11-13-сон жамият газетаси+++

Наврўзи олам муборак бўлсин, азиз Юртдошлар! Шанба

Ж АМИЯТ№ 11-12-13
(739)
2021 йил
20 март,
2006 йил 31 августдан
чоп этила бошлаган
www.bong.uz [email protected] t.me/bonguz1
Ижтимоий-сиёсий газета

Мана, бугун Наврўзи олам,

Дўстларимга гуллар тутарман.
Қайлардасан, севгили эркам…
Қўлимда гул, сени кутарман,
Умрим бўйи чорлаб ўтарман,
— Сен баҳорни соғинмадингми?

Абдулла ОРИПОВ,
Ўзбекистон Қаҳрамони,

Халқ шоири

“Қиссумраитбнбиўлнмарайидриоқ“12
Аччиқ ва очиқ
ҳақиқатлар

“Аёлимнинг битта, аммо жуда катта камчилиги

бор эди: мен топиб келадиган жарақ-жарақ пул-
ни санаб олишни яхши кўрардию лойга белан-

ган, кир-чир коржомамни ювиб қўйишдан жирка- ЯНГРОҚ
НАВО
нар эди. Кейин-кейин билсам, у менинг оиламга
Т... егина дарчани
ҳам, туриш-турмушимга ҳам бурнини жийириб
очган эди, баҳор нафаси
қарар экан”. 5 димоғига уриб, дили-

Бола тақлидда Бахт ҳаммага

хато ярашар

қилмайди! да ширин ҳиссиётлар
уйғонди. Яна баҳор...
Роса бир йил муқаддам,

— Нафасингни ша- муҳаббат ва уйғониш,
мол учирсин. Бор,
йўлингдан қолма. қут-барака фаслининг
Нима қилишни
файзли кунларидан би-
14ўзим биламан.
22 рида она бўлиш бахтини

туйганди. Ўғилчаси энди

бир ёшда. 4

!ҚисҚа Айрим товарлар ички бозорда фақат биржа савдолари орқали реализация
сатрларда қилинади.
ЎҚинг!

2 ЖАМИЯТwww.bong.uz 2021 йил 20 март Нуқтаи назар
№ 11-12-13 (739)

ßнги÷а ислоҳотлар талқини гоҳи деган мақом берди. Жиззах ганиш илмий ходими билдирган
Янги Ўзбекистонни бунёд этишда ҳал қилув- кенгликларида пайдо бўлаётган фикрлар диққатга сазовордир.
чи одимларни мамлакат фуқаролари чин дил- риб, ўша юртлар билан алоқа ўнглаб корхоналар жаҳоннинг
дан ҳис этиши муҳимдир. Инсоният даҳола- ўрнатишни топширади. Элчи турдош корхоналари билан бел­ Ҳаракатлар стратегияси му­
ридан бири Конфуцийнинг “Йўлга мақсадсиз олган туҳфалар ичида мулой­ лашмоқда. Самарқанду Навоий, аллиф томонидан бандма­банд
чиққан инсон, шубҳасиз, фалокатга йўлиқади” им, юмшоқ, жозибали ипак ўзга Хоразм ва Қорақалпоқ мўъжи­ тушунтирилади. Ҳаракатлар
деган ҳикматни назарда тутадиган бўлсак, янги эллар эътиборини жалб этади. залари ҳозир ҳам жаҳонни лол стратегияси мантиқан пухта
Ўзбекистон ҳам, мана беш йилдирки, аниқ ва Шундай қилиб Ипак йули очи­ қолдирмоқда. Орол чекингандан асосланган ҳужжат сифатида
истиқболли марра сари дадил олға бормоқда. лади. қолган юз минглаб гектар ерлар ҳаётга прагматик ёндашув на­
қайта кўз очмоқда. Фарғона во­ зариясига таянади. Прагматик
Халқ фаровонлигини оши­ сарсон­саргардон қилишдан ав­ Қаранг, Хитойнинг гул­ дийси — Ўзбекистон гавҳари. ёндашув ижтимоий­иқтисодий
риш, инсон ҳаётига мазмун бахш вал, ўн карра ўйлаб кўради”. Шу лаб­яшнаши замирида бизнинг жараёнларни аниқ ижтимо­
этиш нафақат мамлакат етакчи­ муқоясанинг ўзи янги Ўзбекис­ юртимиз турган экан. Ҳа, Ўзбе­ Демак, Ўзбекистон давлатида ий манфаат ва фойдани кўзлаб,
сининг, балки бутун халқнинг тонда қанчалик очиқлик ва де­ кистон — ўтмиши буюк, унинг содир бўлаётган барча ислоҳот­ оқилона ҳамда самарадорлик та­
эзгу мақсадидир. Бу ниятга эри­ мократия юз кўрсатганини кўр­ келажаги ҳам оламга машҳур бў­ лар, аввало, инсон мафаатла­ мойиллари негизида бошқариш­
шиш учун ҳамма бир ёқадан бош сатади. лиши шунчалик табиий ва қону­ рига йўналтирилганлиги билан ни амалиётга жорий этилишида
чиқариши, асл мақсадни ҳис нийдир. характерланади. Натижада ян­ намоён бўлади.
этиши керак. Сиёсатшунос Ка­ Бугун Хитой феномени би­ гича тамойиллар асосида инсон,
рим Норматовнинг “Янги Ўз­ лан жаҳонни ҳайратга солаётган Сиёсий эсседа Япон мўъжи­ жамият ва давлат муносабатла­ Мазкур сиёсий эсседа мар­
бекистон меъмори” сарлавҳали осмонга бўйлашган мамлакат заси нимадан иборатлиги ёрқин ри қарор топмоқда. Шу нуқтаи казий ва хорижий нашрларда
сиёсий эссеси ҳозирги пайтда миллоддан олдин­ ифодали таърифлар орқали ту­ назардан масалага ёндашадиган чоп этилган диққатга сазовор
амалга оширилаётган янгича ги II асрга­ шунтирилади. Карим Норма­ бўлсак, ижтимоий­иқтисодий мақолалар тилга олинади. Улар­
ислоҳотлар мазмун­моҳиятини ча дунёдан т о в ­ нинг таъкидлашича, ислоҳотлар инсон асосий фаол­ да Ўзбекистон жаҳон миқёсида
китобхонга тушунтиришга бағи­ узилган ўлка лигини ташкил этади. Ижтимо­ қандай эътироф этилаётганли­
шланган. бўлганлиги барча­барчасининг ий­иқтисодий ҳаёт тарзининг ўз­ гига эътибор берилади. Россияда
ҳаммага маъ­ асос­негизи: аҳил­ гариши, янги­янги соҳаларнинг чиқадиган “Независимая газе­
Муаллиф юрак­юрагидан ўт­ лум. Ҳикоя қи­ лик, жипслик, пайдо бўлиши, фан­техника та­ та” сиёсий шарҳловчиси Викто­
ган туйғуларни баён этиш учун лишларича, чет бир­бирини раққиёти даражасининг ошиши рия Панфилова фикрлари кел­
яхши, жозибадор усул танлайди. эллар билан йўл­ қўллаб­ қув­ инсон фаоллигига моддий омил­ тирилади:” Президент Шавкат
Китоб аввалида Ўзбекистоннинг га қўйилган илк ватлаш; ул­ лар сифатида эмас, балки сиёсий Мирзиёзевнинг саъй­ҳаракатла­
қисқа даврда эришган ютуқла­ алоқа Хитой ва Ўз­ кан мақ­ омил — мўъжиза сифатида ҳам ри туфайли Ўзбекистон дунёга
рини мўъжиза деб таърифлайди бекистон замини би­ сади: таъсир кўрсатиши табиий. очилмоқда. У ўзининг Парижга
ва дунёнинг ривожланган дав­ лан бўлган экан. Элчи риво­ ташрифи билан, таъбир жоиз
латлари — Америка, Германия, Чжан Цянь келган ман­ жланиш Китобнинг “Президент та­ бўлса, иккинчи доира мамлакат­
Япония, Жанубий Корея, Хитой зилда ҳунармандчилик шаббуслари — янги Ўзбекистон лари билан ҳамкорлик ўрнатиш­
мўъжизаларининг асл мағзини ривожланган, ён­атроф босқичларини истиқболи демак” сарлавҳали нинг янги босқичини бошлаб
тушунтириб беради. обод, энг муҳими, Хитой­ ягона манфаат – юрт рав­ бобида “Обод маҳалла”, “Обод берди”.
даги майда отлардан кўра нақи ва истиқболига қаратиш қишлоқ” дастурлари асосида
Демократия — халқ ҳокими­ бақувват, қанот боғлаб уча­ эди. ижтимоий­иқтисодий аҳволни “Янги Ўзбекистон меъмори”
яти демакдир. Унинг намоён диган отлар элчи эътиборини Юртимизнинг ҳар бир воҳа­ яхшилаш, фуқаролар дунёқа­ китоби ҳаётимизни кун сайин
бўлиши учун, аввало, халқ онги ўзига тортади. Чжан Цянь ўн йил си битмас­туганмас салоҳият­ раши ва ҳаётга бўлган муноса­ ўзгартираётган ислоҳотлар мағ­
юксалиши лозим. Имкон қадар деганда юртига қайтиб келиб, га эга. Гап ўша имкониятлар­ батларни ўзгартириш, янги иш зини кенг китобхонлар омма­
ҳамма юқори даражага кўтарил­ кўрган ­ кечирганларини импе­ ни ишга солишда. Ўзбекистон ўринлари ташкил этиш орқали сига етказишда муҳим аҳамият
са, шунга мос муҳит вужудга ке­ раторга гапириб беради. Ҳукм­ Президенти Сурхон воҳасида бў­ уларнинг фаровон яшашини касб этади. Карим Норматов­
лади. Китоб муаллифи ёзади: дор, айниқса, жангларда қўл ке­ либ бу заминга мўъжиза яратув­ таъминлаш каби эзгу саъй­ҳара­ нинг якуний фикрича, бу мавзу
“Масалан, энди ҳудудлардаги лишини ўйлаб, отларга қизиқиб чи маскан, пири­авлиёлар дар­ катлар бунинг яққол исботидир. битмас­туганмас ғоявий­маф­
ҳар қандай амалдор бирор­бир қолади. Элчига совға­салом бе­ куравий жиҳатдан Ўзбекистон
аризачига жавоб бермасдан, уни Китобда янги Ўзбекистон­ тараққиётининг бош мақсади
нинг дадил одимлари ҳақида йўналишларини ҳисобга олади.
дунё экспертларининг эъти­ Шу маънода мазкур манбани
рофлари ўринли келтирилган. ўқиш­ўрганиш ҳаммамизга наф
Таниқли эксперт Станислав келтиради.
Притчин – Россия Фанлар ака­
демияси Шарқшунослик инс­ Шуҳрат ЖАББОРОВ,
титутининг Марказий Осиё, Ўзбекистон Республикасида
Кавказ ва Урал­Поволжьени ўр­ хизмат кўрсатган журналист

“Қонундаги адолат мақсадида яратилган тизим борасида ўтган қисқа давр мо­
қисқа муддатларда ўз нати­ байнида 24 мингдан ортиқ суд
жасини бера бошлади. Шун­ мажлиси видеоконференцалоқа
дай экан, қонундаги адолатни режимида ўтказилиб, уларда

амалда ҳам бўлиши керак!” амалда ҳам тўлиқ қўлланиши­ қатнашган 52 минг нафардан ор­
ни таъминлашимиз керак. тиқ юртдошимизнинг ҳам вақти,
Тадбирда таъкидланишича, ҳам нақди тежалди. "Юртдошла­

Ўзбекистон Республикаси Олий суди судья- бошлиғи Азиз Абидов. — Пар­ айни вақтда суд қарорлари қону­ римизнинг нақди ҳам тежалди",
лари ва ОАВ вакиллари иштирокида суд-ҳуқуқ ламент томонидан одил судлов нийлиги ва асослилигини қай­ деганимиз бежиз эмас. Чунки
ислоҳотлари ҳамда судларда адолат, қону- сифати ва самарадорлигини та кўриб чиқишнинг амалдаги ўтган даврда бу борада фуқаро­
нийлик ва холисликни таъминлаш борасида оширишга доир учта кодекс тизимини такомиллаштириш ларга тегишли 16 миллиард сўм­
белгиланган устувор вазифалар юзасидан янгидан қабул қилиниб, бир ишлари изчил давом этмоқда. дан ортиқ маблағ тежаб қолини­
матбуот анжумани бўлиб ўтди. қатор қонунларга те­ Жумладан, 2017 йилга қадар ол­ шига эришилган.
гишли ўзгартиш ва
Президентимиз ташаббуси атномасида таъкидланганидек, қўшимчалар кири­ тита суд инстанциясида суд қа­ Бунга судлар фао­
асосида мамлакатимизда қо­ сўнгги 4 йил давомида суд­ҳуқуқ тилди. Хусусан, Ўз­ рорлари қайта кўриб чиқилган лиятида ишларни ин­
нун устуворлигини таъминлаш, соҳасини ислоҳ этиш борасида бекистон Респуб­ бўлса, кейинги уч йилда бу ин­ сон омилисиз, яъни
фуқароларнинг конституциявий дадил қадамларни қўйдик. Бу ликаси Олий судида станциялар сони тўрттага кел­ автоматик равишда
ҳуқуқларини рўёбга чиқариш ва йўналишдаги устувор масалалар маъмурий ишлар бў­ тирилгани сўзимизга далил бўла тақсимлаш, суд маж­
жамиятда ижтимоий адолатни юзасидан 40 дан ортиқ қонун, йича судлов ҳайъа­ олади. лиси жадвали ягона
қарор топтиришда одил судлов фармон ва қарорлар қабул қи­ ти, Қорақалпоғис­ электрон базасини
муҳим ўрин тутишига алоҳида линди. тон Республикаси, Судлар фаолиятига замо­ жорий этиш, судлар­
эътибор қаратилмоқда. Кейин­ вилоятлар, Тошкент навий ахборот­коммуникация нинг 2 миллиондан
ги йилларда суд­ҳуқуқ соҳасини — Мамлакатимиз суд­ҳуқуқ шаҳри ҳамда туман, технологияларини жорий этиш ортиқ қарорларини
тубдан ислоҳ этиш бўйича амал­ тизимида йиллар давомида шаҳарларда маъмурий судлар веб­сайтда эълон қи­
га оширилган кенг қамровли ечим топмаган муаммоли ма­ ташкил этилди. Тарихимизда лиш, электрон му­
ташкилий­ҳуқуқий чора­тад­ салаларни ҳал қилиш борасида илк маротаба давлат органла­ рожаат ва ижро варақаларини
бирлар самараси фикримизни кейинги йилларда ўндан ортиқ ри ва мансабдор шахсларининг электрон шаклда юбориш ти­
тасдиқлайди. Президент фармон ва қарорла­ қарорлари, ҳамда ғайриқону­ зимларининг татбиқ этилиши
ри қабул қилинди, — дейди Ўз­ ний хатти­ҳаракатлари устидан каби замонавий ёндашувлар
Давлатимиз раҳбари 2020 йил бекистон Республикаси Олий судга шикоят қилиш бораси­ эвазига эришилгани судялар то­
29 декабрь куни Олий Мажлисга суди Жамоатчилик ва ОАВ даги конституциявий ҳуқуқни монидан таъкидлаб ўтилди.
йўллаган навбатдаги Мурожа­ билан ҳамкорлик бошқармаси амалга оширишни таъминлаш
Муроджон РАҲМАТОВ,
“Жамият” мухбири

!ҚисҚа Эндиликда Зулфия номидаги Давлат мукофоти комиссияси Маҳалла ва оилани
сатрларда қўллаб-қувватлаш вазирлиги қошида жамоатчилик асосида фаолият кўрсатади.
ЎҚинг!

Баҳор туҳфаси ЖАМИЯТ2021 йил 20 март 3
№ 11-12-13 (739) www.bong.uz

ЯНГРОҚ
Баҳодир НАВО
Тарағайнинг
суюкли ёри тутиб олган эди. сизми? Обиҳаёт!
Тегинабегим Бемор табиб оғзига тутган – Қасд қилган кундошни
Шаҳрисабздан Бу-
хоро томон йўл олди. пиёладан сув ичгач, нола қилди: кечирдим ва ажал билан оли­
Отаси бир тижорат- – Оғир гуноҳга ботган бир шаётганида обиҳаёт келтирдим
чи орқали тезда етиб дегин? Лекин Худо кечирарми­
келишини тайинлабди. ярамасман, опа. Мен қотил­ кин, Тегина?
Ой-куни яқинлашиб ман! Мен… бечора бир аёл ва
қолган. Лекин бормаса қорнидаги боласининг ҳаётига – Тинчланинг! – деди Те­
бўлмайди, отаси бемор. зомин бўлган одамхўрман. Қон гинабегим. – Парвардигор –
оляпти мени! кечиримли. Ҳаммасига иқрор
Унга тўрт­беш яқинлари зилиб турибди. Ҳушёр бўлинг! гим Бухородан отаси ҳеч қан­ бўлиб, пушаймонлик оловида
ҳамроҳлик қилаётганди. Ҳукм­ Тегинабегимнинг юраги шув дай хат­хабар юбормаганини – Ким эди у аёл? ёняпсизми, Парвардигор ке­
дор эри яқиндагина сотиб олган англади. Ота юртига қайтмаган – Кундошим Тегина! У ту­ чиради. Давосини ҳам беради.
бир қул ҳам етиб келиб, улар­ этган бўлса­да, сирбой берма­ бегим кўзи ёригунича хосиятли шига кирган мўйсафиднинг Кимлар шифо топмаган шу сув­
га қўшилди. Йўловчилар Со­ ди. Канизакни тинчлантирди. Совуқбулоқда қолишга қарор туғилажак фарзанди ҳақида дан ичиб. Совуқбулоқ суви­я!
вуқбулоқ қишлоғига етиб дам Кейин Хўжа Илғор руҳи­пок­ қилди. Шу ерда фарзанди дун­ билдирган башоратини мен­
олдилар. ларига бағишлаб тиловат қилди ёга келди. га гапириб бергач, юрагимга – Совуқбулоқ... суви?
ва ҳалиги қулни чақиртирди. ғулғула тушди. Уни йўқ қилиш – Бунақа булоқлар ҳазрат
Дам олаётган Тегинабегим Тўсатдан Тегинабегимнинг пайида бўлдим. Хуллас... қул Хўжа Илғор обод этган маконда
беихтиёр турмуш ўртоғини кўз – Бу булоқ жудаям хосият­ Шаҳрисабздаги кундоши оғир Тегинабегимнинг “қонга бе­ биласизми нечта? Еттита! Яна
олдига келтирди. “Яқинда ота ли. Суви кўп дардларга шифо. бетоб бўлиб қолди. Қўл­оёғи ланган кўйлаги”ни кўрсатмагу­ озгина ичасизми?
бўласиз!” Яхши ниятлар билан мен су­ шол. Муолажалар бефойда. нича тинчимадим.
видан ичдим. Сен ҳам шундай Умидини бутунлай узган бемор Бемор табиб кийимидаги
У бир куни шу файзли жой­ қил, – деди Тегинабегим ийма­ бир аҳволда ётар ва пушаймон­ Шунда табиб аёл: кундошига ғалати аҳволда қа­
ларни зиёрат қилиб, Шаҳри­ нибгина ёнига чўккалаган қул­ ликда нола қиларди: “Табиблар – У тирик, – деди оҳиста рар, танига мадор, юрагига ал­
сабзга қайтган эди. Кечаси ту­ га. нимаям қила оларди. Худо жа­ ва юзидаги ҳарир пардани ол­ лақандай ёруғлик ва баҳорий
шига бир нуроний мўйсафид золаяпти­ку, мени!” ган эди, уни таниган бемор чў­ кайфият кираётганини ҳис
кирди ва: “Ўғил кўрасиз, иншо­ Қул айтганини қилгач, унга чиб тушди. этар, табассум қилишга ури­
оллоҳ, ўғлингиз бутун оламга жавоб берди. Ҳаял ўтмай, бу­ ...Тегина дарчани очган – Сен ўша… Тегина? – сўра­ нарди.
машҳур шоҳ ва саркарда бўла­ тунлай бошқача ҳолатда бояги эди, баҳор нафаси димоғига ди анграйиб. – Ростдан ҳам...
ди, дунёнинг ярмини эгаллаб, канизак ҳозир бўлди. уриб, дилида ширин ҳиссиёт­ Тегинамисан? Файзли навбаҳор дилларга
ўзидан мангу ва муборак ном, лар уйғонди. Яна баҳор... Роса – Ўзингизни босинг, – деди ҳам кўчган. Бундай кунда ги­
оламшумул обидалар қолдира­ – У қул ростдан ҳам қора бир йил муқаддам, муҳаббат ва Тегинабегим. на­кудуратни унутиб, бир­би­
ди”, деди. Тегинабегим юраги ният билан бизга қушилгани­ уйғониш, қут­барака фасли­ – Наҳотки, сен…Тирик рига фақат яхшилик тилашади.
гупуллаб уйғонди. ни тан олди, – деди ҳовлиқиб. нинг файзли кунларидан бири­ эдинг, Тегина?
– Бекам, унга нима дедингиз? да она бўлиш бахтини туйганди. Тегина ҳайратдан донг қот­ – Наврўз муборак, опа!
Ўшандан бошлаб ҳазрат Ўғилчаси энди бир ёшда. ган кундошига бўлган воқеа­ – Сенга ҳам.
Хўжа Илғор обод этган Со­ Тегинабегимга яна қулни ни гапириб берганди, у даҳшат – Тузукмисиз?
вуқбулоқ қишлоғига нисбатан рўпара қилишди. Бутунлай Ҳаво татимли ва мусаффо ичида: – Бошқача кайфият би­
Тегинабегимнинг меҳри ош­ бошқа одамга айланиб қол­ эди. Тегина бирдан томирлари­ – Нега келдинг? – деди, лан уйғондим эрталаб.
гандан ошди. ган ёлланма қотил, бош эгиб, да қон билан кўпираётган ғала­ бошини зўрға кўтараркан. – – Навбаҳор файзидан.
ҳаммасига иқрор бўлди. Ким ти нарсани ҳис этди. Кимгадир Мени табобат қилганими ёки Бу баҳорнинг ҳам, иншооллоҳ,
Шу хаёл билан чашма лабида ва нима мақсадда уни сафарга яхшилик қилгиси келар ва... ўлдиргани? Нима ичирдинг? қадами қутлуғ.
ўтирганди, канизаклардан бири чиққанларнинг ортидан юбор­ оғир бетоб бўлиб ётган кундо­ – Шу аҳволингизда – Мени ҳаётга қайтардинг,
ташвишли ҳолда ёнига келди. ганини айтиб берди. ши кўз олдида жонланарди. нима ичиришим мумкин, опа? Тегинамоҳ! Дарвоқе, боланг
Наҳотки, Худодан қўрқмасам? қани?
– Бекам, – деди у титроқ Тегинабегим қулга унинг ...Беморга яна битта табиб Мен ўлмайманми?!
овозда, – янги қўшилган қул­ ўлимини истаган кишининг келганини айтишди. Бухоро­ – Наҳотки, сен ҳаммасини Тегина деразани очган эди,
нинг хатти­ҳаракатлари шубҳа­ тангаларидан кўпроқ олтин лик экан. У юзига ҳарир парда унутиб... навбаҳорнинг янгроқ навосига
ли. Ёмон ниятдалиги яққол се­ тангалар берди. Қул Тегина­ – Сиз ҳам унутинг. ҳамоҳанг бола товуши эшитил­
бегимнинг кўйлагини итнинг Яхши ният қилинг. Оёққа ту­ ди. Доянинг қўлида қийқириб
қонига ботириб, Шаҳрисабзга риб, кўрмагандай бўлиб кета­ ўйнаётган Тегинанинг боласи
қайтди. сиз, Худо хоҳласа. Бу сувнинг – бўлажак ҳукмдор ва оламшу­
қандай хосиятлилигини била­ мул саркарда Амир Темур эди.
Шундан кейин Тегинабе­
Муҳаммад ШОДИЙ

“АЁЛ — ОЖИЗАМАС, АЁЛ МЎЪЖИЗА” Алла Олеговна иштирок этиб,
ўзининг дил сўзларини изҳор
қилди.

Чиноз тумани халқ таълими бўлимида кетди. “Аёл­ожизамас, Аёл­мўъ­
ман мактабларининг спортчи жиза” шиори остида ўтказил­
Ҳакамлар ҳайъати томо­ қизлари учун волейбол копто­
ана шу шиор остида ноодатий тадбир бўлиб нидан адолатли ва шаффоф клари ҳадя қилинди. Ғолиб­ ган ушбу тадбирда Илҳом Лут­
ўтди. Унда туман ҳудудлари кесимида мак- тарзда ғолиблар аниқлан­ фуллаев, Фарида Ибрагимова,
таб директорларининг аёл директорларга ди ва уларнинг ҳар ларга мақтов ёрлиқла­ Исроил Қурбонов, Эркиной
туҳфаси сифатида ош танлови ташкил қи- бири муносиб ри топширилди. Шамсиева, Муқаддас Умарова
Ушбу тадбирда раҳбарлигидаги 37,2,40,34 ва

линди. 7 та ҳудуд қатнашчилари иштиро- тақдирланди. тайёрлан­ 42­мактаб жамоалари алоҳида
кида 7 та қозонда ош тайёрланиб, устоз-му- Аёл директор­ ган ош ту­ фаоллик кўрсатишди.
аллимларнинг пазандалик, дастурхон лар ўша куни мандаги
муносиб 4­мактаб Ана шундай маросимларни
безатиш, жизза пишириш маҳорати синов- рағбатлан­ Наврўз умумхалқ байрами кун­
интернати ларида, “Хотира ва қадрлаш
тирилди. т а р б и я ­ куни” арафасида доимий ўтка­
дан ўтказилди. Жумладан, л а н у в ч и ­ зиб боришга келишиб олдик. Бу

туман ҳуду­ л а р и н и н г каби тадбирлар, шубҳасиз, маъ­
Тадбирда энг яхши ижод на­ ўқиб берди, мусиқий чиқиш­ дида фаоли­
муналари ҳам намойиш этил­ лар, қувноқ рақслар, дилрабо ят юритаётган байрам дас­ навий қадриятларимизга ҳурмат
турхонига эҳ­ ва эътиборни доимо ошириб бо­
ди. Чунончи, мактаблардан қўшиқлар даврага ўзгача файз аёл директорла­ сон қилинди.
ташриф буюрган директорлар, бағишлади. Турли миллатларга римизга пойтахтда раверади.
Хайрия сифа­
устоз­муаллимлар ўзларининг мансуб жамоаларнинг дўстона ўтказилаётган гала кон­
тида ташкил қилинган Муҳаббат АЛИМОВА,
она­Ватан, баҳор ва таби­ куй ва қўшиқлари чинакамига цертга бепул чипталар топши­ мазкур шодиёнада Россиядан
ат мавзусидаги шеърларидан дўстона беллашувга айланиб рилди. Булардан ташқари ту­ келган мутахассис­ўқитувчи Чиноз туман халқ таълими

!ҚисҚа бўлими мудири
сатрларда
ЎҚинг! Савдо, ишлаб чиқариш ва хизмат кўрсатиш объектларига давлат тилида ном бериш
хизмати кўрсатилади.

4 ЖАМИЯТwww.bong.uz 2021 йил 20 март Мушоҳада
№ 11-12-13 (739)

Ўзбекистонда халқ дипломатияси
уни ривожлантиришда маҳалланинг ўрни

Халқ дипломатияси турли халқларнинг Қабилаларнинг ўзаро бир­ чилиги ҳеч қандай маълумотга лат вакиллари яхши қўшничи­

ўзаро муносабатларини янада яхшилаш- лашуви исботини бронза дав­ эга эмас, бироқ уларнинг юқо­ ликда, ўзаро тотувликда умр­
га қаратилган замонавий йўналиш бўлиш рининг ёдгорлиги бўлган Со­ ри ижтимоий мавқеи ва ҳаётий гузаронлик қилиб келмоқда.
билан биргаликда ҳар бир халқнинг ўзида поллитепа қишлоғи тарихида тажрибаси турли хил муаммо­ Бундай қўшничиликда яшаш
ҳам кўриш мумкин. Қишлоқ ларни ҳал қилишда самарали туфайли турли миллатларнинг
мавжуд бўлган бағрикенглик туйғуларини ўтроқ деҳқончилик хўжалиги восита бўлиб хизмат қилади.
миллий таомларидан тортиб

бошқалар билан баҳам кўришга рағбат бе- асосида ташкил топган 8 та кат­ Мустақиллик йилларида ўзига хос урф-одатлари, мил­
риши билан ҳам муҳимдир. Ҳар бир халқ та оила жамоаси бўлиб, уларни маҳаллаларга берилган эъти­ лий маданиятидан тортиб дун­
ўзининг фақат ўзига хос бўлган ички қу- 8 та оқсоқол бошқарган, улар­ бор, унинг мавқеини ҳар то­ ёвий фалсафаси ҳам ўзаро уй­
нинг бирлигидан Оқсоқоллар монлама, ҳам ҳуқуқий, ҳам ғунлашиб кетган.

рилмаси, ўз ривожига мантиқий асос бўла Кенгаши тузилган. Ушбу кен­ моддий ва ҳам маънавий Маҳалладош қўни-қўшни­
олган дунёқараши билан дунё маданияти- гаш муайян ваколатларга ҳам жиҳатдан ривожлантириш лар орасидаги турли дин ва эъ­
га ҳамоҳанг бўла олади. эга бўлган, жамоанинг кунда­ маҳалланинг обрў-эътиборини тиқод вакиллари ажратилмай­
лик ишидаги хўжалик муаммо­ янада мустаҳкамлашга хизмат ди, бошқа диндагиларнинг ҳам

ларини ҳал этиш билан бирга қилди. Маҳалла аҳолисининг қўшничилик ҳақ-ҳуқуқлари

диний ва дунёвий ҳокимият ва­ бир-бирига беғараз кўмакла­ сақланади. Бемор бўлиб қол­

ХХI аср бошларига келиб, ички муносабатлардан юрти­ зифасини ҳам бажарган. шиш, яхши кунни ҳам, ёмон са, ҳол-аҳвол сўраш, мабодо
халқ дипломатияси жаҳонда мизнинг хапқаро алоқаларини Маҳалла институти ва у то­ қийналиб қолса, ёрдам бериш,
рўй бераётган ўзгаришларга шакллантиришда фойдалана кунни ҳам биргаликда баҳам қайси миллатга тегишли бўл­
билвосита ёки бевосита таъ­ олишимиз мумкин? монидан амалга оширилган масин хурсандчилик кунла­
сир эта олувчи тўлақонли омил ваколатлар масаласи ўрта аср­ кўриш, байрамларни бирга­ рида, байрам кунларида қўш­
сифатида намоён бўлмоқда. Фахр билан айтиш мумкин­ ларда ҳам ўзининг муносиб ўр­ ниларга совға-салом улашиш
Аҳолининг кенг қатламидан ки, бундай дунёвий халқаро нига эга бўлган. Шу сабабли ликда хурсандчилик билан ни­ каби хислатлар урф-одат дара­
ташкил топган ушбу ижтимо­ ҳамкорликни ташкил этишда ушбу даврдаги шарқ мутафак­ жасида шаклланган.
ий куч халқаро муносабатлар ҳақли равишда асос бўла ола­ кир олимларининг асарлари­ шонлаш, турмуш тадбирлари­
ривожланишида ҳам давлат­ диган амалиёт бизнинг юр­ да, давлат ва жамоат арбобла­ Йиллар давомида юртимиз­
нинг расмий идоралари қатори тимизда ҳам мавжуд ва у минг ри бошқарув усулларида жамоа да қўни-қўшнига ёрдам қўлини да халқ дипломатиясининг
тобора фаолроқ иштирок эт­ йиллар мобайнида ривожла­ бўлиб яшаш тарзи, унинг жа­ яшаб келишини халқ ораси­
моқда. ниб, сайқалланиб мукаммал мият ҳаётидаги ўрни тўғрисида чўзиш каби азалий удумлар бу­ дан, яъни маҳалладан чиққан
кўринишга келган. ижобий фикр-мулоҳазалар кўп инсонларнинг ақлу заковати,
Ахборот алмашиш дунёси­ учрайди. гун ҳам кўнгилларни хурсанд фидокорона меҳнати орқа­
даги “симсиз” алоқалар кўла­ Халқ дипломатиясининг ли ихтиёрий равишда амал­
мининг кенгайиши эса дунё ажойиб намунаси ҳисоблан­ Маҳаллага бошчилик қил­ қилмоқда. га оширилиб келаётган ҳара­
халқлари ва улар вакиллари­ ган ўзбек маҳаллалари асрлар ган шахслар ҳамма даврда кат натижаси сифатида қараш
нинг ўзаро муносабатларини давомида аҳолининг ўзаро ҳур­ ҳам маҳалладаги барча жамо­ Бугунги кунда 130 дан ор­ мумкин.
чегара билмас даражада яқин­ мат, тинч-тотув яшаши усулла­ ат ишлари ва маросимларини
лаштирмоқда. рини ҳаётда синаган, одамлар бошқ­ арганлар. Ҳар бир жами­ тиқ миллат вакилларининг Ўз­ Фуқаролик жамиятлари­
кўз ўнгида ижо­ ни янада такомиллаштириш,
Шу сабабли халқ диплома­ бий тарзда амалга ятда теран фикрли, халқ ораси­ бекистонда ўзаро аҳиллик ва барча ижтимоий ўзгаришлар­
тиясининг дунёвий омилларга ошириб келинган. дан чиққан раҳбарлар, обрўли га “жамият – ислоҳотлар та­
таъсирини, хусусан, халқ дип­ Ўзбек маҳаллала­ кишиларнинг ўрни муҳим бўл­ иноқликда ҳаёт қечиришини шаббускори” деган нуқтаи
ломатияси воситаларининг ри бошқарув тизи­ ган. Тарихда деярли ҳар бир назардан баҳо беришга оид
жаҳондаги жараён билан ўза­ ми сифатида ўзига жамоанинг ўзига хос норасмий таъминлашда фаол қатнаша­ ислоҳотлар ҳаётга татбиқ эти­
ро мувофиқлилик даражасини хосликни сақлаб лидерлари бўлиб келгани фи­ лаётган бугунги кунда халқ
ўрганиш бугунги куннинг дол­ қолишга эришган кримизнинг далилидир. Одат­ ётган маҳалла тизими тажри­ дипломатияс­ и ривожига ҳам
зарб вазифаси ҳисобланади. тарихий аҳамиятга да, жамоа бошлиғи сифатида ушбу демократик механиз­
эга маскандир. бой бўлмаган, ўрта ҳол, кат­ басидан ўзбек халқ диплома­ мнинг ажралмас бир қисми деб
Халқ дипломатияси вази­ та ҳаётий тажриба орттирган, қарашни тақозо этади.
фалари ҳам барча муносабат­ Бошқа давлат­ одамлар орасида ҳурматга са­ тиясини ривожлантиришда
лар сингари ички ва ташқи ларда деярли учра­ зовор бўлган кишини сайла­ Ўзбек халқ дипломатиясини
кўринишга эга бўлади. Бундай майдиган, миллий ганлар. амалиёт сифатида фойдала­ ривожлантиришда дунёда тан
бўлиниш, табиийки, ҳар бир қадриятларимиз­ олинган воситалар билан бир­
мамлакатнинг ички ва ташқи нинг бешиги, ўза­ Масалан, Афғонистонда оқ­ ниш ижобий натижа бериши галикда маҳалла тизими ама­
тараққиёти эҳтиёжларидан ро ҳамжиҳатлик­ соқолларнинг фикри мамла­ лиётидан ҳам самарали фой­
келиб чиқади. Халқ диплома­ нинг бетимсол катнинг барча бурчакларидаги шубҳасиз. даланиш, бир томондан, халқ
тиясининг ички кўриниши маскани бўлган маҳалла инс­ ҳар қандай сиёсий муаммолар­ дипломатияси олдига қўйил­
мазкур мамлакат обрўсини титутининг муҳим жиҳатлари­ ни ҳал қилишда доимо муҳим Маҳалла­ ган улкан вазифаларни сид­
муст­ аҳкамлашга ёрдам бериб­ дан бири шундаки, у бошқа­ роль ўйнаган. Ушбу қўшни қидиллик билан амалга оши­
гина қолмасдан, балки ушбу рувда энг қуйи ва бирламчи мамлакатда “оқсоқоллар ва дош бўлиб ришга кўмаклашса, иккинчи
давлатнинг ташқи манфаат­ тизим бўлиб, одамлар билан дин пешволари дипломатия­ томондан, минг йиллар даво­
ларини самарали амалга оши­ юзма-юз муносабатга кириша­ си”ни халқ дипломатияси си­ яшаётган бар­ мида сайқал топган ўзбек халқ
ришда ҳам муҳим роль ўйнай­ ди, халққа “борида ҳам, йўғида фатида қараш мумкин. Барча маҳалласи тизимининг халқа­
ди. ҳам” елкадош бўла олади. этник гуруҳлар ва элатлар ора­ ча халқлар ва­ ро миқёсдаги обрўсини янада
сида оқсоқоллар ҳам ижтимо­ кўтаришга, дунё бўйлаб омма­
Жаҳон тараққиётида ўзи­ Ўзбек маҳалласи ҳақида гап ий, ҳам диний ҳокимият, ҳам киллари, барча лашишига хизмат қилади.
нинг муносиб ўрнини эгал­ кетганда, албатта, унинг ил­ урф-одат ва анъаналарнинг
лашга интилаётган, дунё мада­ дизи узоқ ўтмиш билан боғ­ асосий воситаси ҳисоблана­ миллат, кат­ Хулоса қилиб айтиш мум­
ниятига муносиб ҳисса қўшган лиқ эканлиги, тарих силсила­ дилар. Оқсоқолларнинг кўп­ кинки, йигирма биринчи аср­
қадимий қудратини яна намо­ сида ўз ўрнига эга бўлган улуғ та-кичик элат­ нинг, ҳақли равишда, халқ
ён этиш йўлидан дадил бора­ даврларни бошдан кечиргани дипломатияси воситаларини
ётган Ўзбекистонимизда ҳам муҳим аҳамият касб этади. лар фарзандла­ рўёбга чиқариш даври бўлиб
халқ дипломатияси ривожи­ қолишига шубҳа йўқ. Ўзбек
га алоҳида эътибор қаратил­ Ҳақиқатан ҳам, олис тарих­ ри ҳаётининг халқ дипломатиясининг ушбу
моқда. га назар соладиган бўлсак, зар­ йўналишда ўз миллий қадрият­
душтийлик динининг муқаддас муҳим қадри­ ларига асосланган ҳолда барқа­
Халқ дипломатияси инс­ китоби “Авесто”да ҳам оддий рор ривожланиши эса халқаро
титутлари имкониятларидан одамларнинг бошқарувидаги яти ҳисоб­ майдонда унинг ҳам эътироф
фойдаланишни кенгайтириш фаол иштирок этиши жараёни этилишига хизмат қилиши
борасидаги ҳаракатлар давлат бўрттириб кўрсатилган. Ин­ ланган турли муқаррар.
миқёсида амалга оширилаётга­ сонлар ўртасидаги муносабат­
ни диққатга сазовордир. ларнинг жамоа ҳаётига боғлиқ хил урф-одат­ Қобилжон СОБИРОВ,
масалаларни биргаликда ҳал Ўзбекистонда Шанхай
Ўз-ўзидан табиий савол этиши, давлат билан жамият ларни асраб-а­ Ҳамкорлик Ташкилотининг
туғилади. Ўзбекистонда халқ ўртасидаги муносабатларни
дипломатиясининг ички кўри­ ечишдаги аҳамияти алоҳида вайлаш, ушбу Халқ дипломатияси
ниши қайси тузилмаларда ўз таъкидлаб ўтилган. маркази раҳбари
аксини топган? Айнан қайси қадриятларни

ҳурмат қилиш ва эркин яша­

ши учун имконият яратиш

нафақат маҳаллада тинчлик­

ни сақлашга, балки бутун юр­

тимизда демократик ҳуқуқий

давлат ва фуқаролик жамияти­

ни қуришга кўмаклашади, хиз­

мат қилади.

Маҳаллада иттифоқ яшаш

натижасида турли миллат ва

эътиқод эгалари ўртасида ўза­

ро ҳурмат, ишонч ва инсонпар­

варлик муносабатларига асос­

ланган азалий қадриятлар

ривожланган.

Энг муҳими, йиллар сино­

видан ўтган ушбу қадриятлар

ёшларни одоб-ахлоққа риоя

қилиш, катталарга ҳурматда,

кичикларга иззатда бўлиш,

ўзининг миллати, ўзининг

халқи, ўзининг тилига со­

диқ бўлиш, миллий ўзлигини

англаш руҳида тарбиялашда

муҳим омил бўлади.

Ўзбеклар билан ёнма-ён

яшаётган қозоқ, рус, украин,

тожик, қорақалпоқ, корейс,

немис ва кўплаб бошқа мил­

!ҚисҚа Сурхондарё ва Қашқадарёдаги 10 та етакчи мактабда педагогик синфлар ташкил
сатрларда этилади.
ўқ и н г !

Мутолаа ЖАМИЯТ2021 йил 20 март 5
№ 11-12-13 (739) www.bong.uz
Таниқли адибимиз Хайриддин Султон-
нинг “Одамлардан тинглаб ҳикоя” ном- Аччиқ ва очиқ
ли китобини бир зарбада ўқиб чиқдим. ҳақиқатлар
Китобдаги ҳикояларнинг ёзилиш услуби
янгича, антиқа: чунки улар қаҳрамонлар
тилидан айтилади. Билмадим, ёзувчи
учун бундай ифода услуби балки ўнғай
бўлгандир.

Энг муҳими, бу ҳикоялар қандай бўлса, газетада шун­ йиғлашингизни ҳам, кули­ жиддий ташвишга солган, ҳат­ муш қуриб ҳам қанчадан­қан­

ниҳоятда равон ва осон ўқи­ дай чиқсин, деб туриб олиша­ шингизни ҳам билмайсиз. то Бухоронинг сўнгги амири ча қийинчиликларни бошдан

лади. Ҳикояларнинг ҳар бири ди. Ёки “Биринчи миллион” Саййид Олимхонни 1911 йил­ ўтказади. Саккиз фарзанд­

гарчи бир инсоннинг кўрган Қарангки, бу бежиз эмас ҳикоясидаги рўзғорини зўрға да “Жуда исрофли тўйларни ни дунёга келтиради, машина

кечирганларига асосланган экан. “Миллатчининг жазоси” тебратаётган ёш ўқитувчини тугатиш тўғрисида” фармони аварияси туфайли ўттиз олти

бўлса­да, баъзан шундай воқе­ ҳикоясида “Жамолитдин” ис­ олиб кўрайлик. У тирикчили­ олий чиқаришга мажбур қил­ ёшли навқирон ўғлидан жудо

аларга дуч келасизки, бунақа­ мини “Жамолиддин”га ўзгар­ ги зўрға ўтаётганидан шико­ ган нарса мана шу тўйлари­ бўлади. Таъбир жоиз бўлса,

си ҳечам ҳаётда бўлмаган, тириш ва бунинг кейинги оқи­ ят қилиб ректор ҳузурига ки­ миз экан. Бизда айни пайтда мен бу онахон ҳақидаги ҳи­

бўлмайди ҳам, деб ўйлайсиз. батлари айнан шундан далолат ради. Ректор ўқитувчига ҳеч ўндан ортиқ турдаги тўйлар кояни яқин ўтмишимизнинг

Лекин, инсоннинг боши Ал­ беради. Паспортидаги атиги нарса ваъда қилмаса­да, уни борлиги ҳам мен учун тўғри­ жабр­зулмлари — қаҳатчи­

лоҳнинг тоши , унинг тақди­ битта ҳарфни амаллаб ўзгар­ қабул комиссияси таркиби­ си, янгилик бўлди. Хуллас, лик, қатағон, уруш азоблари­

рида не кўргиликлар кеч­ тирган қаҳрамон энди ўзига га киритиб, мўмайгина пул­ файласуф Эҳтиром Абдулла­ ни обдан бошидан кечирган,

майди. Ҳикояларнинг муҳим тегишли бўлган 25 та ҳужжат­ га эга бўлишига ёрдам беради. евнинг гапларини эринмай уларни матонат билан енгган

жиҳати, улар ай­ Очиғи, бундай воқеалар­ ўқиб борсангиз, унинг “Ўзбек ва ҳамиша яхши кунлар уми­

нан бугунги куннинг ни турли давраларда ҳар халқининг миллий ғояси — бу ди билан яшаган минглаб ўз­

воқеликларидан сўй­ хил талқинларда кўпчи­ тўй­ҳашам ғоясидир, деган бек оналарига қўйилган муҳта­

лайди, адиб бугунги лигимиз эшитганмиз, хулосасига тан бермай ило­ шам ёдгорликка менгзадим.

кун одамларининг лекин муаллиф бу воқе­ жингиз қолмайди. Мана сизга Етмиш беш ёшли Нисо­

ички оламига теран ани шунчалик маҳорат аччиқ ва бешафқат ҳақиқат! хон Аҳмедованинг таржимаи

назар ташлайди. билан ҳикоя қиладики, Хулоса ўзингиздан! ҳоли билан танишар эканман,

Фикримизни бундай ҳолларга энди бу­ ўзимнинг момом эсимга туш­

“Монолог” ҳикояси­ тунлай бошқа кўз билан “Мантиқ дарси” ди. Эридан ёшгина бева қол­
дан бошлайдиган бўл­ қарай бошлаймиз. ҳикоясидаги ман- ган, олағовур йилларда етти
сак, монолог қила­ тиқсизликлардан яшар ўғлини йўқотиб қўйган,
ётган киши аксарият “Судда” ҳикоясининг битта фарзанди, яъни менинг
каҳрамони уста бир умр

ижод аҳли таниган , аёли, бола­чақаси учун асло ҳайратга туш- отам Абдулла билан ўз ука­
адабиётга катта умид­ меҳнат қилади. Уларни манг. Зеро, буқа- лари уйида сиғинди бўлган,
лар билан киргану, ле­ оқ­ювиб оқ тарайди. нинг уйланиб бо- келинлари (укаларининг аёл­
кин умидлари рўёбга Тақдир тақозоси билан лари)дан беҳисоб хўрликлар
ла-чақали бўлиши
чиқмаган ўртамиёна у ногирон бўлиб, боши кўрган Қамбарнисо момом

бир ижодкор. (муал­ ёстиққа текканда аёли ва ёки саводсиз одам- кўп гапларни айтиб берарди.
лиф уни Акбар Мах­ фарзандлари унга қараш нинг бир думалаб Қисқасини айтганда, ёзувчи­
сумов деб номлаган) у ёқда турсин, аксинча, машҳур табибга ай- нинг мазкур ҳикоясидаги би­
Асосийси, мана шу ўзи қурган уйини тортиб рон­бир воқеа тўқима эмас.

мухтасар монологда олиб, отани кўчага ҳай­ ланишини, аёлнинг Заҳматкаш, вафодор, оиласи,

катта бир даврнинг дашади. жоҳил эридан қо- бола­чақаси учун жонидан ке­
барча ноқисликлари, Ҳикоядаги қуйида­ чиб тунда қабрис- чишга доимо шай турган бун­
унинг бир инсон ҳа­ тондаги тобутга дай оналаримиз сиймосини
ётига таъсири мужас­ ги сатрлар юқорида­ маҳорат билан акс эттиргани
ги ҳолатни тўла­тўкис

сам этилган. изоҳлайди, деб ўйлай­ кириб ётишини сиз учун муаллифга қайта­қайта
Номдор бир газета­ ман: “Аёлимнинг битта, “Минг бир кеча” эр- раҳмат айтсак кам.
аммо жуда катта камчи­ такларидан қиди-
да ишлаётган ёш мух­ лиги бор эди: мен топиб Мен китобдан ўрин олган
бир яширинча ишла­ риб ўтирманг. Бу- ўттиз битта ҳикоянинг айрим­

ётган цехни фелъетон қилиб, ни ўзгартириши керак экан. келадиган жарақ­жарақ пул­ ларига бирозгина тўхталиб

ари уясини қўзғаб қўяди. Ҳолбуки, уларни ўзгартириш ни санаб олишни яхши кўрар­ ларнинг ҳаммасини ўтдим, холос. Ҳеч муболағасиз
Мухбирнинг бош қаҳрамон учун битта одамнинг умри дию лойга беланган, кир­чир мана шу китобда, айтаман, бу китобдан ўрин ол­
тилидан “Бизлар бир бечора, камлик қилади. Ҳа, ишона­ коржомамни ювиб қўйишдан давримизнинг ач- ган барча ҳикоялар ҳаётий ва
камбағал одамлармиз, эркак­ веринг, бор­йўғи биттагина жирканар эди. Кейин­кейин қизиқарли. Чунки уларда ўзбек

ларнинг шимидан чиққанини ҳарф инсон ҳаётини алғов­ билсам, у менинг оиламга ҳам, чиқ ҳақиқатлари си- халқи ҳаёти, ўзбек ментали­

еб кун кўрамиз” деган гапига далғов қилиб юборар экан. туриш­турмушимга ҳам бур­ фатида кўрасиз. тети, феъл­атвори, ўзбекнинг
сиёсий тус берилиб, кутил­ Хуллас, ўз номини соф ўзбек­ нини жийириб қарар экан”. иллатларию фазилатлари ўз

маган можаро бошланади. ча қилмоқчи бўлган одам минг Иш судда кўрилаётгани Китобдаги “Таржимаи ҳол” тажассумини топган. Фур­

Ҳарқалай, мухбир қамалмай бор тавбасига таяниб, номини аснода кекса уста тилидан ҳикоясидаги мунис ва муҳта­ сат топиб бу китобни ўқиб
қолади­ку, лекин “статья” би­ аввалги ҳолатига қайтаради. унинг бутун ҳаёти ҳикоя қилиб рам онанинг таржимаи ҳоли чиқинг, кетган вақтингиз учун

«лан ишдан бўшатилади. Ҳа, Адиб ҳикояларидаги пер­ берилади. Ҳаётда кексайиб, менимча. Ҳеч бир китобхонни асло ачинмайсиз.
бефарқ қолдирмайди. У гўдак Абдумажид АЗИМОВ
мухбирлар, баъзан беайб, баъ­ сонажларнинг ҳар бири ўзи­ касалманд бўлиб қолган аёл­ ёшида оиласи билан шўро­
лар зулмидан қочиб бораркан,
зан айби билан шўро ларидан воз кечаёт­ дарёнинг муздай сувига чўкиб
кетишига
замонида ҳам қаттиқ ган эрлар, уй­жой бир баҳя
қолади,
жазоланар эди. Кейин­ “Аёлимнинг битта, аммо жуда кат- деб бир­бирини ая­ илону ча­
чалик бу мухбирнинг та камчилиги бор эди: мен топиб ке- маётган ота­болалар, ёнлар изғи­
чўл вилоятидаги газе­ ладиган жарақ-жарақ пулни санаб эр­хотин, ака­ука­ ган тўқайзорда
тада ишлаши, таҳри­ олишни яхши кўрардию лойга бе- лар камми? Кўпин­ ертўлада яша­
риятдаги ҳаёт ва унинг ланган, кир-чир коржомамни ювиб ча уларни кўриб, шига тўғри кела­
яна ишдан бўшатилиши қўйишдан жирканар эди. Кейин-кей- эшитиб ёқангни уш­ ди. Керак бўлса,
ҳангомалари ҳам мут­ ин билсам, у менинг оиламга ҳам, ту- ламасдан бошқа
лақо ўйлаб топилган риш-турмушимга ҳам бурнини жийи- иложинг қолмайди.
гаплар эмас. риб қарар экан”.
“Ўзбек халқининг
Матбуот соҳасида миллий ғояси” номли

ишлаб ҳар хил ҳолатлар­ ҳикоя юзаки қараган­ от ўрни­

га дуч келасан. Муаллифлар ўз га хос бир олам. “Ҳақиқатчи” да деярли мақоладан фарқи да омоч
мақоласи тагига Иргашев ёки ҳикоясидаги гиёҳванд модда йўқ. Гап юз, эҳтимол минг тортади,
Гаппаров деб ёзиб келишади. олди­ сотдисига аралашиб қол­ йиллардан буён ўзбек ҳаёти­ У л ғ а ­
(Булар айниқса, юристлар қав­ ган содда, гўлгина бозорчини нинг ажралмас бўлагига айлан­ й и б
мида кўп учрайди) Мабодо уни тирикчилик жиноятга ета­ ган тўйлар ҳақида кетаяпти. тур­
ўзбекчалаштирмоқчи бўлсан­ клайди. Бу инсоннинг адво­ А.Қодирий, А. Авлоний ва

гиз, ўламан саттор, паспортда кат билан мулоқотини кўриб бошқа кўплаб алломаларни

!ҚисҚа Тартибга солиш таъсирини баҳолашдан ўтказиш тизими такомиллаштирилади.
сатрларда
ЎҚинг!

6 ЖАМИЯТwww.bong.uz 2021 йил 20 март Сиёсат
№ 11-12-13 (739)

Партияларни сайлов кампаниясида рўёбга чиқаришга хизмат қи­
лади.
молиялаøтириø Шу ўринда айтиш жоизки,
аввал ўтказиб келинган сай­
ловларда сиёсий партиялар
томонидан оралиқ ҳисобот

Сайлов даврида сайлов кампанияси 2019 йили мамлакатимизда белгиланган тартибда фақат тақдим этилмаган. Қонунга
ва сиёсий партияларни молиялаштириш ўтказилган Парламент сайло­ ана шу мақсадлар учун ажра­ ушбу нормалар ЕХҲТ ДИИҲБ
мамлакатнинг демократик ислоҳотларни видан сўнг сиёсий партиялар тиладиган давлат маблағлари томонидан берилган тавсия­
ўзининг сайловдаги иштироки­ ҳисобидан амалга оширилиши лари асосида киритилганлиги

янги босқичга олиб чиқишида муҳим аҳа- ни молиялаштиришга оид ах­ белгилаб қўйилди. Сиёсий пар­ ҳалқаро сайлов стандартларига
мият касб этади. боротни бир ой ичида ўз расмий тияларнинг сайловда ишти­ мос эканлигини кўрсатади.
веб­сайтида ва босма нашрлар­ рок этишини молиялаштириш
Шу билан бирга, БМТнинг

да эълон қилиши билан боғлиқ учун ажратиладиган давлат ма­ Коррупцияга қарши кураш

Сайлов кампаниясининг сайловда иштирок этишини тажриба миллий экспертлар ва блағларининг бир номзод ҳи­ конвенциясининг 7(3)­банди­
давлат томонидан молия­ молиялаштириш учун давлат халқаро кузатувчилар томони­ собига тўғри келадиган миқдо­ да давлатлар сиёсий партиялар
лаштирилиши сиёсий жара­ маблағлари шу партиядан кўр­ дан юксак баҳоланганлигини ри Ўзбекистон Республикаси ва номзодларни молиялашти­
ёнларда тенглик принципини сатилган номзодлар рўйхатга таъкидлаш жоиз. Марказий сайлов комиссияси риш манбаларини имкон қадар

таъминлаш билан бирга, маб­ олинганидан кейин рўйхатга Шу йил 8 февраль куни Ўз­ томонидан белгиланади. очиқлаш чораларини кўриш­

лағлар беҳуда сарфланиши­ олинган номзодлар сонига му­ бекистон Республикасининг Сиёсий партиянинг сай­ лари зарурлиги қайд этилган.

нинг олдини олади. Бу, ўз нав­ вофиқ ҳажмда сиёсий партия­ “Сайлов қонунчилиги тако­ ловда иштирок этишини мо­ Эндиликда сайлов

батида, сиёсий партиялар ва нинг ҳисобварағига ўтказилади. миллаштирилиши муносабати лиялаштириш учун ажратила­ кампанияси даврида сиёсий
партияларнинг билан Ўзбекистон Республи­ диган давлат маблағлари шу партиялар икки хил шаклда,
номзодларнинг мавқеини мус­ Сиёсий яъни уставида назарда тутилган
«сайловда иштирок этишини касининг айрим қонун ҳуж­ партиядан кўрсатилган ном­ фаолияти ва сайловда ишти­
таҳкамлаш тенг ҳуқуқли рақо­ молиялаштириш учун ажра­ жатларига ўзгартиш ва қўшим­ зодлар рўйхатга олингани­ рок этишини молиялаштириш
бат муҳитини кенгайтириш ва тиладиган давлат маблағла­ чалар киритиш тўғрисида”ги дан кейин рўйхатга олинган ҳақидаги ҳисоботни бериши
сайловчиларнинг сиёсатчи­ номзод­ белгиланди. Сиёсий парти­
ларга ишончини оширишга ри ташвиқот олиб яларнинг сайловда иштирок
хизмат қилади. лар сонига этишини молиялаштириш
бориш, номзод­ учун давлат маблағлари Мар­
Сайлов кампанияси даври­ мувофиқ казий сайлов комиссияси то­
да сайловга тайёргарлик кўриш ларнинг ишонч­ Мазкур қоиданинг белгиланиши ҳажмда монидан тақсимланишидан
ва уни ўтказиш, сиёсий пар­ ли вакиллари ва сиёсий партияларнинг сайлов кампа- сиёсий келиб чиқиб, ушбу маблағлар
тиялар ҳамда номзодларнинг ташвиқот ўтказиш бўйича ҳисоботни фақат Мар­
тарғибот ва ташвиқот ишлари ниясидаги фаолияти шаффофлиги- п а р т и я ­ казий сайлов комиссиясига
муайян маблағ талаб этиши учун жалб қилина­ нинг ҳи­
сир эмас. Бу борада давлат то­ соб­китоб
монидан ажратиладиган маб­ диган бошқа фаол­ ни оширишга, сайловларда тенглик, варағига
лар ишини ташкил адолатлилик, ҳаққонийлик ва холис-
этиш, сайлов кампа­
лик тамойилларини рўёбга чиқариш- белгилан­
ниясини ўтказишга ган тар­ тақдим этади.

лағлар мақсадли, оқилона ва доир умумпартия­ га хизмат қилади. тибда ўтка­ Сиёсий партиянинг ҳисобо­
самарали сарфланиши ҳамда вий тадбирларга
зилади. тига унинг сайловда иштирок
тенг тақсимланишида халқа­ сарфланиши белги­
С а й ­ этишини ва уставида назарда
ро меъёрларга амал қилиниши лаб қўйилган.
Сиёсий партиялар ёки улар­ қонуннинг қабул қилиниши ловда сиёсий партияларнинг тутилган фаолиятини молия­
муҳим аҳамиятга эга. Бу қо­
нунчиликда сайлов кампания­ нинг номзодларини сайловда миллий сайлов қонунчилиги­ иштирок этишини молия­ лаштириш учун ҳисобот йили­
сини молиялаштиришга оид шахсий манбалардан олин­ мизда халқаро стандартларга лаштириш учун ажратилган да партиянинг ҳисобварағига
қоидаларни мукаммал белги­ ган маблағлар ҳисобидан мо­ тўла мос бир қатор янгиликлар­ маблағлар сиёсий партия то­ келиб тушган ҳамда сарфлан­
лиялаштирилган ёки моддий ни жорий қилиш, сайловни монидан ташвиқот олиб бо­ ган давлат маблағлари тўғри­
лашни талаб қилади.
Мамлакатимиз сайлов қо­ жиҳатдан ўзгача тарзда қўл­ молиялаштиришда шаффоф­ риш, номзодларнинг ишончли сида Ўзбекистон Республикаси
нунчилигида сиёсий партия лаб­қувватланган ҳолатлар ликни таъминлашда муҳим вакиллари ва ташвиқот ўтка­ Марказий сайлов комиссияси,
ёки унинг номзодининг сай­ аниқланса, бундай ёрдам хай­ омил бўлиши, шубҳасиз. зиш учун жалб қилинадиган Ҳисоб палатаси ва Адлия ва­

ловлар, хусусан сайловолди рия ёрдами берувчига қайта­ Хусусан, қабул қилинган бошқа фаоллар ишини ташкил зирлигининг хулосаси илова

кампанияси билан боғлиқ бар­ рилиши, қайтариш имконияти қонунга мувофиқ Ўзбекистон этиш ва сайлов кампаниясини қилинади. Сиёсий партиянинг
ча харажатлари давлат бюдже­ бўлмаган тақдирда эса, давлат Республикаси “Сиёсий пар­ ўтказишга доир умумпартия­ молиялаштириш манбала­
тидан қопланиши шартлиги даромадига ўтказилиши ло­ тияларни молиялаштириш вий тадбирларга сарфланади. ри тўғрисидаги ҳисоботи ом­

белгиланган. зим. тўғрисида”ги қонуннинг 8, 16, мавий ахборот воситалари ва

Чет давлатларнинг, жисмо­ 17 ва 18 моддаларига ўзгар­ Амалдаги қонун- манфаатдор ташкилотларнинг

ний ва юридик шахсларининг тиш ва қўшимчалар ки­ чиликка киритилган вакиллари таклиф этилган ҳол­
ҳамда халқаро ташкилотлар­ ритилди. янгилик шундан ибо- да кўриб чиқилади.
нинг маблағлари ҳисобидан Маълумки, 2004 ратки, сиёсий пар-
Молиявий ва бошқа маб­

сайловни молиялаштириш йилда қабул қи­ лағларнинг келиб тушиши

ҳамда номзодлар ва сиёсий линган мазкур қо­ тиянинг сайловда ҳамда сиёсий партияларнинг
партияларни моддий жиҳат­ нуннинг 8­моддаси иштирок этишини улардан белгиланган мақсадда
дан бошқача тарзда қўл­ “Сиёсий партия­ молиялаштириш учун фойдаланиши устидан назо­
лаб­қувватлаш тақиқланади. ларнинг Қонунчи­ ратни Ўзбекистон Республи­

Ташвиқотни сайловчиларга лик палатасига ва ажратилган давлат каси Ҳисоб палатаси амалга

бепул ёки имтиёзли шартлар­ давлат ҳокимияти­ маблағлари юзасидан оширади. Ўзбекистон Респуб­
да товарлар бериш, хизматлар нинг бошқа вакил­ сайлов кунига қадар ликаси Ҳисоб палатасининг
кўрсатиш, шунингдек, пул лик органларига оралиқ ҳисоботини ва сиёсий партиялар молиявий
маблағлари тўлаш билан қў­ сайловда иштирок фаолиятини текшириш нати­

шиб олиб боришга ҳам йўл этишини давлат сайлов натижалари жалари оммавий ахборот воси­
томонидан мо­ эълон қилинганидан таларида эълон қилинади.
қўйилмайди. лиялаштириш” кейин якуний ҳисобо-
деб номланар эди. Миллий сайлов қонунчи­
Сайлов кодексининг лигимизга киритилган бундай

100­моддасига мувофиқ Ушбу модда 2019 тини Марказий сайлов муҳим ўзгартишлар сайлов­

— Сиёсий партияларнинг йилда қабул қи­ ларда очиқликни таъминлаш,
маблағларнинг сарфланиши
сайловда иштирок этиши­ линган Сайлов комиссиясига тақдим устидан таъсирчан жамоат­
ни молиялаштириш учун этади. Сиёсий партия- чилик назоратини ўрнатишда
ажратиладиган давлат ма­ кодекси 100­мод­ нинг ҳисоботлари
блағларининг бир номзод
дасига муво­ унинг расмий веб-сай- муҳим аҳамият касб этади.

ҳисобига тўғри келадиган фиқлаштирилди Маблағларнинг белгиланган
йўналишга ишлатилиши улар­
миқдори Ўзбекистон Ре­ ва “Сиёсий парти­ тида ва босма нашри- нинг мақсадли сарфланиши­
спубликаси Марказий сай­ яларнинг сайловда да эълон қилинади.
лов комиссияси томонидан иштирок этишини
ни таъминлайди. Молиявий
белгиланади. Бу ҳақдаги молиялаштириш” Мазкур қоиданинг белгила­ интизомини янада мустаҳкам­
деб номланди. ниши сиёсий партияларнинг лашга хизмат қилади.
ахборот Марказий сайлов сайлов кампаниясидаги фао­
Кодекснинг лияти шаффофлигини оши­ Адҳам ИБОДУЛЛАЕВ,
комиссиясининг расмий ушбу моддасида ришга, сайловларда тенглик, Ўзбекистон Республикаси
сиёсий партия­ адолатлилик, ҳаққонийлик
веб­сайтида, шунингдек, ларнинг сайловда ва холислик тамойилларини Марказий сайлов
иштирок этишини комиссиясининг аъзоси
зарур ҳолларда, бошқа молиялаштириш

манбаларда эълон қилина­

ди.

Сиёсий партиянинг
!ҚисҚа
сатрларда Ҳар йилгидан камида 10 фоизга кўп майдонга картошка экилиши учун уруғлик
ЎҚинг! захираси яратилади.

Мактабгача таълим ЖАМИЯТ2021 йил 20 март 7
№ 11-12-13 (739) www.bong.uz

Бугунги кунда ўзбек аёллари нафақат Ôидойилик,
оила ва фарзандлар тарбиясидаги
ўрни, балки, мамлакатимиз тараққиёти

ҳамда ривожи йўлида тинимсиз меҳнат масúулият
қилиб, ўзларининг муносиб ҳиссала-
рини қўшиб келмоқда. Юртимизнинг

барча жабҳаларида — давлат бошқа- ва меҳр табгача таълим муассасаларига
руви тизимида дейсизми ёки ишлаб педагог кадрларни тайёрлаш ва
чиқаришдами, тадбиркорликда,

қўйингки ҳар бир йўналишда фаол зимнинг тубдан ислоҳ қилини­ малакасини ошириш механиз­
аёлларимизнинг борлиги муҳим ши минглаб болажонларимизга, мини такомиллаштиришдан
аҳамият касб этмоқда. уларнинг ота­оналарига бетим­ иборат долзарб вазифалар амалга
оширилмоқда. Олтиариқ тума­
сол қувонч бахш этгани муқар­ нидаги боғчалар ҳам ана шун­
рар. дай мақсадлар йўлида фаолият
Фарғона вилоятида эса бу юритмоқда.
Президентимиз 8 март — борада сезиларли ишлар амал­
— Айни пайтда муассасамиз­
Халқаро хотин­қизлар куни га оширилди. Чекка туманлар, да 20 нафардан ортиқ педагог

муносабати билан ўтказилган олис қишлоқларда замонавий, ходим фаолият юритмоқда. Кун­

тантанали маросимда таъкид­ табгача таълим тизимидаги ис­ шинам, барча шароитларга эга далик машғулотлардан ташқари
лаганидек, бугунги кунда азизу лоҳотларни ўз вақтида бажариш,
мукаррам аёлларимизнинг бар­ муассасаларда болаларнинг ҳар боғчалар фойдаланишга топши­ рус, инглиз тили, шахмат, шаш­
рилмоқда.
ча соҳа ва тармоқлардаги ўрни ва томонлама, ахлоқий, эстетик ва шериклиги асосида нодавлат ка, расм чизиш, бадиий гимна­
— 2020 йил якунига ке­ стика ҳам фаолият кўрсатмоқда,
таъсири янада ортиб бормоқда. жисмоний ривожланиши учун мактабгача таълим ташкилотла­ либ, Бувайда туманда янги 2 — дейди Олтиариқ туманидаги
Бунинг тасдиғини республика­ илғор хорижий тажрибаларни ри фаолиятини ташкил этиш, 6 та давлат мактабгача таълим 37­Давлат мактабгача таълим
мизда меҳнат билан банд аҳоли­ юритиш учун зарур шарт­шаро­ ёшли болаларни мактабга тайёр­ ташкилотлари ҳисобига 38 та ташкилоти мудираси Ҳаётхон
нинг 45 фоизини хотин­қизлар итлар яратиш, малакали педагог лов гуруҳлари фаолияти­
ташкил этаётганида ҳам яққол кадрлар билан таъминлаш, бо­ ни йўлга қўйиш оқибати­ Ходжиева. — Ҳар бир гуруҳ

кўриш мумкин. Аёлларимиз ора­ лалар қамровини кўпайтириш да мактабгача таълимга хонасига ўрнатилган куза­

сида таниқли давлат ва жамо­ каби муҳим вазифаларни амалга болаларни жалб этиш тув камералари ва янги ин­
ат арбоблари, жумладан, ўнлаб ошириш мақсадида Фарғона ви­ даражасини 75 фоизга
сенатор ва депутатлар, вазир ва лояти мактабгача таълим бош­ етказиш белгиланди, — теграциялашган электрон
мониторинг тизими орқали

ҳокимлар, Ўзбекистон Қаҳра­ қармасига Юлдузхон Ходжаева дейди Юлдуз Ходжаева. ота­оналар уйларида ўти­

монлари, академиклар, профес­ раҳбар этиб тайинланди. Шу ўринда Фарғона риб ҳам интернет ёрдамида

сорлар, Ўзбекистон халқ шоир­ Тадбиркорлик ва талабчан­ вилоятида 853 та давлат фарзандларининг машғу­

лари, Халқ ўқитувчилари, Халқ лик Юлдуз Ходжаеванинг таъ­ мактабгача таълим муас­ лотларда қандай иштирок

артистлари, нодавлат ташкилот­ лим­тарбия соҳасидаги фаоли­ сасалари фаолият кўрса­ этаётгани, ўзини тутиши ва
ларнинг фаол вакиллари борли­ ятида бош мезон саналади. Ҳар таётгани, вилоятда тўлиқ
ги барчамизни қувонтиради. кун давомидаги жараёнлар­
бир муассасага ўзи бориб мавжуд қувватда ишламаётган ни кузатиши мумкин.

Давлатимиз раҳбари тилга муаммоларга ечим топмагунча муассасаларда қўшимча — 2­Давлат мактабга­
олган раҳбар аёллар ҳақида сўз кўнгли тинчимайди. ча таълим ташкилоти 280
гуруҳлар ва қисқа муддатли гу­ ДМТТда қамраб олинган бола­ ўринга мўлжалланган бўлиб,
борар экан, ана шундай ташаб­ Фарғона вилоятида ҳозирги руҳлар ташкил этилиши эвазига лар 7913 нафарни ҳамда 75 ои­ ҳозирги кунда 280 нафар бола

бускор хотин­қизларни Фарғона кунда 1345 та нодавлат мактабга­ ҳамда янги нодавлат мактабгача лавий, 1865 нафарни 3 та нода­ тарбия олмоқда. Боғчада 6 йўна­
вилоятида ҳам кўплаб учратиш ча таълим муассасалари фаоли­ таълим даргоҳлари очилиши на­ влат, 200 нафарни 2 та ДХШда лишда тўгараклар фаолият кўр­
мумкин. Хусусан, Фарғона вило­ ят юритмоқда. Уларнинг 80 таси тижасида 2917967 нафар 3 ёшдан 250 нафар бола қамраб олинди сатмоқда. Боғчамизда ҳам бо­
яти мактабгача таълим бошқар­ хусусий, 83 таси давлат билан 7 ёшгача бўлган болаларнинг дейди, — Бувайда тумани Мак­
маси бошлиғи Юлдуз 197300 нафардан табгача таълим бўлими мудири лаларни касбга йўналтирувчи
машғулотлар бор. Барча болалар
Ходжаевани ана шун­ зиёдини қамраб Дилноза Нурматова. — Бувайда билан тарбиячилар машғулотлар

дай етук аёллардан олиш ҳаракати бо­ тумани бўйича қамров кўрсат­ ўтказади, — дейди муассаса му­

бири деб айта оламиз. раётганини қайд кичимиз 52,5 фоизга кўтарил­ дираси Комила Аҳмаджонова.

Маълумки, Прези­ этиш керак. ди. Бу ўтган йилларга нисбатан — Бола эркин ҳолатда ҳар куни

дентимизнинг “Мак­ Болаларни бар­ 38 фоизга ошганини кўрсатади. тарбиячилар билан машғулот­

табгача таълим тизими камол вояга етка­ 2021 йилда тумандаги қамров­ лар ўтказса, онгли равишда туғма

бошқарувини тубдан зиш бу давлат ва ни 65 фоизга кўтариш мақсади­ қобилиятларини қўллаган ҳолда,

такомиллаштириш жамият пойдево­ да 4 та давлат, 2 та ДХШ ва 30 та ўзига ёққан касб йўналишини
чора­тадбирлари рини қуриш билан оилавий нодавлат МТТ очиш­ танлайди. Бунинг учун техника,

тўғрисида”ги фармо­ баробар. Шу боис ни режалаштирмоқдамиз. Ёш санъат, тиббиёт, ботаника, ҳай­

ни ҳамда “Ўзбекистон вилоятда болалар­ авлоднинг мактабгача таълим вонот дунёси, география, фунда­

Республикаси Мак­ га таълим­тарбия ташкилотларига тўлиқ қамраб ментал фанлар хоналари ташкил

табгача таълим ва­ берадиган муасса­ олиниши жамиятимизда бар­ этиш зарур.

зирлиги фаолиятини саларни кўпайти­ камол ва жисмонан етук ёш ав­ Тумандаги 5­Давлат мактаб­

ташкил этиш тўғриси­ риш чоралари из­ лодни камол топишига муҳим гача таълим ташкилотида ҳам бо­
да”ги қарорига мувофиқ бу соҳа­ хусусий шерикчилик асосида ланаяпти. асос, омил бўлишини кенг лаларни ҳар томонлама таълим
да янги тизим яратилди. Янги
вазирлик олдига мактабгача таъ­ ва 1182 таси оилавий шароитда Сир эмас, илгари болажон­ тарғиб этишга алоҳида эътибор тарбия олишлари учун барча ша­
келажак эгаларига таълим­тар­ ларни мактабгача таълим муас­ қаратилмоқда. Мамлакатимиз­ роитлар етарли. Муассасада му­
лим соҳасида ягона давлат сиё­ бия бермоқда. Ана шу нодавлат сасаларига қамраб олиш ишлари да мактабгача таълим тизимида сиқа, спорт, гимнастика, инглиз,
сатини ишлаб чиқиш ва амал­ мактабгача таълим муассасала­ ўлда­жўлда эди. Негаки, аввало олиб борилаётган ислоҳотлар рус тиллари тўгараклари фаоли­
га ошириш, мактабгача таълим рига 44200 нафар болалар қамраб аниқ тизимнинг ўзи шаклланма­ натижасида туманимиз МТТ­ яти ҳам йўлга қўйилди. Мазкур
муассасалари давлат ва нодавлат олинган. Ўтган 2020 йилда 255 ган, боз устига кадрлар масаласи лари бугун бирмунча ривож­ мактабгача таълим ташкилотида
тармоғини кенгайтириш ва мод­ та нодавлат мактабгача таълим ҳам оғриқли муаммолардан эди­ ланди.
дий­техник базасини мустаҳкам­ 140 нафардан ортиқ болалар тар­
лаш, уларни малакали педагог муассасалари ташкил этилган ки, натижада қанчадан­қанча Барча соҳалар қатори мактаб­
бўлса, бу йил уларнинг сонини ўғил­қизларимиз уй шароити­ гача таълим тизимида амалга бия олмоқда.
Бир сўз билан айтганда, бу­
кадрлар билан таъминлаш, мак­ янада кўпайтириш режалашти­ да тарбияланишга мажбур эди. оширилаётган ўзгаришлар, фар­ гунги кунда мактабгача таъ­
табгача таълим муассасаларига рилган. Тўғри, уйда ҳам уларга намунали мон ва қарорларда белгиланган лим тизимидаги ислоҳотлар ўз
болаларни қамраб олишни кес­
— Жорий йилнинг 4­5 фев­ тарбия берса бўлади, аммо боғ­ вазифаларнинг ижроси Давла­ вақтида амалга оширилмоқда­
кин ошириш, таълим­тарбия раль кунлари Юртбошимизнинг чанинг ўрни бўлакча. Юртбо­ тимиз раҳбарининг доимий эъ­ ки, бунинг натижасида бола­
жараёнларига замонавий таълим Фарғонага ташрифи давомида шимиз айтганидек, боғчага қат­ тиборида бўлаётганлиги соҳани лар қамрови ҳамда тарбия ма­
дастурлари ва технологиялари­ болалар муассасалари фаолия­ найдиган боланинг дунёқараши янада ривожланишига туртки саласидек долзарб масалалар
ни татбиқ этиш орқали болалар­ ти таҳлили ҳам назардан четда бошқача бўлади, у гўдакликда­ бўлмоқда. Жумладан, илғор хо­ бажарилмоқда. Амалга ошири­
ни ҳар томонлама интеллектуал, қолмади. Вилоят Кенгашининг ноқ ўз устида ишлашга, илм ўр­ рижий тажрибани ҳисобга олган
маънавий­эстетик, жисмоний навбатдан ташқари сессияси­ ганишга иштиёқ сезади. Дунёга ҳолда мактабгача таълим сифа­ лаётган саъй­ҳаракатларнинг
замирида соҳада хизмат қила­
ривожлантириш ҳамда улар­ да жорий йил якунига қадар 18 масъум нигоҳи билан боқаётган тини ошириш, таълим­тарбия ётган фидойиларнинг муносиб
ни мактабга тайёрлаш сифати­ та мактабгача таълим ташки­ болакай мактабгача таълим му­ жараёнига жаҳон амалиётида ҳиссалари бор.
ни тубдан яхшилаш вазифалари лотларини янгидан қуриш, ре­ ассасасидан ҳар куни нимани­ кенг қўлланиладиган замонавий
қўйилди.
конструкция қилиш ҳамда 323 дир ўрганади, ҳавасманд бўлади. таълим дастурлари ва техноло­ Рустам МАМАЖОНОВ,
!Янги ташкил этилган Мак­ та оилавий ва давлат хусусий Бинобарин, бугун мазкур ти­ гияларини жорий этиш, мак­
Фарғона вилояти.

ҚисҚа Қонунга кўра, эндиликда экологик аудит экологик аудиторлик ташкилоти ва эколо-
сатрларда гик аудит буюртмачиси ўртасида тузиладиган, экологик аудит ўтказиш муддатлари ва
ЎҚинг! бошқа шартлари белгиланадиган шартнома асосида ўтказилади.

8 ЖАМИЯТwww.bong.uz 2021 йил 20 март Қутлов!
№ 11-12-13 (739)

!ҚисҚа Давлат ташкилотлари ходимларининг ҳуқуқий саводхонлиги даражаси баҳоланади.
сатрларда
ўқ и н г !

Қутлов! ЖАМИЯТ2021 йил 20 март 9
№ 11-12-13 (739) www.bong.uz

!ҚисҚа Ташқи савдо юкларини божхона назорати остида ташиш тартиби соддалаштирилади.
сатрларда
ўқ и н г !

10 ЖАМИЯТwww.bong.uz 2021 йил 20 март Қутлов!
№ 11-12-13 (739)

!ҚисҚа Меҳнатда майибланиш натижасида вақтинча меҳнатга қобилиятсиз бўлган хо-
сатрларда димларга меҳнатга қобилиятсизлик нафақаси иш ҳақининг 100 фоизи миқдорида
ўқ и н г ! тўланади.

Қутлов! ЖАМИЯТ 112021 йил 20 март

№ 11-12-13 (739)
www.bong.uz

!ҚисҚа Болани парваришлаш таътиллари даврида аёлнинг иш жойи (лавозими) сақланади.
сатрларда Бу таътиллар меҳнат стажига, лекин ҳаммасини жамлаганда кўпи билан 3 йил, шу жум-
ўқ и н г ! ладан, мутахассислиги бўйича иш стажига ҳам қўшилади.

12 ЖАМИЯҚ”Т иссумраитбнбиўлнмарайидриоқ”www.bong.uz2021 йил 20 март Ўзбекистон Қаҳрамони, Халқ шоири
№ 11-12-13 (739) Абдулла Орипов таваллудининг 80 йиллиги

хуш ёқади, одам ўзини аллақандай ян­
гиликни топгандай ҳис қилади. Ўшан­
да беихтиёр кўнгилдан ўтган кунлар,
ойлар, йиллардан нима қолди, деган
савол кечади, ёдда қолган кунлар жуда
ҳам кам эканлиги, умрнинг кўп қисми
лоқайдлик домида маънисиз тушдек ўт­
гани кишига алам қилади.

Айтиш мумкинки, шеър, шоир
мавзусига ўзбек адабиётида ҳеч бир
ижодкор Абдулла Ориповчалик кўп

мурожаат қилмаган. Унинг бу хусусда

ёзганлари шеър ёзиш унинг учун худ­

А оддий одамлар ҳам, дунёни кезганлар ўша халқни талайди. Лицензияли ўғрига ди нафас олишдай табиий эҳтиёжга
бдулла Орипов ҳам, қишлоғи, овулидан нарига чиқ­ айланади. Халқ далада, халқ меҳнатда, айлангани, у шеър ёзмаган пайтлари­
фалсафий фикр ҳамиша эътибор лекин оломончилик кайфиятидагилар ҳа- да ҳолаватини йўқотиб қўйган, эсига
топиши, бу жиҳатдан чин шоир­ маганлар ҳам унинг ижодига, шахсий нуз пайкалнинг четида” деган сўзлари тушган воқеаларни, эшитган, кўрган,
нинг сўзи алоҳида салмоқ касб ҳаётига қизиқиш, алоҳида эътибор унинг шеърларидаги изтироб, дардга кузатган ҳодисаларини қаламга олга­
этиши, шу боис шон­шуҳрат билан қаради. Шу боис кўпчилик­ тўла оҳангларнинг сабаби изоҳи бўлиб нида эса дили яйраб, ҳовуридан туш­
бобида ҳеч ким шоирга тенг нинг ғам­ташвиши билан яшай­ туюлади. гани, бу донишманд шоир ҳаётнинг
келолмаслиги, бу ҳодиса ўтмиш диган тадбиркорлар, шахсий ман­ ҳар қандай манзарасини, кишилар­
замонларда қолиб кетмагани, у фаати йўлида дунёга ўт қўйишдан Шоир шеърларида у ўзининг таъсир­ нинг исталган ҳолати, гап­сўзини таъ­
ҳозирги илмий­техника даврида тоймайдиган худбин шуҳратпараст­ чан қалбидаги дард­алам, изтироблар­ сирчан шеърга айлантира оладиган
ҳам шундай эканини амалда на­ лар, имон­эътиқод, қиёмат, жаннат ни, талаб ва истакларини изҳор қилгани фавқулодда истеъдод соҳиби бўлгани­
моён қилиб яшади. У мамлака­ ва дўзах, ҳақиқат ва адолат тўғриси­ яққол билинади. Ана шундай хусусият ни билдиради.
тимизда эмас, қардош ўлкаларда шоир ижодининг умумий мундарижа­
ҳам ғоят машҳур эди. да ваъз айтгани ҳолда, масжиднинг пу­ сини белгилайди. “Ажабо” тўртлиги Шоир шеърларининг бунчалик сал­
лини еб кетган қаллоблар, порахўрлик, бунга бир мисол бўла олади: моқ касб этиши у сўзнинг илоҳийли­
Кўпчилик ўзи яшаётган туман ёки тамагирлик қилишдан уялмайдиган оч­ гини, унинг сеҳри, жозибасини чуқур
вилоят ҳокимининг, вазирнинг исми­ кўзлар, турли тоифадаги хулқи бузуқлар “Дейсан, майда гапга қилмагин парво, ҳис қилганини, ҳаёти, бутун борлиғини
ни, фамилиясини билмасдан юраве­ шоирнинг шон­шуҳрати соясига ўзини Улардан баландда юргил доимо шеъриятга бағишлаганини билдиради.
ради. Лекин ҳамма Абдулла Ориповни урди. Шоир эса атрофида ўралашган­ Баланд бўлавериб бунинг баридан, “Абдулла Орипов – шеърият куйчи­
танир эди, “шоир” деганда барча даст­ ларнинг гап­сўзи, ҳолатини шеъри учун Айланиб кетди-ку бошим ажабо!” си” дейиш муболаға ҳисобланмайди.
лаб уни тасаввур қилар эди, миллион­ мавзу қилиб олди. Бу унинг шеъриятига Негаки унинг шоир, шеър, шеърият
лаб кишилар унинг мухлиси, шеъри­ ҳаётийлик ва ранг­баранглик бағишла­ “Суҳбатдош” шеъри ҳам мазкур фикр­ тўғрисидаги шеърлари ҳам бошқа мав­
ятининг шайдоси эди, минг­минглаб ди. ни янада мустаҳкамлайди: зудаги шеърлари сингари теран фикрга,
одамлар унинг шеърларини ёддан би­ бир­бири билан туташиб кетган тиниқ
ларди ва ҳалиям билишади, мамлакат Абдулла Ориповнинг исталган шеъ­ “Қанийди учраса шундай бир одам: ташбеҳларга асосланади. “Онажоним
миқёсидаги расмий тадбирларда, Му­ ри у файласуф шоир эканига исбот, Сен ёқа бўлганда у ҳам енг бўлса. шеърият” ёки “ҳазил” дея изоҳланган
стақиллик байрами, Наврўз тантанала­ далил бўла олади. Масалан, унинг Ёши, мартабаси тенг бўлмаса ҳам, “Шоирнинг яратилиши”ни шеърият­
рида, муассасалар, корхоналар, хона­ “Қисмат” шеърида: Албатта сен билан кўнгли тенг бўлса. ни чуқур ҳис қилган, шеърсиз ҳаётини
донлардаги йиғинларда, албатта, унинг Қанийди учраса шундайин бир зот, тасаввур қилолмайдиган ижодкоргина
шеърлари ўқиларди, ҳозир ҳам халқаро “Қисматни нарироқ суриб бўлмайди, Гаплашсак жайдари ёронларга хос. ёза олади. Абдулла Орипов айни мавзу­
спорт мусобақалари, Олимпия ўйин­ Билмайсан, йўлингни қай вақт тўсишин. Дейлик: юлдузларда бормикин ҳаёт, даги шеърларида шеърият учун жўшиб
ларида, давлат раҳбарларининг расмий Кўз билан ҳеч қачон кўриб бўлмайди Қайси дармондори қайсимизга мос. ёнишини жуда таъсирчан изҳор қил­
ташрифи чоғида Ўзбекистон мадҳияси Дарахт ва тирноқнинг қандай ўсишин. Қанийди учраса шундай суҳбатдош, ган. Бу шеърларда шоир билан шеър
янграганида ҳамма беихтиёр ҳаяжон­ Нафрат ҳам улғаяр секин қатма-қат, Бир-бирин асабин арралашмаса. орасида одамларнинг ақли етмайдиган,
га тушади. Мамлакатимиз мадҳияси­ Эзгу ҳисларингга бермай қўяр эрк. Бири кўз бўлганда, бири бўлса қош, мантиқий мушоҳада юритиш орқали
нинг сўзларини Абдулла Орипов ёзга­ Болам, сен уни ҳам этгин назорат, Суҳбатга ғийбат ҳеч аралашмаса”. тушунтириб бўлмайдиган боғлиқлик
нини эса боғча болалари ҳам билади. Дарахт ва тирноқни қайчилагандек” борлигига ишора этилган.
Ўзбекистон мадҳияси дунёдаги энг дейилади. Шуғулланадиган ишини меъёрига
маънодор, энг жарангдор, энг таъсир­ етказиб адо этиш ҳар бир кишига чек­ Абдулла Қодирий, Абдулла Қаҳҳор,
чан мадҳия эканини хорижликлар ҳам Шоирнинг аксарият шеърларида сиз завқ бағишлайди. Абдулла Орипов Абдулла Орипов турмушдаги иллатлар­
эътироф этишади. зорланиш, нолиш оҳанги устунлик қи­ эса шеърни қойилмақом қилиб ёзади. ни кимнидир ёмон кўргани, кимдандир
лади. Аммо бу тушкунлик, умидсиз­ Бундай шоирлар адабиёт майдонида нафратланганидан эмас, балки улардан
Абдулла Орипов файласуф шоир ликдан эмас, ҳаётсеварликдан, одам­ жуда кам учрайди. Уларнинг шеърла­ қутулишни мақсад қилганидан очиб
сифатида эл эътиборини қозонди. У ларни ёмон кўрганликдан эмас, балки ри шакл ва мазмун жиҳатидан ғоят пи­ ташлаган. Улар одамларнинг хулқи,
Фитрат, Чўлпон, Ҳамза, Ғафур Ғу­ шоирнинг айрим кимсалар ҳасадгўй­ шиқ­пухталиги боис ҳеч ким улардан феъл­атвори, ўзаро муносабатларида
лом, Ойбек, Ҳамид Олимжон, Мақ­ лиги, такаббурлиги, носамимийлиги, камчилик, нуқсон тополмайди. Абдул­ ҳукм сураётган салбий ҳолатларни тас­
суд Шайхзода, Миртемир сингари феъл­атвори, хулқидаги яна бошқа ил­ ла Ориповнинг шеърларидан камчи­ вирлашда ватанпарвар, инсонпарвар
салафларникидан бошқачароқ, уларни­ латлардан тўйганлиги, азобланганидан лик, нуқсон, кемтиклик қидирган киши ижодкор сифатида тўғри йўл тутган. Бу
кидан баландроқ шеърият тақдим этиб, келиб чиққани билиниб туради. ўзини беҳуда қийнаб, азобда қолади. улуғ ижодкорларнинг асарларида илга­
ҳақиқий шоир файласуф, донишманд Аксарият қаламкашларнинг айрим ри сурилган ғоялар илғор фикрли, виж­
бўлишини намоён қилди. Абдулла Ориповнинг “Бу дунёга ке- асарлари анчайин дуруст бўлади ва бу донли кишилар ҳамиша ҳаёт бунда­да
либ, ҳаётда кўп нарсадан кўнглим қолди. уларнинг ижодидаги муваффақият са­ яхши бўлиши, одамлар бир­бирига
Ўтган давр мобайнида Абдулла Ори­ Сабаби, адолат деган нарсанинг нисбий налади. Абдулла Ориповнинг шеърлари меҳрибон, бир­бирига ҳамкор, ҳамна­
пов шеърлари ҳеч кимни эътиборсиз эканлигини кўрдим. “Чархи кажраф- эса нафақат унинг, балки бутун адаби­ фас бўлиб яшашини исташидан дарак
қолдирмади. Улар дарҳол барчанинг торнинг бир шевасидан доғман” деган ётнинг муваффақияти бўлиб ярқираб беради.
диққатини жалб қилди, баҳс­муно­ нарсаларни кўрдим. Ҳолбуки, мен бугун- туради. “Она сайёра”, “Юзма­юз”,
зара қўзғатди, шоирнинг шеърларига ги кундан, Мустақилликни қўлга ки- “Муножот”ни тинглаб...”, “Йиллар Шоирнинг ҳаёт воқелиги зиддият­
тош отганлар бирданига бадном бўлиб, ритганимиздан жуда ҳам миннатдор- армони”, “Юртим шамоли”, “Баҳор”, ларини теран бадиий таҳлил қилишга
уларнинг ҳасадгўйлиги, нияти бузуқли­ ман. Халқимиз мени қадрлади, Қаҳрамон “Сароб” (“Ўйларим”) сингари шеър­ асосланган бетакрор шеърияти у ўз ҳа­
ги яққол сезилиб қолди. Шоирнинг ҳар даражасига чиқарди. Бу – жуда муҳим ларини бошқа шоирларнинг шеърлари ётини адабиётга бағишлагани, инсон,
бир шеъри ўқувчиларга сўзларнинг ав­ гаплар. Лекин маънавий жиҳатдан қа- билан ёнма­ён қўйиб ўқиган киши, ал­ унинг қалбини адабиётнинг асосий
вал сезилмаган тароватини очиб, унинг раганингизда ёмғир атрофдан уриб ёт- батта, шундай хулоса чиқаради. объекти, бош мавзуси деб қарагани­
янги маъно қирраларини тақдим қил­ ган бўлса, мен зонтикнинг тагида бўл- ни билдиради. Шу боис бу донишманд
ди. Шунинг учун мамлакат раҳбарлари сам, бу ҳаммаёқ қуруқ дегани эмас-ку? Ажабланарлиси шундаки, “Митти шоирнинг ижоди халқимиз ҳаётидаги
ҳам, турли даражадаги амалдорлар ҳам, Ҳали ҳам улуғ ишларимизга соя солиб юлдуз” тўплами муаллифининг шеър­ муҳим тарихий ҳодисалар сирасига ки­
турадиган, ўз халқига яхшилик тила- ларидаги қайсидир сўзлар, иборалар ради. Ўзбек адабиёти Абдулла Орипов
майдиган, ҳамиша ўзини ўйлайдиганлар кишига жуда ёқиб қолади, айниқса, шеърияти билан узоқ замонллар фахр­
бор-ку!.. Бирорта одамнинг иши бирор якунловчи сўнгги сатр кутилмаган ху­ ланади. Чунки унинг ҳикматга йўғрил­
идорада порасиз битмаса, атрофда ош- лоса сифатида одамни ҳайратга сола­ ган гўзал шеърияти шу пайтгача у ҳақи­
на-оғайнигарчилик, таниш-билишчилик, ди. Бу шоирнинг шеърларидаги хуло­ да айтилган мақтов, эътирофлардан
маҳаллийчилик... Шундоқ бўлгандан ке- са ўзга қаламкашларникидан фарқли беҳад баланд туради.
йин қонингиз қайнайдими, йўқми? Қандай ҳолда, худди дабдурустдан содир бўл­
қилиб ундайларни халқим деб атайсиз?! ган ПОРТЛАШ каби диққатни бирдан Абдулла УЛУҒОВ,
Улар халқ эмас, халқнинг номидан мен жалб қилади. Шу боис унда бўлакча бир Алишер Навоий номидаги
халқман деб юрган кимсалардир. Халқи- тароват кўринади. Бу сатр мунг, изти­ Тошкент давлат ўзбек тили ва
нинг куйдирги яралари булар. Мен буларни робга тўла бўлса­да, у негадир кишига адабиёти университети доценти,
кўрсам, ёниб кетаман. “Халқим-халқим” филология фанлари номзоди
дейди, амал курсисига ўтиргандан кейин

!ҚисҚа “Ёшлар дафтари”га киритилганларга бир марталик моддий ёрдам кўрсатилади.
сатрларда
ЎҚинг!

Ижтимоий-сиёсий ҳаёт ЖАМИЯТ 132021 йил 20 март

№ 11-12-13 (739)
www.bong.uz
Чет эл инвестори
Ўзбекистон Республикасини ривожлан- суд ҳимоясида кенг баён қилиниши керак. Шу
тиришнинг бешта устувор йўналишла- билан бирга чет эллик шахслар
ридан бири бу — иқтисодиётни янада ри- иштирокидаги ишларни кўриб
вожлантириш ва либераллаштиришга чиқишнинг умумий қоидалари,
йўналтирилган макроиқтисодий барқарор- яъни Ўзбекистон Республика­
ликни мустаҳкамлаш ва юқори иқтисодий си иқтисодий судларининг чет
эллик шахслар иштирокида­
ўсиш суръатларини сақлаб қолиш. ги ишлар бўйича ваколатлари

ҳақида "халқаро шартномала­

рида бошқача тартиб назарда

тутилмаган бўлса", деган жум­

Мазкур йўналишда амалга тўғрисида”ги қонунлар билан лани кенг таҳлил қилган ҳолда
ошириладиган асосий ислоҳот­ халқаро шартномаларининг қай­
лардан бири эса инвестициявий тасдиқланган. си бандида чет эллик шахслар
муҳитни яхшилаш борасида чо­ иштирокидаги ишларни кўриб
ра-тадбирлар белгилашдан ибо­ Бу соҳада Ўзбекистон Респуб­ чиқишдаги суд ваколатлари аниқ
рат. Мамлакат иқтисодиётида кўрсатилиши лозим.
инвестициявий муҳитни яхши­ ликаси Иқтисодий процессу­
лаш бир қатор омиллар билан Чет эллик шахслар иштироки­
чамбарчас боғлиқ, албатта. Ху­ ал кодексига киритилган “Чет даги ишларни кўриб чиқишнинг
сусан, чет эллик сармоядор му­ процессуал муддатлари ва ишда
айян бир мамлакатга инвести­ эллик шахслар иштирокидаги иштирок этувчи чет эллик шахс­
ция киритиши учун дастлаб, ўша ларни хабардор қилиш тартиби
давлатда иқтисодий ва сиёсий ишларни юритиш” номли 3-бў­ ва шартлари ёритилиши, чет элга
барқарорлик мавжудлигига, ху­ мансуб ҳужжатларга баҳо бериш
сусий мулк ва тадбиркорлик фа­ лимининг киритилиши муҳим ва чет эллик шахслар юридик
олиятининг мустаҳкам ҳуқуқий мақомини аниқлаш ҳам муҳим
ҳимояланганига, бизнес юри­ ва бошланғич қадам бўлди. Чет масалалардан. Бундан ташқари,
тиш жараёнида олинган даро­ чет эллик шахслар иштироки­
мадни олиб чиқиб кетиш кафо­ эллик шахслар иштирокидаги даги ишларни кўришда хуқуқ ва
латланганига, суд тизимининг халқаро шартномаларини кўл­
очиқлиги ва мустақиллиги таъ­ фуқаролик-ҳуқуқий муноса­ олиб бориш учун чет эллик шахс­ лаш тартибини аниқлаштириш
минланганига алоҳида эътибор лар иштирокида барча низолар­ ва халқаро хусусий ҳуқуқ норма­
қаратади. батларни тартибга солувчи нор­ ролик-ҳуқуқий муносабатлар­ ни кўриш тартиби, халқаро нор­ лари кўлланишига эътибор қара­
дан келиб чиққан иқтисодий малар тўғрисидаги маълумотлар тилса, мақсадга мувофиқ бўлади.
Хўш, мамлакат иқтисодиёти­ малар Фукаролик кодексининг низоларни судлар томонидан мужассам бўлган услубий тавсия
га хорижий инвестициядан қан­ мазмунан кўришда Ўзбекистон ёки қўлланма тайёрлаш зарур. А.ШУКУРУЛЛАЕВ,
дай наф тегади? Чет эл инвес­ “Халқаро хусусий ҳуқуқ норма­ Республикаси миллий қонун Тошкент вилоят иқтисодий
тицияси иштирокида ташкил ҳужжатларида ҳамда Ўзбекис­ Фикримизча, услубий тавсия ишлар бўйича судлов ҳайъати
этиладиган корхона ва лойиҳа­ ларини фуқаролик-ҳуқуқий му­ тон Республикасининг халқаро ёки қўлланмада умумий қоида­
ларда, аввало, замонавий техно­ шартномаси ва келишувларда лар универсал халқаро шартно­ раиси, ю.ф.н.
логиялар, янги ишлаб чиқариш носабатларга нисбатан татбиқ белгиланган қоидаларга эътибор малари, минтақалараро халқаро
тизимлари, бизнес юритишнинг қаратиш лозим. шартномалари, икки томонлама
янги шакллари, менежментнинг қилиш” хақидаги VI бўлимда на­ халқаро шартномалар, чет давлат
илғор усуллари кириб келади. Инвесторларнинг қонуний ҳуқуқи нормаларини қўллашда
Шу билан бирга, ишлаб чиқари­ зарда тутилган. ҳуқуқ ва манфаатлари ҳимоя қи­ уларнинг чет давлатда шарҳла­
ладиган маҳсулотлар диверси­ линишини таъминлаш юзаси­ нишига ва амалда қўлланили­
фикация қилинади, маҳсулот­ Ўзбекистон Республикаси дан ривожланган давлатлар таж­ шига оид идоралараро халқаро
нинг рақобатбардошлиги ошади рибасини пухта ўрганган ҳолда шартномалар руйхат асосида
ва энг муҳими, Ўзбекистон экс­ иқтисодий суди томонидан чет инвесторлар фаолияти билан
порт қиладиган маҳсулот турла­ боғлиқ қабул қилинган халқаро
ри кўпаяди. эллик шахслар иштирокидаги конвецияларга қўшилиш, Олий
суд томонидан чет эл давлатлари
Юртбошимиз ҳам 2018 йил­ ишлар, агар Ўзбекистон Респуб­ судлари билан мазкур масалага
нинг 12 январь куни Ташқи оид икки томонлама келишувлар
ишлар вазирлиги ва хорижий ликасининг халқаро шартно­ тузиш ҳамда инвесторларнинг
давлатлардаги элчихоналари қонуний ҳуқуқ ва манфааатлари­
фаолиятига бағишланган йиғи­ масида бошқача қоида назарда ни ҳимоя қилиш бўйича аниқ чо­
лишдаги нутқида, аввало, Ўз­ ра-тадбир ва дастурларни қамраб
бекистонда ишлаб чиқарила­ тутилмаган бўлса, Ўзбекистон олган ягона суд механизимини
ётган маҳсулотларни хорижий яратиш лозим.
давлатлар бозорларига экспорт Республикаси ИПК қоидалари
қилишга ҳар жиҳатдан ама­ Хорижий тадбиркор инвести­
лий кўмаклашиш, шунингдек, бўйича, кодексининг “чет эллик ция киритиш, ҳамкорлик шарт­
мамлакатимиз саноати ва ин­ номасини имзолашдан олдин
фратузилмаларини модерниза­ шахслар иштирокидаги ишлар­ барча хавф-хатарларни инобатга
ция қилиш ва ривожлантириш олади. Хорижий инвестор — тад­
учун хорижий инвестициялар, ни юритиш” бўлимида назар­ биркор албатта иш бошлашдан
илғор замонавий технологиялар олдин бизнес ҳамкори қонун ёки
ва илм-фан ютуқларини фаол да тутилган хусусиятлар ҳисоб­ шартнома мажбуриятини бузса, Муаммолар
жалб этиш зарурлиги, мамла­ ўз ҳуқуқларини ҳимоя қила оли­
катимизнинг иқтисодий риво­ га олинган ҳолда кўрилади. Чет ши ҳақида ишончли маълумот гирдобидаги
жланиши кўп жиҳатдан фаол олишга ҳаракат қилади. Шунга
инвестиция сиёсатига боғлиқ­ эллик шахслар иштирокидаги кура, иқтисодий судда низола­ мактаблар
лиги, шу асосда давлатимизнинг ри кўрилишида қандай ҳуқуқий
рақобатбардошл­ иги ва энг асо­ ишлар, агар бу шахслар ёки улар­ нормаларга амал қилиниши, “Адолат” СДП Янгийўл туман Кенгаши фаолла-
сийси, аҳоли фаровонлигини Пленум қароридаги тавсияларда ри партиянинг “Муаммо билан юзма-юз” лойиҳа-
тубдан ошиши, янги корхона ва нинг филиаллари, ваколатхона­ мурожаат тартибини, даъво ари­ си доирасида таълим масканларидаги замонавий
тармоқлар, янги иш ўринлари зани такдим этиш тартиби, шак­ шарт-шароитлар, педагог кадрлар салоҳияти ва
яратилишини таъкидлаган. лари ёхуд уларнинг иш юритиш­ ли ва усулларига қўйиладиган соҳада учраётган муаммолар билан яқиндан тани-
талаблар акс этиши, Ўзбекист­он шиш мақсадида туманннинг Гулбаҳор шаҳарчаси-
Мамлакатимиз қонунчилик га ваколатли бўлган вакиллари Республикаси томонидан им­ даги 1-умумтаълим мактабида бўлиб, ўқитувчи ва
тизимида фуқароларимиз, тад­ золанган конвенция ва халқа­ ўқувчи ёшлар билан учрашди.
биркорлар, қолаверса, чет эл Ўзбекистон Республикаси ҳуду­ ро шартномалар амал қилиши
инвесторларига кенг имтиёз ва ҳақида маълумотлар олиш меха­
тенг имкониятлар “Хорижий дида турган ёки яшаётган бўлса, низимини яратиш максадга му­
инвестициялар тўғрисида”ги, вофиқ бўлади.
“Хорижий инвесторларнинг кодексда белгиланган муддат­
ҳуқуқларини ҳимоя қилиш чо­ Ҳозирда биринчи навбатда
ралари ва кафолатлари тўғриси­ ларда кўрилади. чет эллик шахслар иштироки­
да”ги, “Инвестиция фаолияти даги ишларни кўришда чет тили
Ўзбекистон Республикаси масаласига жиддий эътибор қа­
ратиш, суд жараёнига малакали,
ИПКнинг 245-моддасига кўра, билим даражаси тегишли тар­
тибда сертификатланган таржи­
чет эллик шахслар Ўзбекистон монлар хизматидан фойдаланиш
имконини яратиш муҳим маса­
Рес­публикасининг юридик лалардан. Шунингдек, мутлақ
ваколатли иқтисодий суд судъ­
шахсл­ ари ва фуқаролари би­ ялари ва суд ходимлари учун бу
соҳада суд амалиётни бир хил
лан тенг процессуал ҳуқуқлар­

дан фойдаланади ва процессуал Ўрганишлар давомида маъ­ лиги, марказлашган канализа­
лум бўлишича, мазкур мактаб ция тизимининг йўқлиги кўзга
мажбуриятларни ўз зиммасига биноси 1976 йилда қурилган. ташланди.
Таълим муассасаси 900 ўринга
олади. Ўзбекистон Республика­ мўлжалланган бўлиб, ҳозирда — Соҳада йиллар давоми­
1940 нафар ўқувчи таълим-тар­ да йиғилиб келган, ўз ечи­
си Ҳукумати Ўзбекистон Респу­ бия олади. Ушбу мактаб ка­ мини кутаётган талайгина
питал таъмирга муҳтож. Му­ муаммолар мавжудлиги бар­
бликаси фуқаролари ва юридик ассасада 97 нафар педагог, 22 чамизга аён бўлди, — дейди
нафар техник ходим фаоли­ Гулзода Эргашева. — Бу му­
шахсларининг ҳуқуқларига мах­ ят юритади. Ошхона, спорт аммоларни бартараф этишда
ва фаоллар зали мавжуд эмас. биргаликда амалий ҳаракатлар
сус чекл­ овлар қўйган давлат­ Ўқувчилар информатика дар­ билан ёндашиб, мактаблар­
сида компьютер йўқлиги сабаб га кўмаклашиш масаласини
ларнинг фуқаролари ва юридик фақат назарий билимларни умуммиллий ҳаракатга айлан­
олишар экан. Атрофи ўралма­ тирсак, албатта қўйилган мақ­
шахсларига нисбатан жавоб та­ ган, шунингдек, тоза ичимлик садга эришамиз. Имконият
суви танқислиги каби муаммо­ бўлса, мактабларни қўллаши­
риқасида чекловлар (реторсия­ ларга кўмилган мактаб жамо­ миз керак.
аси мутасаддилардан амалий
лар) белгилаши мумкин. ёрдам беришини сўрашди. Аниқланган камчилик ва
муаммоларни бартараф этиш
Даъво аризасини тақдим Ишчи гуруҳнинг кейинги юзасидан аниқ чора-тадбирлар
манзили шу шаҳарчадаги 15 режаси ишлаб чиқилди. Яқин
этишда чет тилида тузилган ҳуж­ сонли мактаб бўлди. Мактаб кунларда ўқитувчи ва ўқувчи­
биноси 1978 йилда қурилган ларни қийнаётган муаммолар ўз
жатларни Ўзбекистон Республи­ бўлиб, 830 ўринга мўлжаллан­ ечимини топишига ишонамиз.
ган. Ҳозирги кунда 1474 нафар
каси иқтисодий судига тақдим ўқувчи таҳсил олади. Ўрганиш Фотима САТТОРОВА,
жараёнида мазкур мактабнинг “Адолат” СДП
этиш чоғида ушбу ҳужжатларга ҳам капитал таъмирга муҳтож­
Тошкент вилояти Кенгаши
уларнинг давлат тилидаги ёки матбуот котиби

иқтисодий суд ишлари юрити­

лаётган тилдаги тегишли тарзда

тасдиқланган таржимаси қўшиб

топширилиши керак. Шунинг­

дек, ишни кўришда чет элга ман­

суб ҳужжатларга баҳо бериш ва

чет эллик шахслар юридик мақо­

мини аниқлаш каби процессуал

ҳаракатларни мукаммал бажа­

риш талаб этилади.

Демак, чет эл фуқаролари ёки

чет эл юридик шахслари ишти­

рокидаги ёхуд чет эл элементи

!ҚисҚа билан мураккаблашган фуқа­
сатрларда
ўқ и н г ! 2022-2023 ўқув йилидан бошлаб, 11 йиллик таълимнинг сўнгги 6 йиллик баҳолари
ўртача кўрсаткичи киритилади ва ушбу кўрсаткич олий таълим ташкилотига кириш
имтиҳонларида инобатга олинади.

14 ЖАМИЯТwww.bong.uz 2021 йил 20 март Жамият билан
№ 11-12-13 (739)

Миллат наслини ягона истаги, меҳр, эътибор­
руҳий зўриқишдан асрайлик! дир. Ахир, қай биримиз шу
ҳисси кучаяди. Ҳақиқатдан палладан ўтмаганмиз? Ҳамма­
Бола доимий жанжаллар, узлуксиз ларнинг аксарияти турмуш қу­ ҳам айнан шундай низоли ои­ миз болаликнинг гўзал олами­
шовқин-сурон ва бир вақтнинг ўзида ҳам ришда муаммоларга учраган лада вояга етган болалар эрта­ дан катта ҳаётга қадам қўйма­
кўриб, ҳам эшитиб ота-оналарнинг бир-би- ёши катта қизлар билан бўлган га оила қурганидан кейин ҳам ганмизми?!
суҳбатларда деярли ҳаммаси кўрганини давом эттиришлари
мумкин. Айни ҳозирги замон, ма­
рига қилаётган қўпол муомаласидан руҳий оилавий низоларни эсга оли­ кон ва глобаллашув жараёни­
тушкунликка тушиб, фобия-қўрқув ҳисси- шади. Ота­онасининг мунта­ Бугунги кунда катталар, да интернет тармоқларида соат
ни кучайиши натижасида саломатлигига зам жанжаллашишидан шок ота­оналарнинг болажонлиги, сайин янгиланиб бораётган
жиддий таъсир кўрсатадиган хасталиклар ҳолатига тушиб қолган, она­ болани фақат моддий таъмин­ Telegram каналлари, Instagram
лари ҳар доим отасини ёмон­ лаш, едириш, кийдириш сифа­ ва Facebook саҳифалари,
тида кўринмоқда. Аммо унинг YouТube ижтимоий интернет
келиб чиқишидан азият чекади. Афсуски, лаган, нолийдиган оилавий руҳий олами, қизиқишлари тизимларининг бош мавзуси
сўнгги пайтларда бундай ҳолатлар жуда муҳитда вояга етгани ҳақида ёки болага китоб олиб бериш, ота ва ўғил муносабатларида­
кўп учрамоқда. гапиришади. Бунинг ортидан улар билан камида 3­4 соат суҳ­ ги чалкашликлари, қиз онадан,
қизларнинг турмуш қу­ бола отадан воз кечиш ҳолат­
батлашиш, дарсларига лари, фарзанд вояга етганидан
«— Оилада эр ва хо­ ришга бўлган муноса­ кўмак бериш каби сўнг, ота­онанинг қаровсиз
фазилатлар йўқо­ ва ёлғиз қолиши одатий ҳол­
тин ўртасида низолар бати салбий томонга либ бормоқда. га айланиб бормоқда. Бундай
бўлиши табиий, — дей­ Бола уйида хунрезлик ва ўзбекона қадри­
ди психолог Дилдо- ўзгаради. нимадан бе­ ятларимизга хиёнатнинг асл
ра Раҳимова. — Ле­ зор бўлади? сабабчиси ўша ҳолга тушган
кин бундай низоларда Улардасо­ Эътиборсиз­ ота­оналарнинг ўзи эмасми­
кўпинча жабрланув­ лик, ота­она кан?! Болаликда ўз фарзандла­
чи болалар бўлади. Ўз Бугунги кунда катталар, ота-она- вуққон­ жанжалла­ рига илм, диний тарбия бериш
ота­онаси сабаб бола­ ларнинг болажонлиги, болани фақат лик, ридан ва бе­ ўрнига ўз жуфти­ҳалоли билан
нинг руҳиятига шикаст, моддий таъминлаш, едириш, кий- ишон­ меҳрликдан даҳанаки жанглар, низолар
келажагига путур етади. дириш сифатида кўринмоқда. Аммо чсиз­ десак, му­ остида ўстирган фарзанддан
Баъзида оилавий жан­ унинг руҳий олами, қизиқишлари ёки лик болаға қандай рўшнолик кутиш мум­
бўл­ кин?
болага китоб олиб бериш, улар билан майди.
Улар­ Жамиятимиздаги янги қу­
камида 3-4 соат суҳбатлдашиш, дарс- нинг рилаётган ҳар бир ёш оиланинг
психологик қарашлари, оила­
ларига кўмак бериш каби фазилатлар га, турмушга ва фарзандларга
бўлган муносабатнинг соғлом­
йўқолиб бормоқда. лиги энг муҳим жиҳатлардан
бўлиши лозим. Чунки миллат
жалларда катталарнинг наслининг ҳар томонлама етук
ҳамда руҳий зўриқишларсиз
“Қўни­қўшнилар эшитмасин, ка бўлган интилиши пасаяди, вояга етишида ота­онанинг,
оиладаги тўғри тарбиянинг
секинроқ, биров эшитмасин”, хавотирланиш, стресс, ўз­ўзи­ ўрни беқиёс.

каби гаплар қулоғимизга ча­ ни чеклаш, мотиватцион пас­ Чўлпоной АҲМЕДОВА,
журналист
линади. Ваҳоланки, бировдан сивлик юзага келади. Айниқса,

бекитилаётган жанжал, оилада бу нарса қиз бола тарбиясида

улғаяётган боланинг руҳиятига яққол кўзга ташланади. Улар­

қанчалик таъсир қилиши ҳи­ нинг келажакда турмуш қури­

собга олинмайди. Бундай жан­ шида жуда кўп қийинчиликлар

жаллар оқибатида боланинг бўлиши мумкин. Масалан,

ўзига бўлган ишончи, келажак­ менга кўп мурожаат қилувчи­

Кун ёришиши билан юз қўлимизни юв-

Бола тақлиддамасдан,биринчиқиладиганишимиз,албат-
та,телефонтиткилаш. “Дунёнисувбосса,ўр-

дакка не ғам!” деганларидек, бепарволарча
телефонимизга “шўнғиймиз”. Уй, кўча, аф-

хато қилмайди!тобус, ҳатто, дарсда ҳам шу матоҳ бир бўла-
гимизга айлангани рост. йўқ. Жейм Болдвин­

Гўё, telegram, instagram, олма тушади, ахир! Майдалаш­ нинг бир гапи эсимга
тушди: “Болалар ҳеч

facebook ва шунга ўхшаш ижти­ май қўяқолай, бизлар телефон қачон катталарга қулоқ
моий тармоқларсиз ҳаётимиз­ “касаллиги”га чалиниб бўл­ солишмаган бўлиш­

ни таасаввур қилиб бўлмай ганмиз. Ва бу янгилик эмас... са ҳам, улар катталарга

қолди. Айниқса, турли ажна­ Қўлимда сўнгги русумда­ тақлид қилишда ҳеч қа­

бий, ахлоқсиз, мантиқдан йи­ ги мобил телефон. Бунақасини чон хато қилишмаган.”

роқ ўйинларни айтмайсизми? ота­онам ҳам ишлатмайди. Қу­ Нима бўлганда ҳам
Ўйин энг қизиқ жойига етган­ лоқчинда мусиқани баланд қи­ ушбу болакай онасига

да мегабайт ёки телефоннинг либ, бекатда автобус кутардим. тақлид қилишда хато
қуввати тугаб қолса борми, Ёнимга бир аёл ўтирди. Қўлида қилсин!

бунга атрофдаги барча айбдор­ чамаси беш ёшли фарзанди. Ка­ Ҳар бир ҳолатда ин­
дек қовоғимизни уйиб оламиз. мига аёлнинг қулоғида меники соннинг гўзал тарбияси

“Ялқовнинг қўли қўйнидан каби қулоқчин. Телефони эса унинг учун энг беқиёс

тушмас” деганлари шу бўлса боланинг қўлида. У бир ўйин ўй­ ҳисобланса, нотўғри

!керак. Ҳа, айтганча, ота­она­ найди, бир “You Tube”га кириб тишни хоҳлаяпти. Шундай ҳам — Опа, фарзандингизга тарбия бахтсизлиги ва
кино кўрадимие… бўлди. Ўғли тинчланиши учун ҳали эрта эмасми, ахир жуда ҳалокатидир. Бола ота­она то­
лар учун бу одатий ҳолга ай­ аёл нима бўлса қилди... хавфли­ку? монидан назоратсиз қолиб,
ланиб бўлган. Сабаби, улар Aвтобус келди. Ҳалиги аёл ахлоқсиз тарбия олса, бу унинг
фарзандларига ҳали ақлини билан йўлимиз бир экан. Йўл­ Кеча телеграмдан бир хабар — Тавба, сенга нима, ёки табиатига салбий таъсир қи­
танимасиданоқ телефон бериб да болакай зерика бошлади. У келганди. Унда ёш болакай­ зиёни тегяптими? лади. Бундай носоғлом муҳит­
қўйишмоқда. Олманинг тагига энди қулоқчинда қўшиқ эши­ нинг телефонда кўп ўйин ўй­ да тарбияланаётган боладан
наганидан кўзларига жароҳат — Гап бунда эмас, кўзи­ “маънавий касал” инсонлар
Ушбу саҳифа Олий Мажлис ҳузуридаги Но- етгани, қаттиқ шикастлангани га бир гап бўлса, кейин афсус шаклланади.
давлат нотижорат ташкилотлари ва фуқаролик айтилганди. Этим жунжикиб қилманг дейман­да.
жамиятининг бошқа институтларини қўллаб-қув- кетганди, ўшанда. Болани жим Гулҳаё ҲУСАНОВА,
ватлаш жамоат фондининг “Жамият – ислоҳот- томоша қилиб кетолмасдим. — Нафасингни шамол “Жамият” маҳорат мактаби
лар ташаббускори” Давлат ижтимоий буюртмаси Охири, онаси билан суҳбат­ учирсин. Бор, йўлингдан қол­
асосида тайёрланди. лашмоқчи бўлдим: ма. Нима қилишни ўзим била­ тингловчиси
ман.

Қарасам, гапиришдан наф

ҚисҚа 2021 йил 1 апрелдан “зоотехник”, “ветеринар-шифокор”, “фельдшер-ветеринар”,
сатрларда “уста-чавондоз”, “от парваришловчи”, “тақачи” мутахассисликлари учун шифокор, ҳам-
ЎҚинг! шира, тренер ва спортчиларга тенглаштирилган даражада ойлик маошлар тўланади.

ЖАМИЯТ2021 йил 20 март
15Интилиш
№ 11-12-13 (739)
Фаровонлик сари... www.bong.uz

арғоналик

ермерлар

Мустақиллигимизнинг дастлабки йил- ҳолидан доимо хабардор бўлиб ишларни юриштириш учун ви­ берди.
ларидан Конституциямиз ва қонунчи-
лигимизда хусусий мулк устуворлиги «турамиз. Қўлимиздан келганча лоят касаба уюшмаси 1 йилга — Мақсадим қувалик аёл­
мустаҳкамлаб қўйилди, унинг ишончли ка-
фолатлари яратилди. Шунингдек, тадбир- уларга моддий ва маънавий кў­ 130 000 000 сўм фоизсиз кредит ларнинг тадбиркор бўлиши­
корларга бир қанча имконият ва имтиёз-
ларни назарда тутувчи, уларни иқтисодий, мак беришга ҳара­ га ёрдам бериш,
ҳуқуқий жиҳатдан ҳимоялаб, қўллаб-қув-
ватловчи қонунчилик механизмлари ша- кат қиламиз. — дейди Гулша­
кллантирилди ва йилдан-йилга такомил-
лаштирилиб борилди. Кейинги йилларда, Тадбиркор аёл Тадбиркор аёл Гулшаной Фозило- ной Фозилова.
айниқса, соҳа тараққиёти учун кўплаб им- Гулшаной Фози­ ва 2016 йилдан тикувчилик билан — Маҳсулотла­
кониятлар яратилди. Муҳими, барча тад- лова 2016 йилдан римизни экспорт
биркор бўлиши мумкин. шуғулланиб, ҳар хил либослар ти- қилиш. Шу дара­
тикувчилик билан

шуғулланиб, ҳар кишни бошлаган. 2018 йил тадбиркор жага етишимда
хил либослар ти­ аёл уюшмасига аъзо бўлиб, элга та- сектор раҳбарла­
кишни бошлаган. нилди. Шу йилнинг ўзида 48 000 000 рининг ёрдами
2018 йил тадбир­ талайгина. Улар­
сўм кредит олиб, 8 та тикув машинаси га ҳам ўз миннат­
кор аёл уюшма­

Эргашой Турсунова 55 ёшда. нинг 37 гектарида ғалла, 23 сига аъзо бўлиб, билан иш бошлаган. Шу жараёнда 10 дорлигимни бил­
30 йил стажга эга педагог. Халқ гектарида пахта етиштириб, элга танилди. Шу та иш ўрни яратган. дираман.
таълими тизимида бўлса­да, ҳар йилги режаларни ошиғи йилнинг ўзида 48
тадбиркорлик фаолияти би­ билан бажариб келмоқда. Хў­ Риштон тума­
лан ҳам шуғулланади. Бувайда жаликда 43 нафар ишчи меҳнат
туманидаги 38­мактаб дирек­ қилади. Буғдой йиғилгандан 000 000 сўм кредит нидаги “Ихтиёр
тори. Айни пайтда мактабда сўнг яна 24 нафар ёшга фойда­
950 нафар ўқувчи, 80 нафардан ланиш учун ер олиб, 8 та тикув машинаси би­ олишида кўмак берди. Бошла­ СМИК” фермер хўжалиги 2002
зиёд педагог ходимлар фао­ ажратиб бер­
лият юритади. Эргашой опа 4 ди. Иккиламчи лан иш бошлаган. Шу жараён­ ган ишлар натижасида, янги йилда 2 гектар ер билан иш фа­
йилдан буён мактаб раҳбари. экинда 8 йил­
Унинг қувонч билан таъкид­ дан буён мош да 10 та иш ўрни яратган. бинога эга бўлиб, МФЙ бино­ олиятини бошлаган. Хўжалик
лашича, мактаб битирувчила­ сепилиб ердан
рининг 25­30 фоизи олий ўқув фойда олина­ Фаолияти кичик тадбиркор сини ўз ҳисобидан таъмирлаб раҳбари Мўътабар Аҳмедо­
юрти талабасига айланади. ди.
ванинг таъкидлашича, авва­
Иқтидорли ўқувчилар учун 2020 йил­
репетиторлик курслари таш­ да “Мўътабар ло, фаолияти боғдорчиликдан
кил этилган, мониторинг йўлга аёл” соврини,
қўйилган. Спорт зал, кутубхо­ вилоят миқё­ бошланган. Кейинчалик, тур­
на мавжуд, касбга йўналтириш сида энг фаол
учун қизларга тикувчилик ўр­ фермер бўлиб ли соҳага доир лойиҳаларда
гатилмоқда. 2016 йилда Халқ халққа танил­
таълими аълочиси унвонини ган Э.Матму­ қатнашиб, бугунги ҳолатга —
олган Эргашой опа ҳозирда 2 саева келгуси
та хусусий боғча ташкил этган. режалари би­ 250 гектар ер майдонига эга
150 ўринга эга болалар боғча­ лан ўртоқла­
сида 30 дан ортиқ иш ўрин яра­ шар экан, шун­ бўлган. Пахта, ғалла ва чорва,
тилган. дай дейди:
сабзавот экинларига ихтисо­
Турмуш ўртоғи билан 2 ўғил — Бу йилги мақсадларимиз
1 қизни вояга етказди. “Ойбек гилам тўқув цехи очиш, чорва­ слаштириб, кўп тармоқли фар­
Шохрух саховати” фермер хў­ чиликни ривожлантириш, ис­
жалигида 70 гектар ер майдо­ сиқ хоналардан фойдаланиш­ мер хўжалигига айланди. Хў­
ни, 20 та наслли молларни пар­ ни таъминлашдан иборат. Бу
варишламоқда. мақсадларимиз натижасида жаликда бугун 84 нафар ишчи
18 та янги иш ўрни яратилади.
Ана шундай тадбиркор фер­ “Янги ҳаёт” маҳалламиздаги бўлиб, барчаси ёнма­ён, елка­
мерлардан яна бири Қува ту­ кам таъминланган, ижтимоий
манидаги “Акмалжон Мадму­ муҳофазага муҳтож оилалар ма­елка иш олиб боради. 10 та
саев” ф/х раҳбари Эъзозхон
Матмусаева. У 60 гектар ер­ турли техникалар мавжуд. Бар­

часи замонавий. 2019 йилдан

буён режалар юз фоиз бажари­

ладиган бўлди.

Бу йил Германиядан 30 бош

наслли мол келтирилди, қора

сифатида 2020 йилгача давом мол сони 110 тага етказилди.

этди. Анча ўзини ўнглаб ол­ Пандемияда озиқ­овқат маҳсу­

гандан сўнг оилавий корхона­ лотлари — гўшт, сут сабзавот­

га айлантириб, 20 та иш ўрни лар фуқароларга ёрдам сифа­

яратди. 10 нафари устоз­шо­ тида бериб борилди.

гирд анъанаси асосида иш ўр­ Ёзёвон туманидаги “Агро

ганиб, моҳир ҳунармандга ай­ инвест Ёзёвон” фермер хўжа­

ланди. лиги ҳам илғорлардан. 2013

Бундан ташқари, кўпгина йилда ташкил топган. Уни ёш

аёлларга тадбиркорлик сирла­ фермер Ҳикматилло Ғофуров

рини ўргатиб иш бошлашлари­ бошқаради. Умумий 75 гектар

га кўмак берди. Тадбиркорга бу ер майдони мавжуд. Шундан

24 гектари пахта, 51 гектари

ғалла.

Ҳар йили давлатга шарт­

нома шартларини ортиғи би­

лан бажариб келади. Ёш фер­

мер томонидан “Агро Ёзёвон”

чорвачилик хўжалиги ҳам таш­

кил этилди. Ҳозирда 80 бош

зотли мол боқилмоқда.

Умуман, бугун фермерлар

ҳар жиҳатдан ўзининг фаол­

лигини намоён этиб келмоқда.

Бунинг натижасида рўзғор­

лар обод бўлиб, одамларнинг

яшаш тарзи ўзгариб бормоқда.

Р.МАМАЖОНОВ

!ҚисҚа Ҳар бир олимпия захиралари коллежида от спорти бўлимлари ташкил этилади.
сатрларда
ЎҚинг!

16 ЖАМИЯТwww.bong.uz 2021 йил 20 март Реклама ўрнида
№ 11-12-13 (739)

“BAHODIR LOG‘ON TEKSTIL” дан йигирилган калава ип,
бўялган калава ип, бўялган
фарғоналиклар фаровонлигини таъминламоқда мато, трикотаж, тўқимачи­
лик, сочиқ ва пайпоқ маҳ­
сулотлари ишлаб чиқаради.
— Корхонамиз давлати­
миз раҳбарининг “Тўқи­

мачилик ва тикув-три­

котаж саноатини жадал

ривожлантириш чора-тад­

бирлари тўғрисида”ги

фармонининг амалдаги

исботи сифатида фаолият

олиб бормоқда, — дейди

“Bahodir log’on tekstil” Ма­

съулияти чекланган жами­

яти раҳбари Тоир Исоқов

— Бу борада пахта хома­

Фарғона вилоятининг Фарғона тумани- шёсини етиштиришдан

бошлаб, унга дастлабки

да “Vodiy Shoes” номли корхона ва “Баҳо- ишлов бериш, маҳсулотни
дир Лоғон” пахта-тўқимачилик кластери пахта тозалаш корхонала­
фаолият юритади. Бу корхоналар фаоли- рида кейинги қайта ишлаш
ят бошл­ аганига эндигина 1-2 йил бўлди. ва юқори қўшилган қий­
Аммо шу қисқа фурсат ичида, аввало, ҳу- матли тайёр тўқимачилик
маҳсулоти чиқариш босқи­
дуд аҳолиси, туман, вилоят, қолаверса,
мамлакат фаровонлиги учун сезиларли минг тонна маҳсулот тай­ ип-калава ва мато ишлаб чигача бўлган ишлаб чиқа­
ҳисса қўшиб келмоқда. ёрлаш қувватига эга. Япо­ чиқариш, мато бўяш йўлга ришни интеграция қилиш­
ния, Туркия, Германия ва қўйилган. ни назарда тутувчи кластер
Ўтган йили фойдала­ та-тўқимачилик кластери­ модели амалга оширила­
нишга топширилган “Vodiy га қарашли тўқимачилик Швейцариядан келтирил­ Бу биринчи босқич бў­ диган бўлса, корхонамиз­
Shoes” лойиҳасининг уму­ корхонаси эса йилига 10 ган ускуналар ўрнатилиб, либ, 2022 йилда иккинчи да калава ип ишлаб чиқа­
мий қиймати 16 миллион босқични амалга ошириш риш учун керак бўладиган
режалаштирилган. Унинг 10 минг тонна пахта тола­
натижасида 1 минг 800 та сини етиштириш учун ту­
янги иш ўрни яратиб, экс­ ман ҳудудида жойлашган
порт салоҳиятини 16 мил­ ўртача 25 центнер ҳосил
лион доллардан ошириш берадиган 12 минг гектар
мақсад қилинган. ер майдони зарур бўлади.
Давлатимиз раҳбари шу
Шу ўринда “Bahodir йил февраль ойида корхо­
log’on tekstil” Масъулияти намизга ташриф буюрганда
чекланган жамият шакли­ хомашёни қайта ишлашни
даги Ўзбекистон — Таиланд чуқурлаштириб, тайёр маҳ­
қўшма корхонаси ҳақида сулот турини кўпайтириш,
батафсил тўхталсак. 2018 энг муҳими, бозор топиш
йилда корхона Фарғона зарурлигини таъкидлади.
туманининг “Лоғон” қиш­ Биз бундан ўзимизга хуло­
лоғида “Қалача” маҳал­ са чиқардик. Айни пайтда
ласида жойлашган. Айни барча имкониятларни ишга
пайтда корхонада минг на­ солиб, олға интиляпмиз.
фар ишчи-ходим меҳнат
қилмоқда. Уларнинг акса­ Рустам МАМАЖОНОВ
рияти ҳудуд аҳолиси, албат­
та. Юз фоиз пахта толаси­

доллардан зиёд. Ҳозирда

биринчи босқичда 1 мил­

лион жуфт пойабзал ишлаб

чиқарилмоқда. 2 мингдан

зиёд иш ўрни яратилган.

Маҳсулотлар ассорти­

менти кенг, сифати яхши.

Асосан маҳаллий хомашё­

дан фойдаланилгани учун

таннархи ҳам арзон. Шу

боис ички бозорда импорт

ўрнини босиб, хорижники

билан рақобатлашмоқда.

Экспорт мўлжали — 12

миллион доллар. Иккинчи

босқичда корхона қуввати­

ни 2 миллион жуфтга етка­

зиш режалаштирилган. Шу

мақсадда яқин атрофдаги

18 та маҳалла хотин-қиз­

лари касаначилик асосида

ишга жалб қилинади. На­

тижада 5 мингдан ортиқ

аёлларнинг бандлиги таъ­

минланади.

“Баҳодир Лоғон” пах­
!ҚисҚа
сатрларда Ўзбекистонга цементни олиб киришда божхона божининг ноль ставкаси қўлланилади.
ўқ и н г !

Қутлов! ЖАМИЯТ 172021 йил 20 март

№ 11-12-13 (739)
www.bong.uz

“Қўқон” эркин иқтисодий зонаси: ли: “Қўқон” ЭИЗ қатнашчила­
ри “Глориус Бизнесс” МЧЖ,
“Веломакс” МЧЖ, “Мирбас

Имконият, ютуқлар ва истиқболли режалар Қўқон” МЧЖ, “Байсикл Трей­
динг Инвест” МЧЖ ва “Қўқон
Байсикл” МЧЖлар томонидан
Бугун яратилаётган кенг имкониятлар боис доллари, "IMKON PLAST EIZ" 35,0 миллион.АҚШ доллари,
юртимизнинг ҳар бир гўшасида янгидан-ян- УК – 1,0 миллион АҚШ долла­ HONGHUA RUBBER МЧЖ ишлаб чиқарилаётган велосипед
ги ютуқларга эришаётган саноат корхоналари, ри миқдорида хорижий инвес­ ҚК – 4,1 миллион.АҚШ долла­ ва велосипед эҳтиёт қисмлари­
тадбиркорлар сафи кенгайиб бормоқда. Жум- тицияларни ўзлаштиришди. ри, BNBM Co. LTD – 50,0 мил­ ни бир-бирларига ва вилоятдаги
лион.АҚШ доллари. бошқа ишлаб чиқарувчилар би­
— Айни дамда ЭИЗ ҳуду­ лан кооперация алоқалар ўрна­

ладан, “Қўқон” эркин иқтисодий зонаси Прези- дида юқоридаги ишга тушган “Электротехника” маҳсулот­ тилиб, велосипед ишлаб чиқа­
дентимизнинг 2017 йил 12 январдаги фармонига лойиҳаларга қўшимча яна 234,0 ларини ишлаб чиқаришни кен­ ришда маҳаллийлаштиришни
асосан ташкил этилган бўлиб, 3 та ҳудуддан ибо- миллион АҚШ доллари миқдо­ гайтириш масаласида “Қўқон” 2021 йил якунига қадар 80 фо­
рат 709,3 гектар ер майдонида жойлашган. ридаги 50 та лойиҳаларни амалга ЭИЗ ҳудудида умумий қийма­ изга етказишни таъминлаш
ошириш бўйича қурилиш-мон­ ти 22,4 миллион АҚШ доллари чоралари кўрилади. ПВХдан

таж ишлари олиб борилмоқда, бўлган 11 та “Электротехника” изоляция гранулалари ишлаб
— дейди “Қўқон” эркин иқти­ маҳсулотлари ишлаб чиқариш чиқараётган корхоналар билан
Шунингдек, ўтган йили содий зонаси дирекцияси ди­ лойиҳалари жойлаштирилди. вилоятнинг бошқа ҳудудлари
2020 йил давомида ЭИЗ да
умумий қиймати 109,1 милли­ “Қўқон” ЭИЗ иштирокчилари ректори Фаррух Раҳмонов. Шундан бугунга қадар 2,0 мил­ кабель ва бошқа турдаги изоля­
он. АҚШ доллари миқдорида­ томонидан 55,0 миллион АҚШ — Ушбу лойиҳаларнинг ишга лион АҚШ доллари бўлган 3 ция маҳсулотлари ишлаб чиқа­
ги 47 та инвестиция лойиҳалари доллари миқдорида тўғридан туширилиши натижасида 2021 та лойиҳа фойдаланишга топ­ рувчилар ўртасида кооперация
тўлиқ амалга оширилди. Ушбу тўғри хорижий инвестициялар йил якунига қадар жами 7173 ширилди. Қолган 20,3 милли­ алоқалари ўрнатилиши ҳамда
корхоналар томонидан жами 1 ўзлаштирилишига эришил­ та янги иш ўринлари яратили­ он АҚШ доллари миқдоридаги “Қўқон” ЭИЗда фаолият олиб
триллион 504 миллиард сўмлик ди. Жумладан, "INDORAMA шига эришилади ва 100,5 мил­ 8 та лойиҳа 2021 йилда тўлиқ бораётган ишлаб чиқарувчилар
ёки 144,0 миллион АҚШ дол­ KOKAND RETILIZERS AND лион АҚШ доллари миқдорида фойдаланишга топширилиши ишлаб чиқараётган маҳсулот
лари миқдорида маҳсулотлар CHEMICALS" АЖ ишлаб тўғридан тўғри хорижий инвес­ таъминланади. Мазкур лойиҳа­ турларини ягона электрон пор­
ишлаб чиқарилиб, 28,5 миллион. чиқаришнинг биринчи фаза­ тициялар ўзлаштирилиши таъ­ ларнинг тўлиқ ишга туширили­ талга киритиб, электрон савдо­
АҚШ доллари миқдорида маҳсу­ сида 35,0 миллион АҚШ дол­ минланади. Булар, жумладан, ши натижасида қўшимча 435 та лар орқали сотилишига кўмак­
лотлар экспортга йўналтирилди. лар, “ANDELAI” ҚК МЧЖ қуйидаги корхоналар ҳисоби­ янги иш ўринлари яратилади.
Мазкур лойиҳаларнинг амалга – 1,0 миллион АҚШ доллари, дан киритилади: "INDORAMA 2021 йилга эркин иқтисо­ лашиш режалаштирилган.

оширилиши натижасида, 3516 та "SHAFFOF OMADLI SANOAT KOKAND RETILIZERS AND дий зона дирекцияси ўз олдида Рустам Мамажонов
ҚК МЧЖ – 3,3 миллион.АҚШ CHEMICALS" АЖ (Фаза -2) – қўйган вазифалар ҳам салмоқ­
!янги иш ўринлари яратилди. тайёрлади.
ҚисҚа
сатрларда Субсидия олиш учун аризачининг даромадларига яқин қариндошларининг даро-
ўқ и н г ! мадлари ҳам киритилиши мумкин.

18 ЖАМИЯТwww.bong.uz 2021 йил 20 март Қутлов!
№ 11-12-13 (739)

!ҚисҚа 33 минг 114 та квартира ва якка тартибдаги уй-жой ипотека кредитлари асосида
сатрларда берилади.
ўқ и н г !

Қутлов! ЖАМИЯТ 192021 йил 20 март

№ 11-12-13 (739)
www.bong.uz

!ҚисҚа Табиий офат оқибатида ҳалок бўлган фуқароларнинг оила аъзолари учун ҳар бир
сатрларда оила аъзосига тенг улушда БҲМнинг 500 баравари миқдорида бир марталик моддий
ўқ и н г ! ёрдам тўлаб берилади.

20 ЖАМИЯТwww.bong.uz 2021 йил 20 март Муҳокама
№ 11-12-13 (739)

“Миллий алифбо — ÓZBEKISTON. Таассуфки, биз этишимиз керак? Ахир, бу даст-
учун муқаддас бўлган Вата- лаб бизнинг танловимиз эди-
нимиз номининг кўп ҳолларда ку? Миллий алифбомизда йўқ,
миллий бирлик”
айнан O‘ ҳарфи туфайли хато, бироқ паспорт ва диплом син-
нотўғри ёзилишига кўникиб гари расмий ҳужжатлар сери-
қолдик. яларида, автомобиллар давлат

Президентимиз яқин қўш- рақамларида ишлатиладиган

Биз 1993 йилда бошлаган лотин ёзувига сингари сўзларнинг ёзилиш ниларимиз билан дўстона му- Сс ҳарфини ўқитувчиларимиз
асосланган ўзбек алифбосига ўтиш ҳара- шаклига, аниқ-равшанлигига носабатларни мустаҳкамлаш- қачонгача болаларга тушунти-
катини қардошларимиз биздан анча кей- эътибор қаратинг. га, барча соҳаларда ҳамкорлик ролмай азият чекади? Алифбода
ин бошлади ва айримлари якунлади ҳам. алоқаларини янада ривожлан- йўқ ҳарф иштирокида ҳарфий
G‘ ва O‘ ҳарфларини тиришга ҳаракат қилмоқда. Биз бирикма яратишнинг ўзи кулги-

ЮНИКОД тизимига кири- 1993 йилда бошлаган лотин ли эмасми, ахир? Қолаверса, бу

Мана, бир неча кундан бери нафақат ўқиш-ёзишни қийин- тиб бир ҳарф­га айлантир- ёзувига асосланган ўзбек алиф- ҳарфлар фақат қўшниларимиз

“Ўзбекистон Республикаси- лаштиради, айни пайтда нашр ган тақдиримизда ҳам ора- босига ўтиш ҳаракатини қардо- ва туркий тилли халқлар алиф-

нинг “Лотин ёзувига асослан- дизайнига ҳам салбий таъсир босида эмас, Европа халқлари

ган ўзбек алифбосини жорий қилмай қолмайди. Раҳмат- алифбосида ҳам учрайди. Ма-

этиш тўғрисида”ги Қонунига ли Хожибой Тожибоевнинг салан, француз тили алифбо-

ўзгартиришлар киритиш ҳақи- “QO`QON” ёзуви ҳақидаги сида Ç ҳарфи мавжуд ва айнан

да”ги қонуни лойиҳаси ижти- ҳазили эсингиздадир? Га- миллат номи шу ҳарф ишти-

моий тармоқларда кенг муҳо- зета ва журналлар, реклама рокида ёзилади – Français. Ёки

кама қилинмоқда. Аслида, 25 матнлари сарлавҳаларининг «Барселона» футбол клуби

йил илгари бошланган ва ҳануз деярли барчасида бир ёки ик- мухлисларига яхши таниш

ўз ечимини топмаган бу муам- китадан, “Shoshmashoshar” бўлган Barça атамасини олай-

монинг 3-4 та ҳарфни ўзгарти- (Шошмашошар) сингари сўз- лик. Шунингдек, Румин алиф-

риш билан боғлиқ жойи йўқ. ларда эса тўрттагача Sh бирик- босидаги Ș ș ҳарфлари ҳам биз-

Шу пайтга қадар лотин ёзувига маси ишлатилади. Тилимизда нинг илк лотин алифбомиздаги

тўла ўта олмаётганимизга ички - ch, - chi, - chan, - inch, chilik, Şş ҳарфига жуда ўхшаш ҳарф-

тўсиқлар билан бир қаторда - sh, - dosh, - ish, - lash сингари лар саналади.

ташқи таъсирлар ҳам борли- ўта фаол сўз ясовчи қўшимча- Тўғри, бу фикрлар, асослар

гини барчамиз яхши биламиз. лар бор. кимнидир кўндиришга ури-

Бугун барчамиз якдил бўлиб, Яна бир масала, Ch, Sh нишдек кулгули туюлиши

қатъият билан 25 йил муқад- ҳарфий бирикмалари ягона мумкин. Бироқ тўхтамга кели-

дам бошлаган ишимизни яку- ҳарфни ифодалагани боис, шимиз шартлиги аниқ. Алиф-

нига етказишимиз, бу борада ўз атоқли отлар, қисқартма сўз- бо масаласини узил-кесил

маънавий, сиёсий иродамизни ларни бош ҳарф билан ёзишда ҳал этишимиз, бугун бизни

кўрсатишимиз керак. Таклиф чалкашлик, ноқулайлик юза- хавотирга солаётган кўплаб

этилаётган ўзгаришларга кел- га келади. Айтайлик, бирик- лиқда ёзув дизайнига путур шларимиз биздан анча кейин бо- муаммоларга ечим бўлади, бу

сак, улар жўяли ва асосли деб мадаги икки ҳарфни ҳам йи- етказадиган бўшлиқ қолади. шлади ва айримлари якунлади шубҳасиз.

ҳисоблайман. Шу боис кўп бор рик ёзсангиз, SHamol, SHosh, Қиёсланг: O‘ZBEKISTON ҳам. Нима учун улар қабул қил-

айтилган бўлса-да, ўз фикрла- CHorsu, CHaros каби Ч ва Ш – ŎZBEKISTON ёки ган Şş ва Çç ҳарфларини биз рад Воҳид ЛУҚМОН
римни билдирмоқчиман. ҳарфи билан бошланувчи сўз-
лар беўхшов кўринишга кела- “Истангиз она тилини,
Мен ҳам журналист сифа- ди; агарда бирикмадаги бирин-
тида газета ва журналлари-

мизнинг 25 йилдан бери ло- чи белги бош, иккинчиси кичик истангиз инглиз тилини ўргатинг!”
тин ёзувига асосланган ўзбек ҳарф билан ёзилса, TOShDU,
алифбосига ўтолмаётганининг AQSh, ChIRChIQ каби Ч ва Ш
асосий сабабларидан бири ҳам ҳарфлари сўз ўртасида кел-

шу — G‘ O‘ Ch Sh ҳарфларини ган атамаларда ўнғайсиз ҳолат ринчиликка. Сингапур тари­
хи” китобида Сингапурни ри­
ёзишдаги ортиқча заҳмат билан пайдо бўлади. Афсуски, айнан Эскиларимиз “анжом – уй зийнати, сўз – вожланишида инглиз тилини
боғлиқ деб ҳисоблайман. Тўғри, шу ҳарфлар сабаб ёзувимиз- инсон зийнати” деб кўп айтади. Бунга ўх- ўрни жуда ҳам катта бўлгани
“кирилл ёзувидаги ҳар қандай да истиснолар (mus’haf, is’hoq, шаш тил ва сўз ҳақида мақоллару ўгитлар айтиб ўтилган. У “Мен ота-­
матнни бир лаҳзада лотин ёзу- as’hob каби) кўпайиб кетган. эл орасида тилдан тилга кўчиб, асрлар мо- оналарга истанг она тилини,
вига ўгириб берадиган дастур- байнида ўз моҳиятини ва долзарблигини истанг инглиз тилини ўрга­
лар бор”, дейишингиз мумкин. Юқоридаги фикрларни ино- йўқотмай келмоқда. тинг деган танловни берган­
Ҳақсиз. Бироқ биринчидан, бу батга олиб, G‘ ва O‘ ҳарфлари- ман. Ота-оналар эса мамлакат
дастурларнинг мукаммаллик ни Ŏŏ, Ğğ ёки қозоқ ва қорақал- Она тили билан бир қатор­ ра ва докторантурасида ўқиш­ истиқболини тўғри англаган
даражасини барчамиз яхши поқ қардошларимиз каби Óó да чет тилларини ўзлаштира­ га юбориладиган ёшлар сони ҳолда, фарзандларига она
биламиз. Иккинчидан, энг асо- Ǵǵ шаклда, махсус белгини O ётган ёшларга эса янада ҳава­ 5 баробарга оширилишини тили билан биргаликда ин­
сийси, матнни кирилл ёзувида ва G ҳарфларининг устига қў­ синг келади киши. Уларнинг маълум қилди. Шунингдек, бу глиз тилини ўргатишга катта
ёзиб, кейин лотин ёзувига ўги- йиб ифодалашимиз тўғрироқ ўзга тилдаги китобларни ма­ дастур орқали илк бор бака­ эътибор қаратишган. Инглиз
ришга эҳтиёж борлиги – ўйлаб бўлади, деб ўйлайман. Бугун толаа қилиши-ю чет элликлар лавр йўналишида чет элларга тилини билиб улғайган ўша
кўриладиган масала. Андроид тизими учун яратил- вакиллари билан бемалол суҳ­ 100 нафар ўғил-қизлар юбори­ фарзанд­лар биз интилаётган
ган “Klavus-Uzbek Keyboard” батлашиши жамоатчилик ора­ лиши айтилди. Кейинги йил­ илғор давлатларнинг тажри­
Ҳарфлар якка ҳолда маъно сингари дастурлар мавжуд. сида катта ҳурмат қозонишига лардан уларнинг сони 2-3 ба­ баларини, билимларини ўз­
ташимайди. Бироқ шакл нуқта- Уларда G‘ ва O‘ ҳарфлари бит- яна бир пиллапоя бўлиб хизмат робарга кўпайтирилиши ҳам лаштириб Сингапурни ри­
и-назаридан мазмунга эга. Буни та клавиатура билан ёзилади. қилади. юқоридаги фикрларнинг исбо­ вожланишини таъминлаган”
визуал мазмун, десак тўғри Тўғри, уларни ҳам, ёзувда му- ти бўлди. деган эди.
бўлади. Сўнгги пайтларда аммо туғдираётган қўшалоқ Юртбошимиз Олий Маж­
босма ва электорон нашрларда ҳарфларни ҳам, эҳтимол, қа- лисга йўллаган Мурожаат­ Бугун мамлакатимизда ин­ Бинобарин, биз ҳам ривож­
дизайн биринчи ўринга кўта- чондир “Windows” тизимида номасида нуфузли хорижий вест­ ициялар жалб қилиш бора­ ланган мамлакатлар қаторидан
рилмоқда. Буни эскилардан ишлайдиган компьютер кла- университетлар, илмий ва ин­ сида кенг кўламли ислоҳотлар жой олишга интилар эканмиз,
қолган “Онангни отангга бе- виатурасига жойлаштириш новацион марказлар билан амалга оширилмоқда, хорижий фарзандларимизга хоҳ инглиз,
пардоз кўрсатма” мақолининг мумкиндир. Бироқ юқорида алоқаларни кучайтириш, улар корхона-ташкилотлар, ишлаб хоҳ бошқа тиллардан бирини
замонавий ифодаси, де­йиш айтганимдек, ҳарфлар нафақат билан кадрлар тайёрлаш бўй­ чиқариш ва саноат объектла­ ўрганишига имконият яратиб
мумкин. луғавий маъно яратади, бал- ича ҳамкорликни янада кен­ ри сони ошиб бормоқда ва бу­ беришимиз керак.
ки шаклий мазмунга ҳам эга. гайтириш зарурлиги хусусида нинг оқибатида кўп тил билган
Тилимиз табиатига кўра, на- Масалан, qashshoq – qaşşoq, тўхталар экан, келгуси йилда ёшларга ҳам талаб ортмоқда. Нилуфар ҲАМИДОВА,
фақат O‘, G‘ ҳарфлари, шунинг­ ushshoq – uşşoq, achchiq – aççiq, “Эл-юрт умиди” жамғармаси Тошкент шаҳри Чилонзор
дек, Ch ва Sh ҳарфларидан ҳам shoshmashoshar – şoşmaşoşar орқали етакчи хорижий олий Хусусан, Сингапурнинг тумани 217-мактабнинг инглиз
кўп фойдаланамиз. Бу ҳарфлар ўқув юртларининг магистрату­ соб­­ иқ бош вазири Ли Куан
Юнинг “Учинчи дунёдан би­ тили фани ўқитувчиси

!ҚисҚа Пиллачилик ва тутчилик ташкилотларига субсидиялар берилади.
сатрларда
ўқ и н г !

Маънавият ЖАМИЯТ 212021 йил 20 март

№ 11-12-13 (739)
www.bong.uz

Фарзанд тарбияси дан келиб чиқадики, ҳар бир оиланинг
равнақи учун биринчи галда ҳаракат
қиладиган киши – ота, ундан кейин
онадир.

Ўзбек оиласи мустаҳкам, барқарор,

одоб-ахлоқ меъёри билан ўлчанади аҳил бўлиши оталар маънавияти, ма­
даниятига боғлиқдир. Эл-юртдаги тин­
члик, хотиржамлик, меҳнатсеварлик,

диёнатлилик, яхшиликлар ва эзгули­

клар негизида оталар берган тарбия­

Оилавий муносабатлар тартибга солиниши натижа- Бола ҳуқуқини ҳимоя қилиш деганда, нинг илдизлари бор. Кўп ҳолларда ота
боланинг бузилган ҳуқуқини тиклаш,
сида оилада шахслар ўртасида ўзаро қариндошлик ту- унинг ҳуқуқларини амалга оширишда тарбиясини олмаган фарзанд ахлоқида
шунчаси юзага келади. Қариндошлик ришталарининг мавжуд бўлган тўсиқларнинг олдини нуқсонлар бўлиши статистик маълу­
юзага келиши ҳам, албатта, томонларга маълум ҳуқуқ олиш, бартараф қилиш тушунилади. мотларда келтирилган ва кенг таҳлил
ва мажбуриятларни юклайди. Мисол учун, агар ота-она фарзандлари­ қилинган. Миллий ва исломий қадри­
ятларда отани ҳурматлаш ва бўйсуниш,
ни тўғри тарбия қилмаса, таълим-тар­ ёшларнинг иродавий, ҳуқуқий, ижти­
бия беришда қонун билан юклатилган
Болалар ота-онасига нисбатан тўғри ой ўтгач бола туғилса, болага отанинг вазифаларини бажармаса, ота-оналик моий фаолиятини бўғиш эмас, балки
шажарадаги биринчи, невара бобоси­ насаби берилади. Агар 6 ойдан кам муд­ ҳуқуқларини суиистеъмол қилса, бола­ уларда тўлиқ эркинликни сақлаган ҳол­
га, бувисига нисбатан – иккинчи, эвара дат ичида туғилса берилмайди. Лекин ларнинг ҳуқуқлари ва қонуний манфа­ да йўлга солишдир. Ўзбекистон «Оила
катта бобосига, катта бувисига нисба­ ота суд орқали боланинг насабини бел­ атлари бузилган деб ҳисобланади. Бун­ кодекси»да бу масала хусусида: «Ота-­
тан – учинчи даражадаги қариндош ҳи­ гилаши мумкин. Оталикни белгилаш дай ҳолатлардан хабардор бўлган васий она ўз болаларининг тарбияси ва камо­
собланади ва ҳоказо. фактини мустаҳкамлаш учун боланинг ҳомийлик органлари болаларнинг лоти учун жавобгардир. Улар ўз бола­
айнан шу отадан туғилганлигини тас­ ҳуқуқларини ҳимоя қилиш чораларини ларининг соғлиғи, жисмоний, руҳий,
Ака-ука, опа-сингил, уларнинг бо­ диқлайдиган далиллар бўлиши шарт. кўради. маънавий ва ахлоқий камолоти ҳақида
лалари, ота-онанинг ака-ука ва опа- ғамхўрлик қилишлари шарт.Ота-она ўз
сингиллари ҳамда уларнинг болала­ Ислом ҳуқуқи манбаларининг воя­ Оила ота-онанинг ҳам ўз фарзандла­ болаларини тарбиялашда бошқа барча
ри, бобо ва бувиларнинг ака-ука ҳамда га етмаган болаларнинг шахсий ҳуқуқ рига нисбатан шахсий номулкий ҳуқуқ шахсларга нисбатан устун ҳуқуққа эга»,
опа-сингиллари ва уларнинг болалари ва мажбуриятларига оид нормаларини ва мажбуриятлари мавжуд бўлиб, улар дейилган.
ва шунга ўхшашлар ён шажара бўйича таҳлил қилиш шуни кўрсатадики, ша­ ўз болаларига нисбатан тенг ҳуқуқ ва
қариндошлар ҳисобланади ва ҳаказо. риатда ҳам барча ривожланган қонун­ мажбуриятларга эгадирлар. Ота-оналик Аёлнинг оила мустаҳкамлиги учун
Тўғри шажара бўйича қариндошлар ён чилик нормалари каби, вояга етмаган ҳуқуқлари болалар балоғат ёшга тўлган­ курашаётган бир вақтда ажралиб кета­
шажара бўйича қариндошларга нисба­ болаларнинг қуйидаги шахсий номул­ ларида тугайди. ётган оилалардан ҳам кўз юмолмаймиз.
тан яқинроқдир. кий ҳуқуқлари мустаҳкамланган: Бунинг сабаблари бизнингча: биринчи­
Ота-онанинг бола олдидаги тенг дан, баъзи ёшларнинг оила қу­
Икки шахс ўртасида қариндошлик­ 1. Боланинг оилада яшаш ва тарбия­ риш ишига жиддий ёндашмай,оқи­
нинг узоқ-яқинлигини аниқлашда, да­ ланиш ҳуқуқи; ҳуқуқликлари унга ғамхўрлик қилиш, батини ўйламай, енгилтаклик билан
ражаларнинг сони ёки шу шахслардан таълим-тарбия бериш, уни парвариш қарашлари;
бирининг ўзини ҳисобга қўшмай туриб, 2. Ота-онаси ва бошқа қариндош­ қилишдан иборатдир. Ислом ҳуқуқида
ундан келиб чиққан авлодлар сони ҳи­ лари билан кўришиш ҳуқуқи боланинг олдида ўз ҳуқуқларини бажа­ иккинчидан, ота-оналарининг ёш
собга олинади. риш ота-она учун фақат аҳлоқий қоида оила қурганлар ҳаётига ноўрин ёндаши­
3. Ҳимояланиш ҳуқуқи; бўлиб қолмай, балки фарз даражаси­ ши, айниқса, қайнона-келин муноса­
Қариндошликдан қайин-бўйинчи­ 4. Исм, ота исми ва фамилия олиш даги ҳуқуқ ва бурчдан биридир. Ота-­ батлари;
лик ва қуда-андачиликни ажрата билиш ҳуқуқи; оналик ҳуқуқи болалар манфаатларига
керак. Қайин-бўйинчилик ва қуда-ан­ Ҳар бир бола — оилада яшаш ва тар­ зид тарзда амалга оширилиши мумкин учинчидан, оила қурган ёшлар ота-­
дачилик кишининг насл-насабига ёки бияланиш, ўз ота-онасини билиш, эмас. оналарининг иқтисодий имконияти
қондошликка асосланмайди. Балки ни­ уларнинг ғамхўрлигидан фойдаланиш, тенг эмаслиги натижасида низоларнинг
коҳнинг ёндош оқибати бўлган ижти­ улар билан бирга яшаш ҳуқуқига эга. Ҳар қандай жамият истиқболи, келиб чиқиши;
моий боғланиш ҳисобланади. Эр-хо­ Бола ўз ота-онаси томонидан тарбияла­ тинчл­ иги, осойишталиги, равнақи оила
тиннинг қариндошлари йўқ бўлса, ниши, ўз манфаатлари таъминланиши, институти тузилишига, унинг аъзола­ тўртинчидан, фарзанд кўрмаслик
қайин-бўйинчилик ва қуда-андачилик ҳар тарафлама камол топиши инсоний рининг ҳуқуқий, иқтисодий, маънавий оқибати ва бошқалардан иборат. Бун­
вужудга келмайди. Қайин-бўйинчилик қадр-қимматлари ҳурмат қилиниши муносабатлари даражаси оилада эркак дай ҳолат, нафақат, оила, балки давлат­
ва қуда-андачилик муносабатлари оила ҳуқуқига эга. ролига кўп жиҳатдан боғлиқлиги тур­ ни ҳам ташвишлантиради.
ҳуқуқи орқали бошқарилмайди. Боланинг ота-онаси бўлмаганда ёки ли маълумотлар билан асосланган.
улар ота-оналик ҳуқуқидан маҳрум қи­ Шулардан келиб чиққан ҳолда қу­
Қариндошлик ришталaри орқали линганда ва бола ота-она қарамоғидан Ота обрўсини сақлаш ва унга итоат йидаги хулосаларни чиқариш мумкин:
вужудга келган шахсий ҳамда мулкий маҳрум бўлган бошқа ҳолларда унинг қилиш ўзбек халқи учун ҳам миллий, биринчидан, ўзбек халқида қадим­
ҳуқуқ мажбуриятларнинг ҳаммаси на­ оилада тарбияланиш ҳуқуқи васийси ҳам диний қадрият сифатида аждодлар­ дан оилада аёлнинг ўрни ва вазифаси
сл-насаб нуқтаи назаридан мустаҳкам­ томонидан таъминланади. дан бугунги кунгача етиб келган. Бун­ шарқона ахлоқ-одоб меъёрлари билан
ланади. Оилада ота-­она ва болаларнинг Оила қонунчилигига биноан ҳар дай хусусият фақат ислом дини тарқал­ ўлчанган. Агар бу меъёрларнинг бирор
бир­-бирига нисбатан ҳуқуқ ва мажбу­ бир бола отаси, онаси, бобоси, бувиси, ган халқлардагина эмас, балки бошқа жиҳати бузилса, оила мустаҳкамлигига
риятлари боланинг насл-­насабига қа­ ака-укалари, опа-сингиллари ва бошқа диний конфессияларга эътиқод қилув­ путур етган;
раб белгиланади. Шу сабабли Қуръони қариндошлари билан кўришиш ҳуқуқи­ чи халқларда ҳам ўзига хос тарзда намо­
каримда ҳар бир фарзандни ўз отасига га эга. Ота-онанинг никоҳдан ажрали­ ён бўлади. Масалан, конфуцийчиликда иккинчидан, ислом маданиятининг
нисбат бериш буюрилиб, фарзандликка ши, никоҳнинг бекор қилиниши ёки ота-она жуда улуғланади: «Ҳоқон (им­ халқимиз ҳаётига кириб келиши билан
олган шахслар ҳам ўз қарамоғларига ол­ ператор) – Осмон ўғли, у осмон ости­ оилани ташкил этиш ва муносабатлар­
ган болаларни ўз оталарига нисбат бе­ ни ўрнатиш шаръий қонунлар асосида
ришлари лоизмлиги уқтирилади. амалга оширилиб, унда эркак ва аёллар­
нинг ҳуқуқи ва бурчи ҳам ўз ифодасини
Насабни белгилаш масаласи ислом топган;
ҳуқуқида муҳимлиги шу билан изоҳла­
надики, оилада хоҳ у янги бўлсин ё қа­ учинчидан, мустабид тузум даври­
димий бўлсин унда ҳалол ва ҳаром ма­ даги аёлларга берилган «тенг ҳуқуқли­
салалари ҳар доим диққат-марказида лик», уларга ёрдам беришдан кўра кам­
бўлиши лозим. Чунки бу масала бола­ ситишга олиб келган;
ларнинг тарбияси, хулқи ва келажагига
таъсир қилади. Насабларнинг аралашиб тўртинчидан, она – оиланинг бе­
кетмаслиги, яъни киши ўз маҳрами би­ каси, унинг маънавияти, ахлоқ-одоби,
лан никоҳланмаслиги никоҳнинг асо­ савияси қанча юқори бўлса, фарзанд­
сий шарти. Шу сабабли насабга эъ­ ларига ҳам шунчалик етук тарбия бера
тибор бериладики, киши кимлигини ва олади. Бундай фарзандлардан тузилган
ўз ўрнини билсин. Ислом ҳуқуқида қо­ янги оилалар жамият келажаги учун
нуний никоҳ давомида туғилган, никоҳ катта аҳамиятга эгадир;
бекор қилингандан сўнг энг ками 6 ой
ва энг кўпи бир йил муддат ичида туғил­ бешинчидан, мустақиллик шарои­
ган болага отанинг насаби берилади. тида оила муносабатлари маданиятини
шакллантириш миллий сиёсатининг
Агар ўзаро никоҳда бўлмаган шахс­ йўналишларидан бири ҳисобланади,
лар ўртасида бола туғилса ва ота буни айниқса, аёллар ҳуқуқининг илмий
асосда ҳимоя қилиниши оила мус­
таҳкамлигининг гарови бўлиб хизмат
қилмоқда.

эътироф этса болага насаб берилади. ҳақиқий эмас деб топилиши боланинг дагиларнинг барчасига ота. Осмон Дилнавоз ТАҒОЕВА,
Агар ўзаро никоҳда бўлмаган кишилар ҳуқуқларига таъсир қилмайди. Бухоро давлат
остидаги тартиб-қоида эса қуйидагича:
ўртасида ҳомиладорлик вужудга келиб, Бола ўз ҳуқуқи ва қонуний манфа­ подшо-подшо, ота-ота, мулозим-му­ университети ўқитувчиси

кейинчалик никоҳланса ва никоҳдан 6 атларини ҳимоя қилиш ҳуқуқига эга. лозим, ўғил-ўғил бўлиши керак». Бун­
!ҚисҚа
сатрларда Ўзбекистон фуқаролиги масалаларини кўриб чиқиш тартиби белгиланди.
ўқ и н г !

22 ЖАМИЯТwww.bong.uz 2021 йил 20 март Буни ҳаёт дейдилар
№ 11-12-13 (739)
Қишлоқнинг чеккасидаги ўн йилдан бери
тирноқча ўзгариш кирмаган уйнинг девори-

Бахт ҳаммага ярашарга таппи ёпаётган, озғин, сочларига оқ ора-
лаган, ёзда қуёш куйдириб, қишда изғирин (Эссе)
кўкартириб, асл рангидан ном-нишон қол-
маган хотинни тасаввур қилинг. У қаватига баланд бўйли раққосани саҳнага кўриб қолдим. Ҳаммамиз чой бўлиши учун тинимсиз меҳнат
тушиб молнинг тезагини юмалатаётган жу- чақириб қолишди. У узр сўра­ ичиб ўтиргандик. Мен ҳам катта қилардим. Биринчи марта теле­
жуқларига ачиниб қарайди, ич-чидан эзи- гандек тавозе билан парвозга бўлсам раққоса бўламан дедим, визорда рақсимни кўрган отам
либ “манглайинг шўр бўлмаса, менинг эта- шайланган оққуш каби бадиий худди, Америка кашф қилган­
майдонга йўл олди. дек. Отам онамга “сен бесавод
тарбия берсанг бўлмайдими?”
Унинг рақси, аввал сокин

гимдан тушармидинг” деб, томоғига бир ҳаракатлар билан бошланиб, деб, тилининг остига нос ташла­ кўзига ёш олганмиш. Яна “ке­
неча йилдан буён тиқилиб қолган, ёнғоққа мукаммалликка чиқиб борди. ди. Онам ерга қаради. Акаларим сакдан чўғ чиқди дегани шу бўл­
ўхшаган бир нимани ютиб-ютолмай тикила- Сўнг юзидаги ним табассумни миқ этмади. са керак, кампир” деб онамнинг
заррача бузмай, қўл ва кўз ҳа­ елкасига қоқиб қўйибди.
Мен туни билан ухлолма­
ди. Шаҳардаги докторларнинг айтишича, бу ракатлари билан сўзлай бошла­ дим, раққосанинг ўйин тушиши
ди. Худди у ҳеч қачон одамлар эмас, кўпроқ, унинг гўзал кей­ Энг қизиғини айтай. Қиш­
орасида бўлмагандек, уларнинг иниши, сочларининг чиройли
ёнғоқ ҳам, данак ҳам эмас, бу туюлиб қолган ташвишли ва серҳаракат ҳаёти ўрилгани, юзидаги доимий та­ лоққа қараб йўлга отланаётиб,
нервми... хуллас шунақа дард эмиш. хаёлимга бир фикр келиб қолди.
Буни албатта амалга ошириш
ётдек оёқ учида булутлар устида бассуми ёқиб қолган эди. Ай­ шарт дедим­да, рақс кўйлагим­
Ундан қутулса бўлади дей­ таянчи деб билади. Қорни оч кеза бошлади. ниқса эгнидаги байрамона ли­ ни ҳам олволдим.
Баъзилар бу роҳатнинг ни­ бос — мен учун шубҳасиз бахт
ди. Фақат асабийлашмаслик, бўлатуриб Навоий, Бобур деб Ҳовлига кириб боришим би­
курортга бориб дам олиш, қон ёқавайрон бўлади. Оиласининг малигини бир умр тушунмайди. эди.
лан мол ҳидидан бошим айла­
симирадиган шиллиққурт қў­ тинчини бузган заҳар­заққум­ Улар фақат одамларнинг назди­ Улғайиб борганим сари, ҳеч ниб кетди. Аммо бу сафар, мен
йиш, кумушдан ишланган игна ни ютиб олади­да “Ҳайёмнинг да ким эканини таҳлил қилиш ким йўқ пайтларда қўшиқ қў­ ундан жирканмасдим, болали­
санчиш, қанақадир шифобахш издошиман!” деб жар солади. ва ўзининг наздида уларга ўрнак йиб, ўзимча рақс тушардим. гимни, онамнинг “бошқа жой­
сувларда чўмилиш керак эмиш. Пайпоқтўп тепган болаларку бўлиш билан оввора. Улар кўн­ Ойнаи жаҳондагига ўхшатишга да кўпроқ ҳақ оласиз” дейиши­
Аёл бечора “Ўзимизнинг дама­ бир кун катта бўлади. Бу шоир гилларига қулоқ тутмаганлари уруниб, баъзида йиқилиб тушар, га қарамай, ҳозиргача Ҳотам
риқнинг суви ҳам яхши, бола­ дегани эса улғайиши даргумон. учун ўзларини енгил ҳис қила­ кейин бир икки кун оқсаб ҳам хасиснинг ерида тер тўкаётган
Хуллас, ҳар тарафдан она­ ди. Лекин кўнгилнинг тўрида қолардим. Онам буни гоҳ кўриб “ватанпарвар” отамнинг қатъи­
ларимиз шунда чўмилиб катта
бўляпти, бало ҳам ургани йўқ. ларнинг овози келади: “Со­ шундай авлиё борки, у дунёнинг қолар ва нимадандир хавфсира­ ятини эслатди.
Қайтанга сузишни ҳам уддаси­ би­и­ир, кел чойинг тайёр моҳиятини оҳангга солиб, сиз­ гандек таппи қилишни қойил­
Узоқ суҳбат қурдик. Отам
дан чиқади. Агар шу чўмилиш бўлди...”, “Шербек, болам, ни маст этиши мумкин. Ҳозир латиш кераклигини уқтирарди. янги телевизор олганини ай­
билан битадиган бўлса, кечала­ кўчада туғилмагансанку, кел­ саҳнада ҳам кўнгил авлиёсининг Мактабни битирар чоғларим, тиб роса мақтанди. Янги теле­
ри ҳамма ухлагач бориб чўмилиб да энди.”, “Ҳомитбой, болам, жомидан май ичган раққоса бир кўпроқ, холамникида қолиб ке­ визорни қизини кўриш учун
келай”, деганди. Шифокор бош сениям уйинг борми”... шун­ зал одамни унутиб, фақат оҳанг тардим. Чунки уларнинг моли олибди. Ҳатто қачон, қанақа
чайқаб, “сизнинг дамариғингиз дан сўнг қишлоққа оғир тун билан машғул. йўқ эди. Поччам ҳокимиятда рангли кўйлакда чиққанимгача
У парда ортига қайтганда, қанақадир ҳужжатлар билан айтиб берди, отам бечора. Акам­
инфекцияга тўла” деди. Кейин у чўкади. Кўча футболидан кўта­
озроқ укол ёзиб берди­да, куза­ рилган чанг, онда­сонда ўтган мен қораламани кўздан кечи­ ишлар, тинимсиз катталарнинг ни уйлаганига бир йил бўлган,
машиналар чироғи нурида му­ риб, ўзимнинг фикрларимни машинаси уйига олиб келар, янгамнинг озроқ рашки келиб,
тиб қўйди. ҳам илдириб қўяётгандим. олиб кетар эди. Уларникига гапининг орасига шаҳарнинг

Аммо эри зап иш қилди. Кўча аллақ чизиқ ҳосил қилади. — ... Хуллас ўша ўх­ йилда бир марта кўмир келарди. нуқсонлари ҳақида қистириб,

кўрганда занғар, чўнтагидан ик­ Телевизорга термулиб, оғзи­
кита қоғоз пул олиб, шифокор­ да носи билан ухлаб қолган сар­ шар­ўхшамас таппи юмалатган Ўғли йўқлиги боис кучга тўлган қишлоғимизнинг тоза ҳавоси­
нинг чўнтагига солиб юборди. маст эр, болалар чойини ичиб жужуқларнинг бири мен эдим, уч­тўрт йигитни олиб келиб, кў­ ни, одамларининг соддалиги­
Шифокор ўзини сал орқага тор­ бўла бошлаганда қаттиқ йўта­ — дея гапида давом этди ўз лато­ мирни ташитарди.
ни, меваларининг тотлилигини
тиб жилмайди­ю, керакмас де­ либ, бўғилиб, ўрнидан туради­ фатини унутиб қўйган раққоса. Бир­икки кун ўтиб уйга бор­ роса ошириб­тоширди.
да, ташқарига югуради. Аёл эса — Мактабда иккинчи синфда сам, ҳовлига киришим билан те­
мади. Онам иккимиз ёлғиз қолгач,
Аёл шу аснода ҳалигача иш­ “ичганда товуқнинг ахлатини ўқирдим. Онам ҳар куни эрин­ закнинг ҳидини сезардим (энди ўйлаб қўйган тадбиримни амал­
дан қайтмаган эрини ўйлаб кет­ емасангиз бўлмайдими, — деб май сочимни иккита қилиб ўриб бу ҳид менга болалагимни эсла­ га оширишга киришдим. Онам
ди. Эри ҳам тақдирга тан берди жаврайди. — Манов болалар ҳам қўяр, аммо дарс тайёрлашимга тади, аммо у пайтлар хўрлигим аввалгидан ҳам анча озиб қо­
ёрдам беролмасди. Бир­икки келган).
шекилли, кўп ичадиган бўлиб сиздан ўрнак оляпти...”. либди, аммо суяги йирик аёл,
Тонгда эр фақат сувни кўта­ ёрдам сўрадиму, онамнинг қи­ Отам раққоса бўлишимга менинг рақс куйлагим озгина
қолди. Аёл қонига ташна бўлиб
кетган вақтларда, “болаларин­ ради. Томоғидан овқат ўтмай­ зариб кетишини, сўзларни айт­ тиш­тирноғи билан қарши эди. узунлигини айтмаганда, лойиқ
гиз юпунликда яшагани камдай, ди. Эшитилар­эшитилмас бир­ ганда тутилиб қолишини кўриб Акаларим эса мен билан гап­ келди. Кейин, онамнинг сепи­
энди алкашнинг боласи деган нималар деб фотиҳа тортади­да бошқа уялтирмадим. Бешинчи лашмай қўйди. Онам бечора да келган шкафнинг узун кўз­
гапни олсинми”, деб ғингший­ “силар чой ичаверинглар, мен синфга чиққанимда устозимиз, ҳар куни йиғлашдан бўшамади. гуси ёнига бордик. Онам ўзини
ди. Бироқ тупугини қўли би­ ишга кетдим” дейди. Аёл “шу бир ўғил, бир қиз ўтиришимиз­ Менга “қанақа қиз чиқдинг”, кўриб йиғлаб юборди. Аммо ме­
лан узиб, гиламга улоқтирган кетмонни бошқа фермерни же­ ни айтди. Шунда жуда қаттиқ деб нолиса, отамга “шу бечора нимча онамга рақс либоси кўри­
эри “Эҳ, энангни... сен ҳам ал­ рида урсангиз, икки баробар мулзам бўлдим. Чунки, менинг ҳам менга ўхшаб молнинг тагида нишидаги бахт жуда ярашган
кашни боласийдинг, нима эр­ ойлиқ тўлайди. Сиз эса Ҳотам икки акамдан ҳам, мендан ҳам ўтмасин”, деб ўтинарди.
эди. У боши айланиб йиқилиб
сиз ўтяпсанми...?” дея, тўйи­ хасисни икки пияла арағига уча­ доим тезакнинг ҳиди келарди. Охири отам рози бўлди. Май­ тушмаслик учун, эҳтиёткорлик
Партадошим буни юзимга сол­ ли бор, топшириб кўр, кейин билан айланиб кўрарди. Лун­
да синфдошлари совға қилган сиз” деб нолийди.
Кетмонни елкасига қўйган ганда эса икки ҳафта мактаб­ ўзингдан ўпкалаб қишлоққа жини йиғиштиролмай кулар,
телевизорни қўяди. Телевизор Сарф­харажатла­ шу билан бирга кўзёши қилиш­
чайқалиб­чайқалиб, ўзига ке­ эр бўлса “эй бепарасат, Ҳотам га бормадим. Назаримда тап­ қайтавер.
лади. Олифта сухандон ҳалол­ менинг овулимдан чиққан, қо­ пи қилмаган одам бахтли эди. рим учун болалигим­ ни ҳам уддаларди. Бечора онам,
ликдан матал ўқийди. Кўзлари лаверса, қариндошлик жойи Моли йўқ одам эса минг карра ни тезагига кўмган бир умр нураган деворга таппи
чўкиб кетган эр яна “Эҳ, онанг­ бор. Сен хотиннинг кўзингга бахтли туюлган менга. молларнинг бири со­ ёпган онам, бахт фақат қизимга
Шундай кунларнинг бирида,
ни... Қора ишчини кетига шап­ фақат пул кўринади. Сен би­ тилди. Кейин акала­ ярашади деб ўйлаган, соддагина
патлаб, пойтахтда давронингни лан мени шу қишлоқни ода­ телевизорда раққоса ўйнаёт­
рим паноҳида шаҳарга онам!
сурасан ҳамманг...” дейди­ю ми кўмади. Энди минғирламай гани­ келдим... Мени севин­
Раққосанинг кимлиги­ю қа­
кейинги гаплар тобора ичига ту­ таппини тугат бугун. Аччиқ н и
тирган ҳар қандай хур­ ердалигини сўраб оввора бўл­

шиб кетади. ичакка ўхшаб чўзилаверсанг, сандчилик, отамни хафа манг. Барибир айтмайман. У

Этак қизаради. Шом тушиб, қишнинг ярмида ҳам таппинг қиларди. Онам эса отам­ ўзининг оламида, мусиқалар

болалар кўчага югуради. Шу қуримайди, уккағар...” деб, нинг олдида ёлғондан оғушида, замонавий аппаратлар

бола дегани кеч бўлганда кўчада ўйдим­чуқур, чанг­тў­ қовоқ солиб, ич­ичидан пуркаган булутлар устида парвоз

ўйнашни ёқтиради­да. Пайпоқ­ зон кўчада кичра­ шодланиб ўтирарди. этмоқда. У билан хайрлашар­

ни бир­бирига ўраб бўлса ҳам йиб­кичрайиб, Ўқишга киргач, биринчи канман, ундан осмоннинг бўйи

тўп тепади. Шундан севинади, кўринмай қола­ марта ҳақиқий рақс кўйлагини келди. Фақат буни хотиним би­

шундан шодланади. Болалар­ ди. кийганимда, шаҳарга келишим либ қолмасин.

нинг бу қилиғи, шоирнинг ҳа­ Яна мол, яна учун сотилган қора новоснинг П/с: Қандай кўринишда, қан-

ётига ўхшайди. Болалар ҳам ўша таппи, яна минг ҳам пешонасидан ўпгим келди. дай рангда ва қаерда бўлишидан

пайпоқдан ясалган коптокни хил ташвишлар... Мен шунчалар бахтиёр эдимки, қатъий назар, Бахт сизга ҳам,

профессионал футбол қоидала­ Ҳикоянинг шу ерига келган­ буни сўз билан таърифлаб бе­ менга ҳам, уларга ҳам ярашади.

ри билан ўйнайди. Ўзича “угол”, да, сочлари ўрилган, яноқлари­ ролмасдим. Ўзингизнинг дидингизга қараб,

“ўнбир”, “штраф” ва ҳоказолар­ га қизғиш тус берган, юзидаги Деворнинг бор бўйича ке­ қисқартириб, кенгайтириб ола-

ни чулдирайди. Шоир ҳам умри грим гўзаллаштириш учун эмас, ладиган кўзгу олдида туриб, верасиз!

давомида, ўзига тегишли бўл­ аксинча, уни суқланишдан ҳи­ ўзимга ўзим мафтун бўлардим.

ган ҳиссиётларини дунёнинг моя қилиш учун сурилгандек, Ҳаракатларимни янада нафис Бек АЛИ

!ҚисҚа Озон қатламини бузувчи моддалардан фойдаланишни тўхтатиш бўйича янги миллий
сатрларда дастур қабул қилинди.
ЎҚинг!

2021 йил 20 март

КўчбаоТтғаэябкрииаанттгив,наг!ёшларҲамал келдЖиАМИЯТ 23№11-12-13(739)
www.bong.uz

ЖАМИЯТ
2006 йил 31 августдан
чоп этила бошлаган www.bong.uz [email protected] t.me/bonguz1

Ижтимоий-сиёсий газета

Ҳамкоримиз:

Қирлар ёнар ял-ял само чароғидан, "Ипотека-банк" АТИБ
Қизғалдоқлар мўлтирайди қароғидан,
Бойчечаклар ўпар чақин ёноғидан,
Тупроқ нишлаб, томирига амал келди,
Узоқ қишлаб Наврўз ила ҳамал келди.

Чучмомалар чопқиллайди қир бошига,

Турнақатор қушлар учар йил бошига,

Айланади қизлар баҳор сирдошига

Мамлакатимизда 2021 йилнинг “Ёшларни қўллаб Яшил олам изҳорига тамал келди, Муассислар:
Чақин чақнаб Наврўз ила ҳамал келди.

қувватлаш ва аҳоли саломатлигини мустаҳкамлаш Қушлар сархуш юракларнинг сайроғидан, Ўзбекистон Республикаси
йили” деб эълон қилиниши айниқса, ёшларимиз- Соғинч тошар нигоҳларнинг қирғоғидан,
нинг ғайрат-шижоатини, ташаббускорлигини жўш Найсон ёғар булутларнинг дудоғидан Президенти ҳузуридаги Давлат
урдириб юборди. Бу борада ёшларимизни табиатга Камалакнинг камонида қамал келди,
меҳр-муҳаббат руҳида тарбиялаш, она табиатни се- Ғамза ташлаб Наврўз ила ҳамал келди. бошқаруви академияси.

Ўзбекистон Нодавлат ноти-

жорат ташкилотлари миллий

ассоциацияси.

вишга ўргатиш, таълим-тарбия соҳасида эса ўқувчи- Қийғос боғлар сочқилайди гул исини Ўзбекистон Савдо-саноат пала-
ларнинг экологик тарбиясини юксалтириш муҳим ва- Мажнун кўнгил ичар ҳилол ёғдусини, таси.
зифалардандир. Настаринлар яширади кулгусини
Қалдирғочлар навосида ғазал келди, Тадбиркорлар ва ишбилармон-
Ўлкамизга баҳор кириб кели­ аҳамиятга эга. Энг аввало, таби­ Ялла бошлаб Наврўз ила ҳамал келди. лар ҳаракати — Ўзбекистон Либе-
ши билан гўшаларда дов­дарахт­ атни севиш, ардоқлаш, “Эколо­ рал-демократик партияси.
лар экиш, кўчат ўтқазиш авж ол­ гия” сўзининиг мазмун­моҳия­ Қуш тилига мушки ҳулво шайдо бўлди,
дириб юборилди. Бу нарса эса тини тўлақонли тушуниб етиш Дастурхонда сумалаклар пайдо бўлди, Ўзбекистон экологик ҳаракати.
Ўзбекистон Республикаси Эко-
логия ва атроф-муҳитни муҳофаза
қилиш давлат қўмитаси.

инсоннинг табиатга меҳр­муҳа­ тўғрисида ўқувчиларга атроф­ Бугун боғда савр қадди Лайло бўлди Бош муҳаррир
Уйғон энди, қадимижон азал келди,
ббати ифодасидир. лича маълумотлар берилди. Са­

Тошкент вилоятининг Бўка вол­жавобларга, баҳс­мунозара­ Дала даштлаб Наврўз ила ҳамал келди. Мақсуд ЖОНИХОНОВ
туманидаги 7­умумтаълим мак­ ларга бой бўлган ушбу тадбирдан

табида бўлиб ўтган тадбир ай­ ёшларимиз бир олам таассурот­ Ҳатти малак эрка фасл зебосида, Таҳрир ҳайъати:
нан шу мавзуга йўналтирилди. лар олишди. Етти фалак нурланади либосида,

Ўзбекистон Экологик партия­ — Ёшларимизни она табиатга Келинсалом нози аён ибосида, Рустам Комилов
си туман Кенгаши, табиатни меҳр­муҳаббат руҳида тарбия­ Ишқ майидан жомсўз айтар маҳал келди, Борий Алихонов
муҳофаза қилиш инспекцияси, лаш — бу, аввало, Ватанга муҳаб­ Кулиб яшнаб Наврўз ила ҳамал келди. Акмал Саидов
мактаб жамоаси ҳамкорлигида бат руҳида тарбиялаш демакдир. Нуриддин Убайдуллаев
ўтказилган “Табиат ва ёшлар” Шундай экан, биз ҳар биримиз СўлимқўанйавронқиамлдгНиаурурллоғҳоОСчТОН (Бош муҳаррир
мавзусидаги тадбирнинг айнан ўқувчи­ёшларимизни экологик ўринбосари)
Наврўз­уйғониш, янгиланиш жиҳатдан маданиятли қилиб тар­ Табиат заминга сочди тароват, Актам Ҳайитов
айёми арафасида ташкил этил­ биялашни кундалик одатимизга Бойчечак, лолалар кўкка чўзди бўй, Адҳам Икромов
ганлиги ўзига хос кўтаринкилик айлантиришимиз зарур, — дей­ Камалак рангларга тўлди самовот,
ва байрам кайфиятини ҳам уйғо­ ди Дилшод Пўлатов. Лобар санамлар ҳам ўзгача ҳушрўй. Газета таҳририятнинг ком-
тиб юборди. пьютер бўлимида саҳифалан-
Тадбир якунида Ўзбекистон ди.
Ўзбекистон Экологик пар­ Экологик партияси туман Кен­
тияси туман Кенгаши депутати гаши томонидан фаол ўқитувчи “Шарқ” нашриёт-матбаа ак-
Дилшод Пўлатов ва бошқа му­ ва ўқувчиларга ташаккурнома ва циядорлик компанияси босма-
тасадди ташкилот раҳбарлари эсдалик совғалари топширилди. хонасида чоп этилди.
иштирок этган ушбу тадбирда Шу куни табиатни муҳофаза қи­
мактабимиз ўқитувчи ва ўқувчи­ лиш инспекцияси ҳомийлигида Манзил: Буюк Турон кўчаси
лари фаол иштирок этишди. Она “Кўчат экиш акцияси” ўткази­ 41.

Буюртма рақами Г-308
Адади: 1713.

табиатни севиш, уни муҳофаза либ, мактабимиз ҳовлисига арча Деҳқон даласига қадайди уруғ, Пайшанба куни чиқади.
қилишга оид қизиқарли, сермаз­ кўчатлари ўтқазилди. Баҳорий таомлар ўзгача улуғ, Қоғоз бичими А-3, ҳажми 6
мун маърузаларни тинглашди. Ҳосилин унумдор бўлишин тилаб. босма табоқ. Баҳоси келишил-
Албатта, бу борада ўсиб келаёт­ Донохон ЖУМАБОЕВА, Дил яйрар қушларнинг чуғурин тинглаб. ган нархда.
ган ёш авлодга табиат тўғриси­ Бўка туманидаги Газета Ўзбекистон матбуот
да, экологик маданият хусусида 7-умумтаълим Сўлим айвонимга қўнар қалдирғоч, ва ахборот агентлигида 2006
тўғри тушунчалар бериш муҳим Уйим меҳмонига айланар бугун. йил 0010-рақам билан рўйхат-
мактаби директори га олинган.

Юз парварБиилашсизмии? Уйқудаги ниҳол ёймоқда қулоч, ISSN 2010-7722
Шудринг юзларини ювмоқда беун. Навбатчи: Маъсуда Ёқубова

Мажнунтол сочларин оҳиста тарар,

Равоч илдизини янчиб, сир­ Арпа эзиб боғланса, юздаги Ён атроф айланар боғ-у бўстонга. Дизайнер: Бегали Эшонқулов
кага қўшиб юзга суртилса ун­ доғ қўтирга барҳам беради. Сулувлар ичида ўзингсан сарвар.
даги доғ ва сепкилни йўқотади, Баҳорим, хуш келдинг Ўзбекистонга! 100000, Тошкент шаҳри
юзни кўркам қилади. Оқ ва қора мурч лаб тортиш­ Матбуотчилар кўчаси 32.
ганда ва юз қийшайганда ши­ Зумрад МАШАРИПОВА Маълумот учун телефонлар:
Қовунни мунтазам истеъ­ фодир.

мол қилиб юришнинг сепкил, Наргис гули ҳам юздаги (71) 233-72-77,

қотган қон ва доғларни йўқо­ доғларни кетказади. 233-91-55

тишда фойдаси бор. Пиширилган от сутини ис­ Реклама ва эълонлар учун:
Аччиқ бодом мағзига сир­ теъмол қилиш юз рангини қи­ Электрон почта:
зартиради. [email protected]
ка аралаштириб, доғ ва сепкил
бор жойга суртилса, уларни Юз фалажи бор одам қўш­ Газета индекси — 131
тезда кетказади. жийда гулини ҳидласин ва са­ “ЖАМИЯТ”дан олинган маълу-
римсоқ еб турсин. мотларда манба сифатида га-
Долчин юздаги доғ ва сеп­
килларни кетказувчи энг яхши Ясмиғни пишириб, қовун зета номи кўрсатилиши шарт.
воситалардан саналади. уруғини майдалаб, унга ара­ ЎзА якуни:

Тухумнинг сариғини асалга лаштириб юзга суртсангиз, Топширилган вақти: 20:45
қўшиб юзга суртилса юздаги рангу­рухсорингизни очади, юз
доғларни кетказади, оқи сур­ сариқлигини бартараф этади. Режепов Азамат Куралбай улига Мирзо Улуғбек инфор­ 123456
калса, қуёш нури юзга таъсир матика касб­ҳунар коллежи томонидан 2013 йилда берил­
ЭЪЛОН ган К № 3161972 рақамли диплом ва иловаси йўқолгани Бизни

қилмайди. Маъсуда Ёқубова тайёрлади. сабабли БЕКОР ҚИЛИНАДИ. Сайтида кузатиб боринг!

!ҚисҚа 2021 йил 1 июлга қадар автотранспортларни мажбурий техник кўрикдан ўтказиш фаолияти-
сатрларда ни амалга оширувчи тадбиркорларга Давлат йўл ҳаракати хавфсизлиги хизматининг “Техник
кўрик” автоматлаштирилган ахборот тизимига кириш имконияти яратилади.
ЎҚинг!

24 ЖАМИЯТwww.bong.uz 2021 йил 20 март Қутлов!
№ 11-12-13 (739)

Қадрли ўқитувчи ва мураб- Олий ва ўрта махсус таълим, Халқ таълими, Мактабгача таъ-
бийлар, шифокор ва ҳам- лим ва Соғлиқни сақлаш вазирликлари тизимидаги муассаса-
шираларни молиявий қўл- лари ходимлари учун 15 мартдан бошлаб “Фидокор” автокре-
лаб-қувватлаш мақсадида дити ушбу шартларда тақдим этилади:
тақдим этилаётган “Фи-
докор” автокредити бўйича муддати – 48 ойгача;
ўзгаришлар киритилаётга- йиллик устама ҳақи – 22%;
нини маълум қиламиз. бошланғич бадали – 30%.

* Ипотека-банк филиалларида иш ҳақи лойиҳаси иштирокчиси бўлган муассасалар

!ҚисҚа 2022 йил 1 январдан чигитни тайёр маҳсулотни қайтариш шарти асосида ёғ-мой
сатрларда ташкилотларига бериш фақат бир пахта-тўқимачилик кластери доирасидаги ташкилот-
ЎҚинг! лар ўртасида амалга оширилади.