Vatanparvar 38-son

«ARMI – 2022»

G‘OLIBLARI

4-sahifa
Gazeta 1992-yilning 24-iyunidan chiqa boshlagan 2022-yil 23-sentabr, №38 (2997)

VATANPARVARYANGI O‘ZBEKISTONDA EL AZIZ, INSON AZIZ
SALOMATLIK
www.mv–vatanparvar.uz IJTIMOIY-SIYOSIY, MA’NAVIY-MA’RIFIY, HARBIY-VATANPARVARLIK GAZETASI MAYDONI

«JANGCHISI»
5-sahifa

POLIGON
TAFTI

6-sahifa

KELAJAKKA “MAG‘LUBIYATLAR
E’TIBOR MENI CHEMPION
QILDI...”
BUGUNDAN
BOSHLANADI 11-sahifa

@ [email protected]

t.me/mv_vatanparvar_uz
t.me/mudofaavazirligi

facebook.com/mudofaavazirligi

instagram.com/mudofaavazirligi

youtube.com/c/uzarmiya

Tahririyat
haqida

ma’lumot

2 2022-yil № 38 VATANPARVAR
23-sentabr

# Sayyor qabul

МУРОЖААТЛАРГА

МУНОСИБ

ЕЧИМ

Мудофаа вазирининг ўринбосари полковник Ҳамдам ганлар ҳам етарлича топилди. Хизмат яраш ниятида эканини билдирди.
Қаршиев тегишли бош бошқарма ва бошқарма бошлиқлари жойини туғилган ҳудудига яқинроқ Фуқаронинг ҳарбий хизмат фаолия-
билан биргаликда фуқароларнинг мурожаатини атрофлича жойга ўзгартириш илинжидагилар тини бошлашига пойдевор қўйилди.
ўрганиб чиқиб, шу жойнинг ўзида амалий ёрдам кўрсатди. ҳам учради. Яқин паллада уни сафдошларимиз
Бу эса кўплаб чигалликларнинг ечилишига, саволларга орасида кўриб қолсак, ажабланмасак
жавоб топилишига сабаб бўлди. Улардан бири кичик сержант Али- ҳам бўлади.
шер Турсунов Наманган кимё-техно-
Очиғини айтганда, замон шидда- Мудофаа вазирлиги қабулхонаси- логия институтини тамомлаган экан. Мурожаатларнинг ҳар бирига
ти, техника тараққиёти, одамларни дан фуқаролар юзи ёришиб, айрим 5 йилдан буён ҳарбий хизматда. тўхталиб, қимматли вақтингизни
бир-биридан узоқлаштириб қўй- оналар қувонч кўз ёшларини артиб Мутахассис сифатида юксак манзил- ўғирламоқчи эмасмиз. Шу куни жуда
моқда. Дунёнинг нариги чеккасида- чиқиб кетаёганига гувоҳ бўлдик. ларни кўзлаган. Унинг офицер бўлиш кўплаб юртдошларимиз хурсандчи-
ги, бизга мутлақо алоқаси бўлмаган, Албатта, уларнинг муаммолари, орзуси амалга ошадиган бўлди. Кон- лик билан оила даврасига қайтгани,
аҳамиятсиз воқеалардан интернет мурожаатлари турли-туман. Бири тракт бўйича ҳарбий хизматчи, оддий қанча муддат интиқ кутган режала-
орқали хабардор бўламиз. Ачинар- ижтимоий ҳимоя, бошқаси тиббиёт аскар Жамшид Тошев фарзандининг рининг рўёбига ҳозирлик кўргани
лиси, баъзида ёнимиздаги кишилар- ёки уй-жой билан таъминланиш соғлиғини тиклаш учун иш жойини рост. Муҳими, буларнинг барчаси
нинг муаммосидан, дардларидан огоҳ борасида, ҳарбий хизматга қайта Тошкент шаҳрига ўзгартириш бўйича ҳарбий хизматчиларнинг оилавий хо-
эмасмиз. тиклаш масаласида мурожаат қил- мурожаат қилди. Болалар тақдири тиржамлигига, шу орқали Ватанимиз
учун жон куйдираётган ота-онанинг сарҳадларининг ишончли ҳимоясига
хоҳиши ўз ўрнида ечимини топди. хизмат қилади.
Тошкент давлат Транспорт универси-
тетини тамомлаган Нодир Қурбонов Капитан Азиз НОРҚУЛОВ,
Ватан ҳимоячиси сифатида эл корига «Vatanparvar»

# Mukofot muborak!

“VATANPARVAR” МУХБИРИ

²УªУªИЙ ИЖОДИЙ ТАНЛОВ £ОЛИБИ

«Vatanparvar» бирлашган таҳририяти
жамоаси мамлакатимиз маданий ва ижтимоий

ҳаётида ўз ўрнига эга, қалами ўткир, диди
юксак ижодкорларни ўзида жамлаган. Буни

ижодий жамоа вакилларининг республика
миқёсида ўтказилаётган турли танлов ва
беллашувларда муносиб иштирок этиб,
муваффақият қозонаётганида ҳам кўриш
мумкин.

Адлия вазирлиги томонидан Ўз- риаллар) номинациясида Ўзбекистон лият юритишига қарамай, журналис- Албатта, бу каби муваффақиятлар
бекистон Республикаси давлат мус- Республикаси Мудофаа вазирлиги тиканинг барча жабҳаларида ҳам Мудофаа вазирлиги Ахборот ва омма-
тақиллигининг 31 йиллиги муноса- «Vatanparvar» бирлашган таҳририяти ўз маҳоратини кўрсатиб келмоқда. вий коммуникациялар департаменти,
бати билан «Мустақил Ўзбекистонда бўлим катта офицери, журналист катта Зеро, ҳамкасбимизнинг медиа маҳ- хусусан, «Vatanparvar» бирлашган
менинг ҳуқуқларим» шиори остида лейтенант Бобур Элмуродов фахрли сулот номинациясида ғолибликни таҳририяти ижодий жамоасининг
ҳуқуқий ижодий танлов эълон қилин- 1-ўринни қўлга киритди. қўлга киритиши унинг нафақат сўз, ютуғидир.
ган эди. Мазкур танловнинг медиа балки тасвир ва оҳангни ҳам теран
маҳсулот (фото, аудио ва видеомате- Алоҳида қайд этиш жоизки, ҳам- англашини кўрсатади. ТАҲРИРИЯТ
касбимиз матбуот йўналишида фао-

VATANPARVAR № 38232-s0e2n2ta-ybirl 3

# Jangovar ruh

ЯНГИ ЎЗБЕКИСТОН МУДОФААСИ ИШОНЧЛИ ªЎЛЛАРДА

Мамлакатимизда олиб борилаётган дастурий ислоҳотлар фуқароларимизнинг тинч ва фаровон ҳаётини
таъминлашга қаратилган бўлиб, бунда ҳарбийларнинг ўрни беқиёс. Мудофаа вазирлигининг офицер,
сержант ва аскарлари ҳамиша юрт тинчлигини таъминлаш йўлида ҳушёр ва сергак туриб, ўзларининг
касбий маҳоратини домий ошириб келмоқдалар. Бунда дала-ўқув машқлари ҳамда бошқа давлатлар

армиясининг вакиллари билан тактик ўқувлар ўтказилиши, мудофаа ва хавфсизлигимизга таҳдид солувчи
халқаро терроризм, экстремизм ва сепаратизм каби хавф-хатарларни ўз вақтида бартараф этиш каби касб

кўникмаларини эгаллашларини алоҳида кўрсатиб ўтиш мумкин.

Юрт тинчлигини таъминлашга ҳар ати» китобида ҳар бир жанг олдидан Назарий жиҳатдан таъкидлаш мум- ялаш ва уни таъминлашга оид ёнда-
биримиз масъулмиз, таълим ва тиббиёт, саркарданинг шахсан ўзи жангчиларни кинки, ўқув-жанговар вазифаларни шувлар ҳар хил. Сабаби командирлар
ишлаб чиқариш ва қишлоқ хўжалиги ғалаба қозонишга, мардлик кўрсатишга бажариш олдидан ҳарбий хизматчи- тажриба асосида, ҳарбий психологлар
соҳа вакиллари ибратли фаолиятлари қодир эканлигига ишонтириб, уларни нинг психикаси атрофдаги борлиқни назарий-илмий асосда бу масалага
билан, ўқувчи ва талабалар эса аъло жасорат кўрсатишга чорлаганки, буни – ўқув-жанг майдонини уларнинг он- муносабат билдиришади. Шу ўринда
ўқиши ҳамда намунали хулқ-атвори йўлбошчилик маҳорати тарзида эъти- гида акс эттиради. Бунинг натижасида бир мунозарали мисол келтирамиз.
билан ҳисса қўшишимиз даркор. Пре- роф этиш мумкин. онгда гўёки «ўзгариш» ёки «силжиш» Ҳарбий психология фанида сангвиник,
зидентимиз, Қуролли Кучлар Олий Бош пайдо бўлади. Аслида психика ўқув- холерик, меланхолик ва флегматик
Қўмондони Ш.М. Мирзиёев: «Ишончим Бугунги кунда жаҳоннинг турли жанг майдонида кечадиган ҳолатларни каби темпераментнинг асосий турлари
комил, биз жонажон Ватанимизга бўл- оммавий ахборот воситаларининг онгда акс эттирганда, ҳарбий хизмат- тавсифланади. Жанговар руҳни тарби-
ган чексиз меҳримиз ва садоқатимизни саҳифаларида жанговар руҳ тушунча- чининг организмида адреналин ва кор- ялашда сангвиник ва холерик темпе-
муқаддас байроқ қилиб, бор билим ва си жуда кўп қўлланилмоқда. Баъзан у тизол моддалари ажратилади ва улар рамент турлилар кўпроқ фидойилик
тажрибамиз, ақл-заковатимизни ишга ахлоқий-руҳий ҳолат каби тушунчалар қонга аралашади. Бунинг оқибатида кўрсатишади. Бу ҳолат психологдан
солиб, ягона халқ, ягона миллат бў- билан гўёки тенг маънода кўрилаётган- ҳарбий хизматчининг организмида флегматик ва меланхолик типлиларга
либ, кўзлаган эзгу мақсадларимизга дек. Ваҳоланки, ахлоқий-руҳий ҳолат қўзғалиш – шайлик ҳолати вужудга ке- алоҳида эътибор қаратишни тақозо
албатта етамиз», деганларида, айнан маъновий қамров жиҳатидан кенгроқ лади. Натижада ҳарбий хизматчининг: этади. Уларнинг мақсад ва натижа-
фуқаролик позициясига содиқ қолиб, саналиб, у ғоявий тайёргарлик, сиёсий ларга эришишга интилувчанлигини
фидойилик кўрсатишимизни назарда англанганлик, ижтимоий ҳимояланган- ўқ товуши, тутун, турли хил овоз- инобатга олиб мотивлаштириш, янги
тутган. лик, касбий маҳорат, жанговар ўртоқ- лар ва ҳидларга нисбатан жавоб ре- вазифаларни бажаришга йўналтириш
лик каби фазилатлар шаклланганлиги акциясининг тезлиги ошади; жанговар руҳни тарбиялашда якка
Чунки Янги Ўзбекистонимизнинг ҳисобидан ифодаланади. тартибда ёндашиш мақсадга мувофиқ-
барқарорлиги ҳар биримизда мужас- кайфият кўтарилиб, жисмоний ва лигини кўрсатади. Қайси командир
самлашган ватанпарварлик туйғусини Жанговар руҳни таъминлашга доир касбий жиҳатдан ўзини намоён этиш шахсий таркибда жанговар руҳни
ифодалашимизга боғлиқ бўлиб, бу ҳарбий психология фанида, хусусан, иштиёқи пайдо бўлади; тарбиялаб, ўқув-жанговар вазифа-
йўналишда давлат даражасида сал- Шарқ ҳарбий психология тарихида ларни бажариш даврида уни намоён
моқли ишлар амалга оширилмоқда. бир қатор асарлар яратилган. Бун- техника ва қурол-аслаҳаларни моҳи- эта олишни таъминласа – ғалабани
Асосий мақсадимиз Ватанимиз ҳуду- га Мулло Холбек бин Мулло Мусо- рона қўллай олишига ишончи ошади. таъминлай олади.
дида турли кўринишдаги вайронкор нинг «Алимқул жангномаси», Шариф
ғояларнинг кириб келмаслиги, тинч­ Муҳаммад Мансур Саъид Абул Фараж Кўриниб турибдики, жанговар руҳ- Жанговар руҳнинг кўтаринкилигини
ликсеварлик, меҳмондўстлик каби Муборакшоҳ (Фахри Мудаббир) «Адаб ни кўтариш йўли билан, мудофаа­ни таъминлашга доир ягона ёндашув мав-
азалий қадриятларимизни қандайдир ал-ҳарб ва-ш-шужоат» (Уруш олиб таъминлаш йўлида бажарилиши лозим жуд эмас. Ҳар бир командир ўзининг би-
тақлидчиликка асосланган, миллий бориш ва мардлик қоидалари) каби бўлган вазифаларни самарали амалга лим ва тажрибасига таянган ҳолда уни
ва диний илдизга эга бўлмаган сохта асарларни кўрсатиб ўтишимиз мумкин. оширишга эришилади. Шу сабабли таъминлашга интилса-да, илмий-психо-
«хулқ-атвор» билан алмаштиришга Бу асарларда миллий қаҳрамонлар командир жанговар руҳнинг таркибий логик асосларга эга бўлган омилларни
йўл қўймасликни таъминлашимиз ва саркардаларнинг жасорати, жанг қисмлари ҳақида аниқ тасаввурга эга инобатга олиш тавсия этилади:
шарт. Бу ҳолат, ўз навбатида, Ватанни майдонидаги яккама-якка тўқнашув- бўлиб, уни таъминлаш усулларидан
ҳимоялаш нафақат қурол-аслаҳа ёки лар, совуқ қуроллардан фойдаланиш, фойдалана олиши талаб этилади. биринчидан, ўқув-жанговар ва-
махсус техникалар билан, балки ақлу жангчининг ҳимоя кийимлари, жангчи- Жанговар руҳнинг таркибий хосса- зиятни инобатга олиш, яъни ҳарбий
идрок, кучли билим ва тафаккурга ларнинг ҳаракати, ўқотар қуролларни ларини содда кўринишда қуйидагича хизматчи қайси тактик ҳаракатни
эга бўлишни тақозо этади. Боз усти- тайёрлаш каби ҳарбий мавзуларга кўрсатиб ўтамизки, бу, ўз навб­ атида, амалга ошириши лозим;
га, хавф ва хатарларнинг характери доир тарихий-ҳарбий маълумотлар ҳарбий хизматчи шахсида:
ўзгариб боришини инобатга олсак, келтирилган. Мазкур манбалар бево- иккинчидан, ўқув-жанг майдо-
бугунги ҳарбий хизматчилар доимий сита руҳий тарбияни амалга ошириш – юқори даражада мотивацияга эга нида жисмоний ва руҳий зўриқиш­
тарзда юқори жанговар руҳни сақлаб нуқтаи назари асосида ҳарбий-психо- бўлганлигини; ларнинг мавжудлиги;
туришлари лозим бўлади. логик жиҳатдан ўрганилиб, курсант-
ларимизнинг ҳарбий-касбий кўникма – ҳарбий-касбий фаолликнинг учинчидан, ўқув-жанг майдони-
Жанговар руҳ, ҳарбий хизматчи- ва малакасини шакллантиришда қўл- ифодаланганлигини; даги жараёнларнинг қайси ҳолатида
ларнинг юрт тинчлиги ва равнақини ланилиши мақсадга мувофиқ. командирнинг ўзи намуна, ибрат
таъминлаш ғоясига ишонганлиги, – мақсадга интилувчанликнинг бўлиши.
ботирлиги, топқирлиги, метин ирода Жанговар руҳни кўтариш бу мужассамлашганлигини;
ва танқидий тафаккур соҳиби бўлиш ҳарбий хизматчини ўқув-жанговар Командир инобатга олиши лозимки,
каби шахсий сифатларига бевосита вазифани бажаришга, ғалаба қозо- – ҳарбий хизматнинг машаққатла- жанговар руҳни кўтаринки ҳолатда
боғлиқдир. Шу сабабли мутахассис- нишига ички руҳий жиҳатдан тай- рига тоқатли бўлиш қобилиятига эга сақлаш учун, ҳарбий хизматчиларнинг
ларни ҳарбий соҳага тайёрлашда фа- ёрлаб, сафарбар этишдир. Бунинг бўлишни тақозо этади. ирода кучи муҳим белгиловчи омил са-
олиятнинг маънавий асосига эътибор учун командир, «Яшанг, – ўзбегим налади. Ирода кучи фақатгина танага
қаратиш талаб этилади. Чунки ҳар аскарлари!», «Ҳарбий хизматчи Командир ана шу тўртта «куч»ни ғамхўрлик кўрсатишда, яъни тўғри
қандай мукаммал қурол-аслаҳа ёки Мамасолиев – қисмимиз ифти- бир вақтда ҳаракатга келтирсагина, овқатланиш, ўз вақтида дам олиш ва
техника ҳарбий хизматчи томонидан хори!», «Биз биргамиз, аскар- жанговар руҳни таъминлай олади. Бу, жисмоний фаолликни сақлаш билан
бошқарилади. Ғоявийлик, садоқатли- ларим!» каби руҳлантиришнинг ўз навбатида, олий ҳарбий таълим му- таъминланади. Жанговар руҳни тарби-
лик ва фидойилик газандани шафқат- содда кўринишларидан фойдаланиб, ассасаларида «Ҳарбий психология та- ялашнинг баъзи жиҳатларини келтира-
сиз тор-мор қилишга, уни жон-жаҳди уларни жисмоний ва руҳий жиҳатдан рихи», «Ҳарбий психология», «Амалий мизки, токи командирлар хизмат даво-
билан янчиб ташлашда намоён бўлади. фаоллаштириши мумкин. ҳарбий психология», «Ахлоқий-руҳий мида ундан ўринли фойдалансинлар:
Бу жанговар тажриба ва руҳни шакл- ҳолатни регуляция­сини таъминлаш»
лантиришда командир масъул экан- каби психологик фанларни юқори ҳарбий хизматчиларга тўғри ва-
лигини кўрсатади. Жанговар руҳ, савияда, замонавий илмий-услубий зифа қўйиб, қарор қабул қилишни
ҳарбий жамоалардаги иноқлик, манбалар асосида ўташни талаб этади. ўргатиш;
ўзаро мадад кўрсатиш одатининг
борлиги, ҳарбий хизматчиларнинг Ҳарбий психологлар ва командир- белгиланган мақсадга эришиш
бир-бирига ёрдам қўлини чўзи- лар орасида жанговар руҳни тарби- учун бажарган ҳаракатларини мақташ,
ши, ҳамкорликда ўқув-жанговар қўллаб-қувватлаш;
вазифаларни бажаришлари каби
ҳарбий, ижодий, маънавий муҳит муваффақиятларини ибрат қилиб
ҳукм сурадиган жамоаларда ша- кўрсатиш, камчиликларни бартараф
клланади. этиш йўлларини ўргатиш;

Жанговар руҳ узоқ вақт давомида ўқув-жанговар машқларни бажа-
шаклланиб, ўз касбини севадиган ко- риш давомида ҳарбий хизматчиларга
мандиргина ҳар бир ҳарбий хизматчи- йўлдошлик қилиш;
ни ўқув-жанговар вазифаларни бажара
олишга руҳлантира олади. Руҳланти- вазифаларни қўйишда ҳарбий
риш, кундалик хизмат фаолиятида ёки хизматчининг жанговар қобилиятини
фавқулодда вазиятларда ҳам командир инобатга олиш;
томонидан олиб борилиши мумкин.
«Соҳибқирон Амир Темур ҳарбий санъ- ҳарбий техника ва қурол-аслаҳа-
лар билан боғлиқ бўлган ҳаётий воқе-
аларни айтиб бериш.

Полковник
Рустамжон САМАРОВ,
психология фанлари номзоди,
фалсафа фанлари доктори,

профессор

4 2022-yil № 38 VATANPARVAR
23-sentabr

# Men g‘olib!

«АрМИ – 2022» £ОЛИБЛАРИ
муносиб тақдирланди

Ўзбекистон Қуролли Кучлари тизимида олиб борилаётган
изчил ислоҳотлар қўшинлар жанговар шайлиги, унинг халқаро
майдондаги нуфузининг тобора ортиб боришига замин
яратмоқда. Буни биргина Халқаро армия ўйинларида иштирок
этиб, фахрли ўринларни қўлга киритаётган жамоаларимиз
мисолида ҳам кўриш мумкин.

Хабарингиз бор, Ўзбекистон Му- ўзаро кураш олиб борган «АрМИ вакиллари, Олий Мажлис депутатла- аъзолари, нуроний ва ёшлар ишти-
дофаа вазирлиги ҳарбий хизматчи- – 2022» ўйинларида Ўзбекис- ри, вазирлик ва идоралар, давлат ва рок этди. Ҳар бир йўналиш бўйича
лари жорий йилнинг 15 август куни- тон бу йил ҳар қачонгидан-да жамоат ташкилотлари раҳбарлари, саҳнага чиққан ҳарбий жамоа аъзо-
дан 27 августига қадар йилнинг энг юқори натижаларни қайд ҳарбий хизматчилар, уларнинг оила лари тантанали равишда вазирлик
нуфузли ҳарбий мусобақаларидан этди. Албатта, бу миллий ва идоралар раҳбарлари томонидан
бири бўлган «АрМИ – 2022» Халқаро қимматбаҳо ва эсдалик совғалар, пул
армия ўйинларида муносиб иштирок армиямизда амалга ошири- мукофоти ҳамда муддатидан олдин
этиб, миллий армиямиз куч-қудрати лаётган тизимли ислоҳотлар навбатдаги ҳарбий унвонлар билан
ва салоҳиятини яна бир бор, тўла- самарасидир. тақдирланди.
тўкис кўрсата олди. Шиддатли ва
муросасиз кечган беллашувларда Пойтахтимиздаги «Ғалаба Лейтенант
вакилларимиз 7 та олтин, 10 та боғи» ёдгорлик мажмуасининг Исломжон ҚЎЧҚОРОВ,
кумуш ва 5 та бронза медални амфитеатрида Халқаро армия
қўлга киритди. Шунингдек, ўйинларида муваффақиятли ишти- «Vatanparvar»
22 та шахсий ва жамоавий рок этган ҳарбий жамоалар ҳамда
рекорд натижаларни ҳам қайд ҳарбий хизматчиларни қутлашга
этиб, 37 та давлат ичида умум- бағишланган тантанали тақдирлаш
жамоа ҳисобида фахрли иккинчи маросими бўлиб ўтди. Унда Ўзбекис-
ўринни қўлга киритди. тон Республикаси Президенти Адми-
нистрацияси ва Вазирлар Маҳкамаси
Ўзбекистон Республикаси Му-
дофаа вазирлиги терма жамоалари
бу йилги мусобақаларнинг 21 та
йўналишида қатнашиб, 5 тасига
мезбонлик қилди. Хусусан, Жиззах
вилоятида жойлашган Марказий
ҳарбий округнинг «Фориш» поли-
гонида «Қуролсоз уста» ва «Дала
ошхонаси», Самарқанд вилоятидаги
«Сазаган» полигонида «Хавфсиз
муҳит», Фарғона вилоятининг Қўқон
шаҳрида жойлашган ҳарбий қисмда
«Йўл патрули» ҳамда Чирчиқ олий
танк қўмондонлик-муҳандислик би-
лим юртида «Содиқ дўст» мусобақа-
лари ўтказилди.

Таъкидлаш жоизки, дунё армия-
ларининг энг кучли жамоалари

VATANPARVAR № 38232-s0e2n2ta-ybirl 5

# Bugunimiz qahramonlari

САЛОМАТЛИК МАЙДОНИ

«ЖАНГЧИСИ»

Ҳаётда касбу ҳунарларнинг тури беҳисоб. Аммо фақат икки соҳа
вакилларининг касбигагина «посбон» сўзи қўшиб айтилади. Булар ҳарбий
хизматчилар ва шифокорлар, яъни Ватан ва саломатлик посбонларидир. Ҳар
икки соҳа ҳам ўта масъулиятли, ҳар иккиси ҳам туну кун бедорликни, душманга
қарши – дард «лашкари» ва тинчлик ёғийлари ила курашишни талаб этади.
Икки соҳада ҳам касбига садоқатли бўлишга онт ичилади. Агар шифокор ҳарбий
хизматчи бўлса-чи? Бу энди икки баробар масъулият ва фидойилик дегани.

Сизга таништирмоқчи бўлган лавҳамиз қаҳрамони – тиббий хизмат
полковниги Анвар Шакаров бор билим ва маҳоратини, умри ҳаловатини ҳарбий
хизматчилар саломатлигига бахшида этиб келаётган малакали тиббиёт
вакилларидан.

ХИЗМАТГА МУНОСИБ МАЛАКА ВА ТАЖРИБАГА шифокор гапиришга-да ҳоли йўқ бе- улашган мана шу зиёли инсонлар-
МУКОФОТ ТАЯНИБ мор билан сирлаша олди. Юрагида нинг зурриёди. Унинг «Саломатлик»
кечаётган ҳолатни ўрганиб чиқди ва ордени олгани хабари ота-она кўк-
Мудофаа вазирлиги Марказий Шифокор қаерда, қайси даврада дори-дармонлар тавсия қилди. Энг сини кўкларга кўтарди.
ҳарбий клиник госпитали бошлиғи- бўлмасин, ундан даво истовчилар, асосийси, унинг руҳиятига яшашга
нинг терапия бўйича ўринбосари – маслаҳат олгувчилар топилади. бўлган умид, шифо топишга ишонч – Инсонга ҳар доим беминнат
Мудофаа вазирлиги бош терапевти туйғусини сингдира олди. Кўп ўт- таянч бўла оладиган зотлар ота-она-
тиббий хизмат полковниги Анвар – Дўстим, сенга бир илтимосим май, отахон оёққа туриб, тенгқур- си, шубҳасиз, – дейди Анвар суҳбат
Шакаров Ўзбекистон Республика- бор эди, – туғилиб ўсган гўшаси Қа- лари даврасига қайтди... чоғида. – Менинг ҳар бир ютуғимда
си мустақиллигининг 31 йиллиги машига борганида Анварга юзланди ота-онам ва устозларимнинг катта
муносабати билан Президентимиз дўстларидан бири. – Ён қишлоқдаги Бундай воқеалар тажрибали ши- улуши бор. Тиббиётда «Устоз-шо-
фармонига кўра, II даражали «Сало- танишимнинг отаси оғир аҳвол- фокор ҳаётида учраб туриши табиий гирд» анъанаси катта аҳмиятга эга.
матлик» ордени билан тақдирланди. да, юраги касал. Дўхтирлар уйига ҳол. Айниқса, коронавирусга қарши Мен бу борада тиббиёт олийгоҳида
қайтариб юборган, умри борича кураш даврида ҳарбий шифохонада сабоқ берган устозларим олдида
Шубҳасизки, бу улуғ мукофот, кўнглига қараб туринглар, деган. юрак соҳасидаги оғриқдан таҳли- бош эгаман. Касбий маҳоратимни
бу эътироф госпиталь жамоаси ва Чиқмаган жондан умид, дейишади. кага тушган беморлар шифокор оширишда эса устозларим истеъфо-
Анварнинг яқинлари учун қувончли Сен тажрибали кардиолог, малакали муолажасидан саломатликлари даги тиббий хизмат полковниклари
хушхабар бўлди. Албатта, бундай шифокорсан, даволаб кўр-чи. тикланганидан хабаримиз бор. – Рўзибой Носиров, Адҳам Қодиров,
юксак давлат мукофотига эришиш- Валерий Исанов ҳамда Бахтиёр
нинг ўзи бўлмайди. Инсон меҳнати – Майли, лекин шифокорлар ҚАД РОСТЛАШДАГИ Муҳиддиновдан чексиз миннатдор-
ва фидойилиги қадрланадиган юр- қайтариб юборганига қараганда, АЗИЗ ТАЯНЧЛАР ман. Уларнинг ҳар бир ўгит ва са-
тимизда касбини севган, элим-юр- жиддий сабаб бўлса керак. боғи шогирдлар учун олтинга тенг.
тим деб ёниб яшаган одам борки, Одамзод туғилгандан бошлаб, Менга тақдим этилган бу мукофотда
албатта юзага чиқади. – Билмадим, қанча даволанса ҳар қадамда атрофидаги меҳрли ин- устозларим ва госпиталь жамоаси-
ҳам муолажаларнинг таъсири бўл- сонлар тафтини ҳис қилиб қад рост- нинг катта ҳиссаси бор.
Тиббий хизмат полковниги Анвар мабди. Юрагидаги дардни аниқлай лайди. Буларнинг энг улуғи ота-она-
Шакаров 25 йилдан буён ҳарбий олишмабди. Сен даволасанг, балки дир. Нуроний ёшда умргузаронлик Устозларидан ҳар қадамда мин-
шифокорлар сафида. Ҳарбий хиз- бирор натижа чиқар... қилаётган Долли ака билан Қўйсин натдор тиббий хизмат полковниги
матчилар мамлакатимизнинг турли опа етти фарзандни улғайтириб, Анвар Шакаровнинг бугун юзлаб
ҳудудларида ўз бурчини адо этгани Олтмишдан ошган отахоннинг зиёлилар сафига қўшган заҳматкаш шогирдлари бор. Улар ҳарбий хиз-
каби Анвар ҳам Тошкент тиббиёт ҳолати чиндан ҳам аянчли эди. ота-оналардан. Математика, она матчилар саломатлиги йўлида ҳар-
институтининг даволаш факуль- Овқат емай қўйган ўта озғин эркак тили ва адабиёти фанларидан узоқ бий тиббиёт муассасаларида хизмат
тетини битиргач, ҳарбий шифокор умрининг сўнгги кунини кутмоқда. йиллар ўқувчиларга сабоқ берган қилишмоқда. Қизи Гуласал ҳам
сифатида бир қатор ҳарбий қисм Нияти Аллоҳга омонатини топши- бу фидойи зотларнинг ўғил-қизлари отасига муносиб шогирд бўлишга
тиббиёт пунктларида фаолият риб, оғриқлардан қутулса бўлгани. ҳам ўзлари каби меҳнаткаш чиқди. бел боғлаган. Бўлажак шифокор
юритди. 2002 йилдан Марказий Бундай пайтда муолажалардан Анвар миллат фарзандларига зиё айни фурсатда Тошкент тиббиёт
ҳарбий клиник госпиталь кардио- чарчаган, руҳан толиққан, яшашдан академиясининг 4-босқич тала-
логия бўлимида даволовчи врач умидини узган бемор билан тилла- баси. Орзуси отаси каби касбини
сифатида хизматини давом эттирди. шишнинг ўзи бўлмайди. Тажрибали эъзозлаш, эл саломатлиги йўлида
2006 йилдан шошилинч терапия фидойи бўлиш. Ўғли Азаматжон эса
бўлими бошлиғи, 2020 йилдан эса Тошкентдаги ИНҲА университетида
госпиталь бошлиғининг терапия таҳсил олмоқда. Кенжатой Азизбек
бўйича ўринбосари вазифасида келажакда отаси каби ҳарбий шифо-
ҳарбий хизматчилар саломатлиги- кор бўлса, ажабмас. Кутубхоначи-
га камарбаста бўлиш билан бирга, лик касбини эгаллаган оила бекаси
ҳарбий тиббиёт ривожига улкан Гўзалхон турмуш ўртоғининг касби
улуш қўшиб келмоқда. қай даражада заҳматли эканини
тушунади. Анварга ҳар томонлама
Шубҳасизки, тиббиётда тинимсиз таянч бўлишга ҳаракат қилади.
ўз устида ишлаш, ўқиб-ўрганиш, таж-
риба ошириб бориш талаб этилади. Ҳаётда орзуларига эришиб, тўкис
Неча юзлаб инсонларнинг саломат- бахт топиш осон эмас. Бунинг учун
лиги, яъни ҳаёти қўлида бўлган ши- инсон қалбида, босган қадамида
фокор учун бу катта аҳамиятга эга. эзгу мақсад бўй кўрсатиб тури-
Тиббий хизмат полковниги Анвар Ша- ши керак. Билим-заковат, касбий
каров ҳам 2006 ҳамда 2018 йиллари маҳорат, меҳру шафқат шифокор
Санкт-Петербург шаҳридаги ҳарбий учун фарзи амалдир. Тиббий хизмат
тиббиёт академиясида малака ошир- полковниги Анвар Шакаровда мана
ди. 2010 йили Германиянинг Гамбург шу улуғ неъматлар мужассам экан,
шаҳридаги ҳарбий госпиталда бир доимо ҳурмат ва эътиборда бўлиши-
ярим йил давомида терапия йўна- га шубҳа йўқ.
лишида тажриба ошириб, билимини
мустаҳкамлаб қайтди. Зулфия ЮНУСОВА,
«Vatanparvar»

6 2022-yil № 38 VATANPARVAR
23-sentabr

# Ko‘rgazma

БИРИНЧИ БОСªИЧ

КУРСАНТЛАРИ

полигон тафтини
ҳис қилди

Эгнига ҳарбий либос кийган ҳар қандай Ватан ҳимоячиси нафақат жисмонан, балки руҳан
иродали, турли вазиятларга шай ҳолатда бўлиши лозим. Шундагина у ўз олдига қўйган

юксак мақсад – эл-юрт осойишталигини бекаму кўст таъминлайди. Бунда уларга дала-ўқув
майдонларида ўтказиладиган доимий машғулотлар, миллий армиямизнинг профессионал

офицерлари берадиган таълим муҳим ўрин тутади.

Эрта тонгда Ўзбекистон Респуб- лар намойиши, уларнинг қўллани- тушунтираётган мактаб-интернати – Бугунги кўргазмада 1-босқичга
ликаси Қуролли Кучлари академия- шига оид амалий кўргазма ташкил ўқувчиси Анвар Холбоевнинг гапла- қадам қўйган курсантларга моддий
сига ҳамда Қуролли Кучлар тарки- этилди. Ўқув нуқталарида курсант рини бизга унинг ўқитувчиси шундай ҳарбий техник воситалардан фой-
бига кирувчи бошқа олий таълим ва ўқувчиларга ҳарбий техникалар, изоҳлаб берди: даланиш бўйича бошланғич кўник-
муассасалари, хусусан, Қуролли ракета-артиллерия қуроллари, ўқ- маларни бердик, – дейди Қуролли
Кучлар Ҳарбий тиббиёт академияси, отар ва гуруҳ қуролларининг техник – Биз бугун илк бор ҳақиқий ҳар- Кучлар академияси 4-босқич курсан-
Ахборот-коммуникация бий техникани, қурол-аслаҳаларни ти Рўзиали Абдуллаев. – Уч йил аввал
технологиялари ва алоқа таснифи ҳақида батафсил тушунти- мен ҳам биринчи босқичга ўқишга
ҳарбий институти, Божхо- риш берилди. қўлимиз билан уш- қабул қилинганимда мана шундай
на институти, Ўзбекистон лаб кўрдик. Бундан ўқув машғулотларида тингловчи си-
Республикаси Жамоат Кўргазмада илк бор иштирок этган шахсан мен жудаям фатида иштирок этганман. Бугун эса
хавфсизлиги университе- Мирзо Улуғбек туманидаги 101-сон- ҳаяжонландим. Са- иштирокчи сифатида бўлажак ҳар-
ти, Тошкент давлат юри- ли ихтисослаштирилган мактаб-ин- баби бундай техника бий хизматчиларга ўқув мобайнида
дик университети ҳарбий тернати ўқувчиларида ҳам ҳарбий ва қуролларни ав- ўрганган билимларимни амалиётда
кафедрасининг биринчи техника билан танишув жараёнлари вал фақат кинолар- кўрсатиб, дастлабки кўникмаларни
курсига саралаб олинган ёрқин таассурот қолдирди. Ўз таас- да кўрардим. Бугун бердим. Бу ёшларда ҳарбий касбга
курсантлар ва Мирзо Улуғ- суротларини имо-ишоралар билан ҳақиқий қуролларни қизиқишни янада оширади. Ўтган
бек туманида жойлашган қўлимда тутар экан- йилларда ҳарбий таълимни профес-
мактаб ўқувчилари «Чир- ман, юрагимда ва- сор-ўқитувчилар ва профессионал
чиқ» дала-ўқув майдонида танпарварлик туйғуси офицерлардан ўргандик. Эндилик-
сафланишди. янада жўш урди. да ёшлардаги, курсантлардаги ва-
танпарварлик туйғусини ошириш,
Унда академия бош- Шундан сўнг ҳар- уларга билим ва кўникмаларимизни
лиғи полковник Бабур бий техника ва ўқо- улашиш бизнинг ҳам муҳим вазифа-
Шаякубов нутқ сўзлаб, тар қурол-аслаҳалар ларимиздан бирига айланди.
1-босқичга қабул қилинган барча жанговар имконият-
олий ҳарбий таълим муассасала- ларининг амалий на- Бу каби тадбирлар «Халқ ва ар-
рининг курсантларини мақсад сари мойиши уюштирилди. Курсантлар ва мия – бир тану бир жон» эканлигини
ташланган илк қадамлари билан ўқувчилар Ўзбекистон армиясининг яққол кўрсатади. Қолаверса, ёшларда
табриклаб, шарафли касбларида салоҳияти, куч-қудрати ва ҳарбий юртни севиш, тинчликнинг қадрига
муваффақият тилади. хизматчиларнинг жанговор қоби- етиш, матонат ва жасорат туйғулари-
лияти ҳақида етарлича тасаввурга ни оширишга хизмат қилади.
Мазкур дала-ўқув майдонида эга бўлишди. Юқори курс курсант-
курсантлар ва ўқувчи-ёшлар учун лари томонидан яксон этилган ҳар Рўзиқул ОЧИЛОВ,
ҳарбий техникалар ва қурол-аслаҳа- бир шартли нишон улар томонидан «Vatanparvar»
қизғин олқишланди.

VATANPARVAR № 38232-s0e2n2ta-ybirl 7

# Mulohaza ²АМКОРЛИКДА ақлий фаолияти учун кенг йўл очилади,
КУРАШИШ осонлашади;
Бугунги кунда БИЛАНГИНА
– дунё халқлари билан мулоқот
мафкуравий НАТИЖАГА алмашинуви осонлашади, тезлаша-
жараёнлар ди. Жаҳондаги исталган мамлакат
глобаллашуви ғоявий ЭРИШИЛАДИ кутубхоналарида сақланаётган нодир
таъсир ўтказиш ва муҳим китоблардан фойдаланиш
имкониятларининг Кун сайин турли давлатларда энг аввало, мафкуравий таъсир имкониятлари яратилади;
кенгайишига сабаб ёшлар ўртасида иллат ва таҳ- ўтказиш жараёни тезкор ва катта
бўлмоқда. Аксарият дидларнинг янги турлари пайдо шиддат билан кечаётганини анг- – маданиятлараро алоқалар ривож-
халқлар ўртасидаги бўлаётгани ҳеч биримизни бефарқ лашимиз зарур. лантирилади, мустаҳкамланади. Дунё
низоларнинг келиб қолдирмаслиги зарур. Масалан, яқинлашади. Маънан. Қалбан. Руҳан.
чиқиши, шунингдек, Германияда ёшларнинг ёлғиз Абдулла Қаҳҳор Амалда.
масофадан туриб ҳаёт кечириши йилдан йилга ўз хотираларида
фуқароларнинг ортиб бормоқда. Мамлакатнинг ўзи ўша вақтда Шу билан бирга, мафкуравий таъсир
давлат сиёсатига ижтимоий-маънавий муҳитига яшаб турган жараёни олдингидан ҳам кенг қамров
қарши намойишлар таъсир этувчи омилларни ўрга- қишлоқ аҳолиси касб этиб бормоқда. Бу мафкуравий
ўтказиши – буларнинг нувчи «Allensbach Demoskopiya» 1914 йилнинг таъсирга ижтимоий ҳаётнинг барча
бари информацион тадқиқот институтининг сўров- сентябрида соҳалари, аҳолининг турли қатламлари
таҳдидлар оламида ларига кўра, барча хусусий уй бошланган тортилганида яққол кўринади. Бу жара-
юзага келмоқда. хўжаликларининг 42 фоизи ёлғиз Биринчи жаҳон ён шунчалик кучлики, бугунги кунда жа-
хонадонлардир. Бир томондан уруши тўғрисидаги мият ҳаётининг бирор бир соҳасини маф-
Мана шундай кўр-кўрона бу демографик ўзгаришларнинг хабарни фақат куравий таъсирдан ташқарида тасаввур
таҳдидларга қарши бир- натижаси бўлиб, ёлғиз яшаётган тўрт ойдан сўнг, қилиб бўлмайди. Республика миқёсида
галикда курашиш бўйича кексалар сонини кўпайтирса, 1914 йилнинг мафкуравий иммунитетни ошириш бў-
Самарқанд шаҳрида Ўзбе- иккинчи томондан, кўпроқ ёшлар- декабрида йича таъсирчан, бир қарашда ёшни ҳам
кистон Республикаси Пре- нинг ёлғиз ҳаёт тарзига кўникиб эшитганини ёзган катта авлодни ҳам қамраб оладиган
зиденти Шавкат Мирзиёев бориш хавфини оширмоқда. Бу эса эди. Бугун эса усулларда ишни ташкил этиш зарур.
раислигида ШҲТ Давлат оилаларнинг камайиши, халқнинг ундан фарқли Йўқса, ёшларни ёт ғоянинг таъсиридан
раҳбарлари кенгашининг секин-асталик билан йўқолиб ке- равишда кишилар олиб чиқишнинг оғир машаққатларини
22-мажлисида сўзлаган тишига сабаб бўлиши мумкин. дунёнинг исталган бошимиздан ўтказаверамиз.
нутқида алоҳида тўхталиб нуқтасида
ўтди. Яъни: «Радикализм- Айни вақтда Хитойда ҳам содир бўлаётган Мамлакатимизда мафкуравий
нинг ўсиб бориши хавфли туғилиш коэффициенти АҚШ ва ҳодисалардан соғломлаштирувчи ташкилотларнинг
тенденцияга айланмоқда. Буюк Британияда бўлгани каби тезкор роли кескин даражада оширилиб, улар
Ёшларнинг экстремистик тахминан 1,7 фоизга тенг бўл- хабардор бўлиш ҳар томонлама қўллаб-қувватланмоқда.
ташкилотларга жалб эти- моқда. Хитойнинг энг ривожлан- имкониятига Мақсад, мамлакатдаги ижтимоий-маъ-
лишига йўл қўймаслик, ган ҳудудларида эса бу кўрсаткич эгадир. навий муҳитни янада соғломлаштириш
турли носоғлом мафкура- янада ёмонроқ. Бунинг асосий ва барқарорлигини таъминлашдан
ларга қарши барқарор им- сабаблари сифатида ёшларнинг Юксак ахборот технология- иборат. Бунинг замирида ёшларнинг
мунитетни шакллантириш оила қуришга хоҳиши йўқолиб ларини жамият ҳаётининг турли экстремистик ташкилотчилар ғоялари
бўйича комплекс амалий бораётгани, кеч турмуш қуриш, соҳаларига жорий этиш – давр таъсирига тушиб қолишининг олдини
чора-тадбирлар қабул қи- кам фарзанд кўриш, кўпроқ иш талаби. Аммо унинг ҳам ўзига хос олиш ва уларга кескин қарши курашиш
линиши мақсадга мувофиқ, билан банд бўлиш, орзуларни жиҳатлари бор. Жумладан: чора-тадбирлари кўрилади. Бу энг қи-
деб ўйлаймиз». амалга ошириш муҳимлиги каби йин вазифалардан бири, аслида.
факторлар кўрсатилмоқда. – унинг натижасида жисмоний
меҳнат ҳажми кескин қисқаради. Чунки катта иқтисодий ресурсларга
Юқорида келтирилганидек, Бу эса ишсизликнинг ортишидир. эга бўлган турли диний экстремистик
давлатимиз раҳбарини ташвиш- Демак, амалиётга илм-фаннинг энг ҳаракатларнинг бутун бир минтақа-
га солаётган таҳдидлардан сўнгги натижаларини жорий этиш ларда ўз таъсир доираларини кучай-
бири ёшларимизнинг ёт маф- баробарида янги иш ўринларини тириб бораётгани кўплаб давлатларни
курачилар таъсирига тушиб яратиш устида жиддий бош қоти- ташвишга солмоқда.
қолиши экани ҳам бежиз эмас. риш ҳам муҳим ҳисобланади;
Бузғунчилар ёшларнинг онгига Ана шундай шароитда ахборот
қандай таъсир кўрсатиб, тўғри – юксак даражада техник им- хавфсизлигини таъминлаш учун ҳам
йўлдан оғдиришнинг янги ус- кониятларга эга бўлиш меҳнат, виртуал оламда фаол ҳаракатлар олиб
лубларидан фойдаланмоқдаки, ишлаб чиқариш жараёнини осон- боришимиз зарур. Шундан келиб чиқиб,
бу, ўз навбатида, ўзига яраша лаштиради, инсон учун мураккаб кўпгина мамлакатлар ахборот соҳасида
қийинчиликларни ҳам келтириб ва қийин бўлган ишларни техника устуворликни таъминлашни стратегик
чиқаради. Бунинг учун Пре- ўз зиммасига олади ва инсонлар мақсадларга эришиш, миллий хавф-
зидентимиз: «Фақат кучларни сизлик ва барқарор тараққиётни таъ-
бирлаштириш орқали, бир пайт- минлашнинг асосий йўлларидан бири
нинг ўзида, ахборот маконидаги сифатида эътироф этмоқдалар.
таҳдидларни камайтира борган
тақдирдагина биз рақамлашти- «Кимки ахборотга эга бўлса, у дунёга
риш афзалликларидан тўла эгалик қилади», деган фикр бугунги
фойдалана олишимиз мумкин», кунда барча томонидан тан олинган.
дея таъкидлади. Шу ўринда Агар ёшларда ахборот истеъмоли ма-
данияти шаклланган бўлса, миллий
қадриятларимизга зид бўлган хабар,
маълумотларни ўз вақтида тўғри баҳо-
лай олиш қобилияти юзага келади.

Ҳиндистоннинг таниқли сиёсий ар-
боби Маҳатма Ганди: «Мен уйимнинг
деразаси ва эшикларини маҳкам бер-
китиб ўтира олмайман. Чунки унга тоза
ҳаво кириб туриши керак. Ва шу баро-
барида эшик ва деразаларимдан кира-
ётган ҳаво довул бўлиб, хонадонимни
ағдар-тўнтар қилиб, ўзимни йиқитиб
ташлашини ҳам хоҳламайман», деган
эди. Бу сўзларни бугунги информа-
цион хуружлар фонида ва турли хил
маълумотларнинг «Троя оти» усулида
мамлакатимизга кириб келишини ҳи-
собга олсак, ёшларнинг кўз-қулоғини,
онгини ёт мафкуралардан қўриқлаш
ҳар бир зиёли фуқаронинг муҳим
вазифаси эканини англаймиз. Шуни
унутмаслик керакки, аввало, ота-она
ва жамият фарзанднинг тақдири, таъ-
лим-тарбияси учун жавобгардир.

Мунира КАХАРОВА,
Ижтимоий-маънавий
тадқиқотлар институти
директори ўринбосари

8 2022-yil № 38 VATANPARVAR
23-sentabr
КАТТАªЎР£ОН
# Ekskursiya ВА НАВОИЙ ТАЖРИБАСИ

Марказий ҳарбий округ Каттақўрғон

гарнизонидаги ҳарбий қисмда «Миллий
армиямиз ёшлар нигоҳида» тармоқ-
жадвалига мувофиқ, «Ҳарбий қисмда
бир кун» шиори остида маданий-
маърифий тадбир бўлиб ўтди. Ушбу
тадбирга Каттақўрғон шаҳридаги 10- ва
12-умумтаълим мактаблари ўқувчилари,
Амир Темур, Қўшчинор маҳаллалари ёшлари
ҳамда ҳарбий хизматчиларнинг оила
аъзолари таклиф этилди.

Даставвал меҳмонлар ҳарбий тадбир жами тўртта йўналишни
қисм ҳудудида жойлашган замо- ўзида жамлаб, ўзига хос Навоий
навий IT-технологиялари билан тажрибаси вазифасини бажар-
таъминланган ўқув марказида бў- ди. Унда ёшлар ўзлари учун
либ, яратилган шароитлар билан қизиқ бўлган объектни танлаб,
яқиндан танишди. йўналишлари бўйича ташкил
этилган тадбирларда иштирок
Марказ биноси 20 дан ортиқ хо- этди.
нани ўзида жамлаган. Унда ёшлар
учун ҳарбий қисм тарихи музейи, «Ҳарбий блок» деб номланган
математика, тарих, компьютер, йўл дастлабки йўналишда ёшлар
ҳаракати қоидалари, инглиз ва рус ҳарбий қисм ҳудудида ташкил
тилларига ихтисослаштирилган этилган қуроллар кўргазмасини
ўқув синфлари, кутубхона ҳамда томоша қилди. Бугунги кунда
тўгараклар ташкил этилган. миллий армиямизда мавжуд
бўлган ҳарбий техникалар на-
Худди шу каби тадбир Наво- мойишидан сўнг саф майдонида
ий шаҳрида жойлашган ҳарбий фахрий қоровул ҳамда аскар-
қисмда ҳам бўлиб ўтди. Унда ларнинг қўл жанги чиқишлари
ҳудуддаги 15- ва 7-умумтаълим ўтказилди.
мактаблари ўқувчилари, Бунёдкор
маҳалласи ёшлари иштирок этди. «Спорт ўйинлари» дея ном-
Меҳмонлар учун яқинда реконст- ланган иккинчи йўналишда
рукция қилиниб, фойдаланишга ёшлар ва ҳарбий хизматчилар
топширилган ҳарбий қисм ҳудуди ўртасида миллий кураш ҳамда
бўйлаб экскурсия уюштирилди. футбол, волейбол, стол тенниси
Ноодатий тарзда ташкил этилган сингари оммавий мусобақалар
ташкил этилди.

Маънавий интеллектуал
ҳамда маданий йўналишларда
ўтказилган тадбир давомида
маҳалла ёшлари ҳарбий қисм та-
рихи музейи, Амир Темур, Жало-
лиддин Мангуберди каби аждод-
ларимиз тарихига оид тематик
синфхоналарни кўздан кечирди.
Тадбирнинг якуний қисмида эса
мактаб ўқувчилари, уюшмаган
ёшлар ва фахрийлар ўртасида уч
авлод учрашуви ҳамда психоло-
гик тренинг ўтказилди.

Шерзод ЭГАМБЕРДИЕВ,
«Vatanparvar»

VATANPARVAR № 38232-s0e2n2ta-ybirl 9

# Qaror va ijro

БУТУН ДУНЁНИ ЯХЛИТ БИР МЕХАНИЗМГА МЕНГЗАШ МУМКИН. ҚУРОЛ-АСЛАҲА, ТЕХНИКА ҚУДРАТИ БИЛАН
БИРОВ БОШҚАНИ ҚЎРҚИТАДИГАН ЗАМОН ЭМАС. БИЛИМ КУЧИ, МАЪНАВИЙ ИММУНИТЕТ ҒАЛАБАДА ҲАЛ
ҚИЛУВЧИ АҲАМИЯТ КАСБ ЭТАДИ. ШУ МАЪНОДА ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ПРЕЗИДЕНТИНИНГ «ЎЗБЕКИСТОН
РЕСПУБЛИКАСИ ҚУРОЛЛИ КУЧЛАРИ ҲАРБИЙ ХИЗМАТЧИЛАРИНИНГ АХЛОҚИЙ-РУҲИЙ ТАЙЁРГАРЛИГИ ВА
ЖАНГОВАР РУҲИНИ ОШИРИШ БЎЙИЧА ҚЎШИМЧА ЧОРА-ТАДБИРЛАР ТЎҒРИСИДА»ГИ ҚАРОРИ БУ БОРАДАГИ
ИСЛОҲОТЛАРНИ ЖАДАЛЛАШТИРИШ ВА ЯХЛИТЛАШТИРИШДА АЙНИ МУДДАО БЎЛДИ.

САМИМИЙ РУ²ДАГИ СТРАТЕГИК МУЛОªОТ
га қарши курашишда ўз жонини ҳам Унда иштирок этганлар қарорда
Muallif suratga olgan аямайдиган, ватанпарвар, ҳалол ҳар- белгиланган вазифалардан келиб
бий хизматчиларни тарбиялаш ҳамда чиққан ҳолда қўшинларнинг жанго-
Унда миллий армиямизнинг жан- мудофааси ва хавфсизлигини, аҳо- уларнинг ички ва ташқи таҳдидларга вар шайлиги ҳамда тайёргарлигини
говар шайлиги ва жанговар қоби- лининг тинчлиги ва осойишталигини қарши мафкуравий иммунитетини яхшилаш, Қуролли Кучлар ҳарбий
лиятини мустаҳкамлаш, мамлакат таъминлаш учун ҳар қандай душман- шакллантириш асосий мақсад этиб хизматчиларининг ахлоқий-руҳий
белгиланган. тайёргарлиги ва жанговар руҳини
# Ijtimoiy himoya ошириш, Мудофаа вазирлиги қў-
Қуролли Кучлар академиясида шинларида 2022–2026 йилларда
ушбу қарор ижросини таъминлаш ахлоқий-руҳий тайёргарлик объект-
мақсадида «Ўзбекистон Респуб- ларини такомиллаштириш ҳамда
ликаси Қуролли Кучлари ҳарбий замонавий техник воситалар билан
хизматчиларининг ахлоқий-руҳий таъминлаш, психологик ишлар са-
тайёргарлиги ва жанговар руҳини марадорлигини ошириш юзасидан
ошириш концепцияси»ни амалга концепцияни амалга ошириш бў-
татбиқ этиш бўйича Республика йича ўз фикр ва мулоҳазаларини
идоралараро комиссия таркибининг билдирдилар.
ташкилий масалалар ва истиқбол-
даги вазифаларга бағишланган Сўнгги йилларда Ўзбекистон Рес-
йиғилиши бўлиб ўтди. публикаси мудофаасини мустаҳкам-
лаш борасида амалга оширилган
Йиғилишни мудофаа вазирининг изчил ислоҳотлар сабабли миллий
ўринбосари полковник Ҳамдам руҳни ўзида мужассам этган ва жан-
Қаршиев очиб берди. говар шай Қуролли Кучларимиз тобо-
ра янги қиёфа касб этиб бораётгани
рост. Мамлакатимиздаги тинчлик ва
осойишталик халқимизнинг энг катта
бойлигидир, тинчликни таъминлаш
эса қўшинларнинг юксак жанговар
шайлиги ва тайёргарлигига боғлиқ-
лиги эса барчага аён ҳақиқат.

Юқоридагиларни инобатга олган
ҳолда йиғилиш давомида респуб-
лика идоралараро комиссияси раҳ-
барияти томонидан комиссия аъзо-
ларига қарор ижросини амалга оши-
риш юзасидан вазифалар белгилаб
берилди.

Капитан Азиз НОРҚУЛОВ,
«Vatanparvar»

ҲАРБИЙ ХИЗМАТЧИЛАР ВА УЛАР ОИЛА
АЪЗОЛАРИНИНГ ИЖТИМОИЙ ҲИМОЯСИНИ
ТАЪМИНЛАШ, ТУРМУШ ДАРАЖАСИНИ ЯХШИЛАШ
МАҚСАДИДА НУКУС ГАРНИЗОНИДАГИ ҲАРБИЙ
ШАҲАРЧАДА ЖОЙЛАШГАН 32 ТА ХИЗМАТ ХОНАДОНИ
КАПИТАЛ ТАЪМИРЛАНИБ, ФОЙДАЛАНИШГА
ТОПШИРИЛДИ.

Янги ²АЁТ БА£ИШЛАНДИ

Тадбирда Шимоли-ғарбий аъзолари турмуш даражасини
ҳарбий округ қўшинлари қўмон- янада яхшилаш учун қулай
донлиги, ҳарбий хизматчилар ва шарт-шароитлар муҳайё этил-
уларнинг оила аъзолари ҳамда гани эътироф этилди.
қурувчилар иштирок этди. Сўзга
чиққанлар томонидан Мудофаа Меҳмонлар капитал таъмир-
вазирлиги раҳбариятининг ама- дан чиққан хонадонлардаги
лий кўмаги ҳамда ҳарбий округ шарт-шароитлар билан яқиндан
қўмондонлигининг ташаббуси танишиб, хизмат уйлари соҳиб-
билан бир неча йилдан буён ларига ўз эзгу тилакларини
таъмирталаб бўлиб ётган бу билдиришди.
уйларга янги ҳаёт бағишланиб,
ҳарбий хизматчиларнинг оила Шимоли-ғарбий ҳарбий
округ матбуот хизмати

10 2022-yil № 38 VATANPARVAR
23-sentabr

# O‘quv-uslubiy yig‘in

Кўникма ва
тажриба оширилди

«Янгиариқ» умумқўшин полигонида
Мудофаа вазирлиги бўлинмалари чўл

шароитида яшовчанлигини ошириш
марказининг ўқитувчи ва йўриқчилари
билан ўқув-услубий йиғин бўлиб ўтди.

Юртимизнинг асосий қисми чўл ҳудудла- услубиятини янада такомиллаштириш бўйича топиш, сув топиш ва тозалаш ҳамда захирасини
ридан ташкил топганини ҳисобга олганда, бу зарур маълумотлар етказилди. Ҳар бир ўқитувчи яратиш, ов қилиш ва озиқ-овқат захирасини ғам-
марказнинг барпо этилиши Қуролли Кучлар ва йўриқчи машғулотни ташкил этиш ва ўтказиш лаш, овқат тайёрлаш, тиббий ёрдам кўрсатиш,
тизимида ўзига хос янгилик бўлиб, ҳарбий- бўйича билим ва кўникмаларини амалда кўрсатиб, ҳудудда бўлинмаларнинг жойлашуви учун пана
ларнинг жанговар тайёргарлигини янада профессионал тайёргарлигини намойиш этди. жойларни жиҳозлаш ҳамда ниқоблаш, кузатув
ошириш ва янги босқичга кўтаришга улкан ишларини олиб бориш каби ўқув жойларининг
ҳисса қўшмоқда. Амалий машғулотларни ўтказишга мўлжал- машғулотларга тайёргарлиги кўриб чиқилди.
ланган яшовчанлик шаҳарчасида саҳрода олов
Таҳсил муддати 14 кунни ўз ичига олган
ушбу таълим даргоҳида бир вақтнинг ўзида
50 нафарга яқин контракт бўйича ҳарбий
хизматчи тоифасидаги оддий аскар ва сер-
жант таҳсил олиб, ўқув жараёнини 10 фоиз
назарий ҳамда 90 фоиз амалий машғулотлар
ташкил этади.

Шимоли-ғарбий ҳарбий округ қўшин-
лари қўмондонлиги томонидан ўтказилган
ўқув-услубий йиғин давомида марказда ўқув
жараёнини ташкил этиш, машғулотларни
ўтказиш, ўқув жойларини жиҳозлаш бўйича
ўқитувчи ва йўриқчиларнинг касбий билим-
лари синовдан ўтказилди. Машғулотларга
янгича ёндашув, педагогиканинг интерфаол
усулларидан кенг фойдаланиш, дарс ўтказиш

# Malaka

«Тактик медиклар» ўқув
курслари бошланди

Нукус ҳарбий госпиталида тиббий госпиталида «Тактик медиклар» тишнинг ягона тизими сифатида
мутахассисликка эга бўлмаган Шимоли- ўқув дастури бўйича 21 кунлик ўқув ўзини оқлаб келмоқда.
ғарбий ҳарбий округнинг ҳарбий курслари жорий этилди.
хизматчиларига «Тактик медиклар» ўқув Нукус ҳарбий госпиталида таҳсил
дастури бўйича таълим бериш бошланди. Дарвоқе, биринчи тиббий ёрдам олаётган ҳарбий хизматчилар билан
кўрсатиш тадбирларини бажариш дастлаб одам анатомияси, физиоло-
Жангда биринчи тиббий ёрдам сатиладиган, ҳаётни сақлаб қолиш учун ҳарбий хизматчилар одам ор- гияси ўрганилиб, шундан сўнг жанг
кўрсатишнинг самарадорлиги ва ҳаёт учун хавфли ҳолатларни ганизмининг тузилиши ва ҳаётий майдонида эҳтимолий яраланиш ва
албатта жароҳатланганга ёрдам бартараф этиш ҳамда ногиронликка муҳим аъзоларнинг жойлашиши- зарарланиш, жабрланганга биринчи
кўрсатиш вақти ва сифатига бе- олиб келувчи оқибатларнинг олдини ни билиши катта аҳамиятга эга. тиббий ёрдам беришнинг турли усул
восита боғлиқ бўлади. Мудофаа олишга йўналтирилган тадбирларни Ярадорга қандай усулда тиббий ва услублари мукаммал ўргатилади.
вазирлиги қўшинларида ҳар бир жамлайди. Тиббий мутахассисликка ёрдам кўрсатиш, қайси ички аъзо- Таълим дастури якунида ҳар бир
ҳарбий хизматчининг ўзига ва эга бўлмаган ҳарбий хизматчилар- си зарарланганини тахмин қилиш, тингловчи ўзлаштирган мавзулар
сафдошларига биринчи тиббий нинг тиббий тайёргарликдан билим жабрланганни жанг майдонидан бўйича 6 соатлик назарий ва амалий
ёрдам кўрсатиш амаллари ва усул- ва кўникмаларини ошириш, жанг қандай усулда олиб чиқиш учун бу имтиҳонларни топшириши белги-
ларини мукаммал билишига катта майдонида ўзига ёки яраланган билимлар албатта доим асқатади. ланган.
эътибор қаратиб келинмоқда. сафдошига тиббиёт нуқтаи назари- «Тактик тиббиёт» ҳозирги даврда
дан тўғри бўлган ёрдам кўрсатишни кенг тарқалган. Хорижий тажриба Бир сўз билан айтганда, мазкур
«Тактик тиббиёт» тушунчаси ўргатиш мақсадида Нукус ҳарбий мониторинги ҳам шуни кўрсатадики, ўқув курсини тамомлаган ҳарбий
бевосита жанг майдонида кўр- жанг майдонида ҳалок бўладиган хизматчи тиббиёт соҳасидан даст-
90 фоиз ярадорларнинг ҳаётини лабки тушунчага эга бўлиб, ҳар
сақлаб қолиш йўлларини қидириш, қандай вазият ва шароитда ўзига
госпиталгача тиббий ёрдам кўрса- ва ўзгаларга биринчи тиббий ёрдам
бера олади.

Подполковник Тимур НАРЗИЕВ, Шимоли-ғарбий ҳарбий округ матбуот хизмати бошлиғи

VATANPARVAR № 38232-s0e2n2ta-ybirl 11

# Suhbat

«Алпомиш» достонида Ҳакимбекнинг «МА£ЛУБИЯТЛАР
етти ёшида Алпинбий бобосидан қолган ўн МЕНИ ЧЕМПИОН
тўрт ботмон биричдан бўлган парли ёйни ªИЛДИ...»
даст кўтариб, ўқ жойлаб, Асқар тоғининг
чўққисини кўчириб юборгани кўпчиликнинг
ёдида бўлса керак. Ўзбекистон Республикасида
хизмат кўрсатган спортчи Руслан Нуритдинов
номини эшитган ҳар бир ўзбекнинг кўз ўнгида
зилдай штангани боши узра даст кўтариб, баралла
ҳайқирган йигит келиши табиий.

Хуллас, кетма-кет ютуқларни қўлга киритиб,
халқаро миқёсда шуҳрат қозонаётган Мудофаа
вазирлиги Олий спорт натижаларини ривожлантириш
маркази ҳарбий хизматчиси катта лейтенант Руслан
Нуритдиновнинг айрим мулоҳазаларини сиз билан
бўлишишни истадик.

БОЛАЛИК ХОТИРАЛАРИ ни билиш ҳам жуда муҳим. Тасаввур ҳолат ҳеч қачон сезилмайди. Тилим ни ютдим. Аммо барчасини ютқазиб
қилинг, спорт туримдаги таваккал чиқдими ёки чиқмадими, буни бил- ҳам кўрганман. Шундан бўлса керак,
– Икки акам айнан шу спорт турига ё менга шон-шараф олиб келади, майман, эътибор бермайман. Сабаби ҳаёт мени анча босиқликка ўргат-
қатнашиб юрарди. Ўша пайтларда ёки мени бир умрга мажруҳ қилиб, мен атайлаб қилмайман бу ишни. Бир ди. Ўзим учун мана шундай тушиб-
мен 5-6 ёшда эдим. Боғчадан қайтиб тўшакка михлаб қўйиши мумкин. психологнинг тушунтиришича, инсон чиқишлар ёқади. Вақт, тажриба ва
келганимда, уйда ҳеч ким бўлмас- Фаолиятим давомида ўрнатган барча танасига оғир юклама тушганда, тил- синовлар мени жиловлай олди.
ди. Ота-онам ишда. Акаларим эса рекордларим машғулотлар давомида нинг орқа қисми нафас йўлларини
машғулотлар залида. Иложсиз қол- етиб боролмаган оғирликларимдир. тўсиб қўяркан. Шундай пайтларда АРМОН
ган акаларим мени ҳам залга олиб Мусобақа атмосфераси, рақиблар инсон ўзи билмаган ҳолатда енгил
кетишарди. Оғир атлетиканинг нима устунлиги, мухлисларнинг олқиши нафас олиш учун тилини олдинга – Спорт – жисмоний имкониятинг
эканини ўшанда билганман. Кўзим мени шундай катта таваккалларни чиқараркан. Менга бу жавоб маъқул ҳисобга олинадиган соҳа. Жисмоний
спорт залларида пишди. Ҳовлимиз- қилишимга ундаган. Мен шу ишни келди. Шундан айтаманки, менда- ҳолатим аъло даражада бўла туриб,
даги омборхонада силлиқ таёқлар қилишим ёки қилмасдан йиллар да- ги бу ҳолат ғолиб бўлгандан кейин Токиода бўлиб ўтган Олимпиадага
бўларди. Катта акам ўша таёқлар ёр- вомида афсусланиб ўтишим керак. рақибларга тил чиқариб кетиш эмас, қатнаша олмадим. Тайёргарлигим
дамида мураббийдан ўрганганларини Ҳатто ҳалигача хўрсиниб эслайдиган аксинча, нафас олиш усули холос. зўр, руҳиятим тетик ва имкония-
уйда менга ўргатарди. Вақт ўтиб, ҳолатларим бор. Шунинг учун имкон Оддий айтганда – рефлекс. тим ҳам етарли эди. Аммо айрим
8 ёшимда биринчи мураббийим Марат бўлди дегунча, таваккал қиламан. сабабларга кўра, шу мақсадга ета
Гафаровичнинг қўлига борганман. Минг шукурки, таваккал ортидан Катта спортга жуда эрта қадам олмадим. Спортчилик фаолиятим-
Ўшанда у мендан нимага қодирлигим- анча-мунча ютуқларга эриша олдим, қўйганман. 2011 йил Парижда бўлиб ни якунлашим учун яна бир марта
ни кўрсатишни сўраган. Унинг кўрсат- деб ўйлайман. ўтган жаҳон чемпионатида эндигина шундай имкон бўлиши мумкин. Нима
масини бажариб берганимда, Марат 19 ёшни қарши олган эдим. Катталар ҳам дердим, вақтни ортга қайтариб
аканинг жаҳли чиқиб, «Ўргатишни КАТТА СПОРТГА ҚАЙТИШ орасида бўлиб ўтган нуфузли мусо- бўлмайди. Шундай экан, 2024 йили
эртароқ бошлагансан», дея акамга бақа, рақибларим орасида Олимпиа- Парижда бўлиб ўтадиган Олимпия
қаттиқ танбеҳ берганди. Аслида мен- – Ўтган йили юртимизда бўлиб ўт- да чемпионлари, жаҳон чемпионлари ўйинларида иштирок этиш учун ҳа-
даги шаклланган техникани устозим ган Осиё чемпионатида иштирок этиб, бор эди. Менда эса ички имкониятим ракат қиламан.
ҳайрат билан қабул қилган эди. Тенг- ғолиб бўлдим ва жаҳон рекордини етарли бўлса-да, ҳаяжонни босиш
қурларимдан илгарилаб кетишимда ўрнатдим. Бу менинг катта спортга учун тажриба етмаган. Ўша жаҳон ЎЗЛИКНИ АНГЛАШ
акаларимнинг ҳиссаси катта. қайтишим эди. 2019 йил ноябрь ой- чемпионатида силтаб кўтариш йўна-
ларида барчасига қўл силтаган эдим. лишида иккинчи ўринни олганман. – Аввало, оғир атлетика орқали
РАҚИБЛАР ҲАҚИДА Руҳий ҳолатим ўта ғамгин, тошни Аслида, биринчи ўринга ҳам етарли ўзлигимни топдим, дўстлар орттир-
кўтаришга ҳам ҳафсала бўлмаётган- имконият бўлган эди. Машғулот- дим. Жамиятда ўз ўрнимга эга бўлдим,
– Эронлик спортчи деган ном ун- ди. Тўғрисиям-да, эришилмаган ютуқ, лар давомида забт этган оғирликни дунёга танилдим. Ўз юртимда бахт
ча-мунча атлетни сергак торттириши забт этилмаган чўққи қолмаганди. ҳам мусобақада ўзимга бўйсундира топдим, бир нечта орденлар соҳиби
бор гап. Чунки Эроннинг бу спорт Осиё ва жаҳон чемпиони бўлган бўл- олмаганман. Мендаги ҳаяжон адре- бўлдим. Бунинг замирида машаққат-
тури бўйича ўз мактаби бор. Шунинг сам, Олимпиада чемпиони бўлдим, налин кучайишига олиб келган ва ли меҳнат, ўз устингда тиним билмай
учун улардан янги номдаги спортчи бир нечта рекордлар ўрнатилди. Бал- нафас етишмаслиги оқибатида тилим ишлаш, қатъият ва сабр бор. Ортимиз-
чиқса, у ҳақда кўпроқ билишга ҳара- ки, етар, деган фикрга келдим. Сенга чиқишни бошлаган (кулиб). дан етишиб келаётган ёшларга қарата
кат қиламиз. Сабаби ўрганилмаган, яна нима керак, деган деб ўзимга айтаманки, аввало, ўзлигини топсин.
синалмаган ва биз учун сирли бўлган таскин берардим. Ўша кезларда оила МАШҲУРЛИК Мақсадни аниқ қўйиб, унга томон ин-
рақиб барибир ноқулайлик туғдира- қурдим. Орадан озгина вақт ўтгач, тилишда ҳеч қачон ортга чекинмаслик
ди. Аммо йиллар давомидан шакллан- тушундимки, спорт менинг тақди- – Менга жуда кўпчилик «юлдузлик керак. Шундагина кўзланган натижага
ган хислатим борки, ҳеч қачон ўзимни рим экан. Аёлимни ёнимга чақириб, касали»га йўлиққанлигимни айтиш- албатта эришилади.
рақиб билан солиштирмайман. Уни спортга қайтишим ҳақидаги фикрини ган. Аммо атрофдагиларнинг гапи
қисман ўрганишим, кузатишим мум- сўрадим. «Ҳали қайтмаслик ниятин- менга таъсир қилмаган. Сабаби улар Шерзод ШАРИПОВ
кин, лекин мусобақа пайтида бутун гиз ҳам борми?» деса бўладими... олдинги ҳолатимни билишмаганлик- суҳбатлашди.
фикримни фақатгина оғирликни кўта- Ўша мотивациянинг ўзи менга етарли лари учун ҳозирги ҳолатим билан
риш учун жамлайман. Машғулотлар бўлди. Ҳаммаси ўтиб кетди. Ва мен қиёслай олишмайди. Аммо яқинларим Руслан НУРИТДИНОВ
давомида кўрсатган натижаларимни катта спортга қайтдим. ҳам шу фикрдалигини билганимдан
ҳисобга олсам, мусобақа жараёнида кейин ўзимни босиб олишим керак- Ўзбекистон Республикасида хизмат кўрсатган
бемалол юқори кўрсаткични забт эти- ИМИДЖ ЁКИ РЕФЛЕКС? лигини тушундим. Яна бир нарсани спортчи
шимга ишонаман. Бироқ кучни тўғри айтиб ўтишим керакки, ҳеч ким бу
тақсимлай олмасам, кутилган маррага – Жуда кўпчилик мусобақанинг касалликка учраган ёки учрамаганли- 2013 йил «Ўзбекистон ифтихори» ордени соҳиби
етолмайман. Асосий мақсад – машғу- энг оғир штангасини кўтариб турган гини билмайди. Ўзингиз учун ўша-ўша 2016 йил «Эл-юрт ҳурмати» ордени соҳиби
лотларда йиғилган оғирликни амалда ҳолатимда тилимни чиқариб (кулади) инсонсиз. Лекин спортчилар учун энг Оғир атлетика бўйича халқаро тоифадаги спорт
кўрсата олишим. Лекин бу осон эмас. қўйишимнинг сабабини сўрашади. нуфузли мусобақа бўлган Олимпиада устаси
Аслида бу имидж эмас, рефлекс. Бу ғолиби бўлиш ҳам ҳаммага насиб эта- 2012 йил Олимпия ўйинлари иштирокчиси
ДОИМИЙ ПОЗИТИВ КАЙФИЯТ ҳолат анчадан буён бор. Ўзим аниқ вермайди-да. Ўша кезлари ўзингизни (Лондон)
кўришни бошлаганим 2011 йилдан йўқотиб қўйишингиз табиий ҳолат, 2012 йил Осиё чемпиони
– Аслида хурсандчиликни юза- кейин бўлди. Олдинги пайтда бизни деб ўйлайман. Бу эйфория дейилади. 2013 йил Осиё чемпиони
га чиқарган инсон ғамгин бўлади, ОАВ вакиллари тасвирга туширсаги- Одам ўзини жиловлаши қийин. Бундай 2013 йил жаҳон чемпиони
дейишади. Уйда бўлган пайтларим на, ўзимизнинг ҳолатимизни кўри- ҳолатни ҳис қилиш, сезиш ва билиш 2013 йил жаҳон универсиадаси ғолиби
ёлғизликни ёқтираман. Доимо одам- шимиз мумкин бўлган. Кейинчалик учун бошингиздан шундай қувончни 2014 йил жаҳон чемпионати совриндори
лар олдида яхши кайфиятда юришга телефонлар кучайиб кетди, жамоада ўтказишингиз керак. Аммо вақт ўтиши 2015 йил Осиё чемпиони
ҳаракат қиламан. Уларга самимий- видеокамералар пайдо бўла бошлаши билан ўзимни босиб олдим ва «ерга 2015 йил жаҳон чемпиони
лик, хурсандчилик улашгим келади. натижасида ўзимизнинг камчилик- тушдим». Тушуниб етдимки, ҳеч қачон 2016 йил ХХХI Олимпия ўйинлари ғолиби (Рио-де-
Инсонлар юзида табассум бўлишига ларимизни кўра бошладик. Париж бундай танбеҳларни эшитмасликка Жанейро)
сабабчи бўлишим ўзимга ҳам ёқади. шаҳрида ўтказилган жаҳон чемпио- ҳаракат қилишим керак. 2018 йил ХVIII Осиё ўйинлари ғолиби (Жакарта);
натида дўстим Муҳаммаджон айтди- 2021 йил Осиё чемпионати ғолиби (Тошкент);
ТАВАККАЛЧИЛИК ВА РЕКОРД ки, «Дўстим, тилингни чиқаришни ОМАДСИЗЛИК 2021 йил жаҳон чемпионати ғолиби (Ўзбекистон,
бошлабсан, болаликдан бирга ўсган жаҳоннинг янги рекордини ўрнатган);
– Спорт – бу таваккалчилик! Би- бўлсам-да, бу «қилиғингни» энди – Биринчи маротаба жаҳон чемпио- 2022 йил Ўзбекистон чемпионати ғолиби (Хива)
рор бир спортчи йўқки, мусобақа кўриб турибман», деди. Ўйлайманки, ни бўлганимдан кейин Олимпиада 2022 йил V Ислом бирдамлик ўйинлари 3 та олтин
жараёнида таваккал қилмаса. Мен бу «қилиғим» ўша пайтларда бошлан- ўйинларида ютқаздим. 2018 йилда медали соҳиби.
ҳам худди шу инсонлар қаторидаман. ган. Ундан олдин бўлганида дўстим спорт фаолиятимдаги натижам ноль
Қаерда, қай ҳолатда таваккал қилиш- илғаган бўларди. Аммо ўзимга бу билан якунланди. Менинг ҳаётим ҳам
силлиқ кетмаган. Тўғри, ҳамма нарса-

12 2022-yil № 38 VATANPARVAR
23-sentabr
Ajdodlar merosi
#
БУЮК ЮРТ
ªА²РАМОНЛАРИНИНГ

ўтмиш воқеа-ҳодисаларини ёзиш ВАТАНПАРВАРЛИК
орқали уларни абадийлаштиришдан, – Эл онаси сифатида сўзим шуки,
Жасоратлар сабаби аждодлар тажрибаларидан хулосалар орамизда Эрон шоҳи олдида тиз чўка- £ОЯЛАРИ
Ватандир. Ватан озодлиги чиқаришдан, ибратомуз меросидан диган номард йўқ!
йўлида жонини фидо авлодларни манфаатдор қилишдан – душманнинг номдор, кучли
қилган довюрак курашчи, кўра муҳимроқ ҳамда улуғворроқ иш Ҳарбий саркарда бўлмаса-да, аммо полвонларини яккама-якка жангга
миллий қаҳрамонларимиз бормикан!» деган фикри айнан ва- оддий чўпон Широқнинг жасорати чорлар, бунда осон ва тез ғалабага
қулликка тушишга тинч танпарварликка хизмат қилади. эътиборга лойиқдир. Широқ Турон эришарди. Тарихий манбаларга кўра,
қараб турмаганлар. Жонажон халқларининг Аҳмонийлар подшоси гуржилар билан бўлган бир жанг олди-
Ватанимизнинг кўҳна Нодир тарихий манбаларда энг қа- Доро I босқинига қарши ёлғиз ўзи дан икки қўшин кўз ўнгида Жалолид-
минг йилликлар тарихида димги даврлардан бери буюк ҳарбий курашган халқ қаҳрамонидир. Юнон дин жуссасининг бирмунча кичикли-
юртимизни босқинчилардан саркардаларнинг ўз давридаги ва- тарихчиси Полиеннинг «Ҳарбий ҳийла- гига қарамай, яккама-якка олишувда
ҳимоя қилган мард танпарварлик фаолияти билан боғлиқ лар» номли асарида Широқ жасорати девқомат бир гуржи паҳлавонини, сўнг
фарзандларининг буюк бўлган жасорат, мардлик ҳақидаги тилга олинган. унинг уч ўғлини, кейин яна бир душ-
жасоратлари халқимиз фикрлари, ҳикматли сўзлари борки, ман аскарини ўлдиради;
тарихига олтин ҳарфлар билан уларни ўрганиш, тадқиқ этиш ҳамда Широқнинг фикрларида юрт озодли-
муҳрланди. ёшлар тарбиясига шу ғояларни сингди- ги йўлида қалқон бўлиш энг катта бахт – таҳликали вазиятларда қўққисдан,
риш жуда муҳимдир. эканлиги тараннум этилган. Унга кўра: шиддат билан душман устига шижоат
Туроннинг буюк саркардалари – билан бостириб борган;
Широқ, Тўмарис, Спитамен, Жалолид- Аҳмонийлар босқинига қарши – жангда мардларча ўлмоқ осон гап,
дин Мангуберди, Темур Малик, Наж- мардона курашган, юрт онаси си- лекин душманни янчиб ташлаб, ундан – душманга кутилмаган пайтда
миддин Кубро, Маҳмуд Торобий, Амир фатида қадрланадиган Тўмариснинг қасос олмоқ қийин; пайдо бўлар, уни таъқиб этар, яшин
Темур, Заҳириддин Муҳаммад Бобур, жасур саркардалик жасорати алоҳида тезлигида зарба берган;
Мадаминбек каби миллий қаҳрамон- таҳсинга сазовордир. Тўмариснинг – биз мардлик кўрсатиб, номимиз-
ларнинг ибратли ҳаёти ва фаолияти фикрларида юрт муқаддаслиги ва уни ни қолдириш тўғрисида эмас, балки – душман ўз иттифоқчилари билан
халқимизга асрлар оша намуна ва ҳимоя қилиш ҳар бир эркагу аёлнинг эл-юртимизнинг эркини қандай сақлаб қўшилиб улгурмасдан олдин, уларни
ўрнак бўлиб келмоқда. бурчидир, деб ҳисоблайди. Жумладан, қолиш тўғрисида ўйлашимиз керак; алоҳида тор-мор келтирган;

Ўзининг буюклиги билан нафақат – Юрт берилмас, ёв янчилур! – мен оддий чўпон – ёлғиз ўзим – қатор тенгсиз жангларда ҳарбий
Ватанимиз, балки жаҳон тарихида ҳам – Онанинг ҳукми – Тангрининг Доро сенинг қўшинингни енгдим. саркардалик маҳоратини намоён этган,
ўчмас из қолдирган Жалолиддин Ман- ҳукми! Сизларни алдаб, чўлнинг қоқ ўртасига унинг учун 700 нафардан иборат қў-
губерди, Амир Темур, Бобур каби буюк – Бошимиздан зар сочсалар ҳам биз олиб келдим. Хоҳлаган томонга кетинг, шинга қарши 300 нафар жангчи билан
давлат арбоблари ҳақида ноёб маъ- эркинликни қулликка алмашмаймиз! аммо билингки, тўрт томонингиз ҳам ғалаба қозониш осон бўлган;
лумотлар дунё энциклопедияларидан – Арслон Тўмарис сўзим бу – Ватан етти кунлик йўлдир;
ҳам ўрин олган ҳамда асрлар давомида онаси сифатида Кир, мен сени якка- – душманларга нисбатан ўта
жаҳонда кўплаб илмий тадқиқотлар ма-якка жангга чорлайман! Шу жанг – ўз элининг душманларига хоин- шафқатсизликни намоён этган;
ва бадиий асарлар яратилгани чексиз юрт тақдирини белгиласин! Чунки лик учун ёрдам чўзадиган қўлни кесиб
фахр-ифтихор бағишлайди. жанг бўлса, ҳар икки томон оналари ташлаган маъқул. – ўз жангчиларини моддий ва маъ-
фарзандларидан айрилади, қанча ке- навий руҳлантира олган;
Ўзбекистон Республикаси Прези- линлар бева қолади. Халқимни ҳимоя – юрт учун қалқон бўлиш ҳақиқий
денти томонидан илғор ҳарбий қисм- қилиш менинг бурчимдир! юрт фарзандига тегишлидир. – оғир, энг мураккаб шароитларда
ларга буюк саркардаларимизнинг – Шафқатсизга шафқатсизлик би- ҳам қатъий тура олувчи, энг қийин
номини бериш, моҳир лашкарбоши бо- лан жавоб қайтарамиз! Ўрта асрларда ҳам Ватанимизни синовлардан сира қўрқмайдиган бе-
боларимиз ҳақида илмий тадқиқотлар, ёвлардан ҳимоя қилишда довюрак юрт такрор фазилат эгаси эди.
бадиий асарлар, фильмлар яратишга ўғлонлари етишиб чиқди. Булар Жа-
кўрсатма бериши миллий ҳарбий меро- лолиддин Мангуберди, Темур Малик, Унинг юрт учун қайғурган ва-
симизни илмий ўрганишда муҳим воқеа Нажмиддин Кубро каби жасур ўғлон- танпарварлик билан суғорилган ғоя-
бўлди. Туроннинг буюк саркардала- лар дунёни эгаллаган Чингизхонга лари тарихий манбаларда батафсил
рининг ҳарбий маҳоратини тарихий қарши курашиб, она юрт учун жонини ёритилган, қуйидагилари алоҳида
манбалар асосида илмий тадқиқ ва қурбон қилдилар. қадрлидир:
таҳлил этиш, уларни миллий ҳарбий
меросимизда тутган ўрнига баҳо бериш Жалолиддин Мангуберди саркар- – ота тахтга давоим йўқ, аммо бутун
бугунги ҳарбий тарих фанининг муҳим далик қобилиятини жуда эрта намоён қўшинга мени бош қилинг, ёвни юртга
ва долзарб муаммоларидандир. қилган. Насавийнинг ёзишича, Кушлу- киритмай, кучларни қўшай Чингизхон-
хонни мағлуб этган Жўчихон бошлиқ ни ўзим кутиб олиб мажақлай! Ота, Сиз
Буюк тарихнавис Шиҳобиддин мўғул қўшини билан султон Алоуддин қўшинга буйруқ беринг-да, ўзингиз
Муҳаммад ан-Насавийнинг «Дунёда Муҳаммад лашкарлари ўртасида 1216 бир четда бизнинг ғалаба қозониши-
йилда бўлиб ўтган илк жангда Хоразм мизни кутинг;
қўшини омон қолди ва душмандан
«қасос ўчи олинди». Жувайний ва – агар шу жангда юрт озодлиги
Рашидиддиннинг ёзишича, бу жангда йўлида арзимас матоҳ жонимизни ая-
ўнг қанотга 17 ёшли Жалолиддин қў- масдан шаҳид кетсак, мен дунёда энг
мондонлик қилган. Демак, Жалолиддин бахтли Султон ва агар акси бўлса, энг
17-18 ёшидаёқ ўзини истеъдодли ва бахтиқаро султон бўламан;
жасоратли саркарда сифатида намоён
этган. Жалолиддиннинг сиёсат май- – душман жанг қилишни истамай,
дондаги фаолияти эса унинг 20–33 ҳужумни орқага сурдими, уларга ўзи-
ёшларига тўғри келади. миз ҳамма томондан ҳужум қилишга
қарор қилдик. Агар ҳужум қиладиган
Жалолиддин Мангубердининг ҳар- бўлсак, улардан аввал бошлашимиз,
бий саркардалик даҳоси қуйидаги уларнинг пастга тушишига йул қўймай,
жиҳатларда намоён бўлган: ўқлар ёмғирини ёғдиришимиз керак;

– мард, жасур жангчи, қобилиятли – эй яратган Аллоҳ! Нега мени
лашкарбоши бўлган; оддий чўпон ёки деҳқон қилиб ярат-
масдан султон қилиб яратдинг? Не
– барча жангларда карнай-сурнай гуноҳим учун менга тинчлик бермай-
садолари остида давлат байроғини сан? Не қилмишларим учун мени бунча
ҳилпиратиб жангга кирган; қувғинликка дучор қилгансан? На тур-
мушимда, на юришимда ҳаловат бор!
– шердек наъра тортиб, ўлжага
ташланган арслондек шиддат билан Темур Малик – хоразмшоҳ Муҳам-
жангга кирган; мад ҳукмронлиги даврида Хўжанд
ҳокими, Жалолиддин Мангубердининг
– мўғуллар Жалолиддинга «арра», яқин сафдоши, мўғуллар истилосига
«болта» деб ном берган эдиларки, у қарши кураш олиб борган саркарда,
икки қўлида болтадан эпчиллик билан
фойдаланиб, душманни осон қириб
ташлар эди;

– арқонни маҳорат билан ишлатиб,
душманни қўлга осон илинтирар, бу
каби машқларни барча аскарлари ҳам
яхши эгаллаган эди;

VATANPARVAR № 38232-s0e2n2ta-ybirl 13

миллий халқ қаҳрамони. Салтанатда ти ҳамда «Темурийлар ренессанси – Дўст-душманлигига қарамай, ҳар – Менга яхши ном билан ўлиш
юзага келган мушкул сиёсий вазият асосчиси»дир. Соҳибқирон ҳарбий жойда боқий мато бўлган жонларини муҳим, танам эса ўлим учундир.
туфайли Хоразмни тарк этиб, 1221– меросида Ватанни севиш, ардоқлаш фоний дунё моли учун сотадиган, ўз-
1232 йиллар давомида Жалолиддин унинг тараққий этишига ўз ҳиссасини ларини маърака-майдонга, ҳалокатга – Дўстлар билан бирга ўлиш тўй-
билан бирга мўғулларга қарши кураш қўшгани ҳақида дунёнинг аксарият отиб, жонларини қурбон қиладиган дир!
олиб боради. Жалолиддин ҳалока- энциклопедиялари ва асарларида сипоҳларни ҳурмат қилдим.
тидан кейин ўз юртига қайтади ва ёритилган. Айниқса, жаҳонда кўплаб – Толе йўқки жонимға балолиғ бўлди,
маълум вақтдан сўнг Темур Малик олимлар «Тузуклар»га шарҳлар ёз- – Ўнбоши қўли остидагилардан Ҳар ишники айладим хатолиғ бўлди.
мўғуллар томонидан қўлга олиниб, ганлар. Айнан «Тузуклар»да соҳибқи- бири ботирлик кўрсатса, биринчи гал- Ўз ерни қўйиб Ҳинд сори юзландим,
қатл қилинган. «Мен ўлмай туриб, аза роннинг маънавий дунёқараши, юртни да – ўнбоши, иккинчи марта ботирлик Ёраб, нетайин, не юз қаролиғ бўлди?
очманглар, тирик эканман, юртни ёвга адолат билан бошқаруви васиятлари қилса – юзбоши, учинчи мартасида – – Яхшилик қилмадингми, бас, ёмон-
бермайман!» қолдирган. мингбоши қилиб тайинла. Сипоҳийнинг лиқ ҳам қилма!
аслу насабига ҳам қарашинг лозим. – Шафқатсиз киши азобга ло-
Унинг фаолиятида юрт қайғуси – Биз ким мулки Турон, Амири Тур- йиқдир.
бўлган ва буни фикрларидан кўрамиз: кистонмиз. Биз ким, миллатларнинг – Қилич чопган навкарнинг бир хиз- – Яхши кишиларни Яратган яхши
энг қадими ва энг улуғи Туркнинг бош матини ўнгга йўй, мартабасини ошир, дўстлар билан сийлайди.
– Фарзандларимизни соғлом, мард бўғинимиз! токи бошқа навкарлар буни кўриб, – Кўнглингни динларнинг муҳокама
ва ростгўй қилиб улғайтирайлик! жонбозлик қилишга рағбатлансинлар. майдонига айлантирма.
– Қилич ушлай олган қўлгина сал- – Адолат ўрнатишда инсонларнинг
– Мардлик яккама-якка жангда би- танат маёғини ушлаши мумкин! Жаҳоннинг энг буюк сиймолари- эътиқодига чуқур ҳурматда бўл.
линади ва бу жиҳат кўп бегуноҳларни дан бири, давлат арбоби, истеъдодли – Сен ўзингга ёмонлик қилганни
қирғиндан сақлайди. Ҳой мўғул лашка- – Жасорат – хавф-хатар чоғида саркарда, буюк Бобурийлар салтанати ҳаёт измига топшир, бил ҳаёт қасоскор
ри Сўкту нўён, мард бўлсанг, майдонга сабр-бардошга эга бўлишдан бошқа асосчиси, темурий шаҳзода Заҳирид- мулозимингдир.
чиқ! Жанг тақдирини мардларча ҳал нарса эмас. дин Муҳаммад Бобур довюраклиги ва – Агар юз йил, борингки, минг йил
этайлик! жасурлиги учун ёшлигидан «Бобур», яшаса ҳам гар бир кун умр бор, бу
– Бир кунлик адолат – мискин- «Шер» тахаллусини олган. дилкаш қасрдан кетарсан ночор.
– Ғанимга ҳамла қилиш учун орқага ларни ўзингга яқин тутдим, уларнинг – Зуғум билан айтилган сўз тош-
қайтмоқ айб эмас. кўнгилларини оғритмадим ва бирон Бобур тийран ақл, энциклопедик дан бўлган иморатларни ҳам вайрон
талабларини рад этмадим. билимга эга бўлиш билан бирга, қилади.
Нажмиддин Кубро – XII–XIII аср за- одамларни ўзига жалб қила биладиган – Худонинг амри билан кичик гу-
бардаст тасаввуф донишманди, Шарқ – Бировдан ёмонлик ахтарма, айт- ташкилотчи, мард, чидамли, бардош- руҳнинг катта гуруҳ устидан ғалаба
дунёсида кўплаб шогирдлар етиштир- салар, ишонма. ли, виждонли инсон бўлган. У жангда қилган ҳолатлари оз эмас.
ган улуғ мутафаккир ва олим, юртни олдинда борар, қийин шароитларда – Ёш киши ойнага қараб кўрган
мўғуллардан ҳимоя қилган миллий – Юз минг отлиқ аскар қила олмаган ҳамма билан бирга бўлиб, машаққатни нарсани кекса одам тажрибага суяниб,
қаҳрамондир. У ўз даврида тасаввуф ишни бир тўғри тадбир билан амалга баҳам кўрар эди. Масалан, Бобур Ҳи- пишиқ ғиштга ҳам қараб кўра олади.
оламида ҳам, Шарқ оламида ҳам кўзга ошириш мумкин. ротдалигида Кобулда нотинчлик юз бе- – Ҳар кимки ҳаёт мажлисига ки-
кўринган шайх бўлган, унинг ғоялари, риб, тоғ йўли билан Кобулга қайтишга риб тур, оқибат ажал паймонасидин
чақириқлари юрт учун фидойи бўлиш – Қўрқмасанг – ёв қочар. мажбур бўлади. Улар тоғда отни, одам- ичкусидир ва ҳар кишиким, тириклик
билан йўғрилган. Жумладан: – Ваҳима – душманнинг йўлдоши. ни кўмадиган қалин қорга дуч кела- манзилига кириб тур, охир дунё ғам-
– Эрлик ишида аҳдни синдирмоқ, дилар. Шунда Бобур аскарлари билан хонасидин кечкусидур, ёмон от билан
– Ё Ватан, ё шарафли ўлим! раво йўқдур ва аҳдни синдурғон ки- баробар юриб, қор тепиб, йўл очади. тирилгандин, яхши от билан ўлган
– Эрксиз яшагандан кўра, Ватан шини эр (киши) деса бўлмас. Кечаси уни дам олгани ғорга таклиф яхшироқ... то бадандин жони айрил-
мустақиллиги йўлида шаҳид бўлиш – Дўсту душман билан муомалада қилганларида кўнмайди, бошқалар мағунича, бу муҳораба ва муқотиладин
афзалдир! бир текис йўл тут. қатори очиқ ҳавода тунайди. Шунда у айрилмағай... Томиримизда бир томчи
– Энг ноёб неъмат ростгўйлик ва – Душманингга ҳам жабр-зулм «Дўстлар билан бирга ўлиш тўйдир!» қонимиз қолгунча курашамиз.
мардлик, энг оғир бало мунофиқ дўст- қилма. деган халқ мақолини келтиради. – Ораларингизда ўлмайдиган,
лардир! – Менга ёмонлик қилиб, бошимга абадий тирик қоладиганингиз борми?
– Энг яхши дўст илмдир! шамшир кўтарган, ишимга кўп зиён Бобур жасурлик, мардлик, ақл би- Қуёш ботиш учун чиқади, одамзод
– Вақтни «эсиз», «қанийди», «кош- етказганларни ҳам, агар улар илтижо лан бошқариш, дўстларни кўпайтириш, ўлиш учун туғилади. Бу айни ҳақиқат!
кий»ди билан ўтказган кишининг умри билан тавба-тазарру қилсалар, ҳур- меҳрибонлик каби фазилатлар эгаси Ит ҳам ўлади, йигит ҳам ўлади. Лекин
қисқадир! матлаб, ёмон қилмишларини кечириб, бўлган. Унинг ҳикматлари «Бобур- уларнинг ўлими орасида фарқ бор. Ит
– Ҳусни ҳулқдан яхшилик устига мартабасини оширдим. Улар билан нома» асарида баён этилган. Асардан нафси сабаб ўлса, йигит ҳамиятини,
яхшилик қўшадиган, ҳасаддан кўра муомалада шундай йўл тутдимки, агар қуйидаги ҳикматларни биламиз: юртини, ор-номусини ҳимоя қилиб,
ёмонлик устига ёмонлик қўшадиган хотираларида менга нисбатан шубҳаю жон таслим этади. Йигит киши ўз
нарса кўрмадим. қўрқув бўлса, унут бўларди. – Ҳар ишнинг заминида юз минг элини, Ватанини, шон-шавкатини,
– Очкўзни маҳрум, дунёпарастни – Шижоатли кишиларни дўст тут, мулоҳаза вожиб ва лозимдир. дин-диёнатини, она тупроғини кўз
ғамгин кўрдим. Аёлманд кишини кў- чунки Тангри таоло жасур кишиларни қорачиғидек асраш йўлида вафот этса,
милган кўрдим, молдор одамни бечора ардоқлайди. – Ўзга юртда шоҳ бўлганингча, ўз бу шарафли ўлимдир. Авлодларнинг
кўрдим. – Менга ҳасад қилиб, ўлдиришга юртингда гадо бўл! эрки, тинч ва осойишта яшашидан улуғ
– Тўғри сўздан кўра гўзалроқ зий- қасд қилган кишиларга шунчалик неъмат борми ўзи.
нат йўқ! совға-инъомлар бериб, муруввату – Кўпчилик баҳодирлар қанчалар
– Экмаган ўрмайди! эҳсон кўрсатдимки, бу яхшиликларни кучли бўлмасинлар, улар ҳаргиз ўз Озода РАҲМАТУЛЛАЕВА,
– Шафқат қилмаганга шафқат йўқ! кўриб, хижолат терига ғарқ бўлдилар. жаҳллари ва қўрқувларидан устун кела доцент, Қуролли Кучлар
– Умримни дунё кезиш билан – Дўстининг душманини ўз ёви деб олмайдилар. Ҳарбий мерос ва замонавий
ўтказдим, ажойиботларни кўрдим. билади. Агар керак бўлса, дўсти учун тадқиқотлар институти катта
Кўрдимки, умр ва дунёдан кўра тез шо- жонини ҳам аямайди. Шундайки, амир-
шилиб, йўқ бўлиб кетадиганроқ, ўлим ларимдан қай бирлари менга жон-дили илмий ходими
ва охиратдан кўра яқинроқ, орзудан билан ҳамроҳлик қилган бўлсалар, мен
кўра узоқроқ, хотиржамликдан кўра ҳам улардан ҳеч нарсани аямадим.
гўзалроқ нарса йўқ экан. Дунёю охират – Тажрибамда кўрдимки, ақлли
яхшилигини қаноатда, дунёю охират душман, жоҳилу нодон дўстдан яхши-
ёмонлигини эса таъмада кўрдим. роқ экан.
– Энг ноёб неъмат ростгўйлик ва – Эр ишида аҳдни синдирмоқ раво
қаҳрамонлик, энг оғир оғриқ эса ёмон йўқдур ва аҳдни синдурғон кишини эр
ва мунофиқ дўстлар экан. киши деса бўлмас.
– Ибодатларнинг энг афзали фарз- – Тажрибамда кўрилганким, азми
ларни адо қилиш, одатларнинг энг қатъий, тадбиркор, ҳушёр, жанг
маъқули ва чиройлиги эса гуноҳлар- кўрган, мард, шижоатли бир киши
дан, одамларга озор беришдан тийи- мингта тадбирсиз, лоқайд кишидан
лиши экан. яхшироқдир. Чунки тажрибали бир
– Муваффақиятни саъй-ҳаракатда, киши минглаб кишига иш буюради.
муваффақиятсизликни эса лоқайдлик Мен яна тажрибамда кўрдимки, ғаним
ва дангасаликда, балони тилда, ҳало- лашкарини енгиш қўшиннинг кўплиги
ватни эса сукутда кўрдим. билан эмас, мағлуб бўлиш эса сипоҳ-
– Очкўзни маҳрум, дунёпарастни нинг камлигидан бўлмайди. Балки,
ғамгин кўрдим. ғолиб бўлмоқлик Тангрининг мадади ва
– Энг яхши савол-жавобни киши- бандасининг тадбири биландир.
нинг ўз нафси билан ҳисоблашишда, – Шижоатли кишиларни дўст тут-
оқилни охиратга, жоҳилни дунёга дим, чунки Тангри таоло жасур киши-
интилишда кўрдим. ларни ардоқлайди. Азму жазм билан
– Нафсни шармандаликка сари иш тутдим.
одамларни ҳайдашда кўрдим. Очкўз- – Шерқалб, довюрак, чекинмас,
лик ва гуноҳкорлик ботқоғига ботган- енгилмас ва доно баҳодурни ғаним
ларни, исрофгарларни кўрдим. ҳурмат қилур ва ундан ҳайиқур.
– Кўрдимки, инсонга келадиган – Ақлли киши улким, сергаклик
барча офатлар тилдан экан. ва эҳтиёткорликни қўлдан қўймайди.
– Алдашдан сақланинг! Тўғрилик ва ростлик билан муомалада
– Ўз-ўзини тарбиялай олган ва бўлиб, ҳар ишнинг оқибатини ўйлаб
шаҳватлардан тийила олган киши энг иш тутади.
кучли экан. – Оғзинг тўла қон бўлса ҳам, душ-
Амир Темур буюк ҳарбий саркарда, ман олдида тупурма.
йирик давлат арбоби, бунёдкор, маҳо- – Қўлига қилич олган баҳона қи-
ратли дипломат, илм-фан ва маданият дирмайди.
ҳомийси, буюк Темурийлар салтана- – Душмандан қўрқма, мунофиқдан
қўрқ.

14 2022-yil № 38 VATANPARVAR
23-sentabr

# Ijodiy sayohat

Адабиёт атомдан кучли,
лекин унинг кучини ўтин
ёришга сарфлаш керак эмас, деган эди
Ўзбекистон халқ ёзувчиси Абдулла Қаҳҳор.
Дарҳақиқат, сўзга қадимдан энг қудратли куч деб
қаралади. Шу сабабдан одамлар ҳамиша нотиқларга эҳтиёж
сезган, уларга эргашган, улардан ўрганган.

АДИБЛАР ХИЁБОНИ:

ҲАРБИЙЛАР ВА ЎҚУВЧИЛАР УЧРАШУВИ

Ёшларни ана шундай фикран ўрнак бўлувчи ҳаёт ва ижод йўли Маъмура
бой, маънан етук инсон бўлишлари, тўғрисида сўзлаб берди. Зоҳидова. –
аждодлар ёди ҳақида бохабар ҳол- Ушбу даргоҳда
да уларда ватанпарварлик руҳини Ижодкорнинг иккинчи умрини Ўзбекистон Қурол-
юксалтириш мақсадида Адиблар унинг асарлари яшаб беради, де- ли Кучлари тизимидаги
хиёбонида Маънавий юксалиш ва ган нақл бор. Шу маънода, «Қут- барча муассасаларда хизмат
ватанпарварлик куни доирасида луғ қон» ва «Навоий» романлари, қилаётган ҳарбийлар ҳамда
ёзувчи Абдулла Қаҳҳор таваллуди- кўплаб нафис шеърлар муаллифи, шу тизимдаги таълим муас-
нинг 115 йиллиги ва Ойбек ҳаёти А. Пушкиннинг «Евгений Онегин» сасаларида таҳсил олаётган
ва ижодига бағишланган маъна- шеърий романининг моҳир таржи- курсантлар билан биргаликда
вий-маърифий тадбир ўтказилди. мони сифатида Ойбек, «Бемор», учрашувлар, ижодий кечалар
«Майиз емаган хотин», «Синча- доимий ўтказиб келинади. Суҳ-
Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси лак», «Даҳшат», «Анор» каби ўткир бат давомида Ойбек, Абдулла
билан ҳамкорликда ташкил этилган ҳикоялари билан Абдулла Қаҳҳор Қаҳҳор ижоди ҳақида курсант-
мазкур ижодий учрашувда Қуролли бугун барҳаёт яшаб келмоқда, де- лар ҳам фикр-мулоҳазаларини
Кучлар академияси курсантлари сак, муболаға бўлмайди. Тадбир билдиришди ва уларнинг ижод-
ҳамда Тошкент шаҳри Чилонзор мобайнида ижодкор ёшлар ўзла- ларидан парчалар айтиб бе-
туманидаги 114-умумтаълим мак- рининг ижод намуналаридан ўқиб, ришди. Посбонларимиз юрагида
таби ўқувчилари иштирок этди. ўзаро фикр-мулоҳаза алмашдилар. ватанпарварлик руҳи бор экан,
Давра суҳбатида Ўзбекистон Ёзув- юртимиз ишончли қўлларда, деб
чилар уюшмаси ҳарбий-ватанпар- – Адиблар хиёбонида мумтоз айта оламиз.
варлик бўлими бошлиғи Маъмура шоирлардан тортиб, янги ўзбек
Зоҳидова курсантлар ва мактаб адабиёти намояндаларигача бўл- Юлдуз ЎРМОНОВА,
ўқувчиларига икки ўткир ижодкор ган шоир-ёзувчилар ҳайкаллари журналист
ҳақида, уларнинг бугунги кунгача қад ростлаган, – дейди Ўзбекистон
ўрганилаётган бой адабий мероси, Ёзувчилар уюшмаси ҳарбий-ва-
танпарварлик бўлими бошлиғи
# El aziz, inson aziz

“Yangi O‘zbekistonda elVA“MADANIYAT KARVONI”

aziz, inson aziz” shiori ostida “MA’NAVIYAT FESTIVALI”
“Madaniyat karvoni” va “Ma’naviyat
SURXON VOHASIDAfestival”lari barcha joylarda bo‘lgani kabi Surxon
vohasining Muzrabot tumanida ham o‘zgacha shukuh va O‘zbekiston bitta xalq, bir davlat, bir qismat
ko‘tarinki kayfiyatda qarshi olindi. egasi bo‘lish saodatini bergan mustaqillikni
bundan keyin ham ko‘z qorachig‘idek asrashi

lozimligi ta’kidlandi. Erishilgan yutuqlar,

Shu munosabat bilan Muzrabot filarmoniyasi xonandasi Olimjon Mirzayev, olib borilayotgan islohotlarning mohiyati
tumani kasb-hunar maktabida bir estrada xonandasi Azizbek Mirzarahimov, targ‘ibotchilar tomonidan tushuntirildi.
guruh olim va shoirlar, san’atkorlar, Muqimiy nomidagi Musiqali drama teatri
teatr va kino arboblari bilan ijodiy aktyori Tohir Rahimov, O‘zbekiston Ma’naviy-ma’rifiy tadbirda Muzrabot
uchrashuv tashkil etildi. Respublikasi Yozuvchilar uyushmasi tumani hokimligi, keng jamoatchilik vakillari,
a’zosi, shoir Abdunabi Boyqo‘ziyev hamda harbiy xizmatchilar va ularning oila a’zolari,
Tadbirda Respublika Ma’naviyat “Nihol” davlat mukofoti sovrindori Iroda kasb-hunar maktabida faoliyat yuritayotgan
va ma’rifat markazi huzuridagi Iskandarova tomonidan ijro etilgan bir- xodimlar hamda o‘quvchi-yoshlar ham
institut bo‘lim boshlig‘i Bo‘riboy munosib ishtirok etdi.

Qodirov, O‘zbekiston Respublikasida biridan ajoyib kuy-qo‘shiqlar yig‘ilganlarga O‘g‘ilshod XOLMURODOVA,
xizmat ko‘rsatgan artistlar – Nodira xush kayfiyat ulashdi. Muzrabot tumani kasb-hunar
Mahmudova, Alisher Otaboyev,
O‘zbekiston Respublikasi davlat “Ma’naviyat festivali” doirasida maktabi psixologi
o‘tkazilayotgan ushbu tadbirda ko‘p millatli

VATANPARVAR № 38232-s0e2n2ta-ybirl 15

# Okruglardan xabarlar

САМО ЛОЧИНЛАРИ «МУШОИРА ЭТАДИ

ЁШЛАРГА ЄАНОТ БЕРДИ ДАВОМ»

Ёшларни ватанпарварлик руҳида тарбиялаш, уларни ҳарбий хизмат ҳамда Жиззах гарнизонидаги ҳарбий қисмда Ҳамид Олимжон ва Зулфия
ҳарбийлик касбига қизиқишларини ошириш мақсадида жойларда Ватан номидаги ижод мактаби ўқувчилари ҳамда СЧР батальони хизматчилари
ҳимоячилари томонидан турли тадбирлар ташкил этилмоқда. ўртасида Мудофаа вазирлиги ҳузуридаги Жамоатчилик кенгаши
фаолиятини янада такомиллаштириш мақсадида «Мушоира этади давом»
мавзусида шеърият кечаси бўлиб ўтди.

Ҳаво ҳужумидан мудофаа қўшинлари ва Ҳарбий ҳаво кучлари қўмон- Унда ижод мактаби ўқувчилари ва СЧР батальони хизматчилари ҳам фаол
донлиги тасарруфидаги Хонобод қўрғонида жойлашган ҳарбий қисм ҳарбий иштирок этишди. Ушбу шеърият кечаси қизиқарли ва мароқли ўтди. Якунда
хизматчилари томонидан Қарши шаҳрида жойлашган 33-сонли ақли заиф фаол иштирок этиб, ғолиб бўлганлар муносиб тақдирланди.
болалар учун мактаб ўқувчилари билан «Ватан тинчлигига барчамиз масъ-
улмиз» мавзусида кўргазмали машғулот ўтказилди. Айни кунларда ушбу Шунингдек, Навоий гарнизонидаги ҳарбий қисм ҳарбий хизматчилари
мактабда 165 нафар турли ёшдаги болажонлар таълим-тарбия олиб келмоқда. ҳамда Жамоатчилик кенгаши фахрийлари томонидан Навоий шаҳридаги
7-умумтаълим мактабида «Ватан тинчлиги учун барчамиз масъулмиз» шиори
Ҳарбий қисм офицерлари, ҳарбий учувчилар ва ҳарбий қисм қиди- остида маънавий-маданий тадбир ўтказилди.
рув-қутқарув ва парашют-десант гуруҳи ҳарбий хизматчиларидан иборат
меҳмонлар мактаб ўқувчиларига учувчилик касби ҳақида маълумотлар Унда ҳарбий оркестр жамоалари ҳамда санъаткорлар ижросидаги куй-қў-
бериб, турли парашютларни кўргазмали намойиш этишди. Жисмонан заиф шиқлар барчага кўтаринки кайфият улашди.
бўлса-да, қалби меҳрга ташна болажонлар кўзидаги қувончни кузатиб, тад-
бир мақсадини тушуниш мумкин. Муддатли ҳарбий хизматчилар томонидан намойиш этилган қўл жанги
ва фахрий қоровулнинг кўргазмали чиқишлари ёшлар қалбини ғурур ва
Ватан ҳимоячиларидан иборат тарғибот гуруҳининг навбатдаги манзили ифтихорга тўлдирди.
Қарши шаҳрида жойлашган 17-умумтаълим мактаби бўлди. Олдиларига
аниқ мақсад қўйиб, шижоат ва қунт билан илм олаётган юқори синф ўқув- Ушбу ҳарбий хизматчилар томонидан давомли ўтказилаётган тадбирлар
чилари учун ушбу дарс машғулоти бир умр ёдда қоладиган бўлди, десак, ёшларни ҳарбий-ватанпарварлик руҳида тарбиялаш, бу борадаги таълим-тар-
адашмаймиз. биявий ишларга мамлакатимиз фуқароларини, давлат ва нодавлат нотижо-
рат ташкилотларини ҳамда фуқаролик жамиятининг бошқа институтларини
Олий ҳарбий билим юртига кириш синовлари, ҳарбийлик касбининг шараф фаол жалб этиш ва ёшлар онгига ватанпарварлик, мардлик туйғуларини
ва масъулияти борасидаги суҳбатлардан ўқувчи-ёшлар кўплаб маълумот- сингдириш борасида амалга оширилаётган ишлар ва унинг самарадорлиги
ларга эга бўлдилар. яққол намоён бўлмоқда.

Жануби-ғарбий махсус ҳарбий округ матбуот хизмати Марказий ҳарбий округ матбуот хизмати

ОЧИҚ МУЛОҚОТ ТАРЗИДА «ЯНГИ ЎЗБЕКИСТОНДА ЭЛ АЗИЗ, ИНСОН АЗИЗ!»

ЎТГАН СУ²БАТ Зангиота туманидаги 13-умумтаълим мактабида «Янги Ўзбекистонда эл азиз, инсон азиз!» шиори остида
ёшларни ватанпарварлик руҳида тарбиялашга қаратилган маънавий-маърифий тадбир бўлиб ўтди.
Тошкент ҳарбий округи қўшинлари қўмондони
Ангрен ҳамда Чирчиқ гарнизонидаги ҳарбий
хизматчилари билан «Инсон қадрини улуғлаш»
шиори остида очиқ мулоқот ўтказди.

Тадбирда қўшинлар қўмондони бугунги кунда Ушбу тадбирда Мудофаа вазирлиги Ахборот коммуникация технологиялари ва алоқа ҳарбий инс-
ҳарбий соҳада амалга оширилаётган ислоҳотлар, титути ҳамда махсус авария тиклаш бошқармаси, шунингдек, Зангиота тумани халқ таълими бўлими,
ҳарбий хизматчилар ва уларнинг оила аъзолари тумандаги «Ватанпарвар» ташкилоти вакиллари иштирок этди.
учун яратилган шарт-шароитлар ҳақида гапирар
экан, Ватан ҳимоячиси бўлиш катта шараф эка- Даставвал, ҳарбий хизматчиларнинг кўргазмали чиқишлари, қўл жанги машқлари йиғилганлар эъти-
нини таъкидлади. борига ҳавола этилди. Махсус авария тиклаш бошқармасининг «Импульс» ҳарбий оркестри томонидан
ватанпарварлик руҳидаги қуй-қўшиқлари янгради.
Учрашув давомида ҳарбий хизматчилар ўзла-
рини қизиқтирган саволлар ва хизмат давомида Ёшларни ҳарбий-ватанпарварлик руҳида тарбиялашга алоҳида эътибор қаратилиши бежиз эмас.
дуч келинаётган муаммолари ҳамда ўз таклифлари Боиси бу орқали ёшларнинг миллати, тили ва касбидан қатъи назар, уларда Ватанга садоқат туй-
билан мурожаат қилди. Қўмондон томонидан барча ғуси шаклланади. Ўз фуқаролик бурчи ва конституцион мажбуриятларини бажаришга, жамият ва
саволларга жавоблар берилди, муаммолар жойида давлат манфаатларини ҳимоя қилишга қодир шахслар камол топишади. Бу жараёнда ҳарбий билим
ҳал этилиб, берилган таклифлар эса атрофлича юртларининг аҳамияти юқори. Ёшларни соҳага қизиқтириш, тизимда олиб борилаётган ишлар билан
ўрганиб чиқилиши маълум қилинди. яқиндан таништириш, таълим жараёнларининг олиб борилиши билан таништириш мақсадида Ахбо-
рот коммуникация технологиялари ва алоқа ҳарбий институти ректори Ҳакимжон Муҳиддинов билан
Тадбир якунида ҳарбий хизматчиларга ахлоқий- давра суҳбати ўтказилди. Мактаб битирувчилари ўзларини қизиқтирган саволларга мутасаддилардан
руҳий барқарорликни мустаҳкамлаш, мард ва жа- атрофлича жавоб олишди.
сур бўлишда нималарга эътибор қаратиш лозим-
лиги тўғрисида тавсия ва маслаҳатлар берилди. Тадбир сўнгида бир гуруҳ ўқувчилар эсдалик совғалар билан тақдирланди.

Тошкент ҳарбий округи матбуот хизмати Рўзиқул ОЧИЛОВ,
«Vatanparvar»

16 2022-yil № 38 VATANPARVAR
23-sentabr

# Millat ko‘zgusi

IMLODAGI SAVOLLI

Bugun imloda duch Lotin alifbosida: O‘RINLARGA
kelinadigan ba’zi qiyin To‘liq: santimetr
vaziyatlarga yechimlar Qisqartmasi: cm JAVOB
sm, sm
TOPAMIZ
bilan tanishamiz. “Yanada”: istisnoli holat
ushbu kodni kompaniya mutaxassisi
Kerakli tartib-qoidalarni -da yuklamasi o‘zidan oldingi so‘zdan Masahiro Hara ishlab chiqqan.

bilib olsangiz, ko‘p chiziqcha bilan ajratiladi: QR kodlar ko‘pincha veb sayt yoki
takrorlanadigan U kitobni qo‘liga oldi-da, o‘qishga ilovalarga yo‘naltiruvchi vazifasini
o‘taydi. Hozir u orqali to‘lov qilish ham
xatolardan uzoqroq tushdi. Va’da bersa-da, bajarmadi. ommalashib boryapti.
Bundan-da ko‘proq o‘qi. Oydan-da
Bu so‘z rus tilida chiziqcha bilan
go‘zal. yoziladi. Chunki ruschada har qanday
juft yoki sifatlovchili o‘zlashma so‘z
bo‘lasiz. Siz yozadigan Baxt bilan baxtsizlik yetaklashib orasiga chiziqcha qo‘yiladi. O‘zbekchada
yurarkan-da doim. esa bunday emas. Shu sababli QR
matnlar yanada savodli, kod va unga o‘xshash so‘zlarda defis
O‘. Hoshimov, “Qalbingga quloq sol”. ishlatmaslik kerak. QR qisqartmasi
kodning qandayligini bildiryapti, turini
tushunarli chiqadi. Lekin yana so‘ziga qo‘shilganda shu ko‘rsatyapti. Xuddi qizil olma birikmasida
qoida ishlamaydi. Nega? qizil so‘zi olmaning qandayligini
sifatlagani kabi.
1. Chunki yanada yaxlit so‘zga
Demak:
aylanib ketgan, bu yerda -da yuklama QR kod
QR-kod, QR code, QR cod, QR-cod
Ism-familiyalarni bo‘g‘inga sifatida alohida qism emas.
ko‘chirmagan yaxshi. 2. Lug‘atlarda so‘z ayni shu Sho‘bami yoki shu‘ba?
Shu so‘zni yozishda ko‘p xato qilinadi.
Imlo qoidalarida ism-familiyalardagi ko‘rinishda yozilgan. Hatto izohli lug‘atning o‘zida ham so‘z bir
necha o‘rinda sho‘ba ko‘rinishida ketib
qisqartmalar bo‘yicha aniq ko‘rsatma qolgan. Lug‘atlarga ko‘ra, bu so‘z shu’ba
shaklida yoziladi.
bor: Izohli lug‘at shu’bani shunday
sharhlagan:
A. J. Jabborov, A. D. Abduvaliyev 1. Biror tashkilot yoki muassasaning
alohida bir qismi, bo‘lim; idora.
kabilarda ismning va ota ismining Shahar maorif shu’basining vakili
shu qo‘rani kelib ko‘rib, maktab uchun
birinchi harfiga teng qisqartmalar juda mos, deb ketibdi.
H. G‘ulom, “Mash’al”.
familiyadan ajratib ko‘chirilmaydi. 2. Shashmaqom tarkibiga kiruvchi
olti maqomdagi har bir bo‘limning nomi.
Demak, ism va ota ismni Tilimizgayangitushunchalar Demak, bu so‘zni hamisha shu’ba
shaklida yozish kerak: shu’ba korxonasi,
bildiruvchi A. J. va A. D. kabi yoki kirishi tezlashdi. Chunki butun tikuvchilik shu’basi, shu’ba tashkilotlari
ismni bildiruvchi B. va S. kabi dunyo jadallashgan, yangiliklar kabi.
qisqartmalar satrning tepasida qolib,
familiya pastga ko‘chirilmaydi. ko‘p. Bu jarayonda yangi Orif TOLIB,
narsalarga ot qo‘ya olmasak, Respublika ta’lim markazi
Ismlarda bo‘g‘in ko‘chirish-chi?
Aslida bo‘g‘inga ko‘chirish mumkin. hech bo‘lmasa, ajnabiy mutaxassisi

Chunki mumkin emas, degan qoida nomlarni o‘z tilimizga,
imlomizga moslab
yo‘q. Biroq kishi nomlarini iloji boricha
olishimiz kerak.
bo‘g‘inga ko‘chirmagan yaxshi. Hatto

ism bir satrda qolib, familiya ikkinchi

satrga o‘tadigan holatlardan ham

nariroq bo‘lavergan ma’qul. Imkondan Izohli lug‘at yanada so‘zini shunday

tashqari holatlar esa, albatta, bundan sharhlagan: belgining oldingi holatiga

mustasno. nisbatan kuchli, ortiq ekanini, shunday

Bu qoida qat’iy emas, ixtiyoriy. Lekin bo‘lishini bildiradi; yana ham.

tahrir, tushunarlilik va nomga hurmat Abdusattor ustoziga yetib olishi

nuqtayi nazaridan bu qoidaga amal uchun texnikani yanada puxta egallab

qilish zarur. olishi lozim edi.

Santimetr: sm, sm yoki cm? “O‘zbekiston qo‘riqlari”.

O‘lcham birliklarini ommaviy axborot Hovlining ichkarisi yanada befayz

vositalari, ilmiy va o‘quv nashrlarida edi.

Vazirlar Mahkamasi nizomiga ko‘ra N. Aminov, “Suvarak”.

qo‘llash kerak. Buni ko‘pchilik bilmaydi. Demak:

Shu sababli xatoga yo‘l qo‘yadi yoki Yanada

behuda tortishadi. Xatoliklar asosan Yana-da

qisqartma shakllarni qo‘llashda ko‘zga QR kod
tashlanadi. Tilimizga yangi tushunchalar
kirishi tezlashdi. Chunki butun dunyo
Santimetr so‘zining qisqartmasini jadallashgan, yangiliklar ko‘p. Bu
yozish masalasida ham ko‘p jarayonda yangi narsalarga ot qo‘ya
tushunmovchiliklar bo‘lib turadi. Aslida olmasak, hech qursa, ajnabiy nomlarni
qanday yozish kerak? Matn o‘zbek, o‘z tilimizga, imlomizga moslab olishimiz
qoraqalpoq, qozoq, turkman, tojik, kerak.
rus, ingliz, fransuz va hokazo tillarda QR kod inglizcha QR code
bo‘lishidan qat’i nazar, O‘zbekiston so‘zidan, u esa Quick Response code
Respublikasida o‘lcham birliklari birikmasining qisqartmasi. Birikma
yuqoridagi nizomga asosan yozilishi tezkor munosabat kodi degan ma’noni
kerak. Jumladan, santimetr ham. anglatadi. QR kod shtrix kodning bir
turi hisoblanadi. Uni dastlab 1994-yili
Demak: Yaponiyaning “Denso Wave” avtomobil
Kirill alifbosida: kompaniyasi ishlatgan. O‘z ichiga
To‘liq: ñàíòèìåòð ko‘plab ma’lumotni sig‘dira oladigan
Qisqartmasi: cm
ñì, sm

VATANPARVAR № 38232-s0e2n2ta-ybirl 17

# Turmush chorrahasi

ÐÀØÊ ÇÀÕÌÈ Ҳамида дилида кечаётган, ха-
(воқеий ҳикоя) ёлида чарх ураётган гумонларни
– Кўзга яқин эркаксиз, яхшиги- у. Ўй-хаёли, дарди дунёси ҳамон худди ҳақиқатдек, Дилдоранинг
Қўшнилар билан чақчақлашиб, на лавозимдасиз, сизни ҳаммадан Дилдорада эди. – Уни топмасам қайнотасига тўкиб солди. Сўзи-
вақт қандай ўтганини билмай қизғансам, нима қилай? – ноз бўлмайди, йўқса рашкдан жинни нинг исботи тариқасида ёзган
қолган Ҳамида шом остонасида аралаш гапини тўғрилади жувон. бўлиб қоламан. Профилида теле- хабарини кўрсатди. Ҳали ўзи
фон номери бўлганда-ку, топиш кўрмаган, танимаган жувонга
уйига шошилди. Зинадан – Бу рашк эмас, касаллик. Атро- ҳеч гап эмасди. Аммо жуда таниш туҳмат қилаётганини, яхши бир
кўтарилар экан, «Хотинлар фингдаги дугоналаринг ҳар хил исм. Шошма, – ҳушёр тортди Ҳа- оила парокандаликка юз тутишини
билан суҳбатлашиш яхши-ю, бемаъни воқеаларни гапириб, ми- мида. – Пандемия авж олганида хаёлига ҳам келтирмади.
янгга жойлаб қўйган ваҳм касал- Ўктам аканинг қўл остидаги ҳар-
ишларинг қолиб кетади- лиги. Эртадан кечгача хотинлар бийлар шаҳардаги шифохона ол- – Ўғлимга хотинингни кечки
да. Овқатим қачон пишади билан валақлашгунча фойдали иш дига постга қўйилганди. Эрим ҳам навбатчиликда қолдирма, деган-
энди», ўзини-ўзи койиган билан шуғуллансанг, бу дарддан куну тун деярли ўша ерда бўлган. дим-а. Мана, оқибати! Менга бун-
бўлди, жувон. Овқат тайёрлаш фориғ бўласан. Сенга барибир Шамоллаб қолганида, «Дилдора дай келин керак эмас!
баробарида ошхона деразасидан бу гаплардан фойда йўқ, яхшиси, исмли ҳамширадан укол оляпман,
овқатингни олиб кел, дам олмасам қўли енгил, зўр ҳамшира экан», Ўз назарида катта ишни дўн-
пастда ўйнаётган қизига бўлмайди, жуда чарчаганман. деганди. Ҳа-а, мана, гап қаерда, дирган, ҳамон юраги рашкдан
қичқирди: энди мендан кўради, ўша енгил- ёниб турган Ҳамида уйига қайтди.
Эрининг ҳақ гапларидан энса- оёқ Дилдора!..» Аламзада жувон энди эри билан
– Саҳида-а, укаларингни олиб, си қотган Ҳамида ошхона томон ҳисоб-китоб қилиши керак...
тезда уйга кир. Ҳо-ой, эшитяпсан- юраркан, «Овқатдаги куйган пиёз Ҳамида болаларини мактаб,
ми? таъмини сезиб қолса, битта овқат- боғчага олиб борди-ю, шифохо- – Телефон қилсам, кўтармай-
ни эплай олмайсан-у, рашкка бало на томон шошилди. Шифохонага сан, бугун хизматдан барвақт
– Ойижон, яна озгина ўйнай- борми, деб яна кайфиятимни бу- кириб бораркан, оппоқ халат кий- чиққандим, – қўлида бир қатор
ли-ик. зади», дилидан ўтказди. ган ҳамшираларнинг бари унинг бозорлик пакетлар билан кириб
кўзига Дилдора бўлиб кўринар- келди Ўктам. – Рўзғордаги кам-ке-
– Уйга кир дедим, кеч бўляпти. Ҳамида овқатни келтиргунича ди. «Ҳаммаси пардоз-андозли, тикни бирга қиламизми, дегандим,
– Ҳози-ир, – истамайгина жавоб ўғилчалари ва қизи билан ан- олифта, бир-биридан чиройли, сен билан боғланиб бўлмади. Ўзим
қайтарди қизгина қовоқларини дармон бўлган Ўктам овқатланиб – ўзини уларга солиштира бошла- бозорлик қила қолдим.
уйиб. – Ўзингиз кечгача домдаги бўлгач, «Дам олмасам бўлмайди, ди. – Мен болам, эрим, уйим, деб
хотинлар билан ўтирасиз, мактаб- эртага хизматга барвақт боришим ўзимга қарамай қўйибман. Агар – Бозорлик денг... – эрининг
дан келиб, озгина ўйнай десам… керак», дея ётоқхонага кириб ишлаганимда, булардан чиройли кайфияти жойида эканлигидан
– Нима деб минғирлаяпсан, кетди. «Хайрият, – енгил тин олди юрардим. Эрим бекорга ишласанг ҳайратланди Ҳамида. «Наҳот, Дил-
онага гап қайтаришни кўрсатиб жувон, – ҳозир овқатни гапириб, бўлмайдими, демас экан-да! Бу- дораси хабар бермаган бўлса?»
қўяман сенга! кайфиятимни бузади, дегандим. ларнинг кўпи кўз-қошини бўяб,
Куйган пиёзнинг ҳиди димоғига Эрим бечора ростдан ҳам чарчаган мен каби содда аёлларнинг эри- – Нега серрайиб турибсан, қў-
урилган Ҳамида шошилиб қозон кўринади». ни йўлдан уради!» алами авжига лимдагиларни олсанг-чи.
тепасига келди. «Во-ой, пиёз чиқди жувоннинг. Дилдорани то-
куйиб кетибди-ю. Сенларни деб Ҳамида ётоқхонага кирганда пиб, сочларини битталаб юлгиси Ҳамида истамайгина эрининг
овқатим расво бўлди, ҳали уйга Ўктам донг қотиб ухлаб ётарди. келди. қўлидаги пакетларни олар экан,
киргин!..» «Телефони ёниқ, бундан чиқди гапни, тўғрироғи, жанжални ни-
Хизматдан қайтган эрини Ҳами- ухлашидан аввал ким биландир – Синглим, Дилдорахон керак мадан бошлаш ҳақида ўйларди.
да бетоқат қарши олди. гаплашган», эрининг телефонини эди, – ичидаги ғалаёнга зид ҳолда Жувон энди оғиз жуфтлаганди
– Намунча кеч қолдингиз, Ўктам аста қўлига олди аёл ва очиб ул- майинлик ила ёшгина ҳамшира- ҳамки Ўктамнинг қўл телефони
ака? гурмай, янги хабар келди: «Ўктам га юзланди Ҳамида. – Қаердан овоз берди. Қўли толган йигит
– Минг йилдан буён шу са- ака, Дилдораман, квартира топ- топсам бўлади? телефонини стол устига қўйиб,
волни берасан. Эрта келсам ҳам дим, изламай қўяверинг». Ҳами- баланд овоз тугмасини босди.
шу савол, кеч келсам ҳам. Бир данинг юраги бир қалқиб тушди. – Дилдора?! Унда ёшгина қизнинг миннатдор
хил саволдан чарчамадинг-да, «Дилдора? Қайси Дилдора?! – – Ҳа, қўли енгил ҳамшира, деб сўзлари жаранглади:
онаси, – ҳорғин жавоб қайтарди қалтирай бошлади у. – Квартира мақташганди.
кийимларини алмаштираётган топдим, дебдими?» Ўзига қолса шу – Дилдора опами, тўғри мақта- – Мен дўстингиз Ҳамдам ака-
Ўктам. – Бугун оғир кун бўлди, тобда эрини уйғотиб, савол-жавоб шибди, тажрибали ҳамширалар- нинг синглиси Дилдораман, – са-
топшириқлар кўп. қилишга шай турган жувон беих- дан. Аммо у ҳозиргина навбат- лом-аликдан сўнг ўзини таништир-
– Хавотир оламан-да, хизматин- тиёр ўзини қўлга олди. «Шошма, чиликни топшириб, уйига кетди. ди қиз. – Сизга хабар ёзиб юбор-
гиз енгил эмас, чарчаб қолманг, ҳозир Ўктам акани уйғотиб, хабар – Уйига кетди, денг... Лекин гандим, жавоб бўлмади, шунга...
дейман. ҳақида сўрасам, ҳар доимгидек, жуда зарур эди-да, учрашмасам
– Биламан нимадан хавотир бир баҳона топиб, мени рашкчи- бўлмайди. Манзилини билмайсиз- – Узр, синглим, хизмат билан
олишингни, – кесатди йигит. – га, туҳматчига чиқаради. Кейин ми, ёрдам беринг, синглим... бўлиб, эътибор қилмабман.
Дилингда доим шайтоний рашк телефонимга рухсатсиз тегма, деб – Янглишмасам, уйлари шу
туради. огоҳлантирган, уришиб қолиши- яқин-атрофда, – нажот истаб – Мен курсдош дугоналарим би-
миз аниқ. Яхшиси, хабарни ҳозир турган аёлдан юз буриб кетгиси лан ижарага уй топдим. Сизни ҳам
телефонимга кўчириб оламан. Эр- келмади ҳамширанинг. – Бироз хижолатга қўйдик, овора бўлманг,
тага Дилдора кимлигини аниқлаб, кутсангиз, бирга ишлайдиган деб қўнғироқ қиляпман. Акам ҳам
исботи билан эримга юзланаман. шерикларидан манзилини билиб телефон қилиб қолса керак. Кели-
Ўшанда қилиб юрган ишига жавоб бераман... нойимга салом айтинг.
беради!» Астойдил изқуварликка Дилдора яшайдиган хонадон
бел боғлади Ҳамида. То аёлни эшигини олтмиш ёшлардаги ба- – Раҳмат, синглим. Ҳамдам
топиб, эрига яқинлигини исботла- савлат эркак очди. билан қўнғироқлашдим, квартира
магунча, бу ҳақда оғиз очмасликка – Келинг, қизим, ким керак? топганингни айтди. Қачон келсанг,
ўзига сўз берди. – ранги униққан, тўғрироғи, ге- эшигимиз очиқ, дугоналаринг
зариб турган Ҳамидага таажжуб билан келиб, меҳмон бўлиб кет...
Ҳамида туни билан рашк алами, билан қаради у.
азобли ўйлар, ҳадсиз саволлар, – Дилдора керак эди. Ҳамида турган жойида тош қот-
хиёнат изтироби ичида тўлғаниб – Келиним ота-оналар маж- ди. «Нималар қилдим, нималар қи-
чиқди. Эри билан хаёлан уришди, лисига мактабга кетганди, тинч- либ қўйдим?! – оёқ-қўли қалтирай
хизмат жойига бориб, арз қилиш- ликми? бошлади унинг. – Ҳамширанинг
ни, ўша аёл билан ушлаб олиб, – Тинчлик эмас-да, амаки, – қайнотаси аллақачон келинини
ҳамманинг олдида шарманда қи- кўзига ёш тўлди Ҳамиданинг. ҳайдаб юборган бўлса керак. У
лишни, болаларини олиб, ота уйи- – Келинингиз оиламни бузмоқчи аёл Ўктам акани излаб ҳарбий
га кетишни кўз олдига келтирди. бўляпти. қисмга келиши аниқ. Чунки сўзим
Тонгга яқин ухлаб қолган жувон – Нима, нималар деяпсиз?.. исботи билан бўлсин, деб қайно-
кўзини очганида эри аллақачон Қани, уйга киринг, бемалол гап- тасига ҳамма маълумотни берган-
хизматга кетиб бўлганди. «Бола- лашайлик. ман. Туҳматга қолган аёл ҳарбий
ларни мактаб, боғчага олиб бориш қисмда жанжал кўтарса... Эрим
керак, – базўр ўрнидан қўзғалди мени ҳайдаб юборади энди...»

Ҳамиданинг тахминлари тўғри
чиқди. Бемулоҳаза аёлнинг рашки
сабаб неча инсоннинг ҳаловати
бузилди. Масъуллар, ёши улуғлар,
ота-оналар, ҳамкасблар... Торти-
шувлар, жанжаллар, кўзёшлар,
вайрон бўлган кўнгиллар...

Рашк аталмиш тўфон оилалар-
ни ютиб юборишига оз қолди.

Зулфия ЮНУСОВА,
«Vatanparvar»

18 2022-yil № 38 VATANPARVAR
23-sentabr

# Ilmiy yondashuv

Har qanday muloqotning muvaffaqiyatli bo‘lishida
shaxsning shakllangan sifatlari, fazilatlarining
ahamiyati juda katta. Jumladan, harbiy
xizmatchilarda ijobiy fazilatlar yaxshi shakllangan
bo‘lsa (xushmuomalalilik, kamtarlik, insonparvarlik,
to‘g‘riso‘zlilik, vijdonlilik kabilar), kommunikatsiya
jarayoni ham yaxshi o‘tadi. Chunki shaxslar bir-birini
to‘g‘ri tushunishlari uchun, muloqot muvaffaqiyatli
bo‘lishi uchun ular samimiy bo‘lishlari lozim.

MULOQOTNING

KOMMUNIKATIV

MUVAFFAQIYATI

Samimiylik insonning eng ajoyib rag‘batlantiruvchi axborotni berish signallarda kamchilikni
fazilatlaridan biri bo‘lib, voqea- zarur. Uni suhbatlar, treninglar orqali (so‘z, voqea, bitta
hodisalarga oqilona munosabatda uyushtirish mumkin. Maxsus mashqlar o‘ta sezgirlikda, kursantning
bo‘lish, turli ta’sirlarga berilmaslikdir. orqali muloqot usullariga o‘rgatish emotsional o‘ziga aytish
Samimiylikning muhim belgisi, bu shunga taalluqlidir. qo‘zg‘aluvchanlikda, orqali ta’sir qilish
– yuzdagi xushmuomalalik ifodasi tashvishlilik darajasida, ham alohida shaxs
va tabassum. Ammo bu bizning N. Anikeyeva fikricha, boshqa ekstraversiya, introversiya) sifatlariga bog‘liq bo‘ladi.
kayfiyatimizga, kishi ko‘nglining odamlar bilan muloqotda har bir shaxs namoyon bo‘ladi. Ekstraversiya
toza, oqko‘ngil bo‘lishiga bog‘liq. muayyan ijtimoiy rolni egallaydi. Rollar bilan introversiya kishining ruhiy tavsifi Xulosa qilib shuni
Samimiylik fazilati ayniqsa, boshliqning shaxsni to‘laroq ochib berishi, uni sifatida muloqot sohasida yorqin aytishimiz mumkinki, insonlar
xizmatchilari bilan qiladigan muloqotida niqoblashi mumkin. Lekin pozitsiya namoyon bo‘ladi. o‘rtasidagi ijtimoiy munosabatlar
muhimdir. Agar boshliq xizmatchilari – rollarni tanlash albatta insonning Sharqda o‘ziga xos xususiyatga ega.
bilan ana shunday munosabatda mohiyatiga, kuchiga, zaifligiga, Ekstraversiya – individning tashqi Harbiy xizmatchilar ma’naviy dunyosini
bo‘lmasa, mehnat unumdorligi salohiyat darajasiga, o‘z-o‘zini dunyoga, introversiya – ichki dunyoga boyitish, ularning ongiga milliy g‘oya
pasayishi mumkin. tanqid qila olishiga, xulq-atvorining munosabati. Asab faoliyatining asoslarini singdirish, vatanparvarlik
puxtaligiga, o‘zining chetdan ko‘ra kuchli tipi bilan bog‘liq ekstraversiya hissini tarbiyalash, o‘tmish va buyuk
Amerikalik psixolog Deyl bilish qobiliyatiga bog‘liq bo‘ladi. xususiyatlari ustun bo‘lgan kishilar kelajak haqida fikrlash, u bilan
Karnegining kitobida ko‘rsatilishicha, ancha kirishimli, aloqalar, tanishishlar faxrlanish hissini, yangicha tafakkur
bir rahbar doimo qovog‘ini solib Muloqotda e’tiborni javobning doirasiga moyil bo‘ladilar. Ular ishtiyoq shakllanishi jarayonidagi ziddiyatlar va
yurgan, hamma undan qo‘rqib, qochib ijobiy jihatlariga qaratish bilan yangi tanishlar orttiradilar, ularni bartaraf etish bilan bir qatorda
yurarkan, hatto turmush o‘rtog‘i bilan kursantlarda o‘rtoqlarining shovqin-suronli davralarni yoqtiradilar. to‘g‘ri muloqot o‘rnatish talab etiladi.
ham mensimasdan muomala qilarkan. Buning uchun har bir shaxs o‘z-
Karnegining ma’ruzasidan so‘ng javoblarini xolisona baholashga Introvertlar bu asab faoliyatining o‘zini tahlil qila olish, kamchiliklarini
bu rahbar turmush o‘rtog‘iga ham, maxsus o‘rgatadi, ayni paytda mayda- zaif tipiga mansub kishilardir. bartaraf eta olish va o‘zgalar bilan
qo‘l ostidagi kishilarga ham jilmayib Ular o‘z ichki dunyolariga munosabatini yaxshilashi uning shaxs
muomala qilishni boshlaganida hamma chuydalargacha e’tibor qaratib, berilishga, kechinmalarga moyillar. sifatlarini to‘g‘ri shakllantirishiga
uni yaxshi ko‘rib, obro‘si ortib ketibdi. sheriklarining javoblaridagi eng Atrofdagilardan ko‘p tashvishlanadilar, bog‘liq ekaniga e’tibor qaratishi zarur.
Muomala sirlaridan yana biri kishilar muvaffaqiyatli jihatlarini ajratib ular yaqinlarning tor doirasini ma’qul
bilan munosabatda jilmayishdir. ko‘radilar. “Ekstraversiya-introversiya” Marhabo NAZARALIYEVA,
ko‘rsatishga yordam beradi. o‘qining o‘rtalarida joylashgan kishilar Qurolli Kuchlar Harbiy meros va
Shaxsning o‘zi bu usullarga ijobiy psixologiyada sentrovertlar degan
munosabat bildirishi, faol harakat qilishi Ba’zan muloqotdagi nomni olgan. Ular me’yorida kirishimli, zamonaviy tadqiqotlar instituti
zarur. Chunki muloqotda bo‘lmasdan, muvaffaqiyatsizliklar harbiy me’yorida yolg‘izlikka moyildirlar. katta ilmiy xodimi
faoliyat subyekti sifatida ham, xizmatchilarni benuqsonroq,
individual inson sifatida ham to‘laqonli himoyalanganroq bo‘lish uchun o‘zidagi Muloqotda e’tiborni javobning
rivojlana olmaydi. Tajribali psixolog eng yaxshi narsalarni yashirishga, ijobiy jihatlariga qaratish kursantlarda
A. Bodalev fikricha, muloqotning buzishga majbur etadi va hech kimga o‘rtoqlarining javoblarini xolisona
tarbiyaviy ahamiyati shundaki, u aytishmaydi. O‘zi haqidagi va atrofdagi baholashga maxsus o‘rgatadi, ayni
insonning dunyoqarashini kengaytiradi kishilar haqidagi axborot–muloqot paytda mayda-chuydalargacha e’tibor
va psixikasini rivojlantiradi. Ya’ni ruhiy usullarini va mazmunli muloqotni qaratib, sheriklarining javoblaridagi
jarayonlar muloqot orqali shakllanadi. tashkil etishga intilishni belgilab beradi. eng muvaffaqiyatli jihatlarini
Shaxsning irodaviy sifatlarini Buning uchun ruhiy tusdagi muayyan ajratib ko‘rsatishga yordam beradi.
rivojlantirish orqali ham uni muloqotga ma’lumotlarga ega bo‘lish kerak. Munosabatlar yaxshilanib, tolerantlik
o‘rgatish oson ro‘y beradi. ham shakllanadi. Kamchiliklarni qanday
Har bir kishiga xos bo‘lgan ruhiy qilib yo‘qotish haqida bahslashish, ya’ni
Jamoa muhitini shakllantirishda xususiyatlar asab tizimi turi bilan
ikkinchi tomon ham bor bu ruhiy belgilanadi va avvalo, temperamentda:
madaniyat kommunikativ tolerantligini ta’sir ko‘rsatish sur’atida, ham tabiiy
shakllantirishdir. Kursantlarga ularning signallarda (ovoz, yorug‘lik, rang, hid,
insoniy muloqot, bir-birini baholash haroratning o‘zgarishi), ham ijtimoiy
xususiyatlari (“men va boshqalar”,
“men va boshqalarning ko‘zi
bilan”) to‘g‘risidagi mulohazalarini

VATANPARVAR № 38232-s0e2n2ta-ybirl 19

# Mulohaza Universitetda o‘qishning birinchi kuni. Tanish-notanish nigohlar
bir-biriga qadalgan. Xonada esa sukunat hukmron. Oradan hech

qancha vaqt o‘tmadi. Talabalikka qabul qilinishdek “sharafli
yo‘l”ni bosib o‘tgan yigit-qizlar jam bo‘lgan auditoriyaga universitet

domlalari kirib kelishdi.

YO`QOTILGAN

YILLAR HADYASI

Bir vaqt yoshi katta bo‘lsa, yanada kuchaytirilardi. Mohichehraning ilm olishdan to‘xtamadi. Chunki u avval o‘z
domla gap boshladi: – qo‘ng‘iroq birdan isitmasi yana ko‘tarilib ketdi. Yosh va kuchiga suyanishni xohlardi.
Bu kursga 50 nafar talaba qilardim. tajribasiz ona nima qilishini bilmay, qizi bilan
qabul qilinishi kerak edi. Axir men bu qo‘shilib, tinmay yig‘lardi. “Tez yordam”ga Imtihon kuni savollar varaqasini ochib,
O‘ylashimcha, xonada talabalar shaharda hech qo‘ng‘iroq qildi. Uni tezda shifoxonaga olib birinchi savolni o‘qishi bilan kayfiyati ko‘tarilib
soni 50 tadan ko‘p… kimni tanimasam, borib yotqizishdi. Muazzam shu holda ham ketdi. Savollar u o‘ylaganchalik qiyin emasdi.
bilmasam… yolg‘iz qoldi. Umr yo‘ldoshiga qo‘ng‘iroq Testni tezlik bilan yechib tashqariga chiqdi.
Shunda bir talaba o‘rnidan turib, Ayol gapini tugatar qilgani bilan hech qanday naf yo‘qligini, Belgilangan kunda imtihon javoblari chiqdi.
shunday dedi: tugatmas er gap boshladi: bayram arafasi ishdan chiqib kela olmasligini Davlat granti asosida o‘qishga qabul
– Tushun, bu harbiy xizmat. bilardi. qilinganini eshitganida, o‘zini yig‘idan
– Oramizda harbiy xizmatga borganlar, Bormasam bo‘lmaydi. Agar biror kor- tiyolmadi…
nogironlar va harbiy xizmatchilarning hol bo‘lsa, ishxonaga qo‘ng‘iroq qilaver. Qorachadan kelgan, ko‘zlari olmosdek
farzandlari ham bor. Ular menga xabar berishadi. yonib turadigan Mohichehra kun sayin o‘sib Men o‘z bolaligimni eslaganimda, ko‘chib
– Siz to yetib kelguningizcha… ota-ona, borar, uning fe’l-atvori keragidan ortiq og‘ir yurishlar, otamning vaqtli ishga ketib, kech
– Imtiyozli ravishda o‘qishga kirganlar qarindoshlarimiz ham uzoqda bo‘lsa… – edi. Qizchaning odamovi bo‘lib qolishining qaytishi, ayniqsa, bayramlarda haftalab
o‘rningizdan tura olasizmi? – dedi kelinchakning ko‘zida yosh aylandi. sababi doim uydaligi va onda-sonda dadamning diydorini ko‘rolmasligimiz, kasal
ustozlardan biri. Chamasi, o‘n ikkita talaba – Xavotir olma, hammasi yaxshi bo‘ladi. buvisinikiga borib kelganini hisobga olmasa, vaqtlarimiz, bizga dadam kerak paytlari
qo‘zg‘aldik. Shu tobda ilk bor menga nafrat Seni Allohga omonat topshirdim, – Firdavs kun-u tun faqat onasi bilan bo‘lganligida edi. xizmati sababli yonimizda bo‘lolmagani
bilan qadalgan nigohlarni his qildim… shunday deb xotinining peshanasidan o‘pdi- – barchasi ko‘z oldimdan o‘tadi. Ortimda
da, zinadan shitob bilan pastga tushib ketdi. Qizcha maktab yoshiga ham yetib qoldi. o‘tirib, meni muhokama qilayotgan qizlar
Ikkinchi darsga ham kirdik. Orqadan: Soat kunduzgi o‘nlardan oshganda Birinchi sinfga qadam qo‘ydi. O‘sha kuni otasi bilan xiyobonlarni aylana olishgan,
“Mana bu qiz imtiyoz bilan kiribdi, bizning Muazzamning ahvoli yomonlashdi. maktabga onasi bilan birga bordi. Qarasa, tug‘ilgan kunlarida birga bo‘lishgan. Dadasini
o‘rnimizda o‘tiribdi, shu bo‘lmaganda byudjet Birinchi “Tez yordam”ga qo‘ng‘iroq qildi, maktab hovlisida odam ko‘p, tengdoshlari sog‘inganda unga qo‘ng‘iroq qilib, xarxasha
bo‘lardik, dadasi harbiy bo‘lsa, nima qilibdi”, so‘ng erining ishxonasiga. Xayriyat, “Tez bir-biri bilan tanishish bilan ovora. U kimning qila olishgan. Men-chi? Men kabi harbiy
degan shivir-shivirlar qulog‘imga chalindi. yordam” mashinasi tezda yetib keldi. Ayol oldiga borishni, nima deyishni bilmay, biroz xizmatchilarning farzandlari-chi? Hatto
Yuragim birdan orqaga tortib ketdi. O‘shanda tanadagi og‘riq bilan bazo‘r narsalarini to‘xtab qoldi. Shunda uzoqdan 1-“D” sinfi tug‘ilgan kunimda ham hech qachon yonimda
bu gap-so‘zlar hali ko‘p ta’qib qilishini yig‘ishtirib, “Tez yordam” mashinasiga deb yozilgan tayoqcha ko‘tarib turgan qizga bo‘lmaganiga doim o‘ksinardim. Otamsiz boy
o‘ylamagan edim. chiqdi. Tug‘uruqxonada ayolni tekshiruvdan ko‘zi tushdi va tezda uning oldiga borib turdi. berilgan yoshligimni o‘ylab, siqilardim. Muqim
o‘tkazgan shifokor homilaning holati ancha bir joyda yashab, do‘st orttirolmaganimdan
2000-yilning bahor bilan yoz yomon ekanligini aniqladi. Shifokorlar Uning bu fe’li maktabga borganda ham haligacha afsuslanaman, ko‘nglim og‘riydi…
tortishayotgan pallasi, aprelning yakuni kelishib, ayolni tezda operatsiya xonasiga pand berdi. Negadir tengdoshlari bilan til
mayning boshi edi. Bir xonali katalakdek uyda olishdi. Nihoyat, tushga yaqin mitti qizaloq topishib ketolmasdi. Sababi endigina o‘ziga Xayolimdan o‘tganlarni mulohaza qilib
oy kuni yaqinlashib qolgan Muazzam harbiy dunyoga keldi. yaxshi dugona topganda dadasining xizmati o‘tirar ekanman, orqadagi shivir-shivirlar hali
kiyimlarini kiyib, xizmatga otlanayotgan …Mohichehra 6 oylik edi. Tinmay sabab boshqa maktabga ko‘chishga majbur ham tinmagandi. Shu lahzada ularga qarab,
turmush o‘rtog‘iga iltijoli tikilib turardi. Uning isitmalar, chaqaloq juda yig‘loqi va injiq bo‘lib bo‘lardi. Tabiiyki, bu hol uning o‘qishiga “Men ham o‘qishga kirish uchun sizlardek
ko‘z qarashlarida nimanidir “aytsammi- qolgandi. Sovuq kunlar, yangi yil arafasi ham ta’sir qildi. Har safar ko‘chgandan mehnat qildim, tavsiyanomam bo‘lsa-da,
aytmasammi?”, degan ikkilanish bordek edi. Shuning uchun ham qizaloqning otasi so‘ng o‘qishini izga solib olishga harakat yuqori ball to‘pladim. O‘ylab ko‘ring, mening
edi. Oxiri aytishga qaror qildi va ostonaga bir necha kundan beri uyga kelmayotgandi. qilar, ammo turli ustozlarning turli uslublari dadamsiz o‘tgan yoshligim kemtiklarini mana
yaqinlashib qolgan umr yo‘ldoshiga Odatda, bayram kunlari Vatan himoyasi uni gangitib qo‘yardi. Shunday bo‘lsada, shu bir parcha qog‘oz qoplay oladimi?”
iymanibgina shunday dedi: bitirguniga qadar o‘zi qiziqqan fanlar bilan degim keldi. Ammo bilaman tushuntirish
ko‘proq shug‘ullanishga harakat qildi. befoyda. Men-ku, mayli, ammo xizmat
– Dadasi, bugun mazam bo‘lmayroq davrida yaralangan, yoki halok bo‘lgan
turibdi… haligi… poligonga bormasangiz …Erta tong, quyosh allaqachon bosh harbiy xizmatchilarning farzandlari-chi? Ular
bo‘lmaydimi? Hech bo‘lmasa, ishxonada ko‘targan. Xonadan tongning nafis shabodasi ham bu imtiyozga loyiqmasmi? Axir ularning
bo‘lib tursangiz ham yaxshi edi-da. Nimadir ufurardi. Deraza yonidagi dars stolida kitoblar, otalari ham xalqning tinchligi, osoyishtaligi
juda mayda chiqarilgan testlar, qalam va va farovon hayoti uchun o‘z umrini, qalbini
ruchkalar yoyilgan joyda Mohichehra xuddi tikkan edi-ku. Ular haqida ham gapirish qaysi
yumshoq yostiq ustida uxlayotgandek orom insoniylik tamoyiliga to‘g‘ri keladi?
olardi. Ha, u doimgidek tuni bilan uxlamay
dars qilib chiqqandi. Bir vaqt dadasining (Keyingi yillarda talabalar orasida shu
ovozini eshitgan Mohichehra sakrab o‘rnidan kabi tushunmovchiliklar bo‘lmasligi uchun
turdi. “Labbay, dadajon!” deya yugurib, qarorning o‘zida ham barcha imtiyozli
dadasi tomon oshiqdi. “Qizim, yuzingni yuvib kvotalar umumiy kvotadan tashqari deb ilova
chiq, senga xushxabarim bor”. Dadasi kulib qilib o‘tildi).
shunday dedi. U tezda yuvinib keldi. Shunda
dadasi unga bir parcha qog‘oz uzatdi. Unda Shunday xayollar bilan jimgina o‘rnimdan
endi harbiy xizmatchilarning farzandlariga qo‘zg‘aldim va ustozimizning ortidan keyingi
oliy ta’lim muassasasiga kirish uchun xonaga yo‘l oldim. Bu yerda meni yangi ustoz
5 foizli qo‘shimcha kvota ajratilishi haqida va yangi bilimlar kutardi.
yozilgandi. Shunday bo‘lsa-da, Mohichehra
baribir o‘qishdan chekinmadi, bir kun ham Muattar MELIYEVA

20 2022-yil № 38 VATANPARVAR
23-sentabr

# Xorij armiyalarida

ҲÈÍÄÈÑÒÎÍ

ҲАРБИЙ ҲАВО КУЧЛАРИ

Осиё қитъасининг жанубий қисмида ва жанговар тайёргарлик, қисм ва ва бошқа типдаги ҳарбий-транспорт, донликларининг ташкилий-штат
жойлашган, аҳоли сони бўйича бўлинмаларни авиация ва бошқа ёқилғи қуювчи, ўқув, узоқ масофа- тузилмасини оптималлаштириш,
техника билан таъминлаш, шунин- ларда радиолокацион аниқлаш ва жанговар ва таъминот кучлари
дунёдаги энг йирик давлатлардан гдек, техник ва фронторти таъминоти алоқа самолётлари, шунингдек, Ми- ҳамда воситаларини бошқариш ти-
бири бўлган Ҳиндистон Республикаси масалаларига масъул ҳисобланади. 35, Ми-25 ва АН-64 «Апач» типидаги зими ривожини янада тезлаштириш,
зарбдор, Ми-8, Ми-26, «Дхрув», ҳаво ҳужумидан мудофаа кучлари
раҳбарияти ички ва ташқи сиёсий Бу турдаги қўшинлар ташкилий «Четак», «Читах», СН-47 «Чинук» салоҳиятини ошириш ва аэродром
барқарорлик, шунингдек, давлатнинг жиҳатдан 5 та авиацион қўмондонлик типидаги жанговар таъминот ва инфратузилмасини такомиллашти-
стратегик манфаатларини таъминловчи – Марказий, Ғарбий, Жануби-ғарбий, транспорт вертолётлари жой олган. риш кўзда тутилган. Бу вазифаларни
Жанубий ва Шарқий, шунингдек, 2 та Ҳаво ҳужумидан мудофаа қисмлари амалга ошириш учун ҳар йили 8 млрд
Қуролли Кучларнинг жанговар ҲҲК базасига бирлаштирилган. Бун- узоқ ва ўрта масофаларга мўлжаллан- доллар миқдорида маблағ ажратиш
салоҳиятини замон талаблари асосида дан ташқари, улар таркибида марказ ган С-125 «Печора», «Акаш», «Оса- режалаштирилган.
бўйсунувидаги қўшилма, қисм ва му- АКМ» ва бошқа типдаги зенит-ракета
ривожлантириб боришга жиддий ассасалар – моддий-техник таъминот комплекслари, шунингдек, «Игла» Биринчи навбатда жанговар ави-
эътибор қаратиб келмоқда. Бундай ва ўқув қўмондонликлари, стратегик типидаги кўчма зенит-ракета ком- ация, шунингдек, ёрдамчи ва ўқув
ёндашув, аввало, қўшни мамлакатлар кучлар қўмондонлигига бўйсунувчи плекслари билан таъминланган. қисмлари миқдорини ошириш, шунга
(биринчи навбатда Покистон ва Хитой) ҳарбий қўшилмалар, оператив-тактик боғлиқ ҳолда замонавий авиатех-
билан кескин давлатлараро зиддиятлар ракеталар эскадрильялари бор. Ҳар йили ҲҲК штаби ва бирлаш- ника, шу жумладан, кўп мақсадли
маларнинг бошқарув органлари «Рафаль» ва «Тежас» Mk 1 типидаги
мавжудлиги билан изоҳланади. Жами ҲҲК жанговар таркибида 46 томонидан турли миқёсдаги ҳарбий қирувчи ва бошқа турдаги само-
та авиация қаноти, 3 та «Притхви-2» машқлар ҳамда оператив ва жанговар лётлар, шунингдек, турли типдаги
Ҳиндистон Қуролли Кучларининг типидаги оператив-тактик ракеталар тайёргарлик тадбирлари ўтказилади. вертолётлар ва зенит-ракета ком-
сон жиҳатидан йирик турларидан эскадрильяси, 46 та бошқарилув- Учувчилар ва техник таркиб тайёр- плексларини харид қилиш дастури
бири ҳисобланувчи Ҳарбий ҳаво чи зенит ракеталар эскадрильяси, гарлигига алоҳида эътибор қарати- амалга оширилишини тезлаштириш,
кучлари (ҲҲК) зиммасига юкланган 10 та алоҳида кўчма зенит-ракета лади. Жанговар авиация учувчила- «Брамос» типидаги қанотли ракета
асосий вазифалар қаторига Қуруқ- комплекслари бўғини, «Гаруда» деб рининг ўртача учиш миқдори йилига синовларини якунига етказиш, ҳаво
ликдаги қўшинлар ва Ҳарбий денгиз номланган махсус вазифаларни ба- 220 соатдан зиёд вақтни ташкил эта- ҳужумидан мудофаа қисмларини
кучларини бевосита авиацион қўл- жарувчи кучлар (15 та рота) мавжуд. ди. Бунда ҳавода жанг олиб бориш, катта масофаларга (400 км.гача)
лаб-қувватлаш, ҳавода устунликни Эскадрильялар жанговар таркибига ердаги нишонларга ракета-бомба мўлжалланган EL/M-2082 «Адар» ва
эгаллаш, давлат ҳудуди, турли қўшин қирувчи-бомбардимончи, қирувчи зарбалари бериш кўникмалари пух- бошқа типдаги замонавий радиоло-
гуруҳлари, муҳим маъмурий, сиёсий, ва разведка самолётлари, ёрдамчи таланади, шунингдек, самолётларни кация станциялари билан таъминлаш
иқтисодий ва ҳарбий-саноат объек- авиация таркибига эса транспорт, автомобиль йўлларидан учириш ва режалаштирилган.
тларининг ҳаво ҳужумидан мудофаа ёқилғи қуювчи, узоқ масофаларда қўндириш услубиёти ўзлаштирилади.
қилинишини таъминлаш, десант ту- радиолокацион аниқлаш ва алоқа са- Хулоса ўрнида таъкидлаш мум-
шириш, ҳаво разведкасини амалга молётлари киради. Бундан ташқари, Ҳиндистон Ҳарбий ҳаво кучларини кинки, бугунги кунга келиб Ҳин-
ошириш, қўшин, жанговар техника вертолётлар, учувчисиз учиш аппа- бутлаш ихтиёрий равишда амалга дистон Ҳарбий ҳаво кучлари мам-
ва бошқа турдаги юкларни тегишли ратлари, бошқарилувчи зенит раке- оширилади. Бунда ҳарбий хизматга лакатнинг миллий манфаатларини
жойга етказиш, қидирув-қутқарув талар ва радиотехник эскадрильялар танлов офицерлар учун ҳарбий ўқув таъминлаш ва ҳимоялаш борасидаги
операциялари ва табиий офатлар ҳам ташкил этилган. ҲҲК ривожлан- юрт- кенг кўламли вазифаларни амалий
юз берган ҳолатларда аҳолига ёрдам ган инфратузилмага эга бўлиб, унинг лари –
кўрсатишда иштирок этиш ва ҳ.к.лар таркибида 57 та авиация базаси Миллий ҳал қилиш имконини берувчи
киради. ҳамда 150 дан ортиқ аэродром бор. ҳарбий юқори жанговар салоҳият ва
академиянинг қудратга эга.
Умумий сони 140 минг кишидан Қўшин ихтиёридаги жанговар авиация факультети
ортиқ бўлган бу турдаги қўшинлар авиация таркибидан 90 га яқин (ўқиш муддати 3 йил) П. САЙДИВАЛИЕВ тайёрлади.
жанговар ва ёрдамчи авиация, шу- «Ягуар» типидаги қирувчи-бомбар- ва ҲҲК академиясида
нингдек, ҳаво ҳужумидан мудофаа димончи, 500 га яқин МиГ-27, турли (2 йил) ўқиш орқали;
бўлинмаларидан ташкил топган. модификациядаги Су-30МКИ, МиГ-21, кичик командирлар ва оддий
Ўз навбатида, жанговар авиация – МиГ-29, «Мираж–2000Н», «Тежас» аскарлар таркиби учун эса мам-
қирувчи-бомбардимончи, қирувчи Mk 1 типидаги тактик қирувчи, 6 та лакатнинг бутун ҳудуди
ва разведка қисмларига, ёрдамчи разведкачи (Боинг-737, HS-748), 180 бўйлаб жойлашган до-
авиация – транспорт, ёқилғи қуювчи, га яқин ўқув-жанговар (МиГ-21УМ, имий ёллаш пункт-
алоқа, узоқ масофаларда радио- «Мираж–2000ТН», «Ягуар», «Хок» лари тизими орқа-
локацион аниқлаш ва бошқарув, Mk32), 400 дан зиёд турли типдаги ли ўтказилади.
учувчисиз учиш аппаратлари ва ўқув ёрдамчи авиация самолётлари, «Хе-
қисмларига, ҳаво ҳужумидан мудо- рон», «Лакшья» ва «Сёрчер» типи- 2027 йилгача
фаа қўшинлари эса зенит-ракета ва даги учувчисиз учиш аппаратлари, мўлжалланган ри-
радиотехник қисмларга бўлинади. «Глоубмастер», С-130J «Супер Гер- вожланиш режаларига
кулес», Ил-76, Ан-32, HS-748 «Авро» мувофиқ, авиация қўмон-
Қўшинга ҲҲК штаби бошлиғи раҳ-
барлик қилади. Мазкур лавозимга
бош авиация маршали (эквивалент
– генерал-полковник) ҳарбий ун-
вонига эга бўлган юқори тоифали
офицер тайинланади. ҲҲК штаби
бу турдаги қўшинларнинг асосий
бошқарув органи бўлиб, жанговар
шайлик ва жанговар қобилиятни
талаб даражасида сақлаш, қўшинни
ривожлантириш ва модернизация
қилиш дастури, авиация ва ҳаво
ҳужумидан мудофаа кучларини жан-
говар қўллаш режаларини ишлаб
чиқиш ва амалга ошириш, оператив

VATANPARVAR № 38232-s0e2n2ta-ybirl 21

# Ma’rifat

ўтган тан- Танлов натижаларига кўра, кичик

лов давоми- сержант Жамолиддин Махмоновнинг

да сарҳадлари- фарзанди Саидкомил Махмонов

миз посбонлари- 1-ўринни қўлга киритди. Танлов

нинг интеллектуал якунида ғолиб ва совриндорлар ди-

салоҳияти, мантиқий плом ҳамда эсдалик совғалар билан

фикрлаш қобилияти, зеҳ- тақдирланди.

ни ва хотираси синовдан Андижон вилоятидаги ҳарбий

ўтди. Якуний натижаларга қисмлардан бирида ҳам «Она Вата-

кўра, 3-ўрин контракт бўйича нимга хизмат қиламан» ва «Менинг

ҳарбий хизматчи, оддий аскар дадам Ватан ҳимоячиси» шиори

Ш. Полвоновга насиб этган бўлса, остида ўтказилган танловлар че-

иккинчи ўринга катта лейтенант гарачиларнинг фарзандларини бир

Х. Ҳакимов муносиб деб топилди. ерга жамлаб, уларнинг ижодий

Кичик сержант О. Бегимов эса маҳоратларини намоён этишга

кўрик-танловда 1-ўринни қўлга хизмат қилди. Эртамиз эгалари

МАЪНАВИЙ КАМОЛОТкиритиб, «Энг яхши китобхон» си-
фатида эътироф этилди. Ғолиблар
Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси Сур-
хондарё вилояти бўлими томонидан
берилган мавзуни ўзгача иштиёқ
ва қизиқиш билан ифодалаганлари
сабаб, ҳакамлар ҳайъатига танлов
қатнашчиларининг ишларини баҳо-

ЮКСАКЛИККА ЕТАКЛАЙДИ

Китоб инсонни камолот сари етаклаб, унинг маънавий оламини бойитувчи, китоблар тўплами ҳамда эсдалик лаш осон кечмади. Узоқ муҳокама-
дунёқарашини шакллантириш билан бир қаторда, теран фикрлашга ундови совғалар билан тақдирланди. лардан сўнг 3-ўрин Ф. Эркиновга,
2 - ў р и н А . Аб д у м а н н о н о в г а в а
бебаҳо хазинадир. Шу боис мамлакатимизда сўнгги йилларда барча соҳа Беш муҳим ташаббус доирасида фахрли 1-ўрин М. Махаматовага
вакиллари, айниқса, ёшлар ўртасида китобхонлик маданиятини янада ташкил этилган тадбирлардан яна насиб этди.
оширишга алоҳида эътибор қаратилмоқда. бири Фарғона вилоятининг Сўх ту-
манида жойлашган Чегара қўшин- Ёшлар иштирокидаги тадбир-
Давлатимиз раҳбари томонидан Ёзувчилар уюшмаси Сурхондарё ларига қарашли ҳарбий қисмлардан лардан яна бири Андижон вилоя-
илгари сурилган беш муҳим таша- вилояти бўлими етакчи мутахас- бирида бўлиб ўтди. Ўсиб келаётган тининг Қўрғонтепа туманидаги
ббус доирасида ҳам республикамиз сислари Д. Жумаева ва С. Амирхо- ёш авлодни ватанпарварлик руҳида ҳарбий қисмлардан бирида бўлиб
бўйлаб қатор маънавий-маърифий нова ҳакамлик қилган «Энг яхши тарбиялаш, уларнинг ҳарбийликка ўтди. Унда мудофаага кўмакла-
тадбирлар, китобхонлик кечалари китобхон» кўрик-танлови давомида бўлган қизиқишларини янада оши- шувчи «Ватанпарвар» ташкилоти
ва турли танловлар ўтказиб келин- юрт ҳимоячилари уюшма томонидан ришга қаратилган мазкур тадбир Андижон вилояти кенгаши ёшлари
моқда. тақдим этилган миллий ва жаҳон давомида ҳарбий хизматчиларнинг қатнашдилар. «Уч авлод» учрашу-
адабиётининг 60 та сара асаридан фарзандлари ўртасида «Осойишта ви шаклида ташкил этилган тадбир
Ана шундай тадбирлардан бири тузилган саволлар асосида ўзаро юрт фарзандлари» шиори остида давомида эртамиз эгалари Чегара
Давлат хавфсизлик хизмати Чегара беллашдилар. расм чизиш танлови ўтказилди. Бо- қўшинлари фахрийларидан соҳага
қўшинларига қарашли Сурхондарё лажонлар мурғак қалблари ила ҳис оид ўзларини қизиқтирган кўплаб
вилоятидаги ҳарбий қисмлардан Қизғин баҳс ва мунозаралар, этган тинчлик ва осойишталик ту- саволларга жавоб олдилар.
бирида бўлиб ўтди. Ўзбекистон фикр-мулоҳазаларга бой тарзда шунчаларини ўз тасаввурлари орқа-
ли ифода этишга ҳаракат қилдилар. Майор Фарида БОБОЖОНОВА
ДХХ Чегара қўшинлари

# Uchrashuv

MAQSAD –
O‘zbekiston Respublikasi mudofaasiga
ko‘maklashuvchi “Vatanparvar” tashkiloti YOSHLARNI YETUK ETIB TARBIYALASH

Markaziy kengashi raisi Husan Botirov Muloqot davomida Husan Botirov “Vatanparvar”
boshchiligidagi ishchi guruh xizmat tashkiloti tomonidan respublika bo‘ylab aholi,
ayniqsa, yoshlarni harbiy-vatanparvarlik ruhida
safari bilan tashkilotning Surxondaryo tarbiyalash, ular orasida sportning texnik va amaliy
viloyati kengashiga tashrif buyurdi. turlarini ommalashtirish va ommaviy texnik kasb
mutaxassislarini tayyorlash borasida olib borilayotgan
Ishchi guruh xizmat safarining ilk kuniyoq keng qamrovli sa’y-harakatlar to‘g‘risida ma’lumot
qiziqarli va sermahsul uchrashuvlarga berar ekan, viloyat mutasaddilarini bu ishlarni amalga
boy bo‘ldi. Husan Botirov Surxondaryo oshirishda hamkorlikni yanada kuchaytirishga
viloyati hokimining yoshlar siyosati, ijtimoiy chaqirdi.
rivojlantirish va ma’naviy-ma’rifiy ishlari
bo‘yicha o‘rinbosari Ilhom Saparov, Yoshlar “Agar biz maqsadimiz sari hamjihatlikda qat’iyat
ishlari agentligi viloyat boshqarmasi boshlig‘i bilan harakat qilishda davom etsak, ham ma’nan,
Jamshid Choriyev, Sportni rivojlantirish bosh ham jismonan va ma’lum bir ishning boshidan tutgan
boshqarmasi boshlig‘i Abdumutalib Arabov, yoshlar yetishib chiqishi shubhasiz”, dedi jumladan
Janubiy operativ qo‘mondonligi boshlig‘i “Vatanparvar” tashkiloti rahbari.
o‘rinbosari polkovnik Alisher Shirinov hamda
Mudofaa va Ichki ishlar vazirliklari, DXX Qizg‘in muhokama va fikr-mulohazalar bilan
Chegara qo‘shinlari, Milliy gvardiya tizimida o‘tgan uchrashuv so‘ngida hamkorlikda amalga
xizmat qilib, nafaqaga chiqqan 25 nafar faxriy oshiriladigan istiqboldagi vazifalar belgilab olindi.
bilan uchrashdi.
Mudofaaga ko‘maklashuvchi
“Vatanparvar” tashkiloti matbuot xizmati

22 2022-yil № 38 VATANPARVAR
23-sentabr
# Profilaktika
# Ogohlik
HUQUQBUZARLIKLARNING
YONG‘IN PROFILAKTIKA
OLDINI OLISH YO‘LIDA
TADBIRLARI
Toshkent harbiy prokuraturasi tomonidan Mudofaa vazirligiga qarashli harbiy
Mudofaa vazirligi yong‘in xavfsizligi xizmati tomonidan Markaziy harbiy okrug qismlarning birida harbiy xizmatchilar va ularning oila a’zolari ishtirokida

tasarrufidagi harbiy qism va muassasalarda tekshiruvlar va yong‘in profilaktika “Huquqbuzarliklar profilaktikasi” kuni munosabati bilan “Tajribasiz haydovchi
- xavf-xatar va halokat manbai”, “Korrupsiya va milliy taraqqiyot - muammo
tadbirlari olib borildi. va yechimlar”, “OITS kasalligi va uning salbiy oqibatlari” kabi mavzularda tadbir

o‘tkazildi.

Ushbu tadbirlar davomida shtatli Shuningdek, Samarqand garnizoni Unga O‘zbekiston xalqaro islom akademiyasi o‘qituvchisi, Respublika va Toshkent
va shtatdan tashqari yong‘in o‘chirish yong‘in nazorati inspeksiyasi boshlig‘i mayor harbiy sudlari sudyalari, Markaziy harbiy klinik gospital, Toshkent harbiy avtomobil
komandalarining jangovar shayligi, P. Boyqo‘ziyev tomonidan Kattaqo‘rg‘on nazorati vakillari va boshqa yetakchi mutaxassislar taklif qilindi.
yong‘in o‘chirish avtomobil texnikalari, garnizonidagi harbiy qismlarning birida yong‘in
yong‘inni o‘chirishda foydalaniladigan qurol- o‘chirish komandasining tungi vaqtda jangovar Tadbirda Toshkent harbiy prokuraturasi xodimi va mutaxassislar so‘zga chiqib,
aslahalar hamda birlamchi yong‘in o‘chirish shayligi ham tekshirildi. Shu bilan birgalikda, korrupsiyaga qarshi kurash va bu turdagi jinoyatlar uchun javobgarlik masalalari hamda
vositalarining holati tekshirildi. harbiy xizmatchilarga yong‘in o‘chirish boshqa mavzular yuzasidan atroflicha ma’lumotlar berishdi.
vositalaridan foydalanish tartibi, e’tiborsizlik
Tekshiruvlar davomida yong‘in o‘chirish oqibatida turli ko‘ngilsiz holatlarning kelib Ibrohim FAYZULLAYEV,
komandalarining yong‘inni bartaraf etish chiqishi yuzasidan tushuntirish ishlari olib borildi. Toshkent harbiy prokurorining katta yordamchisi
borasidagi harakatlari qo‘riqlanayotgan
obyektlarda shartli “Yong‘in trevoga” signallari Mudofaa vazirligi yong‘in xavfsizligi xizmati
e’lon qilish orqali amalga oshirilib, ularning tomonidan harbiy qism va muassasalarda
sergakligi yanada oshirildi, shuningdek, yong‘inga qarshi profilaktika tadbirlari o‘tkazilishi
harbiy qism va muassasalarda mavjud davom etmoqda.
bo‘lgan yong‘in o‘chirish avtomobillari, texnik
qurol-aslahalari, birlamchi yong‘in o‘chirish Podpolkovnik Z. KENJAYEV,
vositalari shay holatga keltirildi. Mudofaa vazirligi yong‘in

xavfsizligi xizmati boshlig‘i

# Mudofaaga ko‘maklashuvchi “Vatanparvar” tashkilotlarida

REKLAMA REKLAMA REKLAMA REKLAMA REKLAMA REKLAMA REKLAMA REKLAMA REKLAMA REKLAMA O‘zbekiston Respublikasi mudofaasiga QIZG‘IN MEHNAT
ko‘maklashuvchi “Vatanparvar” tashkilotining JARAYONI DAVOM
ETMOQDA
Farg‘ona viloyati kengashi tasarrufidagi degan bosh g‘oyani o‘zida sportning texnik va amaliy Ayni paytda O‘STK jamoasi tarkibida
Bag‘dod tumani o‘quv sport-texnika klubida mujassam etgan ma’naviy-ma’rifiy turlarini rivojlantirish borasida katta mehnat tajribasiga ega, bilimli, o‘z
tadbirlar, davra suhbatlari hamda ham bir qancha ishlar amalga ishiga mohir o‘qituvchilar hamda amaliy
yoshlarni harbiy-vatanparvarlik ruhida sport musobaqalari o‘tkazildi, – oshirilmoqda. Jumladan, joriy boshqarishni o‘rgatuvchi-ustalar talaygina.
tarbiyalash, texnik mutaxassislar tayyorlash deydi O‘STK boshlig‘i Ulug‘bek yilning o‘tgan oylari mobaynida Bugun haydovchilikka nomzodlarning
hamda sportning texnik va amaliy turlarini Mo‘yiddinov. – Tuman hokimligi, 750 nafar “B”, “BC”, “BE”, “CE” imtihon hay’ati qabul qilgan sinovlardan
mudofaa, xalq ta’limi, Yoshlar hamda “D” tofali haydovchi muvaffaqiyatli o‘tayotganliklari ham ana
yanada yuqori saviyaga ko‘tarish borasida ishlari agentligi hamda Ma’naviyat tayyorlashga erishildi. Bundan shunday ustozlar faoliyati ijobiy samara
muayyan ishlar amalga oshirilmoqda. targ‘ibot markazi tuman bo‘limlari tashqari, tuman “Yoshlar daftari” berayotganligidan dalolatdir.
bilan hamkorlikda o‘tkazilgan ro‘yxatiga kiritilgan 50 nafar
Muhimi, mazkur o‘quv sport-texnika tadbirlar ham ana shu muhim shu toifadagi yosh ham imtiyoz Shu kunlarda ham tashkilotda bu
klubida bo‘lajak haydovchilar uchun sanaga bag‘ishlandi. Albatta, asosida “BC” toifali haydovchilik jarayon qizg‘in davom ettirilmoqda. Ayni
zarur shart-sharoitlar yaratilgan. bunday tadbirlar yoshlarning kurslarini muvaffaqiyatli ravishda paytda turli rusumdagi avtomobillarni
Ma’naviyat va ma’rifat xonasi, avtodrom, qalbida ona Vatanga muhabbat bitirib chiqdilar. “Havo miltig‘idan epchillik bilan boshqarish, xavfsiz
o‘quv xonalari, turli rusumdagi o‘quv- va sadoqat hissini, vatanparvarlik o‘q otish”, “Yozgi biatlon”, harakatlanish bo‘yicha darslar olib borilib,
mashq avtomobillari va boshqa tuyg‘usini shakllantirishda muhim “Motokross”, “Avtokross” hamda bo‘lajak haydovchilarga nazariy va amaliy
o‘quv inshootlari faoliyati izchil yo‘lga o‘rin tutadi. “Karting” kabi sport seksiyalarida tushunchalar berilmoqda.
qo‘yilgan. Shuningdek, O‘STKda tuman faoliyat yuritayotgan 60 nafar yosh
yoshlarining jismoniy, ma’naviy-ruhiy Bag‘dod tumani o‘quv sport- turli sport musobaqalarida faxrli Bag‘dod tumani o‘quv sport-texnika
jihatdan ham yetuk bo‘lishlariga alohida texnika klubida ommaviy kasb o‘rinlarni qo‘lga kiritdi. klubi jamoasi tumanda istiqomat
e’tibor qaratilyapti. Tashkilotda turli mutaxassislarini tayyorlash, qilayotgan yoshlarni va haydovchilik
sport musobaqalarini tashkillashtirish kasbini egallamoqchi bo‘lgan barcha
ham keng yo‘lga qo‘yilgan. fuqarolarni “B”, “BC”, “BE”, “C”, “D”
toifali haydovchilik kurslariga o‘qishga
– Mamlakatimiz mustaqilligining hamda sportning texnik va amaliy
31 yilligi munosabati bilan “Yangi turlaridan – “Havo miltig‘idan o‘q otish”,
O‘zbekistonda el aziz, inson aziz” “Motokross”, “Avtokross”, “Karting”
va “Yozgi biatlon” kabi seksiya va
to‘garaklarda shug‘ullanishga taklif
etadi. Mashg‘ulotlar malakali va tajribali
ustoz-murabbiylar tomonidan olib
borilishi kafolatlanadi.

Bag‘dod shaharchasi
Qo‘shchinor ko‘chasi, 2-uy.

99-012 09 26; 93-373 19 77.

Akbar ALLAMURODOV

VATANPARVAR SHAYB OQTLI AYR№ 38232-s0e2n2ta-ybirl 23
(ruhiyat)
AYOLLAR BEKATI
Kenglik va xotirjamlikni o‘rganing. O‘limdan
boshqa hech narsa ko‘ringani kabi muhim emas.

Kayfiyatingiz bo‘lmasa, xomush va tushkun
bo‘lsangiz, bunda hech kimning aybi yo‘qligini
o‘ylab, tabassum qilish kerakligini o‘rganing.

Jasurlikni, hatto jur’at topolmasangiz ham
jasoratlidek harakat qilishni o‘rganing. Bular
orasidagi farqni hech kimsaga sezdirmaslik o‘z
qo‘lingizda.

Noroziligingiz faqat 15 daqiqa davom etsin, undan
keyin, albatta, nimalarnidir bilishingiz kerakligini
o‘rganing.

Hech kim sir saqlayolmasligini biling, nimanidir
eshitgan inson bu haqda albatta kimgadir aytishni
istaydi.

Javobini bilmaganingiz va amin bo‘lmaganingizda,
“Bilmayman”, deyishlik nihoyatda foydali ekanini
o‘rganing.

Gapirmay turganingizda xatolaringiz ko‘paymasligini
o‘rganing.

Muvaffaqiyat lift emasligini, uni qo‘lga kiritish uchun
harakat qilishni o‘rganing.

Atrofdagi insonlar sizga faqat o‘z izmingizga ko‘ra
muomala qilishlarini biling.

Keraksiz, arzimagan narsalar uchun sarflangan asab
tolalarini vaqti kelib, yillar ham, sababchi narsalar,
odamlar ham qaytarib berolmasligini o‘rganing.

Karamli kotletlar

Bu kotlet parhez tuz, murch, ta’bga ko‘ra ko‘ra tuz, murch va
saqlayotganlar ziravorlar va qovurish boshqa ziravorlardan
uchun ayni muddao. uchun 1-2 osh qoshiq solib, yaxshilab
Juda ham foydali zaytun yog‘i. aralashtirib, kotletlar
va tayyorlanishi yasab oling. Tovaga
oson. Tayyorlash jarayoni: zaytun yog‘i solib,
karamni to‘rtdan bir har ikkala tomonini
Kerakli qismini va sabzini qizarguncha qovurib
masalliqlar: 1\4 qirg‘ichdan chiqaring. oling.
karam, 1 dona sabzi, Maydalangan
2-3 dona sarimsoq, sarimsoq hamda un solib Yoqimli ishtaha!
3-4 osh qoshiq un, aralashtiring. Ta’bga

Sahifani Zebo SARIYEVA tayyorladi.

24 2022-yil № 38 VATANPARVAR
23-sentabr

# Suhbat BILASIZMI?

Табиат ҳар бир инсонга санъатнинг спектаклида Қоработир ролини санъатдан кетмадим, мана, эн- OQ SOCHLARNI BO‘YASH
маълум бир турини юқтирган ижро этганман. Шу-шу, менинг диликда бўлажак раққосларга
бўлади. Аммо буни кимдир балетга бўлган қизиқишим бош- дарс беряпман. Hazrat Navoiy oq sochni qoraga
қа рақс турларидан кўра ортиб bo‘yash jarayonini Alloh tomonidan
англайди, кимдир умр бўйи билмай борди. Биласизми, йигитлик хиз- berilgan nurni zulmatga aylantirish,
матидан кейин саҳнага қайт- deb ta’riflagan. Rudakiy esa shu
ўтади. Аксарият ҳолларда инсоннинг САНЪАТ САҲНАСИДАН ганимда раққос йигитлар ан- holatni o‘tgan umrni motamga
энг яқини - оналар буни ҳаммадан УРУШ САҲНАСИГА ЙЎЛ самблини ташкил этишни орзу aylantirish, deya yozadi.
қилганман. Аслида бу ўй кўпдан
кўпроқ, ҳаммадан ёрқинроқ Биласиз, ўша кезлар қиш- бери бор. Чет элга гастроль са-
пайқайдилар. Қаҳрамонимиз лоқларда армияда хизмат ўта- фарларига чиққанимда кузатар-
Ўзбекистонда хизмат кўрсатган маган йигитларни қизлар ун- дим: Ўзбекистондан бир-иккита
артист, балетмейстер Эркин чалик менсимас, йигитлар ҳам йигит балетмейстерлар борса,
Қаҳҳоровнинг ҳаёти ҳам бунга бир ошналари даврасида бошини грузинлардан, чеченлардан,
мисол бўлади. Биз санъаткорнинг баланд тута олмасди. Билим юр- умуман, бошқа миллатлардан
касб машаққати, санъат ҳақидаги тини тамомлаб,
фикрларини билиш мақсадида армияга кетдим.
1988–1990 йил-
суҳбатга чорладик. лар Афғонистон
республикасида
ҳарбий хизмат-
ни ўтадим. Ҳо-
зир муболағадек

РАҚС HECH QAYERGA
ÌÅÍÈÍà ҲÀ¨ÒÈÌ SHOSHMAYAPMAN...

БЎЛАЖАК БАЛЕТМЕЙСТЕР туюлар, аммо биз тоғу тошларда, уларнинг сони кўп эди. Уларга Genri Ford doim jurnalistlar
ҳақиқий уруш ичида хизмат ўта- ҳар сафар ҳавас билан қарар- ta’qibida yurgan. Bir kuni u Nyu
Мен Фарғона вилояти, Қува дик. Афғондаги ҳаётим алоҳида дим. Ўшандаёқ бир куни йигит- Yorkda “Lanchester” avtomobilida
шаҳридаги Найман қишлоғида мавзу. Эртага ё индинга кетади- лар ансамблини яратаман, деган sayr qilib qoladi. Darrov jurnalistlar
ишчилар оиласида туғилганман. ган ёш-навқирон йигитлар тасо- мақсад пайдо бўлган. Мана бугун uni qurshab olib, uni nega “Ford”
Онам колхоз бригадири, отам дифан бомба портлаши натижа- «Суворийлар» раққос йигитлар emas, “Lanchester” minib yurganini
эса тракторчи бўлиб ишлаган. сида ҳалок бўлган ҳолатларнинг ансамбли катта концертларда, so‘rashadi. Shunda u o‘z firmasining
Оилада етти ака-ука, опа-сингил қанчасини кўрмадик дейсиз. 200 давлат тадбирларида, халқнинг markasini ushlagan holda:
бир-биримизга болаликдан кў- кишидан 95 киши Афғонистон- хизматида... Шогирдларнинг “Men ta’tildaman, hech qayerga
мак бериб, меҳнат ичида улғай- нинг энг нотинч ҳудудларида ютуғи эса биз устозларнинг ҳам shoshmayapman. Shuning uchun
ганмиз. Болалигимизда маҳалла- хизмат қилар эди. Кимлар ортга ютуғи... “Ford”da emasman”, deb javob
мизда арча атрофида бўладиган соғ-саломат қайта олди, кимлар beradi.
янги йил байрамлари, миллий эса йўқ. Армияга кетаётганимда, Маълумот ўрнида: Эркин
байрамлардаги раққосларнинг онамнинг сочлари қоп-қора эди. Қаҳҳоров 1990–1995 йилларда @Vatanparvargazetasi_bot
чиқишларини кузатиб, мен- Хизматдан қайтганимда эса оп- «Шодлик» ансамблида фаолият “Vatanparvar” birlashgan tahririyati
да ҳам санъатга илк меҳр ва поқ сочлардан ўзгасини кўрма- юритган. 1990 йилда «Жанговар bilan bog‘lanish uchun telegram bot
қизиқиш уйғонган. Тенгдош ганман. Сабаби айрим сафдош- хизматлари учун» медали билан
болалар билан кимўзарга рақс ларимга келган «қорахат»лар мукофотланган. 1990 йилда SHU SONNING
тушиш-ку жони дилим эди. Мак- онамни қаттиқ хавотирга солган. Франция, Япония давлатига, ELEKTRON SHAKLI
таб саҳналари менинг санъатга Армиядан қайтганимдан сўнг, 2006 йилда АҚШда ўзбек миллий
илк қадамим эди, десам балки санъатдан кетмоқчи ҳам бўлдим. рақсларини намойиш этишда
янглишмасман. Барибир инсон Сабаби ҳали оғриқли хотиралар жонбозлик кўрсатди. 1990–2015
бир йўлни танлар экан, унга юракдан ўчмаган эди. Аммо йиллар оралиғида 40 дан ортиқ
аввало муҳит таъсир қилади. устозим Нарзулла Шерматовнинг мамлакатда ўзбек халқининг
Рақсга бўлган зўр иштиёқимни панд-насиҳатлари, ундовлари, сўнмас мулкига айланган миллий
кўриб, онам Бахтихон ая мени дастак-далдалари сабаб яна рақс санъатини намойиш этди.
Тошкентда таълим олишимни санъатга қайтдим. Уйимга қайт- Тайван, Тайпей, Таиланд фести-
хоҳлади ва бир кун қўлимдан гандай енгилликни ҳис қилдим. валлари иштирокчиси, Туркия,
тутиб, қишлоқдан пойтахтга – Шунда билдимки, санъат ҳа- Малайзия, Ҳиндистонда ўтка-
Тошкент хореография билим ётимга айланиб бўлган экан... зилган халқаро рақс байрамлари
юртига ўқишга олиб келган. совриндори.
РАҚС БИЛАН ДУНЁНИНГ
Аввалига мени миллий 46 ТА ДАВЛАТИНИ КЕЗДИМ Эркин Қаҳҳоров педагог-хо-
рақслар раққоси бўлади деб реограф сифатида республика
ўйлаган ҳамма. Шу сабаб олий- Санъат турлари кўп, аммо миқёсида бўлиб ўтадиган ну-
гоҳда миллий рақс йўналишида нега айнан рақс, нега айнан ба- фузли байрам тадбирларида
ўқидим. Аммо йиллар ўтиб, ба- лет деган саволлар кўп берилган оммавий рақсларни саҳналашти-
летга қизиқишим ортиб борди. менга. Бунга аниқ жавоб бера ришда фаол иштирок этиб кел-
Алишер Навоий номидаги Давлат олмайман. Ҳамма ҳам борини моқда.
Академик катта театри жамоа- бериб, рақс туша олмайди. Бун-
си билан биргаликда гастроль да кишига озгина журъат, қоби- Ўзбекистон давлат
сафарларига борар эдим. Илк лият ҳам керак. Мен нафақага хореография академияси
сафаримиз Москва шаҳрига бўл- чиққунимгача саҳнада бўлдим,
ган ва у ерда «Тоҳир ва Зуҳра» рақсни ташламадим. Кейин ҳам талабаси Севара
НУРМАТОВА

суҳбатлашди.

MUASSIS Tahririyat kengashi: Bosh muharrir: Navbatchi: katta leytenant Bobur Elmurodov Gazeta juma kuni chiqadi.
polkovnik Hamdam Qarshiyev podpolkovnik Ahror Ochilov Sahifalovchi: Dilnoza Meliqo‘ziyeva Gazeta 1992-yilning 24-iyunidan chiqa
polkovnik Otabek Yuldashev Musahhih: Sayyora Mirzayeva boshlagan.
polkovnik Alisher Boboxonov ISSN 2010-5541
Maqsud Abilov Gazeta O‘zbekiston Matbuot Buyurtma: Ã-0905 Nashr ko‘rsatkichi: 114.
va axborot agentligida 2008-yil Hajmi: 6 bosma taboq Bahosi: kelishilgan narxda.
O‘ZBEKISTON Tahririyatga kelgan qo‘lyozmalar 6-iyunda 0535 raqami bilan Bichimi: A3
RESPUBLIKASI taqriz qilinmaydi va mualliflarga ro‘yxatga olingan. Adadi: 29 799 nusxa “Sharq” nashriyot-matbaa aksiyadorlik
qaytarilmaydi. Bosishga topshirish vaqti: 14:00 kompaniyasida chop etildi.
MUDOFAA Mudofaa vazirligi Axborot va ommaviy Telefonlar: Topshirildi: 14:30 Bosmaxona manzili: Toshkent shahri,
VAZIRLIGI kommunikatsiyalar departamenti kotibiyat: 71 260-36-50 Buyuk Turon ko‘chasi, 41-uy.
– “Vatanparvar” birlashgan buxgalteriya: 71 260-35-20 Gazetaning yetkazib berilishi uchun obunani
www.mudofaa.uz tahririyatining kompyuter markazida yuridik bo‘lim: 71 260-29-41 rasmiylashtirgan tashkilot javobgar. 123456
sahifalandi. faks: 71 260-32-29 Mualliflar fikri tahririyat nuqtayi nazaridan
farqlanishi mumkin. Manzilimiz:
100164, Toshkent, Universitet ko‘chasi, 1-uy.

t.me/mv_vatanparvar_uz www.mv–vatanparvar.uz mudofaavazirligi mudofaavazirligi www.youtube.com/c/UzArmiya
t.me/mudofaavazirligi www.mudofaa.uz