd
etgan. Bundan tashqari 21 foizi o‘zining sohasi bo‘yicha faoliyat ko‘rsatayotgan ishxonadagi rag‘batlantirishlar sabab, 8 foizi ta’lim
ta’lim ko‘nikmasining muassasasining nufuzi, qolgan 4 foizi esa boshqa turli sabablarni ko‘rsatgan. Shu jihatdan qaraydigan bo‘lsak, onlayn ta’limga to‘sqinlik
shakllanmagani qiyinchilik qilayotgan ba’zi unsurlar tezroq bartaraf etilib, xalqaro talablarga mos darajaga olib chiqilsa, o‘ylaymanki, bizda ham ta’limning bu turini
tug‘dirdi. O‘tgan vaqt ichida qo‘llaydiganlar soni yuqori bo‘ladi.
esa kamchiliklar bosqichma-
SPORTDA NAZARIYADAN AMALIYOT MUHIM
bosqich bartaraf etishga
harakat qilindi va ijobiy Azizjon UMAROV, O‘zbekiston Milliy universiteti
sport faoliyati (taekvondo WT) yo‘nalishi talabasi
natijalarga erishildi.
Xabaringiz bor, Yoshligimdan sportga qiziqqanim bois ta’limning keyingi bosqichini ayni shu yo‘nalish bo‘yicha tanlagandim.
Sport doimiy o‘z ustida ishlashni talab qiladi. Ayniqsa, murabbiyning nazorati va tavsiyasi muhim ahamiyatga ega.
yurtimizda koronavirusning Aks holda mashg‘ulotni mustaqil bajarsa, qandaydir e’tiborsizlikka yo‘l qo‘yib, o‘ziga jismoniy shikast yetkazib
yana bir to‘lqini qayd qo‘yishi ham mumkin.

etildi. Shunga ko‘ra, ta’lim Hozirda ta’lim faqat nazariyadan iborat bo‘lib qolgan. Nazariyani o‘rganish yaxshi, albatta. Lekin nazariyaning
an’anaviydan qayta onlayn o‘zi bilan sportda natija ko‘rsatib bo‘lmaydi. Buning uchun doimiy jismoniy mashg‘ulot zarur. Shu jihatdan onlayn
shaklga o‘tkazildi. Xo‘sh, bu ta’limdan biz uchun foyda kam. Yana bir tomoni ayni vaqtda yakuniy nazorat topshirish pallasidamiz. Amaliy
haqida talabalarning fikrlari topshiriqlarni video yozuvga olib, murabbiyga jo‘natishimiz kerak. Shunga ko‘ra, bizning jismoniy imkoniyatlarimiz
qanday? Onlayn ta’lim ularni baholanadi. Aslida, muhit ham katta ta’sir qiladi sportchiga. Atrofida uni kuzatib turganlar bo‘lsa, sportchi psixologiyasiga
ham ta’sir o‘tkazib, u yaxshiroq natijaga erishishi mumkin.
qoniqtiryaptimi?
QUVONGANLAR HAM BO‘LDI. CHUNKI...
Fikr va mulohazalaringizni
@Vatanparvargazetasi_bot Alisher USMONOV, Toshkent davlat transport
manziliga jo‘natishingiz mumkin universiteti talabasi

Talabalarni an’anaviy ma’ruza va seminar darslar bilan qiziqtirish qiyin bo‘lib qolgan. Qiziqish bo‘lmasa, ta’lim
olishga bo‘lgan intilish ham “o‘ziga yarasha” bo‘lib qoladi. Darslar bir oy muddatga yana onlayn tartibga o‘tganidan

quvonganlar ham bo‘ldi. Buning turli sabablarini ko‘rishimiz mumkin. Bir tomoni ijtimoiy ahvolga borib taqaladi.
Chunki talabalarni to‘liq turarjoy bilan ta’minlashning imkoni yo‘q. Shahar bo‘ylab ko‘chib yurishlar-u, qanday
ish bo‘lsayam ishlab, o‘z aravasini o‘zi tortishiga to‘g‘ri kelishi bosh masalaga aylanib qolgan. Hammaning ham
darslarga qatnab, qolgan vaqtini o‘zi ustida ishlashga imkoniyati to‘g‘ri kelmaydi...
Agarda an’anaviy va masofaviy ta’lim shakllari uyg‘unlashtirilib, ta’lim usuli yangi bosqichga olib chiqilsa, ko‘p sonli
talabalarni qiynaydigan masalalarga yechim bo‘larmidi?!

“Vatanparvar” muxbiri Ro‘ziqul OCHILOV tayyorladi.

VATANPARVAR #Salomatlik № 5 152022-yil
4-fevral

“BUSTER DOZA”!

U INSONLARDA TURG‘UN IMMUNITET HOSIL QILADI(MI)?

Salomatlikni saqlash borasida o‘z vaqtida va o‘rnida ko‘ra, COVID–19 bilan kasallanib o‘tgan – “Buster” so‘zi ingliz tilidan
ko‘rilgan chora-tadbirlar natijasi ijobiy bo‘lishini yoki unga qarshi to‘liq emlash kursini tarjima qilinganda “qo‘llovchi”, “ta’sirni
olganlar orasida “britancha”, “delta” va kuchaytiruvchi”, “qo‘shimcha quvvat
yurtdoshlarimiz pandemiya davrida anglab yetgani bor “omikron” shtammlari bilan kasallanish beruvchi” ma’nosini beradi. Dunyo
haqiqat. Mamlakatimizda Yurtboshimiz tashabbusi bilan darajasi 19 foizni tashkil etgan. Shunga amaliyotida, bolalarning turli yuqumli
tezkor ravishda epidemiyaga qarshi profilaktik va cheklov o‘xshash ma’lumotlar Kanada, Isroil, kasalliklarga qarshi immunitetni
Janubiy Afrika va Daniyada o‘tkazilgan shakllantirishda ularni emlash va ma’lum
tadbirlarining o‘tkazilishi, aholining koronavirusdan tadqiqotlarda ham kuzatilgan. muddatdan so‘ng qayta emlash yo‘lga
kamroq talafot ko‘rishiga zamin yaratdi. Bu muhim qo‘yilgan. Buning natijasida kasallikka
– Yurtimizda aholi orasida emlash qarshi turg‘un immunitet paydo bo‘lishiga
tadbirlar orasida, albatta, aholini kasallikka qarshi emlash kampaniyasi boshlanganida uning erishiladi.
o‘ziga xos o‘rin egalladi. Shuning uchun ham bu jarayon keyingi asoratlari haqida har xil mish-
tizimli ravishda yo‘lga qo‘yildi. mishlar paydo bo‘ldi. Bunga qanday Inson dunyoga kelgan kundan boshlab
munosabat bildirasiz? tabiatda mavjud bo‘lgan infeksiyalarga
Hozirgi kunda yurtimizda koronavirus Jahon sog‘liqni saqlash tashkilotining duch keladi. Shuning uchun respublikada
infeksiyasiga qarshi emlangan aholi tavsiyasiga ko‘ra, O‘zbekistonda – Haqiqatda ham koronavirus qabul qilingan emlash kalendariga
qatlamini hukumat qaroriga asosan profilaktik chora-tadbirlar bilan infeksiyasiga qarshi emlash kampaniyasi asosan farzand tug‘ilgan kundan qaysidir
qaytadan “Buster doza” bilan emlash birgalikda, aholini koronavirus boshlangan kunlarda ijtimoiy tarmoqlarda infeksiyaga qarshi emlanadi. Misol uchun,
ishlari o‘tkazilmoqda. Xo‘sh, “buster infeksiyasiga qarshi emlash ishlari emlashning nojo‘ya ta’sirlari, emlashdan yangi tug‘ilgan chaqaloq gepatitning V
doza” nima? Vaksina yuqumli kasallikka o‘tkazildi. Emlashni o‘tkazishdan keyingi asoratlar va o‘lim holatlari to‘g‘risida turiga qarshi emlanadi, 2 oydan keyin
qarshi immun qarshilik ko‘rsatishda maqsad koronavirus infeksiyasi chiqishlar bo‘ldi. Bu “antireklama”lar vaksina qayta emlanadi, 6 oylikda yana emlanadi.
qanchalik ahamiyat kasb etadi? U yangi tarqalishining oldini olish, kasallanish ishlab chiqaruvchi yirik kompaniyalarning Sil kasalligiga qarshi esa bola tug‘ilgandan
paydo bo‘layotgan “britancha”, “delta” xavfini, asoratlari va o‘lim holatlarini o‘zga kompaniya mahsulotini kamsitish boshlab to 14 yoshga yetgunga qadar
va “omikron” shtammlariga ham ta’sir kamaytirishdan iborat. maqsadida o‘ylab topilgan “iqtisodiy 3 marta emlanadi. Bo‘g‘ma-qoqsholga
ko‘rsata oladimi? Umuman olganda, o‘yini” hisoblanadi. To‘g‘ri, vaksina – bu qarshi esa 16 yoshgacha 6 marta qayta
harbiy xizmatchilar orasida o‘tkazilgan – Shu o‘rinda savol tug‘iladi: begona oqsil hisoblanadi, shuning uchun emlanadi.
emlash kampaniyasi kutilgan natijani emlash yuqumli kasallikka qarshi ham ularni qo‘llaganda mahalliy (og‘riq,
berdimi? Shu kabi savollarga javob olish immun qarshilik ko‘rsata oladimi? qizarish, qichishish, shish) va umumiy Olimlar tomonidan o‘tkazilayotgan
(tana haroratining ko‘tarilishi, qaltirash) tadqiqotlardan olingan birlamchi

uchun Mudofaa vazirligi Sanitariya- – Vaksinalar inson tanasiga reaksiyalar kuzatilishi mumkin, lekin ko‘p ma’lumotlarga ko‘ra, koronavirusga
epidemiologiya nazorati markazi shifokor- yuborilganda faol sun’iy immunitet holatlarda emlashdan keyin reaksiyalar qarshi emlanganlarda immunitetning
mutaxassisi Baxtiyor Ahmedovga murojaat hosil qilish xususiyatiga ega bo‘lgan, deyarli kuzatilmaydi. davomiyligi o‘rtacha 6 oyni tashkil etishi
qildik. mikroorganizmlardan yoki ularning kuzatilgan. Ushbu muddat o‘tgandan
ajratmalaridan tayyorlangan biologik – Harbiy xizmatchilar orasida so‘ng immunitetni “qo‘llash, kuchaytirish”
– Ikki yildan buyon koronavirus vositalardir, ular yuqumli kasalliklarning o‘tkazilgan emlash kampaniyasi maqsadida koronavirusga qarshi
infeksiyasi butun Yer yuzi aholisiga oldini olish uchun mo‘ljallangan. qanday natija berdi? vaksinalardan birini qo‘llagan holda
katta talafot yetkazdi. Afsuski, yildan- “buster doza” bilan 1 marta qayta emlash
yilga ushbu virusning yangi turlari Qadimdan Xitoyda chechak kasalligi – Mudofaa vazirining tegishli buyrug‘iga tavsiya etilmoqda.
tarqalmoqda. Bu esa insoniyatni qo‘rquv bilan og‘rigan bemorlar yarasi suyuqligini asosan, 2021-yilning may oyidan boshlab
va dahshatga solayotgani bor haqiqat. sog‘ odam tanasiga singdirish bilan barcha harbiy qism va muassasalarda Harbiy xizmatchilar orasida koronavirus
Ayting-chi, virusning yangi turlari ushbu kasallikdan himoyalash usuli koronavirus infeksiyasiga qarshi ommaviy infeksiyasiga qarshi bir oy oralatib 3 marta
qanday sabablar bois paydo bo‘ladi? mavjud bo‘lgan. Keyinchalik ushbu usul emlash ishlari o‘tkazildi. 96 foiz harbiy emlash ishlari o‘tgan yilning may
bilan Hindiston, Osiyo va Yevropada xizmatchilar uch bosqichda koronavirusga oyi oxirlarida boshlanib, iyul oyida
– Viruslar tabiatda muntazam aylanib kasallikdan himoyalanishgan. qarshi emlash bilan qamrab olindi. Emlash yakunlanganini inobatga olgan holda,
yurganligi sababli o‘zgarib turadi, ya’ni ishlarini o‘tkazish uchun asosan xitoylik ularni “buster doza” bilan 1 marta qayta
mutatsiyaga duchor bo‘ladi, natijada Yuqumli kasalliklarga qarshi emlash hamkorlar bilan birgalikda O‘zbekistonda emlash ishlari ushbu yilning fevral oyida
viruslarning yangi turi paydo bo‘ladi. usulini birinchi marta 1796-yilda Edvard ishlab chiqarilgan ZF-UZ-VAC-2001 rejalashtirilmoqda.
Tabiiy tanlanishning bosimi ostida Jenner qo‘llagan va yaxshi natijaga vaksinasidan foydalanildi. Emlanganlar
viruslarning faqat eng chidamli shakllari erishgan. O‘sha davrlarda emlashning orasida jiddiy asoratlar kuzatilmadi. Shuni yodda tutish lozimki,
saqlanib qoladi. Bunday holatlarda viruslar foydasi tufayli chechak, chinchechak, Tahlillarga ko‘ra, harbiy xizmatchilar emlash bilan aholining asosiy qismini
orasida genlarning o‘zaro ta’siri natijasida vabo, kuydirgi, qoqshol va bo‘g‘ma orasida 2021-yil avgust oyining ikkinchi qamrab olish bilangina ko‘zlangan
yangi rekombinant shakl vujudga keladi. kasalliklari tufayli o‘limning darajasi keskin yarmidan boshlab kasallanishning keskin maqsadga erishish mumkin. Yaratilgan
Koronavirusning “britancha”, “delta” va kamaygan. Butunjahon sog‘liqni saqlash kamayishi kuzatildi. Ushbu ko‘rsatkich imkoniyatdan foydalangan holda
“omikron” shtammlari ham shu tariqa tashkilotining ma’lumotiga ko‘ra, har yili ZF-UZ-VAC-2001 vaksinasining yuqori koronavirus infeksiyasiga qarshi emlash
vujudga kelgan. emlash natijasida 3 millionga yaqin bola samaradorligini bildiradi. tadbirlarida faol ishtirok etib, kelgusida o‘z
o‘limdan saqlab qolinadi. sog‘lig‘imizni asrash va shu bilan birga
– Yurtimizda koronavirus infeksiyasi Dunyo olimlari tomonidan hozirgi respublikada koronavirus pandemiyasini
va uning yangi shtammlarining keng – Vaksinalar yangi paydo kunda keng tarqalayotgan “omikron” yengish uchun barchamiz mas’ulmiz.
tarqalishiga qarshi qanday ishlar olib bo‘layotgan “britancha”, “delta” va shtammi bilan og‘rigan bemorlarda
borilmoqda? “omikron” shtammlariga qay darajada xastalik aksari yengil va o‘rta og‘irlikda Tibbiy xizmat mayori
ta’sir ko‘rsatadi? o‘tishi, bemorning koronavirus infeksiyasi I. ABDUKARIMOV,
– Bugungi kungacha koronavirus bilan oldin bir marta kasallanib o‘tgani yoki
infeksiyasini bartaraf etish maqsadida – Hozirgi kunda dunyo olimlari, shu ushbu kasallikka qarshi emlangani sabab tibbiy xizmat mayori N. OMONOV,
butun dunyo olimlari chuqur izlanishlar bilan birgalikda O‘zbekiston olimlari bo‘lishi mumkinligi taxmin qilinmoqda. Mudofaa vazirligi
tomonidan emlangan aholi o‘rtasida
olib borishmoqda. Respublikamizda immun taranglik darajasi va uning – “Buster doza” nima? U insonlarda Sanitariya-epidemiologiya nazorati
davomiyligi o‘rganilmoqda. Angliyada turg‘un immunitetni shakllantirishda markazi bo‘linma boshliqlari
ham koronavirus infeksiyasining yangi o‘tkazilgan ilmiy-tadqiqotlar natijasiga qanchalik ahamiyatga ega? Shu haqda
ham ma’lumot bersangiz.
shtammlarining kirib kelishi va tarqalishining

oldini olish maqsadida bir qator cheklov

tadbirlari amalga oshirilmoqda.

16 № 52022-yil #Jarayon VATANPARVAR
4-fevral
Ko‘chma zenit qurilmasi (PZRK) dan shartli
HARBIY PSIXOLOG dushman samolyoti, vertolyoti yoki uchuvchisiz uchish
apparatlarini raketa yordamida urib tushirish bo‘yicha
VA SOTSIOLOGLAR MAHORATI OSHIRILMOQDA
amaliy mashg‘ulotlarni endilikda respublikamizning
Toshkent harbiy okrugiga qarashli aloqachilar harbiy qismida Mudofaa vazirligi qaysidir dala-o‘quv maydonida emas, balki Quruqlikdagi
qo‘shinlarida faoliyat olib borayotgan psixologik xizmat mutaxassislari (harbiy psixolog va qo‘shinlar havo hujumidan mudofaa mutaxassislari uchun

sotsiologlar) ishtirokida o‘quv-uslubiy yig‘in o‘tkazildi. tashkillashtirilgan o‘quv kursida kuzatish mumkin.

HAM ZAMONAVIY,
QULAY

Harbiy psixolog va sotsiologlar faoliyatini tahlil psixologiyasiga salbiy ta’siri xususida ma’lumot Ilgari bunday kurslar Kichik mutaxassislarni tayyorlash markazida
qilish, bilim, ko‘nikma va malakalarini oshirish o‘tilardi. Mudofaa vazirining tashabbusi bilan Chirchiq oliy tank
maqsadida tashkil etilgan uch kunlik yig‘in davomida berildi. Muammoli vaziyat bo‘yicha tayyorlangan qo‘mondonlik-muhandislik bilim yurtida ko‘chma zenit qurilmalaridan
tajribali mutaxassislar tomonidan shaxsiy tarkib amaliy otish mashqlarini bajarish uchun kompyuterlashtirilgan trenajyor
o‘rtasida psixologik ishlarni samarali tashkil etish, keyslar yordamida ijtimoiy-psixologik xizmat faoliyatida o‘quv sinflari tashkil etildi.
psixotreninglarni o‘tish metodikasi bo‘yicha amaliy
mashg‘ulotlar o‘tkazildi. Shuningdek, jamoani uchrayotgan muammo va kamchiliklar atroflicha Bilim yurti Quruqlikdagi qo‘shinlar havo hujumidan mudofaa
jipslashtirish, harbiy xizmatchilar bilan ishlashda kafedrasidagi o‘quv sinflari va kursining muhim jihatlari juda ko‘p.
oila psixologiyasining ahamiyati, suitsid alomatlarini muhokama qilindi. Bundan tashqari, “Anketa so‘rovi Birinchidan, bu yo‘nalishda xizmat burchini o‘tayotgan harbiy
erta aniqlash va Mudofaa vazirligining barcha harbiy xizmatchilarning jangovar tayyorgarligi bo‘yicha ko‘nikmalarini doimiy
okruglari, Havo hujumidan mudofaa qo‘shinlari va anketa tuzish texnologiyasi”, “Ruhiy zo‘riqish tarzda shakllantirib borish ta’minlandi. Ikkinchidan, trenajyor o‘quv
va Harbiy havo kuchlari qo‘mondonligi hamda sinflarida otish mashqlarini har qanday sharoitda ham bajarish mumkin.
harbiy qismlardagi psixologik xizmat mutaxassislari va agressiyasi yuqori bo‘lgan harbiy xizmatchilarni Buning uchun qulay ob-havo sharoiti, dala-o‘quv maydoni yoki jangovar
ishtirok etgan tadbirda axborot xurujlarining shaxs aniqlash metodikalari”, “Harbiy xizmatchilar orasida raketalar bo‘lishi muhim emas. Hozirda ilk o‘quv kursiga barcha harbiy
“gambling” va onlayn qimor o‘yinlariga tobelikni okruglardan tinglovchilar taklif etilgan. Ular 72 soatlik amaliy va nazariy
psixoprofilaktika qilish yo‘llari”, “Qo‘shinlarda mashg‘ulotlar davomida o‘z mutaxassisliklari toifalariga ega bo‘lishadi.
“Prognoz-2” va “Tugatilmagan gaplar” metodikasini
amaliy qo‘llash”, “Korrupsiyaning kelib chiqish Shu o‘rinda o‘z-o‘zidan kompyuterlashtirilgan trenajyor o‘quv
sabablari va huquqiy tabiati” singari treninglar sinflarida bajariladigan mashqlar real holatga qanchalik yaqin bo‘ladi,
qatnashchilarda katta qiziqish uyg‘otdi. Profilaktika degan haqli savol tug‘iladi. O‘quv kursi rahbari podpolkovnik Farhod
qilish, oilaviy nizolarni hal etish usullari tahlil etildi. Jamolovning ta’kidlashicha, tinglovchilar trenajyorlarda bajarayotgan
mashqlar jangovar vaziyatga 80–90 foiz to‘g‘ri kelishi, ular orasida
– Shaxsiy tarkibning ruhiy barqarorligini, Xalqaro armiya o‘yinlarining “Musaffo osmon” yo‘nalishida sovrindor
jamoada sog‘lom muhitni ta’minlashda ruhshunos bo‘lgan harbiy xizmatchilarning borligi yanada ahamiyatli. Negaki,
va sotsiologlarning o‘rni katta, – deydi Mudofaa armiya o‘yinlari ishtirokchilari o‘quv kursi davomida xalqaro tajribalarini
vazirligi ijtimoiy-psixologik tadqiqotlar bo‘limi boshlig‘i boshqa quroldosh do‘stlari bilan o‘rtoqlashgan holda ko‘nikmalarini
podpolkovnik Sherzod Ravshanov. – Ushbu yig‘inda mustahkamlab borishmoqda.
qo‘shinlarda amalga oshirilayotgan ijtimoiy-psixologik
tadbirlarning joriy holatini sifati jihatidan yuksaltirish Asror RO‘ZIBOYeV
hamda ilg‘or tajribalarni ommalashtirishga alohida
e’tibor qaratildi. Yig‘in ishtirokchilariga harbiy
xizmatchilar va oila a’zolari bilan ishlash bo‘yicha
uslubiy ko‘rsatmalar berildi.

Leytenant Dilshod RO‘ZIQULOV

Mudofaa vazirligi Havo hujumidan mudofaa qo‘shinlari va Harbiy havo kuchlari qo‘mondonligiga YANGI JARAYONLAR
qarashli harbiy qism va muassasalar ishtirokida “Korrupsiya - millat kushandasi” mavzusida
onlayn konferensiya bo‘lib o‘tdi. BO‘SAG‘ASIDA

KORRUPSIYA – MILLAT Navoiy viloyati mudofaa ishlari
KUSHANDASI boshqarmasida “Ma’naviy yuksalish kuni”
munosabati bilan “Yangi O‘zbekistonning
Tadbirni Mudofaa vazirligi Havo hujumidan mudofaa
2022-2026-yillarga mo‘ljallangan
qo‘shinlari va Harbiy havo kuchlari qo‘mondonining tarbiyaviy taraqqiyot strategiyasi” mavzusida
ma’naviy-ma’rifiy tadbir o‘tkazildi.
va mafkuraviy ishlari bo‘yicha o‘rinbosari polkovnik Davron
Unda Mudofaa vazirligi huzuridagi Jamoatchilik kengashi
Usmonov olib bordi. So‘zga chiqqan mutasaddilar korrupsiyaning Navoiy viloyat mintaqaviy bo‘linmasi a’zosi Ilyos Qo‘ljonov so‘zga
chiqib, taraqqiyot strategiyasida kelgusi besh yilda mamlakat
har qanday ko‘rinishiga murosasiz kurashish kundalik hayot taraqqiyotini to‘laqonli ta’minlab berishga qaratilgan yettita
yo‘nalish va yuzga yaqin maqsad jamlanganini, bu ezgu intilish
tarzimizga aylanishi, bu illatga qarshi kurashishda barcha esa bugungi globallashuv jarayonida Yangi O‘zbekistonning
dunyo hamjamiyatida tutgan roli hamda o‘rnini oshirish bilan
davlat organlari, siyosiy partiyalar, jamoat tashkilotlari, ommaviy birga, xalq farovonligi, tinchligi, demokratiya va inson huquqlari
kafolatini ta’minlaydigan erkin jamiyat va adolatli davlat qurishga
axborot vositalari, umumiy aytganda har bir fuqaro safarbar hamda mamlakat xavfsizligi va mudofaa salohiyatini kuchaytirish,
faol tashqi siyosat olib borishga katta hissa qo‘shishini yurtimizda
etilishi zarur ekanligini ta’kidladi. amalga oshirilayotgan islohotlar, o‘zgarishlar misolida tushuntirib
berdi.
Mudofaa vazirligi yetakchi mutaxassisi Zulfiya Mansurova
Ishtirokchilar mavzu bo‘yicha o‘zlarini qiziqtirgan barcha
ayrim harbiy xizmatchilarning o‘z nafsiga qul bo‘lishi achinarli holat savollarga javob oldilar.

ekanligiga e’tibor qaratdi. “Bu girdobga tushib qolayotganlarning Muallif suratga olgan F. JO‘RAYeV
aksariyati rafiqasining ortiqcha dabdabasi va ehtiyojlarini qondirish

uchungina bo‘lmoqda. Erkakning topganiga qanoat qiladigan,

imkoniyatidan tashqari moddiyatga majburlamaydigan ayoli bor xonadonning erkaklari bunday qabih ishlarga hech

qachon qo‘l urmaydi. Shuning uchun posbonlarimiz rafiqalariga shuni aytmoqchimanki, har doim nazaringiz to‘q bo‘lsin!

Boriga shukr, yo‘g‘iga esa sabr qilishni o‘rganishingiz kerak. Doim o‘zimizdan “yuqori”dagilarga qarab intilavermasdan,

gohida “pastga” ham qarab qo‘yishingizni so‘rab qolaman”, deya o‘z so‘zini yakunladi.

Adliya podpolkovnigi Ilhom Salomov korrupsiyaning har qanday ko‘rinishi uchun qonun oldida javobgarlik borligini

tegishli moddalar bilan izohlab berdi. Ishtirokchilarning savollariga javob berarkan, harbiy xizmatchilar Vatanimiz

sarhadlarini qo‘riqlash bilan bir qatorda, xalqimizga har jabhada o‘rnak bo‘lishi kerakligini ta’kidladi.

Sherzod SHARIPOV,
“Vatanparvar”

VATANPARVAR #Turmush chorrahasi № 5 172022-yil
4-fevral

ТАªДИР

– Қайсар, ўжар... Сен ўз- Салобатли, нақшинкор дарвоза бошимда (воқеий ҳикоя) – Қизим, би-
мир жуда ҳаддингдан ошиб олдига юк машинаси келиб тўхтади. йўқ эди. ласан, сендан
кетдинг! – ҳовлидаги сўрида Хонадон соҳиби Мустафо ака машинада
ўтирган Баҳридил опа очиқ нима келганлигини сезиб турарди. Қи- – Ҳа-а, қу- бошқа умидим, су-
турган дераза томон жон зининг кўчи. Куни кеча эркак қуда шу
куйдириб жаврарди. ҳақда гап келтириб ўтганди. – «Нима далар айтгандек, янчиғим йўқ, – қизига
учун бу қадар тез», дилидан ўтказди
– Барибир айтганингиз у. Янги туққан, ҳали чилласи чиқмаган балки, боланг ўғил мунгли қиёфада, ялинчоқ
бўлмайди! – ичкаридан йиғи она-болага қилинган бу адолатсизлик,
аралаш товуш келди. зулм отанинг юрагига ханжардек сан- туғилганда... оҳангда сўз бошлади Баҳридил опа.
чилди. «Маслаҳатсиз, рози-ризолик-
– Ҳали тоғанг келсин, сиз... Бу нима дегани? Тўғри, Баҳридил – Бу менинг қўлимда эмас-ку, ахир! – Ота-онам менинг дардим билан ўтиб
ўшанда гаплашамиз. энди фарзанд кўролмайди. Шифокор-
лар она-боланинг ҳаётини базўр асраб Қиз бўлса, нима бўпти?! кетди. Тоғаларинг меҳрибон, лекин ҳам-
– Нимани гаплашамиз, қолди. Аммо қуда томон озгина сабр
опа? – она-боланинг торти- қилса бўларди-ку!» – алам билан уҳ – Майли, куюнма, болам, – қизининг масининг ўз оиласи бор, ўз дарди ўзига
шувини ташқаридан эшитиб тортди ота. – Ҳозир хотиним қизининг
келаётган Эршод юзлари кўчи келганлигини сезиб қолса, фиғони асабийлашаётганини кўриб, юмша- етарли. Бағрингда боланг бўлганда ҳам
ғамли опасининг ёнига ўтир- фалакка чиқади, қон босими кўтари-
ди. – Тинчликми? либ, мазаси қочади. На илож, осмон ди она. – Энди даданг иккимиз сени кўнглингга қарардим, узатмасдим. Ёш
йироқ, ер қаттиқ».
Кўкси тўлиб турган Баҳри- ўйлаймиз-да. Акаларинг кўча одами, умринг ёлғизликда ўтмасин дейман.
дил опа йиғлаб юборди. – Хотин, қаердасан, менга қараб
юбор. янгалар қўлида қолмасин, деймиз. Эрта Кейин... илдизим қуримасин, орқамда
– Кўрмайсанми, шу... шу
қизни деб умрим ўтди. Ёши – Ҳози-ир, – ичкаридан Муқаддам келиб қизингни узатсанг, жиянларинг- авлодим қолсин, дейман-да, болам.
қирққа боряпти ахир. опанинг товуши келди. – Икки бор оила қуриб, фарзанд кўр-
га термилиб ўтирасанми, деб...
– Опа, опажоним, – йиғи- Мустафо ака хотинига вазиятни – Шуни ўйласаларинг, қизим икки- мадим, онажон. Учинчиси ҳам шундай
сини тўхтата олмаётган тушунтириб улгурмай, дарвозахона бўлади. Яна дўхтирма-дўхтир югуриш,
Баҳридил опанинг елкаси- томондан овоз эшитилди ва икки йи- мизга ҳовли қилиб беринглар. Ўзим- дори-дармон, сиқилиш, чорасизлик...
дан қучди Эршод, – Дилкушо гитнинг қораси кўринди. Улар кўчни нинг ватаним бўлишини истайман. Ўзимга ғам-андуҳни сотиб олиб, нима
қирққа бораётгани йўқ, энди туширишга шай турарди. Ҳовлига қиламан? Ундан кўра, иккимиз тинчги-
ўттиздан ошди. Ёш бўлса ҳам тушиб келган Муқаддам опа уларни – Қандай қилиб қизчанг билан ёлғиз на яшаяпмиз, ўқидим, ишлаяпман, шу
бошидан кўп синовлар ўтди. кўриб, ҳайратланди. чиқариб қўямиз? яхши-ку.
Мана, кўрасиз, ҳаммаси яхши
бўлади, сиз орзу қилгандек – Булар ким, дадаси, қуда томонга – Сизлар мен билан бирга яшай- – Сен болали бўласан, қизим. Мен
бўлади. ўхшайдими? сиз... онаман, буни ҳис қиламан. Йўқ демагин,
болам, сўраётганларнинг бирортасига...
– Кўнмаяпти… ҳеч бир сов- – Янглишмадинг, аёл қуданинг Ҳеч бир яқини Баҳридилни оила
чига кўнмаяпти. Энди оила жиянлари. Сени шунга чақиргандим. қуришга кўндира олмади. У битта сўзни – Кеча ишхонамда бир оила ҳақи-
қурмайман, деяпти. Улар қизингнинг... – Мустафо ака сў- такрорлашдан чарчамасди: «Қизимни да гапириб қолишди. Жуда камбағал
зини давом эттира олмади, қия очиқ бегона эркаклар қўлига ташламайман. оилада оналари оламдан ўтиб уч бола
– Кўнади, кўндирамиз, дарвоза эшигидан кўриниб турган юк Ҳозир менга совчи қўяётганларнинг етим қолибди. Ўша бева эркакка хотин
қани, кўз ёшингизни артинг... машинасига имо қилди. барчаси сизларнинг нуфузингиз, бой- излашаётган экан.
лигингиз учун уйланмоқчи. Улар қи-
2021 йилда республикамиз бўйича Муқаддам опа вазиятни дарҳол зимга оталик қила олмайди. Умримни – Нима, сени ўшанга муносиб кўриш-
39 227 та никоҳдан ажралиш тушунди, тек қотди. Унинг шу аснода боламга бағишлайман». дими, сўрашдими, шунча совчи туриб...
ҳолати қайд этилган. қўллари, вужуди, юраги титрарди.
Қудаларнинг муомаласидан шу кун- Ҳаёт синовига жуда эрта рўбарў – Ҳеч ким сўрагани йўқ, шунчаки
- Тошкент шаҳри - 5 571 та нинг келишини ҳис қилган аёл маълум бўлган севимли қизларининг тақдири гапириб ўтишди. Аммо болаларга раҳ-
- Фарғона вилояти - 4 285 та фурсат ўтиб, ўзини қўлга олди. Айни Мустафо ака билан Муқаддам опа- мим келди. Бой-бадавлат жойларга
- Самарқанд вилояти - 4 149 та дақиқада эрига, қизига руҳан таянч нинг ҳаловатига ҳар лаҳза чанг солиб келин бўлиб, бахт топмадим. Балки,
- Тошкент вилояти - 4 067 та бўлиши лозимлигини англаб етди. турарди. «Унга акаларидан йироқда шу етим болаларга оналик қиларман,
- Андижон вилояти - 3 931 та ҳовли қилиб бўлмайди. Ота-онани нима дейсиз?
- Наманган вилояти - 3 153 та – Майли, сиқилманг, дадаси, пе- боғлаб бергани йўқ. Жигарларининг
- Қашқадарё вилояти - 2 867 та шонада борини кўрамиз, – ички дард қаноти остида бўлгани маъқул. Қандай – Тоғаларинг билан маслаҳат қили-
- Сурхондарё вилояти - 2 264 та билан синиқ жилмайди Муқаддам йўл тутсак бўлади?» деган ўй билан шимиз керак – бошқа сўз топа олмади
- Бухоро вилояти - 2 080 та опа. – Бахтимизга қизимиз, неварамиз яшаётган эр-хотиннинг мушкулини ён Баҳридил опа.
- Хоразм вилояти - 1 504 та соғ-омон. Шунинг ўзи бизга кифоя. қўшнилари осон қилди: кутилмаганда
- Қорақалпоғистон Р. - 1 442 та Агар боламга бир гап бўлганида... ҳовлисини сотувга қўйди... Доимо тўкинликда, эътиборда яша-
- Сирдарё вилояти - 1 411 та Аллоҳим айрилиқдан асрасин. Кўчни ган қизини қандайдир камбағалнинг
- Жиззах вилояти - 1 279 та мана бу уйларга ташийверсин, – ай- Баҳридил кўп ўтмай, отаси бош- кулбасида кўришни хаёл қилолмасди у.
- Навоий вилояти - 1 224 та лана қурилган уйларнинг эшигини чилигида қурилган замонавий янги Укалари ҳам рози бўлмаса керак. Балки,
2021 йилда республика бўйича очишга чоғланди аёл. – Кейин ўзимиз ҳовлига кўчиб кирди. Қизи ўн саккизга қизи бошқа оила қурмаслик учун атайин
305 082 та никоҳ ҳолати қайд жойлаштириб оламиз. кирар-кирмас совчилар аридек «тала- айтгандир бу гапни. Яна ким билсин,
ди». Дилкушонинг олий маълумотли буни тақдир дейдилар...
этилган. Хотинидан йиғи-сиғи кутган Мус- бўлишини истаган Баҳридил опа мақ-
тафо ака кўз ёшини ичига ютганини садидан бир қадам ортга чекинди. Ота- – Дилкушо айтган хонадонни су-
Манба: stat.uz кўриб, анчайин дадилланди... риштирдим, – опасига маълумот етказди
Эршод. – Йигит ёмон эмас, хотини узоқ
Орадан йиллар ўтди. Нуфузли, онасининг кўзи очиқлигида «ўзимиз пайт касал бўлиб, оила анча чўкиб қол-
бой-бадавлат хонадоннинг ёлғиз қизи
– Баҳридилни сўровчилар кўп бўлди. ўқитамиз», деган бообрў хонадоннинг ган. Топганини хотинини даволатишга
Аёли вафот этган, хотинидан ажралган,
вақтида оила қурмай умри ўтган турли ёлғиз ўғлига узатишни лозим топди. сарфлаган. Агар қайсар қизингиз ўша
тоифадаги эркаклар...
Қолаверса, тезроқ набира кўришни йигитга рози бўлса, қарши бўлмасли-
У яқинларининг зўри билан учра-
шувга чиқиб ҳам кўрди. Ахир йигирма истади. гимиз керак. Оиласига ёрдам қиламиз,
бир ёшида эрдан ажралган кўзга яқин
кўҳлик жувоннинг яна оила қуришга, Аммо бу тақдир гўзал Дилкушога ҳаммаси яхши бўлади.
бахтли бўлишга ҳаққи бор эди. Ота-
онаси шуни истарди. Лекин Баҳридил... кулиб боқмади. Қизгина эри билан беш – Борингга шукур, ука, – енгил тин

– Нега ундай қиляпсан, қизим, мақ- йил аҳил-иноқ яшади, бироқ фарзанд олди Баҳридил опа. – Бунда ҳам бир
садинг нима? – қизига куюниб дардини
тўкиб солди Муқаддам опа. – Эринг кўрмади. Шифокорлар бунинг саба- хосият бордир. Қийинчиликка чидаб,
аллақачон бола-чақали бўлиб кетган,
ундан умид қилмасанг ҳам бўлади. би Дилкушода эканини аниқлагач, етимларнинг бошини силаса, Худойим
қайнона-қайнотаси унинг кўч-кўрони улуғ неъматидан бенасиб этмас...
– Онажон, аллақачонлар эримни Дилкушо йигитни кўриб, ҳайратда
унутганман. Ўшани тилга олманг десам, билан тинчгина онасининг олдига қолди. Бир пайтлар унга пана-паналар-
яна... – кўзига ёш тўлди Баҳридилнинг. ташлаб кетди. Бир қараганда онанинг да зимдан термилиб, ортидан кузатиб
– Эрим сабаб бутун эркак зотидан тақдири гўёки қизида такрорланди. юрса-да, севгисини ошкор эта олмаган
кўнглим қолган. Аввал қайнона-қайно- Лекин Баҳридил опанинг умид юлду- ён қишлоқлик Мансур. Дилкушо дуго-
тамни айблардим. Кейин ўйлаб кўрсам, зи – бағрида ойдек қизалоғи бор эди. налари билан унинг устидан неча бор
аслида ҳаммаси эримнинг қўлида экан. Дилкушо эса... Онаизор куйди, ёнди, кулган бўлса, ажабмас. Йиллар ўтиб...
Агар ота-онасига хотиним, қизим менга уйқусиз тунларнинг бедор бекасига
керак, боламни етим қилмайман, улар айланди. Йиллар ўтиб, уларни тақдир бир-
билан яшайман, деганида, бу кунлар лаштирди. Дилкушо оиланинг кўнгли
Вақт ўтиб, яна унинг эшигини сов- ярим болаларини меҳр ила бағрига
чилар қоқа бошлади. Кўзга яқин сулув босди. Уч йил ўтиб, Баҳридил опага
Дилкушога ошиқларнинг бири қўйиб- суюнчили хабар келди: қизингиз
бири уйланиш истагини билдирди. Улар ҳомиладор, эгизак набира-
орасида бўй йигитлар ҳам йўқ эмасди. ларингиз бўлади...
Қизгина оқ либосда яна она уйини тарк

этди. Бу гал унинг тақдири янада фо- Çóëôèÿ ÞÍÓÑÎÂÀ,
жиали якун топди. Икки йилга етмай, «Vatanparvar»
эри автоҳалокат сабаб, оламдан ўтди...

18 № 52022-yil #Jarayon VATANPARVAR
4-fevral
Respublika Harbiy prokuraturasi tomonidan Qurolli
NAVBATDAGI HAY’AT Kuchlar tarkibidagi vazirlik va idoralarda harbiy
YIG‘ILISHI
xizmatni o‘tab kelayotgan harbiy xizmatchilar, ularning
O‘zbekiston Respublikasi Harbiy prokuraturasida oila a’zolari, shuningdek, harbiy pensionerlar bilan
Bosh prokuror o‘rinbosari - O‘zbekiston Respublikasi sayyor qabullar o‘tkazilmoqda.

Harbiy prokurori general-mayor Shuxrat Uzakov SAYYOR QABUL
raisligida navbatdagi hay’at yig‘ilishi bo‘lib o‘tdi.

Videoselektor tarzida o‘tkazilgan majlisda Navbatdagi ommaviy sayyor qabul O‘zbekiston Respublikasi Harbiy
Respublika Harbiy prokuraturasi mahkamasi va prokurorining o‘rinbosari Sarvar Muxitdinov rahbarligidagi ishchi guruh
hududiy harbiy prokuraturalarning barcha prokuror- tomonidan karantin qoidalariga qat’iy rioya qilingan holda Favqulodda
tergov xodimlari ishtirok etdi. vaziyatlar vazirligi Xorazm viloyati boshqarmasida tashkil etildi. Unda
boshqarma va unga bo‘ysunuvchi tuman (shahar) bo‘limlarida harbiy
Hay’at yig‘ilishida O‘zbekiston Respublikasi xizmatni o‘tab kelayotgan harbiy xizmatchilar va Qurolli Kuchlar
Harbiy prokuraturasi organlarining Qurolli Kuchlarda xizmatchilari ishtirok etdi.
qonuniylikni mustahkamlash, harbiy xizmatchilar
hamda fuqarolarning huquq va erkinliklarini muhofaza Qabulda 80 nafardan ziyod ishtirokchidan 28 ta murojaat kelib tushdi.
qilish, jinoyatchilik va huquqbuzarliklarning oldini olish Murojaatlardan 8 tasi joyida ijobiy hal qilindi, 16 tasiga huquqiy tushuntirish
borasida 2021-yil faoliyati muhokama qilindi hamda berildi, qo‘shimcha o‘rganish vaqt talab qiladigan 4 ta murojaatning hal
kelgusidagi vazifalar belgilab olindi. qilinishi nazoratga olindi.

Adliya mayori Shohrux PULATOV, Adliya polkovnigi Sherzod XAYITOV,
O‘zbekiston Respublikasi Respublika Harbiy prokurorining katta yordamchisi

Harbiy prokuraturasi bo‘lim boshlig‘i

O‘Q O ‘ S H I N L A R RTASIDA O‘zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlari Kichik
ZARO HAMKORLIK mutaxassislar tayyorlash markazida Qurolli

Qarshi harbiy prokurori tashabbusi bilan Tadbir davomida askarlar mamlakat Qurolli Kuchlari tizimidagi boshqa Kuchlarda umumiy jinoyatchilik va korrupsiyaning
Favqulodda vaziyatlar vazirligi tizimida qo‘shin turlari va ularning foydalanuvida bo‘lgan qurol-aslahalar, harbiy oldini olish mavzusida profilaktik tadbir o‘tkazildi.
muddatli harbiy xizmatni o‘tayotgan yosh texnika hamda anjomlar bilan yaqindan tanishdi. Shu kuni askarlarning Unda Samarqand harbiy prokuraturasi vakillari va
askarlar uchun O‘zbekiston mudofaasiga jangovar vaziyat va favqulodda holatlarda qanday harakat qilish lozimligi
haqidagi tushunchalarini yanada boyitish uchun muassasa mutaxassislari markaz shaxsiy tarkibi ishtirok etdi.
ko‘maklashuvchi “Vatanparvar” tomonidan maxsus harbiy-taktik o‘quv mashg‘ulotlari ham o‘tkazildi.
tashkilotining Qarshi shahar kengashida VAYRONKOR
ochiq eshiklar kuni tashkil qilindi. Unda Bundan ko‘zlangan asosiy maqsad mamlakat Qurolli Kuchlari tizimida
mavjud qo‘shin turlari o‘rtasida o‘zaro hamkorlikni yanada kuchaytirish, KUCH XAVFI
Toshkent shahrida joylashgan Maxsus ularda xizmat olib borayotgan harbiy xizmatchilarning bilim va amaliy
muhandislik qurilish batalyonida o‘z ko‘nikmalarini yanada oshirish yuzasidan o‘zaro fikr almashishlari Tadbirda so‘zga chiqqanlar ishtirokchilarga
uchun zarur shart-sharoit yaratish hamda harbiy xizmatchilarni Vatanimiz korrupsiyaning salbiy oqibatlari haqida batafsil ma’lumotlar
yigitlik burchini o‘tayotgan va ayni vaqtda mudofaa salohiyati haqidagi tasavvurlarini yanada boyitishdan iboratdir. berdi. Shuni alohida ta’kidlash kerakki, korrupsiya, bu –
Qashqadaryo viloyatida xizmat safarida milliy iqtisodiyotga putur yetkazuvchi, ijtimoiy tengsizlikni
bo‘lib, “Obod qishloq, obod mahalla” Tashrif so‘ngida harbiy prokuratura taklifiga ko‘ra, mutasaddilar chuqurlashtiruvchi, xalqning davlat boshqaruvi hokimiyati
dasturi doirasida olib borilayotgan o‘rtasida kelgusida bu kabi tadbirlarni yanada ko‘paytirish, har haftaning organlariga ishonchini yo‘qotuvchi, uyushgan jinoyatchilik
ishlarga jalb qilingan 50 nafar yosh juma kunlarida ochiq eshiklar kuni tashkil qilgan holda, viloyat miqyosidagi kuchaytiruvchi ijtimoiy-siyosiy vayronkor kuch.
askarlar ishtirok etdi. favqulodda vaziyatlar tizimining boshqa muddatli harbiy xizmatchilarining
ham jangovar va maxsus tayyorgarlik darajasini yanada yuksaltirish, bu Ochiq muloqot tarzida o‘tgan tadbirda ishtirokchilar
boradagi malakasini oshirish bo‘yicha mashg‘ulotlar o‘tkazishga kelishib o‘zlarini qiziqtirgan savollariga javob oldilar.
olindi.
Kichik serjant Bahromjon USMANOV
Adliya kapitani Rustam SOBIROV,
Qarshi harbiy prokurorining katta yordamchisi

TAQDIRLASH MAROSIMI

BO‘LIB O‘TDI

O‘zbekiston Respublikasi mudofaasiga ko‘maklashuvchi
“Vatanparvar” tashkiloti Markaziy kengashida tashkilotning
bir qator xodimlari va Mudofaa vazirligi harbiy xizmatchilarini

taqdirlash marosimi bo‘lib o‘tdi.

Jumladan, bir necha yildan buyon “Vatanparvar” tashkilotiga informatsion
jihatdan amaliy yordam berib kelayotgan Mudofaa vazirligi Axborot va ommaviy
kommunikatsiyalar departamenti boshlig‘i o‘rinbosarlari – Maqsud Abilov
va Alisher Boboxonov “Vatanparvar” tashkilotiga 30 yil” esdalik belgisi bilan
taqdirlandi.

Shuningdek, tashkilot Markaziy kengashi raisi o‘rinbosarlari Nurmuhammad
Mulabayev va Xasan Mahmudov hamda boshqarma boshlig‘i Davron Mustakimovga
“O‘zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlariga 30 yil” esdalik nishoni topshirildi.

“Vatanparvar” tashkilotining Kadrlar malakasini oshirish va qayta tayyorlash
markazi direktori lavozimida ishlab kelgan hamda bugungi kunga kelib nafaqaga
kuzatilayotgan Majid Umarovga uzoq yillik samarali mehnati uchun chuqur
minnatdorlik bildirilib, esdalik sovg‘alari topshirildi.

Laziz BO‘RONOV,
O‘zbekiston Respublikasi mudofaasiga ko‘maklashuvchi

“Vatanparvar” tashkiloti matbuot kotibi

VATANPARVAR #Dzyudo № 5 192022-yil
4-fevral
ILK TURNIRDAN
OLTIN MEDAL
Portugaliyada dzyudo bo‘yicha yilning
ilk yirik xalqaro musobaqasi –
mukofot jamg‘armasi 100 000 AQSh
dollarini tashkil etuvchi Gran-Pri turniri

bo‘lib o‘tdi. Unda yurtimizning 11 nafar

dzyudochisi, jumladan, Mudofaa vazirligi

Oliy sport natijalarini rivojlantirish markazi

(MVSM) vakillari ham qatnashdi. Yakunda

polvonlarimizdan biri chempion bo‘ldi.

Avvalo shuni ta’kidlash joiz, dzyudoning ommaviyligini yanada oshirish maqsadida unga ispaniyalik taniqli sportchi Salvador Kases Roka qarama-qarshi keldi. Murosasiz
mutaxassislar tomonidan ushbu sport turida yangicha qoidalar tatbiq qilingan, Xalqaro kurashda hamyurtimiz raqibini “ippon” evaziga mag‘lub etib, faoliyati davomida ilk bor
dzyudo federatsiyasi (IJF) tomonidan yilning ilk xalqaro musobaqasi o‘sha yangi qoidalar IJF tasnifidagi musobaqa medali sohibiga aylandi. Yo‘ldoshev nufuzli turnirning oltin
asosida o‘tkazilishi belgilangandi. Tabiiyki, eski ko‘nikmalarga odatlangan dunyoning medali va Xalqaro dzyudo federatsiyasining 700 reyting ochkosiga ega bo‘ldi.
bir qator katta tajribaga ega mahoratli dzyudochilarni ham Portugaliya Gran-prisida
biroz qiynalishdi, bellashuvlar mobaynida o‘z uslublarini erkin qo‘llashlariga yangicha Gran-pri turnirining so‘nggi kuni tatamiga chiqqan 3 nafar dzyudochimizdan ham
qoidalar xalaqit berdi. Shunga yarasha aksariyat vazn toifalari bo‘yicha turnir g‘olib va biroz omad yuz o‘girdi. Saralash bahslarini muvaffaqiyatli o‘tkazgan Doston Meyliyev
sovrindorlari ham avvaldan kutilganidek taniqli dzyudochilardan emas, balki yangicha (-90 kg) chorak finalda tojikistonlik Komronshoh Ustopiriyonga ogohlantirishlar hisobiga
nomlardan iborat bo‘ldi. yutqazib qo‘ydi. Musobaqa yakunida Dostonning bu raqibi bronza medalni qo‘lga kiritdi.
Ikkinchi vakilimiz Aqlmurodbek Xudoyberdiyev (-100 kg) esa ilk davrada fransiyalik
Yilning dastlabki musobaqasida 41 ta davlatning 300 nafardan ziyod dzyudochisi Yoris Agbegnenuga qo‘shimcha vaqtda imkoniyatni boy berdi. MVSM a’zosi Irisxon
qatnashib, medallar va reyting ochkolari uchun kurashishdi. Turnirning birinchi kungi Qurbonboyeva (-78 kg) saralash bosqich bahslarini muvaffaqiyatli o‘tkazdi va chorak
bahslari yurtdoshlarimiz uchun omadsiz kechdi. Xususan, ilk bellashuvlardayoq finalgacha yetib keldi. Biroq yarim finalga o‘tishda polshalik Beata Pakutga yutqazib
Mudofaa vazirligi Oliy sport natijalarini rivojlantirish markazi (MVSM) tarbiyalanuvchisi qo‘ydi. Irisxon bronza medali uchun kurashda angliyalik Emma Reydga ham yo‘l berishga
Bahrom Baturov (-60 kg) ozarbayjonlik Balabay Agayevga, Mirzohid Mahammadjonov majbur bo‘ldi va nufuzli musobaqani 7-o‘rin bilan yakunladi.
(-60 kg) koreyalik Harim Liga, MVSM a’zosi Muhriddin Tilovov (-66 kg) yaponiyalik
Yamato Fukudaga, Halimajon Qurbonova (-48 kg) portugaliyalik Katarina Kostaga, Portugaliyada yakunlangan IJF tasnifidagi 2022-yilning ilk yirik musobaqasida 4 ta
Gulnur Muratbayeva (-48 kg) koreyalik Li Xay Keyongga imkoniyatni boy berishdi. Bu oltin, bitta kumush va 4 ta bronza medalga egalik qilgan Janubiy Koreya terma jamoasi
raqiblarning aksariyati turnir yakunida, aksincha, g‘olib yoki sovrindor bo‘lganligi ham umumjamoa hisobida 1-o‘rinni egalladi. Niderlandiya va Portugaliya vakillari turnirning
Portugaliyada ushbu dzyudochilarimizdan omad yuz o‘girganidan dalolat. 2 tadan, Xorvatiya, Braziliya, Moldova, Belgiya, O‘zbekiston va Kosova dzyudochilari
bittadan oltin medalni qo‘lga kiritgan holda keyingi pog‘onalardan joy olishdi. Mazkur
Musobaqaning ikkinchi kuni bahslarga qo‘shilgan dzyudochimiz Murodjon Yo‘ldoshev Gran-pri turnirida 41 davlatdan sportchilar qatnashib, 25 mamlakat vakillari sovrindor
(-73 kg) uchun mazkur Gran-pri katta omad keltirdi. U ilk bor bunday nufuzli musobaqada bo‘lganligi yil davomida bizni yanada shiddatli dzyudo musobaqalari kutayotganligidan
ishtirok etayotganligiga qaramay, saralash bahslaridan muvaffaqiyatli o‘tdi. Finalda dalolat beradi.

B oks bo‘yicha 22 yoshgacha #Boks
bo‘lgan yigit va qizlar
TAKRORLANISHI
o‘rtasidagi ilk Osiyo
AMRIMAHOL
chempionati (U-22) poytaxtimiz
MUVAFFAQIYAT
Toshkentda o‘tkazildi. Qit’aning
OSIYO CHEMPIONATI QAHRAMONLARI
12 davlatidan 150 nafarga yaqin
Oltin medal sohiblari: Kumush medal sohibi:
yosh bokschilar qatnashgan
– 48 kg: Asilbek Jalilov – 54 kg: Nigina O‘ktamova
birinchilik yurtimiz charm – 51 kg: Muhammadqodir Mamirjonov
– 54 kg: Shaxzod Muzaffarov Bronza medal sohiblari:
qo‘lqop ustalarining ajoyib – 57 kg: Dilshod Abdumurodov
– 60 kg: Xurshid Rasuljonov – 92 kg: Javohir Tog‘aymurodov
muvaffaqiyati bilan yakunlandi. – 63,5 kg: Ruslan Abdullayev – 57 kg: Sitora Turdibekova
– 67 kg: Javlon Yo‘ldoshev – 60 kg: Dilfuza Bekova
Poytaxtimizdagi “Universal” sport majmuasi qariyb bir hafta Osiyo – 71 kg: Azizbek Tojiyev
boks muxlislari diqqat-e’tiborini o‘ziga qaratdi va 22 yosh toifasidagilar – 75 kg: Abdulaziz Abdupattayev
o‘rtasida ilk bor qit’a birinchiligi o‘tkazilgani jahon boksining o‘ziga – 80 kg: Jasurbek Yo‘ldoshev
xos voqeasi bo‘ldi. Qizlar 12 ta, yigitlar esa 13 ta vazn toifasida qit’a – 86 kg: Timur Merjanov
chempionligi uchun o‘zaro jang qilishdi. + 92 kg: Jahongir Zokirov
– 48 kg: Farzona Fozilova
Qizlar o‘rtasidagi bahslarda qatnashgan bokschilarimizning 7 nafari – 50 kg: Sabina Boboqulova
sovrindor bo‘ldi. Ularning ikki nafari yarim finalgacha muvaffaqiyatli jang – 52 kg: Feruza Kazakova
qilib, qit’a birinchiligini bronza medalni qo‘lga kiritish bilan yakunlagan – 63 kg: Mohinabonu Abdullayeva
bo‘lsa, 5 nafari finalga chiqdi. Finalchilarning faqat bittasi hal qiluvchi
bahsda imkoniyatni boy berib, kumush medal bilan kifoyalandi, qolgan Musobaqadan so‘ng chempionatning “Eng yaxshi”lari e’lon qilindi. Hamyurtimiz Ruslan Abdullayev
4 nafari yana g‘alaba qozonib, chempionlikka erishdi. (-63,5 kg) musobaqaning “Eng yaxshi erkak bokschi”si deb e’tirof etilgan bo‘lsa, o‘zining ajoyib texnikasi
bilan boshqalardan yaqqol ajralib turgan yaponiyalik Iri Sena “Eng yaxshi ayol bokschi” nomiga loyiq
O‘g‘il bolalar o‘rtasidagi janglar yurtimiz sport muxlislarini g‘oyatda topildi.
xursand etish bilan birga qit’a boks mutaxassislarini juda hayratga
soldi. Zotan, 13 ta vazn toifasi bo‘yicha janglarda qatnashgan
vakillarimizdan faqat bir nafari bronza medal bilan kifoyalandi, qolgan
12 nafari so‘nggi kungi final janglarida ham g‘alaba qozonib, Osiyo
chempioni bo‘lishdi. Ilk chempionatdagi bunday yuqori muvaffaqiyat
keyingi qit’a birinchiliklarida qaysidir terma jamoa bokschilari
tomonidan takrorlanishi amrimahol!

Bir-biridan qiziqarli va murosasiz janglar yakunida yurtimiz
yosh bokschilari 16 ta oltin, bitta kumush, 3 ta bronza, jami 20 ta
medalni qo‘lga kiritgan holda umumjamoa hisobida 1-o‘rinni egalladi.
Mo‘g‘uliston U-22 yoshlar terma jamoasi 2 tadan oltin va kumush, 8 ta
bronza medalini jamg‘arib, umumjamoa hisobida ikkinchi, Tojikiston
U-22 yoshlar terma jamoasi esa bitta oltin, 6 ta kumush va 4 ta bronza
medal bilan uchinchi o‘rinni egalladi.

Rasul JUMAYeV, “Vatanparvar”

20 № 52022-yil #Xorij armiyalarida VATANPARVAR
4-fevral

Xitoy Xalq Respublikasi (XXR)ning harbiy-siyosiy
rahbariyati hozirda mamlakat Qurolli Kuchlarini
isloh qilish ishlarini izchil davom ettirmoqda. Bundan
ko‘zda tutilgan asosiy maqsadlardan biri o‘rta muddatli
istiqbolda harbiy jihatdan kuchli dushmanning ehtimoliy
agressiyasidan kafolatlangan himoyani ta’minlovchi
darajaga ega bo‘lishdan iborat. Hozirgi davrdagi harbiy
to‘qnashuvlarda havo-kosmik hujum vositalaridan
keng foydalanilayotganini hisobga olgan holda, milliy
Havo hujumidan mudofaa (HHM) tizimini yanada
takomillashtirishga alohida e’tibor qaratilmoqda.

Mamlakatning harbiy, ma’muriy kurashish uchun mo‘ljallangan. Qo‘shin “Xunsi-7”, “Xunsi-16”, “Xunsi-17” Jangovar tarkibdan zenit-raketa
va sanoat obyektlari (rayonlari), ixtiyoridagi samolyotlar parki 1 500 dan va “Xunsi-61” tipidagi komplekslar vositalari bilan jihozlangan 100 dan
boshqa turlardagi qo‘shin (kuch) ortiq taktik qiruvchi samolyotlar, tarkibiga kiritilgan boshqariluvchi zenit- ortiq kema, shu jumladan, “Lyaonin”
gruppirovkalarini aviatsiya, qanotli va shu jumladan, “Szyan-7” (400 ta), raketalarni ishga tushiruvchi 1 700 dan va “Shandun” tipidagi avianosetslar,
ballistik raketalar hujumidan mudofaa “Szyan-10” (400), “Szyan-8” (100), ortiq qurilma joylashtirilgan. turli tipdagi eskadra minonosetslari,
qilish, dushmanning havo-kosmik “Szyan-11” (350), “Szyan-16” (130), fregatlar va korvetlar joy olgan.
hujum vositalarini yo‘q qilish, davlat “Szyan-20” (20), Su-27 (30), Su-30 Uncha yuqori bo‘lmagan balandliklar Qirg‘oqni mudofaa qiluvchi bo‘linmalar
(harbiy) boshqaruv organlari va aholini (80) va Su-35 (30) tipidagi samolyotlar va bevosita qo‘riqlanayotgan obyektlar asosan zenit-artilleriyasi to‘plaridan
havo hujumi xavfidan ogohlantirish, bilan ta’minlangan. Uchuvchisiz yaqinida havodagi dushmanga qarshi foydalanadi.
havo chegaralari buzilishining oldini uchish apparatlari, shuningdek, kurash olib borish uchun zenit-
olish, dushmanning razvedkachi past balandliklarda parvoz qiluvchi artilleriyadan foydalaniladi. Xitoy Xulosa o‘rnida ta’kidlash joizki,
aviatsiyasiga qarshilik ko‘rsatish, nishonlarga qarshi kurash olib borish armiyasi ixtiyorida kalibri 23 mm.dan Xitoyda HHM kuchlari va vositalarini
mamlakat aviatsiyasi uchun havo uchun Quruqlikdagi qo‘shinlar, Harbiy 100 mm.gacha bo‘lgan 3 mingdan zamon talablari asosida rivojlantirishga
xavfsizligini ta’minlash singari havo va Harbiy dengiz kuchlarining ziyod zenit to‘plari, bundan tashqari ustuvor e’tibor qaratilmoqda, bu
vazifalarni bajarish maqsadida tashkil “Chji-9”, “Chji-10” va “Chji-19” tipidagi 2 mingdan ortiq ko‘chma zenit-raketa yangi turdagi hujum qurollarining
etilgan HHM tizimi bugungi kunda jangovar vertolyotlaridan foydalaniladi. kompleksi (“Syanvey” va “Xunin” jadal rivojlanib borayotganligi
aloqa va avtomatizatsiya vositalari seriyasidagi), 600 ga yaqin “04A” fonida mamlakat hududini ishonchli
bilan ta’minlangan boshqaruv organlari Xitoy harbiy nazariyotchilari nuqtayi tipidagi zenit-raketa to‘p komplekslari himoyalash zarurati bilan chambarchas
(punktlari), nishonni aniqlovchi nazaridan, mamlakat HHM tizimi va “Xunsi-6A” tipidagi zenit-raketa bog‘liq. Hozirgi davrga kelib, Xitoyda
hamda ko‘rsatib beruvchi kuch va asosini yerda joylashgan, aerodinamik artilleriya komplekslari bor. ehtimoliy dushmanning asosiy
vositalar (radiotexnik qo‘shinlar, va ballistik nishonlarni samarali yakson havo hujumi vositalaridan ishonchli
uzoq masofalarda radiolokatsion qilishga qodir bo‘lgan o‘t ochish Harbiy dengiz kuchlarining HHM himoyani ta’minlashga qodir bo‘lgan
aniqlash tizimlariga ega bo‘lgan vositalari tashkil etishi lozim. Hozirda bo‘linmalari kemalar gruppirovkalari zamonaviy Havo hujumidan mudofaa
samolyot va vertolyotlar), havodagi mamlakat hududida uzoq masofalarga va qirg‘oq infratuzilmasi obyektlarini tizimi yaratilgan.
dushmanni yakson qiluvchi kuch va (100 km.dan ortiq) mo‘ljallangan mudofaa qilish uchun mo‘ljallangan.
vositalar (qiruvchi aviatsiya, zenit- S - 400, o‘rta masofalarga
raketa qo‘shinlari va zenit-artilleriyasi) (50-100 km) mo‘ljallangan S-300,
hamda ta’minot qo‘shilmalaridan tarkib “Xunsi-9”, “Xunsi-12”, “Xunsi-22”
topgan. yaqin masofalarga (10-50 km)
mo‘ljallangan “Xunsi-2”, “Xunsi-6”,
Mamlakat hududini Havo
hujumidan mudofaa qilish vazifasi
XXR Xalq-ozodlik armiyasining
Harbiy havo kuchlari zimmasiga
yuklangan. HHM tizimining
asosiy qo‘shilmalari mamlakat
poytaxti va davlat chegaralari
bo‘ylab taqsimlangan.

Qiruvchi aviatsiya tarixan
HHM tizimining muhim bo‘g‘ini
hisoblanib, u birinchi navbatda
aerodinamik nishonlarga qarshi

P. SAYDIVALIYeV tayyorladi.

VATANPARVAR № 5 212022-yil
4-fevral
IDEAL RAFIQA BO‘LAY DESANGIZ...

(Psixolog maslahati)

AYOLLAR BEKATI Turmush
o‘rtog‘ingizni ardoqlang!

Ruhlantiring! Ular
ayollarga nisbatan
kuchli tug‘ilganlar.
Ularni ruhlantirmay
uning erkakligini
o‘g‘irlaysiz!

Hech qachon turmush yasatilgan taomlari tayyor Jahlingiz chiqqanida Quyosh botgandan so‘ng
o‘rtog‘ingiz ko‘z o‘ngida pardoz dasturxon qarshisida ko‘rimsiz hech qachon ko‘zguga ovqatdan voz kechganingiz
qilmang! Bu jarayonni unga ko‘rgandan ko‘ra, go‘zal holatda qaramang. Avval tinchlanib, ma’qul.
ko‘rsatmagan ma’qul. ovqat tayyorlab turganingizni gullarga, osmonga qarang,
ko‘rsin. yaxshi narsalarni eslang. Har doim sizni xursand
qiluvchi narsalarni qidiring,
Go‘zallikni ko‘rsata Hech qachon uning fikriga Farzandlaringiz sevimli mashg‘ulotingiz
biling. Turmush o‘rtogingiz qarshi chiqmang, ammo har doim kichkinaligidan ularga otasi bilan shug‘ullaning. Sizning
ishdan charchab kelyapti-yu, o‘zingiz to‘g‘ri deb bilgan ishni haqida hurmat bilan gapirishni kayfiyatingiz hammaga ta’sir
ovqatingiz tayyor emasmi? qiling! va o‘ylashni o‘rgating. Ayniqsa, qiladi.
Bunday vaziyatda avvalo o‘g‘il bolaga o‘rgatsangiz, u

o‘zingizga oro berib oling va Qo‘pol so‘zlarni ishlatmang, kuchli va qat’iyatli inson bo‘lib

chiroyli bo‘lib kutib oling. Sizni ayolligingiz yo‘qoladi. yetishadi.

BIZNI ERTA QARITADIGAN 4 NARSA

TAOMLANISH UYQU

Yarimfabrikantlar, fastfud, kam suyuqlik ichish Sog‘lom uyqu – yoshlik, salomatlik va go‘zallik garovi.
va umuman olganda nosog‘lom ovqatlanish. Uzoq vaqt to‘yib uxlamaslik natijasida stress gormoni –
kortizol ishlab chiqarilishi ortadi. Bu gormon tanamizdagi oqsillarni
QUYOSH yemiradi, natijada terini elastikligi yomonlashib, sog‘liqqa salbiy ta’sir
ko‘rsatadi.
Vitamin D ning tabiiy manbayi hisoblangan quyosh
me’yorida qabul qilinganda juda foydali. Quyosh STRESS, TUSHKUNLIK
nurlarini uzoq vaqt qabul qilish terini quritadi,
Mahzun bo‘lmang, tun
natijada teri rangi o‘zgarib, erta ajinlar tushishiga ortidan albatta, tong otadi.
sabab bo‘ladi.

Go‘zallik uchun 15 daqiqa

YORILGAN QO‘LLARDAN Malham tayyorlash uchun:
XALOS BO‘LING!
tuxum – 1 dona
1 litr iliq suvda 2 osh qoshiq tuzni asal – 1 osh qoshiq
eritib oling. Ushbu eritmada qo‘llaringizni o‘simlik yog‘i – 1 osh qoshiq
10 daqiqa davomida ushlab turing. Hammasini aralashtirib, 20 daqiqaga
Keyin uni yuvmasdan, kaftlaringizni qo‘llarimizga surib qo‘yamiz.
namlang va ularni quyidagi malham bilan Natijasi sizni ko‘p
yog‘lang. kuttirmaydi. Atigi 3-4 kun
ichida qo‘l terisi
yumshoq va
mayin holatga
keladi.

Sahifani Mastura QURBONOVA tayyorladi.

22 № 52022-yil #Mudofaaga ko‘maklashuvchi “Vatanparvar” tashkilotlarida VATANPARVAR
4-fevral

O‘zbekiston Respublikasi
mudofaasiga

ko‘maklashuvchi

HAMKORLIKDAGI“Vatanparvar”
tashkilotining Farg‘ona

viloyati kengashi

tasarrufidagi Uchko‘prik VATANPARVARLIK
tumani o‘quv sport-texnika

klubi jamoasi tomonidan
yosh avlod qalbida ona
Vatanga muhabbat

tuyg‘ularini shakllantirish,

ularni har tomonlama yetuk TARG‘IBOTI
va barkamol qilib voyaga

yetkazish borasida samarali
ishlar olib borilmoqda.

Bu boradagi tadbirlar, ayniqsa, – Tashkilotimizning ommaviy axborot
“Vatanparvarlik oyligi” doirasida yanada vositalari bilan uzviy hamkorligi muntazam
samarali bo‘ldi. Hamkor tashkilotlar yo‘lga qo‘yilgan, – deydi O‘STK boshlig‘i,
ko‘magida bir qancha ma’naviy-ma’rifiy “Shuhrat” medali sohibi Maxsudali Azimov.
va sport tadbirlari tashkil etildi. Jumladan, – Bunday hamkorlik natijasida ma’naviyat
o‘tgan yil mobaynida tuman hokimligi, va harbiy-vatanparvarlik targ‘iboti doimiy
ravishda olib borilyapti. Bu esa o‘z navbatida
mudofaa ishlari, xalq ta’limi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining
bo‘limlari, Yoshlar ishlari agentligi “Yoshlarni vatanparvarlik ruhida va jismoniy
va boshqa tashkilotlar bilan tarbiyalash hamda chaqiriluvchilarni
hamkorlikda o‘tkazilgan harbiy-texnik mutaxassisliklar bo‘yicha
68 ta davra suhbati va tayyorlash tartibini takomillashtirish
uchrashuvlarda jami bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar
2 154 nafar faol to‘g‘risida”gi qarori ijrosini ta’minlamoqda.
ishtirok etdilar.
Keyingi yillar mobaynida bevosita
tashkilotning viloyat kengashi ko‘magida kiritilgan yoshlar faoliyatiga ham e’tibor Xizmatlar litsenziyalangan
Uchko‘prik tumani o‘quv sport-texnika qaratilib, shu ro‘yxatdagilarning 42 nafari
klubi moddiy-texnik bazasi yaxshilandi. imtiyozli ravishda “BC” toifali haydovchilik
Vazirlar Mahkamasining sohaga doir guvohnomasiga ega bo‘ldi. Bunda
qarori asosida amaliy mashg‘ulotlar bevosita mavjud 20 ga yaqin o‘quv-
o‘tkaziladigan avtodrom, o‘quv binosidagi mashq avtomobili, 8 ta o‘quv auditoriyasi,
ma’naviyat va kompyuter, elektron
sinfxonalar ta’mirlanib, zamon talablari o‘quv qo‘llanmalardan, trenajyor o‘quv
asosida qayta jihozlandi. Birgina xonalaridan samarali foydalanilmoqda.
2021-yil mobaynida 700 nafardan
ziyod “B”, “BC”, “D” hamda Shuningdek, klubda sportning texnik
“E” toifali haydovchilar va amaliy turlarini rivojlantirish, turli
tayyorlashga erishildi. sport to‘garaklari ishini yo‘lga qo‘yish,
Bundan tashqari, sport musobaqalarini tashkil etishga
tumandagi “Yoshlar alohida e’tibor qaratilyapti. Mavjud
daftari” ro‘yxatiga “Havo miltig‘idan o‘q otish”, “Karting”,
“Raketamodel”, “Yozgi biatlon” kabi
seksiyalarda 84 nafar yosh sportchilar O‘zbekiston Respublikasi
shug‘ullanmoqda. O‘tgan yili sportning mudofaasiga ko‘maklashuvchi
texnik va amaliy turlarini rivojlantirish “Vatanparvar” tashkiloti Farg‘ona viloyati
kengashi tasarrufidagi Uchko‘prik
rejasiga asosan tuman miqyosida tumani o‘quv sport-texnika klubi jamoasi
bir nechta musobaqa o‘tkazildi. tumanida istiqomat qilayotgan barcha
Bunda klub a’zolari va tumandagi yoshlarni “B”, “BC”, “C”, “E”, “D” toifali
maktablardan saralab olingan haydovchilik kurslariga o‘qishga,
o‘quvchi-yoshlar ishtirok shuningdek, sportning texnik va
etdilar. amaliy turlaridan “Havo miltig‘idan o‘q
otish”, “Yozgi biatlon”, “Raketamodel”,
“Karting” kabi seksiya va to‘garaklarda
shug‘ullanishga taklif etadi.

Manzilimiz: Uchko‘prik tumani
“Vatanparvar” tashkiloti o‘quv binosi.

Telefon: (91) 146-45-44.

Akbar ALLAMURODOV

VATANPARVAR № 5 232022-yil
4-fevral

BOLAJON
O‘GAY
Onasining vafotidan
keyin Nafisa ham bir
muddat o‘ziga kela
olmadi. Xayolidan onasi

ONA nari ketmasdi. Ammo Shu holatda oylar o‘tdi.
maktabdagi o‘qishi, oila Ukalari Sevara opaga ko‘nikib
yumushlarida buvisiga ketdi, uni onalari kabi yaxshi
yordamlashish, ko‘rib qoldi. Ammo Nafisaning
munosabati o‘zgarmasdi. Toki bir
ukalariga qarash uni voqea sodir bo‘lmaguncha.
anchayin chalg‘itardi.
Kunlarning birida singilchasi
Oylar o‘tdi. zinadan yiqilib, oyoqchasi
lat yedi. U shunday chinqirib
Yetmishga yig‘ladiki, ovqat qilayotgan Sevara
opa oshxonadan otilib chiqdi.
(hikoya) yaqinlashayotgan buvisi U Nigoraning oyoqlarini o‘pib, HARBIYLARIMIZ
tez-tez kasal bo‘la boshladi. bag‘riga bosib, tasalli berar, uning Azonda ham, shomda ham,
Osh-ovqat, yuvdi-tara, nabiralarga ham ko‘zlaridan yosh quyilardi. Zim-zimiston tunda ham,
So‘ngra singilchasining oyog‘idagi Harbiylarimiz bor ekan,
Nafisa oilaning katta farzandi. qarash unga og‘irlik qilardi. Bu shilingan joyga dori surib, bog‘lab Sira yo‘qdir dilda g‘am.
qo‘ydi va u yupangunga qadar
Uning ukasi va singlisi bor. Ukasi muammolarning chorasi esa, hovlida ko‘tarib yurdi. Nafisa bu Qo‘riqlashar mardona,
voqeani derazadan kuzatib turar, Bu dunyoda yagona.
Shavkat olti yosh, singilchasi dadasining yangi ona olib kelishi Sevara opa ko‘z o‘ngida go‘yoki o‘z Harbiylarimiz bor ekan,
onasi bo‘lib gavdalanardi. Xalqimiz omon ekan.
Nigora esa uch yoshga to‘lmagan. edi. Buvisi shu haqda dadasiga
Shu kundan boshlab, Nafisaning Doim bo‘ling sog‘-omon,
Ular ota-ona va buvisi bilan ahil- og‘iz ochdi: o‘gay onasiga bo‘lgan munosabati Qolmasin dilda gumon.
o‘zgardi. Uni hurmat qila boshladi. Harbiylarimiz bor ekan,
inoq yashashardi. Kutilmaganda – O‘g‘lim, farzandlaringga ona Onasiga uy yumushlarida Yurtimiz tinch har zamon,
ko‘maklashar, mehribonchiligini
onasining bu dunyoni tark etishi kerak, uylanmasang bo‘lmaydi. Men “rahmat, oyijon”, deya ochiq chehra Akam harbiydir o‘zi,
bilan qabul qilardi. Pasayib ketgan Aslo yumilmas ko‘zi.
oilani qayg‘uga soldi. Bu ayriliq, ham qarib qoldim, ro‘zg‘or ishlarida darslari ham o‘z o‘rniga tushdi. Vatan uning ilk so‘zi,
Bundan buvisi ham, dadasi ham Vatan o‘g‘loni o‘zi.
ayniqsa, bolalarga yomon ta’sir charchab qolyapman. Nima deysan? xursand bo‘ldi, albatta. Ular yana
ahil oila bo‘lib yashay boshlashdi. Mohinur IBROHIMOVA,
qildi. Nigora onasini so‘rab tinmay – Onajon, hammasini ko‘rib-bilib 337-umumta’lim maktabining
Ozoda MUTALOVA,
xarxasha qilsa, Shavkat turibman, – dedi dadasi biroz sukut Toshkent shahar 8-sinf o‘quvchisi

odamovi bo‘lib saqlagandan so‘ng. – Bolalar ham, Mirzo Ulug‘bek tumani
241-umumta’lim maktabining
q o l g a n d i , siz ham qiynalib ketdingiz. Men
8-sinf o‘quvchisi
hech kim bilan roziman, bolalarimga onani o‘zingiz

gaplashishni tanlay qoling.

istamasdi. Buvisining chehrasi ochildi.

Uch-to‘rt oy o‘tib, oilalariga Sevara

ismli yangi ona keldi. Nafisa ancha

paytgacha bundan xafa bo‘lib yurdi. U

o‘gay onasini yoqtirmasdi. Sevara opa

Nafisaga qancha yaxshi gapirmasin,

mehribonchilik qilmasin, parvosiga

olmas, qovog‘ini uyib olardi. Bu

borada buvisining nasihatlari ham

kor qilmadi.

TE N G D OISJHOLDAIRDINAGNIZ

O‘ Y L A, IZL A, TO P !
Qatordagi
qaysi biri ortiqcha?

Ruxshona G‘IYOSOVA,
5-sinf o‘quvchisi

Internet manbalari asosida tayyorlandi.

24 № 52022-yil #Mashhurlar hayotidan VATANPARVAR
4-fevral

G‘AROYIB SUHBAT YOZOLMAYDIGAN YOZUVCHI RIVOYAT

Yetti yoshli Motsart Frankfurt-na-Mayneda konsert Detektiv asarlar qirolichasi Agata Kristidan UCHTA ELAK
beradi. Tomosha tugagach, uning oldiga o‘n to‘rt yoshli so‘rashibdi: “Nega hajm jihatidan teng bo‘lgan Donishmandning oldiga bir kishi hovliqib
bir bola keladi: kelib:
ikki asaringiz turli miqdorlarda sotilmoqda?” U – Sizga bir so‘z aytmoqchi edim, – debdi.
– Juda ajoyib chalar ekansan, menga hech qachon esa shunday javob beradi: “Chunki ulardan – Shoshma, – debdi donishmand, –
bunaqasini o‘rgatishmagan. biridagi qotilliklar soni ikkinchi kitobdagi aytmoqchi bo‘lgan gaplaringni uchta elakdan
qotilliklar sonidan ikkitaga ko‘p”. o‘tkazdingmi?
– Nahotki! – ajablanadi yosh Volfgang. – Kristi Birinchi jahon urushi – Qanaqa uchta elak? – hayron bo‘libdi
Buning hech qanday qiyin joyi yo‘q. Nota yozib davrida harbiy gospitalda shoshqaloq.
ko‘rganmisan? Kallangga keladigan kuylarni hamshira bo‘lgan edi. – Birinchisi – haqiqat elagi, keltirgan
qog‘ozga tushirganmisan? Oradan bir qancha vaqt xabaring haqiqatmi? Ikkinchisi – yaxshilik
o‘tib, dorixonada ishlaydi. U elagi, aytar so‘zing odamlarga ezgulik
– Bilmadim... mening kallamga faqat shu darajada tajribali ediki, har keltiradimi? Uchinchi elak shuki, menga shu
she’r keladi, xolos. qanday zaharni bir qarashdayoq xabarni aytishing shartmi?
ajrata olgan. Balki, shuning uchun O‘ylanib qolgan haligi odam:
– Yo‘g‘-e! – battar hayratlanadi ham Kristining detektiv asarlaridagi – Yo‘q, shart emas... – deb javob beribdi.
Motsart. – She’r yozish juda qiyin ko‘plab jinoyatchilar zahardan foydalanib, Shunda donishmand:
deyishadi, shu to‘g‘rimi? – So‘zlaring rostligiga ishonmasang,
qotillik sodir etishgandir. Darvoqe, Agata Kristi yaxshilikka xizmat qilmasa, menga aytishing
– Bekor gap, juda oson- qo‘li bilan yoza olmaydigan disgrafiya kasaliga shartmas, o‘zingni ham, meni ham qiynama,
ku. Bir urinib ko‘rgin… duchor bo‘lgani bois asarlarini aytib turib yozdirgan. – debdi.

Motsartning MANTIQ
suhbatdoshi yosh
Gyote edi. AVVALGI SONDA BERILGAN
MANTIQIY SAVOLNING
ENG QISQA JAVOBI
AKADEMIK- YOZISHMA
NING ISTAGI Shu holda qo‘shinlari o‘z qurol-
Viktor Gyugo 1862-yili aslahalarini osonlikcha tashlab
Volfgang yetti yoshida birinchi ta’tilda dam olayotgan chog‘i qochishmagan.
simfoniyasini, o‘n ikki yoshida esa birinchi
operasi “Bastyen va Bastyenna”ni yozadi. yaqindagina chop etilgan QADRLI MUSHTARIYLARIMIZ
Bolon akademiyasida yigirma olti yoshga “Xo‘rlanganlar” romaniga DIQQATIGA!
to‘lmagan kishi akademiklikka qabul qilinmas kitobxonlarning munosabatini
edi. Lekin Motsartday favqulodda iqtidor egasi bilgisi keladi va o‘z noshiriga “Vatanparvar” gazetasi va “O‘zbekiston
uchun istisnoga yo‘l qo‘yiladi. U o‘n to‘rt yoshida Bolon faqat “?” belgisidan iborat armiyasi” jurnali faoliyati bo‘yicha taklif
akademiyasi akademigi bo‘lib saylanadi. telegramma jo‘natadi. Noshir ham va mulohazalar, savollar va tavsiyalaringiz
javob tariqasida bitta “!” belgisidan bormi? Ijodiy ishlaringizni gazeta
Otasi uni qutlagan payt deydi: iborat telegramma yo‘llaydi. Shubhasiz, bu sahifalarida ko‘rishni istaysiz-u, tahririyat
– Dada, mana, akademik ham bo‘ldim, endi yarim soat tarixdagi eng qisqa yozishma edi. bilan aloqaga kirishish siz uchun murakkablik
tug‘diryaptimi? Bu endi muammo emas.
o‘ynab kelishimga ruxsat berasizmi? G. MURODOVA tayyorladi.
“Vatanparvar” birlashgan
BIZ #G‘aroyib_dunyo tahririyatining Telegram boti ishga
tushdi:
BILMAGAN HAQIQATLARBizni o‘rab turgan olamda shunday hodisa va @Vatanparvargazetasi_bot
voqealar borki, ular haqida eshitib hayratlanmaslikning
iloji yo‘q. “Ular qanday hodisalarki, insonlar hayratiga sabab bo‘lsa?” Ayni Sizning fikringiz, ijodiy
qarashlaringiz biz uchun
vaqtda xayolingizdan shu savol o‘tayotgan bo‘lsa, ajab emas. O‘ylaymizki, muhim.

quyidagi ma’lumotlar orqali siz o‘zingizni qiziqtirgan barcha savollarga SHU SONNING
ELEKTRON SHAKLI
javob topasiz.

Yer sharining yarim aholisi Pluton planetasi Rossiya Rossiya bilan AQShni bor-
biror marta ham qor ko‘rmas ekan. davlatiga nisbatan kichik. yo‘g‘i 4 kilometr ajratib turadi.

Osakada (Yaponiya) shunday Koala sutkada 18 soatdan Ummondagi eng sershovqin
yo‘l borki unga binodagi ofis orqali 22 soatgacha uxlaydi. mavjudot krevetka (mayda
o‘tiladi. qisqichbaqa) sanaladi.
Bolalar bir oydan 3 oygacha
Yerdagi qum zarralaridan ko‘ra ko‘zyoshsiz yig‘lashadi. Chunki bu Aleksandr Greyam Bell
osmondagi yulduzlar soni ko‘proqdir. vaqtda bolalarning ko‘zyosh bezlari telefonni kashf qilgan bo‘lsa ham
hali suyuqlik ishlab chiqarmagan biror marta onasi va rafiqasiga
Charli Chaplin bir-biriga bo‘ladi. telefon qilmagan ekan. Nega? Chunki
o‘xshagan Charli Chaplinlar tanlovida ularning eshitishda nuqsoni bo‘lgan.
uchinchi o‘rinni olganini ko‘pchilik Dunyoda kubik-rubik o‘yinchog‘i
bilmasa kerak. Ammo bu haqiqat. eng ko‘p sotiladigan tovar hisoblanadi. Livermor shahrida 110 yildan
buyon yonib turgan chiroq bor.
Xitoy maktablarida o‘qituvchilar Kolibri degan qushcha
o‘quvchilar yaxshi o‘qishlari uchun orqasiga qarab uchadigan yagona Dunyodagi eng uzun tog‘ zanjiri
dars vaqtida sinfda 20 daqiqa qush. Uchayotgan vaqtda uning yurak suv ostida joylashgan.
uxlashlariga ruxsat berishar ekan. urish tezligi minutiga 500 taga yetadi.
Butun dunyodagi barcha
Aktrisa Shirli Xenderson Tokiodagi hayvonot bog‘lari muzeylarga qaraganda dengiz ostida
“Garri Potter” filmida Plaksa Mirtl hayvonlar tashrif buyuruvchilardan ko‘proq tarixiy asarlar mavjud.
degan 13 yoshli o‘quvchi qiz rolini ijro dam olishlari uchun bir yilda 2 oyga
etganida 40 yoshlar atrofida bo‘lgan. yopilar ekan. Internet materiallari asosida
tayyorlandi.

MUASSIS Tahririyat kengashi: Bosh muharrir vazifasini Navbatchi: kapitan Aziz Norqulov Gazeta juma kuni chiqadi.
polkovnik Hamdam Qarshiyev vaqtincha bajaruvchi: Sahifalovchi: Nodirabegim Valiyeva Gazeta 1992-yilning 24-iyunidan chiqa
polkovnik Bahrom Zulfiqorov podpolkovnik Musahhih: Sayyora Meliqo‘ziyeva boshlagan.
polkovnik Alisher Boboxonov To‘lqin Jumanazarov
Maqsud Abilov Buyurtma: Ã-0205 Nashr ko‘rsatkichi: 114.
ISSN 2010-5541 Hajmi: 6 bosma taboq Bahosi: kelishilgan narxda.
O‘ZBEKISTON Tahririyatga kelgan qo‘lyozmalar Bichimi: A3
RESPUBLIKASI taqriz qilinmaydi va mualliflarga Gazeta O‘zbekiston Matbuot Adadi: 32 689 nusxa “Sharq” nashriyot-matbaa aksiyadorlik
qaytarilmaydi. va axborot agentligida 2008-yil Bosishga topshirish vaqti: 14:00 kompaniyasida chop etildi.
MUDOFAA Mudofaa vazirligi Axborot va ommaviy 6-iyunda 0535 raqami bilan Topshirildi: 14:30 Bosmaxona manzili: Toshkent shahri,
VAZIRLIGI kommunikatsiyalar departamenti ro‘yxatga olingan. Buyuk Turon ko‘chasi, 41-uy.
– “Vatanparvar” birlashgan Gazetaning yetkazib berilishi uchun obunani
www.mudofaa.uz tahririyatining kompyuter markazida Telefonlar: rasmiylashtirgan tashkilot javobgar. 123456
sahifalandi. kotibiyat: 71 260-36-50 Mualliflar fikri tahririyat nuqtayi nazaridan
buxgalteriya: 71 260-35-20 farqlanishi mumkin. Manzilimiz:
yuridik bo‘lim: 71 260-29-41 100164, Toshkent, Universitet ko‘chasi, 1-uy.
faks: 71 260-32-29

t.me/mv_vatanparvar_uz www.mv–vatanparvar.uz facebook.com/UzArmiya instagram.com/uzbekistanarmy www.youtube.com/c/UzArmiya
t.me/mudofaa_press