Vatanparvar 7-son

VATANPARVARXALQ VA ARMIYA – BIR TAN-U BIR JON!
IJTIMOIY-SIYOSIY, MA’NAVIY-MA’RIFIY, HARBIY-VATANPARVARLIK GAZETASI

Gazeta 1992-yilning 24-iyunidan chiqa boshlagan 2022-yil 18-fevral, №7 (2966)

www.mv–vatanparvar.uz @ [email protected]

Bir necha kun davom etgan murakkab sinovlardan sabot Choroyna – jangchining o‘q, tig‘ zarbidan saqlanish
ila o‘tgan nomzodlargina yelkasidagi parashyut bilan uchun badaniga o‘rab bog‘lanadigan harbiy aslaha
shunday atalgan. U to‘rt parcha yassi metallni bir-
uchish apparatlaridan havoga sakrab, aynan mana shu biriga birlashtirib yasalgan.
so‘zlarni takrorlaydi: 521! 522! 523! Halqa!
12-13-sahifa
4-5-sahifa

VATANGA
QALQONMIZ,
TINCHLIKKA

POSBON!

t.me/mv_vatanparvar_uz t.me/mudofaa_press facebook.com/UzArmiya instagram.com/uzbekistanarmy www.youtube.com/c/UzArmiya

2 № 72022-yil #Islohotlar – amalda VATANPARVAR
18-fevral

So‘nggi vaqtlarda

dunyo va

mintaqamizda yuz

berayotgan ijtimoiy-

siyosiy, iqtisodiy va

harbiy jarayonlar

mamlakatimiz

mudofaasi, xalqimiz

tinchligi kabi azaliy

qadriyatlarimizga bo‘lgan

mas’uliyatni yanada

oshirdi. Rossiya va Ukraina

davlatlari o‘rtasidagi

harbiy-siyosiy ziddiyat,

Afg‘onistondagi

nobarqarorlik,

Qozog‘istonda

yuz bergan

ijtimoiy tanglik

kelajagimizga

hushyorroq nazar MUDOFAAMIZNING
A’NAVIY ILDIZLARI
tashlashimizga MILLIY
undashi tabiiy.

Shu ma’noda 2022-yilning 13-yanvar harbiy ta’lim va ilmiy faoliyat tizimiga tarbiyalash konsepsiyasini tasdiqlash Aytish mumkinki, hozirda amalda
kuni Mudofaani boshqarish milliy samarali integratsiya qilish topshirig‘i to‘g‘risida”gi qarorlari bu borada bo‘lgan bu tizim o‘z samarasini
markazida O‘zbekiston Respublikasi berildi. Unda ta’kidlanganidek, Qurolli muhim ahamiyatga ega bo‘ldi. Chunki bermoqda. Shunday bo‘lsa-da, dunyo
Prezidenti, Qurolli Kuchlar Oliy Bosh Kuchlarni zamonaviy qurol-yarog‘ hamda jamiyatimizda amalga oshirilayotgan va mintaqamizdagi keskin o‘zgaruvchan
Qo‘mondoni Shavkat Mirziyoyev raisligida texnika bilan ta’minlash, mavjudlarini keng ko‘lamli islohotlarning muvaffaqiyati harbiy-siyosiy vaziyat aholimiz, harbiy
bo‘lib o‘tgan Xavfsizlik kengashining modernizatsiya qilish ham harbiy qurilish yurtdoshlarimizdagi vatanparvarlik xizmatchilar va ayniqsa, fuqaro
kengaytirilgan yig‘ilishida ko‘rib chiqilgan sohasidagi eng ustuvor vazifalardan fazilatlarini kamol topganiga, ma’naviy yoshlarimiz bilan vatanparvarlik, sadoqat,
masalalar muhim ahamiyat kasb etadi. bo‘lib qoladi. Yig‘ilishda ushbu maqsadlar va ma’rifiy tayyorgarligiga bevosita faol hayotiy pozitsiyani shakllantirish,
Unda to‘g‘ri ta’kidlanganidek, oxirgi va zamonaviy tahdidlar xususiyatidan bog‘liq. Aynan mazkur qaror bilan milliy g‘ururga tayangan jangovar ruhni
besh yilda harbiy qurilishning barcha kelib chiqib, 2022 – 2026-yillarda Qurolli harbiy xizmatchilarning ma’naviy-ma’rifiy mustahkamlash ishlarini yanada jadallik
yo‘nalishlarida amalga oshirilgan Kuchlarni yanada rivojlantirish bo‘yicha saviyasini oshirishning uch bosqichli bilan davom ettirishni taqozo etmoqda.
kompleks chora-tadbirlar natijasida konseptual dastur qabul qilish vazifasi samarali tizimi hayotga joriy etildi. Aynan vatanparvarlik, milliy g‘urur va
milliy armiyamizning qiyofasi ham, qo‘yildi. jangovar ruh murakkab vaziyatlarda,
qo‘shinlarning tayyorgarlik darajasi ham Uning birinchi bosqichi Temurbeklar mafkuraviy tazyiqlar va g‘oyaviy ta’sirlar
o‘zgardi. Harbiy qism va poligonlardagi Yig‘ilishda ko‘rilgan masalalar maktablari va akademik litseylarning ortib borayotgan daqiqalarda qalqon
infratuzilma, askar va ofitserlarning ichida mening diqqatimni tortgan maxsus guruhlarida ta’lim olayotgan vazifasini bajaradi, xalq manfaati, Vatan
sharoitlari yaxshilandi. 2021-yilda muammolardan yana biri, jahon axborot o‘quvchi-yoshlar bilan tashkil etiladi. tinchligi yo‘lida oqilona va to‘g‘ri qaror
Xalqaro armiya o‘yinlarida harbiylarimiz makonida keskin kurash ketayotgan Mazkur ta’lim muassasalarida ma’naviy- qabul qilishga yordam beradi.
faxrli ikkinchi o‘rinni egallaganligi ham hozirgi vaziyatda axborot xavfsizligini ma’rifiy ishlarning turli yo‘nalishlari, usul va
sohadagi rivojlanish natijasi hisoblanadi. ta’minlash, yoshlarni salbiy mafkuraviy shakllaridan foydalanilgan holda sog‘lom Yuqorida ta’kidlanganidek, jahon
ta’sirlardan himoya qilish, harbiy va jismonan baquvvat, ruhan barqaror, axborot makonida keskin kurash va
Bu ishlar izchil davom ettirilib, xizmatchilarning psixologik tayyorgarligi bilimli, intellektual salohiyati yuksak, mafkuraviy ta’sirlar ortib borayotgan hozirgi
jangovar bo‘linmalar imkoniyatlari va jangovar ruhini mustahkamlashga vatanparvar, fidoyi, dunyoqarashi keng vaziyatda axborot iste’moli madaniyati,
kengaytirilmoqda. Davlat chegaralari qaratilgan vazifalar bo‘ldi. To‘g‘ri, bu yoshlar shakllanadi. Ikkinchi bosqich turli manbalardagi xabarlarni tahlil qila
xavfsizligini ta’minlashning yangi tizimi sohada mamlakatimizda, xususan Qurolli esa oliy harbiy ta’lim muassasalari va olish, haqqoniysini soxtasidan ajrata
amaliyotga joriy qilinmoqda. Davlatimiz Kuchlarimizda tizimli ishlar amalga oliy ta’lim muassasalarining harbiy bilish qobiliyatini shakllantirish axborot
rahbari yig‘ilishda avvalo kadrlar oshirilib kelinyapti. kafedralarida hamda O‘zbekiston sohasidagi xavfsizlikni ta’minlashning,
tayyorlash, ilg‘or usullarni ommalashtirish Respublikasi Qurolli Kuchlarining Kichik yoshlarni salbiy mafkuraviy ta’sirlardan
masalalariga e’tibor qaratdi. Harbiy Masalan, O‘zbekiston Respublikasi mutaxassislarni tayyorlash markazida himoya qilishning hamda axloqiy-ruhiy
o‘qituvchilarning malakasini oshirish, Prezidentining 2018-yilning 4-avgustidagi ta’lim olayotgan kursantlar bilan tashkil barqarorlikni ta’minlashning muhim sharti
Qurolli Kuchlar akademiyasini harbiy “O‘zbekiston Respublikasi Qurolli etiladi. Unda birinchi bosqich vazifalariga bo‘lib qolmoqda.
ilm-fan dargohiga aylantirish zarurligi Kuchlari harbiy xizmatchilarining qo‘shimcha ravishda boshqa manbalar
ta’kidlandi. Yaqinda ish boshlagan Harbiy ma’naviy-ma’rifiy saviyasini oshirish vositasida harbiy xizmatchilardagi Qolaversa, keng jamoatchilik
meros va zamonaviy tadqiqotlar institutini tizimini tubdan takomillashtirish ma’naviy-ma’rifiy tayyorgarlik darajasi muhokamasidan o‘tkazilib, hayotga
to‘g‘risida”gi, shuningdek, Vazirlar yanada rivojlantiriladi; asosiy e’tibor tatbiq etilayotgan va keyingi besh
Mahkamasining 2018-yil 23-fevraldagi buyuk sarkardalarimizning harbiy yillik hayotimiz uchun dasturilamal
“Yoshlarni harbiy-vatanparvarlik ruhida san’ati va sarkardalik mahoratini, bo‘ladigan “Yangi O‘zbekiston taraqqiyot
mutafakkirlarimizning ilmiy meroslarini strategiyasi”ning yettita eng ustuvor
chuqur o‘rganishga qaratiladi. vazifalarining har birining zamirida
ham fuqarolarimiz, jumladan, harbiy
Nihoyat so‘nggi bosqich bevosita xizmatchilarning ma’naviy-ma’rifiy
qo‘shinlarda harbiy xizmatni o‘tayotgan saviyasi, inson qadri yotadiki, bu ham
harbiylar tarkibi bilan amalga oshiriladi. biz ko‘rib chiqayotgan masalaning
Ushbu bosqichda birinchi va ikkinchi dolzarbligidan dalolat beradi. Bundan
bosqich vazifalariga qo‘shimcha ravishda esa qaysi soha bo‘lishidan qat’iy nazar,
asosiy e’tibor ona yurtga va o‘z kasbiga inson faoliyatining muvaffaqiyati zamirida
mehr-muhabbat, sadoqat va fidoyilik undagi ma’naviy-ma’rifiy qadriyatlar
tuyg‘ularini mustahkamlashga, milliy yotishini anglash qiyin emas.
va umuminsoniy fazilatlarini oshirishga,
urf-odat va an’analarimizga asoslangan Podpolkovnik O‘ktam URUNOV,
dunyoqarashini shakllantirishga CHOTQMBYU Gumanitar fanlar
qaratiladi.
kafedrasi boshlig‘i

VATANPARVAR #Bugunimiz qahramonlari № 7 32022-yil
18-fevral

– Бўлди, келишдик. Эртага ўзим таҳририятга ўтаман...
– Хафа бўлмайсиз энди, ука, вазир ўринбосари топшириғи
билан марказга («Чимён» тоғ тайёргарлиги ўқув-машқлар
марказини айтяпти – И. Қ.) кетиб қолдим...
– Поезддаман, Қашқадарёга бир мурожаатни ўргангани
кетаётувдим...
Қуйида ҳукмингизга ҳавола этилаётган суҳбат суҳбатлашилиб,
қоғозга тушгунча ана шундай жараёнларни бошидан кечирган.
Тақдир насиб этган вақти-соати эса бугун экан.

«АРМИЯДА ЎЗИМНИ

ТОПГАНМАН»

Миллий армиямиз жанговар ганман. Бу афғон уруши тасвирла- ҳодисаларни таҳлил қилиб кўринг, Аллоҳ юзимизни ёруғ қилди, ўзига
сафларида хизмат қилиб юрган шун- ри эди... Нимагадир ҳарбийликка нима демоқчи эканлигимни дарров шукр. Ўша ютуғимизни Ватанимиз
дай ҳарбийлар борки, уларнинг од- бўлган қизиқишим шунда уйғонган. англайсиз. мустақиллигининг юбилей санасига
дий фуқаро кийимидаги кўринишини Дарсларга ҳам бутун мактаб бўйича бағишлашни ният қилгандик. Она
тасаввур ҳам қилолмайсиз. Борди-ю, битта нусхадаги бош кийим – берет – Сизни армия билан нималар юрт билан боғлиқ ниятимизнинг
кўрсангиз ҳам дарров таниб оласиз: кийиб борардим. Келажакда ҳарбий боғлаб турибди? амалга ошганини кўринг. Албатта,
нимасидир «айтиб» туради. бўлишимни ўшанданоқ сезганман. осон бўлмаган. Жуда қийналган-
Чунки бошқа бирорта касбда ўзимни – Жуда қизиқ савол, Исломжон. дик. Чунки чўққига қараб кўтари-
Суҳбатдошимиз майор Зокир тасаввур ҳам қилолмасдим. Энди кимдир баландпарвоз гап деб либ кетаверганингиз сари маълум
Яллакаевни ҳам шу пайтга қадар ўйлар, кимдир бошқа. Лекин мен нуқтадан ўтганингиздан сўнг у ёғига
бирор марта на фуқаро кийимида, Аскарликдан сўнг ҳақиқий ҳарбий армияда ўзимни топганман. Одам нафас олиш билан боғлиқ муаммо-
на ҳарбий байрамона либосда уч- хизмат бошланди. Устозлардан касб- ҳаётга бир марта келади, бир марта ларга дуч кела бошлайсиз. Ўпка
ратмаганман. Айтганча, яқинда бир нинг сир-синоатларини қунт билан яшайди. Мана шу умрни у ўзи севган тўлиқ ҳаво билан таъминланмагани
марта байрамона кийимда кўрдим, ўргандик. Аскар – сержант – офицер машғулотлар билан ўтказмаса, яша- ортидан ҳамма воқеа-ҳодисалар
унда ҳам телевизорда. Ватан ҳи- йўли менга жуда кўп нарса берди. шидан маъно бўладими? Мен саф- худди тушда кечаётгандек бўлади.
моячилари куни муносабати билан Мана ҳозир ўзимиз олган билимлари- дошларим каби энг улуғ касблардан Битта нотўғри қадам ва сиз, йўқсиз.
майор Яллакаев Олий Бош Қўмон- мизни шогирдларга узатяпмиз. бирини танлаганман ва шу пайтгача Жамоамдаги йигитларнинг қатъия-
дондан «Мардлик» орденини қабул бу танловимдан бирор марта аф- ти, чидамлилиги бизга ғалаба олиб
қилиб олди. (Дарвоқе, суҳбатимизга – Тинимсиз хизмат сафар- сусланмадим. Бу дунёда ҳамманинг келганди.
ҳам шу воқеа баҳонаи сабаб бўлиб ларида юрасиз, бошқа давлат- ўз вазифаси бор. Аёл бола тарбия-
турибди.) лар армияларини кўряпсиз. Та- лайди, рўзғор юритади. Ҳақиқий – Халқаро ҳарбий мусобақа-
биийки, ўзимизнинг армия билан эркак эса Ватани хизматида бўлади, ларда сизни энг кўп қувонтира-
Яна бир гап. Мен бу инсонни таққослаётган бўлсангиз керак. уни ҳимоя қилади. Мени армия билан диган ва энг кўп ранжитадиган
таниганимдан бери ҳарбий унвони Фикрларингиз бизга ҳам қизиқ. боғлаб турадиган нарса бу – ғурур! нарсалар ҳақида гапирсангиз.
майор. Тўғри, Зокир акани айнан
майорлигидан танигандирман. Лекин – Ҳа, хизмат сафарларида юриб, – Нимага айнан ҳарбий альпи- – Мусобақа ўз номи билан му-
нимагадир «майор» сўзи қулоғимга доим таққослаб юраман. Бошқа низмни танлагансиз? собақа. Унда ҳамма нарса ҳалол
чалинса, биринчи бўлиб шу одамнинг давлатлар армияларидаги ижобий бўлиши керак. Бошқа нарсага ўрин
сиймоси кўз олдимда гавдаланади. тажрибаларни ўрганаман. Мана шу – Мен тоғ боласиман. Бойсун йўқ. Лекин баъзан шунақа пайтлар
жараёнда эса доим бир нарсага тоғларида катта бўлганман. Узун ва ҳам бўлиб турадики, сенга ўз кучи
Чайир, қотмадан келган, қатъиятли Сариосиё тоғларида кечган жанглар билан бас келолмагач, турли хил
бу майорнинг ҳарбий ҳамкорлик эътибор қаратгим ҳам мана шу йўналишни танлашимга ҳийла-найранглар ўйлаб топилади.
доирасида ўтказилган бир нечта келади. Яъни дав- туртки бўлган. Унинг устига тоғлар- Бу айтаётганим энди ҳарбий ҳийла
халқаро мусобақаларда бошқа дав- латимиз, армиямиз сиз ҳаёт кечириш мен учун қийин. эмас-да. Агар шундай бўлса, майли
латлар генерал-майорларига ҳам ташкил этилганига Унинг виқори, тоза ҳавоси ва юксак- эди. Мана шундай усуллар билан
ҳарбийча ҳалоллик, тўғрилик бора- неча йил бўлди ўзи? лиги мени доим ўзига тортади. сендан устунлигини исботламоқчи
сида қойиллатиб ўтиб қўйган мас- Хўш, 30 йиллик ар- бўлади. Лекин ҳамма кўриб-билиб
тер-классларига икки кўзиму, икки мия учун эришилган Бугунги кунда минтақамизда турибди-ку. Бу барибир йигитлари-
қулоғим ва вужудим билан гувоҳ натижаларимиз қо- ягона бўлган «Чимён» тоғ тайёр- миз кайфиятига таъсир қилади. Шу
бўлганман. Шунинг учун ҳам нафақат ниқарлими? Меним- гарлиги ўқув-машқлар марказида нарсалар одамни ранжитади.
ўзимизнинг Қуролли Кучлар, балки ча, ҳа. Чунки қисқа зўр-зўр ҳарбий альпинизмларни
Ўзбекистон ҳарбий ҳамкорлик олиб вақт ичида армия тайёрлаб, қўшинларга юборяпмиз. Кейин буларнинг бари шунчаки
борадиган давлатлар армиялари ҳам ташкил қилишнинг Бу ерга ҳарбий ҳамкорлик доира- беллашувлигини, йигитларимизнинг
майор Яллакаевни яхши танийди, ўзи бўлмайди. Биз сида дунёнинг кўплаб давлатлари- ҳарбий тайёргарлиги ортаётганини,
ҳурмат қилади. эса бугун ҳеч мубо- дан ҳам ҳарбийлар келиб, малака давра кўраётганини, энг муҳими эса
лағасиз бир аср ва ошириб кетяпти. Ҳа, уларга айнан тинчлик ҳукм сураётган даврда бор-
– Ўртоқ майор, ҳарбийликка ундан ҳам аввалроқ барпо этилган биз ўргатяпмиз. Мана шу жараён- йўғи мусобақалашаётганини ўйлаб,
бўлган қизиқишингиз қачон ва дунёнинг замонавий армиялари би- да ҳам улар армиямиздаги ҳарбий хотиржам тортаман. Лекин барибир
қандай пайдо бўлган? лан бўйлашяпмиз. интизомга, шахсий таркибнинг би- бугун ўзбек армиясининг куч-қуд-
Дунёнинг ривожланган давлатла- лим савиясига, йигитларимизнинг ратини дунё тан олиб бўлди. Бунга
– Мактабда ўқиб юрган пайтла- ри армияларини кузатадиган бўлсан- профессионаллигига тан бермоқда. шак-шубҳа йўқ.
рим «Весна» деган оқ-қора тасвирли гиз, улар бугун энг сўнгги русумдаги Чунки бизникилар маълум йўналиш
телевизоримиз бўларди. Ўшанда замонавий қурол-яроғлар билан бўйича «қотиб» қолмаган. Тоққа P/S. Суҳбатимиз айни шу жой-
«Время» кўрсатувидаги лавҳаларда таъминланган. Ҳар йили янгилана- ҳам чиқиб кетаверади, сувда ҳам ига етганида майор Яллакаевнинг
ҳарбийларни биринчи марта кўр- диган жаҳон армиялари рейтингида сузаверади, қир-адирда ҳам оёғи телефони жиринглаб қолди. Нариги
бу катта аҳамиятга эга. Тўғри, биз- тоймайди. Ҳақиқий жангчи шундай томондан қандай гаплар айтилди,
нинг армия минтақада энг кучлиси, бўлади-да ўзи. билмадим-у, лекин Зокир ака «тушу-
қурол-яроғ, ҳарбий техникаларимиз нарли» деганча, «узр, ука, тўғри ту-
ҳам замонавий. Моддий ва маънавий – Жамоангиз билан Помир- шунасиз, хизматчилик», деб шошиб
таъминотимиз аъло даражада. Ле- Олой тизмасида жойлашган 7 134 хонадан чиқиб кетди...
кин шахсий кузатувларимдан келиб метр баландликдаги Абу Али ибн
чиқиб, яна бир муҳим жиҳатга эъти- Сино чўққисини забт этганингизда Лейтенант
бор қаратмоқчиман. Яъни мана шу юракдан шодлангандик. Ўзларин- Исломжон ҚЎЧҚОРОВ
сафда хизмат қилиб юрган қоракўз гизда таассурот қандай бўлган?
йигитларимизнинг чин маънодаги суҳбатлашди.
ватанпарварлиги бизнинг энг катта – Бошда бизга ўзимиздан бош-
устунлигимиздир. Узоққа борманг, қа ҳеч ким ишонмаганди. Лекин
Марказий Осиё минтақасида рўй
бераётган сўнгги пайтлардаги воқеа-

4 № 72022-yil #Mardi maydonlar VATANPARVAR
18-fevral
552221!!
523!

Harbiylik kasbiga Mudofaa vazirligi Nomzodlarni saralash ularning jismoniy
bo‘lgan hurmat-ehtirom qo‘shinlarining havo-desant tayyorgarligini sinovdan o‘tkazish bilan
hududdagi harbiy-siyosiy bo‘linmalarida xizmat qilish istagini boshlandi. Albatta, bu bajarilish tartibi
bildirgan harbiy xizmatchilar va yuklamasi bilan doimgi jismoniy
vaziyatdan qat’i nazar bilan Toshkent harbiy okrugi sinovlardan farq qiladi. Lekin harbiy
dunyoning u burchagida Chirchiq garnizonida saralash xizmatchilarning “Men, albatta,
ham, bu burchagida ham tadbirlari o‘tkazildi. Bu yerga desantchi bo‘laman!” deya g‘ayrat-
bir xil: yuksak! Ular ichida respublikamizning turli hududlarida shijoat bilan harakat qilayotganining
xizmat qilayotgan, tibbiy ko‘rik guvohiga aylandik. Psixologik test
bir qo‘shin turi borki, xulosasiga ko‘ra, “havo-desant natijalari ham ko‘ngildagidek bo‘ldi.
hammaning – katta-yu bo‘linmalarida xizmat qilishga
kichikning, yosh-u qarining, yaroqli”, deb topilgan harbiy Keyingi kuni nomzodlar Chirchiq
qiz-u yigitning havasi keladi. xizmatchilar jam bo‘ldi. Ta’kidlash poligonidagi 15 kilometrlik maxsus
Hech bo‘lmaganda bir kun joizki, desantchilarni qo‘shindan taktik to‘siqlar jamlanmasidan o‘tishdi.
ular bilan o‘rin almashib bu tarzda saralab olish ilk bor Sinovlarning eng qizg‘in pallasi ham
qolish haqida xayol suradi. tashkil etilmoqda. aynan mana shu nuqtada jam bo‘ldi.
Bunda harbiy xizmatchilar bor bilim va
Bu hech shubhasiz, Nomzodlarga dastlab havo- mahoratlarini ishga solgancha murakkab
havo-desant xizmati desant bo‘linmalari faoliyati haqida to‘siqlarni birin-ketin ortda qoldirdi. Shu
yetarlicha tushuncha berildi. tariqa nomzodlarni saralash uchun
mutaxassislari! Malakali desantchilar bilan ochiq mo‘ljallangan sinovlar ortda qoldi.
muloqot uyushtirildi. Sakrashni Saralashdan muvaffaqiyatli o‘tgan
amalga oshirguncha kechadigan nomzodlarga g‘urur va sharaf ramzi
jarayon bilan yaqindan tanishtirildi. bo‘lmish moviy beret va sertifikatlar
berildi. Ular shu tariqa bundan keyingi
Shundan so‘ng asosiy saralash xizmatlarini havo-desant bo‘linmalarida
mashg‘ulotlariga kirishildi.

VATANPARVAR #Mardi maydonlar № 7 52022-yil
18-fevral

HALQA!

davom ettiradigan bo‘ldi. Bu safning
kengligi esa odamni sevintiradi.

P/S. Sarlavhaga e’tibor bergan
bo‘lsangiz kerak. Bir necha kun davom
etgan murakkab sinovlardan sabot
ila o‘tgan nomzodlargina yelkasidagi
parashyut bilan uchish apparatlaridan
havoga sakrab, aynan mana shu so‘zlarni
takrorlaydi: 521! 522! 523! Halqa!

I. NURALIYEV

6 № 72022-yil #Yoshlar festivali VATANPARVAR
18-fevral
1 000 KILOMETR
...Taraq-turuq, taraq-turuq... Poyezd
odimlab bormoqda. Kun, tun, yana OLISDAGI
kun, qor, yomg‘ir, “non ovolinglar!”,
“pistalar bor, pistalaar!”, “perashka KULMINATSION
bor, perashka. Uchtasi o‘n
mingdan!” Taraq-turuq, taraq- NUQTA,
turuq... Ijodiy jamoamiz bilan
bu galgi safarimiz uyimizdan
ming kilometr olisda joylashgan
Qo‘ng‘irot hamda ko‘hna Xiva
shaharlariga bo‘ldi. Ochig‘i, birinchi
marta uydan bu qadar olislab
ketishim edi. Biroq kayfiyat a’lo
darajada. Xiva shahrining qadimiy
obidalarini doim o‘z ko‘zim bilan
ko‘rgim kelardi. Yaxshi niyat – yorti
mol, deb bejiz aytishmagan ekan.
Qoraqalpoq hamda Xorazm yoshlari
uchun tashkil etilgan harbiy-
vatanparvarlik festivali kichik bir
niyatning ijobatiga turtki berdi.

Bu safargi tadbir faqat birgina mahalla
yoshlari bilan kifoyalanib qolmadi.
Qoraqalpog‘iston Respublikasi Qo‘ng‘irot
tumanidagi “Minjarg‘an” MFYda, Xorazm
viloyati Urganch shahrida, shuningdek,
Gurlan tumanidagi “Nukus” MFYda,
Xiva shahridagi Kalta minor mahallasida
tashkil qilingan keng qamrovli festivallar
so‘zimizning isboti. Tegishli davlat
va jamoat tashkilotlari hamkorligida
o‘tkazilgan festivallarda Yoshlar ishlari
agentligi vakillari, o‘quvchi-yoshlar,
mahalla faollari hamda harbiy xizmatchilar
ishtirok etdi.

Festivallarning eng yorqin,
kulminatsion nuqtasi bu shubhasiz, harbiy
xizmatchilarning qo‘l jangi chiqishlari
bo‘ldi, desak adashmagan bo‘lamiz.
Ushbu namoyishni festivalga yig‘ilganlar
o‘z-o‘zidan davrani keng olib, olqish-u
qiyqiriqlar bilan tomosha qila boshlaydi.
Bir tomonda askar akalarining jangovar
mahoratiga guvoh bo‘layotgan bolajonlar,
boshqa tomonda yelkasidagi qurolni
epchillik bilan o‘ynatayotgan harbiylar,
ular mahoratidan hayron-u lol yoshlar
qalbida esa harbiylik kasbiga bo‘lgan
qiziqish, Vatan posbonlariga nisbatan
ortayotgan havas yuz-ko‘zidan yaqqol
sezilib turardi.

Ko‘hna Xiva shahridagi qadimiy Ota
darvozasi oldida Qurolli Kuchlarimizda

VATANPARVAR #Yoshlar festivali № 7 72022-yil
18-fevral
7:0

HISOBIDAGI

O‘YIN...

mavjud zamonaviy qurol-aslaha va
jangovar texnikalar namoyishi ham
yig‘ilganlarda katta qiziqish uyg‘otdi.
Harbiy texnika va qurollarni shunchaki
tomosha qilmasdan, ularni qo‘liga olib,
ishlatilish texnikasi bilan yaqindan
tanishish imkoniyati berilgani,
ayniqsa, yoshlar uchun haqiqiy tuhfa
bo‘ldi. Mudofaaga ko‘maklashuvchi
“Vatanparvar” tashkilotiga tegishli
poyga mototsikllari va avtomobillarini
ko‘rgan kishi esa o‘zini xalq sayliga kelib
qolganday his etgani aniq.

Yetti yoshdan yetmish yoshgacha
bo‘lgan kishilarni o‘zida jamlagan ushbu
festivallar davomida mahallalardagi
yoshlar o‘rtasida futbol, voleybol,
basketbol, stol tennisi, shaxmat va
shashka, kamondan o‘q otish kabi
sport turlari bo‘yicha musobaqalar
o‘tkazildi, turli milliy o‘yinlar o‘ynaldi.
Intellekt sohiblari uchun tashkil
qilingan “Zakovat” aql bellashuvi esa
ijodiy jamoamiz e’tiborini ko‘proq
o‘ziga jalb qildi. Axir har doim ham
bir jamoa ishtirokidagi o‘yinlarda 7:0
hisobidagi g‘alaba bo‘lavermaydi-ku.
Festivallar doirasida “Yosh kitobxon”,
rassomchilik ko‘rik-tanlovlari,
ma’naviy-ma’rifiy kechalar ham tashkil
etilib, musobaqa g‘oliblariga esdalik
sovg‘alar topshirildi.

Sherzod EGAMBERDIYEV,
“Vatanparvar”

8 № 72022-yil #Armiya va yoshlar VATANPARVAR
18-fevral

Ming marta eshitgandan bir marta Muallif suratga olgan
ko‘rgan afzal, deyishadi. Chirchiq
shahridagi 2-umumta'lim maktabida
o‘tkazilgan festival ishtirokchilarining
hayrat va havaslarini kuzatib, Vatan
taqdiriga daxldorlik hislari ortganiga
guvoh bo‘ldik. Prezidentimizning “Ma-
hallalarda yoshlar bilan ishlash tizimini
tubdan takomillashtirish chora-tad-
birlari to‘g‘risida”gi qarori ijrosiga
qaratilgan ushbu tadbir yoshlarni
uyushtirganligi bilan ahamiyatli bo‘ldi.

HAYRAT VA HAVASGA BOY
Chirchiq oliy tank qo‘mondonlik- “Vatanparvar” gazetasi sahifalarida,
muhandislik bilim yurti harbiy ko‘rsatuvida ko‘rgan edim. Ularni
xizmatchilari tomonidan ushlab, minib ko‘rdik. Harbiy akalarimiz
tayyorlangan sahna ko‘rinishlari, qo‘l bizga qurollarning ishlash tartibini,
jangi bo‘yicha chiqishlar, quvnoqlar xususiyatlarini gapirib berdi. Men
va zukkolar jamoasining hazillari ushbu festivalda armiyamiz qudratini
yon-atrofdagi mahallalarni ham jalb rasmana his qildim, – deydi Chirchiq
qildi. Bir pasda shahardagi “Nur”, shahridagi 2-umumta’lim maktabining
“Yulduz”, “Saodat”, “Madaniyat”, 6-sinf o‘quvchisi Amirxon Davletov.
“Lola” va “Bahor” mahallalarining
yoshlari o‘quvchilar orasidan joy Tadbir ssenariysi
oldi. Festivalga shahardagi 8-, 9-, yakunlanganidan so‘ng o‘g‘il-qizlar
10-, 15- va boshqa umumta’lim jangovar texnikalar bilan tillashishga
maktablarining o‘quvchilari ham tushib ketdilar. Harbiy xizmatchilar
jalb qilingan ekan. ularning barcha savollariga batafsil
javob berishdi.
– Bugun maktabimiz
hovlisida paydo bo‘lib qolgan Kapitan Aziz NORQULOV,
harbiy texnikalarni men faqat “Vatanparvar”

#Ulug‘lar yodi

Qoraqalpog‘iston Respub-
likasi Beruniy tumanida
to‘rtta sektor rahbarlari
hamda “Vatanparvar” tash-
kiloti Beruniy tumani o‘quv
sport-texnika klubi xodimlari
“Motamsaro ona” va
“Jangchi askar” yodgorlik
majmualari poyiga gulcham-
bar qo‘yib, o‘tganlar ruhiga
hurmat bajo keltirdi.

URUSH QURBONLARI XOTIRLANDI
Shuningdek, Afg‘onistonda
1979 – 1989-yillar davomida bo‘lib
o‘tgan jangovar harakatlarda vafot
etgan vatandoshlarimiz haqqiga
duo qilindi.
Urush qatnashchilari
yig‘ilganlarga urush davri xotiralari
haqida so‘zlab, bugungi tinch va
dorilamon zamonning qadriga
yetish lozimligini qayta-qayta
ta’kidladilar.

O‘zbekiston Respublikasi
mudofaasiga ko‘maklashuvchi

“Vatanparvar” tashkiloti
matbuot xizmati

VATANPARVAR #Yigitlik burchi № 7 92022-yil
18-fevral

QADAMI SHAXDAM, AHDI QAT’IY

O‘zbekiston Respublikasi “Umumiy harbiy majburiyat va
harbiy xizmat to‘g‘risida”gi qonunining 14-moddasida yigitlik
burchini o‘tash niyatida bo‘lgan yoshlarga bir qator talablar

qo‘yilib, ularga ma’lum shart-sharoitlar yaratib berildi.
Natijada 2019-yil barcha viloyatlarda mudofaa ishlari
boshqarmasi huzurida chaqiriluvchilarni harbiy-texnika
mutaxassisliklari bo‘yicha tayyorlash markazlari tashkil etilib,
ko‘zlangan maqsad tomon yana bir muhim qadam tashlandi.

Gulistonda joylashgan Sirdaryo viloyati mudofaa ishlari boshqarmasi huzuridagi
chaqiriluvchilarni harbiy-texnika mutaxassisliklari bo‘yicha tayyorlash markazida professional
“BC” toifali haydovchi, radiotelefonist, chavandozlar tayyorlanadi. Bu yerda yigitlik burchini
o‘tash istagida bo‘lganlar Qurolli Kuchlar tizimida muhim bo‘lgan mutaxassisliklar bo‘yicha
ta’lim oladilar.

Markaz boshlig‘i podpolkovnik Azizbek Januzakov o‘quv dargohida yigirmadan ortiq ustozlar tegishli
mutaxassisliklar bo‘yicha yoshlarga saboq berib kelayotganini ta’kidladi. Nazariy va amaliy bilimlarni

o‘zlashtirish uchun mo‘ljallangan yo‘nalishidagi kursantlarga esa maxsus nigohida ilmga chanqoqlik, Vatan maqsadli tarzda tayyorgarlik jarayonini
zamonaviy o‘quv sinflari, yotoqxona, avtodromda “UAZ” va “ZIL” mashinalarini himoyachisi bo‘lishdek sharafli burchni o‘tamoqdalar. O‘z tengdoshlaridan farqli
oshxona, kutubxona hamda ma’naviyat boshqarish jarayoni o‘rgatiladi. qalban anglashga intilish seziladi. ravishda harbiycha hayot ko‘nikmalarini
xonasi barcha talablarga javob beradi. o‘zlashtirib borayotgan yigitlarning
Bundan tashqari, chavandozlik bo‘yicha Chaqiriluvchilarni harbiy-texnika Bir so‘z bilan aytganda, yigitlik burchini qadami shaxdam, ahdi qat’iy.
ta’lim olayotgan kursantlar ot markazida mutaxassisliklari bo‘yicha tayyorlash o‘tash niyatida bo‘lgan yoshlar qo‘yilgan
o‘tkaziladigan amaliy mashg‘ulotlarda o‘z markazining bir kunlik o‘quv jarayonlarini talablar va o‘zlariga yaratib berilgan Asror RO‘ZIBOYEV,
ko‘nikmalarini oshirib boradi. Haydovchilik kuzatar ekansiz haqiqiy harbiy xizmatdagi shart-sharoitlardan unumli foydalangan “Vatanparvar”
muhitning guvohi bo‘lasiz. Ularning holda muddatli harbiy xizmatga

#Bo‘lajak askarlar

Keyingi yillarda Mudofaa vazirligi hamda tegishli CHAQIRILUVCHILARNI
davlat va jamoat tashkilotlari hamkorligida chaqiruvga TAYYORLASH –
TAYANCH OMIL
qadar boshlang‘ich tayyorgarlik fanini o‘qitishni
takomillashtirish, o‘quv xonalarini zarur o‘quv

moddiy baza bilan ta’minlash, fan o‘qituvchilarining
malaka va pedagogik mahoratini oshirish maqsadida
mamlakatimizning barcha hududlarida seminar-treninglar,
ko‘rgazmali darslar va boshqa qator tadbirlar o‘tkazilayotir.

Bu jarayonda mashg‘ulotlarni o‘zlashtirib olishlariga asos bo‘lmoqda. Zufarovning qo‘shin turlari, qurol-aslaha tumanimiz mudofaa ishlari bo‘limi
tashkil etish va o‘tkazish uslubiyotiga Toshkent shahri, Mirobod tumani va harbiy texnika vositalari hamda harbiy chaqiruvga qadar boshlang‘ich
yangiliklarning kiritilishi, o‘quvchilarning xizmatni o‘tash to‘g‘risidagi ma’lumotlari tayyorgarlik fani o‘qituvchilariga
qo‘shinlardagi mavjud qurol-aslaha 110-umumta’lim maktabida chaqiruvga o‘quvchi yoshlarda harbiy kasbga katta nazariy ham amaliy jihatdan
va harbiy texnikaning asosiy taktik- qadar boshlang‘ich tayyorgarlik fanini qiziqish uyg‘otmoqda. yordam ko‘rsatmoqda, – deydi
texnik tavsiflari, harbiy xizmatchilarning o‘qitish bo‘yicha boy tajriba to‘plangan. Mirobod tumani mudofaa ishlari
kundalik hayoti va xizmat faoliyati bilan Zarur texnik vositalar bilan jihozlangan – Harbiy xizmatga chaqiruv yoshigacha bo‘limi chaqiriluvchilarni harbiy
tanishayotganligi, ta’lim muassasalarida o‘quv xonasi, tir va amaliy mashg‘ulotlar bo‘lgan o‘smirlar bilan ishlash o‘ziga xizmatga tayyorlash bo‘linmasi
sportning harbiy-amaliy turlari bo‘yicha maydonida tajribali fan o‘qituvchisi xos jarayon. Bunda ularning qiziqish va boshlig‘i Zohid G‘ofurov. – Zero,
seksiyalar va harbiy-sport musobaqalari Dmitriy Rasulovdan saboq olayotgan intilishlarini, dunyoqarashini, xarakterini chaqiruv yoshidagi yoshlarning
tashkil etilib, o‘tkazilayotganligi ularning yoshlar Qurolli Kuchlar faxriylari, harbiy o‘rganish lozim bo‘ladi. Buning uchun ta’lim-tarbiyasi bo‘yicha vazifalarni
harbiy xizmatga chaqirilgan vaqtda xizmatchilar bilan ham tez-tez uchrashib esa fan o‘qituvchisi o‘zining ma’naviy- to‘laqonli bajarilishi chinakam
zamonaviy qurol-aslaha va harbiy turadilar. Xususan, Mudofaa vazirligi ma’rifiy, harbiy va pedagogik bilimlarini vatanparvar, o‘z ishining
texnika namunalarini qisqa muddatlarda Faxriylar kengashining Mirobod tumani muntazam oshirib, metodik ko‘nikmalarini malakali mutaxassislaridan iborat
bo‘limi raisi zaxiradagi polkovnik Husan takomillashtirib borishi kerak. Bu ishlarda professional armiya vakillarini
yetishtirishda tayanch omil bo‘lib
xizmat qiladi.

III darajali serjant
Olim BERDIYEV,

“Vatanparvar”

10 № 72022-yil #Bobur – dilbar shaxs VATANPARVAR
18-fevral

ғанимим Шайбоқхондек пуртажриба нидек у – «имом-уз-замон ғойибона «мардона ва соҳиб тажриба» Султон

ва кўп иш кўрган, улуғ ёшли киши ошиқ бўлиб, ишқ била маъшуқини» Ҳусайн мирзо энди Бобурга ўз ерла-

эди. Учинчи буким, бизга Самарқанд- – Бобурнинг жондай эгачиси Хонзода рини ҳимоя қилиш учун кўрсатма бе-

дин ҳеч киши келмайдур эди. Гарчи бегимни қўлга олиш мақсадида эди- риб турибди. Ваҳоланки, «ўзбеклар
шаҳар эли менга кўнгуллик бўл-
са-да, Шайбоқхондан қўрққанидан ми? Бу фикр ҳақиқатдан анча йироқ. хавфи»ни Бобур анча олдин сезган,
ҳеч киши бунга жазм қилолмас эди. Темурий ва она уруғидаги султон-
Тўртинчи буким, менинг ғанимим Чунки «Бобурнома»да ўзининг ҳар ларни аланга олиш хавфида турган
қўрғонда эди». олов – «Шайбоқхондек ғаним пайдо
бир камчилигини тан олган шоир бу бўлгани, бунинг туркийга хавфи
Эътибор беринг-а, «ғанимим ҳақда «менинг эгачим Хонзода бегим катта экани» ҳақида бир неча бор
Шайбоқхондек пуртажриба ва кўп шаҳардан чиқишда Шайбоқхон или- огоҳлантирган эди. Аммо бу чор-
иш кўрган, улуғ ёшли киши эди» – гига тушди» (ҳа, айнан «шаҳардан ловлар ўз пайтида жавобсиз қолди.
ота юртидан абадий бадарға қилган чиқишда илигига тушди»), дейди. Бобур шунда ҳам Султон Ҳусайн
хонга нисбатан бундай фикрларни Муҳаммад Солиҳ берган маълумотга мирзога нисбатан адоват қилмай-
айтиш учун қанчалик дипломат бў- келсак, «Шайбонийнома» бадиий ди, балки Бойқародек подшоҳдан
лиш керак киши! Дашти қипчоқдаги асар эканлигини унутмаслик лозим. «мана бунча кема ясанг, мана бунча
кўприк қуринг, ҳужумга тайёрла-
«Бобурнома»да шоирнинг ҳар бир нинг», деган хабар келса қани эди?
вазиятга холис баҳо бериши, унинг Темурбек тахтида ўтирган Султон
кўчманчи ўзбекларни бирлаштирган ўз қариндошларига садоқати, ҳатто Ҳусайн мирзодек подшо ғаним устига
Шайбонийхоннинг Темурийлар суло- улар Бобурдан юз бурган пайтлар- юришни эмас, юртни беркитиб, омон
ласини «синдириб», йирик империя да ҳам хиёнат қилмаганини қандай қолишни ўйлаб турса, қолган халқ
туза олган моҳир саркарда сифа- баҳолаш мумкин? ўзини қандай тутсин, дея алам билан
тида жаҳон тарихида ўз ўрни бор. муҳофазага отланади.
Самарқанд қўлдан кетиб, бир
Бобур хотираларида Шайбонийхонга қанча фурсат она уруғи – хон дода-
нисбатан уни беобрў қиладиган ёки си (Юнусхон) қошида юрган Бобур
таҳқирлайдиган сўзлар қўлламайди. Хўжанд дарёсининг жанубидаги
¢УРУРИ
ТО¢ЛАРДАН
Темурийлар орасида ЮКСАК
назмга мойиллиги бўлмаган,
ижод билан шуғулланмаган Аксинча, унинг ҳарбий қобилияти- Андижон ерларини ишғол қилади. Бобурдаги хавф-хатарни олдин-
га, маҳоратига ҳар доим тан бериб Аммо хон додаси бу ерларни ўз ўғ- дан билиш, ҳар қандай мураккаб
султонлар бармоқ билан келади. лига бериб, шоирга: «Шайбонийхон вазиятларда ҳам ўз ғурурини син-
санарли. Амир Темурдан Самарқандни эгаллаб, юксалиб диришларига йўл қўймаслик унинг
тортиб, сўнгги темурийлар «Тўлғама» – жанг майдонида бормоқда. Шунинг учун кичик хон- туғма ҳарбий салоҳиятидан нишон
вакили Ҳусайн Бойқарога- рақиб томонга жангчиларнинг ёпи- ни қанча узоқ ердан чақирдик, бу беради. Чунончи, уни ҳийла билан
ча, Мирзо Улуғбекдан Хис­ рилиб, душман байроғига шиддат ерда ери (мулки) йўқ, ўз вилоятлари Аҳмад Танбал қошига олиб кетаёт-
равшоҳгача ўзига хос ижод билан ўқ-ёй отиб, уларни саросимага йироқда, бошқариб турсин», деган ган ёғийлар Хўжанд ёқасида тутиб
билан машғул бўлган. Аммо солишидир. Шайбонийхоннинг ҳар важ кўрсатилади. Шайбонийхон мус­ боғлаш ҳақида маслаҳатлашиб тур-
бу қаторда Бобурнинг ўрни бир жангда тўлғама тактикасини қўл- таҳкам ўрнашиб олган Самарқанд ган бир пайтда уларга қарата: «Қани,
улуғроқдир. Эҳтимол, ота лаши Бобурнинг ҳавасини келтира- қўлга киритилса (!), уни Бобурга кўрай-чи, қайси бирингиз менга яқин
доғидан кўз ёши қуримай ди: «Ўзбекнинг (яъни Шайбонийхон беришни ваъда қилишади. Хон до- кела оласиз?» дейди.
отига минган шаҳзодада навкарларининг) урушда бир улуғ дасининг ҳийласини Бобур яхши
пешма-пеш бошга тушаётган ҳунари ушбу тўлғамадир, ҳеч бир тушунарди: «Бу сўзлар менга фириб Бобурнинг ғурур, нафсоният,
тақдирнинг ноҳақ ўйинла- уруши тўлғамасиз бўлмас». экандур. Чора йўқ эрди, хоҳи-нохоҳи ор-номус каби туйғуларни ҳамма
рию адолатсизликларидан рози бўлдим…» нарсадан устун қўйишини яна бир
кўра болаларча, шоирона Шайбонийхоннинг яна бир ҳар- ҳолатда кузатишимиз мумкин: Сул-
ҳайрат устун келгандир. бий тактикаси шундай эдики, унинг Қариндошларидан фойда йўқли- тон Ҳусайн мирзо ўлимидан сўнг
армияс­ и ҳужумда ҳам, ҳатто чекин- гини айтиб, Бобурнинг яқин бекла- Ҳирот тахтида ўтирган Бадиуззамон
Ўз рақибига нисбатан ҳам жўмард- ганда ҳам, бетартиб талатўп бўлиб ридан бўлган Қамбар Али бошқа мирзо ҳузурига илк бор келганда,
лик билан баҳо бериш учун Бобур- эмас, бор шиддати билан бирдай таклиф беради: «Ўш, Марғилон, Ўз- Бобурга иззат-икром кўрсатилади.
дек шоир қалбига эга бўлиш керак, ёпирилиб ҳаракат қилади. Бобур ганд ва қўлга киритилган вилоятлар «Иккинчи навбат келганда Бадиуз-
назаримизда. буни ҳам «ўзбекнинг яна бир улуғ сизнинг қўлингизда. Ўшга бориб, замон мирзо бурунғидек таъзим
ҳунари», деб тан олади. қўрғонни беркитиб олинг-да, Султон қилмади». Бу ҳолатни ҳам тушуниш
Самарқанднинг иккинчи бор қўлга Аҳмад Танбал билан ярашиб, мўғул- мумкин. Мовароуннаҳр тамом қўлдан
киритилишини Султон Ҳусайн­нинг Эҳтимол, бу жўмардлик Шайбо- ни чиқариб ташланг. Сўнг вилоят- кетган, қисман Хуросон ерлари ҳам
Ҳирот тахтига ўтириши билан қи- нийхонда ҳам ўзига нисбатан би- ларни икковингиз бўлишиб олинг». Шайбонийлар ихтиёрига ўтган эди.
ёслаб, ўзи ва унинг имкониятларини роз хайрихоҳлик уйғонишига олиб Бобур қатъий бош тортади: «Хон – Оғаси Султон Музаффар мирзо би-
кўрсатиб беради: «Султон Ҳусайн келгандир. 1500–1501 йилларда туғишғонларим. Танбалга подшоҳлик лан сўнгги Темурийлар салтанатини
мирзо ҳам Ҳирий (Ҳирот)ни ушбу бошқараётган подшо Бадиуззамон
йўсунлиқ ғофилликта олибтур. Вале Шайбонийхон Бухорони олиб, Са- қилгандан, буларга навкарлик қил- 200–300 навкари билан дарбадар ке-
бу иш била ул иш орасида кўп фарқ зиб юрган, на ҳокимияти, на давлати
бордур. Аввал буким, Султон Ҳу- марқанд устига юради. Самарқанд ганим ортиқроқдур!» Имкониятлари бор бир бекка нечук таъзим қилсин?
сайн мирзо кўп ишлар кўрган, бисёр Аммо «на давлат, на ҳокимияти қол-
тажрибалар кечирган улуғ ёшли бекларидан Султон Али мирзо она- қўлдан кетган ожиз бир кишининг маган» Бобурнинг нафсонияти, ғуру-
подшо эди. Иккинчи буким, ғаними ри тирик ва у ўзига нисбатан бундай
Ёдгор Муҳаммад мирзо 17-18 ёшли си Зуҳрабегимнинг пуч хаёллари эмас, содиқ, ватанпарвар ва эртага муносабатни раво кўрмасди. Оқибат,
бетажриба ўғлон эди. Учинчи буким, орага киши қўйиб, Бадиуззамонга
ғанимнинг ичидан кайфият ва ҳолат- таъсирида шаҳарни рақибига топ- Шайбонийхон хавфининг муқаррар шу хабар етказилади: «Агарчи ёшим
ни яхши билган Мир Али Мирохур кичикдур, вале тўрум (даражам)
мирзога кишилар юбориб, ғофиллик- ширади. Зуҳрабегим ўғлига отаси- эканлигини кўриб турган бир тадбир- улуғдир. Ота тахтидаким (Темурбек
да ғаним устига келтурди. Тўртинчи демоқчи), Самарқанд бўлғай, икки
буким, ғаними қўрғонда эмас эди… нинг вилояти – Самарқандни бериш кор саркарданинг сўзлари бу. навбат зарби рост олиб ўтирибдир-
ман. Бу хонавода учун ёт-ёғий би-
Ме н С а м а р қ а н д н и о л г а н д а эвазига Шайбонийхон билан никоҳ 1503 йилда Темурбек бино қилган лаким мунча жанг қилибдурмен, ме-
19 ёшда эдим: не кўп иш, не тажриба нинг таъзимимда таъхир (ихтиёрсиз
кўриб эдим. Иккинчи буким, менинг шартномаси тузишни таклиф қилади. империянинг «сўнаётган юлдузи» бўлиш) беважҳдур!» Бобурдан ўзга
ғурур, шиддат эгаси шоҳга бундай
Аммо шаҳарга кириб олган хон бу – Султон Ҳусайн мирзо Хисравшоҳ, сўзларни етказиш учун ўзида журъат
тополмаса керак.
«ақли ноқис хотун»га канизакчалик Бадиуззамон, шайх Арғун Зуннун
Ўз халқи ўтмиши билан ғурур-
ҳам парво қилмайди, Султон Али билан бир қаторда, ҳарбий салоҳия­ ланиш камдан-кам миллатга насиб
этса керак. Зеро, олис ва афсонавий
мирзо эса Темур Султон (Шайбо- тини тан олиб Бобурга ҳам хат юрт – Ҳиндистонда 300 йилдан зиёд
ҳукмронлик қилган Бобурийлар та-
нийнинг ўғли) билан тўқнашувда жўнатади. Ўзбеклар – Шайбонийлар рихи билан фахрланишимизда ҳам
асос бор.
ўлдирилади. Энди унинг Бобурга ҳали босиб улгурмаган Темурийлар
Гулнора АКБАРОВА
муносабатини эслаб кўринг: уч-тўрт юрти ҳудудларини ҳимоя қилиш учун

ой давом этган Самарқанд қамалида кўрсатмалар бера бошлайди. Бобур

Бобур танг аҳволда қолади. Халқ «Сен Коҳмард ва Ажар тоғ этаклари-

танқисликдан ит ва эшак гўштини ни (ҳозирги Афғонистон ҳудудидаги

ейишгача боради. Теварак-атрофга ерлар) муҳофаза қил, токи ўзбеклар

жўнатилган ҳеч бир элчи умидвор кира олмасинлар», деган мазмунда

этгудай хабар билан келмайди. Шу хат олади.

вазиятда Шайбонийхон сулҳ тузишни Тақдирнинг ўйинини кўринг!

таклиф этади. 3–4 минглик навкар- Бобур Самарқанд қамали пайтида

ли пуртажриба бир хон 200–300 пайдар-пай жўнатган элчиларига ҳеч

аскари қолган, бунинг устига ёш, қандай жавоб бермай, кўмак бер-

тажрибасиз бир саркардага-я? Ёки май, Шайбонийхонга элчи юборган
чиндан ҳам Муҳаммад Солиҳ ёзга-

VATANPARVAR #Keling, kitob o‘qiymiz! № 7 112022-yil
18-fevral
DANIELA STILNING

“O‘G‘IRLANGAN BAXT”I

Negadir ba’zan asosiy mavzudan yuz yildan ham ko‘p yashayotgandek – Hammaning ham o‘ziga yarasha
chalg‘ib ketayotganimni his qilaman...
Aslida chalg‘iganim yo‘q, shunchaki his qilardi. U bola quchoqlab turgan o‘tmishi bor, azizam. Yigirma to‘rt
mutolaaning chinakam huzurini tuya
oladiganlar safi kengayishini istayman. Madonna haykalchasiga uzoq tikilib yoshda qanaqa dahshatli o‘tmish

Yuqoridagi ma’lumotlar turdi... xotiralar yuki ezib yubordi... bo‘lishi mumkin...
“Zamonaviy Amerika romanlari”
kitobi so‘zboshisida keltirilgan. Unda Keyin og‘ir qadamlar bilan ruhiy Mariellani boylik ham, obro‘ ham
Daniela Stil haqida yana shunday
deyiladi: “Yozuvchi beshinchi marta yengillik sezmay, orqaga qaytdi. qiziqtirmasdi. Unga xotirjamlik bo‘lsa
moliyachi Tom Penkirsga turmushga
chiqqan. Uning turli nikohlardan yetti Dardiga dard qo‘shildi... Bolaginasi kifoya...
farzandi bo‘lganligi uchun asosiy
vaqtini oilaga bag‘ishlashiga to‘g‘ri Andreni yana bag‘riga bosgisi, sut hidi – Rafiqam bo‘ling, sizga g‘amxo‘r
kelgan. Romanlarini asosan tunlari
bitgan. O‘zining bildirishicha, biryo‘la anqib turgan bo‘ynidan to‘yib-to‘yib bo‘lishga so‘z beraman. Agar taqdir
2-3 ta roman ustida ishlagan, har bir
asarini bitishga 2-3 yil ketgan. hidlagisi keldi. Yuragida yana og‘riq farzand ato etsa, sizdan umrimning

Daniela Stil Amerika milliy turdi”. oxirigacha minnatdor bo‘laman.
kutubxonalar uyushmasining
prezidenti, Bolalarga zo‘ravonlik Bu azob, og‘riq sababi biroz Mariella hayron bo‘ldi, chunki bu
o‘tkazishga qarshi kurashish
milliy qo‘mitasining raisi, Amerika oydinlashgandek. Bola haqida so‘z izhordan ko‘ra mehnat shartnomasiga
insonparvarlik uyushmasining
prezidenti hisoblanadi. Yozuvchi ketyapti. Bola bor... Ixtiyorsiz sahifalar o‘xshab ketardi. Malkolmga farzand
rassomlik bilan ham shug‘ullanadi.
2003-yilda u San-Fransiskoda o‘zining ichiga kirib ketasiz. Anchadan beri kerak, unga esa himoya! Lekin u qizga
badiiy galereyasini ochgan. 2006-yilda
esa ayol kitobxonlari uchun “Daniela” bunaqa kitob o‘qimagan edim. Hamma sevaman demadi, aslida qizning ham
atirini chiqargan.
narsani unutdim: telefon, internet unda ko‘ngli yo‘q”.
Qanday ulgurar ekan, a? Biram
havasim keldi, shunday taqdirlar yangiliklari, bitmas-tuganmas uy “Hammaning ham o‘ziga yarasha
haqida o‘qiganimda vaqtim behuda
o‘tgandek tuyuladi... ishlari... Kitob va men qoldim. o‘tmishi bor, azizam...” Bir erkakning

O‘zbek adabiy tilida “rod” Bugun sizga yozuvchining Avliyo Patrik ibodatxonasiga ayni oliyjanobligi bo‘lsa, shunchalar bo‘lar,
tushunchasi yo‘q. Buni ajnabiy “O‘g‘irlangan baxt” romanini tavsiya
ism-shariflardagina sezaman. qilyapmiz. Bu romanni o‘zbek tiliga shu lahzalarda yana bir ayol ham nima dedingiz?! Nahotki, bo‘lg‘usi umr
Daniela Stilning to‘liq nomi tarjimon Dilfuza Sobirova chevirgan.
quyidagicha ekan: Daniela kelgan edi. yo‘ldoshining o‘tmishi qiziqtirmasa?
Fernanda Dominika Myuriyel O‘qiymiz: “Charlz Avliyo Patrik
Emili Shuleyn-Stil. Balki ingliz cherkovining zil-zambil eshigini zo‘rg‘a O‘qiymiz: “Qarshisidagi mo‘ynaga Shunday “jentelmen”lar ham bormikan,
tilini biladigan o‘quvchi darhol itarib ochdi. Zo‘riqqanidan yarador
bu uzundan-uzun ism-sharif oyog‘ida og‘riq turdi... burkanib olgan ayol shunchalik hayotda? Yo‘g‘-ey, endi bu kitob-da,
qaysi jinsga tegishli ekanligini
anglar. Aslida adabiyot Aslida, u duo o‘qigani kelmagandi. xayolga berilib kelardiki, atrofdagilarni kitob qahramonlarigina shunday
uchun jins ahamiyatsizdir, Bu yerga kelganiga sabab – bugun
deb bilaman. Ammo... ayrim hayotidagi eng dahshatli kunning sezmas, boshqa dunyoda yurgandek mard, oliyjanob bo‘lishi mumkin.
asarlarni o‘qish asnosida to‘qqiz yilligi. O‘sha kunga ham to‘qqiz
ayollar qalamini tanib yil bo‘libdi. Xuddi kechagidek esida, edi go‘yo. U cherkovda hech kimga Biroq... bu roman Daniela Stilning
qolishimiz ham rost-da! Rojdestvoga ikki hafta qolgandi. Bu
kunni bir umr unuta olmasa kerak. e’tibor bermasdi. Charlz unga qarab asari. Hayotning ko‘pgina achchiq-
Zamonaviy AQSh Xuddi shu kuni uni o‘ldirib qo‘yishiga
romanchiligida yozuvchi bir bahya qolgandi. O‘shanda g‘azab qotib qoldi... U arvoh ham emas, chuchuklarini tatigan adibaning
Daniela Stil peshqadamlar va darddan boshini yo‘qotar holga
safida turadi. Uning asarlari kelgandi. Alami chidab bo‘lmas ko‘ziga ham ko‘rinmayapti. Ayol qahramonlari hayotdan yiroq bo‘lishi
dunyoning 28 tilida chop darajada edi. Dardini unutish uchun
etilgan. Sotilgan kitoblarining u o‘zini o‘ldirishga ham, bo‘lgan unga shunchalik o‘xshardiki, xuddi mumkin emas!
soni 600 million nusxadan ishlarni orqaga qaytarishga ham rozi
ziyod ekan. Yer yuzida edi. Soatni orqaga surib qo‘ysa-yu, unga o‘xshab baland bo‘yli, ma’yus, Romanni o‘qish asnosida bunga
kitobsevarlar hali ham bo‘lib o‘tgan ishlar bo‘lmasa edi...
bor, a?! Qanchalar yaxshi! Lekin shunga qaramay, uni sevardi... chiroyli... Charlzning yuragi qinidan o‘zingiz ham amin bo‘lasiz. Fojia yuz
Yozuvchining asarlari ikkalasini ham jonidan ortiq sevardi.
“The Nyu-York tayms” Hozir ularni o‘ylash ham azob edi. U chiqqudek bo‘ldi. Ayol motam kiyimida berganida aqlni jilovlash qanchalar
gazetasining reytingida ibodat uchun boshini egdi. Ular uchun
390 hafta(!) davomida birinchi duo o‘qishga kuchi yetmadi. O‘sha edi. Yuzini ham to‘sib turgan keng qiyin. G‘amning og‘ir yuki, o‘z-o‘zini
o‘rinda turganligi uchun simillagan og‘riq hali ham yuragini
“Ginness”ning rekordlar qo‘yib yubormagandi”. shlyapasidan faqat unga tanish bo‘lgan ayblash... Bu og‘riqlar bilan yillarcha
kitobiga kiritilgan. Ayni
kunda ayrimlar gazeta Bu dunyoda dardsiz odam bormi? mung cho‘kkan ko‘zlari ko‘rinib ketdi. yashash... Tanlash imkonining yo‘qligi...
o‘qimasligi haqida hech Aslida nima bo‘lgan edi, to‘qqiz yil
tortinmay, hatto biroz g‘urur- avval? U qanday og‘riqli xotiraki, Ayol tovushsiz yurib borib, mehrob Aziz o‘quvchi, farzandi vafot
la e’lon qilayotgan bir vaqtda hamon yurakni simillatadi? Vaqt
gazetalar shu kunlarda ham malham bo‘lmaydigan dardlar ham yoniga tiz cho‘kdi. Hamon qaddi tik, etgan onaning dardlariga darddosh
o‘rnini yo‘qotmaganidan bor ekanmi?
hayratdaman. faqat biroz ozgan. U uzoq duo qildi. bo‘lganmisiz? Men ham darddosh
Ha, “O‘g‘irlangan baxt” dastlabki
Fikr va mulohazalaringizni sahifalaridanoq sizni ana shunday Charlz uning nega kelganini bilardi. bo‘lmaganman, bo‘lolmayman, bu
savollar bilan o‘ziga tortib oladi.
@Vatanparvargazetasi_bot Ikkalasining ham dardi bir edi. Bu – g‘amni yengillatishga qodir so‘z borligini
O‘qiymiz: “Charlz Deloni yaqinda
manziliga jo‘natishingiz mumkin o‘ttiz besh yoshga to‘ldi. Lekin u o‘zini Mariella edi!” ham hech bilmadim, eshitmadim. Otam

Bu ikkisi kim? Ularni nima 82 yoshda vafot etgan edi. O‘sha

bog‘lagan yoki hamon bog‘lab turibdi? kuni juda ezildim. Axir, otam-ku! Bir

Bularni bilish uchun “O‘g‘irlangan payt hovliga faryod bilan hassasini

baxt”ni o‘qishingiz kerak. Ayrim to‘qillatib xolam kirib keldi. Otamga

romanlarni ertak kabi mazmunini achinib yig‘ladi, deb o‘ylaysizmi? Yo‘q.

so‘zlab berib bo‘lmaydi. Aslida ham Ancha yillar avval olamdan o‘tgan

biz sizga mutolaa uchun asarlar o‘g‘lining dardini aytib, faryod qilardi:

tavsiya qilamiz, o‘quvchini bir asar “Esiz, o‘g‘lim...esiz, Vahobim... izidan

mazmuni bilan tanishtirish fikridan bir tirnoq qolmagan bolam...” Shunda...

yiroqmiz. Bu esa sahifamizdan balki, mehrsiz qizdirman, otam g‘amini

ko‘zlangan maqsadni nihoyatda unutdim, xolamni bag‘rimga bosdim,

jo‘nlashtirib yuborgan bo‘lar edi. hech so‘z demadim, bag‘rimga bosib,

Mariella... u negadir olti yil uning nolasiga jo‘r bo‘ldim...

Yevropada o‘zidan hech qanday xabar Nima uchun kitob o‘qish kerak?

bermay yashadi. Albatta, atrofdagilar Yaxshi asarlar inson tuyg‘ulariga

u yerda nimalar bo‘lgani bilan qiziqar sayqal beradi, siz oshkor qila

edilar. Xonim juda sirli edi. Sirli o‘tmishi olmaydigan hislaringiz bilan yolg‘iz

bor edi. Boy xonadon qizi bo‘lsa-da, emasligingizni his qilasiz. Sevgi faqat

hayotning kutilmagan sinovlariga duch huzur va rohat bermasligini anglaysiz.

keldi, hech vaqosiz qoldi. Kitoblar har qanday sharoitda ham

Biroq hozir u boy xonim edi. INSON bo‘lib qolishga da’vat etishi

O‘qiymiz: “Bir kuni kutilmaganda bilan qimmatlidir.

Malkolm qizga turmush qurishni “O‘g‘irlangan baxt”ni o‘qing, u sizni

taklif qildi. Toki hayot ekan, himoya ham adoqsiz o‘ylarga toldirishiga

va g‘amxo‘rlik qilishga va’da berdi. shubham yo‘q, xulosani o‘zingiz

Negadir bir umr sevishga emas, balki chiqaring.

haqiqiy jentelmen kabi o‘z himoyasiga Huzurli mutolaalar tilagi bilan...

olishga... Mariellaga ham bundan

ortig‘i kerak emas edi. Chunki u yana

xato qilishdan qo‘rqardi.

Qiz o‘tmishida qora kunlari ko‘p

bo‘lganini gapirib bermoqchi bo‘ldi. Inobat IBROHIMOVA,
Lekin Malkolm gapini bo‘ldi: “Vatanparvar”

12 № 72022-yil #Doston bo‘lgan janglar VATANPARVAR
18-fevral

Минг йиллар бурун урушлар қандай бўлган? Инсоният нималар учун курашган? Алқисса, бу саволлар Даққи Юнусдан қолган,

айтаверсак достон бўлади. Шундоқ ҳам халқ оғзаки ижодида қаҳрамонлар қиёфасини жанг мотивисиз тасвирлашнинг имкони

йўқ. Чунки кучли муҳорабадагина қаҳрамонларнинг моҳирлиги, от миниш-у қилич ўйнатиш, аркони давлатга муносиблик

сифатлари яққолроқ кўринади.
Достонлардаги алплар қанчалик ажабланарли, муболағавий тасвирларга бурканмасин уларнинг моҳиятида
халқнинг идеал орзу-умидлари, адолатли юртга ташналиги, одил ҳукмдорга бўлган муштоқлиги ётади.
Халқ достонларидан бири – «Кунтуғмиш» ва ундаги жанг манзаралари, мардлик ва садоқат
туйғулари ҳақида фикрлашар эканмиз, достон кўпчиликка таниш эканини ҳисобга

АЙДОНолиб, воқеалар баёнидан чекинамиз. Асосий урғуни қаҳрамонлар сийратидаги
тарбия ва уларнинг ҳарб илмидаги маҳоратига тўғирлаймиз.
ªИЛИЧЛАШИБ МКунтуғмишнинг
улғайиши

Халқ достонларининг ўзига хос хусусиятлари-
дан бири – шубҳасиз қаҳрамонларнинг эртароқ,
яъни 13-14 ёшларида ақлий ва жисмоний камо-
лотга етиб боришидир.
Достон шундай бошланади:

– Нўғой подшоларидан авлиёи Қорахон деган

бор экан, лақаблари Қиличхон экан, шу вақтнинг Осиб ўлдирдингиз –
одамлари Авлиё ота дейди. Шул азизнинг бир кўрдик...
ёлғиз ўғли бор эди, ундан бошқа боласи йўқ эди.

Отини Кунтуғмиш тўра дер эди. Ўн тўртга кир- Достондаги саъж усули орқали ўнлаб маъно кўп азоб берар эди. Шу лаҳзада қаҳрамон сийра-
гунча иш-ҳунар, касб-камолот ҳосил қилиб, ўн қирралари очилиб боради. Масалан, Холбеканинг тидаги яширин кучлардан бири уйғона бошлайди:
тўртдан ўтгандан кейин, сипоҳилик ишларига юз қанчалик гўзаллигини тасвирлаш учун бахши-
келтириб, қилич чопмоқ, милтиқ отмоқ, чиришбо- нинг биргина айтими етарли: – Шу мамлакатда – Кел, энди сен менга бир коса сув, бир нон
злик, кўпкаритозлик, найзадастлик, гаровбастлик Холбекага ошиқ бўлмаган одам қолмади. Ушбу бергин, нонни еяйин, сувни ичайин, қўлимга бир
ишларига қўшиш қилиб, қирқта йигитни ёнига қиёс ўқувчида ҳар қандай ташбиҳдан кучлироқ ўткир исфиҳон қилич бер, шу юҳо аждар билан
олиб, гоҳ тоққа, гоҳ овга шикор қилиб юрар эди... тасаввур уйғота олади. Бежиз Зангар подшоси урушайин, агар аждарҳони ўлдирсам, бир коса
ҳеч зоғга Холбека исмини айтишни ман қилмади. сув, бир нонингга рози бўл, агар ўлиб кетсам ме-
Бу хусусиятларнинг ҳар бири қаҳрамоннинг Кунтуғмиш Холбекани излаб, Зангар шаҳрига кел- нинг хуним бир коса сув, бир нон бўлсин, – дейди.
воқеалар ривожидаги ўрнини мустаҳкамлайди, ган ҳолатни ўқир экансиз, жарчи эълони орқали
жараёнлар структурасини босқичма-босқич ўси- аянчли жазо турларидан ҳам хабардор бўласиз: ...Шаҳзода қўлидаги ханжари билан аждарҳо-
шига хизмат қилади. Эътибор берилса, достон нинг танасини беш ғўла қилди. Ҳар ғўласини
қаҳрамонлари ўз-ўзидан кучли жангчига айланиб ...Подшо кўча, гузарларга жарчи қўйиб жухори қўрийдиган бир мўла қилди.
қолмайди. Улар оғир ва синовли дамлар ичида қичқиртдики: «Ҳар ким Холбека деб айтса, олти
тобланади, юртига, илоҳий туйғуларга содиқ ой зиндонда боқтираман, суягини тошга чақти- Шу ва бошқа кўплаб достон қаҳрамонларининг
қолади. раман, терисини тириклай сўяман, ичига сомон «Исфиҳон» қиличидан фойдаланиши эътибори-
тиқдираман, икки кўзини ўяман, тепасига мойни мизни тортади. Хўш, бу қандай қилич? Манба-
Қаҳрамонлар қисматида ошиқлик мақоми ҳам қуяман!» – деб қичқирта берди. Ҳеч кимнинг ларда шундай келтирилади:
борки, бу йўлда уларнинг жасорати, мардлигу заҳраси йўқки, Холбека деб айтса.
шижоати, меҳру муҳаббати намоён бўлади. Кун- «Исфиҳон – кескир тиғ, қилич, ханжар. Ўтган
туғмишнинг воқеалар кесимига кириб келишида Достондаги кўплаб ўринларда подшо қонунла- асрларда Исфиҳон усталари ишлаган кескир
ҳам ошиқлик мақоми бош ўринда туради. рида қандай жазо турлари борлиги сизиб чиқа- тиғларга нисбатан ишлатилган «исфиҳоний» сў-
веради. Зангар подшоси Кунтуғмиш ва Холбекага зининг қисқариб, от шаклига келгани».
жазо бермоқчи бўлганида, аркони давлат бундан
норози бўлиб, шундай дейди: Демак, бу қилич тури асрлар оша ўз машҳур-
лигини йўқотмай келган. Ҳатто достонларда ҳам
– Э тақсир, подшоҳим, осиб ўлдирдингиз – донғи кетган.
кўрдик, босиб ўлдирдингиз
– кўрдик, минордан ташла- Жанг ва жасорат тизгини Кунтуғмишнинг
дингиз – кўрдик, тўпга икки фарзанди Гуркибой ва Моҳибой қисматида
солиб отдингиз – кўрдик. ёрқинроқ кўриниш беради. Зангар шаҳридан кет-
Бундай усуллар матнда ган ака-укалар саккиз кун йўл юриб, Олатоққа
алоҳида берилмайди, сиз етди. Моҳибой кўзини очиб қараса, минг бир,
уларни маълум бир вазият икки минг бир, уч минг бир, тўрт минг бир – ўн
ичида билиб бораверасиз. мингча йилқи ёйилиб-ёйилиб юрибди. Моҳибой
Гуркибойнинг сўзига қулоқ солмай, катта бир тўп
йилқини олдига солиб, ҳайдаб юра берди. Анда

ўн минг уйли қуллар қарашиб:

Жасоратнинг – Э-ҳа, во-ҳа, ў-ҳў! Ҳазил қилма, ҳов бола,

уйғониши нобуд бўласан! – дейишаётибди.
Гуркибой унга қарши чиққан икки қулни ўл-

Дастлаб бош қаҳрамоннинг ишқий дирди. Шу ерда ётган ўн минг уйли қул иккита
сифатларигина зоҳир бўлса, кейин- сардорининг ўлганини кўриб, бирдан отига ми-
чалик фарзанд ва оила ҳимоясидаги ниб, баччаларнинг устига ўн туғ, йигирма байроғи
курашлар жисмоний ва жанговар билан, тўп-жазойили билан, қилич найзаси билан,
қиёфасини ҳам юзага чиқаради. карнай-сурнай тортиб, майдон-уруш бўла берди.

Кунтуғмиш саҳрода оч қолган

Холбека ва икки фарзанди учун Қадимий қуроллар
егулик ва сув қидириб юрар эди. ва мардлик
У бир карвонга йўлиқиб, унинг

сардори Азбархўжага:

– Э қофилабоши, мен умрим Шу ўринда жангда ишлатилган қуроллар

бўлиб, бир кишининг бир нима ҳақида тўхталиб ўтсак. Байроқ, тўп-жазойил, қи-

нимарсасини олган эмас эдим, лич-найза, карнай-сурнай... Булар қадимий жанг

алҳол, мусофирчилик ва ға- анъаналари тасвири бўлиб, ҳар бир буюм ўзига

риблик бир коса сув ва нонга хос маънони англатган. Ҳатто бугунги замона-

зарур бўлганимга шу карвон- вий армиямизда ҳам байроқ – давлатнинг рамзи,

Fikr va mulohazalaringizni лардан тиланиб, йиғлаб туриб- карнай-сурнай эса ҳарбий оркестр гуруҳлари
ман, – деб зорланади. Афсуски, кўринишида яшаб келмоқда. Қурол-аслаҳалар
@Vatanparvargazetasi_bot карвонбоши илтифот кўрсатмайди. ичида бизга нотаниш бўлган биргина сўз учрайди
Бу маҳал савдо йўлига ёвуз аждар
manziliga jo‘natishingiz mumkin

VATANPARVAR #Doston bo‘lgan janglar № 7 132022-yil
18-fevral

ИЧРА ЎЛМАДИМ...

– тўп-жазойил. «Ўзбек тилининг изоҳли луғати»да Душман бошига кун тувиб (туғиб), Кўп ғаним тутгандир сафлар,
ушбу атамага шундай таъриф берилади: Майдонда бедовлар сувиб (совиб), Қирғин топиб, ўнгу чаплар,
Гурзи, ханжар кўкдан ёғиб, Аждарҳодай катта тўплар,
Жазойил – милтиқнинг бир тури; кичик тўп, Ажаллилар қирғин топиб, Ишқирди майдон ичинда.
замбарак. Ғиркўкни Ҳасанхон чопиб,
От қўяди оғиб-оғиб, Шараф
«Оғзи катта жазойиллар Қўйишди майдон ичинда.
Отилди майдон ичинда» Жанг мотивининг ўзига хос усуллари бор. Жангда зўр қаҳрамонликлар кўрсатган ака-
Бунда қофиядошлик ва оҳангдошлик фабуласи укаларнинг кейинги тақдири ҳам синовли ва аянч-
(«Эрали ва Шерали»). борган сари баландлайди. «Кунтуғмиш» досто- ли кечди. Улар Зангар дарвозасидаги дарвозабон
«Шоҳ келгунча очилмайди дарвоза, нида ака-укаларнинг қуллар билан жангини яна қўрбошини ўлдириб чиқишган эди. Янги бўлган
Зулм қилсанг, жазойилдан отаман» эслаймиз: подшоҳ ҳеч нимадан бехабар уларнинг ортидан
Ҳар бедовлар шовшиллашиб, лашкар тортиб, ака-укаларнинг ухлаб ётган жой-
(«Рустам»). Узангилар шарқиллашиб, ларидан ғуллаб-зуллаб, бошига қор-ёмғирдай
Шу билан бирга, совут ҳар бир жангчи ҳаётида Ўликлар қолди айқашиб, қамчини ёғдириб олиб кетишади. (Худди шу ҳолат
муҳим ўрин тутиб, аксар ҳолларда жангчи жангга Ҳар ўликлар қопдай шишиб, «Равшан» достонида ҳам учрайди: ...Мирғазаблар
совутсиз кирмаган: Ўлигига қузғун тушиб, Равшанбекни олиб, олдига солиб, ҳайдаб, икки
«Отга минсак, айил пуштан тўқамиз, Ғажир кўниб, тортқилашиб, қўлини бойлаб, уриб-таёқлаб, сийнасини доғлаб,
Совут кийсак, киравкадан ёқамиз». Тортишди майдон ичинда. ўлдирмоққа чоғлаб, ҳайдаб кета берди).
Изоҳли луғатда совутга шундай таъриф бери- Жанг қурбонсиз бўлмайди. Майдон ичида жон
лади: Совут – танани найза, қилич ёки ўқ зар- бераётган гуноҳкор-бегуноҳлар, ёшу қариларнинг Бундай ўлимга асло рози бўлмаслик Моҳибой
бидан сақлаш учун кийиладиган зирҳли ҳарбий ўлим топаётгани, тупроқ қирмизи қонга беланиб, ва Гуркибойнинг ботирлик сийратини чунонан
кийим. шафқатсизлик тусининг ортиб бораётганини очади:
Қадимда эса совутлар одатда ҳайвон териси- кўринг:
дан қилинган, аммо баъзан темир ва бронзадан Оқ-қорабош туғ сўлқиллаб, Гурки, сенинг айтган тилингни олмадим,
ишланган. Темир ва бронза совутлар жуда қим- Тикилди майдон ичинда, Қазо бундай экан, аввал билмадим.
мат бўлган. Камончилар ва аравакашлар жанг Ўмировли не гўзаллар, Насиҳатинг асло бовар қилмадим,
пайтида ҳимояланиш мақсадида совут кийган- Йиқилди майдон ичинда. Қиличлашиб, майдон ичра ўлмадим,
лар, чунки уларнинг қўллари банд бўлгани учун Бўз тупроққа қирмизи қон, Армоним кўп қолди, қодир Худойим.
қалқон кўтара олмасдилар. Баъзан жанг отларига Сепилди майдон ичинда, Бунда шунчаки ўлиш билан жангда қаҳра-
ҳам совут кийдирилган. «Киравка» эса мажозан Не улларнинг қадди ёйдай, монларча ҳалок бўлмоқлик шарафи тарозига
сарғаймоқни англатади. Юзи киравка бўлмасин Букилди майдон ичинда. қўйилади. Ака-укалар шу бахтга насиб бўлмади
– юзи сарғаймасин. Айнан мана шу жанг саҳналари «Равшан» дос- дея қаттиқ изтироб чекаверади. Хуллас, халқ дос-
Дарвоқе, совут сўзига маънодош «чоройна» тонида ҳам такрор келиб, таъсир ва тасвир кучи тонлари ҳар бир юрт посбони учун катта қўриқ.
атамаси ҳам халқ оғзаки ижодида кенг қўлла- янада жонланади. Уни ҳижжалаб ўқиш, уқиш, мағзини чақа олиш
нилган. Жангчининг ўқ, тиғ зарбидан сақланиш Ҳасанхон полвон кал жўраларига қараб, отини чин аслиятимиз томон юришимиз бўлади.
учун баданига ўраб боғланадиган ҳарбий аслаҳа майдонга ҳайдаб, бир сўз деб турибди:
шундай аталган. У тўрт парча ясси металлни Оқ, қора бош, яшил туғлар
бир-бирига бирлаштириб ясалган. Тикилди майдон ичинда.
Умировли не полвонлар
Қирғинбарот жанг Йиқилди майдон ичинда.
Бўз тупроққа қирмизи қон
Достонлардаги жанг саҳналарини баёнчилик Сепилди майдон ичинда,
услубида ҳикоя қилиш унинг таъсир кучини анча Не гўзаллар қадди ёйдай
пасайтиради. Шунинг учун айтимларни айнан Букилди майдон ичинда.
келтириб, изоҳлаб боришни маъқул топдик. Гур- Оқ бадандан қизил қонлар
кибой ва Моҳибойларнинг қуллар билан ўтган Тўкилди майдон ичинда.
жангига қайтамиз: Найза тегиб кировкалар
Сўтилди майдон ичинда.
Гоҳ ул қувиб, гоҳ бул қувиб, Бу ўринда «кировка» сўзи совут остидан ки-
Олмосин қон билан ювиб, йиладиган, металлдан ёки бошқа қаттиқ нарсадан
Майдонда бедовлар совиб, тайёрланган нимчага ўхшаш кийимни билдиради.
Душман бошига кун тувиб, «Кунтуғмиш»да қуролдан отиш саҳаналари-
Қувишди майдон ичинда. нинг жанговар руҳи ўқувчи кўз ўнгида ёрқинроқ
Дарвоқе, достонларга хос бўлган яна бир гавдаланади:
муҳим жиҳат, кўпгина жанг саҳналари, мардлик Бўлиб мардликка мойиллар,
таърифлари, муболағалар достондан-достонга Душманни қилиб қойиллар,
кўчиб юради. Масалан, юқоридаги мисралар Тўп, замбарак, жазойиллар,
«Равшан» достонида ҳам айнан, баъзан жузъий Гумбирлаб, майдон ичинда.
ўзгарган ҳолда такрорланиб келади. Ҳасанхон-
нинг Ғиркўк билан майдонга от солиш саҳнасини
кўрамиз:
Гоҳ ул қувиб, гоҳ бул қувиб,
Қиличин қон билан ювиб,

Катта лейтенант Бобур ЭЛМУРОДОВ,

«Vatanparvar» мухбири,
Қуролли Кучлар академияси

мустақил изланувчиси

14 № 72022-yil #Kichik hikoyalar VATANPARVAR
18-fevral

OLQISHGA
SAZOVOR
FAZILAT

BOBOM

Bolalik davrimni eslaganimda ko‘z oldimga Said bobom keladi. Rahmatli juda bolajon, yumshoqfe’l, nabiralariga
mehribon odam edi. Onamning hikoya qilishicha, bobomning hovlisida o‘ynab yurganimda bir gal katta ariqqa tushib
ketgan ekanman. Tezob suvda oqib borib, ko‘ylakcham ko‘prikning cho‘piga ilinib qoladi, shunda baqirib-chirqirab
yig‘lagan bo‘lsam kerak, bobom kelib qolib suvdan ko‘tarib oladi. “Bobong seni bir o‘limdan qutqarib qolgan!” deb qo‘yardi
onam. Balki bobomning menga ikkinchi bor hayot in’om etishida ham bir hikmat bo‘lgandir...
Onam har gal issiq non yopganda, ikkita piyozlisini durraga tugib, “Bobongga obor!” der, shunda suyunib, g‘izillagancha
bobomnikiga chopib ketardim. Bobom nonni olarkan, alqab duo qilar, katta bog‘idagi serhosil olmadan qoqib, durraga tugib
berardi. Biz talashib-tortishib yeydigan bu meva qimizak olma deyilardi. Oqish-qizg‘ish tusdagi, hidi, mazasi ham o‘zgacha,
yesangiz karsillab turadigan bunaqa olma navini keyinchalik ko‘p qidirdim, ammo topolmadim. Chamasi, bobolarimiz
ko‘p narsani o‘zlari bilan olib ketishgan, shekilli. Bobomdan keyin o‘sha katta bog‘ning fayzi ham qolmadi. Men bularning
hammasini yuragim allanechuk orziqib, cheksiz bir armon bilan eslayman.

OQIBAT SAMIMIYAT
Bu voqeaga ko‘p yillar bo‘lgan. Har gal
eslaganimda ko‘nglimda bir noxushlik Hang-u mang bo‘lib qoldim. Qishlog‘imga Biz adabiy muhitning juda jo‘shqin bir pallasiga guvoh bo‘lgan
tuyaman. Viloyat gazetasida universitetni olti kilometr qolgan, yangi mashinada besh avlodmiz. Talabalik davrimizda katta yozuvchilarning
daqiqalik yo‘l edi. Oqibatsiz do‘stim ziyofatdan voz yangi asarlari muallif ishtirokida muhokama qilinib
turilardi. Adabiyotimizning tamal toshini qo‘ygan tirik klassiklarni
men bilan ketma-ket bitirgan bir hamyurt o‘rtog‘im kecholmagan taqdirda ham loaqal qishloqqa tashlab ana o‘shanda ko‘rib qolganmiz. Kunlardan bir kuni fakultetimizda
atoqli yozuvchi Abdulla Qahhorning “O‘tmishdan ertaklar” asari
ishlardi. U poytaxtga kelganda yoki men viloyatga qo‘yishi mumkin edi. muhokama qilinadigan bo‘ldi. Katta auditoriya talabalar, domlalar
bilan gavjum. Sochlarini juda erta qirov bog‘lagan, ellik yoshida
borganimda ko‘rishib turar, beg‘ubor yoshlik yillari, Indamay mashinadan tushib qoldim. Yuziga saksonga kirgan mo‘ysafidni eslatuvchi adib Abdulla Qahhor
hay’atda qo‘r to‘kib o‘tiribdi. Domlalarimiz – Laziz Qayumov, Ozod
oltin davr hisoblanmish talabalik davrini miriqib ham qaramadim. U bilan tortishadigan, e’tiroz Sharafiddinov, Umarali Normatov ham shu yerda.
Muhokama juda qizg‘in, maroqli o‘tdi. Ezmalik qiluvchilarni Ozod
eslashar edik. bildiradigan holatda emasdim. Bir lahzada hammasi aka “Nima, maxsus seminarga tayyorgarlik ko‘rib kelganmisiz?”
deya luqma tashlab, kuldirib turdi. Bir mahal universitet rektori,
Bir gal viloyatga borganimda odatdagidek u ma’lum bo‘ldi. Odamning kimligini bilish qiyin, akademik Sa’di Sirojiddinovga so‘z berildi. O‘sha qisqagina
nutqning debochasi so‘zma-so‘z esimda qolgan.
ishlaydigan gazeta tahririyatiga kirdim. Sog‘inishib buning uchun yillar kerak, deyishadi. Hayotda – Abdulla aka, – deya katta adibga bir qur ko‘z tashlab
olgach, tortinib-qimtinibgina so‘z boshladi rektor, – men yozuvchi
qolgan ekanmiz, quchoqlashib ko‘rishdik. U ishini goho soniyalarda ayon bo‘ladigan haqiqatlar emasman, gapga ham sizlardaqa ustamasman...
Shu lahza gulduros qarsaklar yangradi. Chunki... chunki rektor
bitirguncha sabr-toqat bilan bir chetda gazeta ham bo‘larkan. Sobiq do‘stimni esa o‘sha-o‘sha nihoyatda samimiy ohangda gapirgandi. Uning qanchalar kamtarin,
qanchalar sodda va ayni chog‘da qanchalar buyuk inson ekani ana
taxlamlarini varaqlab kutib o‘tirdim. Nihoyat, ish ko‘rganim yo‘q. Ko‘rishni ham istamasdim. o‘sha bir og‘izgina kalomida ham ayon bo‘lgan edi.
Samimiyat olqishga sazovor fazilat ekanini o‘shanda bilgandim.
vaqti ham tugadi. Tashqariga chiqdik. Do‘stim Oradan yana yillar o‘tdi. Universitetni ketma-

o‘sha davrda endi moda bo‘lgan “Jiguli” mashinasini ket bitirganimiz uchun o‘sha sobiq “do‘stim”ning

olgan ekan. Mashinasiga o‘tirdik. Yo‘l-yo‘lakay kursdoshlari bilan ham ko‘rishib, salom-alik qilib

gurunglashib bordik. Do‘stim so‘zamolgina edi, qiziq turardik. Ular o‘zaro bir-birlarini yo‘qlab, uchrashib

hangomalardan gapirib, kuldirib ketdi. Qayoqqa turishar, samimiy mehr-oqibatlariga havasim kelar,

borish, qayerda to‘xtashni hali maslahatlashmagandik. faqat o‘sha sobiq “do‘stim”gina bu davralarda

Hoynahoy, unikiga yoki biznikiga borsak kerak, ko‘rinmas edi. Bir kuni ulardan buning sababini

deb o‘ylardim. Nihoyat, tuman markazidagi katta so‘radim. “E-e, so‘ramang uni, qo‘yavering!”

shohbekatga yetganda u mashinasini to‘xtatdi va deya hafsalasiz qo‘l siltashdi. Men “do‘stim”dan

bir chetda turgan eski avtobusga ishora qilib, dedi: yuz o‘girib, to‘g‘ri qilganimga yana bir karra amin

– Ana, avtobusingiz, shoshib turibman, bugun bo‘ldim.

o‘tirishimiz bor edi.

YETIMNING QARG‘ISHI

Boshlang‘ich sinfda o‘qirdik. Sinfimizda yoshi to‘ppa-to‘g‘ri orqa qatorda o‘tirgan Ismatning ustiga
ham, jussasi ham bizdan kattaroq bo‘lgan bostirib bordi-da, yuz-ko‘zi aralash qamchilay ketdi.
durkunroq bir bola bor edi. Ota-onasi kichikligida Boyaqish Ismat qo‘llari bilan boshini pana qilgancha
o‘lib ketgan, g‘irt yetim, tog‘asining qo‘lida qolgan edi. dodlashga tushdi. O‘g‘lining o‘chini obdan olgan rais
Hammamiz undan hayiqardik. U qildan qiyiq axtarib, g‘oz yurib chiqib ketayotganda orqasidan qarg‘ab
bizni urardi. Maktabga bormaydiganlarga bahona ham qoldi: “Iloyim, yetimni urgan qo‘llaring sinib, shol
tayyor edi. bo‘lsin!”
– Nega maktabga kelmading?!
– Ismat uradi... Hammamiz jimib qoldik. Derazadan tashqariga
Sinfimizda raisning o‘g‘li Boqivoy ham o‘qirdi. Ismat tikilib qolgan muallimamizning yelkalari titrardi, u
bilan ikkovi tez-tez jiqqamusht bo‘lar, Boqivoy “Mana, yig‘layotgan edi. Ismat hamon xo‘rsiniq aralash
ko‘rasan, otamga aytib, urdiraman!” deya po‘pisa qilar, xiqillardi. Garchi biz undan alamzada bo‘lsak-da,
Ismat bu gapga parvo qilmasdi. boyaqishga achindik. Ko‘zlari olazarak, talmovsirab
Qishloqda hamisha ot minib, qo‘lida qamchi o‘ynatib o‘tirgan Boqivoyga yovqarash bilan o‘qrayib qaradik.
yuradigan raisdan hamma qo‘rqardi.
Bir kuni dars payti kutilmaganda sinfimizga rais bostirib Oradan yillar o‘tdi. Rostdan ham yetimning
kirib qoldi. Qo‘lida qamchi. Vajohati xunuk. Hayratdan qarg‘ishi urdimi, rais og‘ir dardga chalinib, to‘shakka
so‘zini yo‘qotib qo‘ygan muallimamizga parvo ham qilmay, mixlandi. Dardi kuchaygandan kuchayib, axiyri tildan
ham qoldi. O‘limi oldidan rozi-rizolik tilab, vasiyat ham
qilolmadi.

Shodmon OTABEK

VATANPARVAR #Bir qatra tuyg‘u № 7 152022-yil
18-fevral

BOBUR MIRZO BOBOMGA MAKTUB DIL IZHORI

Tarixda nomlari abadiy qolgan, Ey Vatan, ey Vatan sharaf-shonimiz,
Mardlaring qo‘riqlar tinch osmonimiz.
Ko‘zlari g‘oliblik ishqida yongan. Bobo, ketmon bilan do‘st tutinding Sen, Ne maqsad aylasak bor imkonimiz,
Zavq bilan o‘tmoqda yoshlik onimiz.
Hindiston diyori sari yo‘l solgan, Charchamading silab shu aziz yerni. Senga xizmat qilmoq – oliy baxtimiz.

Bobur Mirzo nomi hamisha yodda. Oyog‘ingni o‘par tuproq, tosh yo‘llar HILPIRA, BAYROG‘IM Ey Vatan, ey Vatan jonajonimiz,
Hurlikdan uyg‘oqdir qalb, vijdonimiz.
Ichar peshonangdan tomgan sho‘r terni. Yuraklarga solib iftixor, Ulug‘lar yashagan gul makonimiz.
Hilpira, bayrog‘im, hilpira. Buyuk kelajakka shunday ahdimiz,
Vatan tuprog‘ini qo‘msagan inson, Buyuk ajdodlarim ahdi bor, Senga xizmat qilmoq – oliy baxtimiz.
Hilpira, bayrog‘im, hilpira.
Kuchli saltanatni ko‘zlagan inson. Bu yo‘llar oxiri aslo ko‘rinmas, Ey Vatan, ey Vatan tanda jonimiz,
Sen buyuk Vatanning tug‘isan, Bulbulmiz, sen esa gul-bo‘stonimiz.
Nazm va navoni kuylagan inson, Har qadamda gullab ketmish armonlar. Hilpira, bayrog‘im, hilpira. Shoir tugatmagan zo‘r dostonimiz,
G‘urur, or-nomusning o‘zisan, Farzand bo‘lib senga shunday ahdimiz:
Bobur Mirzo nomi hamisha yodda. Meni sendan olis boshlab ketdi, Hilpira, bayrog‘im, hilpira. Senga xizmat qilmoq – oliy baxtimiz.

Ulg‘ayishning katta-kichik karvonlari. Tiz cho‘kmoq sharafdir poyingga, Arjun KENJAYEV,
Hilpira, bayrog‘im, hilpira. 42-maktabning 6-sinf o‘quvchisi,
Shijoatli bo‘lgan, odil muvaqqat, Iqbol bor yulduz-u oyingda, “Nishona” adabiy to‘garagi a’zosi
Hilpira, bayrog‘im, hilpira.
Shonli inson edi, jasur, baquvvat. Tilda so‘z kurtaklar bobo deganda,

Olis sarhadlarda tuzganlar davlat, Qo‘limda alamdan titraydi qalam.

Bobur Mirzo nomi hamisha yodda. Tun bo‘yi yurakni bo‘ri g‘ajiydi,

Gohida botirar tirnog‘ini ham.

Yoshlikdan kitobga mehri tushgan zot,

Va ko‘nglida ash’or qoqardi qanot. Bugun tashqarida kutmoqda qaqshab

Uning satrlari dillarda hayot, Qo‘llaring taftini sog‘inib ketmon.

Bobur Mirzo nomi hamisha yodda. Bitta ketmonchalik bo‘lolmadim-a,

Nigina ZOKIROVA, Va senday bo‘lmog‘im emasdir oson?!

Navoiy viloyati Konimex tumani Zulhayo MINGBOYEVA
9-maktabning 8-sinf o‘quvchisi

UTYA#Tabiat va inson
O‘YINGA UTSHSA...
Bir zamonlar Buyuk Ipak yo‘li Ana shu bois bekobodliklar biror ishga va parvarishlash yoki hosilini o‘rib-yig‘ib
tegrasida joylashgan, keyinchalik qo‘l urishdan oldin shamolning ta’sirini, olish muddatlarini aniqlash niyatida chuvalchang yer yuziga, qisqichbaqa
albatta, hisobga oladilar. Tomorqa va astronomik va meteorologik kuzatuvlar quruqqa chiqsa, qurbaqa qattiq qurillasa,
cho‘lquvarlar va metallurglar dala yumushlarini bajarish, ekinlarni olib borgan, yil, oy, kun hisobini yuritib, ilon isinsa, qaldirg‘och cho‘milsa, qarg‘a
diyori sifatida dong taratgan parvarishlab, hosilni saranjomlab olishda to‘plangan tajribalar asosida ish tutishga past uchsa, turna sayrasa, mushuk
Bekobodning tabiati ham o‘ziga ham uning “ra’yi”ga qaraydilar. Masalan, odatlangan. Shu zayl xalq astronomiyasi, eshikni timdalasa, ot tepinsa, sigir sutini
xos. Ayniqsa, yiliga o‘rtacha 52 ko‘pincha shamol to‘xtashi bilanoq yomg‘ir kosmografiyasi, meteorologiyasi, taqvimi tortsa, bug‘doy o‘rganda o‘roq ko‘karsa,
kun esuvchi kuchli shamolining yog‘ishini, mabodo, u qibladan esa va agrometeorologik taqvim vujudga ariq suvi ko‘piklanib oqsa, kunchiqar
ta’rifi butun Markaziy Osiyoga boshlasa, havo sovishini unutmaydilar kelgan. tarafdan yel essa, yulduzlar kichik ko‘rinsa,
ketgan. Eni 9–40, uzunligi 70–75 va shunga yarasha taraddud ko‘radilar. kamalakning ikki uchi suvga tushsa, kun
kilometrlik “Farg‘ona darvozasi” Ayni chog‘da, erta ko‘klamdagi qattiq Zamonlar o‘tgani sayin ajdodlarimiz qattiq isisa, shudring tushmasa, tutun
(Xo‘jand) orqali kirib keladigan, shamol yerning tez qurishiga, kech iqlim va ob-havo o‘zgarishi muayyan yuqoriga o‘rlamasa – yomg‘ir yog‘adi;
bu “tilsiz yov” har doim xalq kuzdagisi paxta ko‘saklarining barvaqt izchillikda va bir maromda ro‘y
xo‘jaligiga jiddiy zarar yetkazadi, ochilishiga xizmat qilishini ham yaxshi berishini payqay boshlashgan. Garchi – qushlar chug‘urlashsa – havo
odamlar asabini obdan egovlaydi. biladilar. Bu mahalliy aholining asrlar osha bu holatlarning tub sabablari va ochilib ketadi;
Negaki, tezligi qishda soniyasiga shakllangan tajriba va ko‘nikmalaridan qonuniyatlarini aniq bilishmasa-da, tabiiy
25–30, ba’zan 40–45 metrga biri hisoblanadi. Tabiat va inson hodisalar takrorlanishi haqida muayyan – parrandalar pastlab uchsa, qarg‘a
yetadi, yozda 15–20 metr atrofida o‘rtasidagi munosabatlarga oid bunaqa tushunchalarga ega bo‘lishgan va ulardan qag‘illasa, tuya o‘yinga tushsa – qor
bo‘ladi. Bir esganda 2 kundan misollarni respublikamiz yoki dunyo o‘zlari uchun tegishli saboqlar chiqarib yog‘adi;
miqyosida ko‘plab keltirish mumkin. Zero, olishgan. Astronomik va meteorologik
5 kungacha tinim bilmaydi. dehqonchilik va chorvachilik sohasida kuzatishlar natijalarini jamlab, fasllar – it qorda o‘ynoqlasa, ot yo‘lga yotsa
Quturgan kezlari mevalarni bugun-erta nimalar qilish lozimligini aniq va oylarning o‘ziga xos xususiyatlarini – bo‘ron turadi;
beomon to‘kadi, ekinlarni sindirib, bilish, yaqin kelajakni oldindan tasavvur aniqlashgan. Hatto, parranda-yu
nobud qiladi, tuproqning unumdor etish odamzod faoliyatida hamisha muhim darrandalar, mayda jonivorlar-u qurt- – quyosh qizarib botsa yoki u
ustki qismini yalab ketib, hosildorlikni ahamiyat kasb etadi. Bu esa ko‘p jihatdan qumursqalarning xatti-harakati va qilig‘iga botayotganida ufq alvon tusga kirsa
pasaytiradi. U ariq-zovurlarni uni o‘rab turgan borliqqa, ayniqsa, tabiiy qarab, qay paytda va qanday vaziyatda – ertangi havo ochiq bo‘ladi,
ko‘mib yuborgan, vagonlar, sharoitlar va atmosfera hodisalariga yog‘ingarchilik bo‘lishi yoki tinishini, yog‘ingarchilik kutilmaydi.
mashinalar va simyog‘ochlarni bog‘liq bo‘ladi. Shuning uchun ham ahli havo isishi yoki sovishini oldindan aytib
ag‘darib, tomlarni uchirib ketgan bashariyat azal-azaldan jonli va jonsiz berishgan. Bunday xulosalar tobora Ko‘rib turibsizki, odamzod hayotini
tabiatni, nabotot va hayvonot dunyosi ko‘payib, avloddan avlodga bebaho tabiat va koinotdan ayro tasavvur etib
paytlar ham ko‘p bo‘lgan. sir-asrorlarini bilishga qiziqqan. Hali meros bo‘lib qolgan. Keling, shu o‘rinda bo‘lmaydi. Inson mudom borliq og‘ushida
ilm-fan rivojlanmagan davrlardayoq so‘zimizning isboti sifatida ayrim misollarga bo‘ladi, undan ta’sirlanadi, undan zavq-
Quyosh, Oy va Yulduzlarni, koinot va murojaat etaylik: shavq, ibrat va saboq oladi. Shu bois u
atmosfera hodisalarini sinchkovlik bilan bilan hisoblashib yashashga intiladi.
kuzatib kelgan. Aytaylik, qo‘y-qo‘zilar – burga qutursa, asalari uyasidan
va qoramollarni yaylovlarga olib chiqish chiqmasa, qaldirg‘och past uchsa, qora Abdunabi HAYDAROV
yoki qishlov joylariga qaytarib kelish, qarg‘a o‘ynasa, ot xirillasa – ob-havo
qaysi urug‘ va ko‘chatni qachon ekish ayniydi;

– havoda chivin o‘ynasa, qumursqa
qanotlansa, o‘rgimchak to‘r to‘qisa,

16 № 72022-yil #Huquqiy targ‘ibot VATANPARVAR
18-fevral

JAMOATCHILIKNING ROLINI

KUCHAYTIRISHGA QARATILGAN

Mamlakatimizda berilgan shikoyatlarni ko‘rib chiqish yoki tashkilotlari tomonidan ijro O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
sud tizimini tizimini takomillashtirish orqali qilinmagan taqdirda, ularning
sud nazoratini qo‘llash sohasini mansabdor shaxslariga nisbatan HARBIY PROKURATURASINING
demokratlashtirish, kengaytirish, sud tizimini bosqichma- sud jarimalarini qo‘llash; ommaviy-
sudlar faoliyati bosqich raqamlashtirish, byurokratik huquqiy munosabatlardan kelib KENG JAMOATCHILIKKA
shaffofligini g‘ov va to‘siqlarni bartaraf etish chiqadigan ishlar bo‘yicha taraflar
orqali fuqarolar va tadbirkorlik o‘rtasida yarashuvga erishish MUROJAATI
ta’minlash, aholi subyektlarining odil sudlovga mexanizmlarini joriy qilish tartiblarini
bilan muloqotni erishish darajasini tubdan oshirish, prosessual qonun hujjatlarida O‘zbekiston Respublikasi Harbiy prokuraturasi Qurolli
kengaytirish va nizolarni hal etishning muqobil belgilanishini ta’minlash yuklatildi. Kuchlar tizimidagi Mudofaa vazirligi, Favqulodda vaziyatlar
usullaridan keng foydalanish uchun vazirligi, Milliy gvardiya, Davlat xavfsizlik xizmati Chegara
odil sudlovni zarur tashkiliy-huquqiy shart- Shuningdek, Oliy sud va Sudyalar qo‘shinlari, Ichki ishlar vazirligining Qorovul va xalqaro
amalga oshirishda sharoitlarni yaratish, yarashuv oliy kengashining sudlar tomonidan aeroportlarda xavfsizlikni ta’minlash bo‘yicha qo‘shinlarida
institutini qo‘llash doirasini yanada da’vo arizasi, ariza hamda shikoyatni xizmat qiluvchi harbiy xizmatchilar, ishchi-xizmatchilar
jamoatchilikning kengaytirish maqsadida farmonning sudga taalluqli bo‘lmaganligi sababli hamda keng jamoatchilikni faollikka chaqiradi.
rolini uzviy davomi sifatida O‘zbekiston qabul qilishni rad etish yoki ish
Respublikasi Prezidentining “Davlat bo‘yicha ish yuritishni tugatishni Ulardan fuqarolarni muddatli harbiy xizmatga jalb
kuchaytirishga organlari bilan munosabatlarda taqiqlash, bunda da’vo arizasi, qilinishida, kadrlarni tanlash va tayinlashda yoki boshqa
qaratilgan fuqarolar va tadbirkorlik subyektlari ariza, shikoyat yoki ishni ularni masalalar bo‘yicha mas’ullar tomonidan yo‘l qo‘yilgan
huquqlarining samarali himoya ko‘rib chiqishga vakolatli sudga suiiste’molchilik va sodir etilgan jinoyatlar, korrupsion
keng ko‘lamli etilishini ta’minlash hamda aholining o‘tkazish; ma’muriy sudning qonuniy holatlar yoxud harbiy xizmatchi va ofitserlar tomonidan
ishlar amalga sudlarga bo‘lgan ishonchini yanada kuchga kirgan hal qiluv qarorida amalga oshirilgan boshqacha ko‘rinishdagi g‘ayriqonuniy
oshirilmoqda. oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi aniqlangan holatlar boshqa ishni xatti-harakatlar xususida xabardor bo‘lgan taqdirda zudlik
2022-yil 29-yanvardagi qarorining ko‘rayotgan fuqarolik ishlari bo‘yicha bilan Respublika Harbiy prokuraturasi hamda hududiy
Prezidentimizning 2022- qabul qilinishi ayni muddao bo‘ldi. sud uchun majburiy hisoblanishini harbiy prokuraturalarning ishonch telefonlariga murojaat
yil 28-yanvar kunidagi belgilash; bir sud ishi doirasida qilishlari so‘raladi.
“2022–2026-yillarga mo‘ljallangan Qarorda Oliy sud, Sudyalar oliy ba’zilari ma’muriy sudga, boshqalari
Yangi O‘zbekistonning taraqqiyot kengashi hamda manfaatdor vazirlik esa fuqarolik ishlari bo‘yicha sudga ISHONCH TELEFONLARI:
strategiyasi to‘g‘risida”gi farmoni va idoralar bilan birgalikda ma’muriy taalluqli bo‘lgan bir nechta talabni
qabul qilinib, unda mamlakatimizda sud ishlarini yuritishni “sudning faol birlashtirishni taqiqlash haqidagi O‘zbekiston Respublikasi – (71) 232-01-71;
adolat va qonun ustuvorligi ishtiroki” tamoyili asosida amalga takliflari ma’qullandi. Harbiy prokuraturasi
tamoyillarini taraqqiyotning eng oshirish, bunda ma’muriy sudlarga Andijon harbiy prokuraturasi – (74) 228-40-71;
asosiy va zarur shartiga aylantirish ishning haqiqiy holatlarini aniqlash So‘ng so‘z o‘rnida, Prezidentning Buxoro harbiy prokuraturasi – (65) 223-32-45;
ustuvor yo‘nalishlardan biri ekanligi uchun o‘z tashabbusi bilan dalillarni mazkur qarori davlat organlari bilan Jizzax harbiy prokuraturasi – (72) 222-37-75;
qayd etildi. Ushbu ustuvor yo‘nalish yig‘ish majburiyatini yuklash, huquqi munosabatlarni faqatgina qonuniy Qarshi harbiy prokuraturasi – (75) 221-01-69;
yuzasidan davlat organlari va buzilgan fuqaro yoki tadbirkorlik amalga oshirilishini ta’minlab, Nukus harbiy prokuraturasi – (61) 226-98-50;
mansabdor shaxslarning faoliyati subyektiga esa dalillarni yig‘ishda fuqarolar va tadbirkorlarning Navoiy harbiy prokuraturasi – (79) 224-92-71;
ustidan samarali sud nazoratini faqat o‘z imkoniyati doirasida ishtirok buzilgan huquqlarini himoya qilishda Namangan harbiy prokuraturasi – (69) 232-16-32;
o‘rnatish hamda fuqaro va etishga sharoit yaratish; huquqi sudlarning, ayniqsa, ma’muriy Samarqand harbiy prokuraturasi – (66) 233-72-35;
tadbirkorlik subyektlarining odil buzilgan fuqaro yoki tadbirkorlik sudlarning rolini kuchaytirishga, Guliston harbiy prokuraturasi – (67) 225-30-48;
sudlovga erishish darajasini oshirish subyektiga ommaviy-huquqiy ularni fuqaro va tadbirkorlarning Termiz harbiy prokuraturasi – (76) 223-21-73;
maqsad qilib belgilandi. munosabatdan kelib chiqadigan haqiqiy himoyachisiga aylantirishga, Chirchiq harbiy prokuraturasi – (70) 712-78-64;
nizo bilan birga unga sababiy jamiyatda sudlarga bo‘lgan Toshkent harbiy prokuraturasi – (71) 232-01-65;
Ma’muriy sudlarda mansabdor bog‘lanishda bo‘lgan zararni ishonchni yanada oshirishga, davlat Farg‘ona harbiy prokuraturasi – (73) 244-25-66;
shaxslarning qarorlari ustidan undirish talabini ham ma’muriy organlari tomonidan sud qarorlari Urganch harbiy prokuraturasi – (62) 224-58-59.
sudga bildirish huquqini taqdim ijro etilishi ustidan nazoratning
etish hamda bunday talablarni ko‘rib ta’sirchan mexanizmlarini joriy Izoh: Ishonch telefonlari hafta davomida 7 kun (dam
chiqishni ma’muriy sudlar vakolatiga etishga xizmat qiladi. olishsiz) 24 soat davomida ishlaydi.
o‘tkazish; ma’muriy sudlarning
ommaviy-huquqiy munosabatlardan A. BOBONAZAROV, O‘zbekiston Respublikasi Harbiy prokuraturasi
kelib chiqadigan ishlar bo‘yicha O‘zbekiston Respublikasi
hal qiluv qarorlari davlat organlari #Ogohlik
Harbiy sudining sudyasi
#To‘maris izdoshlari

BAHS-MUNOZARALARGA VATAN UCHUN

BOY TANLOV BIRLASHAYLIK

Toshkent harbiy okrugi harbiy xizmatchi ayollari Uzoq vaqtlik bahs-munozara so‘ngida barcha shartlarni O‘zbekiston Respublikasi Harbiy prokuraturasi
o‘rtasida “To‘maris izdoshlari” ko‘rik-tanlovi o‘tkazildi. Oila yuqori darajada bajargan, har tomonlama shijoatli, samimiy tomonidan Sirdaryo viloyati mudofaa ishlari
institutini rivojlantirish, milliy an’analarimizga hurmat va nutq sohibasi kichik serjant Dilnoza Sulaymonova faxrli
ehtiromni yuksaltirish hamda harbiy xizmatchi ayollarning birinchi o‘rinni egallab, kubokni qo‘lga kiritdi. Shuningdek, boshqarmasi va uning tuman bo‘limlari shaxsiy
madaniy hordiq chiqarishlari, ma’naviy dunyoqarashini tanlovda ishtirok etgan harbiy xizmatchi ayollarga harbiy tarkibi ishtirokida “Korrupsiyadan xoli Yangi
yanada yuksaltirishga qaratilgan ko‘rik-tanlovda dastlabki okrug qo‘shinlari qo‘mondonining diplom va esdalik sovg‘alari O‘zbekiston uchun birlashaylik” shiori ostida
bosqichlarda g‘olib bo‘lgan jami yetti nafar harbiy xizmatchi topshirildi. targ‘ibot tadbiri tashkil etildi.
ayol ishtirok etib, 4 ta shart bo‘yicha mahoratlarini namoyon
etishdi. Shartlarga muvofiq, oila bekalarining chaqqonligi, Sherzod EGAMBERDIYEV, Unda harbiy prokuratura xodimlari va Mudofaa vazirligi
epchil va uddaburonligi, sahnada o‘zini tuta bilishi, bilimi va “Vatanparvar” mas’ullari ishtirok etdi. Ma’ruzalar davomida bugungi kunda
tafakkuri, kitobga bo‘lgan qiziqishlari baholandi. Ko‘rik-tanlov davlatimiz tomonidan korrupsiyaga qarshi kurashish va uning
qizg‘in bahs-munozaralarga boy tarzda o‘tdi. Unda To‘maris oldini olish borasida amalga oshirilayotgan keng ko‘lamli
obrazini gavdalantirgan ishtirokchining ovozidan sahna islohotlar haqida tushunchalar berildi hamda mamlakat
larzaga kelgan bo‘lsa, Tamaraxonim ijodidan “Tanovar” istiqboli va yurt ravnaqiga muhim g‘ov bo‘luvchi korrupsiya
raqsini maromiga yetkazib ijro etgan ayollar chiqishi esa illatiga barham berish masalalari muhokama qilindi.
tomoshabinlarga manzur bo‘ldi.
Shuningdek, harbiy xizmatchi va xodimlarga xizmatda
Tanlovni Toshkent harbiy okrugining xotin-qizlar bilan yoki hayotda korrupsiya holatiga duch kelgan taqdirda, bunga
ishlash bo‘yicha yetakchi mutaxassisi Odina Odilova zudlik bilan munosabat bildirib, tegishli idora va vakolatli
boshchiligidagi hakamlar hay’ati baholab bordi. Har bir organlarga murojaat qilishlari lozimligi tushuntirildi.
ishtirokchi tanlov shartlariga tayyorgarlik ko‘rish asnosida o‘z
viloyatining milliy urf-odatlari, madaniyati va san’ati, libosi va Adliya polkovnigi Sherzod XAYITOV,
taqinchoqlaridan foydalanganligi hay’at a’zolari tomonidan O‘zbekiston Respublikasi
alohida e’tirof etildi.
Harbiy prokurorining katta yordamchisi

VATANPARVAR #Ulug‘lar yodi № 7 172022-yil
18-fevral

Har yili fevral oyida respublikamiz IKKI DAHO
bo‘ylab Sharq adabiyotining ikki MUTAFAKKIR
yirik vakili, so‘z mulkining sultoni
Alisher Navoiy hamda shoh va shoir tarixida, milliy madaniyatimiz va adabiy-estetik Tadbir davomida yig‘ilganlarga ulug‘ allomalar
Zahiriddin Muhammad Bobur tavalludi tafakkurimiz rivojida yuksak o‘rin tutishi alohida ta’kidlandi. hayoti va ijodi bilan bog‘liq qiziqarli voqealar
keng nishonlanadi. Barcha zamon va so‘zlab berilib, harbiy xizmatchilar tomonidan
makonlarning buyuk mutafakkirlari – Shoir va olim bo‘lish bilan birga, yirik davlat arbobi, g‘azal va ruboiylar o‘qildi. Alisher Navoiy asarlari
bo‘lmish Navoiy va Bobur ijodi turkiy sarkarda sifatida keng dunyoqarashi, aql-zakovati bilan asosida namoyish etilgan badiiy chiqishlar hamda
adabiyotning eng yuksak cho‘qqisi Hindistonda Boburiylar sulolasiga asos solgan buyuk Mirzo Boburning yurt sog‘inchi bilan kechgan umr
sanaladi. Navoiy turkiy til asosida bobokalonimiz Zahiriddin Muhammad Bobur obrazini yo‘li haqida hikoya qiluvchi sahna ko‘rinishlari
betakror bog‘ yaratib, dunyo ahlini lol gavdalantirish bundan bir necha yil avval menga nasib barchada katta taassurot qoldirdi. Harbiy xonandalar
qoldirgan bo‘lsa, Bobur bu an’anani etganidan benihoyat shodman, – deydi O‘zbekiston va tomonidan Navoiy va Boburning o‘lmas g‘azallari
davom ettirib, nazm gulshanidagi Qoraqalpog‘iston xalq artisti, taniqli aktyor Muhammadali asosida ijro etilgan mumtoz kuy-qo‘shiqlar tadbir
bepoyon bog‘ni chin ma’noda bo‘stonga Abduqunduzov. – Bobur shaxsini sevmaslikning, uning ishtirokchilarini adabiyot olamiga oshno etdi. Bu kabi
aylantirgan va olis hind yurtida ham yurt sog‘inchida chekkan dard-u firog‘ini his etmaslikning tadbirlarning o‘tkazilishi harbiy xizmatchilarda buyuk
ijodkorlarga rahnamolik qilgan. Shu imkoni yo‘q. Uning bosiqlik, mulohazakorlik, qalbidagi siymolarimizdan faxrlanish, milliy g‘urur tuyg‘usini
bois ikki buyuk bobomizning ijodiy bemisl vatanparvarlik hissi barchamizga o‘rnak bo‘la oshirishi bilan ahamiyatlidir.
merosi yana ko‘p asrlar davomida oladi. “Boburnoma”, “Mubayyin”, “Xatti Boburiy”, “Harb
o‘rganilaveradi. ishi” kabi asarlari o‘rganilgani sayin o‘quvchiga o‘z sirlarini
yanada kengroq ochib boruvchi xazinadir. “Boburnoma”
Davlat xavfsizlik xizmati Chegara qo‘shinlari asari shu kungacha 17 ta tilga tarjima qilinib, dunyo
qo‘mondonligida tashkil etilgan “Ikki daho – ikki bebaho” olimlari tomonidan muayyan sohalar kesimida tadqiq etib
mavzusidagi ma’naviy tadbir ham shu ma’noda tashkil kelinayotgani ham bizga faxr bag‘ishlaydi.
etildi. Unda harbiylar, navoiyshunos olimlar hamda taniqli
san’atkorlar ishtirok etib, O‘rta asr Sharq madaniyati, Mayor Farida BOBOJONOVA
adabiyoti va she’riyatida o‘ziga xos o‘rin tutgan ikki DXX Chegara qo‘shinlari
buyuk daho hayoti va ijodining bugungi kunda yoshlar
ma’naviyatini yuksaltirishdagi o‘rni xususida to‘xtalib
o‘tdilar.

Shuningdek, Navoiyning she’riy va nasriy asarlarida
tarannum etiluvchi yuksak umuminsoniy g‘oyalar,
ona tilimizning beqiyos so‘z boyligi va cheksiz ifoda
imkoniyatlari butun joziba va latofati bilan yer yuzidagi
millionlab kitobxonlar qalbidan munosib va mustahkam
o‘rin egallab, nafaqat xalqimiz, balki jahon adabiyoti

Mudofaa vazirligiga qarashli Toshkent shahrida joylashgan “SHOIRLARNING SHOHI –
harbiy qismlardan birida Zahiriddin Muhammad Bobur SHOHLARNING SHOIRI”

tavalludining 539 yilligiga bag‘ishlangan ma’naviy-ma’rifiy
tadbir bo‘lib o‘tdi. Unda el suygan san’atkorlar, davlat va jamoat

tashkilotlari vakillari, harbiy xizmatchilar hamda o‘quvchi-
yoshlar ishtirok etdi.

III darajali serjant Olim BERDIYEV

BUYUK SIYMOGA Mudofaa vazirligida ulug‘ mutafakkirlar Alisher Navoiy hamda
HURMAT VA EHTIROM Zahiriddin Muhammad Bobur tavallud kuniga bag‘ishlangan
ma’rifiy tadbir bo‘lib o‘tdi. Harbiy xizmatchilar, Qurolli
So‘z olganlar Boburning asarlarida kelajak avlod uchun o‘sha davrning tarixiy, siyosiy, Kuchlar xizmatchilari ishtirok etgan tadbirda Alisher Navoiy
iqtisodiy, ma’naviy, ilmiy-tabiiy va adabiy-lingvistik, tabiat, geografiya, etnografiya, nabotot
va hayvonot olamiga oid ma’lumotlar xazinasi aks etganligiga to‘xtalib o‘tdi. nomidagi O‘zbek tili va adabiyoti universiteti kafedrasi mudiri
To‘lqin Tog‘ayev, Respublika Ma’naviyat va ma’rifat markazi
Shundan so‘ng, tadbir ishtirokchilari tomonidan Bobur qalamiga mansub g‘azal va targ‘ibotchisi Rahimboy Jumaniyozov Navoiy va Boburning
ruboiylar sahna ko‘rinishlari orqali namoyish etildi. Ushbu sahna ko‘rinishida o‘quvchi-
yoshlarning g‘azallarni ifodali o‘qishlari bilan ishtirok etganligi tadbir ishtirokchilarida iliq hayoti, ijodi xususida ma’ruza qildilar. Yig‘ilganlarga ikki buyuk
taassurot qoldirdi. siymoning davlat qurilishi, harbiy san’at, ma’rifat, madaniyat,
adabiyot va boshqa fanlar rivojiga qo‘shgan hissasi qimmatli
Yuqori kayfiyatda o‘tgan tadbir davomida harbiy xizmatchilar va o‘quvchi-yoshlar o‘rtasida
faxr va iftixor tuyg‘ularini oshirishga yo‘naltirilgan “Mardlik va jasorat” mavzusida suhbat ma’lumotlar, hayotiy voqealar, ibratli hikoyatlar orqali yetkazildi.
tashkil etildi.
Rahimboy Jumaniyozov Navoiyni tinglash mumkin, ammo anglash mushkuldir, deb
“Xalq va armiya – bir tan-u bir jon!” an’anasiga sodiq qolgan holda o‘quvchi-yoshlar boshlagan so‘zini hazratning:
bilan harbiy qismlarda tashkil etilayotgan bunday uchrashuvlar ularni ertangi kunga bo‘lgan
ishonchini hamda yurt ravnaqi yo‘lida daxldorlik hislari shakllanishida xizmat qilmoqda. Muruvvat borcha bermakdur yemak yo‘q,
Futuvvat borcha qilmakdur demak yo‘q.
Tadbir so‘ngida o‘z iste’dodini namoyon etgan ishtirokchilar tashkilotchilar tomonidan
esdalik sovg‘alar hamda tashakkurnoma bilan taqdirlandi. Kimki bir ko‘ngli buzuqning xotirin shod aylagay,
Oncha borkim, Ka’ba vayron bo‘lsa, obod aylagay
Bu kabi tadbirlar Samarqand viloyati Qo‘shrabot tumanida, Toshkent viloyati Ohangaron kabi hikmatlarining sharhi bilan davom ettirdi. Tarixiy manbalar ma’lumotlari asosida aytilgan
tumani, Namangan viloyati Pop tumani va Navoiy viloyati Zarafshon shahrida joylashgan fikrlar davomida Bobur Mirzoning harbiy mahorati, oz sonli qo‘shinda yengilmas kuchni
harbiy qismlarda ham ko‘tarinki ruhda o‘tkazildi. paydo qila oluvchi notiqligi haqida ham so‘z aytilib, buyuk shaxsiyat “shoirlarning shohi –
shohlarning shoiri”, deya e’tirof etildi.
Mayor Farruxbek SOTVOLDIYEV O‘zbekiston xalq artisti Zamira Suyunovaning Navoiy va Bobur g‘azallari bilan aytilgan
bir juft qo‘shig‘i olqishlar bilan qarshi olindi.

F. ERGASHEV

18 № 72022-yil #Taekvondo VATANPARVAR
18-fevral
SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT «YORQIN YULDUZ» Shuningdek, ayollar o‘rtasidagi bahslarda
Birlashgan Arab qatnashgan hamyurtlarimiz Feruza
Amirliklarining Fujayra BOSHLAB BERGAN KURASHISH RUHI Sodiqova (-62kg) va Svetlana Osipova
shahrida bo‘lib o‘tgan (+73kg) ham o‘z vazn toifalarida “Fujairah
taekvondoning WT o‘z navbatida, yurtimiz terma jamoasining “musobaqaning eng yaxshi sportchisi” deb Open – 2022”ning oltin medallariga ega
yo‘nalishi bo‘yicha yetakchi taekvondochilaridan biri, “Tokio topilgandi. Yosh taekvondochimiz an’anaviy chiqishdi. Faqat so‘nggi final bahsida
nufuzli xalqaro turnirda – 2020” yozgi Olimpiya o‘yinlari g‘olibi “Turkish Open”ning 2021-yilgi kattalar raqibiga imkoniyatni boy bergan terma
O‘zbekiston terma Ulug‘bek Rashitov BAAda ham katta o‘rtasidagi bahslarida ham qatnashgan va jamoamiz a’zosi Charos Qayumova (-53kg)
jamoasining 11 nafar mahorat namoyish etdi. - 68 kg vazn dunyo miqyosida nom qozonib ulgurgan esa BAA xalqaro turnirining kumush
a’zosi q at n a s h d i v a toifasida dayanga chiqqan taekvondochimiz bir qator tajribali raqiblarini ham mag‘lub medaliga sazovor bo‘ldi.
yaku nda 7 nafari barcha raqiblarini mag‘lub etib, “Fujairah etishga muvaffaq bo‘lib, musobaqaning
sovrindor bo‘ldi. Qo‘lga Open – 2022” ning oltin medaliga sazovor oltin medali bilan taqdirlangandi. “Tokio MVSM a’zosi, Osiyo o‘yinlarining
kiritilgan 7 ta medalning bo‘ldi. Ta’kidlash joiz, so‘nggi yillar davomida – 2020” yozgi Olimpiya o‘yinlarida esa kumush va bronza medallari sohibi Niyoz
4 tasiga Mudofaa vazirligi murabbiylar va sport mutaxassislari g‘olib chiqib, mutaxassislar ishonchini Po‘latov (-63 kg) o‘z an’anasiga sodiq
Oliy sport natijalarini tomonidan “O‘zbekiston taekvondosining oqlagan va yurtimizning “yorqin yulduz” qolgan holda BAAda ham bronza medal
rivojlantirish markazi bo‘lajak yorqin yulduz”i sifatida e’tirof sportchisiga aylanib ulgurgan Ulug‘bek bilan cheklandi. -80 kg vazn toifasida
(MVSM) vakillari erishdi. etilgan Ulug‘bek Rashitov 2018-yilning Rashitovning BAAda boshlab bergan dayanga chiqqan MVSM a’zosi, xalqaro
aprel oyida Tunisda o‘tkazilgan o‘smirlar g‘oliblik uchun kurashish ruhi va uning toifadagi sport ustasi, 2018-yilgi Osiyo
Butunjahon taekvondo WT yillik o‘rtasidagi jahon chempionatida bronza, samarasidagi ko‘tarinki kayfiyat terma o‘yinlari g‘olibi, 2018-yilgi Osiyo chempioni
taqvim rejasida Olimpiada ochkolari kuzda (oktabr) Argentinaning Buenos-Ayres jamoamizning boshqa a’zolariga ham ta’sir Nikita Rafalovich ham “Fujairah Open –
o‘ynaladigan asosiy 2 ta yirik reyting shahri mezbonlik qilgan o‘smirlar o‘rtasidagi qildi. Xususan, MVSMning yana bir a’zosi, 2022”da bronza medal bilan kifoyalandi.
turniri bo‘lib, uning dastlabkisi “Fujairah III yozgi Olimpiada o‘yinlarida kumush iqtidorli sportchimiz Jasurbek Jaysunov
Open – 2022” o‘tgan hafta BAAning medalga sazovor bo‘lgandi. 2019-yilgi (-74 kg) o‘z vazn toifasi bo‘yicha bahslarda “FUJAIRAH OPEN – 2022”NING G‘OLIB
Fujayra shahrida bo‘lib o‘tdi. “Parij – o‘smirlar o‘rtasidagi Osiyo chempionatida esa barcha raqiblarini mag‘lub etib, Ulug‘bekning VA SOVRINDORLARI:
2024” yozgi Olimpiya o‘yinlari uchun g‘oliblik shohsupasiga ko‘tarilish bilan birga “Fujairah Open – 2022”dagi muvaffaqiyatini
muhim ochkolarni taqdim etadigan qit’amiz taekvondo mutaxassislari tomonidan davom ettirdi – oltin medal sohibiga aylandi. Oltin – Ulug‘bek Rashitov
ushbu musobaqada mamlakatimizning (-68 kg, MVSM)
11 nafar taekvondochisi 8 ta vazn Oltin – Jasurbek Jaysunov
toifasida qatnashdi. Terma jamoamiz (-74 kg, MVSM)
dunyoning yetakchi taekvondochilarini, Oltin – Feruza Sodiqova (-62 kg)
jamlagan Janubiy Koreya, Iordaniya, Oltin – Svetlana Osipova (+73 kg)
Germaniya, Fransiya, Qozog‘iston,
Ispaniya kabi mamlakatlar sportchilari Kumush – Charos Qayumova (-53 kg)
bilan kechgan o‘zaro raqobatda shiddat
ko‘rsatib, 4 ta oltin, bitta kumush, 2 ta Bronza – Nikita Rafalovich
bronza, jami 7 ta medalni qo‘lga kiritdi (-80 kg, MVSM)
va umumjamoa hisobida 1-o‘rinni Bronza – Niyoz Po‘latov
egalladi. (-63 kg, MVSM)

Mudofaa vazirligi Oliy sport Taekvondochilarimiz ushbu
natijalarini rivojlantirish markazining, muvaffaqiyatlari bilan yana ikki yildan
keyin Fransiya poytaxtida boshlanadigan
yozgi Olimpiya o‘yinlari yo‘lida muhim
ochkolarga ega chiqishdi. BAAga borgan
hamyurtlarimiz – Jahongir Xudoyberdiyev
(-54 kg), Omonjon Otajonov (-54 kg),
Sardor Toirov (-68 kg) va Iroda Mirtojiyeva
(+73 kg) ham o‘z reyting ochkolarini
boyitishga harakat qilishdi. Biroq bu safar
ulardan biroz omad yuz o‘girdi.

Turkiyadan qaytgan sportchilarimiz
Islom Karimov nomidagi Toshkent xalqaro
aeroportida munosib kutib olindi. Marosimda
O‘zbekiston taekvondo WT assotsiatsiyasi
mutasaddilari, sportchilarning yaqinlari va
OAV xodimlari ishtirok etdi.

XXIVQISHKI OLIMPIADA
O‘YINLARIDA
Xitoyda o‘tkazilayotgan XXIV qishki Olimpiada o‘yinlarining
XXIV qishki Olimpiada 13-kun bahslari nihoyasiga yetdi. Dastlabki lahzalarda yurtimiz sport muxlislarining e’tibori “Pekin –
o‘yinlari toboro kungi bahslardan so‘ng medallar jamg‘arish 2022” qishki Olimpiya o‘yinlariga qaratildi. Chunki
qizg‘in tus olmoqda. bo‘yicha umumjamoa hisobida Shvetsiya to‘rt yil muqaddam, ya’ni 2018-yili Janubiy
Nufuzli musobaqada terma jamoasi peshqadamlik qilgan bo‘lsa, Koreyaning Pyongchang shahrida o‘tgan
qatnashayotgan 91 ta keyinchalik Norvegiya va Germaniya terma qishki Olimpiya o‘yinlarida To‘xtayev
mamlakatning 26 jamoalari yetakchilikni qo‘lga oldi va bu 52-o‘rinni egallagan, muxlislar bu
tasi sovrindorga borada o‘zaro raqobatga kirishdi. Qizig‘i, safar undan yanada yuqoriroq natijalar
aylandi. Yurtimiz to‘rt kun davomida kunduzgi bahslar kutgandi. Sportchimiz muxlislar
sport muxlislarining yakuni bo‘yicha Norvegiya yetakchilik ishonchini oqladi. U gigant slalom
asosiy e'tibori “Pekin - qilgan bo‘lsa, kechki dastur bahslaridan bo‘yicha bahslarning birinchi startida
2022” qishki Olimpiya so‘ng oltin medalni “ilib” ketgan nemislar 35-natijani qayd etdi. Ikkinchi startda
o‘yinlarida qatnashgan peshqadamlikni skandinavlardan tortib esa belgilangan masofani 1 daqiqa 14.72
tog‘ chang‘ichimiz oldi. Ilk kungi bellashuvlar yakunida soniya ichida bosib o‘tib, 27-o‘rinni egalladi
Komiljon To‘xtayevning AQSh olimpiyachilari birorta ham va ikkita urinishning umumiy natijasiga ko‘ra,
chiqishlariga qaratildi. sovrinli o‘rinlarni egallay olmagani katta 29-pog‘onadan joy oldi. Bu uning faoliyatidagi
shov-shuvlarga sabab bo‘lgandi. Oq eng yuqori ko‘rsatkich bo‘ldi. Gigant slalom bo‘yicha
olimpiadani omadsiz boshlagan AQSh
sportchilari keyinchalik mutaxassislar bahslarda g‘oliblik shveytsariyalik Marko Odermattga
ishonchini oqlashdi va endilikda nasib etgan bo‘lsa, sloveniyalik Jan Kranyets ikkinchi,
mazkur terma jamoa ham umumjamoa fransiyalik Matyo Fevr uchinchi o‘rinni egalladi.
hisobida peshqadamlik bo‘yicha Komiljon To‘xtayev 16-fevral kuni tog‘ chang‘isining slalom
asosiy raqobatda. dasturida o‘z omadini sinab ko‘rdi. Shiddatli va noqulay ob-havo
sharoitidagi bahslarda u marraga yaqin qolganda xatolikka yo‘l
XXIV qishki Olimpiada o‘yinlari rekordlardan ham xoli bo‘lmayapti. qo‘yib, musobaqani natijasiz poyoniga yetkazgan 36 nafar sportchilar
Xususan, musobaqaning konkida yugurish bahslarida shvetsiyalik qatoridan joy oldi.
Nils van der Pul 12:30.74 natija ko‘rsatib, olimpiada rekordini o‘rnatdi.

Tog‘ chang‘isining gigant slalom va slalom dasturlari bo‘yicha
katta mashaqqatlar bilan qishki Olimpiya o‘yinlariga yo‘llanma olgan
Komiljon To‘xtayev bahslarga 13 fevral kuni qo‘shildi. Tabiiyki, o‘sha

Rasul JUMAYEV, “Vatanparvar”

S H U K R O N A L I KVATANPARVAR № 7 192022-yil
18-fevral

(Psixolog maslahati)

AYOLLAR BEKATI Shukronalik Shukronalik keltirish tartibi:
– bu avvalo 1. Ertalab uyg‘onishingiz bilan o‘zingiz minnatdor bo‘lgan 10 ta
o‘zini, qolaversa, narsani yozib chiqing.
dunyoni,
Alloh bergan taqdirni 2. Nima sababdan siz ulardan minnatdorsiz?
boricha qabul qilish, 3. Ro‘yxatga qaytib, har birini ichingizda va ovoz chiqarib o‘qing. Har
qoralamaslik, isyon gal minnatdorlikning oxiriga yetib borganingizda quyidagi sehrli so‘zlarni
qilmaslik... ayting. “Shukrona keltiraman!”, “Shukrona keltiraman!”, “Shukrona
Chunki nimanidir keltiraman!”
o‘zgartirishni xohlasangiz, 4. Har bir tongingizni shu sehrli so‘zlarni aytish bilan boshlang va
eng avvalo, uni boricha 27 kun davomida buni takrorlang. Minnatdorlikni his qiling.
qabul qilish kerak. Shukur
qilish – mavjud ne’matni Hayotingizga yaxshi chekishga arzimas. Bugun bildiring. Shuni yodda
ushlab qoladi, mavjud tutingki, bu dunyoda
bo‘lmaganini jalb qiladi. yangiliklar kirib kelishiga yashang, chunki kecha endi sizning ikkinchi hayotingiz
Shukronalikni bo‘lmaydi. O‘zingizga
o‘rgangan odamlarning tayyormisiz?! yo‘q. Ertaga yoki bo‘ladi yoki ishoning. Kayfiyatingizni
hayotida mo‘jizalar sodir tushirmang. Bilingki, bugungi
bo‘la boshlaydi. Kutilmagan Hayotda eng muhimi bu yo‘q. kun hayotingizda eng yaxshi
shodlik, quvonch, yaxshiliklar kun bo‘lishi mumkin.
kirib keladi. Avvallari qiyin – mehr, qadr-qiymat, diydor, Umrning har bir
ko‘ringan muammolar go‘yo
sehrli tarzda o‘z-o‘zidan muhabbat, qolgani esa... qolgan lahzasidan bahra olishga
yechim topa boshlaydi...
hayotingiz yoqimli va yengil hammasi shuhratparastlik. harakat qiling. Har bir
kecha boshlaydi.
Yengil-yelpi narsalar uchun kuningizga, yashayotgan

siqilmang. Dunyo g‘am har bir oningizga shukrona

Suyakli sho‘rvaning Go‘zallik uchun 15 daqiqa
foydalari

Insonning yoshi ulg‘aygan sari LAVR BARGI – YUZ UCHUN
tanada tabiiy kollagen ishlab chiqilishi FOYDALI NIQOB
kamayib boradi. Natijada terining elastikligi
yo‘qoladi, ajinlar paydo bo‘ladi. Soch va tirnoqlar sekin Lavr bargi yordamida
o‘sa boshlaydi. Bu paytda eng yaxshi davo suyakli yuz uchun ajoyib niqob
sho‘rva ichishdir. Bunday shifobaxsh sho‘rva bo‘g‘im, tayyorlash mumkin. Buning
suyak, soch, tirnoq, teri to‘qimalarining tarkibiy qismini uchun 10 dona lavr bargi
yaxshilaydi. Vena, arteriya va kapillyar qon tomirlari yaxshilab yuvilib, 1 stakan
devorini mustahkamlaydi. qaynab turgan suvga solinadi
va 1-2 daqiqa davomida
Tayyorlanishi: suyaklarni past olovda 8-10 soat qaynatiladi. So‘ngra tindirib
davomida qaynating. Tayyor bo‘lishidan bir necha qo‘yiladi. Ertalab uyg‘onganda
soat oldin ta’bga ko‘ra unga go‘sht va sabzavotlar va kechqurun uxlashdan oldin
qo‘shish mumkin. Bunday sho‘rva foydali moddalar yuz shu damlamada yuviladi.
hamda kollagenlarga boy. Siz buni boshqa hech bir
mahsulotdan topa olmaysiz. Bu niqob yuzdagi
o‘lik hujayralarni tozalab,
yuz terisini tinchlantiradi.
Muolajani haftada bir marta
qo‘llash maqsadga muvofiq.

Sahifani Sayyora MELIQO‘ZIYEVA tayyorladi.

20 № 72022-yil #Harbiy texnika VATANPARVAR
18-fevral

O‘QuV-JANGOVAR SAMOLYOt

Xitoyning Guychjou aviasozlik kompaniyasi (GAIC) mutaxassislari tomonidan yaratilgan
FTC-2000G tipidagi o‘quv-jangovar samolyot avval ishlab chiqarilgan shu toifadagi JL-9G
samolyotining eksport varianti hisoblanadi. Birinchi marta Chjuxay shahrida o‘tkazilgan
“Ershou Chayna” aviasalonida keng jamoatchilik e’tiboriga havola etilgan mazkur samolyot
o‘zining dastlabki parvozini 2018-yilning sentabr oyida amalga oshirgan. FTC-2000G ning
asosiy texnik-taktik tavsiflari quyidagicha: ekipaj bir-ikki kishi, bo‘sh holatdagi (yuksiz)
og‘irligi 5 000 kg, normal ko‘tarilish og‘irligi 8 000 kg, maksimal ko‘tarilish og‘irligi 11 000
kg, maksimal tezligi 1,6 M, boshqa joyga uchib o‘tish (peregon) masofasi 2 500 km, amaliy
ko‘tarilish balandligi 16 000 metr, uchish uchun tezlashish masofasi 410 metr, uzunligi 15,4
metr, balandligi 4,8 metr, qanot ko‘lami 9,9 metr, qanot maydoni 26,15 m2 . Kuchlanish
qurilmasi – WP13F(C) tipidagi turboreaktiv dizel dvigateli (R-25-300 modifikatsiyasi),
forsajsiz tortish kuchi 44,1 kN (forsaj tortish kuchi 66,7 kN). O‘quv-jangovar samolyotga
“Tip 23-1” tipidagi 23 mm.li avtomatik to‘p o‘rnatilgan, bundan tashqari to‘rtta ilgich
(osma)ga 2 000 kg.gacha og‘irlikdagi jangovar yuklanmani, shu jumladan, “havo-
havo” toifasidagi boshqariluvchi raketalar (PL-8 yoki PL-9), boshqarilmaydigan reaktiv
snaryadlar, korrektirovka qilinuvchi va oddiy bombalarni joylashtirish mumkin.

СОВРЕМЕННЫЙ БОЕВОЙ КОРАБЛЬ

Ýñêàäðåííûé ìèíîíîñåö ñ óïðàâëÿåìûì ðàêåòíûì îðóæèåì «Ìàÿ» ÂÌÑ ßïîíèè
çàëîæåí 17 àïðåëÿ 2017 ãîäà íà âåðôè êîðïîðàöèè «Äæàïàí ìàðèí þíàéòåä», ñïóùåí
íà âîäó 30 èþëÿ 2018-ãî è ââåäåí â áîåâîé ñîñòàâ ôëîòà ñòðàíû 19 ìàðòà 2020 ãîäà.
Ñîâðåìåííûé êîðàáëü îñíàùåí ìíîãîôóíêöèîíàëüíîé ñèñòåìîé óïðàâëåíèÿ îðóæèåì
«Èäæèñ-ÏÐÎJ7» (àíàëîã àìåðèêàíñêîé «Èäæèñ-ÏÐÎ 5.1»). Ñòàíäàðòíîå âîäîèçìåùåíèå
êîðàáëÿ 8 200 ò, ïîëíîå – 10 000 ò, äëèíà 170 ì, øèðèíà 21 ì, îñàäêà 6,3 ì. Äâóõâàëü-
íàÿ ãëàâíàÿ ýíåðãåòè÷åñêàÿ óñòàíîâêà, âûïîëíåííàÿ ïî ñõåìå COGLAG, âêëþ÷àåò äâà
ãàçîòóðáèííûõ äâèãàòåëÿ LM-2500 ôèðìû «Äæåíåðàë ýëåêòðèê» ñóììàðíîé ìîùíîñòüþ
75 ÌÂò. Ñêîðîñòü ïîëíîãî õîäà 30 óçëîâ, äàëüíîñòü ïëàâàíèÿ ïðè ýêîíîìè÷íîé ñêîðîñòè
18 óçëîâ 6 000 ìèëü. Ýêèïàæ 340 ÷åëîâåê. Âîîðóæåíèå: 32- è 64-ÿ÷åå÷íûå ÓÂÏ Mk 41
äëÿ ñòðåëüáû ïðîòèâîêîðàáåëüíûìè ðàêåòàìè (ÏÊÐ) «Ñòàíäàðò-3», «Ñòàíäàðò-6», ÇÓÐ
«Ñòàíäàðò-2», «Óñîâåðøåíñòâîâàííàÿ Ñè Ñïàððîó» è ÏËÓÐ «Àñðîê», äâå ÷åòûðåõêîíòåé-
íåðíûå ÏÓ ÏÊÐ SSM-2, äâà òðåõòðóáíûõ 324-ìì òîðïåäíûõ àïïàðàòà, 127-ìì ÀÓ, äâà 20-ìì
ÇÀÊ «Ôàëàíêñ» Mk. Ðàäèîýëåêòðîííûå ñðåäñòâà: ìíîãîôíóêöèîíàëüíàÿ ÐËÑ, ÐËÑ ïîèñêà
íàäâîäíûõ öåëåé, ãèäðîàêóñòè÷åñêèé êîìïëåêñ ñ ïîäêèëüíîé ÃÀÑ è áóêñèðóåìîé àíòåííîé
ðåøåòêîé. Êîðàáëü îáîðóäîâàí àíãàðîì è âåðòîë±òíîé ïëîùàäêîé äëÿ áàçèðîâàíèÿ äâóõ
ïðîòèâîëîäî÷íûõ âåðòîë±òîâ SH-60J «Ñèõîê».

XuSuSIY KOMPANIYA MAHSuLOtI

“Mul-200” tipidagi masofadan boshqariluvchi zirhlangan gusenitsali mashina Xitoyning
“Chjun Tyen Chji Kun teknolodji” xususiy kompaniyasi mutaxassislari tomonidan ishlab
chiqilgan. Birinchi marta 2020-yilning fevral oyida Abu-Dabi (BAA)da bo‘lib xalqaro
ko‘rgazmada keng omma e'tiboriga havola etilgan. Yangi jangovar vosita tegishli hududlarda
razvedka vazifalarini bajarish, piyodalar bo‘linmalarini o‘t ochish orqali qo‘llab-quvvatlash,
o‘q-dorilar va boshqa yuklarni tashish uchun mo‘ljallangan. Yuklarni ochiq usulda tashuvchi
shunga o‘xshash boshqa mashinalardan farqli ravishda, “Mul-200” moddiy vositalar va o‘q-
dorilarni korpusning ichki qismida, zirhli himoya ostida tashiydi. Masofadan boshqariluvchi
mashinaning jangovar og‘irligi 500 kg, yuk ko‘tarish qobiliyati 200 kg.ni tashkil etadi. Benzin-
elektrli gibrid kuchlanish qurilmasi maksimal harakatlanish tezligini soatiga 50 km.gacha
yetkazish imkonini beradi. Gusenitsali harakatlantirgich bilan ta’minlangan mazkur mashina
o‘nqir-cho‘nqir va yo‘lsiz hududlarda harakatlanishga qodir. “Mul-200” turli to‘siqlarni, shu
jumladan, balandligi 600 mm.gacha bo‘lgan vertikal devorlar va uncha katta bo‘lmagan
suvli g‘ovlarni yengib o‘tish imkoniga ega. Mashinani boshqarish operator tomonidan
masofadan radiokanal bo‘yicha yoki bortdagi elektron hisoblash mashinasiga oldindan
kiritilgan dastur bo‘yicha avtomatik ravishda amalga oshiriladi.

АЭРОСТАТ ВОЕННОГО НАЗНАЧЕНИЯ

Èçðàèëüñêèé ðàçâåäûâàòåëüíûé àýðîñòàò
«Ñêàéñòàð-180», ðàçðàáîòàííûé è ïðîèç-
âîäèìûé êîìïàíèåé «Àýðîíîòèêñ äåôåíñ
ñèñòåìç», ïðåäíàçíà÷åí äëÿ ïîçèöèîííîãî
âåäåíèÿ ðàçâåäêè ìåñòíîñòè, íàáëþäåíèÿ è
ìîíèòîðèíãà çàäàííîãî ðàéîíà, îõðàíû âîåí-
íûõ áàç è äðóãèõ îáúåêòîâ èíôðàñòðóêòóðû,
à òàêæå äëÿ êîððåêòèðîâêè àðòèëëåðèéñêîãî
îãíÿ è ïåðåäà÷è (ðåòðàíñëÿöèè) ñèãíàëîâ
ðàäèîñâÿçè.  êà÷åñòâå öåëåâîé íàãðóçêè,
êàê ïðàâèëî, ïðèìåíÿåòñÿ îïòèêî-ýëåêòðîí-
íàÿ ñòàíöèÿ, âêëþ÷àþùàÿ äíåâíîé è íî÷íîé
(òåïëîâèçèîííûé) êàíàëû.
«Ñêàéñòàð-180» òðàíñïîðòèðóåòñÿ àâòî-
ìîáèëåì. Âðåìÿ ðàçâ±ðòûâàíèÿ ê ïðèìåíå-
íèþ 30 ìèíóò, ìàêñèìàëüíàÿ äëèòåëüíîñòü
íàõîæäåíèÿ â âîçäóõå 72 ÷àñà. Íàäóâíîé
êóïîë àýðîñòàòà èìååò äëèíó è øèðèíó ïî
4 ìåòðà, âûñîòó 2,5 ìåòðà. Ìàêñèìàëüíàÿ
âçë±òíàÿ ìàññà 6,5 êã, âûñîòà ïîäú±ìà
300 ìåòðîâ, çîíà êðóãîâîãî îáçîðà 5 êèëî-
ìåòðîâ, äàëüíîñòü îáíàðóæåíèÿ öåëè òèïà
÷åëîâåê 3 êèëîìåòðà.

P. SAYDIVALIYEV tayyorladi.

VATANPARVAR #Jarayon № 7 212022-yil
O‘ZBEKISTONDA 18-fevral

FARG‘ONADA QUYOSH BATAREYALARI MILLIY GVARDIYA HARBIY MUSIQA FRANSIYA TELEKANALIDA O‘ZBEKISTON
YORDAMIDA ISHLAYDIGAN KO‘CHMA AKADEMIK LITSEYI TASHKIL ETILDI TO‘G‘RISIDA KO‘RSATUVLAR EFIRGA
SVETOFORLAR O‘RNATILMOQDA QO‘YILA BOSHLANDI
Prezident qarori bilan Milliy gvardiya Respublika
Zamonaviy yo‘l belgilari va svetoforlarning ixtisoslashtirilgan musiqa akademik litseyi O‘zbekiston haqidagi ko‘rsatuvlar dasturi
o‘rnatilishi bunda muhim ahamiyat kasb negizida Milliy gvardiya Harbiy musiqa akademik to‘rtta qismdan iborat. Suratga olish ishlari
etmoqda. litseyi tashkil etildi. Namangan, Qo‘qon, Toshkent, Samarqand,
Buxoro, Xiva va Nukusda olib borildi.
Shu kunga qadar yo‘l bo‘ylarida yangi qurilgan Harbiy musiqa akademik litseyiga ilmiy-metodik
umumta’lim maktablari oldiga 22 ta quyosh panelli yordam ko‘rsatish maqsadida O‘zbekiston davlat Loyiha rahbari Kevin Kenigerning so‘zlariga ko‘ra,
svetofor o‘rnatildi. O‘quvchi-yoshlarning xavfsiz konservatoriyasi, Toshkent davlat pedagogika joriy yilning 10-fevralidan boshlab haftaning har
harakatlanishlari uchun 125 ta ta’lim muassasasi universiteti hamda Jamoat xavfsizligi universiteti payshanba kuni soat 21:00 da Fransiyaning “M6”
oldida sun’iy notekisliklar yaratildi. Bu amaliyot biriktirildi. telekanalida O‘zbekiston haqida ko‘rsatuv efirga
ko‘lami kengayib bormoqda. Joriy yilning o‘zida uzatiladi. Bu ko‘rsatuvlar Belgiyaning “Club RTL”
yana 462 ta ta’lim muassasasi oldiga notekisliklar telekanalida haftaning har payshanba kuni soat 20:05
o‘rnatish rejalashtirilgan. Piyodalar o‘tish joylariga da efirga uzatiladi.
132 ta yoritish moslamasi o‘rnatildi.
(UzA)

JAHONDA AHOLIGA XAVF SOLGAN

BOLTIQBO‘YI DAVLATLARI CHAQIRIG‘I AQShning Florida shtatida Dag Borris
ismli ovchi uzunligi qariyb to‘rt metr va og‘irligi
Rossiyaning Ukraina chegarasida harbiy 400 kilogrammdan ortiq bo‘lgan 80 yoshli
kuchlarni jamlayotganiga javoban Litva va alligatorni otib o‘ldirdi, deb yozadi “Daily
Latviya Ukraina armiyasiga havo hujumidan Mail”. Ilgari ovchilik va baliq ovlash bo‘yicha
mudofaaga mo‘ljallangan Stinger tipidagi zenit- to‘qqiz marta jahon rekordini o‘rnatgan Borris
raketa tizimlarini, Estoniya esa Amerikaning mazkur alligatorni Okichobi okrugidagi ko‘lda
Javelin tipidagi tankka qarshi raketa tizimlarini uchratgan va uni otib o‘ldirgan. Uning do‘sti
yetkazib berishni rejalashtirmoqda. Bunday uylari yaqinidagi ko‘lda yashovchi alligator
yordam AQShda ishlab chiqarilgan asbob- haqida gapirib bergan. Mahalliy aholining
uskunalar uchinchi davlatga o‘tkazilishi Oq so‘zlariga ko‘ra, ularning chorva mollari tez-tez yo‘qolib qolgan. “Uning bunchalik kattaligini
uy tomonidan ma’qullanganidan keyin taqdim tasavvur ham qilmagandim. Alligator mahalliy aholiga xavf solib kelgan”, dedi ovchi.
etiladi. “Ukrainaga bu qurollar kerak bo‘lmasligiga chin dildan umid qilamiz. Boltiqbo‘yi
davlatlari Rossiyani tajovuzkor xatti-harakatlarni to‘xtatishga chaqiradi”, dedi Litva mudofaa MEHMONXONAGA AYLANTIRILADI
vaziri Arvidas Anushauskas.
Fransiyada utilizatsiyaga jo‘natilishi
IQLIM O‘ZGARISHLARI OQIBATIDA lozim bo‘lgan Airbus A380 samolyoti
mehmonxonaga aylantiriladi, deb xabar
Keyingi 30 yilga qilinayotgan bashoratlarga berdi “Aerotime Hub”. Ta’kidlanishicha, bu ish
qaraganda, dunyo iqtisodiyoti iqlim o‘zgarishlari bilan Airbus kompaniyasining sobiq muhandisi
oqibatida 8 trillion dollar mablag‘ yo‘qotishi Frederik Delyuz shug‘ullanadi. Havo kemasi
yoki yalpi ichki mahsulot (YAIM) 3 foizgacha 31 ta ikki, uch va to‘rt kishilik yarim lyuks
pasayishi mumkin. BMT ma’lumotlariga ko‘ra, va ikkita lyuks nomerdan iborat bo‘ladi.
oxirgi 20 yilda dunyo bo‘yicha tabiiy halokatlar Shuningdek, mehmonxona majmuasi tarkibiga
sabab 1,2 million odam halok bo‘lgan, 60 o‘rinli restoran ham kiradi. Mazkur samolyot
iqtisodiyotga 3 milliard dollar zarar yetgan. Airbus S.A.S kompaniyasi tomonidan ishlab chiqarilgan dunyodagi eng ulkan avialayner
Jahon meteorologiya tashkiloti oxirgi 20 yilda hisoblanadi. Uning balandligi 24 metr, uzunligi 73 metrni tashkil etadi. Samolyotning uchta
tabiiy ofatlar intensivligi dunyo miqyosida klassdagi modeliga 525 nafar, bir klassdagi modeliga 853 nafar yo‘lovchi sig‘adi.
5 barobarga oshgani, 1971-yildan to hozirgi davrga qadar iqlim o‘zgarishlari bilan
bog‘liq 11 mingdan ortiq yirik tabiat halokati sodir bo‘lganligini ma’lum qilgan.

MINTAQADA

YANGI NOMZOD KO‘RSATILDI SANOAT O‘SISHI BO‘YICHA HASHAMAT UCHUN SOLIQ AYBLOVLARNI RAD ETDI

Turkmanistonda navbatdan tashqari 2021-yil oxirida Tojikiston sanoat Qozog‘istonda hashamat uchun soliq Afg‘oniston vaqtinchalik hukumatining
prezident saylovlari joriy yilning 12-mart ishlab chiqarishining o‘sishi bo‘yicha joriy etish imkoniyati ko‘rib chiqilmoqda. axborot va madaniyat vaziri o‘rinbosari
kuni bo‘lib o‘tadi. Turkmaniston demokratik MDH davlatlari orasida birinchi o‘rinni Ma’lumotlarga ko‘ra, mamlakat Milliy Zabihulla Mujohidning so‘zlariga ko‘ra,
partiyasining navbatdan tashqari bo‘lib egalladi. Bu haqda mamlakat sanoat va iqtisodiyot vazirligi mazkur masala “Tolibon” Qozog‘istonda yuz bergan
o‘tgan IX syezdida mamlakatning yangi texnologiyalar vaziri Sherali Kabir ustida ish olib bormoqda. Xususan, tartibsizliklarda tashkilot jangarilari ishtirok
amaldagi Prezidenti Gurbanguli ma’lum qilgan. “2021-yil yakunlariga lyuks toifasidagi avtomashinalarga etgan bo‘lishi mumkinligi to‘g‘risidagi
Berdimuhamedovning o‘g‘li Serdar ko‘ra, Tojikiston sanoat o‘sishi bo‘yicha (“Aston Martin”, “Bentley”, “Ferrari”, ayblovlarni rad etadi. “Biz bunday ta’kidlarni
Berdimuhamedov bo‘lajak saylovlarda MDHda birinchi o‘rinni egalladi – ishlab “Lamborghini”, “Maserati” va h.k.) qat’iyan rad etamiz. Afg‘oniston Islom
mamlakat prezidentligiga nomzod etib chiqarish hajmi 38,8 milliard somoniy oshirilgan miqdordagi soliq joriy etish Amirligi hech kimga boshqa davlatlarga
ko‘rsatildi. Bu haqda “Salam News” nashri (3,4 milliard dollardan ortiq)ni tashkil etdi, taklif qilinmoqda. Shuningdek, ayrim zarar yetkazish yoki ularning ichki ishlariga
xabar berdi. Serdar Berdimuhamedov bu 2020-yildagi ko‘rsatkichdan 23 foizga toifadagi uchuvchi qurilmalar, yaxtalar va aralashish uchun Afg‘oniston hududidan
1981-yilda tug‘ilgan. 2018-yilda mamlakat ko‘proq”, dedi vazir. Respublikada ishlab respublika ahamiyatidagi shaharlar, viloyat foydalanishga yo‘l qo‘ymaydi va buning
tashqi ishlar vazirining o‘rinbosari etib chiqarilgan sanoat mahsulotlari umumiy markazlari, kurort hududlarda joylashgan hech qanday isboti yo‘q”, dedi u. Shu bilan
tayinlangan. 2020-yilda sanoat va qurilish hajmining 32 foizi tog‘-kon sanoatiga, 20 ko‘chmas mulklar ham hashamat deb birga, Mujohid toliblar avval-boshdanoq
vaziri lavozimini egallagan Serdar 2021-yil foizi elektr energiyasiga, 19 foizi oziq-ovqat e’tirof etiladi. Bunday mulklarga nisbatan “Qozog‘istondagi muammolarni oqilona
fevralidan buyon Bosh vazir o‘rinbosari mahsulotlariga to‘g‘ri keladi. mulk solig‘ining oshirilgan koeffitsiyenti va tinch yo‘l bilan hal etishga chaqirgan”ini
lavozimida ishlab kelmoqda. joriy etiladi. eslatib o‘tdi.

Internet materiallari asosida tayyorlandi.

22 № 72022-yil #Mudofaaga ko‘maklashuvchi “Vatanparvar” tashkilotlarida VATANPARVAR
18-fevral

Odatda avtomobil maktablariga
haydovchilikka havasmand yoshlar
- umumta'lim maktabi yoki biron

o‘quv yurtini tamomlagan yigit-

RAIMQULqizlar kelguvchi edi. Bekobod
tumani Zafar shaharchasida

istiqomat qiluvchi salkam BOBO
70 yoshli Raimqul bobo

Abdurazzoqovning tuman
“Vatanparvar” tashkiloti

o‘quv sport-texnika

klubi ko‘cha

eshigidan kirib
kelishi o‘qituvchi va
amaliy boshqarishni
o‘rgatuvchi-ustalarga dastlab g‘alati tuyuldi. Ular bobo

IBRATIbilan iliq so‘rasha turib, uning bu yerga kelishidan
maqsadini bilgach, hayratda qoldilar.

– Ey bolalarim, – deb gap boshladi bo‘laman, desa bir navi, yoshi yetmishga imtiyozli ravishda “BC” toifali haydovchilik Xizmatlar litsenziyalangan
otaxon salmoqlab, – hozirgi yoshlarga yaqinlashgan kishining rulga o‘tirmoqchi va avtoelektrik mutaxassisliklarini egalladi.
qarab, havasim keldi. Men ham bo‘lganligi ularga g‘oyat qiziq tuyulgandi- O‘zbekiston Respublikasi
haydovchilikka o‘qisam, degan niyatda da. Havaslari keldi. Ta’kidlash joizki, bugungi kunda mudofaasiga ko‘maklashuvchi
kelaverdim. yoshlarni Vatanga sadoqatli, el-yurt “Vatanparvar” tashkiloti Toshkent
Bu O‘zbekiston Respublikasi manfaati yo‘lida mehnat qiladigan, viloyati kengashi tasarrufidagi Bekobod
– Haydovchilikka?! – og‘izlarini ochib, mudofaasiga ko‘maklashuvchi jismonan va ma’nan sog‘lom avlod etib tumani o‘quv sport-texnika klubi jamoasi
na kulishni, na havaslanishni bilmay “Vatanparvar” tashkilotining Toshkent tarbiyalash muhim vazifalardan biridir. tumanda istiqomat qilayotgan barcha
qolishdi murabbiylar. viloyati kengashi tasarrufidagi Bekobod Biz shu maqsadda klub qoshida sportning yoshlarni “A”, “B”, “BC”, “C”, “E”, “D”
tumani o‘quv sport-texnika klubi texnik va amaliy turlaridan “Havo miltig‘idan toifali haydovchilik kurslariga o‘qishga,
– Yoshingiz? faoliyatidan bir lavha. o‘q otish”, “Yozgi biatlon” va “Duatlon” shuningdek, “Havo miltig‘idan o‘q otish”,
– E-e, o‘qiyman, o‘rganaman, deganda, kabi sport to‘garaklarini tashkil etganmiz. “Yozgi biatlon”, “Duatlon” kabi seksiya
yosh-poshga qarab o‘tiradimi, bolam? – Mazkur tashkilot boshlig‘i Javlon Tumandagi maktab o‘quvchilari o‘rtasida va to‘garaklarda shug‘ullanishga taklif
Raimqul bobo shunday der ekan, asta To‘raboyev klub jamoasining o‘tgan tez-tez sport musobaqalari o‘tkazib etadi.
jilmayib qo‘ydi. – Es-hushda mana shu yil amalga oshirgan ishlari xususida turamiz. Shuningdek, ma’naviyat va
o‘qiyotgan yigitlardan qolishmayman. so‘zlarkan, shunday dedi: harbiy-vatanparvarlik targ‘iboti doirasida Bekobod tumani Zafar shaharchasi,
Anchadan beri uyimda bitta yengil muntazam ravishda tadbirlar o‘tkazib Mustaqillik ko‘chasi, 34-uy.
moshin chang bosib yotibdi. Shuni o‘zim – Tashkilotimiz malakali haydovchilar kelinmoqda.
haydasam devdim... tayyorlash uchun yetarlicha texnik 99-917-07-94; 70-935-15-94.
Qarasalar, boboy jiddiy gapiryapti. qurilmalar hamda transport vositalariga Tuman O‘STK boshlig‘i Javlon
Shashtidan qaytadiganmas. Suhbat ega. O‘quv-mashg‘ulot xonalarimiz To‘raboyev so‘zlariga qo‘shimcha
uzoqqa cho‘zildi. Ma’lum bo‘lishicha, zamonaviy asbob-uskunalar, ko‘rgazmali tarzda faqat bir gapni ilova qilib o‘tish
haqiqatan ham boboda “Spark” qurollar hamda elektron darsliklar bilan mumkin. Mazkur o‘quv sport-texnika
avtomashinasi bor ekan. “Haydovchilik ta’minlangan. Bu yerda yuksak malakali, klubi bugungi kunda o‘z oldiga qo‘ygan
kursini bitirsam-da, shuni tezroq uzoq yillik ish tajribasiga ega o‘qituvchi vazifani sidqidildan bajarmoqda. Ularning
haydasam”, deydi. Obbo, chol tushmagur- – amaliy boshqarishni o‘rgatuvchi malakali haydovchilar tayyorlash ish
ey! Yetmishga chiqibdiyamki, tinib- ustalar mehnat qilishadi. Ularning tajribasi boshqa turdosh tashkilotlar uchun
tinchimabdi-ya!.. tinglovchilarimizga ixtisoslikni yuksak chinakam ibrat bo‘lib qolayotir.
O‘STK xodimlari boboni izzat-hurmat saviyada o‘rgatishlari uchun barcha
bilan ko‘chaga kuzatib chiqdilar. Bu ular sharoitlarni yaratib berganmiz. Birgina Mabodo sizda ham ushbu o‘quv sport-
uchun nihoyatda kutilmagan hol edi. o‘tgan yili 837 nafar yosh haydovchilik texnika klubida o‘qish istagi paydo bo‘lgan
Agar hozir 50-60 yoshli kishi, haydovchi kursini bitirib chiqdi. Tuman “Yoshlar bo‘lsa, Raimqul bobo singari shartta
daftari” ro‘yxatiga kiritilgan 75 nafar yosh boring-qo‘ying.

Akbar ALLAMURODOV

VATANPARVAR № 7 232022-yil
18-fevral
BOLAJON

Turkiy adabiyotning eng mashhur 14-fevral – Zahiriddin Muhammad Bobur tavallud topgan kun Boburning tarixiy, ilmiy va
vakillaridan biri, o‘zining ijodiy faoliyati adabiy merosini o‘rganish va

va kuchli siyosati bilan dunyo tarixida ommalashtirishda O‘zbekiston,

o‘chmas nom qoldirgan buyuk shoh va Tojikiston va Rossiya olimlarining

shoir Zahiriddin Muhammad Bobur Amir faoliyatlari diqqatga sazovordir.

Temurning munosib vorislaridan bo‘ldi. XIX-XX asrlar davomida G. Ker,

Uning avlodlari esa ko‘p yillar davomida N. Ilminskiy, O. Senkovskiy, M. Sale,

dunyo siyosatiga katta ta’sir ko‘rsata BOBUR P. Shamsiyev, S. Mirzayev, V. Zohidov,
oldilar. Shu tariqa Bobur ulkan sulola Ya. G‘ulomov, R. Nabiyev, S. Azimjonova,
asoschisi sifatida tarixda qoldi. A. Qayumov kabi olimlarning harakatlari
tufayli “Boburnoma” bir necha bor nashr
Boburning ma’naviy-ma’rifiy

qarashlarida Vatan tuyg’usi salmoqli VATANPARVARLIK qilindi.
o‘rinda turadi. HAQIDA Bobur ikki tilda – o‘zbek va forsiy

Bobur Afg‘oniston va Hindistonda tillarda erkin ijod qilgan bo‘lsa-da, faqat
davlatni boshqarib turgan holda, umrining o‘zbekcha she’rlarini to‘plab, 2 ta devon
oxiriga qadar kindik qoni to’kilgan yurtni tuzgan. 1519-yilda Qobulda, 1529-yilda
unutmadi. U o‘z ona diyorini haddan ziyod Hindistonda tuzilgan bu devonlar o‘sha
sevadi, Vatanidan judoligidan g‘am-alam joylar nomi bilan yuritiladi. Qobul
chekadi. U tug‘ilib o‘sgan yurtini qoldirib devoni topilmagan. Hind devonidagi
ketishni “xatolik”, “yuz qarolik” deb biladi, she’rlarining umumiy miqdori 400 dan

o‘zini o‘z yurtidan judo bo‘lgan g‘arib his ortiq. 119 tasi g‘azal, 231 tasi ruboiy,

qiladi. U deydi: Ne yerda bo’lsang, ey gul, andadur chun joni Boburning, boshqalari turli janrdagi she’rlardir.
G’aribingg’a tarahhum aylagilkim, andijoniydir. U jahonga mashhur “Boburnoma”
El bilmasa holatim, bilur yor,
Holimdin erur Xudoy ogoh. asarida Movarounnahr, Xuroson,
Kobul sori gar azimat etsang, Hindiston xalqlari tarixi, urf-odat
Qurbon qilay o’zni sanga, ey shoh! Zahiriddin Muhammad Boburning 1528–1529-yillarda 2-devon “Hind va an’analarini, tarixiy shaxslarini,
Bobur yana o’tluq oh chekting, ilm-ma’rifat haqidagi g‘oyalari, axloq- devoni” ni yaratdi. “Tuzuki Boburiy”, mamlakat tabiiy lavhalarini aks ettirdi.
Kuydurmasun elni oh nogoh! odob, vafo, insonni xalqqa yaxshilik “Voqeoti Boburiy”, “Voqeanoma”, Bobur Xo‘ja Ubaydullo Ahrorning?
qiladigan etib tarbiyalash, mehnat “Boburnoma” nomlari bilan mashhur “Volidiya” risolasini fors tilidan o‘zbek
ahlini qadrlash, insonparvarlik, bo‘lgan asarni 1525–1530-yillarda yozdi. tiliga tarjima qildi, aruz vazni va qofiya
Vatandan judolik g‘am, alam ekanligi, masalalari haqida “Mufassal” asarini
Boburning nozik ta’bi, musiqaga yozdi. Bu asarlar dunyo adabiyotining
adolat haqidagi qarashlari, axloqiy- bo‘lgan qiziqishini barcha juda yaxshi tengi yo‘q madaniy merosi hisoblanib,
ta’limiy fikrlari hozirgi davr yoshlari bilardi. U farzandlarini ham ilm olishga ko‘plab jahon tillariga tarjima qilingan.
tarbiyasida ham g‘oyat ahamiyatlidir. undar, ular uchun eng yaxshi ustozlardan
Bobur Hindistonda davlat ishlari homiylik qilishni so‘rardi. Boburning Zahiriddin Muhammad Bobur
bilan bir qatorda o‘zining adabiy- o‘rtancha o‘g‘li “Kamron” taxallusi bilan adabiyotshunos, tarixshunos olim
Tole’ yo’qi jonimg‘a balolig’ bo’ldi, badiiy faoliyatini ham davom va shoir sifatida xalqimiz ma’naviy
Har ishnikim ayladim– xatolig’ bo’ldi. ettirdi. 1503-yilda “Xatti Boburiy”ni, ruboiy va g‘azallar bitgan. Sevimli qizi madaniyati tarixida munosib o‘rin
1519-yilda 1-devon “Qobul devoni”ni, Gulbadanbegim esa nasr yo‘nalishidan egalladi.
bordi. Uning katta akasi Humoyunga
O’z yerni qo’yib Hind sori yuzlandim, 1521-yilda “Mubayyin al-zakot”, 241-umumta’lim maktabining
Yo Rab, netayin, ne yuz qarolig’ bo’ldi. 1523–1525-yillarda “Muxtasar”, bag‘ishlab yozgan “Humoyunnoma” ma’naviy-ma’rifiy ishlar bo‘yicha
“Harb ishi”, “Musiqa ilmi” (topilma), asari esa muhim tarixiy hujjatlardan biri
bo‘lib qoldi. direktor o‘rinbosari
Dilafruz MUSLIMOVA tayyorladi.

O‘JAR injiqligi sabab, onasi kasal O‘YLA, IZL A, TOP!
QIZ bo‘lib qolgan emish. Onasiga
qarayotgan dadasi singilchasini Qatorlarda nima ortiqcha?
(hikoya) “sen qara”, deya unga tutqazib
– Singilchangga qo‘yibdi. U singilchasini eplay
Bu qadim zamonda emas, qarayotgandim. olmay shunday qiynalibdiki,
balki shu zamonda ro‘y bergan unga qo‘shilib o‘zi ham yig‘lay
voqea. Lola ismli qizaloq bo‘lgan – Men-chi-i-?.. – yig‘lay boshlabdi va uyg‘onib ketibdi.
ekan. U olti yoshdan oshgan boshlabdi yana qaysar qiz. “Xayriyat tushim ekan”, yengil tin
bo‘lsa ham xuddi ikki-uch olibdi Lola. Shundagina onasiga
yoshli qizchalardek fikrlar ekan. – Qizim, sen endi katta oson emasligini tushunib yetibdi
Onasining kechqurunlari alla bo‘lib qolding, singilchang esa va uning oldiga borib:
aytib uxlatishini, ertalab ko‘zini chaqaloq. Sen o‘zingni o‘zing
ochganda yonida bo‘lishini eplaysan, unga esa doimiy – Oyijon, men endi sira
istarkan. Onasi har doim erkatoy e’tibor zarur. Yig‘ini yig‘ishtirib, yig‘lamayman, sizga uy
qizining ko‘ngliga qararkan. singilchangga g‘amxo‘rlik yumushlarida yordam beraman.
qilsang, yaxshi bo‘lardi. Mening Singilchamga ham qarayman.
Kunlardan bir kuni Lola ertalab yordamchimsan axir. Faqat kasal bo‘lmang, – debdi
kech uyg‘onibdi. Qarasa, oldida ko‘zlari mo‘ltirab.
onasi yo‘q. Dod solib yig‘lay – Bunday bo‘lishini
boshlabdi. Uning chinqirganidan istamayman, istamayma-aan!.. – O‘zimning aqlli qizalog‘im,
onasi qo‘rqib ketibdi va qizi yotgan – deb uni bag‘riga bosibdi onasi.
xona tomon chopibdi. Onasi qancha
tushuntirmasin, Lola o‘jarligini Lola shu kundan boshlab
– Nima bo‘ldi, qizim? – Lolani qo‘ymabdi. Shunday kunlardan chindan ham butunlay
silab-siypalashga tushibdi onasi. birida yig‘lab uxlab qolgan Lola o‘zgarib, onasining mehribon
xuddi o‘ngida bo‘layotgandek yordamchisiga aylanibdi.
– Nega yonimda emassiz? – tush ko‘ribdi. Tushida uning
hiqillashini qo‘ymabdi u. Zuhra XODJAYEVA,
Mirzo Ulug‘bek tumanidagi

241-sonli umumta’lim
maktabining

6-sinf o‘quvchisi

24 № 72022-yil #Hajviya VATANPARVAR
18-fevral
Ajab odamman- FIKRNI O‘LDIRADIGANLAR
da. Men ushlagan UCH KARRA QOTILDIR
tovuqning patini
yulib qo‘yganlar ham Yolg‘on qarshi qaratilgan odamdan oldin uning
bor ekan bu dunyoda. egasini halok qiladi.

HAR Kechirish jazolashdan ko‘ra ko‘proq jasorat
ZAMONDA… talab etadi.
Yaqinda ishxonada xunob bo‘lib – Doim
o‘tirsam, kotiba bir kishi meni so‘rab tushunaman, Shunday Kun vayron qilganni tiklash uchun asr kerak.
kelganini aytdi. Biror tanish yo‘qlab har zamonda… qilib, u ertasi kuni
kelgandir-da, deb o‘ylab, kirsin, dedim. – dedi uyam soxta bir keldi-yu, ikki hafta Haqiqiy mag‘lubiyat o‘nglanmaydigan yagona
jilmayib. yo‘q bo‘lib ketdi. Oylik beriladigan mag‘lubiyatni – dushmandan emas, o‘zingdan
Bir odam iymanib kirdi, salom berdi. kuni paydo bo‘ldi. Jahl otiga mingan topasan.
Soch-soqoli o‘sgan, yuz-qo‘liga to‘rt- Endi jahlim chiqdi: ekanman, shu zahotiyoq majlis o‘tkazib,
besh kundan beri suv tegmagani ko‘rinib – Uka, iloji bo‘lsa, shu sabil bunday mas’uliyatsiz, surbet xodimning Har bir jasoratli, har bir adolatli shaxs Vatanga
turibdi. Egnida eski kostyum, ko‘ylagining qolgur “har zamonda”ni qo‘shmay ta’zirini berib, sharmanda qilib, ishdan shon-sharaf olib keladi.
bir yoqasi chiqib ham turibdi. Tanimadim. gapiring, iltimos! Chalg‘ityapti odamni. haydamoqchi bo‘ldim.
– Xo‘p. O‘rganish bo‘p qolgan, aka, Qarasam, u tirjayib o‘tiribdi. Battar Hasadgo‘ylar o‘ta yuraksiz kishilardir.
Hol-ahvol so‘rashgach: uzr, har zamonda… tutaqib ketdim. Oyog‘ini bosib olganingizda ham yuzingizga
– Xo‘sh, xizmat, uka? – dedim. – Bo‘lmasa, uka, sizni o‘rinbosarlikka – Sarmanov, turing o‘rningizdan! kulib qarab turaverishadi.
– Shu, aka, ozroq yordamingiz kerak, ololmayman-u, lekin bir ilojini qilarmiz. Nega iljayasiz? – dedim vajohatim ortib.
– deya gap boshladi u. – Oxirgi paytlar Shunday deb “otdelkadr” raqamlarini U ishshayib o‘rnidan turdi. Insonning eng birinchi burchi aslidagiday
har zamonda ro‘zg‘orim qiynalib qoldi. terdim. Yaqinda qishloqdan ko‘chib – Nega ishga kelmadingiz shuncha bo‘lishi “bu – yaxshi, bu – yomon” degan gapni
– Har zamonda? ketgan bir bo‘lim boshlig‘ining o‘rni vaqt? mardona ayta olishidir.
– Yo‘q, tez-tez, deganim… haliyam bo‘sh ekan. Shunga olmoqchi – Keldim-ku, har zamonda…
– Nima bo‘ldi o‘zi? bo‘ldim. – Ishga kirgandan keyin turqingizni Qahramon imkoni bor ishni bajaradi, boshqalar
– Ish so‘rab keluvdim. – Umringizdan baraka toping, aka, atigi bir marta ko‘rsatdingiz! esa – yo‘q.
– E, shunday demaysizmi? – dedim har zamonda, – dedi u suyunib. – Ikki marta…
uning gapga no‘noqligidan ensam qotib. Aytishga aytdim-u, uning qo‘lidan – O‘chiring ovozingizni! Fikrni o‘ldiradiganlar uch karra qotildir.
– Ish, ish… Bizda yo‘q-ku? biror ish kelishiga shubhalanib U jim bo‘ldi. Jahlim borgan sari chiqib
– Aka, firmangizda ish ko‘p, deb turgandim. Axir, o‘zingiz bilasiz – ketyapti. Romen ROLLAN,
eshitgandim, iltimos, yo‘q demang. mexanika qayoqda-yu, savdo qayoqda! – Yozing arizangizni! – dedim. fransuz yozuvchisi
Qarasam, u azbaroyi kuyinib- Yana o‘yladim: bechora, yaxshi – Bugundan boshlab bu yerda qorangizni
o‘tinib so‘rayapti. Borgan sari qorayib, ishidan ayrilib, qiynalgan ekan. Ko‘zi ham ko‘rmayin! Oylik-poylik berilmaydi, “VATANPARVAR” BILIMDONLARIGA
yuz-ko‘zidagi g‘am-anduh alomatlari ochilgan bo‘lsa, endi tinimsiz ishlab, hayf sizga!
kuchayib ketyapti. Juda qiynalgan ekan, o‘rganib ketar. Bo‘shatish bo‘lsa, – Hecham unday qilolmaysiz, aka! “Kuntug‘mish”
deb o‘yladim. “Kel, shu bechoraga bir xamirdan qil sug‘urganday-ku! – dedi u. – Axir ikkovimiz kelishgan dostonida elga podshoh
yordam qilay, savob bo‘ladi!” Xullas, uni tabriklab, qo‘lini siqib edik-ku? saylashning o‘ziga xos
– O‘zingiz nima ish qilasiz? Kasb- qo‘ydim. Ertadan boshlab ishni boshlashi – Nima deb kelishgan ekanmiz? usuli haqida hikoya
koringiz nima? mumkinligini aytdim. – Men har zamonda ishlayman, qilinadi. Dostonda
– Men texnikumni bitirganman, U o‘zida yo‘q xursand, ishshayib, deganman, siz, yaxshi, ma’qul, degansiz. yozilishicha, Zangar
mexanikman. qayta-qayta rahmat aytdi. Keyin xuddi Men har oyda oylik berasizmi, har shahrining podshosi
– E, mutaxassisligingiz chatoq-ku? tomdan tarasha tushganday so‘radi: zamondami, deb so‘raganman. Siz har Buvraxon vafot
Bizniki savdo tashkiloti bo‘lsa… – Aka, uzr, qaysi kunlari ishlaymiz oyda, degansiz. etganidan so‘ng xalq
– Qorovullikka bo‘lsayam oling, o‘zi? – Kelishuvimiz bo‘yicha siz o‘sha usul yordamida
aka, – chin dildan yalindi u. – Men… har – Har kuni! – dedim. ishlashingiz kerak edi! yangi podshohni
zamonda… yaxshi ishlayman! – Ishlaymiz, ishlaymiz, har – Kechirasiz, kelishuvimiz bo‘yicha saylaydi. Eng qizig‘i,
– “Har zamonda” deysizmi? zamonda… – dedi u qulluq qilar ekan. men har zamonda ishlab, har oyda shu tadbirdan keyin saylangan podshohga hech bir
– Yo‘q, har doim. Har zamonda Keyin yana tilga kirdi: – Yana bir gap maosh olishim kerak! kishi e’tiroz bildira olmagan. Qaytanga, “Taqsir
shunday deb yuboraman-da, endi… so‘rasam maylimi? – Qanaqasiga? podshoyim, yurtingiz qutli bo‘lsin!” deya unga
– Ayni paytda farroshning o‘rni bo‘sh, – So‘rang. – Erkakchasiga…. – dedi u ko‘rsatkich ehtirom ko‘rsatishgan.
u kuni kecha dekretga ketdi. Keyin… – Shu… shu, oylik ham berasizmi? barmog‘ini sirli qilib tepaga niqtab. Savol: “Kuntug‘mish” dostonida Zangar podshosi
o‘rinbosarim ham vakant… Yana.. – Beramiz, – dedim soddaligidan Shu so‘zni eshitdim-u, o‘sha suhbat qanday usul bilan saylangan?
– Men o‘rinbosar ham bo‘laveraman, kulib. – Ishlaganingizdan keyin olasiz- yodga tushib, tilimni tishladim. Savolning javobi gazetaning keyingi sonida
har zamonda! – ko‘zlari chaqnab ketdi da! Va men har qanday vaziyatda e’lon qilinadi.
uning. Keyin gapimni bo‘lganidan sal – Har oyda berasizmi, har zamonda? ham tezkor qaror qabul qila oladigan
xijolat tortdi, shekilli, nigohlarini tuflisining – Har oy beramiz, xavotir olmang, rahbar sifatida bo‘lim boshlig‘ini, ya’ni SHU SONNING
uchiga qaratdi. uka! Ishlasangiz bo‘ldi. tilginangga chipqon chiqqur Sarmanovni ELEKTRON SHAKLI
– Mutaxassisligingiz… – Erkakcha gapingizmi bu? – tirjaydi ishdan… bo‘shatmadim!
– Ishonuvring, bir kirishsam, uddalay yangi xodim. Shunaqasi ham bo‘lib turarkan, har
olaman, har zamonda! – gapimni ilib – Erkakcha gapim! – dedim bo‘sh- zamonda…
ketdi yana u. – Agar ishonsangiz, men bayov bo‘lim boshlig‘ining yelkasiga
ilgari glavniy mexanikning zami edim. qoqib. Jasur KENGBOYEV, yozuvchi
Tashkilotimiz yopilib, har zamonda… – Gapdan tonish yo‘g‘-a, har
ishsiz qoldim. zamonda? – savollar qaynar xumchasi
– Savdoni tushunasizmi, o‘zi? biqirlab ketdi uning.
– Tushunaman… har zamonda! – He-e-ech qa-chon! – dedim-u,
– Yo‘q, bizda doim tushunish kerak gapga nuqta qo‘ydim.
bo‘ladi, uka, – deya hazilga burdim.

MUASSIS Tahririyat kengashi: Bosh muharrir: Navbatchi: katta leytenant Bobur Elmurodov Gazeta juma kuni chiqadi.
polkovnik Hamdam Qarshiyev mayor Ahror Ochilov Sahifalovchi: Nodirabegim Valiyeva Gazeta 1992-yilning 24-iyunidan chiqa
polkovnik Otabek Yuldashev Musahhih: Sayyora Meliqo‘ziyeva boshlagan.
polkovnik Alisher Boboxonov ISSN 2010-5541
Maqsud Abilov Gazeta O‘zbekiston Matbuot Buyurtma: Ã-0205 Nashr ko‘rsatkichi: 114.
va axborot agentligida 2008-yil Hajmi: 6 bosma taboq Bahosi: kelishilgan narxda.
O‘ZBEKISTON Tahririyatga kelgan qo‘lyozmalar 6-iyunda 0535 raqami bilan Bichimi: A3
RESPUBLIKASI taqriz qilinmaydi va mualliflarga ro‘yxatga olingan. Adadi: 32 689 nusxa “Sharq” nashriyot-matbaa aksiyadorlik
qaytarilmaydi. Bosishga topshirish vaqti: 14:00 kompaniyasida chop etildi.
MUDOFAA Mudofaa vazirligi Axborot va ommaviy Telefonlar: Topshirildi: 14:30 Bosmaxona manzili: Toshkent shahri,
VAZIRLIGI kommunikatsiyalar departamenti kotibiyat: 71 260-36-50 Buyuk Turon ko‘chasi, 41-uy.
– “Vatanparvar” birlashgan buxgalteriya: 71 260-35-20 Gazetaning yetkazib berilishi uchun obunani
www.mudofaa.uz tahririyatining kompyuter markazida yuridik bo‘lim: 71 260-29-41 rasmiylashtirgan tashkilot javobgar. 123456
sahifalandi. faks: 71 260-32-29 Mualliflar fikri tahririyat nuqtayi nazaridan
farqlanishi mumkin. Manzilimiz:
100164, Toshkent, Universitet ko‘chasi, 1-uy.

t.me/mv_vatanparvar_uz www.mv–vatanparvar.uz facebook.com/UzArmiya instagram.com/uzbekistanarmy www.youtube.com/c/UzArmiya
t.me/mudofaa_press