Vatanparvar 12 son

VATANPARVARXALQ VA ARMIYA – BIR TAN-U BIR JON!
IJTIMOIY-SIYOSIY, MA’NAVIY-MA’RIFIY, HARBIY-VATANPARVARLIK GAZETASI

Gazeta 1992-yilning 24-iyunidan chiqa boshlagan 2022-yil 25-mart, №12 (2971)

www.mv–vatanparvar.uz @ [email protected]

Og‘ir qurollangan otliq qo‘shinlar yaqin masofada Ulug‘bekning hech narsasi yashirilmagan.
jang qilgan. Soxta chekinishdan samarali Uning xazinasi «Ajdaho g‘ori»ga sig‘mas edi.
foydalangan otliqlar yaqin janglarda uzun Bu g‘or, bo‘lsa ham Urgut, Kitob, Katta Langar
nayzalarni mohirona ishlatgan. tog‘laridagi biror xilvat darada emas.

5-sahifa 6-7-sahifalar

MARD YIGIT VATANGA
TIZ CHO‘KIB YASHAR

t.me/mv_vatanparvar_uz t.me/mudofaa_press facebook.com/UzArmiya instagram.com/uzbekistanarmy www.youtube.com/c/UzArmiya

2 № 122022-yil VATANPARVAR
25-mart

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ПРЕЗИДЕНТИ ШАВКАТ МИРЗИЁЕВНИНГ
НАВРЎЗ УМУМХАЛª БАЙРАМИГА БА£ИШЛАНГАН ТАНТАНАЛИ МАРОСИМДАГИ

ТАБРИК НУТªИ

Ассалому алайкум, қадрли ва- миз мисолида яққол кўришимиз фарзандларимизни мана шундай бир-бирига бағоят яқин ва мушта-
тандошлар! мумкин. юксак одамийлик руҳида тарбия- ракдир.
лашни давом эттиришимиз лозим.
Ҳурматли меҳмонлар! Юртимизда юзлаб замонавий Бугун азму шижоатли миллион-
Аввало, сиз, азизларни, кўп- корхоналар, йўл ва коммуникация Ушбу имкониятдан фойдала- лаб фарзандларимизга ғурур би-
миллатли бутун халқимизни тармоқлари, шинам тураржой- ниб, Халқаро Наврўз куни му- лан қарар эканмиз, бу ҳақиқатга
шарқона янги йил – Наврўз бай- лар, янги боғча ва мактаблар, носабати билан барча хорижий такроран ишонч ҳосил қиламиз.
рами билан чин юракдан самимий олийгоҳлар ҳамда маданият мас­ дўстларимиз ва ҳамкорларимиз-
табриклайман. канлари, тиббиёт ва спорт иншо- ни, бугунги байрамимизда ишти- Мана шу ҳаяжонли дақиқа-
Барчангизга тинчлик-омонлик, отлари барпо этилмоқда. Барча рок этаётган дипломатик корпус ларда, эзгу орзу-интилишлар
сиҳат-саломатлик, бахту саодат ҳудудларимизда «Янги Ўзбекис­ вакилларини улуғ айём билан билан ҳаётга кириб келаётган ёш
ва улкан ютуқлар тилайман. тон» боғлари, «Янги Ўзбекистон» табр­ иклаб, уларнинг мамлакат- авлодимизга – азиз болаларимга
Бугунги файзли дамларда чет массивлари бунёд қилинмоқда. лари ва халқларига тинчлик, мурожаат қилиб айтмоқчиман:
эллардаги ватандошларимизни фаровонлик ва равнақ тилаймиз.
ҳам Наврўз айёми билан қутлаб, «Обод маҳалла» ва «Обод қиш­ Қадрли ўғил-қизларим, сизлар
уларга чуқур ҳурматим ва эзгу лоқ» дастурлари қаторида бутун Азиз юртдошлар! мустақил, эркин ва обод Ватан
тилакларимни изҳор этаман. мамлакатимиз бўйлаб «Яшил Эртага юртимизда яна бир қут- бағрида вояга етмоқдасиз. Бу,
Муҳтарам дўстлар! макон» умуммиллий лойиҳаси луғ байрам – Маҳалла куни кенг ҳеч шубҳасиз, бебаҳо бойлик ва
Биз баҳор, яшариш ва янги- амалга оширилмоқда. нишонланади. Маҳалла биз учун катта бахт, айни вақтда чексиз
ланиш фасли – Наврўзи оламни Ватан ичра кичик ватандир. масъулиятдир.
ҳамиша орзиқиб, интизорлик Ушбу бетакрор айёмда Наврўз- Шу боис, биз инсон қадрини
билан кутамиз. нинг олижаноб қадриятларидан маҳалла билан уйғун ҳолда та- Нега деганда, ота-оналар,
Аммо бу галги соғинчимиз чек- куч-қувват ва илҳом олган халқи- саввур этамиз. Маҳалла тинч устозларингиз бошлаган улкан
сиз, десам, ўйлайманки, сизлар миз маҳаллаларда ҳашарлар бўлса – бутун юртимиз тинч ишларни эртага айнан сизлар
ҳам менинг фикримга қўшиласиз. қилиб, кўчат ва гуллар экиб, ян- бўлади. Маҳалла обод бўлса, давом эттирасиз.
Чунки коронавирус пандемия­ ги-янги боғ-роғлар, сайилгоҳлар бутун мамлакатимиз фаровон
си туфайли биз кейинги икки яратмоқда. бўлади. Бу улуғ вазифага ҳозирдан
йилда ушбу ардоқли байрамни Айни шу сабабли, ҳаётимизда тайёр бўлишингиз, замонавий
халқимиз кутганидек юксак да- Айтиш мумкинки, айни пайт­ маҳалланинг ўрни ва нуфузини билим ва касб-ҳунарларни пухта
ражада нишонлай олмадик. да бутун мамлакатимиз байрам ошириш, унинг ваколат ва им- эгаллашингиз, муқаддас Ватани-
Мана, ниҳоят, Наврўз байрами- кайфияти ва бунёдкорлик руҳи кониятларини кенгайтиришга мизни кўз қорачиғидек асрашин-
ни яна кексаю ёш барчамиз бир- билан яшамоқда. алоҳида аҳамият қаратмоқдамиз. гиз, унга ҳамиша содиқ бўлиб
галикда катта шоду хуррамлик «Маҳаллабай» ишлаш асо- яшашингиз зарур.
билан қарши олмоқдамиз. Қадрли дўстлар! сида аҳолининг яшаш шаро-
Бугун Наврўз байрамини Сиз Маълумки, дунёда турли бай- итларини, ҳаёт даражаси ва Доимо ёдингизда бўлсин –
азизлар билан мана шу муҳташам рамлар, қутлуғ саналар кўп. сифатини яхшилаш, одамла- биз интилаётган юксак мар-
«Ҳумо» саройида ўтказяпмиз. Лекин инсон қадри ва шаънини римизнинг соғлиғини асраш, раларга, ҳеч қачон ўз-ўзидан,
Чунки барчангиз кўриб туриб- улуғлашда Наврўз айёми алоҳида ижтимоий муаммоларни ечиш, осонлик билан эришиб бўл-
сиз – сўнгги ҳафтада юртимизда ўрин тутади, десак, айни ҳақиқат- хотин-қизлар ва ёшларни замо- майди.
ҳаво совиб, ёғингарчилик юз ни айтган бўламиз. навий касб-ҳунарларга ўқитиш,
бермоқда. Наврўзи олам бизни табиат уларни иш ўринлари ва уй-жой Янги Ўзбекистонни, Учинчи
Аммо ҳаммамиз яхши тушу- фарзанди бўлиб, Ватан тупроғи- билан таъминлаш, эҳтиёжм­ анд Ренессансни халқимизнинг
намизки, шу кунларда осмондан ни, она заминдаги ҳар бир гиёҳни оилаларни қўллаб-қувватлаш буюк қудратидан куч олиб,
ёмғир эмас, оби раҳмат ёғмоқда, кўзимизга тўтиё қилиб яшашга борасидаги ишларимиз янги бугунги ва эртанги авлодимиз
қут-барака билан ризқу рўз ёғ- ўргатади. босқичга чиқмоқда. бунёд этади.
моқда. Бунинг учун Яратганга Наврўз ҳаммамизга инсоний- Доимо эл-юрт хизматида бў-
ҳар қанча шукроналар айтсак лик, меҳр-оқибат ва бағрикенглик лиш, унинг ташвиш ва муаммола- Сизлар бўлғуси Хоразмий
арзийди. фанидан сабоқ беради. ри билан яшаш, барча даражада- ва Фарғонийлар, Беруний ва
Буюк аллома Ҳаким Термизий Шу файзли лаҳзаларда бар- ги раҳбар ва мутасаддилар учун Ибн Синолар, Улуғбек ва На-
бобомиз ўзининг «Наврўзнома» чамиз тинчлик ва осойишталик фаолият мезонига айланмоқда. воийлар, Бобурлар сифатида
китобида «Наврўзи олам ду- нақадар бебаҳо неъмат эканини, Фурсатдан фойдаланиб, аҳоли- Ватанимиз шону шуҳратини
шанба куни кирса, ёмғир, қор унинг қадр-қиммати ва аҳамияти- нинг оғирини енгил, мушкулини бутун дунёга, албатта, таран-
ёғади, деҳқончилик, ҳосил ни яхши англаймиз. осон қилиш мақсадида астойдил нум этасизлар.
мўл бўлади – йил тўқчиликда Бугунги мураккаб дунёда хизмат қилаётган барча-барча
ўтади», деб ёзганлар. халқимиз ҳаётини, фарзандла- инсонлар – маҳалла раислари Илм ва ҳунар ўрганишдан,
Бу фикрлар бугун – айни римиз келажагини, мусаффо ос- ва фаолларини, муҳтарам ну- камолот сари парвоздан асло
душанба куни Наврўзни кутиб монимизни асраб-авайлаш учун ронийлар ва халқ ноибларини, тўхтаманг. Доимо олдинга, юксак
олаётган эл-юртимизнинг эзгу ҳар биримиз масъул ва жавобгар кайвони опа-сингилларимизни, чўққиларга интилинг, азиз фар-
орзу-ниятлари билан уйғун ва эканимизни янада чуқурроқ ҳис ҳоким ёрдамчилари ва ёшлар зандларим!
ҳамоҳанг десак, ҳар томонлама этамиз. етакчиларини самимий табрик­
тўғри бўлади. Наврўз байрами мамлакати- лаб, уларга янги зафарлар ва Муҳтарам юртдошларим, қадр-
Ҳурматли байрам иштирокчи- мизда яшаётган, миллати, тили омадлар тилайман. донларим!
лари! ва динидан қатъи назар, барча Азиз дўстлар!
Биз мамлакатимизда бошлаган ватандошларимиз учун умумхалқ Мана шу баракали кунларда Мана шу қутлуғ айёмда сиз,
улкан ислоҳотларимизни давом байрамига, энг севимли ва ар- ризқу насибамиз бунёдкори бўл- азизларни, бутун халқимизни
эттириш мақсадида Янги Ўзбекис­ доқли айёмга айлангани билан ган миришкор деҳқон ва фер- Наврўз байрами билан, яна бир
тон тараққиёт стратегияси ҳамда чексиз фахрланамиз. мерларимиз, соҳибкор боғбон ва бор, чин қалбимдан муборакбод
«Инсон қадрини улуғлаш ва фаол Айни шу кунларда бағрикенг чўпонларимиз яхши кайфият ва этаман.
маҳалла йили» дастурини қабул диёримизда миллатлараро дўст- эзгу ниятлар билан қадрдон дала-
қилдик. лик, ўзаро ҳурмат, саховат ва лари ва боғлари, яшил яйловлари Наврўзи олам ҳар бир инсон,
Меҳнаткаш ва олижаноб мурувват туйғулари яққол намоён томон йўл олмоқдалар. ҳар бир оилага тинчлик-хотир-
халқимиз миллий ривожланиш- бўлмоқда. Уларнинг барчасини чин дил- жамлик, яхшилик ва файзу бара-
нинг янги даврига улуғвор мақсад Инсон қадрини улуғлашга дан қутлаб, янги мавсумда ишла- ка олиб келсин!
ва амалий ишлар билан кириб қаратилган эзгу ишларимиз до- рига ривож ва омадлар тилаб,
бормоқда. ирасида кенг жамоатчилик уй- ҳосилимиз мўл, хирмонларимиз Муҳтарам отахон ва мўътабар
Бунинг тасдиғини биз бугун ма-уй юриб, беморлар, кекса ва баланд бўлсин, деб пок ниятлар онахонларимизнинг умрлари зиё­
ҳар бир оила, ҳар бир маҳалла, ногиронларга, кўмакка муҳтож қиламиз. да бўлсин!
қишлоқ ва овуллар, шаҳарлари- оилаларга меҳр-оқибат, амалий Ҳурматли юртдошлар!
ёрдам кўрсатмоқда. Наврўз ва ёшлик тушунчалари Меҳрибон опа-сингиллари-
Биз, барча ҳавас қиладиган мизнинг эзгу тилаклари рўёбга
бундай боқий урф-одатларимиз- чиқсин!
ни кўз қорачиғидек асраб, азиз
Азиз фарзандларимизнинг бах-
ту иқболини берсин!

Жонажон Ватанимиз янада гў-
зал ва обод бўлсин!

Юртимиз тинч ва осойишта,
халқимиз доимо соғ-омон бўлсин!

Наврўз байрамингиз муборак
бўлсин!

ЎзА

VATANPARVAR #Bitiruv № 12 32022-yil
25-mart

ИЛК ОФИЦЕРЛИК

УНВОНИ МУБОРАК!
Чирчиқ олий танк қўмондонлик-
муҳандислик билим юртининг
Офицерлар тайёрлаш курси навбатдаги

битирувчиларни қўшинлар сафига
йўллади.

Мудофаа ва Фавқулодда вазиятлар Мудофаа вазирининг тарбиявий ва ҳарбий техника билан қанчалик Битирувчилар бир ярим ой даво-
вазирликларининг сержантлар тарки- ва мафкуравий ишлар бўйича ўрин- таъминланганидан ташқари бевосита мида замон талаблари ва стандарт-
бида контракт бўйича хизмат қилаёт- босари полковник Ҳамдам Қаршиев унинг таркибида хизмат қилаётган лари асосида ишлаб чиқилган ўқув
ган олий маълумотли ҳарбий хизмат- битирувчиларни қутлар экан, Ва- ҳарбий хизматчиларнинг юқори би- дастури бўйича энг илғор педагогик,
чиларининг битируви ва уларга илк танимизнинг ҳудудий яхлитлиги, лим ва тажрибасига ҳам боғлиқлиги- ахборот-коммуникация технология­
офицерлик унвони топширилишига халқимизнинг тинч-осойишта ҳаёти- ни алоҳида таъкидлади. ларидан, моделлаштириш ва симу-
бағишланган тантанали маросим пой- ни ҳимоя қилишда уларга букилмас ляция воситаларидан фойдалан-
тахтимиздаги «Ғалаба боғи» ёдгорлик ирода, муваффақият тилади. Миллий Шундан сўнг мудофаа вазири ва ган ҳолда қўшинларни бошқариш,
мажмуасида бўлиб ўтди. Унда Мудо- армиямизнинг жанговар тайёргарлик фавқулодда вазиятлар вазирининг мураккаб қурол-аслаҳа ва ҳарбий
фаа вазирлиги масъуллари, давлат даражаси, мамлакатимиз хавфсиз- тегишли буйруқлари ўқиб эшитти- техникани қўллаш каби бир неча
ва жамоат ташкилотлари вакилла- лигига рахна соладиган ҳар қандай рилди, битирувчиларга бирма-бир, йўналишда сабоқ олдилар.
ри, битирувчиларнинг ота-оналари, таҳдидларга қарши тура олиш қуд­ қарсаклар остида сертификат ва
яқинлари иштирок этди. рати унинг замонавий қурол-аслаҳа «лейтенант» ҳарбий унвони топши- И. НУРАЛИЕВ
рилди.

#Islohotlar samarasi

Янги хонадонлар

калити топширилди

Давлатимиз томонидан ҳарбий хизматчиларнинг
турмуш шароитларини янада яхшилаш, уларнинг
ижтимоий ҳимоясини кучайтириш борасида улкан
ишлар амалга оширилмоқда. Айём шукуҳи кезиб

юрган айни кунларда Жануби-ғарбий махсус
ҳарбий округ тасарруфидаги Пачкамар қўрғонида

жойлашган ҳарбий қисмда 96 та хонадонни ўз
ичига олган икки қаватли 4 та хизмат уйи ҳарбий

хизматчилар ихтиёрига топширилди.

Фаровон турмуш учун ҳар қандай нуби-ғарбий махсус ҳарбий округ Болалар майдончалари, дам олиш илиқлик олиб кирувчи тантаналарда
қулайликларга эга 2 ва 3 хонали қўшинлари қўмондони генерал-майор масканлари, савдо дўкони, замо- маҳалла аҳли, отахону онахонлар,
хонадонларда барча шарт-шароит- Зайнобиддин Иминов, вилоят ҳоким- навий болалар боғчасини ўз ичига болажонлар ҳақиқий байрам завқини
лар муҳайё. Иссиқ, совуқ сув, газ лиги, нуронийлар, ёшлар ва кенг жа- олган маскан мўъжаз шаҳарчани ёдга туйдилар.
ва электр таъминоти ҳеч бир шаҳар моатчилик вакиллари иштирок этди. солади. Тадбир жараёнлари Наврўз
имкониятларидан кам эмас. Сўз олганлар барчани байрам билан сайлига уланиб кетди. Ош мусобақа- Жануби-ғарбий
табриклаб, янги уй соҳибу соҳибала- си, сумалак сайли, миллий таомлар махсус ҳарбий округ
Хизмат уйларини эгаларига тан- рига фаровон ҳаёт тиладилар. кўргазмаси каби қалбга баҳорий
танали топшириш маросимида Жа- матбуот хизмати

4 № 122022-yil #To‘yga to‘yona VATANPARVAR
25-mart

Бу йилги Наврўз қизириқликлар учун ҳар ªИЗИРИªЛИКЛАР УЧУН
доимгидан тароватли ва файзли келди. ªЎШАЛОª БАЙРАМ

гап шундаки, «Ватанпарвар» ташкилоти
Қизириқ тумани ўқув спорт-техника
клубининг янги замонавий биноси
фойдаланишга топширилди.

Бинонинг очилиш маросимида Ўз- совғаси эканлигини билдирди. У рида бепул ўқиш ҳуқуқини берувчи Нуроний отахонлар ушбу бинонинг
бекистон Республикаси мудофаасига ташкилот янги биносининг ишга ту- сертификат топширилиши тадбир барпо этилиши ташаббускори бўлган
кўмаклашувчи «Ватанпарвар» таш- ширилиши туман аҳолиси, айниқса, иштирокчиларининг олқишларига «Ватанпарвар» ташкилоти раҳбарияти
килоти марказий кенгаши раиси Ҳу- ёшлар оммавий техник касбларни сазовор бўлди. ва унинг қурилишида бош-қош бўлган
сан Ботиров ва раис ўринбосарлари, эгаллашлари ҳамда спортнинг техник инсонларнинг ҳаққига дуо қилди.
ташкилот ҳудудий кенгашларининг ва амалий турлари билан шуғулла- Фойдаланишга топширилган бино
раислари, туман ҳокимлиги, ҳамкор ниб, муваффақият қозонишлари учун бир қават ва ертўладан иборат бў- Якунда Ҳ. Ботиров томонидан
ташкилотлар вакиллари, ҳарбий айни муддао эканлигини таъкидлади. либ, унинг ертўла қисмида бир вақт- ташкилотнинг Тошкент, Қашқадарё
хизматчилар, маҳалла фаоллари ва нинг ўзида 50 нафар спортчи шуғул- ва Сурхондарё вилоятлари кен-
ёшлар иштирок этдилар. Шунингдек, Қизириқ тумани ўқув ланиш имкониятига эга бўлган спорт гашлари раисларига «Ўзбекистон
спорт-техника клубига «Gentra» ру- секциялари жойлашган. Бинонинг Республикаси Қуролли Кучларига
Давлат мадҳияси янграганидан сумли янги автомобиль фойдаланиш асосий қисмида эса ҳайдовчилик 30 йил» эсдалик нишони тантанали
сўнг Ҳусан Ботиров сўзга чиқиб, тад- учун топширилди. «Ватанпарвар» касбини ўрганишга мўлжалланган, равишда топширилди.
бир иштирокчилари ва ташкилот хо- ташкилоти раҳбари томонидан туман инновацион технологиялар билан
димларини Наврўз айёми билан му- маҳаллаларида истиқомат қилаётган жиҳозланган замонавий синфхона- Лазиз БЎРОНОВ,
боракбод этар экан, ушбу инноваци- «Темир дафтар», «Аёллар дафтари» лар мавжуд. Ўзбекистон Республикаси
он технологиялар билан жиҳозланган ва «Ёшлар дафтари»да рўйхатда мудофаасига кўмаклашувчи
янги бино Қизириқ тумани аҳолиси турувчи эҳтиёжманд оилаларнинг Яратилган шарт-шароитлар бар- «Ватанпарвар» ташкилоти
учун «Ватанпарвар» ташкилотининг фарзандларига ҳайдовчилик курсла- ча ташриф буюрувчилар, айниқса, матбуот хизмати раҳбари
ёшларда катта таассурот қолдирди.

#Bunyodkorlik

САМАРªАНДДА ЯНГИ ЙИРИК МАЖМУА

Бугунги кунда мамлакатимизда туризм соҳасини – Аввалги терминалдаги аэропорт равишда юксалтириб бориш орқали
янада ривожлантиришга қаратилаётган эътибор, очиқ, билан солиштирадиган бўлсак, у со- юртдошларимиз ҳамда республика-
атига 200 нафар йўловчига хизмат миз меҳмонларига хизмат кўрсатиш
прагматик ва фаол ташқи сиёсат, давлат чегараси кўрсата оларди, ҳозирги кунга келиб сифатини янада ошириш имконини
орқали ўтишда фуқароларга яратилаётган шарт- бу кўрсаткич 4 баробарга ошган, яъни беради.
соатига 800 нафарга яқин йўловчи-
шароит ва қулайликлар ҳамда ўтказиш пунктлари га хизмат кўрсата олади, – дейди Ҳам ташқи ҳам ички қиёфаси тамо-
инфратузилмасининг йилдан-йилга такомиллашиб капитан Сардор Маҳкамов. – 6 та мила янги, ўзига хос архитектуравий
бораётгани юртимизга кириб келаётган йўловчилар электрон дарвоза қўйилган. Халқаро ечим асосида қурилган ушбу маскан-
оқимининг тобора ортишига хизмат қиляпти. Сўнгги стандартларга мос бу электрон дар- да доимий рейслар сонини ҳафтасига
йилларда давлат чегарасини кесиб ўтган шахслар возалар бизда ҳам босқичма-босқич 40 тадан 120 тагача ошириш имкони
сонининг 22 миллиондан 40 миллионгача ортгани жорий этиляпти. Янги терминалда бир яратилиб, перроннинг модернизация
қанча хорижий мамлакатларга ҳам қилиниши натижасида авиатураргоҳ
фикримиз исботидир. тўғридан-тўғри халқаро парвозларни 24 тагача ҳаво кемасини сиғдира
амалга ошириш режалаштирилган. олиш даражасигача кенгайди. Аэро-
Мазкур йўналишда амалга оши- йўловчилар ҳамда Давлат хавф- портнинг йўналиш тармоғини кен-
рилган ислоҳотлар самараси ўла- сизлик хизмати Чегара қўшинлари Албатта, мамлакатимизга ташриф гайтириш режаси 2030 йилга бориб,
роқ, барпо этилган йирик мажмуа ўтказиш пункти ходимларининг буюраётган шахсларни биринчилар- йўналишлар сонини 30 тага етказиш-
– Самарқанд халқаро аэропорти янги самарали фаолиятини ташкил этиш дан бўлиб кутиб олувчилар ўтказиш га қаратилган.
терминали ҳам эндиликда юртимизга учун қатор қулайликлар яратилган пунктларида фаолият олиб бораётган
ҳаво кемалари орқали ташриф бу- бўлиб, 10 та паспорт назорати ка- Давлат хавфсизлик хизмати Чегара Халқаро ташкилотлар томони-
юрувчи сайёҳлар ва ватандошлари- бинаси, учиб кетаётган йўловчилар қўшинларининг чегара назорати бў- дан ўтказилган мустақил таҳлиллар
мизга жаҳон талаблари асосида хиз- учун электрон дарвозалар, шунинг- линмалари ходимлари саналади. ушбу аэропорт орқали йўловчилар
мат кўрсатиш қобилиятига эга бўлди. дек, учиб келган йўловчилар учун оқимининг йилига 480 000 кишидан
15 та паспорт назорати кабиналари Шу асосда, Самарқанд халқаро 2 миллион кишига ортишини кўрсат-
Янги терминалнинг халқаро учиб мавжуд. аэропортининг янги терминалида моқда. Бу эса, ўз навбатида, давлат-
кетиш ва учиб келиш залларида нафақат йўловчилар, балки уларга лараро яқин қўшничилик алоқалари
хизмат кўрсатаётган чегара назорати ва дўстона муносабатларнинг янада
ходимлари учун ҳам қатор хизмат ва мустаҳкамланишига замин яратади.
ўқув машғулотлари хоналарининг
барпо этилиши, шахсий таркибнинг Майор Фарида БОБОЖОНОВА
малака ва кўникмаларини мунтазам ДХХ Чегара қўшинлари

VATANPARVAR #Tarix № 12 52022-yil
25-mart
Қадимшунос олимларнинг ЎЗБЕКИСТОН ҲУДУДИДА
изланишлари, археологик МИЛОДДАН АВВАЛГИ барҳам бериш милоддан аввалги
қазишмалар жараёнида IV-I МИНГ ЙИЛЛАРДА 331 йилдаги Гаугамела жанги
билан якунланган, ўшанда охирги
топилган ашёлар ва шу ҲАРБИЙ ИШЛАР Аҳамоний Доро III Искандар Мақ-
асосда олиб борилган илмий дунлига мағлуб бўлган.
Бу давр ҳарбий ишларининг сези- душманни ўраб олиб, ўқ ва най-
тадқиқотлар Марказий ларли даражада ривожланиши, ҳар залар ёғдирган. Биринчи бўлинма Милоддан аввалги II асрда
Осиё ҳудудида милоддан хил қуроллар ва истеҳкомларнинг қурол-яроғ олиш учун қайтганда Бақтриядан шимолроқда жой-
мавжудлиги – отишма галереялари, унинг ўрнига иккинчи бўлинма лашган кенг ерларда Сўғд, Чоч,
аввалги биринчи минг миноралар, кенг ва чуқур ариқлар, жангга кирган ва бу усул душман Сирдарёнинг ўрта ва қуйи оқими
йилликда ҳарб ишлари, стандарт истеҳкомлар билан ҳимоя- жанговар кучини йўқотгунча да- вилоятлари ва шимолий Хоразмни
хусусан, қурол-яроғ ва ҳарбий ланган мудофаа деворлари билан вом эттирилган. Шундан сўнг қўл қамраб олган «Кангюй» давлат
аслаҳалар ишлаб чиқариш, тавсифланади. жанги бошланган. бирлашмаси тузилган. Манба-
қўшинларни бошқариш ва жанг ларга кўра, Кангюй қўшини 120
тактикасида илғор тажрибалар Сакларнинг мудофаа қуроллари Лашкар алоҳида қўшинлар минг аскардан иборат бўлиб,
тўпланганлиги ҳақида хабар қалқон, чиғаноқли қобиқ ва дубулға- хизмати ва бўлинмаларга бўлин- асосан оғир ва енгил отлиқлардан
беради. Юнон тарихчилари дан иборат бўлган. Дубулға катта, ган. Отлиқ ва пиёдалар қўшма ташкил топган. Улар яхши отлар
ва бошқа олимлар учта илк металлдан, қозон шаклида, ён девор- ҳужумининг махсус усулида бир билан таъминланиб, пиёдалар
давлат тузилмалари, яъни лари бироз сиқилган бўлиб, скиф-сак отга икки жангчи ўтириб жангга камон, қилич, қобиқ, мис болта
Хоразм, Бақтрия ва Сўғдиёна бош кийими – қалпоқчани эслатади. кирган. Душманга яқинлашган- билан қуролланган. Жангда ол-
(Сўғд) тўғрисида қимматли Қалқон ҳажм жиҳатидан кичик бўлиб тин камар ва олтин тасма тақиб
маълумотларни эълон теридан ясалган. Қобиқ мисдан, ке- да уларнинг бири отда қолиб, юришган. Уларнинг танаси зирҳ
йинроқ темир парчаларидан ишланиб, иккинчиси сакраб тушиб пиёда билан ҳимояланган. Бу зирҳ чарм-
қилишган. терига тикилган. Бир қатор темир пар- жанг қилган. Улар кучлар мувоза- дан тайёрланган, унинг устидан
чалари иккинчи қатор пластинкасини натини ўз фойдасига ўзгартириш катта металл пластинка кийилган.
ярмигача қоплаган. Бундай қобиқ учун стратегик чекинишдан сама- Тўпиқгача тушадиган бу зирҳли
танага жуда мос тушиб, жангчининг рали фойдаланганлар. Айниқса, кийим отни ҳам ҳимоя қилган.
ҳаракатини чекламаган. пистирма ўрнатиш, душманни Дубулғалари юмалоқ ёки конус-
ўзига жалб қилиб, тўсатдан ҳужум симон, тепаси баланд устунли
Камон мураккаб, скиф типида бў- уюштириш ва тезда кўздан ғойиб бўлган. Бўйни баланд зирҳли ёқа
либ, узоқ масофадаги нишонни бехато бўлиш усули кенг қўлланган. Бун- билан ҳимояланган.
уришга ўнғай бўлган. У ой шаклидаги дай усулларни қадимги юнон ва
икки ярим қисмдан, кўпинча суяк- рим муаллифлари «кичик уруш» Оғир қуролланган отлиқ қў-
лардан ёки иккита шохдан иборат деб атаган. шинлар яқин масофада жанг
бўлиб, тўғри камон билан боғланган. қилган. Сохта чекинишдан са-
Скифлар камон ипини кўкрагига эмас, Милоддан аввалги VI аср ўр- марали фойдаланган отлиқлар
елкасига тортиб, ўнгдан ҳам, чап ел- таларида Марказий Осиёнинг кўп яқин жангларда узун найзалар-
кадан ҳам моҳирона ўқ узганлар. Ўқ қисми форс шоҳи Кир II томони- ни моҳирона ишлатган. Душ-
пайконлари темир, кўпинча бронзадан дан босиб олиниб, Аҳамонийлар ман руҳий тушкунликка тушиб,
ясалган. Ўқларни ишлаб чиқаришда давлати таркибига кирди. Аҳамо- қуршаб олингандан сўнг Кангюй
қамишдан ҳам фойдаланилган. Душ- нийлар ҳукмронлиги икки асрга қўшинлари энг шиддатли жангга
ман жангчиларини бир ўқ билан ҳа- яқин давом этди. кириб, душманни қилич билан
лок қилиш учун ўқ пайконига заҳар яксон қилган.
сингдирилган. Яқин жангларда ханжар Бақтрияликлар Аҳамонийлар
ва қиличлардан кенг фойдаланилган. қўшинида алоҳида таркибга эга Милоддан аввалги I асрда
Катта қиличларнинг узунлиги 1,2 метр- бўлиб, камон ва калта найзалар Кушонлар империяси ташкил
га етган. Қисқа қиличлар – «акинаки» билан қуролланганди. Бақтрия
ўнг томонга тақилган. қўшинлари отлиқ ва пиёда аскар- топган.
лардан иборат бўлган. Бақтрия Кушонлар давлати 150–200
Сакларнинг тактикаси «лава» деб отлиқларининг қуролланиши
номланган. Бу усулдаги жанговар ҳа- пиёда аскарлариники билан бир минг пиёда ва отлиқ аскарлардан
ракатда отлиқ қўшин катта тезликда хил эди. иборат яхши қуролланган қўшин-
га эга бўлган.
Марказий Осиё халқларининг
Аҳамонийларга қарши тинимсиз Отлиқлар иккига бўлинган.
кураши IV асрнинг иккинчи яр- Оғир қуролланган отлиқлар енгил
мида мустақил Хоразм подшо- қуролланган бўлинмалар билан
лигининг ташкил топишига олиб яқин ҳамкорликда ҳаракат қил-
келди. Шу даврда саклар ҳам ган. Жанг тактикаси қуйидагича
ўзларини форс давлатининг тобе- эди: камончилар душманга ўқ
лари деб ҳисоблашни тўхтатган. булутини ёғдирганлар, сўнг оғир
Аҳамонийларнинг Марказий Осиё отлиқ қўшинлар ҳимоясида орқага
халқлари устидан ҳукмронлигига чекиниб, садоқларини тўлдирган.
Жангда узунлиги 85 дан 120 сан-
тиметргача бўлган, икки қиррали
темир қиличлар, кесмасиз, узун
тутқичли, калта ханжарлар, одам
бўйига тенг ва ундан узун найза-
лар, болталар, ҳар хил калтаклар
қўлланилган.

Қалқонлар бир неча хил, яъни
кичик, елкадан сонгача туша-
диган, юмалоқ шаклда, ташқи
томондан конуссимон бўртиқ-
чали бўлган. Шунингдек, отлар
алоҳида зирҳ ниқоблари билан
ҳимояланган.

Кушон империясининг қудрат-
ли истеҳком тизими шимолдан
келаётган кўчманчи босқинла-
ридан ҳимоя қилиб, Сўғдиёнадан
Бақтрияга олиб борувчи тоғлар-
даги барча довон ва ўтиш жой-
ларини беркитган.

Рафаэль АХМАДУЛЛИН,
Ўзбекистон Республикаси

Қуролли Кучлари давлат
музейи етакчи илмий ходими

6 № 122022-yil #22-mart – Mirzo Ulug‘bek tavallud topgan kun VATANPARVAR
25-mart

ПОДшОҲ ВА МАЙМУН

У қаҳратон қиш кунлари уйда

сандал атрофида кичик гурунгларда

гоҳ-гоҳида сўзланадиган ҳикоя эди.

Қадимда бир подшоҳ бўлган экан.

Унинг суюкли маймуни бор экан. Кўпин-

ча уни: «Одамдан... вазирларимдан ҳам

ақллироқ», дея мақтаркан. У ҳатто, под-

шоҳ душманлари билан жанг қилганда

эгарнинг орқасида ўтириб, соҳибига ёрдам

қилар экан. Жанг майдонида дубулға кийган

бир маймун ҳам жанг қилаётганини эшитиб,

душман аскарлари ҳайратланар, подшоҳ қўши-

ни кайфияти кўтарилиб, ундан руҳланиб кетар

экан. Урушда танаффус бўлган пайтлари икки

тараф ҳам подшоҳ ва унинг ёнида туриб жанг қи-

лаётган маймун ҳақида ҳар хил воқеаларни ҳикоя

қилишар экан. У сарой мажлисида вазирлардан

юқорида, тахтга яқин махсус ясалган курсида ўтириб,

машваратда иштирок этаркан...

Бир куни подшоҳ аъёнлари билан овга чиқиб- Мирзо
ди. Жайрон учраб, изидан қувиб, овдошларидан
узоқлаб кетибди. Тўсатдан жайрон кўздан ғойиб
бўлиб қолибди. Подшоҳ қараса, атрофда бирор
қора кўринмайдиган саҳронинг ўртасига бо-
риб қолганмиш. Юрибди, юрибди ва қаттиқ
чанқабди. Узоқда ёлғиз дарахт кўринибди.

Борса, олдида булоқ оқиб турганмиш. Ун-

дан қониб сув ичибди, чарчаганидан да- хазинаси
рахт соясида ухлаб қолибди. Маймун ҳам
ёнида экан. Атрофга аланглаб: «Хожам
ухлади, уни қўриқлашим керак», деб
ўйлабди ва подшоҳнинг қиличини қи-
нидан суғуриб, соқчилик қила бош-

лабди. Бу иш ўзига ҳам роса ёқиб

қолибди. Қилични тутиб, гердайиб у

ёқдан-бу ёққа юраверибди. Ногоҳ,

бир чивин подшоҳ бошига келиб Қўлёзмалар хазинасида ушбу олий чоп этилган. Билмадим, бу асар ёзи-
қўнибди. Маймун уни ҳайдабди. ўқув юртида кўчирилган, ўқитилган лишига қадар Улуғбекнинг «йўқолган
У хиралик қилиб, яна қўнаве- учта китоб аниқланди. китоблар хазинаси» тўғрисида яна
рибди. Ахийри, маймуннинг кимдир ёзганмикан? Халқ орасида
жаҳли чиқиб, ўткир қилични 1. Аҳмад ибн Яҳё ибн Муҳаммад шундай гап-сўзлар бўлганми?
тутган ҳолда уни пойлаб ту- ибн Саъд ат-Тафтазонийнинг ме-
рибди. Чивин подшоҳнинг рос масаласига оид «Шарҳ фароиз Ўша пайтлар «Матлаи саъдайин
манглайига қўнибди. шуни ус-Сижавандий» асари. ЎзР ФА ШИ, ва мажмаи баҳрайин» (Абдураззоқ
кутиб турган маймун яшин №8875/3, араб тилида, 67 варақ Самарқандий), «Равзут ус-сафо»
тезлигида унга қилич (149б-216а). (Мирхонд), «Ҳабиб ас-сияр» (Хон-
урибди. Чивин яна учиб дамир) каби асарлар тўлиқ таржима
кетибди. Аммо подшоҳ- 2. Аҳмад ибн Яҳё ибн Муҳаммад қилиниб нашр этилганда, муаммо
нинг боши қоқ иккига ибн Саъд ат-Тафтазоний, «Шарҳ осонроқ ҳал бўларди. Мирзо Улуғбек
бўлинибди. ақоид ан-Насафий», калом илмига тўғрисида батафсил ахборот берган
оид асар, ҳижрий 768 йили (1367) Абдураззоқ Самарқандий «яширил-
Бу ҳикояни тинг- ёзилган. ЎзР ФА ШИ, №9022/1, араб ган китоблар»дан бирор ўринда сўз
лаб, манзарани тилида, 71 варақ (1б-716а). очмайди. Султон Улуғбекнинг «куфр»
тасаввур қилар- китоблари ҳақида ҳам гапирмайди.
дик... 3. Шарифжон махдум Садри Бошқа муаррихларда ҳам шундай.
Зиёнинг тарихга оид «Тарихи осо-
ри атиқа ва биноҳои қадима Бу-

хорои шариф» асари. ЎзР ФА ШИ, Хожа Аҳрор Вали ҳаёти ва асҳобла-

№2193/24, 4 варақ (243а-246а). ри тарихига бағишланган Фахрид-

Қўлёзмалар хазинасида мазкур дин Али Сафийнинг «Рашаҳоту айн

рақамда сақланаётган жилдда Садри ал-ҳаёт» асарида замон султонининг

Зиёнинг яна бир қанча асарлари тўп- «куфр» ишлари ва асарларига бирор

ланган. Ушбу асар, эҳтимол, Мирзо ишора йўқ. Ҳолбуки, «Улуғбек хази-

Улуғбекнинг Самарқанддаги мадра- наси» асарига кўра, Хожа Аҳрор ва

сасида ёзилган сўнгги асардир. Низомиддин Хомуш иккови султон-

Самарқандга сайқал беришга бағиш- Ҳатто, шу пайтларда ҳам Мирзо нинг ашаддий душмани бўлган. Улар

лаган, Туроннинг қадимий кентида Улуғбек кутубхонаси камбағаллашиб ўртасидаги келишмовчилик Алишер

маърифатнинг қиёссиз ва тенгсиз қолганига қарамай, фаолият юритиб Навоий асарларида ҳам кўринмайди.

бўстонини яратган экан. турганди. Рус маъмурлари ва кейин- Бобур Мирзо битикларида машҳур

ҲАҚИҚАТ Мирзо Улуғбек ҳақида китоблар чалик шўролар Мирзо Улуғбекнинг қариндошини: «Темурбекнинг ва

АЛОМАТЛАРИ ва мақолалар жуда кўп. Ҳаммаси йўқолган кутубхонаси ҳақида турли Улуғбек мирзонинг иморати ва боғати

муносабатга чорлайверади. Айниқса, миш-мишлар тарқатиб, ёлғон ахбо- Самарқанд маҳаллотида кўптур», дея

Йилбоши кириб унинг йўқолган кутубхона хазинаси ротни кўпиртирмай, ҳамманинг эъти- яхши гаплар билан эслайди. Сирли

келди. Ҳар тарафда бугунгача гурунгларни қиздириб борини ҳақиқатдан шамғалат қилмай, воқеаларга жуда қизиққан, ўткир

кўклам нафаси уфур- юборади. Ҳозир улар домига тортиб уни сақлаб қолганда эди... Мирзо синчи Бобур яширилган китоблар

моқда. Яна ҳикоялар кетмасидан, бор эътиборимни бирдан Улуғбек асос солган 600 йиллик ўша хазинаси ҳақида ҳеч нарса демайди.

мавсуми бошланди. Бу ўша машҳур кутубхонага қаратишга машҳур кутубхонадан бугун ҳам шу БИР ЯРИМ АСРЛИК
гал бошқа подшоҳ ҳақида уринаман. Қарийб барча уни йўқол- юрт ва дунё илм аҳли фойдаланаёт- ИЛДИзЛИ ЎТРИК
ҳикоя қидиряпман. Ба- ган, ғорга яшириб қўйилган, деб ган бўларди.

рибир сўрашади. Қарасам, турган бир пайтда айнан шу кутубхо- ҚАДИМгИЛАР ВА ХАзИНА Кўпчиликни ҳозиргача ҳаяжонга
1394 йили айнан Наврўз нага тегишли бирор китоб ё нарсани солиб турадиган бу ўтрикни ким

куни, ҳикоялар бир-бирига кўриш, унга қўл теккизишнинг иложи Кейинги пайтларда тадқиқотлар ўстирган? У қандай пайдо бўлиб

уланиб кетадиган мавсумнинг борми? ва китобларда учрамаган баъзи маъ- қолган?

энг қизғин палласи – 22 мартда Шундай имконият топилди. Гапни лумотлар бисотимда йиғилиб қолди. Бу воқеа ҳам келиб-келиб, яна

темурий султон Мирзо Улуғбек узун қилмаймиз. Бу иш Абу Райҳон Бу соҳада фикрларим чала эканини ўша Самарқанд тарихига оид кўплаб
дунёга келган экан. Ҳазрат Навоий Беруний номидаги Шарқшунослик худди шулар кўрсатдимикан, деб ўй- ҳужжатларни ўмарган, аҳолидан тов-
бу саодатли ҳукмдорни:
институти қўлёзмалар хазинасида лагандим. Йўқ, ундай эмас экан. Ора- ламачилик ва қўрқитиш йўли билан

«Темурхон наслидан сақланаётган қадимги китобларни дан кўп йиллар ўтиб, яқинда таниқли қимматбаҳо қўлёзма китобларни
Мирзо Улуғбек, тафтиш қилишдан бошланди. Унда адиб Одил Ёқубовнинг «Улуғбек ха- олиб кетган рус салтанати маъмури
«Шу китоб Мирзо Улуғбек кутубхо- зинаси» китобини яна варақладим. Александр Кунга бориб тақалди.
Ки олам кўрмади султон насига тегишли» деган сатрга ўхшаш Ундан Мирзо Улуғбек ҳақидаги фикр-
анингдек», дея улуғлаган. бирор матн чиқиб қолишидан умид- ларим тўлиб қолмади, тасаввурим ХАзИНА ТАЛВАСАСИ

Ўтган йили Самарқанд таълим вор эдик. Умид ўзини оқлади. бутланмади. Бу ерда муаллиф ҳам, Яқинда Интернетда «Йўқолган

тизими ва мадрасалари тарихини Ўзбек халқининг фахри Мирзо китоб ҳам айбли эмас. Ушбу асарни хазина ёки Мирзо Улуғбек кутубхо-

ўрганаётиб, ҳар қадамда Мирзо Улуғбекнинг энг катта кутубхонаси ажойиб, деб ҳам бўлмайди. У 1980 наси ҳақида биласизми?» сар-
Улуғбекка дуч келавердим. У умрини Регистондаги машҳур мадрасада эди. йили учинчи марта 75 минг нусхада лавҳали мақола ўқиб қолдим.

VATANPARVAR #22-mart – Mirzo Ulug‘bek tavallud topgan kun № 12 72022-yil
25-mart

УлуFбек
ªаерда?

У Амир Темур ва Мирзо Улуғбек ку- саталарни ўйлаб топади. Самарқанд хородаги мадрасалари ва кутубхо- ғори»га сиғмас эди. Бу ғор, бўлса
тубхонасига бағишланган эди. Ундан кутубхоналари тарихини ўрганмоқчи наларидан бирор бойлик ё китоблар ҳам Ургут, Китоб, Катта Лангар
қуйидаги парчани келтирамиз: «Мир- бўлган тадқиқотчини бирор манзилга сирли равишда ғойиб бўлмаган. Мам- тоғларидаги бирор хилват дарада
зо Улуғбек кутубхонасини излаш элтмайдиган, сарсон-саргардонлик- лакатимизда 1200 йилдан ошиқроқ эмас. «Аждаҳо ғори»... бизнинг
ишлари Самарқанд Россия империяси ка олиб кетадиган йўл Александр вақт кутубхоначилик аниқ қонун-қо- бошимизда асрлар барпо қилган
томонидан босиб олингандан сўнг Куннинг варақларидан бошланган идалар асосида бошқариб келинган. қоронғи бўшлиқдир. Ҳарчанд урин-
бошланган. 1869 йилда Туркистон экан. Ҳаммани бир ярим асрдан бери Ҳар қандай ўқувчи уларга қатъий майлик, ундан бирор китобни топиб
генерал-губернатори томонидан чалғитиб келаётган ёлғоннинг ини риоя қилиши шартлиги ҳужжатнинг бўлмайди.
шарқшунос Александр Кунга Мирзо шу жойдан чиқди. аниқ бандларида кўрсатиларди.
Улуғбек кутубхонасини топиш бўйича ЙЎҚОЛгАН ХАзИНА
махсус топшириқ берилган. РЕгИСТОНДАН Турон маърифий ҳаётида бар-
БОшЛАНгАН ЙЎЛ ча жараён табиий тарзда кечган. Аслида у йўқолмаган. У китоблар
Санкт-Петербург университети- Илмий баҳс-мунозаралар давом Абу Райҳон Беруний номидаги қў-
нинг Шарқшунослик факультетини 1960-йилларда Улуғбекнинг этаверган. Талабалар илм ўрганган, лёзмалар институти, Самарқандда
битирган бу олим араб, форс ва турк йўқолган хазинаси фавқулодда яна улар учун китоблар харид қилинган, тўпланган қўлёзмалар жамғармаси,
тилларини мукаммал билган. Бундан машҳур бўлиб кетади. Ҳозир ҳам кўчиртирилган. Китоблар эски- Санкт-Петербург ва бир қанча хо-
ташқари, Александр Куннинг онаси Самарқанд, Қашқадарё томонларда раверган, ўрнига янгилари сотиб рижий кутубхоналар, турли асровхо-
армани бўлгани учун у арман тарих- бу хазинанинг қаерга яширилга- олинаверган. Йўқолган ё йиртил- наларга (архив) тарқалиб кетган.
чиларининг манбаларига таянган. ни тўғрисида қизғин суҳбатлар, ганлари ҳам худди барча замонлар- Мирзо Улуғбек мадрасаси институт
Чунки арман тарихчиларининг маъ- баҳс-мунозаралар бўлиб туради. Туя- даги каби бирор нўноқ ўқувчининг ё университет мақомида ва ундаги
лумот беришларича, «Амир Темур лар карвони «Аждаҳо ғори»га сандиқ лоқайдлиги, эътиборсизлиги туфай- кутубхона тикланса, йўқолган, деб
ўз вақтида Арманистондан арман ва тўла китобларни ташлаб қайтиши ли содир бўлган. ҳисобланаётган хазина ўз ўрнига
форс тилидаги китобларни йиғиб, ўз воқеаси гурунгларнинг энг қизиғи қайтади. Бугун жамият фавқулодда
пойтахти Самарқандга жўнатган ва ва сирлисидир. Суҳбат марказида Аштархонли Абул Файзхон даврида янги юксалиш сари йўл ахтармоқда.
бу китоблар Самарқанднинг қайси- кўпинча Ургут, Пастдарғом, Китоб, расмана бошланиб, узоқ давом этган Бу жараёнда Мирзо Улуғбек мадра-
дир бир минорали биносида сақлан- Шаҳрисабз, Катта Лангар тоғлари бузуқчилик замонида (1710–1780) саси, расадхонаси ва кутубхонаси
моқда». Шунинг учун Александр Кун туради. Бундай суҳбат ёшликда Самарқанддаги барча мадрасалар, иштирок этиши бугунги авлоднинг
имкони борича Самарқанддаги барча бизнинг давраларда ҳам бўлган. Ўқи- кутубхоналар ва албатта, Улуғбек ку- кўзлаётган мақсадига тезроқ етиши
мадраса, масжид ва бошқа иншоот- тувчилар гоҳида Улуғбекнинг йўқол- тубхонаси ҳам жамият таназзулининг ва кутилган муваффақиятларга эри-
ларни текшириб чиқишга муваффақ ган китоблар хазинаси тўғрисида қурбонига айланади. Ўлкада Русия шишига амалий хизмат қилади.
бўлди. Лекин унинг бу ҳаракатлари куйиб-пишиб, берилиб гапиришар, ҳукмронлиги ўрнатилгач, кутубхона
натижа бермади. унинг топилишидан умидвор бўлиб аҳволи яна оғирлашади. Ундаги кўп- ***
қандайдир мавҳум бир илинж билан гина китоблар рус маъмурлари томо- Мирзо Улуғбек хазинасини тоғу
Тарихдаги ҳар бир маълумотни бош қотиришарди. Ўзаро келиша ол- нидан талон-торож қилинади, айрим тошлардаги ғорлардан қидиришда
ҳақ гап, деб қабул қилувчи ҳеч қа- май, боши ғавғолардан чиқмаган қа- қўлёзмалар Фон Кауфман Тошкентда ҳеч қандай маъно йўқ. Бу йўна-
чон ҳақиқатни топа олмайди. Арман димги боболаримиздан қаттиқ хафа ташкил этган кутубхона ва Санкт-Пе- лишдаги барча ҳаракатлар бугун-
тарихчилари ёзганларининг ҳам ҳам- бўлардик... Ўртада яна тортишувлар тербургга ташиб кетилади. нинг саҳнасига яна барибир Подшоҳ
маси рост эмас. Александр Кун шарқ- бошланиб кетарди. маймуни ҳикоясини олиб чиқмоқда...
шуносликда ўқигандир, бир неча Шўролар замонида уларнинг ҳам-
тилни яхши билар, яхши тадқиқот- Бу каби мулоҳазалар илк бор Бу- маси тўхтайди... Хазина – Улуғбек Абдусаттор ЖУМАНАзАР,
чидир. Лекин унинг Самарқандда хоро таълим тизими (мадрасалар) та- кутубхонаси ҳақиқий маънода бу- Абу Райҳон Беруний номидаги
қилган бузуқчиликларидан сафдоши рихи тадқиқига киришганимда пайдо тунлай йўқотилади. Мирзо Улуғбек
В.Л. Вяткин қанчалар норози бўлиб бўлганди. Самарқанд мадрасалари ва университети (мадраса) ва кутубхона шарқшунослик институти
ёзганини расмий ҳисоботлардан кутубхоналари воқеалари уларни яна фаолиятига узил-кесил чек қўйила- катта илмий ходими
ўқигандим. У Самарқанддаги барча қўзғади. Мирзо Улуғбек ҳақиқатан ди. Турон тарихида унинг ўрнида
масжид, мадраса ва хонақоҳларни ҳам келгуси авлодга китоблар хази- энди фақат китоблар беркитилган
илмий ўрганиш учунмас – улардаги насини қолдирган. Аммо уни топиш «аждаҳо ғори»га ўхшаш олди-қочди
қадимий манбалар, ҳужжатлар ва учун қайси йўлдан юриш керак? ривоятлар қолади.
мулкларини тортиб олиш йўллари-
ни топиш, бу ишни муваффақиятли «Аждаҳо ғори» сари беҳуда йўл Улуғбекнинг ҳеч нарсаси яши-
амалга ошириш вазифаси билан қидираётган минглаб изловчиларга рилмаган. Унинг хазинаси «Аждаҳо
юборилган эди. эргашмаймиз. Мирзо Улуғбек қадр-
донлари ҳузурига элтадиган йўлни
ЁЛғОННИНг ИНИ танлаймиз. Бу йўл Самарқанд Регис-
тонидан бошланади.
Шу ишлар орасида у Мирзо Улуғ-
бек кутубхонасини ўша даврларда ғОР...
«мусулмонлар йўқ қилишларининг
олдини олиш» учун қаерларгадир Русия салтанати босқини ва ҳатто,
яширилгани ҳақида бўлмағур саф- шўролар давлат тўнтарувига қадар
Мирзо Улуғбекнинг Самарқанд, Бу-

8 № 122022-yil #Keling, kitob o‘qiymiz! VATANPARVAR
25-mart Bir millatning

uyg‘onishi

Nazarimda, yildan Finlandiya nega “O‘quvchilar o‘zlarining qiziqishlari edi. Xo‘sh, keyingi bosqich qanday
yilga kitobxonlar soni baxtli davlat? va ehtiyojlariga muvofiq ravishda bo‘ldi deb o‘ylaysiz? Ular ikkinchi
kamayib, saviya ham shakllantirish huquqiga ega. bosqichda o‘z e’tiborlarini armiyadagi
pasayayotgandek go‘yo. Baxt so‘zining ma’nosi hamma O‘qituvchilar ham shunday”; mavjud muhitni yaxshilashga
E’tibor bergan bo‘lsangiz, uchun turli tushunchalarda aks qaratdilar. Sababi, ayni paytda
bugungi kun yoshlari etadi. Buni esa so‘rovnomalar orqali “Finlandiyalik o‘quvchilarga ularga milliylashgan armiya zarur
badiiy qimmati yuqori bilib olish mumkin. Dunyoda ham ta’limning dastlabki olti yilida hech edi. Shuning uchun kazarmalardagi
bo‘lgan kitoblarga nisbatan mamlakatlarning baxtlilik koeffitsiyentini qanday baho qo‘yilmaydi. Ular 16 juda yomon sharoitni tubdan isloh
psixologik yoki ko‘proq aniqlovchi bir qancha so‘rovnomalar yoshga to‘lganda bir marta butun qilishni boshlashdi. Natijada onalar
pul topishni o‘rgatadigan e’lon qilinadi. Ulardan biri Birlashgan mamlakat bo‘ylab imtihon topshiriladi”; o‘z farzandlariga “Armiyaga borib,
asarlarga mukkasidan Millatlar Tashkilotidagi “United kelib ayniding”, deb emas, balki
ketishyapti. Shuning uchun Nations World Happiness Report” “Barcha o‘qituvchilar kamida magistr tarbiyasiz bolalarga “Seni armiya
ham bunday mavzudagi hisobotidir. Ushbu tadqiqotlarga ko‘ra, darajasiga ega va universitetdagi odam qiladi, tarbiyalaydi”, deyishlariga
kitoblar jadal tarzda o‘zbek Finlandiya davlati uch yil ketma-ket, yutuqlari bo‘yicha eng yaxshi 10 foizlik erishdilar. Kitobning aynan shu bo‘limi
tiliga tarjima qilinyapti. ya’ni 2018–2020-yillar oralig‘ida eng orasidan tanlanadi. O‘qituvchilik – harbiylar nafaqat jangovar shay
To‘g‘ri, keyingi yillarda xorij baxtli mamlakat deb e’lon qilingan. jamiyatdagi eng yuqori mavqega ega bo‘lishlari zarurligi, balki ma’naviyat
adabiyotiga qiziquvchilar Buning sababi nima? Keling, bu bo‘lgan kasblardan biri”; va ilm salohiyati yuqori bo‘lishi zarurligi
ham ko‘paygandek, lekin savolga tadqiqotlarga tayanib javob haqida ta’kidlaydi.
aksariyat hollarda chet el topishga harakat qilamiz. Eng “O‘quvchilarga uy vazifasi
adabiyotlari sifatsiz tarjima asosiy sabablardan biri finlarning berilmaydi, chunki o‘qish joyi faqat O‘qiymiz: “Armiya o‘z Vatanini
qilinayotgandir. Ammo juda ko‘p kitob o‘qish odati ekan. maktab deb hisoblanadi”; himoya qilish uchun ko‘ksini qalqon
ularning ichida quyoshdek Bizning “Chorsu” bozorimiz qanchalik qiladigan qahramonlar devoriga
nur taratib turuvchi kitoblar gavjum bo‘lsa, finlarning kutubxonalari “Raqobat, biri boshqasidan ustun o‘xshaydi. Bu devor tufayli fuqarolar
ham uchrab turadi. Ulardan ham shunday gavjum bo‘lar ekan. kelishi fin madaniyatida qadrlanadigan o‘zlarini qulay va xavfsiz his qilib,
biri Grigoriy Petrovning “Oq Bu ma’lumotlarni raqamlar orqali narsa emas”; hayotlarini davom ettiradilar”;
nilufarlar yurtida” asaridir. isbotlashimiz ham mumkin. Masalan,
Siz hatto kitob mutolaasini 5,5 million aholisi bo‘lgan Finlandiyada “Finlandiyaning byudjetdan ta’limga “Kazarmadagi har bir erkak tirik
yiliga kutubxonalardan 68 millionga ko‘proq pul ajratishi sinf muhitida olmosdir. Har yili minglab qimmatli
xush ko‘rmasangiz yaqin kitob o‘qish uchun olinar aks etadi. Chunki o‘qituvchilar ham, odamlarimiz kazarmalarda yig‘ilishadi.
ham bu kitobni bir ekan. Dunyodagi eng yaxshi jamoat direktorlar ham bir xil maosh olishadi”; Bu qimmatbaho olmoslarimiz
marta qo‘lga olsangiz, kutubxonalari ham aynan Finlandiya umrlarining bir qismini shu yerda
yakuniga qadar bosh davlatida joylashgan. O‘z hayotiga “O‘qituvchilikka o‘qitadigan o‘tkazadilar. Kazarmadan qaytayotgan
ko‘tarmay o‘qiysiz. Asar kitob orqali mazmun olib kirayotgan fakultetga ko‘plab bosqichlarni bosib olmoslarimizning bir yeri tirnalgan va
Finlandiyaning botqoqlik xalqda “baxt” tushunchasini kitobdan o‘tgandan so‘ng qabul qilinadi, ular hatto singan bo‘lsa, bu mamlakatimiz
o‘lkasidan oq nilufarlar ayro tasavvur qilish mumkin emas. orasida yaxshi munosabatlar o‘rnatish, uchun katta yo‘qotish bo‘ladi”;
yurtiga aylanganligi kelishuvchanlik, bolalar darajasiga
O‘qiymiz: “Skandinaviya tusha olish va intiluvchanlik kabi “Biz nafaqat urush davrida,
haqida so‘zlaydi. mamlakatlarida yashovchilar mamnun xislatlarga ega bo‘lish ahamiyatga balki tinchlik davrida ham o‘z
O‘qiganlaringizdan bo‘lishlarining yana bir sababi olinadi”; mamlakatimizga foydali bo‘lishimiz
mamlakat bugungi kundagi shundaki, ularning “baxt” haqidagi zarur”;
taraqqiyotiga qanday yo‘llar tushunchasi bizdan juda farq qiladi. Bu “Finlandiyada maktab
bilan erishdi, unda kimlar borada kitob yozgan tadqiqotchi Maykl arxitekturasiga alohida e’tibor beriladi. “Kazarma bizning uyimiz. U yer
ishtirok etdi va nimalarni Butning so‘zlariga ko‘ra: “Ish lavozimi Ko‘p qavatli binolar o‘rniga katta bizning ibodatxonamiz. Ruhoniylar
eng asosiy omil deb ko‘tarilishi yoki soyabonli kokteyllar bog‘larda bir qavatli binolar quriladi”; uchun cherkov, o‘qituvchi uchun
qarashdi, shular haqida ichishni baxt hisoblamaydilar. Ular maktab qanday bo‘lsa, biz uchun
uchun kichik baxtlar muhimroq. “Fin maktabi oshxonalarida suv, sut kazarma shunday. Biz shuning
bilib olasiz. Boshqacha qilib aytganda, ular biz kabi va mevalardan boshqa narsa yo‘q”. uchun ham o‘zimizni tarbiyali va
“baxt”ning orqasidan quvishmaydi, xushmuomala tutishimiz kerak”;
o‘zlarining mavjudliklaridan baxtlilar”. “Kazarmadagi har bir erkak
tirik olmosdir” “Harbiy tayyorgarlik qanchalik ko‘p
O‘quvchilarga uy vazifasi bo‘lmasin, ular har kuni askarlarni
berilmaydigan davlat Fin xalqi Shvetsiyadan keyin o‘qitishga bir necha soat vaqt topishar
Rossiya tasarrufiga o‘tgach, eng birinchi edi”;
Finlandiya davlati dastlab Shvetsiya navbatda boshlang‘ich, o‘rta maktab va
qo‘lida bo‘lgan bo‘lsa, keyinchalik litseylarda shved o‘qituvchilarining “Kazarma go‘yo madaniy va
Rossiya qo‘l ostiga o‘tadi. E’tibor o‘rniga fin o‘qituvchilarini qo‘ydilar. mustahkam yangi hayotni boshlash
bersak, bir qancha davlatlar qo‘lida O‘sha vaqtda fin o‘qituvchilarining fabrikasiga aylandi”;
mustamlaka bo‘lgan bu mamlakat zimmasida yosh avlodda milliy g‘ururni
hozirgi kunda yashash uchun qulaylik shakllantirishdek murakkab, shu bilan “Shunday qilib, kazarmada
darajasi eng yuqori bo‘lgan davlatdir. birga mas’uliyatli vazifa yuklatilgan mentalitet va ma’naviyat yoyildi.
Mamlakat qanday qilib tez rivojlana Yaxshi xamirturush xamirni qanday
oldi? Finlar bunga eng yaxshi ta’lim yaxshi qilsa, kazarmalar ham xalqning
tizimi va milliy ruhni tarbiyalash ko‘tarilib rivojlanishini tezlashtirdi”.
orqali erishdilar. Finlandiyaning
bugungi kundagi ta’lim tizimi haqidagi Sizlarga asardagi eng qiziqarli
ma’lumotlar biz uchun “susambil”dek nuqtalarini ochib berishga harakat
eshitiladi. qildim. Ammo bu daryodan bir tomchi
xolos. Sababi, asar bir vaqtlar bejiz
O‘qiymiz: “Milliy nazorat tizimi, Turkiya davlatida darslik sifatida
ya’ni imtihonlar umuman yo‘q”; o‘qitilmagan. Yana bir ogohlantirish
ham borki, g‘oyat qimmatli bu asar
tarjimon tomonidan yaxshi tarjima
qilinmagan. Shunday bo‘lsa ham bu
asar mohiyatiga ta’sir ko‘rsatmagan.
Ishonamanki, “Oq nilufarlar yurtida”
eng yaxshi kitoblaringiz qatoridan joy
oladi.

Muattar MELIYEVA,
«Vatanparvar»

VATANPARVAR #Mudofaaga ko‘maklashuvchi “Vatanparvar” tashkilotlarida № 12 92022-yil
25-mart

Yoshlarni YOSHLAR KAMOLOTIDA
ma’naviy-

axloqiy MUHIM BO‘G‘IN
va harbiy-
vatanparvarlik

ruhida tarbiyalash, o‘qitiladi, – deydi tashkilotning Toshkent Sergeli o‘quv sport-texnika klubida yo‘llarda
to‘g‘ri va bexatar harakatlanishlari uchun
ularning ongiga shahar kengashi raisi v.v.b. Farhod elektron avtomaktab dasturi ishlab chiqilgan va
Vatanga muhabbat, Alimxo‘jayev. – Tashkilotlarning amaliyotga tatbiq etilmoqda. Bu dastur asosida
harbiy-vatanparvarlik va yoshlar tashkilotga a’zo bo‘lmoqchi bo‘lgan fuqarolar
onlayn tarzda murojaat qilishlari mumkin. Shu
bajarayotgan ishiga bilan ishlash yo‘nalishlarida bilan bir qatorda elektron avtomaktab dasturi
shahar va tumanlar kesimida asosida o‘quv mashg‘ulotlari va tinglovchilarning
davomatlari elektron tarzda kuzatib boriladi.
mas’uliyatli munosabat, bir qancha ma’naviy-ma’rifiy, Elektron avtomaktab dasturining afzallik
sport tadbirlari va yo‘l harakati tomonlari, har bir tinglovchiga alohida shaxsiy
kabinet yaratiladi va login-parol berilgandan
harbiy xizmatga xavfsizligi bo‘yicha seminar so‘ng tinglovchi bu dastur asosida o‘z shaxsiy
treninglar o‘tkazilib kelinmoqda. kabinetida dars rejalarini, elektron o‘quv
qo‘llanmalarini qabul qilgan holda elektron
hurmat tuyg‘ularini Ochiq eshiklar kunida uyushgan testlar bajarishi mumkin. berayotgan o‘qituvchilar yoshlarda mana shu
va uyushmagan yoshlar uchun ko‘nikmalarni shakllantirish uchun bor bilim va
Bundan tashqari, tashkilot hududida salohiyatlarini ishga solishadi. Hozirda sport
singdirishda turli festival va mahorat darslari “kichik shaharcha” barpo etilgan. U bino- avtoulovini mohirlik bilan boshqara oladigan
O‘zbekiston o‘tkazilmoqda. inshootlar, serqatnov yo‘llar, yo‘l belgilarini yoshlarimiz musobaqalarda yuqori natijalarni
Respublikasi va unda harakatlanadigan avtoulovlarni o‘z qo‘lga kiritishmoqda. 11–14-fevral kunlari
Shuningdek, “Yuk ortuvchi ichiga olgan. Ushbu “kichik Jizzax shahrida o‘tkazilgan avtopoygada
transport”, “Avtogidropodyomnik”, “Yuk shaharcha” O‘zbekiston o‘quvchilarimiz faxrli 1-o‘rinni, 14-mart kuni
krani”, “G‘ildirakli traktor”, “Bitta kovshli Respublikasi Prezidentining musobaqada esa 2-o‘rinni qo‘lga kiritishdi.
qarori bilan tasdiqlangan “Yo‘l
mudofaasiga ekskavator” kabi murakkab texnikalarni xaritasi”ning 8-bandi ijrosi
boshqarish mutaxassislarini tayyorlash yuzasidan aholining keng

ko‘maklashuvchi bo‘yicha kurslar faoliyat ko‘rsatmoqda.
Xonalar zamonaviy o‘quv jihozlari bilan

“Vatanparvar” ta’minlangan.
Tashkilotning Sergeli o‘quv sport-texnika

tashkilotining klubida esa “Aviamodel”, “Raketamodel”,
“Miltiqdan o‘q otish” hamda “Triatlon” va
alohida o‘rni
bor. “Yozgi biatlon” sport seksiyalari samarali
faoliyat yuritmoqda. Ushbu
sport to‘garaklariga qatnashib

kelayotgan yoshlarning

diqqatini jamlash, aqliy

jihatdan rivojlanishlari uchun

turli metodlardan foydalaniladi.

Natijalar esa samarali. Ular

tuman, shahar va respublika

miqyosidagi musobaqalarda

yuqori natijalarga erishmoqda.

– Biz o‘z oldimizga

mustaqil O‘zbekistonimiz

kelajagi bo‘lgan yoshlarni

yurtga sadoqatli, fidoyi etib

tarbiyalash bilan birga, ularda

insoniylik, vatanparvarlik

tuyg‘ularini shakllantirishni,

ezgu ishlar sari yo‘naltirishni

maqsad qilganmiz, – deydi

o‘quv sport-texnika klubi

boshlig‘i Shoira Mahmudova.

– Ayni damda o‘quvchilar Bolalar, o‘smirlar va chaqiruvgacha
bo‘lgan yoshlar o‘rtasida ommaviy sport
mukammal bilim olishlari ishlarini tashkil etish va o‘tkazishda muhim
amaliy ishlar yo‘lga qo‘yilgan. Qolaversa,
uchun bizda barcha shart- tashkilot yoshlar va fuqarolarni mudofaa
sohasidagi boshlang‘ich bilimlarga o‘qitishda
sharoit mavjud. Zamon talabiga va harbiy xizmatga tayyorlashda davlat
hokimiyati organlarining yaqin ko‘makchisiga
mos ravishda avtomobillar, qatlamlari orasida yo‘l-transport hodisalarining aylanib ulgurgan.
oldini olish, shuningdek, yo‘llarda
Ayni vaqtda tashkilotda sportning o‘quv xonalari zamonaviy, kerakli jihozlar harakatlanish xavfsizligini ta’minlashga Tumanning “Sarixumdon” MFYda
texnik va amaliy turlarini rivojlantirish bilan ta’minlangan. O‘quv jarayonining qaratilgan tushuntirish ishlarini olib borish “Pnevmatik miltiqdan o‘q otish” seksiyasida
va ommalashtirish, sport tashkilotlari uzluksizligini ta’minlash maqsadida nazariy uchun qulay sharoit yaratadi. hudud yoshlari va maktab o‘quvchilari bilan
va jamoalari faoliyatiga ko‘maklashish darslarni mukammal o‘zlashtirgan o‘quvchilar muntazam mashg‘ulot olib boriladi.
borasida tizimli ishlar yo‘lga qo‘yilgan. uchun alohida ajratilgan hududlarda amaliy Shayxontohur o‘quv sport-texnika klubida
Toshkent shahar kengashi tasarrufidagi mashg‘ulotlar olib borilmoqda. O‘quv 23 ta transport vositasi bo‘lib, o‘quvchilar Muxtasar aytganda, O‘zbekiston
13 ta tashkilotda sportning 10 dan ortiq turi xonalari ko‘rgazma qurollari, kompyuterlar “B”, “BC” va “C” toifalari bo‘yicha o‘qishadi. Respublikasi mudofaasiga ko‘maklashuvchi
bo‘yicha bepul seksiyalar faoliyat yuritmoqda. va interfaol doskalar bilan jihozlangan. Tashkilotning yana bir e’tiborga loyiq jihati, “Vatanparvar” tashkiloti yoshlarni har
Ushbu seksiyalarda 250 nafardan ortiq Bu esa tinglovchilar mashg‘ulotlarni puxta klubda sport musobaqalarida qatnashish tomonlama yetuk, kelajakda shu yurtga
yoshlar sport mashg‘ulotlari bilan muntazam o‘zlashtirishlari uchun asosiy omillardan biri uchun mo‘ljallangan avtoulov mavjud. nafi tegadigan farzandlar bo‘lib yetishishida
shug‘ullanib kelmoqda. Tasarrufdagi barcha bo‘lib hisoblanadi. Ta’lim oluvchilar bilim muhim bo‘g‘in vazifasini o‘tamoqda.
o‘quv muassasalarida “B”, “BC”, “C”, “D” va samaradorligini oshirish maqsadida dars – Mashg‘ulotlarimizda ishtirok
“E” toifalari bo‘yicha haydovchilar o‘qitiladi rejalariga ayrim qo‘shimchalar kiritildi, ya’ni etuvchilarning aksariyati mazkur sport Ro‘ziqul OCHILOV,
hamda amaliy mashg‘ulotlar olib boriladi. o‘quvchilar haydovchilarning madaniyati avtouloviga o‘zgacha qiziqish bildirishadi, – «Vatanparvar»
– “Vatanparvar” tashkiloti bazasida va etikasi fanidan ham bilim oladilar. Ichki deydi tashkilot rahbari Faxriddin Muxsimov.
yoshlar mehnat bozorida ehtiyoj yuqori bo‘lgan imtihonlar ham kompyuter yordamida har – Sport musobaqalari ko‘p yoshlarimizni
vulkanizatorchi, elektrik-akkumulyatorchi, bir tinglovchiga alohida tuzilgan variantlar o‘ziga jalb qiladi. Bunda, albatta, ularda
avtochilangar, avtoelektrik kasblariga asosida amalga oshiriladi. puxta bilim va amaliy ko‘nikma shakllangan
bo‘lishi lozim. O‘quv markazimizda ta’lim

10 № 122022-yil #Qadriyat VATANPARVAR
25-mart

III darajali serjant Olim BERDIYEV

Наврўз байрами сумалак сайиллари билан ÑÓÌÀËÀÊ ÑÀÉËÈ

янада файзли бўлади. Инсонларга поклик, Ҳа, асрлар оша яшаб келаётган сумалак мисолида яна бир бор амин бўлдик. Шунинг
гўзаллик улашувчи бу айём таровати сайли миллий қадриятларимиз, анъанала- учун ҳам бу кун барчага эсда қоларли лаҳ-
Мудофаа вазирлиги марказий аппаратида римизнинг узвий қисми сифатида инсонлар заларни туҳфа этди.
ўтказилган сумалак сайлида бўй-басти ўртасида оқибатни, бирдамликни, аҳиллик-
билан намоён бўлди. Катта дошқозонларда ни тарғиб қилишига ушбу маънавий тадбир Майор гулнора ҲОЖИМУРОДОВА
қайнаётган сумалак атрофида янграган
миллий кўй-қўшиқлар жаранги оламни
тутди. Қўшиқлар рақсларга уланди. Байрам
кайфияти, жозибаси кўнгилларга кўчди.

#Malaka

¥ÀÐÁÈÉ ÏÑÈÕÎËÎÃËÀÐ
ʤÍÈÊÌÀÑÈ ÎØÈÐÈËÄÈ

Бугунги кунда ҳарбий хизматчиларнинг малакасини босқичма-босқич

ошириш борасида қатор чора-тадбирлар амалга оширилмоқда. Хусусан,
Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Давлат бошқаруви
академиясида ташкил этилган «Психологик хизмат фаолияти бошқаруви»
йўналишидаги 144 соатлик махсус малака ошириш курси, Давлат
хавфсизлик хизмати Чегара қўшинларида фаолият олиб бораётган ҳарбий
психологларнинг касбий билим ва кўникмаларини ошириш ва шахсий таркиб
билан психологик ишларнинг олиб борилишини янада жадаллаштиришга
қаратилгани билан аҳамиятли бўлди.

Малака ошириш курсларининг давомида ҳарбий психологлар билан 40 та тест саволи орқали ҳарбий суҳбатида ўқув курси якуни
ўқув дастури замон талаблари назарий, амалий машғулотлар ва семи- психологларнинг назарий билим сарҳисоб қилиниб, келгусида
асосида, ҳарбий хизматчилар нар-тренинглар олиб борилди. даражаси аниқланди. Оғзаки суҳбат эътибор қаратилиши лозим
билан ишлаш жараёнида самара эса уларнинг шахсий таркиб билан бўлган жиҳатлар хусусида
берувчи ва ҳарбий жамоалардаги Таъкидлаш жоизки, малака оши- ишлай олиш лаёқатларини намоён сўз юритилди. Шундан сўнг
ахлоқий-руҳий муҳитни янада риш давомида тингловчилар акаде- этди. Албатта, эгалланган билим ва тингловчиларга ўқув курсини
мустаҳкамлашга йўналтирилган миянинг 50 мингдан ортиқ китобга кўникмалар ўз сўзини айтиб, барча муваффақиятли якунлагани
мавзулар бўйича ишлаб чиқилди. эга бўлган ахборот-ресурс маркази тингловчилар синовлардан муваф- тўғрисидаги сертификатлар
Шу асосда академия профес- адабиётлари билан ҳам яқиндан та- фақиятли ўтди. тантанали тарзда топширилди.
сор-ўқитувчилари ҳамда таклиф нишиш имконига эга бўлди.
этилган малакали амалиётчи Шу куни академия раҳбарияти Фарида БОБОЖОНОВА
психологлар томонидан 21 кун Ўқув курси якунида ўзлаштирил- ва Чегара қўшинлари масъуллари ДХХ Чегара қўшинлари
ган дастур асосида назорат синовлари иштирокида ташкил этилган давра
ташкил этилиб, ҳар бири 2,5 баллдан

VATANPARVAR #Mulohаza № 12 112022-yil
25-mart

...Наманганда муд­ Й¡Л-ТРАНСПОРТ ²ОДИСАЛАРИНИНГ
ҳиш ЙТҲ: 16 яшар
«ҳайдовчи» ҳалок ҳаракат иштирокчиси бўлган пиёда-
бўлди; дами? Ёки бўлмаса, ЙҲХБ ходими-
Фарғонада муд­ дами? Балки, ҳамма муаммо тажри-
ҳиш ЙТҲ: чақалоқ басиз кишилар қўлига ҳайдовчилик
автомобиль гувоҳномасини тутқазиб юборган
муассасададир?
ғилдираклари остида
қолди (видео); «Vision Zero»

Тошкентда «Малибу» САБАБЧИСИ КИМ? Швецияда автомобиль ҳаракати
пиёдани уриб кетди, кўлами 1950 йилдан бери мутта-
билан, афсуски, уларнинг маданияти, ЙТҲга сабаб нима? сил ўсиб келмоқда. Мамлакатда
йўловчи вафот этди... ўзаро ҳурмат ва билим-тажрибаси па- 1960–1970-йилларда йўллардаги
Хабарлар тас­ сайиб бораётгандек. Айни пайтда Ўзбекистон йўлла- ўлим ҳолатлари сони ўзининг чўққи-
рида кузатилаётган транспорт би- сига чиқади. Ҳар йили йўл-транспорт
масининг бирор куни Бутунжаҳон соғлиқни сақлаш лан боғлиқ кўнгилсиз ҳодисаларга ҳодисалари оқибатида шаҳарларда
жиддий аварияларсиз ташкилотининг маълумотига кўра, нималар сабаб бўлмоқда? Аввало, мингдан зиёд одам ҳалок бўларди.
бўлмаслигига кўникиб ҳар йили дунёда содир бўлаётган бу саволга жавоб топишда ҳайдов- Шундан сўнг ҳукумат қурбонларнинг
йўл-транспорт ҳодисалари оқибатида чиларнинг фикри муҳим. Улар эса сонини камайтириш учун чоралар
ҳам қолдик. Қайси тахминан 1,25 миллион киши ҳаётдан шундай фикрламоқда: кўра бошлади.
тармоқ каналларини бевақт кўз юмади. Ташкилотнинг
кузатманг, бир кунда 2020 йилги маълумотига кўра, 15–29 – йўлдаги ҳаракат белгиларининг Дастлабки чоралар аввало, ҳай-
ўртача 4 ёки 5 та хабар ёшлар орасидаги шахслар ўлимига номувофиқ ўрнатилиши, тақиқ ва довчиларга қаратилади. 1975 йили
шу хусусда бўлаётир. олиб келувчи энг катта сабаб айнан чеклов функциясига эга белгилар- мотоциклчиларга ҳимоя дубулға
автомобиль билан юз берадиган ҳо- нинг ҳаддан зиёд ортиқча кўпайиб (шлем)ларини кийиш, автомобилнинг
Давлатимиз раҳбари 11 февраль дисалар ҳисобланар экан. Шунинг­ кетгани; олд ўриндиқларида ўтирганларга эса
куни йўлларда инсон хавфсизли- дек, статистикада ҳар куни дунё хавфсизлик камарларини тақиш маж-
гини таъминлаш чора-тадбирлари бўйича камида 3–3,5 минг киши ЙТҲ – кўча, маҳалла ва уй манзилла- бурий этиб белгиланади. Кўп ўтмай,
юзасидан ўтказилган видеоселектор натижасида ҳалок бўлиши, уларнинг рининг номи аниқ кўрсатилмагани, мазкур талаб орқа ўриндиқдагилар
йиғилишида йўл ҳаракати хавфсиз- чорак қисми 15–29 ёш эканлиги, ҳаракатланишда ортга қайтиш, ман- учун ҳам жорий этилади. 2019 йилга
лигини таъминлаш масаласини кенг ўлим ҳолатларининг ярми пиёдалар, зилни аввалдан режалаштиришга келиб енгил автомобилларнинг
муҳокама қилган эди. Йиғилишда мотоцикл ва велосипед ҳайдовчила- имкон бермаслиги; 99 фоиз ҳайдовчилари ҳаракат
Президент йўллардаги ўлимлар сони ри эканлиги келтирилади. вақтида хавфсизлик камарларини
коронавирус қурбонлари сонидан – доимий тирбандликлар. ЙҲХБ тақишни кўнгилли равишда доимий
кам эмаслигини алоҳида таъкидлади. Ҳар йили йўллардаги бахтсиз ходимлари томонидан уларни бар- одатга айлантиради. 1980-йиллар
ҳодисалар туфайли 20–50 миллион тараф этиб турилмаслиги; охиридан бошлаб болаларни маши-
2022 йил 1 март ҳолатига кўра, киши жароҳатланади. Шунингдек, нада махсус ўриндиқларсиз олиб
юртимизда пандемия бошл­ ангандан йўл-транспорт ҳодисалари туфайли – пиёдаларнинг элементар йўл ҳа- юриш тақиқланади. 1990 йилда
буён коронавирус инфекциясидан давлатлар ялпи ички маҳсулотининг ракати қоидаларини билмаслиги ёки «Vision Zero» – йўллардаги ўлим ҳо-
вафот этганлар сони 1 637 нафарни 1 фоизидан 3 фоизигача бўлган қис- уларни менсимай, машиналар учун латларига тўлиқ тоқатсизлик концеп-
ташкил этмоқда. Бу кўрсаткич йил- мини йўқотар экан. Қандай даҳшатли светофорнинг яшил чироғи ёнганда цияси ишлаб чиқилади ва узоқ йил-
лик эмас, балки умумий давр мобай- рақамлар! ҳам ҳаракатда давом этиши; лик синовлардан сўнг, 1997 йилда
нида ҳисобланган. Швеция парламенти томонидан қабул
Юртимизда-чи? – ЙҲХБ ходимларининг мақсади қилинади. Дастур қабул қилингач,
Жаҳонда автоуловлар сонининг жазолаш эмас, балки тартибга чақи- Швеция шаҳарларида светофорли
ошиши натижасида йўл-транспорт ҳо- Ички ишлар вазирлиги Йўл ҳара- ришдир. Шуни ҳам инобатга олиб иш бурилишлар ўрнига айланма ҳара-
дисалари ҳам параллел тарзда кўпай- кати хавфсизлиги бош бошқармаси тутиш мақсадга мувофиқ бўлади... катли чорраҳалар қурила бошланди.
иб бормоқда. Бу эса, ўз навбатида, 2021 йилда республика йўлларида Айрим шаҳарларда пиёдалар йўлни
ЙТҲ оқибатида табиий жараёнларсиз содир бўлган йўл-транспорт ҳодиса- Шунингдек, баъзи ҳайдовчилар диагоналига кесиб ўтиши мумкин
инсон ўлимининг сезиларли равишда лари ҳақида статистик маълумотни назарида барча муаммо ташқи омил бўлган жойлар пайдо бўлди. Баъзи
ошишига олиб келя­ пти. Ички ишлар эълон қилди. Унга кўра, 2021 йилда таъсирида юз бераётгандай. Шунинг шаҳарларда пиёдалар ўтиш жойлари
вазирлиги Йўл ҳаракати хавфсизлиги жами 10 001 та йўл-транспорт ҳоди- учун вазиятга пиёдалар қандай му- асосий йўл сатҳидан бироз баланд­
бош бошқармаси келтирган маълу- саси содир этилган. Натижада 2 426 носабат билдиришини ҳам келтириб роқ қилиб қурилди. Чорраҳаларнинг
мотга кўра, 2001 йилда Ўзбекистон киши ҳаётдан кўз юмган (бу кунига ўтсак адолатдан бўлар. Уларнинг қатнов қисми ҳайдовчиларни тезлик-
Республикасида 1 млн 200 мингта ўртача 6 нафар инсон ҳаёт билан фикри эса мана бундай: ни пасайтиришга мажбур қиладиган
транспорт воситаси бўлган. Давлат бевақт видолашади дегани), 9 230 даражада торайтирилди. Кўрилган
статистика қўмитаси тақдим этган киши турли даражада тан жароҳати – ҳайдовчиларнинг кўпроқ ЙҲХБ чора тадбирлар натижаси ўлароқ,
маълумотда эса 2021 йил 1 декабрь олган. Шу билан бирга, 4 698 та ходими, махсус кузатув камераси ёки 2000 йилдан бери ушбу мамлакат
ҳолатига кўра уларнинг сони 3 млн ҳолатда пиёдалар бевосита ишти- радар кўринмаган йўлларда қоида йўлларидаги ўлим ҳолатларининг
775 мингтани ташкил этади. Бугунги рок этган. 1 621 та ҳодиса болалар бузишга мойил бўлиши; сони 60 фоиздан кўпроққа қисқарди.
кунда юртимизда автомобиллар сони иштирокида содир бўлган. Мамлакат расмийлари 2030 йилга
ҳар йили ўртача ҳисобда 300 мингтага – светофорнинг қизил чироғи бориб ушбу кўрсаткични яна бир
кўпайиб бормоқда. Яъни ҳар йили Жаҳон бўйича умумий ўлим сабаб­ ёнганда яқинлашиб келаётган улов ярим баробарга камайтиришни ре-
мамлакатимизда автоуловлар салмоғи чилари орасида авариялар «кучли ҳаракатдан тўлиқ тўхтамай, оҳиста жалаштирган.
ўртача 14 фоизга кўпайяпти. бешталик»ка кирар экан. Ушбу юриб келиши;
бахтсиз ҳодисаларнинг юртимизда Тўғри ечим –
Кучли бешлик кўп ҳолларда бевосита болалар – имконияти чекланган шахслар рақамлаштириш
иштирокида содир бўлиши эса бу учун йўлларда инфратузилма шарои­
Республикамизда тадбиркорлик муаммонинг нақадар жиддийлашиб ти яхши эмаслиги; Хулоса ўрнида айтиш мумкинки,
ва хусусий сектор ривожланаётгани бораётганини кўрсатиб туради. бу соҳада ижобий натижага эришиш
натижасида транспорт воситаларининг – пиёдалар ўтиш йўлаги талаб ва учун муаммони кимнингдир чўнтаги-
сони ортиб бориши қувонарли ҳол. Ав- эҳтиёждан, табиий шароитга кўра дан қидириш самара бермайди. Энг
тотранспортлар кўпайиши инсонлар- ташкил этилмаслиги кўплаб ЙТҲга тўғри ечим йўллардаги ҳаракатни
нинг ҳаёт фаровонлиги ошаётганининг сабаб бўлмоқда... рақамлаштиришдир. Яна жамоат-
бир белгиси, иқтисодиётнинг равнақ чилик назорати ҳам. Яъни аҳоли
топаётганидан далолат, бу – маса- Энди савол туғилади: муаммо орасида қоидабузарликка муросасиз
ланинг ижобий томонлари. Аммо йўл қаерда? Ҳайдовчидами ёки бевосита муносабатни шакллантириш зарур.
ҳаракати қоидаларига амал қилмаслик Инсонларнинг йўл-транспорт ҳоди-
натижасида йўлларда йўл-транспорт сасига муносабати ўзгариши билан
ҳодисалари содир бўлиш эҳтимоли- бу масала ижобий тус ола бошлаши
нинг ортаётгани эса ташвишли ҳолат. тайин. Шунингдек, умумтаълим мак-
Автотранспорт воситалари ва ҳайдов- табларида «Йўл ҳаракати қоидалари»
чилар сони йилдан-йилга кўпайгани дарсини таъсирчан шакллар билан
интерфаол усулда ўтиш керак. Бу
йўналишда айниқса, йўл-патруль
хизмати куч ва воситаларини оқило-
на тақсимлаб, соҳа вакиллари билан
биргаликда ҳаракат қилиш яхши са-
мара беради.

Шерзод ЭГАМБЕРДИЕВ,
«Vatanparvar»

12 № 122022-yil #Chempionat VATANPARVAR
25-mart

ТАБИАТ

ÌÓÑÎÁÀҚÀ

Бир маромда шивалаётган ёмғир тўсатдан
жалага айланди. Паналайдиган жойнинг ўзи
йўқ. Кийимларимиз 5 дақиқага бардош бера
олмади. Кўп ўтмай фотоаппарат, камералар ҳам
ишдан чиқа бошлади. Лекин Мустақил Давлатлар
Ҳамдўстлигига аъзо мамлакатлар ўртасида ўтказила-
диган спорт мусобақаларига Мудофаа вазирлиги терма
жамоасини саралаш чемпионати иштирокчилари табиат
инжиқларини писанд қилмай, мусобақа шартларини тўлақонли

бажариш учун шиддат кўрсатдилар.

VATANPARVAR #Chempionat № 12 132022-yil
25-mart

Muallif suratga olgan

ИНЖИҚЛИКЛАРИ

ÈØÒÈÐÎÊ×ÈËÀÐÈ ØÀØÒÈÍÈ ҚÀÉÒÀÐÎËÌÀÄÈ

Жиззах вилояти Фориш тумани осмонини эгаллаган тим қора булутлар кўз илғамаётган қуёш оға бошлаганида Ватан ҳимоячиларининг ғайратига

тан бергандек ҳовурини босди. Эркак ва аёллар жамоаси ҳам ўзаро, ҳам об-ҳаво ноқулайликлари билан расмана кураш олиб борди. Улар бир неча

кун давомида офицерлар уч кураши, тош кўтариш, ҳарбийлаштирилган кросс, 21 км.га ярим марафон югуриш, ПМ-1 ва АК-1 қуролларидан ўқ

отиш бўйича беллашди.

Ғолиблик сари қизғин интилишларни кўриб, қўшинларда ҳарбий-амалий ва олимпия спорт турларини ривожлантириш, ҳарбий хизматчи-

ларнинг жанговар руҳини мустаҳкамлаш ва жисмоний тайёргарлик даражасини ошириш, халқаро майдонларда ўтказиладиган чемпионат-

ларга тайёргарлик кўришда бу каби мусобақаларнинг аҳамияти катта эканига амин бўласиз. Мазкур чемпионат армия сафларида хизмат

қилаётган энг кучли, энг чаққон ва энг маҳоратли ҳарбий хизматчиларни аниқлаш, уларга эса ўз имкониятларини тўлиқ намоён этиш

фурсати бўлди.

– Шу пайтгача мусобақаларда ўзимнинг жисмоний тайёргарлигимни синаб кўришга кўп ҳам журъат қила олмас эдим. Бир неча

йил аввал аёллар спартакиадасида қатнашдим. Жамоамиз билан биринчи ўринни эгалладик. Ўшанда ишончим ортди. Бу йил

ўз маҳоратимни синаб кўришга қарор қилдим. Ғолиблар сафидан ўрин оламан, деган умиддаман, – дейди Шимоли-ғарбий

ҳарбий округдан келган контракт бўйича ҳарбий хизматчи, оддий аскар Сайёра Бойманова.

Офицерлар уч курашида иштирокчилар Макаров пистолетидан ўқ отиш, 100 метр масофага эркин усулда сузиш,

30 ёшгача бўлган офицерлар учун 3 000 метрга, 35 ёшгача бўлган офицерлар учун 2 000 метрга, 40 ёшгача ва ундан

юқори ёшдаги офицерлар учун 1 000 метрга югуриш бўйича кучлилар сараланди.

Эркаклар ўртасида тош кўтариш мусобақаси баҳсларга бой бўлди. Бир-биридан қолишмайди. -60, -65, -70, -75,

-80, -85, -90, -90 кг.дан юқори вазн тоифасида даст кўтариш ва силтаб кўтариш бўйича ўзларининг чидамли-

ликлари, куч-қувватини кўрсатишди. Ҳарбийлашган кроссда иштирокчилар 3 км масофада қурол билан югу-

риш, АК-74 русумли Калашников автоматидан ўқ отиш, F-1 гранатасини узоқликка улоқтириш шартларини

майдалаб ёғаётган ёмғир остида бажарди.

Ниҳоят, ғолиб ва совриндорлар номи маълум бўлди. Натижаларга кўра, офицерлар уч кураши му-

собақасида 1-ёш тоифасида катта лейтенант Н. Раҳматов (Марказий ҳарбий округ), 2-ёш тоифасида

майор О. Йўлдошев (Шарқий ҳарбий округ), 3-ёш тоифасида майор Ш. Эшмуродов (Шарқий ҳарбий

округ), 4-ёш тоифасида подполковник Шуҳрат Қосимов (Чирчиқ олий танк қўмондонлик-муҳан-

дислик билим юрти) ғолибликни қўлга киритди.

21 км.га ярим марафон югуриш шартида кичик сержант Шоҳрух Давлатов (Жануби-ғарбий

махсус ҳарбий округ) биринчи ўринни қўлга киритган бўлса, ҳарбийлаштирилган кросс

мусобақасида курсант Нуриддин Мамасиддиқов (Чирчиқ олий танк қўмондонлик-муҳан-

дислик билим юрти) ғалаба қозонди.

Макаров пистолетидан отишда подполковник Жаҳонгир Шайматов (Чирчиқ

олий танк қўмондонлик-муҳандислик билим юрти), Калашников автоматидан

отишда майор Дониёр Жуманов (Тошкент ҳарбий округи) ҳамда кичик сержант

Азиза Ҳабибова (Чирчиқ олий танк қўмондонлик-муҳандислик билим юрти)

биринчиликка сазовор бўлди.

Тош кўтариш мусобақасида -60 кг вазн тоифасида муддатли ҳарбий

хизмат оддий аскари Феруз Қиёмов (Жануби-ғарбий махсус ҳарбий

округ), -65 кг вазн тоифасида кичик сержант Дилбек Абдуллаев

(Шарқий ҳарбий округ), -70 кг вазн тоифасида кичик сержант

Фазлиддин Мажидов (Шимоли-ғарбий ҳарбий округ), -75 кг

вазн тоифасида контракт бўйича ҳарбий хизматчи, оддий

аскар Забардаст Сайдуллаев (Шарқий ҳарбий округ),

-80 кг вазн тоифасида муддатли ҳарбий хизмат оддий

аскари Сардор Исмоилов (Жануби-ғарбий махсус

ҳарбий округ), -85 кг вазн тоифасида катта

сержант Жуманазар Абдиев (Қуролли Кучлар

академияси), -90 кг вазн тоифасида кичик

сержант Аваз Йўлдошев (Жануби-ғарбий

махсус ҳарбий округ), +90 кг вазн

тоифасида контракт бўйича ҳарбий

хизматчи, оддий аскар Жавоҳир Капитан Азиз НОРҚУЛОВ,
Ўринбоев (Жануби-ғарбий махсус «Vatanparvar»
ҳарбий округ) 1-ўринни эгаллади.

14 № 122022-yil #Jadid matbuotida VATANPARVAR
25-mart

“FaQirlik NiMadaN hOsil O‘lUr?”
FFilologiya fanlari
doktori, professor ma’rifatparvar Ubaydulla Asadullaxo‘jayev “... Yigirma yil avval, bosturma tagida, poxol Sanab o‘tilgan masalalar Turkistonning
Begali Qosimov (1885–1938-yillar) muharrirlik qiladi. Gazetani ustida chaksa jo‘xorini ikki oy go‘ja oshi qilub iqtisodiy tobeligini yanada kuchaytirdi.
ta’kidlaganidek, Munavvarqori Abdurashidxonov, Abdulla ahl-u ayollari ila ichub, bo‘zdan yaktak va Kosibchilik, hunarmandlik bilan bog‘liq
jadidchilik g‘oyalari Avloniy kabi jadidlar bilan tashkil etadi hamda lozim, olachadan to‘n kiyub, haftada uch ishlab chiqarish shu sababli tanazzulga
erta bahorning shiddatli Toshkent shahrida 1914-yilning 4-aprelidan kun sayr, to‘rt kun na’lchilik qilub, shul tariqa uchrab bordi. Hamza esa muammo yechimi
shamollari singari chop eta boshlaydi. bir hunar ila bo‘lsa ham taxmini maishat sifatida ilmni, ma’rifatni ilgari suradi va “Bu
po‘panak bosib, biljirab mukammallanub, o‘zlarining doxiliy va xorijiy xo‘rliklarning ilmsizlikdan kelganin shoyad
ketgan o‘rta asrchilik Ma’lumki, “Sadoyi Turkiston” gazetasi fisq-u fasod, shar’u shuurlarig‘a yetishub, o‘ylagan va aqlga solub qaragan kishi bilur.
turmushini eng pastki ijtimoiy-siyosiy, ma’naviy-ma’rifiy, madaniy yana besh pul, o‘n pul yonlarida qolar ekan. Mana siz ila insonlikda barobar bo‘lub, ilm
qatlamlarigacha ochib va axloqiy mavzularda mahalliy xalqni Ajabo, nima bo‘lmishdirki, ul ustalarning o‘qigan odamlarni ko‘rasizmi? Sizdan davlati
tashladi. Momoguldurak qiynayotgan muammolarni dadil olib chiqishi ko‘plari gado bo‘lub ketgandirlar”. taraqqiy etmagan bo‘lsa ham, siz kabi xor-u
bo‘lib, millat va hamda millat va milliylik masalasiga eng ko‘p zor bo‘lmasdan bir falon ila maishat o‘tkarub
Vatanning hayot-mamot e’tibor berishi orqali jadid matbuoti ichida Aholi turmush darajasining bunday keskin kelmakdadir”, deydi.
masalasi kun tartibiga ajralib turgan. pasayishi, qashshoqlashuv muammosi
qo‘yilgani haqida bong maqolada tahlil etilib, bunga 1912-yildan Muallif kuyunchaklik bilan aytgan bu
urdi. Shu o‘rinda mulohazamizni mazkur ko‘plab kosiblar zarar ko‘rgani, oqibatda fikrlari orqali maqola avvalida aytgan
gazetada bosilgan bir material tahlili misolida mardikorlik qilishiga to‘g‘ri kelayotgani, g‘aflatdan qutilish, ko‘zimiz, qalbimizni
Darhaqiqat, o‘tgan asrning boshlarida davom ettirsak. Aniqrog‘i, gap “Sadoyi kuchsiz mardikorlarni esa bozor olmay, ochish uchun ilm-fanga e’tibor qaratish,
Turkiston tarixidagi eng muhim Turkiston” gazetasining 1914-yil 10-avgust gadoylar ortgani sabab qilib keltiriladi. rivojlanayotgan davlatlardan o‘rganish
voqelik bo‘lgan jadidchilik harakati sonida bosilgan Hamza Hakimzoda Niyoziy “1914-yil ramazonda gadoylar boshqalarga masalasini ilgari suradi.
milliy uyg‘onish yo‘lida momoqaldiroq qalamiga mansub “Faqirlik nimadan hosil qaraganda yuzga qirq protsent bo‘lub
shiddatidek hayotimizga kirib keldi. o‘lur?” nomli maqola haqida ketyapti. ketgan, desak ham lof bo‘lmaydir”, deb Millat uchun qish oyi bo‘lgan jaholat
Ko‘zimizni ochish, qalbimizni Turkistonni Maqola shunday boshlanadi: “Jigarning yozadi muallif. masalasi maqolada istibdodga, zulmga
uyg‘otish uchun qora bulutlar egallagan qon tomchilarin kundan kun ziyod taraqqiy qarshi birlashtiruvchi muhim kuch bo‘lgan
osmonimizda chaqindek porladi. ettirmoqda bo‘lgan illatlarning eng birinchi Buning sabablari nimada? Bu savolga islom negizlari, axloq va qadriyatlari
Bu harakatning mustaqillik yo‘lidagi moddasi nimadir, deb so‘rasangiz, vahshat, javob izlaganimizda, avvalo muammoning jamiyatda buzila boshlagani bilan
kurashi bizga xaspo‘shlab ko‘rsatilganini g‘aflat va jaholat deb javob olursiz. Bu uch siyosiy va ijtimoiy jihati qalqib chiqdi. Bular izohlanadi. “Xoliq va roziqi haqiqiylari
ziyolilarimiz baralla aytishiga istiqlolga qish oylari ila tan, aql va ko‘zlari muzlab, quyidagi omillarda aks etadi: bo‘lg‘an janobi bori taolloning buyurgan
erishganimizdan so‘ng imkon tug‘ildi. sovuq urgan daraxtlar kabi mevasiz qolgan besh vaqt sajdasidan bo‘yin tortgan mard
Ya’ni sho‘ro mafkurasi ta’sirida ota va bobolarimizning mukofotlaridan iborat Turkistonni g‘arb usulida zo‘rlik bilan yigitlar chorak gaz chit uchun o‘zlarig‘a
jadidlarning ma’rifatchiligiga asosiy bo‘lib chiqdi”. zamonaviylashtirish asosida doimo o‘xshagan bir xudo bandasining eshigiga
e’tibor qaratilib, Vatan, xalq ozodligi qoloqlikda ushlab turishga harakat qilindi; borib, buncha ta’zimlar qilub, tashakkurlar
yo‘lidagi kurashi, g‘oyalari bilan bog‘liq E’tibor bergan bo‘lsangiz, Hamza maqola aytub va mehnatlar chekub, darbadar
faoliyati chetlab o‘tilgandi. Negaki, avvalida so‘z o‘yini qilib, “vahshat, g‘aflat mamlakatdagi ishlab chiqarishni chor yurishlari, oh, qaysi bir inson naslini tahayyir
ijtimoiy hayotga madaniy-ma’rifiy va jaholat”ni qish faslining uch oyiga Rusiyasi markaziy sanoat hududlari talab va zulmatiga cho‘mdurmas, qaysi bir haqiqiy
harakat sifatida kirib kelgan jadidchilik mengzayapti. Millatning fojiasida mana ehtiyojlariga bog‘liq qilib qo‘yildi; musulmonning badanig‘a o‘tlar tushurmas
keyinchalik keng ijtimoiy harakatga shu uchta illatni alohida ta’kidlamoqda. va olamni zindon qilmas?!” Bu mustabid
aylandiki, uning a’zolari bo‘lgan Turkiston Jadid bobomiz jismimiz, shuurimizning kapitalistik ishlab chiqarish o‘choqlari tuzumning jamiyat begonalashuviga, ijtimoiy
taraqqiyparvarlari asosiy maqsadini muzlab qolishini g‘aflat va jaholatga botib, barpo etilishi natijasida Turkistonda tuzilmalar zaiflashuviga va oqibatda millatni
xalqini mustaqillik va ozodlikka olib umrguzaronlik qilayotganimizda deb biladi. sanoat tovarlarining raqobati orta borib, qoloqlikka mahkum etishga qaratilgan
chiqishda ko‘radi. Aynan shu g‘aflat, jaholat millatni qay hunarmandlik va kosibchilik yemirila makkor siyosati mevasi edi. Buni anglagan
darajada xor-u zor etayotganini muallif boshlandi; Hamza faryod chekib yozadi: “Oh, qani
Xalqning, Turkistonning hayot-mamot maqola davomida shunday yozadi: islomiyat ahkomi? Koshki ul zakot beruvchi
masalasi haqida bong urilishida jadidlar o‘lka xo‘jaligi chor Rusiyasi iqtisodiyoti zotlar beradirgan bir necha vershuk chitlarini
asos solgan matbuotning roli beqiyos uchun xomashyo yetishtirishga bog‘liq qilib minnatsiz va ozorsiz bersalar edi!”
bo‘lgan. Xususan, bu borada jadidlarning qo‘yildi.
sevimli nashri bo‘lgan “Sadoyi Turkiston” Muallif qoloqlik, nodonlik va jaholatdan
gazetasi faoliyatini alohida ta’kidlash xalos bo‘lishning yo‘li sifatida millatni
joiz. Bu milliy gazeta jamoasiga taraqqiyot va ma’rifat sari chorlashga, najot
ilmda ekanligini aytishga chog‘langandek
ko‘rinsa-da, faqirlikdan qutilish uchun zulmga
qarshi kurashga, ya’ni istiqlolga chorlaydi,
nazarimizda. Buni maqola oxiridagi “mundan
ham battar kunlarga qolmasam edi?!” degan
jumlalar ham isbotlab turibdi.

Alijon SAFAROV,
O‘JOKU kafedra mudiri,
filologiya fanlari bo‘yicha

falsafa doktori (PhD)

#Ehtirom

ABDULLA ORIPOV IZDOSHLARI

Havo hujumidan Onlayn videokonferens-aloqa orqali o‘tkazilgan tanlovda ishtirokchilar ikkita shart bo‘yicha o‘zaro bellashdi.
mudofaa qo‘shinlari va Birinchi shart savol-javob deb nomlandi. Unga ko‘ra, har bir ishtirokchiga atoqli shoir va davlat arbobi Abdulla
Oripovning hayoti va ijodiga oid uchtadan savol berildi. Javob uchun besh soniya vaqt ajratildi.
Harbiy havo kuchlari Dastlabki shartdayoq bilimdonligi va faolligini namoyon etgan Vatan posbonlari ikkinchi – erkin mavzu shartida
qo‘mondonligi tizimidagi ham g‘oliblik uchun ana shunday ishtiyoq bilan harakat qildi. Ushbu shartda ular she’r, monolog, sahna ko‘rinishi
harbiy qismlar o‘rtasida kabi badiiy chiqishlar orqali o‘z iqtidori, iste’dodini shu bilan birga ifodali o‘qish san’atini namoyish etishdi.
“Abdulla Oripov izdoshlari” Tanlov ishtirokchilarining chiqishlari Abdulla Oripovning rafiqasi, “Fidokorona xizmatlari uchun” ordeni sohibi Hanifa
nomli ijodiy ko‘rik-tanlov Mustafo qizi hamda O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi a’zosi, shoir Shodmonqul Salom tomonidan baholab borildi.
Qizg‘in va murosasiz o‘tgan bellashuv so‘ngida g‘oliblar taqdirlandi.
bo‘lib o‘tdi.
Mayor Gulnora HOJIMURODOVA

VATANPARVAR #Ajdodlar jasorati – yoshlarga ibrat № 12 152022-yil
25-mart
Ўзбек
ªизининг RUHIY#Harbiy psixolog minbari
ботирлиги
KECHINMALAR

QANDAY TA’SIR QILADI?

Иккинчи жаҳон уруши йилларида матбуотнинг катта сафарбарлик
кучини яхши билган совет давлати раҳбарлари расмий давлат газета-

ларидан ташқари, фронт газеталарини ҳам чиқаришга қарор қилган.

Уруш бошланган дастлабки ган ўқдан, на минадан қўрқади. Унга ҳеч нарса Yurtimiz taraqqiyoti yo‘lida
кунларда, аввал ҳарбий писанд эмас. 1943 йилнинг 18 июлидан 28 ию-
округлар ва айрим ар- лигача Шимолий Донес дарёси қирғоқларида amalga oshirilayotgan
миялар ҳузурида оз
ададли газеталар чиқарила Донбасс учун шиддатли жанглар бўлиб ўтди. islohotlar psixologiya sohasi
бошланди. 84х60 форматда- Ана шу вақтда Раҳима Алимова пулемёт ва ми-
ги 4 саҳифали бу газеталар номёт ўти остида 97 нафар ярадор жангчи ва mutaxassislariga ham
қоғоз танқисл и г и с а б а б - офицерга шошилинч тиббий ёрдам кўрсатди
л и 1 9 4 1 й и л 4 октябрдан mas’uliyatli vazifalar yukladi.
бошлаб қисқартирилди. Аммо ва уларнинг кўпчилигини жанг
газеталар сони фронтларнинг майдонларидан хавфсиз ерга Fuqarolarning ruhiy holatini
сонига қараб кўпайтириб бо- олиб чиқди. Ҳаёт қолган жангчи
рилди ва 1941 йилда 15 та, 1942 tahlil etib, baxtli bo‘lishiga
йилда 19 та, 1943 йилда 18 та, ва офицерлар Раҳима Алимо-
1944 йилда 15 та, 1945 йилда вага ҳали-ҳали ўз миннатдор- to‘sqinlik qilayotgan
эса 16 та фронт газетаси нашр чиликларини билдиради. Бу
этилди. psixologik muammolarni
1942 йил февралида Кавказ жанглар вақтида кўрсатган
фронтида илк бор грузин, арман ва қаҳрамонлиги учун Раҳима bartaraf etish muhim
озарбайжон тилларида, кейинчалик бошқа тил- Алимова «Жасурлик учун»
ларда ҳам фронт газеталарини чиқариш ишлари медали билан мукофотланди. masalalardan biridir.
йўлга қўйилди. Ўрта Осиёдан урушга сафарбар
қилинган йигитларнинг аксар қисми Ғарбий 1 сентябрдан 21 сентябр- Shu ma’noda ruhiy kechinmalarning ijobiy yoki
фронтга юборилганлиги учун фронтнинг қошида гача давом этган 20 кунлик salbiy bo‘lishi bevosita shaxsning psixik holatiga va
ўзбек, қозоқ, тожик ва туркман тилларида газе- ҳужум жанглари вақтида u voqelikni qanday idrok etishiga bog‘liq. Ta’kidlash
талар нашр этила бошланди ва улар ҳафтада Раҳима Алимова мардонавор kerakki, psixik holatlar uzluksiz ravishda o‘zgarib
2 марта, стандарт қоғознинг ярим форматида, ҳаракат қилди. Бу сафар у 30 turadi. Bu o‘zgarish bevosita shaxsning bajarayotgan
4 саҳифали бўлиб чиқди. Жами уруш йилларида жангчи ва офицерни қурол- roli, yosh xususiyatlari hamda milliy va etnik omillar
миллий тилларда чиққан фронт ва дивизия газе- яроғи билан жанг майдонла- asosida shakllangan psixologik qiyofasiga bog‘liq.
таларининг умумий сони 100 дан ортиқ бўлган. ридан олиб чиқиб, зарур бўл- Ruhiy kechinmalar esa hissiyotlarda namoyon bo‘ladi.
Рустамбек Шамсутдинов узоқ йиллар давомида ган тиббий ёрдамни кўрсатди.
Иккинчи жаҳон уруши фронтларида ўзбек тилида Шундай пайтлар ҳам бўлдики, Xulq-atvor, muomala subyekti psixik faoliyatda
чоп этилган газеталарни ўрганди ва 3 жилдлик Раҳимахоним ҳам санитар, ҳам санитария инс- darak beruvchilik, baholash, boshqaruvchilik kabi uchta
«Иккинчи жаҳон уруши ва фронт газеталари» труктори, ҳам фельдшер вазифаларини сидқи- muhim funksiyani bajaradi.
китобини чоп этди. Рустамбек Шамсутдинов би- дилдан бажарди. Полкимиздаги ҳамма жангчи ва
ринчи Украина фронтида ўзбек тилида 1944–1945 офицерларнинг Раҳимахонни чин қалбларидан Kishi sezgi, idrok qilgan, xotirasida qolgan
йилларда чиқиб турган «Ватан шарафи учун» севишларига, самимий ҳурмат қилишларига са- taassurotlariga hech qachon befarq qaramaydi.
газетасини ўрганиб чиққан. Ушбу газетанинг баб шудир. Insonga berilgan har qanday ta’sir yoqimli yoki yoqimsiz
1944 йил 16 январдаги 3-сонида бухоролик қиз Ўртоқ Раҳима Алимова жанг майдонларида hissiyotni qo‘zg‘atadi, faoliyatga undaydi yoki to‘xtatadi.
Раҳима Алимованинг фронтдаги жасорати ҳақида фақат тиббий ходим сифатидагина эмас, балки Natijada insonda turli ruhiy kechinmalar kechadi. Kishi
ёзилган. оддий жангчи сифатида ҳам ном чиқарди. Алимо- tashqi yoki ichki ta’sir tufayli to‘lqinlanadi, qo‘rqadi,
Раҳима Алимова жанг қилаётган ўқчи ва бир тўда разведкачилар билан бирга душман shubhalanadi.
полки командири подполковник Саввин у позициясининг орқа томонига ўтди. Совет раз-
тўғрисида «Ватан шарафи учун» газетасида ведкачиларининг келишини сезиб, фашистлар Subyektiv hisoblangan his-tuyg‘ular ehtiyojlarning
қуйидагиларни ёзган. «...Улуғ Ватан уруши жанг бошлаб юборди. Ана шу жангда жасур қиз qondirilishi jarayoni qanday kechayotganining belgisi
майдонларида: рус, украин, беларус, қозоқ, гру- ўнга яқин фашистни қириб ташлади. Яна бир sifatida namoyon bo‘ladi. Hissiy portlash ro‘y bergan
зин, ўзбек, тожик, туркманлар, қирғиз ва бошқа жангда немисларга қарши ҳужумга ўтди. Шунда taqdirda uning keyingi bosqichlarida kishi o‘zini tuta
қардош халқларнинг довюрак йигитлари билан Раҳимахон олдинги сафга чиқиб, жангчиларни olmay qoladi, oqibatini o‘ylamaydi, aql-hushini yo‘qotib
бир қаторда, кўпгина жасур қизларни ҳам тез-тез илгари бошлади ва шахсан ўзи 25 фашистни қи- qo‘yadi. So‘ngra pushaymon yeydi, ba’zan sodir
учратиб туриш мумкин. Ватанимизнинг бу оташин риб ташлади. Ушбу жангдан кейин ўртоқ Алимова bo‘lgan voqealar tushida yuz berganday esga tushadi.
ватанпарварлари ҳам фашист босқинчиларига «Қизил Байроқ» ордени билан мукофотланди. Tormozlanish miya qobig‘ini egallab oladi.
қарши олиб борилаётган курашимизда мардона- Раҳима Алимованинг қалби улуғ она Ватанга
вор иштирок этмоқдалар. оташин меҳр-муҳаббат туйғуси, душманга қарши Ruhiy kechinmalarning ko‘rinishi sifatida namoyon
Мен командирлик қилаётган полкда ўз номла- чексиз қаҳр-ғазаб ва нафрат ҳисси билан тўлган. bo‘luvchi hissiyotning yana bir turi kayfiyatdir. U ancha
рини шон-шараф билан қоплаган ўзбек йигитлари У жонажон Ўзбекистон учун, серқуёш республи- vaqt davomida kishining butun xatti-harakatiga tus
орасида бир неча ўзбек қизлари ҳам бор. Украи- канинг бахтиёр халқи учун, ёр ва биродарлари- berib turadigan umumiy hissiy holatini ifoda etadi.
на учун олиб борилаётган ҳужумкор жангларда миз учун жанг қилмоқда, янада порлоқ келажак Kayfiyat ko‘tarinki yoki qayg‘uli va hokazo tarzda
Бухородан келган Раҳима Алимова деган қиз, учун немисларни беаёв қирмоқда», деган сўзлар bo‘ladi.
айниқса, қаҳрамонлик кўрсатмоқда. билан ўз сўзини тугатган полк командири. Унинг
Ўқчи ротанинг санитария инструктори бўлиб сўзларидан бизга шу нарса маълум бўладики, Katta leytenant Jamshid HABIBOV,
хизмат этаётган бу жасур ўзбек қизи на ҳаводан Раҳима Алимова нафақат тиббиёт ҳамшираси Markaziy harbiy okrug harbiy psixologi
қилинган ҳужумдан, на душман томонидан уч- лавозимида, балки, кези келганда, пулемётчи
сифатида ҳам жанговар ҳаракатларда иштирок
этган.

Зинур БОЗОРОВ,
«Шон-шараф» давлат музейи

илмий ходими

16 № 122022-yil #Tahlil VATANPARVAR
25-mart
Markaziy Osiyo davlatlariNING
Qurolli
Kuchlar harbiy salohiyati
tarkibida xizmat
qilayotgan harbiy harbiy kuch bo‘yicha O‘zbekiston yetkazadigan jangovar samolyotlar kurashish bo‘yicha amaliy tajribaga
xizmatchilarning Respublikasining armiyasi dunyoda mintaqada faqatgina O‘zbekiston, ega. Turkmaniston esa neytral
umumiy soni, 51-o‘rinni, Markaziy Osiyo davlatlari Qozog‘iston va Turkmaniston Qurolli maqomga ega bo‘lganligi sababli,
armiyani ta’minlash orasida esa 1-o‘rinni egalladi. Ushbu Kuchlarida mavjud bo‘lib, son jihatidan faqat mamlakat chegarasidagi turli
xarajatlari, yangi reytingda Markaziy Osiyo mamlakatlari Qozog‘iston eng ko‘p jangovar to‘qnashuvlarda ishtirok etib, xorijiy
texnika bilan jihozlash orasida 2-o‘ringa Qozog‘iston (61), samolyotlarga ega davlat hisoblanadi. operatsiyalarda ishtirok etmagan.
va boshqa ma’lumotlar 3-o‘ringa Turkmaniston (86), 4-o‘ringa Qirg‘iziston va Tojikistonda kam
yopiq xarakterga ega Qirg‘iziston (93) va 5-o‘ringa Tojikiston miqdorda transport samolyotlari Davlatlarning harbiy xarajatlari
bo‘lganligi bois, (99) qo‘yilgan. mavjud. Samolyotlardan foydalanish to‘g‘risidagi Internet ma’lumotlariga
ma’lumotlarni tahlil cho‘llar va cho‘l sharoitidagi hududlarda ko‘ra, mintaqa davlatlari orasida eng
qilishda ochiq Amalga oshirilayotgan harbiy samarali hisoblanib, tog‘li hududlarda yirik harbiy byudjetni Qozog‘iston
ma’lumotlardan mashqlar va ishlab chiqarilayotgan asosan vertolyotlardan foydalanish (4 milliard AQSh dollari), keyingi o‘rinda
foydalanildi. harbiy texnika xaridlarining ssenariylari maqsadga muvofiq hisoblanadi. O‘zbekiston (taxminan 1 milliard AQSh
mintaqa mamlakatlarining Qurolli Chunki vertolyotlar yordamida tog‘li dollari), undan keyin Turkmaniston
Mavjud Kuchlari mahalliy urushlarni olib hududlarda juda katta operatsiyalarni (200 million AQSh dollari), to‘rtinchi
ma’lumotlar tahlili borishning zamonaviy usullari haqida amalga oshirish shaxsiy tarkibni qurol- o‘rinda Qirg‘iziston (20 million AQSh
Markaziy Osiyo fikr yuritib, o‘z strategiyalarida aslaha va o‘q-dorilar bilan ta’minlash dollari) va oxirgi o‘rinda Tojikiston
davlatlari Qurolli Afg‘oniston, Iroq va Suriyadagi harbiy mumkin. Shunday qilib, Harbiy havo (16 million AQSh dollari) Qurolli
Kuchlari harbiy mojarolar tajribasini hisobga olmoqda. kuchlari yo‘nalishda eng ko‘p zarba Kuchlari tashkil qiladi. Shuningdek,
salohiyatining turli O‘rganilgan ma’lumotlar tahliliga vertolyotlari bo‘yicha Qozog‘iston, Qirg‘iziston va Tojikistonning iqtisodiy
darajalarga ega ekanligini ko‘ra, O‘zbekiston, Turkmaniston va transport vertolyotlari bo‘yicha esa salohiyati tufayli Qurolli Kuchlarida
ko‘rsatmoqda. Mintaqadagi Qozog‘iston Qurolli Kuchlari zirhli O‘zbekiston mintaqada yetakchilik keng ko‘lamli islohotlar o‘tkazish
davlatlarning umumiy aholisi transport vositalari soni bo‘yicha qilmoqda. hamda qurol-aslaha va harbiy
taxminan 75 million kishi mintaqa mamlakatlari orasida yetakchi texnikalarni modernizatsiya qilish
ekanligini hisobga olsak, Qurolli hisoblanadi. E’tiborlisi shuki, Tojikiston Harbiy harakatlarda ishtirok imkoniyati biroz cheklangan.
Kuchlar soni nisbatan kichik bo‘lib, va Qirg‘iziston hududining tog‘li etish bo‘yicha Tojikiston mamlakat
u 220 ming kishini tashkil qilmoqda. tabiatini hisobga olgan holda, bu kabi ichidagi fuqarolar urushini hisobga Markaziy Osiyo davlatlari harbiy
Shu bilan birga, ularning uchdan texnikalarni ko‘p miqdorda saqlash olgan holda eng katta tajribaga ega salohiyatining turli jihatlarini tahlil
bir qismi paramilitar qo‘shinlar maqsadga muvofiq bo‘lmaganligi bo‘lib, aynan shu urush davrida qilib, bugungi kunda O‘zbekiston
(Milliy gvardiya, chegara xizmati sababli ushbu davlatlarda tanklar soni O‘zbekiston, Qozog‘iston, Qirg‘iziston va Qozog‘iston Qurolli Kuchlari
va boshqalar) hisoblanadi. sezilarli darajada ko‘p emas. Qurolli Kuchlari ham Tojikistondagi mintaqadagi eng jangovar qobiliyatga
“Global Firepower Index tinchlikparvar operatsiyalarda ishtirok ega armiya deb xulosa qilish mumkin.
– 2021” reytingiga ko‘ra, So‘nggi yillardagi mahalliy etgan. Bundan tashqari, Qozog‘iston Hozirgi kunda mintaqa uchun asosiy
urushlarning tajribasi qo‘shinlarning Iroqdagi harbiy harakatlarda xavf sifatida 300–500 kishidan
eng qudratli turi – o‘ziyurar va bevosita ishtirok etmasdan iborat jangari guruhlarning davlatlar
reaktiv artilleriya tizimlari ekanligini minalarni zararsizlantirish bo‘yicha hududiga kirib kelishga urinishlari
ko‘rsatmoqda. Ushbu tizimlar yordamchi operatsiyalar doirasida, ehtimolini hisobga olib, Markaziy
aviatsiya qurollaridan ancha arzon Qirg‘iziston Batken viloyatidagi Osiyo davlatlarining bugungi kundagi
hisoblanib, dushman bilan to‘g‘ridan terrorchilar bilan to‘qnashuvlarda, harbiy salohiyati uning hududiy
to‘g‘ri to‘qnashuvga kirishmasdan, O‘zbekiston Surxondaryo va Toshkent yaxlitligini saqlab qolish uchun yetarli
yopiq pozitsiyalardan zarar yetkazish viloyatlarining tog‘li hududlaridagi deb hisoblash mumkin.
imkoniyatiga ega. Jangovar qurolli terroristik guruhlarga qarshi
harakatlarda tezkor va kuchli talafot Bekzod SAIDMURODOV,
mustaqil izlanuvchi

#Ayyom shukuhi

Bayram tarovati
“Assalom, Navro‘z - yangilanish,
mehr-oqibat va qadr-qimmat ayyomi!”
degan g‘oya ostida Mudofaa vazirligi
qo‘shinlarida Navro‘z umumxalq bayrami
tantanalari keng miqyosda nishonlandi.

Ana shunday bayram tadbirlari Mudofaa vazirligining
Toshkent shahri, Navoiy, Qashqadaryo va Farg‘ona viloyatlarida
joylashgan harbiy qismlarida ham ko‘tarinki ruhda o‘tkazildi.

Bayram tadbirlari davomida bahoriy milliy taom – sumalak
tayyorlanib, atrofida kuy va qo‘shiqlar yangradi, kurash, chillak,
arqon tortish kabi milliy o‘yinlar o‘tkazildi. Shu kuni bo‘linmalar
o‘rtasida osh pishirish hamda bahoriy taomlar ko‘rik-tanlovlari

ham tashkillashtirildi.
Tadbirning badiiy qismida raqs, milliy

urf-odat va an’analarimiz aks ettirilgan turli qiziqarli
sahna ko‘rinishlari namoyish etildi. San’atkorlar
tomonidan yangragan kuy-qo‘shiqlar barchaga xush
kayfiyat ulashdi.

Yakunda sport musobaqalari va tanlovlar g‘oliblari
esdalik sovg‘alar bilan taqdirlandi.

Mayor Farruxbek SOTIVOLDIYEV

VATANPARVAR #Jasorat lavhalari № 12 172022-yil
25-mart

ÆÓÐÚÀÒ

Хива(воқеий ҳикоя) онажоним, учун уни штурм билан олиш мушкул, ҳаёти сизга боғлиқ... Йигитлар, бар-
шаҳрида- яқинларим талафот кўп бўлади. Фақат бир йўли чангизга омад ёр бўлсин! – батальон
ги чоғроққина бағрида бўлиш бор, яъни шаҳарнинг жануби-шарқ командири ҳар бир жангчи билан
ҳовли. Сотимнинг насиб этарми- томонидан оқиб ўтадиган дарё бироз қучоқлашиб хайрлашди.
онаси ҳар доимги- кан?» Ўзи истама- торайган, мана бу ерида, – қўлидаги
дек, юзлари қизариб, ган ҳолда йигитнинг таёқчани муҳим нуқтада тўхтатди 1945 йил апрель бошида «Кё-
тандирда нон ёпяпти. мужгонларига ёш тўлди. майор, – шаҳарга олиб борадиган нигсберг» операцияси бошланди.
Йигитча катта-катта Бироқ дарҳол ўзини қўлга кўприк жойлашган. Дарё суви анча Катта сержант Сотим Нурметов ва
қип-қизил нонлар- олди. Ахир энди у ёш йигит- пастдан оққани учун кўприк остида саккиз нафар сапёр эмаклаганча тун
ни ейиш учун қўлига ча эмас, йигирма ёшдан ошган пиёдаларга мўлжалланган яна битта бағрига сингиб кетди...
оляптию, иссиқлигидан гвардиячи катта сержант, сапёр- кўприк бор. Шубҳасизки, ҳар иккала
саватга қайтиб ташлаб лар бўлинмаси командири. кўприк ҳам миналаштирилган. Ва- Маълум вақт ўтиб, буйруққа асо-
юборяпти. Онаси кулиб, Уйқуси қочган Сотим яна хаёлга зифаларинг – мана шу кўприкларни сан, артиллериячилар душманнинг
нонларни пуфлаб, унга берилди. Ана, ўн ёшдан ошган чайир минадан тозалаш. асосий позициясига ҳужум бошлади.
қайта тутқазяпти. Қай- болакай Хива ва унинг атрофидаги Ярим тунда тўплар наъра тортди.
ноқ нонлар яна унинг қишлоқларда юриб сувоқчилик, печ- – Албатта, уддалаймиз, ўртоқ Уларнинг гумбурлашидан ерлар
қўлидан саватга тушиб ка қуриш, пахса девор кўтариш каби майор! – харитадан кўзини узмай титрар, Кёнигсберг шаҳри чақмоқ
кетяпти... устачилик ишларида отасига ёрдам жавоб берди сержант Нурметов. чаққандек ёришиб кетар, тутун ва
беряпти. Йиллар ўтиб, ўн беш ёши- аланга кўтариларди. Бу орада тўққиз
...Туғилиб-ўсган қадрдон гўшаси, да Ашхобод яқинидаги Сержантлар – Вазифанинг қалтис томони кўп- нафар сапёр душманнинг олд пози-
онажонисини туш кўраётган Сотим тайёрлаш мактабига ўқишга кирди. риклар душман кафтида тургандек циясига етиб борганди.
мина портлашидан уйғониб кетди. Севган соҳангни эгаллашга нима очиқ ерда. Кўпчиликни юбориб бўл-
Йўқ, атроф жим-жит, ҳаммаси жой- етсин?! Қаттиққўл командир устоз- майди. Фашистлар сезиб қолса, кўп- – Тайёрланинг, буйруғим би-
ида. Узоқларда тўплар наъраси қу- лар, назарий, амалий машғулотлар, рикларни портлатиб юбориши аниқ. лан душман хандақларига граната
лоққа чалинади. Уч кундан буён тин Қорақум-Небит тоғи яқинида жой- Шунинг учун қўмондон билан узоқ улоқтирамиз! – қўл остидагиларга
билмаган сапёр сафдошлари ёнида лашган полигондаги синов машғулот- кенгашиб, сенинг бўлинмангга шу пичирлади Нурметов.
қотиб ухлаяпти. лари... Буларнинг барчаси йигитнинг вазифани топширишга қарор қилдик.
моҳир сапёр бўлиб шаклланишида Бу қарорга келишимиздан аввал қў- – Тайёрмиз!..
Йигит кўрган тушини кўз олдига катта ўрин тутган. мондон сени шахсий варақанг билан Кетма-кет портлаган граната-
келтириб, юраги ҳаприқди, кўзла- қизиқди. Севастополь, Ворошилов- лар душманни довдиратиб қўйди.
рини юмиб, қайноқ нон ҳидини туй- МУҲИМ ТОПШИРИҚ град, Минск, Донбасс шаҳарларини Тўс-тўполон ичида фашистлар устига
гандек бўлди, аста уҳ тортди. «Бу душмандан озод этишдаги жасора- ташланган сапёрлар автоматларидан
ажал майдонидан она юртга қайтиш, – Сержант Нурметов? тинг, ўн олтита душман тўпини қўлга ўқ ёғдирди. Сўнгра қўл жанги бош-
Сотимнинг хаёлини ертўла эшиги киритишда кўрсатган мардлик ва ланди. Душман аскарлари бутун-
олдида уни паст товушда чақира- қаҳрамонлигинг, учинчи ва иккин- лай қириб ташланди. Олд позиция
ётган батальон командири майор чи даражали «Шуҳрат» орденлари бўлинма жангчилари қўлига ўтди.
Родителев бўлиб юборди. У қўли олганинг... Хуллас, сенга ишонч Тўплар ҳам келишилгандек тин олди.
билан ортидан юришга ишора қил- билдирилди. Операциянинг биринчи босқичи ба-
ди. Командирнинг ҳаракатларидан жарилди.
жангчиларнинг уйқусига халақит Операцияга қайтадиган бўлсак, – Йигитлар, энди жанговар топ-
бергиси келмагани кўриниб турар- топшириқни пухта ўрганиб чиқи- шириқнинг асосий қисмига ўтамиз!
ди. Иккиси унинг ихчамгина ер ости шимиз, майда икир-чикирларгача Ҳозир артиллерия яна ҳужум бош-
штабига кирди. ҳисобга олишимиз шарт. Душман- лайди. Бундан фойдаланиб, ҳар ик-
– Сержант, қарасам, ухламай хаёл нинг кўприкка яқин мудофаа линия- кала кўприкни қисқа вақт ичида ми-
суриб ётибсан, бўлинмангга юклан- си заифроқ, юзга яқин аскар бор. налардан тозалашимиз шарт. Ўзин-
ган муҳим топшириқни етказа қолай, Уларни даф қилиб, кўприкни олиш гизни сездириб қўядиган бирорта
дедим, – мақсадга ўтди батальон ва минадан тозалаш учун фашист- ҳаракат, шовқин бўлмаслиги керак.
командири. – Жангга тайёрмисан? ларнинг асосий кучларини чалғитиш Шунинг учун овоз чиқарадиган барча
– Худди шундай, ўртоқ майор! керак. Яъни олис масофага отадиган буюмларни окопда қолдирамиз.
– Аммо бу галги топшириқ ўта тўплардан сизлар кўприкка етиб бор- Шу пайт тўпчилар яна ҳужум бош-
хавфли, – Сотимнинг елкасига қоқиб гунларингга қадар душманнинг асо- лади. Сапёрлар командирларининг
қўйди у. – Ғалабага оз қолганда ай- сий позициясига ҳужум уюштирила- айтганини бажариб, унинг «олға»
рилиқ бўлишини истамайман, аммо... ди. Бу пайтда бўлинманг жангчилари буйруғи билан кўприклар томон эмак-
– Вазифамиз қай даражада хавф- босқинчиларнинг олд позициясини лаб кетди.
ли бўлишига қарамай, қанчадан-қан- ишғол қилади. Маълум вақт ўтгач, – Федорчук, минаискателни кел-
ча йўлу кўприк, шаҳару қишлоқлар- келишилган ҳолда артиллериячилар тир! Йигитлар эҳтиёт бўлинг!
ни мина ва бомбалардан тозала- яна ўқ ёғдиради. Навбатдаги ҳужум Жангларда тажриба орттирган
дик. Қўшинлар ҳужумига йўл очиб давомида кўприклар миналардан профессионал сапёрлар тезлик ва
бердик. Бу сафар ҳам уддалаймиз, тозаланиши керак. Тушуниб етга- эҳтиёткорлик ила терлаб-пишиб,
кўнглингиз тўқ бўлсин, ўртоқ майор. нингдек, бу вазифа оғир ва хавфли. ерга қадалган ажал уруғларини бит-
– Гап вазифа оғирлигида эмас, талаб зарарсизлантиришарди. Икки
шароитда. Қўл остингдаги йигитлар – Операция қачон бошланади? соатлик машаққатли ҳаракатдан сўнг
соҳанинг профессионаллари, бундан – Қўмондон буйруғига асосан, кўприклар турли ҳажмдаги юзлаб ми-
кўнглим тўқ. Лекин сизлар минадан бугун тунда бошлаймиз... налардан тозаланди. Узоқ масофадан
тозалайдиган ҳудуд... кел, яхшиси, бошқариладиган, соат механизми би-
харита орқали тушунтираман, – улар «КЁНИГСБЕРГ» лан ишлайдиган, тутатгичли миналар-
қўлда ясалган қўполгина стол устида- ОПЕРАЦИЯСИ нинг бирортаси кўздан қочирилмади.
ги харитага яқинлашди. – Кёнигсберг Сапёрлар тун қоронғисида ер бағир-
шаҳрини (ҳозирги Калининград) Сапёрлар узоқ маслаҳат қилишди, лаб, яна ишғол этган позицияларига
катта ҳарбий техникага эга, тўлиқ душман позициясининг ҳар бир қари- қайтишди. «Кёнигсберг» операцияси
қуролланган душман қўшинлари чи синчиклаб кузатилди. Шартли сиг- муваффақиятли бажарилди. Қўмон-
қаттиқ туриб ҳимоя қиляпти. Сўнг- наллар, ҳужум вақти тўпчилар билан донлик топшириғи аъло даражада адо
ги икки кун ичида фашистларнинг келишиб олинди. Топшириқнинг ҳар этилди. Йигитлар бу ҳақида шартли
қолган-қутган кучлари ҳам шаҳарга битта босқичи, операция учун бел- сигнал орқали ҳабар берди. Сотим
бирлашишга эришди. гиланган вақтнинг ҳар бир дақиқаси Нурметов тўрт соатлик тинимсиз ҳа-
Разведканинг аниқ маълумот- ҳисоблаб чиқилди. Муҳим топшириқ ракатдан сўнг ҳолдан тойган жангчи-
ларига қараганда, ҳозир шаҳарда олдидан ниҳоят Сотим Нурметовнинг ларга дам беришга қарор қилди...
босқинчиларнинг 150 мингга яқин бўлинмаси сафланди. Йигитларни олдинда кўтилмаган
қўшини бор. Душман кучли ва мус- хавфли саргузаштлар кутарди.
таҳкам позицияга эга. Шаҳарнинг – Азаматлар, ҳозир менга жуда
асосий қисми сув билан ўралганлиги оғир, чунки сизларни ўта хавфли (Давоми кейинги сонда)
топшириққа юборяпман, – тўққиз
нафар сапёр жангчига юзланди майор Çóëôèÿ ÞÍÓÑÎÂÀ,
Родителев. – Менга таскин берадиган «Vatanparvar»
бир нарса борки, бу – сизларга бўлган
ишонч. Ўлимни ҳам доғда қолдириб,
жанговар топшириқни уддалашин-
гизга ишонаман! Сапёр хатога йўл
қўйиши мумкин эмас, буни ҳаммангиз
яхши биласиз. Армиямизнинг ғала-
баси, минг-минглаб жангчиларнинг

18 № 122022-yil #Kurash VATANPARVAR
25-mart
SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SPORT SHOHSUPA
BIRKAM BARCHA
Tojikiston poytaxti Dushanbe (xabarlar)
shahrida kurash bo‘yicha SOVRINDOR
Osiyo chempionati bo‘lib YENGIL ATLETIKA
o‘tdi. Tarkibida Mudofaa
vazirligi Oliy sport Yopiq inshootlardagi jahon
natijalarini rivojlantirish chempionati bahslari Serbiya
markazi (MVSM) poytaxtida bo‘lib o‘tdi. Tokio
vakillari ham bo‘lgan Olimpiadasining 12 nafar g‘olibi
yurtimiz polvonlari hamda jahon yengil atletikasining
XI qit'a birinchiligida bir qator rekordchilari qatnashgan mazkur musobaqada
muvaffaqiyatli qatnashib, O‘zbekiston terma jamoasining ikki nafar a’zosi –
yakunda umumjamoa Mudofaa vazirligi Oliy sport natijalarini rivojlantirish
hisobida birinchi o‘rinni markazi (MVSM) vakili Safina Sa’dullayeva va
egalladi. balandlikka sakrash bo‘yicha uch karra Osiyo o‘yinlari
g‘olibi Svetlana Radzivil ishtirok etdi. Jahon sport
Osiyo chempionati bellashuvlari 2020-yilda (-100 kg) vaznli polvonimiz Sherali Jo‘rayev eronlik yulduzlari bilan kechgan murosasiz bahslarda Safina
foydalanishga topshirilgan mamlakatning eng Haydar Moradiga yutqazib qo‘yib, kumush medal Sa’dullayeva 1.92 metr natija bilan 6-o‘rinni, Svetlana
yirik sport majmuasi – “Dushanbe Universal sport bilan kifoyalangan bo‘lsa, hamyurtlarimiz Artyom Radzivil esa 1.88 metr natija bilan 10-o‘rinni egalladi.
kompleksi”da bo‘lib o‘tdi. Qit’a chempionati doirasida Shturbabin (-66 kg) va Umid Esonov (-81 kg),
Osiyo kurash konfederatsiyasi (KSAO)ning navbatdagi aksincha, eronlik raqiblaridan ham ustun kelishdi. BAYDARKA VA KANOE
hisobot-saylov kongressi ham o‘tkazildi. Unda 25 ga Artyom finalda eronlik Valimorad Nourizadexni,
yaqin davlatdan delegatlar ishtirok etdi. Kongress Umid esa Ismoil Taztakni mag‘lubiyatga uchratib, Tarkibining asosiy qismi Mudofaa
kun tartibiga binoan Osiyo kurash konfederatsiyasi terma jamoamiz hisobiga qimmatli oltin medallarni vazirligi Oliy sport natijalarini
ijroiya qo‘mita a’zolari saylandi. Ovoz berish natijasida taqdim etishdi. rivojlantirish markazi vakillaridan
hamyurtimiz Komil Ro‘ziyev keyingi to‘rt yillik iborat bo‘lgan O‘zbekiston yoshlar
muddatga KSAO prezidenti etib saylandi. O‘zbekiston va Eron kurashchilari o‘rtasidagi va milliy terma jamoasi a’zolari shu
o‘zaro raqobat ayollar o‘rtasidagi -63 kg va kunlarda Tailandning Banchang
Dushanbe shahri mezbonlik qilgan va o‘z tarixida -78 kg vazn toifalari bo‘yicha final bellashuvlarida shahrida o‘tkazilayotgan baydarka va kanoeda eshkak
o‘n birinchi marotaba o‘tkazilgan kurash bo‘yicha Osiyo ham kuzatildi. Bu har ikki qarama-qarshilikda eshish bo‘yicha qit’a chempionatida qatnashmoqda.
chempionatida 27-martga qadar davom etadigan birinchilikda terma
26 davlatdan bizning kurashchilar jamoamiz a’zolari hozircha 6 ta medalni qo‘lga
sara sportchilar ustun keldi – Oliya kiritishdi. Xususan, baydarka slalomining kattalar
qatnashib, Hamidova (-63 kg) o‘rtasidagi yakkalik va uchlik dasturida, shuningdek,
erkaklar 7 ta, finalda Ardeshir U-23 toifasidagi yakkalik yo‘nalishida startga chiqqan
ayollar 8 ta, Beyranvandni, Filura yigitlarimiz oltin medallarga sazovor bo‘lishdi.
jami 15 ta vazn Ergasheva (-78 kg)
toifasida g‘oliblik esa eronlik Aliakbarni SPORT GIMNASTIKASI
uchun o‘zaro mag‘lub etib, XI qit’a
bellashishdi. birinchiligining oltin Misrda Jahon kubogining uchinchi
medaliga sazovor bosqich bahslari bo‘lib o‘tdi. Mazkur
O‘zbekiston bo‘lishdi. musobaqaning tayanib sakrash
terma dasturida qatnashgan hamyurtimiz,
jamoasi qit’a Dushanbe “sport gimnastikasining tirik afsonasi”
birinchiligida shahrida ayol Oksana Chusovitina 12.95 ball
to‘liq tarkib kurashchilarimizdan jamg‘arib, kumush medalga egalik
bilan qatnashdi. yana uch nafari faqat qildi. Afsonaviy sportchimizning ushbu
Yakunda 15 ta g‘alaba nashidasini g‘alabasi sharafiga Qohira shahrida O‘zbekiston
vazn toifasida surdi. -57 kg bayrog‘i sarbaland bo‘ldi. Musobaqaning ushbu
gilamga chiqqan vazn toifasidagi dasturida sloveniyalik Tiaza Kisselef 13.18 ball bilan
vakillarimizning kurashchimiz oltin medalni, kanadalik Lauri Denomi esa 12.85
14 nafari sovrindor bo‘ldi, faqat erkaklar o‘rtasidagi Ibodatxon ball bilan bronza medalni qo‘lga kiritdi. Erkin mashq
-73 kg vazn toifasidagi kurashchimiz medal qo‘lga Og‘ajonova finalda mezbonlar vakili Fazilat dasturida ishtirok etgan hamyurtimiz Dildora Aripova
kirita olmadi. Polvonlarimiz muvaffaqiyati sharafiga Gulboyevadan ustun kelgan bo‘lsa, -52 kg vazn ham o‘zining texnik jihatdan ancha murakkab bo‘lgan
“Dushanbe Universal sport kompleksi”da 14 marta toifasida gilamga chiqqan Hilola Ortiqboyeva finalda chiqishini maromida bajara oldi va yakunda kumush
mamlakatimiz bayrog‘i baland ko‘tarilib, 7 marta Xitoy Taypeyi vakili Chia-Ven Tsouni, Shahnoza medal bilan taqdirlandi.
yurtimiz madhiyasi yangradi. Terma jamoamiz Bozorova (-70 kg) ham finalda Xitoy Taypeyi
XI Osiyo chempionatida umumjamoa hisobida vakili Van-Ting Lini mag‘lub etib, qit’a birinchiligi PROFESSIONAL BOKS
birinchi o‘rinni egalladi. Bizning polvonlar bilan chempioni bo‘lishdi.
ko‘proq raqobatlashgan Eron terma jamoasi ikkinchi Shunday qilib, O‘zbekiston terma jamoasi Los-Anjelesda bo‘lib o‘tgan boks
pog‘onadan joy oldi. a’zolari Dushanbe shahrida o‘tkazilgan XI Osiyo oqshomida super o‘rta (77,8 kg) vazn
chempionatida 7 ta oltin, 4 ta kumush, 3 ta bronza, toifasidagi bokschimiz, MVSMning sobiq
O‘zbekiston va Eron polvonlari o‘rtasidagi o‘zaro jami 14 ta medalni qo‘lga kiritib, umumjamoa a’zosi Bektemir Meliqo‘ziyev perulik Devid
raqobat, ayniqsa, erkaklar o‘rtasidagi -66 kg, -81 kg hisobida birinchi o‘rinni egalladi. Segarraga (34-8, 21 KO) qarshi jang qildi.
va -100 kg vazn toifalari bo‘yicha final bellashuvlarida Kurash bo‘yicha XI Osiyo chempionatida Ikkinchi raundda Bektemir raqibining
yaqqol ko‘zga tashlandi. Hal qiluvchi bellashuvda og‘ir sovrindor bo‘lgan O‘zbekiston sportchilari: tanasiga kuchli zarba yo‘lladi, natijada
perulik charm qo‘lqop ustasi o‘rnidan
ERKAKLAR AYOLLAR turolmadi va texnik nokaut qayd etildi. Shu
Oltin medal sohiblari: Oltin medal sohiblari: tariqa Meliqo‘ziyev professional boksdagi
-66 kg. Artyom Shturbabin -52 kg. Hilola Ortiqboyeva o‘zining 9-g‘alabasini nishonladi.
-81 kg. Umid Esonov -57 kg. Ibodatxon Og‘ajonova
Kumush medal sohibi: -63 kg. Oliya Hamidova ***
-60 kg. Abdulaziz Hamroyev -70 kg. Shahnoza Bozorova Professional boksning eng og‘ir (116 kg) vazn
-100 kg. Sherali Jo‘rayev -78 kg. Filura Ergasheva toifasida faoliyat olib borayotgan bokschimiz Bahodir
+100 kg. Shohrux Usmonov Kumush medal sohibi: Jalolov Dubay shahrida Kamil Sokolovskiyga qarshi
Bronza medal sohibi: -48 kg. Mohinur Mo‘minova jang o‘tkazdi. Bahs 5-raundda Jalolovning muddatidan
-90 kg. Jonibek Qozoqov Bronza medal sohibi: oldin g‘alabasi bilan yakunlandi. Ushbu kechada yana
-87 kg. Yulduz Muhammadiyeva bir bokschimiz – 15 yoshli Abdurahmon Mahmudjonov
+87 kg. Sitora Husanova angliyalik Toni Kurtisga qarshi ringga ko‘tarildi va
hamyurtimiz ochkolar hisobida g‘alaba qozondi.

***
Ko‘hna qit’a – Angliyaning Esseks shahrida tashkil
etilgan boks kechasida hamyurtimiz Shahobiddin
Zoirov angliyalik Brett Fidoe bilan 10 raundlik jang
qildi va ochkolar bo‘yicha ustun keldi. Ushbu yutuqdan
so‘ng Zoirovning professional boksdagi
statistikasi 4-0 (2 tasi nokaut bilan)
ko‘rinish oldi.

Rasul JUMAYEV,
«Vatanparvar»

VATANPARVAR #Hikoya № 12 192022-yil
25-mart

£ÈÇ£¤Ð¢ÎÍ

Жарроҳлик амалиётидан тўғрироғи, кучукболани кўриб, бироз васти бор экан, Душман
кейин Суюмбеканинг ўзига жонлангандек бўлди. Ғингшиётган шамолга қўшилиб қалъа-шаҳарни
кучукболани қўлига олиб, бағрига бақирармиш. шип-шийдон этиб
келиши қийин бўлди. босди. талаб, қари-ёшини битта
Икки кунки, гоҳ ҳуд, гоҳ – Сендек ақлли қиз ўша қолдирмай ўлдириб кетибди. Қиз
беҳуд. Саҳар кўзларини – Менга олиб келдингизми? пахмоқнинг гапларига ишондингми? эса қилган ишидан пушаймонликда
очиб, ёнида тунни бедор – Ҳа, сен учун қирдаги чўпонлар- ҳар ерда нолон кезиб, охири ўзини
дан суриштириб, топиб олиб келдим. – Ҳа, қўрқаман, қаттиқ шамолдан тошларга отиб ўлдирибди».
ўтказган эрини кўрди. – Раҳмат, – қизалоқ йигитчага ҳам қўрқаман. Айримлар қиз ҳамон тирик деб
Тамшаниб, сув сўради. миннатдор боқди. – Акам... бир эн- ишонадилар. Шамол кўтарилганида
Ўзига келганидан севиниб, тикиб олди-да, давом этди, – кузда – Ёнингда мен бўлсам ҳам қўрқа- қизнинг йиғиси эшитилади, дейиша-
эри ҳам унга шоша-пиша туғилган кучукбола олиб бераман санми? ди. Сен бунга ишонма. Авваллари
сув тутди. Икки ютум сув деган эди, улар чидамли бўлар экан. шамол йўли баланд деворлар билан
ичиб, оёқ учига қаради, – Бу ҳам чидамли бўлади, қандай – Йўқ, ёнимда бўлсангиз ҳеч нар- тўсилган, йиллар ўтиб, нураган ва
кейин эшитилар-эшитил- от қўясан бунга, Қоравойми? садан қўрқмайман. кучли шамол қўзғалганида хароба
– Қоравой десам хафа бўлади, ичида аллақандай овоз чиқаради.
мас оҳангда сўради: кўзлари қаролидек чиройли экан, – Унда кетдик, ҳозир Қизқўрғонга Қулоқ сол, эшитяпсанми? Бу бор-
Қароли деб чақираман. борамиз, сенга ҳаммасини ўша ерда йўғи шамол.
– Арслон акам ташқарига Ҳа, йўқдан нарига бормайдиган тушунтириб бераман. Қизча акасига ишонди. Чунки
чиқдими? қизлари гаплашаётганини кўриб, у ҳамма нарсани билади, унинг
эр-хотин ҳам айвон лабига келиб Ака-сингил етаклашиб кетдилар. акаси ҳаммадан ақлли. Суюмбека
Эркакнинг сув тутган қўли ўтиргандилар. Сўнгги гапларини Катта йўлдан юз метрлар наридаги Қизқўрғондан қўрқмай қўйди.
титраб кетди. эшитиб, икковлари йиғламоқдан эски девор қолдиқларини Қизқўрғон Аммо амалиётдан кейинми ё ама-
бери бўлиб жилмайдилар. Зора шу дейишарди. Халқ орасида бу эски лиёт вақтидами у яна Қизқўрғонни
– Туш кўрдинг, менимча, – эр- кучукбола билан бу хонадон девор- харобалар ҳақида ҳар хил миш-миш- кўрди. Негадир қўрқинчли эди.
как аёлининг ёноқларини авай- ларига қадар сингиб кетган сукунат лар юрарди. Харобалар орасида Арслон акасини
лаб силади. Суюмбека ҳорғин чекинса, қизалоқ қалбидаги ғамлар кўрди. Унга қараб югурди. Аммо
кўзларини юмди. ариса. Арслон синглисини катта харсанг оёқларига тош боғлангандек эди.
Суюмбека ҳовлига тушди, кучук- устига чиқариб қўйиб, ҳеч кимни- Йиғлаб акасини ёрдамга чақирар,
Эри ранги докадек оқариб, бола уни анчагина жонлантирган кига ўхшамайдиган афсонани айта у эса тобора синглисидан узоқла-
узун киприклари юзларига соя эди. бошлади: шарди. Шу пайт бир қиз чиқиб,
солган аёлига термилди. Юзи- – Расулжон, барака топ, жўрангдан уни қўлидан тутганича ичкарига
ни юзига яқин келтириб, гўдак кейин шу қизнинг ҳам овози тиниб «Қадим замонларда биз турган бошлади. Афсонадаги қиз шу-
эркалагандек товушда деди: қолган эди, – деди ота овози хиёл еримиз улкан шаҳар-қалъа бўлган. микан? Яна олдида акаси пайдо
«Чиройлигим, ўзингга келақол, титраб. – Қандай хаёлингга келди-я Бу қалъанинг тарифи етти иқлимга бўлди, уни ташқарига тортқилади.
энди, сенсиз ҳеч ҳузуримиз йўқ, бу иш? тарқаган. Қалъани эгаллаб олиш Қиз Суюмбеканинг қўлидан маҳкам
бундан кейин шафтолининг энг – Арслон билан уч йил аввал ҳам учун ҳар хил душманлар бу ерга тутиб олди. У акасига қарагиси
яхшисини сенга бераман, сўз қирдаги чўпонлар олдига бориб кел- тез-тез ҳужумлар қилиб турган. Аммо келмай, қиз билан қолгиси келди.
талашмаймиз ҳеч...» Шу лаҳ- гандик, ўшанда қуруқ қайтганмиз, ҳеч бири эгаллай олмаган. Жуда мус- Аммо Арслон ҳам тинмай тортқилар-
за Суюмбеканинг қуруқшаган йўл бўйи «синглимни севинтираман, таҳкам экан-да. Қалъани азамат бир ди. Бироз ўтиб акасининг қадрдон
лаблари табассум қилмоқчидек деган эдим», деб қайта-қайта такрор- бек бошқарар экан. Жасур бекнинг овозини эшитди: «Суюмбекааа...»
билинар-билинмас ҳаракатга лаганди. Шу ёдимга тушиб бу сафар синглиси ҳам бор экан. Қиз акасига севинчдан акаси томонга ўгирилди
келди. Эркак севинди. Аёли уни ўзим бориб келдим. доно маслаҳатлар берар экан. Ака- ва қиздан қўлини тортиб, унга эр-
эшитяпти. Демак акасини сўрага- Эр-хотин Расулга қайта-қайта си ҳам қалъа-шаҳарни бошқаришда гашиб катта йўлга чиқди. Бирдан
нида ҳали тамоман ўзига келма- раҳмат айтиб, кузатиб қўйдилар. синглисининг маслаҳатларига қулоқ ҳамма нарса ғойиб бўлди. Аммо қа-
ган экан. Дориларнинг таъсири Қаролининг пайдо бўлгани Суюм- солар экан. ердандир акасининг овози келарди.
бўлса керак, туш билан ўнгни бекани анчагина ўзига келтирди. Кейин овоз ҳам йўқолди... Ўзини
адаштириб, акасини сўраган. Бироз ўтиб, мактабга ҳам қатнай Бир куни қалъага яна душман- касалхона каравотида кўрди. Оёқ
Арслон оламдан ўтганида Суюм- бошлади. Ҳаёт давом этарди. Қаро- лар ҳужум қилибди. Булар ҳам забт учида Арслон акаси жилмайиб ту-
бека тўққиз ёшга ҳам кирмаган ли Расулни ҳам бу хонадонга янада қилолмабди. Шунда душман сар- рарди. Хотиржам тортди. Чанқади.
эди. 13 ёшли бола эди акаси ҳам. яқин қилди. Йиллар ўтиб, унинг кардаси ҳийла ишлатибди. Бекнинг Икки ютум сув ичди. Яна оёқ учига
Кўчада машина уриб юборган, совчилари Суюмбекани сўраб келга- синглисини хушомад тўла хатларга қаради акаси жойида йўқ эди...
фалокат ҳам Суюмбеканинг кўз нида ота-онаси ўйлаб, ҳам ўтирмай кўмиб ташлабди. Сиз ҳаммадан Бошини ёстиққа қўйиб, кўзларини
ўнгида бўлганди. Ҳайдовчи маст розилик билдирдилар. гўзалсиз, доносиз, қалъа аслида юмди. Олислардан Расулнинг овози
экан, нима бўлганини ҳам англа- Бунга ҳам талай йиллар кечди. сизники бўлиши керак... Мана шу- эшитилди. Кейин тобора яқинлаш-
май чинқирганича ўзини акаси- Бугун ўзларининг ҳам ўсмир ёшда нақа ёлғонлар билан қизни бошини ди. Гапларига кулгиси қистади...
нинг устига отган қизалоқнинг ўғил-қизлари бор. Шу касаллик айлантирибди. Агар шаҳарга яширин Кўзларини очганида эри каравот
тепасида бақрайиб тураверган. қаердан ҳам ёпишди-я? Докторлар кириш йўлини билдирсангиз, сизга четига бош қўйиб ухларди.
Тезда одамлар йиғилди, акаси- амалиётдан кейин асорати деярли уйланиб, қалъа бошқарувини сизга Бироз ўтиб, деразадан мўрала-
нинг қонига беланган қизалоқни қолмайди, дейишган эди. Ўзига ҳадя қилардим, дебди. Қиз бир-икки ган офтобдан кўзлари қамашди.
ҳам машина уриб юборган деб келмаётганини айтганида эса буни марта қалъадан яширинча чиқиб, Бошини эри томон буриб, заиф
гумон қилиб, касалхонага олиб нормал ҳолат дедилар. Расул шу- саркардани узоқдан кўрган экан. қўллари билан унинг сочларини си-
кетдилар... Бола эса йўлда жон ларни ўйлаб, бошини хотини ётган Кўзига жасур ва келишган инсон лади. Шафтолини эслаб, жилмайди.
берди. каравотнинг четига қўйди. Кўзи сифатида кўринибди. Ва бир куни...
илинибди. яширин йўлни душманга кўрсатибди. Инобат НОДИРШОҲ
Ота-онаси ягона ўғилнинг Ҳамшира кирганида Суюмбека
дардида қон ютдилар. Аммо унга қараб, «жимм» дегандек ишора Душман шаҳарга қуюндек бос-
улардан ҳам кўра Суюмбеканинг қилди. Фариштадек оппоқ кийинган тириб кирибди. Ҳаммани қиличдан
қайғуси оғир эди. Қизалоқ ётиб қиз каравотга бош қўйиб пинакка ўтказибди, қон дарё бўлиб оқибди.
қолди. Хаста бўлмади, жудолик- кетган эркакни кўриб, жилмайиб Шаҳарни эса бир неча кун талаб-
ни кўтара олмаётганди. Арслон сассизгина чиқиб кетди. дилар. Қиз саркардага таъна билан
унинг олами эди. Ҳамма, ҳамма Аёл яна оёқ учига боқди. «Ака- боқиб дебди: «Сен бошқача ваъда
нарса унга олиб борар эди, ҳам- жон, қўрғоним, ҳимоячим, мен сиз- бергандинг-ку?» Саркарда эса қизга
ма нарса у билан мукаммал эди. ни ҳар лаҳза ҳис қилиб ётдим, оёқ қараб: «Хоин аҳдга вафо ҳақида га-
Эртаклар ҳам, орзу-хаёллар ҳам, учимдан ҳеч кетмадингиз-а...» деди пиряптими? Акасига вафо қилмаган
ўйинлар ҳам акаси билан қизиқ пичирлаб, шу он кўзлари четидан ёш қиз марҳаматимизга нолойиқдир».
эди. У кулмай қўйди, қалдирғоч- сизиб чиқди. Энтикиб юбормаслик Шундан кейин барча сарбозларига
дек вижирлашдан тинмайдиган учун дераза томонга бошини бурди. буюрибди: «Хоин қизни ўлдирманг,
қизалоқ кунларча бир сўз демай Хаёлларга эрк берди. қалъа аҳли учун битта ўзи мотам
ётарди. Катта ҳовлига сукунат ...Акажон, мактабга боришни тутсин».
чўкди. Фасллар икки бор алма- истамайман.
шиб, олам яшилликка бурканган – Нега, сени ёшингда ҳамма мак-
бир паллада Арслоннинг синф- табга боради?
доши Расул қўлида кўмирдек – Бир нарса айтсам, кулмайсизми,
кучукбола билан ҳовлига кириб масхара қилмайсизми?
келди. Суюмбека уларни кўриб, – Йўқ, кулмайман, масхара ҳам
қилмайман, айт.
– Акажон, Қизқўрғоннинг олдидан
ўтиб мактабга қатнашга қўрқаман.
Жамила айтдики, унинг ичида ал-

20 № 122022-yil #Harbiy texnika VATANPARVAR
25-mart

«СКОРПИОН» ЛОЙИҲАСИ

ДОИРАСИДА МОРСКОЙ ВАРИАНТ

Франциянинг «Арквус» компанияси мутахассислари мамлакат Қуролли БПЛА
Кучларининг қуруқликдаги қўшинларига қарашли бронетанк техникаси
паркини янада такомиллаштиришга йўналтирилган «Скорпион» лойиҳаси Китайская аэрокосмическая корпорация (CASC) проводит испыта-
доирасида «Скарабей» деб номланган янги жанговар разведка машинаси- тельные полеты морского варианта своего многоцелевого средневысот-
ни (ғилдираклар формуласи 4 х 4) ишлаб чиқди. Янги жанговар воситага ного беспилотного летательного аппарата СН-5 («Цайхун-5») большой
гибрид кучланиш қурилмаси – қуввати 300 от кучига тенг бўлган дизель продолжительности полета. В связи с необходимостью решения задач в
двигатели ҳамда электромотор (75 кВт) ўрнатилган. Пўлат зирҳдан ишлан- условиях высокой влажности и воздействия морской воды новый БПЛА
ган монокок типидаги машина корпуси тўлиқ пайвандланган. Кучланиш модернизирован и оснащен радиолокационной станцией (РЛС) кругового
қурилмаси машинанинг орқа қисмида, олд томонида эса багаж (юк) бўлими обзора, смонтированной под фюзеляжем. Он будет предназначен для
ва механик-ҳайдовчининг ўрни жойлашган. решения разведывательных задач над морской акваторией, а в будущем,
возможно, для ведения противолодочной борьбы и нанесения ударов по
«Скарабей»га масофадан бошқарилувчи «Хорнет» типидаги жанговар надводным целям. В ходе тестов были проверены летные характерис-
қурол модули ўрнатилган. тики БПЛА, функционирование полезной нагрузки, электромагнитная
совместимость всех систем аппарата, а также передача разведданных
Машина конструкциясини ишлаб чиқишда компания мутахассис- по радиоканалу. По заявлению специалистов CASC, первые испытания
лари принципиал жиҳатдан янги ечимлардан фойдаланишга ҳаракат прошли успешно, что позволяет перейти к следующему этапу – полетам
қилган. Жумладан, француз мутахассислари жанговар машиналарни над морем. Стандартная версия СН-5 представляет собой разведыватель-
яратишда биринчи марта икки томонга очиладиган эмас, балки сури- но-ударный БПЛА, аналогичный американскому MQ-9 «Рипер» производ-
ладиган эшикларни қўллашган. Экипажи тўрт кишидан иборат бўлган ства компании «Дженерал атомикс». Размах крыла 21 м, максимальная
«Скарабей»нинг жанговар оғирлиги унинг комплектланишига боғлиқ взлетная масса 3 300 кг, масса полезной нагрузки 480 кг, максимальная
равишда 6,6 дан 8 тоннагача, жанговар юкланмаси эса 1,8-2 тон- высота полета 8 300 м, продолжительность полета 35 ч, максимальная
нагача бўлиши мумкин. скорость 300 км/ч.

МОДЕРНИЗИРОВАННЫЙ

ПРОЕКТ ЯНГИ ТИЗИМЛАР

Дизель-электрическая подводная лодка (ДЭПЛ) «Нагапаса» Воен- БИЛАН ЖИ²ОЗЛАНГАН
но-морских сил Индонезии (бортовой номер 403) заложена 9 апреля
2015 года на верфи южнокорейского судостроительного предприятия Хитойнинг Тип-99А2 типидаги асосий жанговар танки маҳаллий
«ДЭУ шипбилдинг энд марин инжиниринг», спущена на воду 24 марта «Норинко» корпорацияси мутахассислари томонидан аввал ишлаб чиқа-
2016-го и введена в состав военного флота страны 2 августа 2017 года. рилган Тип-99 танкининг модернизацияланган варианти ҳисобланади.
Субмарина представляет собой германский модернизированный проект Модернизациялаш жараёнида унга янги жанговар ахборот-бошқарув
209/1400. Надводное водоизмещение подводной лодки 1 280 тонн, тизими, прицел (нишонга олгич) комплекси, фаол ҳимоя тизими, ку-
подводное – 1 412 тонн, длина 61,2 м, ширина 6,6 м, осадка 5,5 м, ра- чайтирилган динамик ҳимоя, такомиллаштирилган ўқлаш автомати
бочая глубина погружения 200 м, максимальная – 280 м, максимальная ўрнатилган. Танкнинг асосий тактик-техник тавсифлари қуйидагича:
скорость надводного хода 11 узлов, под водой – 21,5 узлов, дальность жанговар оғирлиги (динамик ҳимоя билан биргаликда) 52-54 тонна, тўп
плавания 10 000 миль. Экипаж 32 человека, включая пять офицеров. билан биргаликдаги узунлиги 10,9 метр, эни (кенглиги) 3,4 метр, башня
Главная энергетическая установка включает четыре дизельных двигателя томигача бўлган баландлиги 2,4 метр, клиренс 0,47 метр. Кучланиш
компании MTU. Вооружение – восемь 533-мм торпедных аппаратов для қурилмаси умумий қуввати 1 500 от кучига тенг бўлган дизель двигате-
стрельбы тяжелыми торпедами «Блэк Шарк» и система постановки мин- лидан ташкил топган. Танкнинг паст-баланд (ўнқир-чўнқир) жойлардан
ных заграждений. Радиоэлектронные средства: автоматическая система максимал юриш тезлиги соатига 65 км, ёқилғи бўйича юриш захираси
боевого управления (АСБУ) MSI-90 Mk 2, радиолокационная станция 650 км. Экипаж уч кишидан иборат. Машинага 125 мм.ли силлиқ стволли
надводной обстановки / навигационная Indra Aries, гидроакустический тўп, у билан жуфтлаштирилган 7,62 мм.ли пулемёт ҳамда 14,5 мм.ли
комплекс CSU-90, инерциальная навигационная система Sagem Sigma зенит пулемёт ўрнатилган. Шунингдек, Тип-99А2да тутун тарқатувчи
40 XP, два перископа – Sera 400 и OMS 100, система противоторпедной гранаталарни ишга тушириш қурилмаси ва экипажни лазер нурланиш
защиты ZOKA Aselsan. тўғрисида огоҳлантирувчи махсус тизим ҳам мавжуд.

П. САЙДИВАЛИЕВ тайёрлади.

VATANPARVAR #Jarayon № 12 212022-yil
O‘ZBEKISTONDA 25-mart

XALQARO INVESTITSIYA FORUMI 413 TA QISHLOQ VA MAHALLA TANLANDI INFEKSIYAGA CHALINISH KAMAYMOQDA

Poytaxtimizdagi Xalqaro kongress markazida O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “2022–2026-yillarda 2022-yil 23-mart holatiga ko‘ra, O‘zbekistonda
Toshkent xalqaro investitsiya forumi bo‘lib o‘tmoqda. “Obod qishloq” va “Obod mahalla” dasturlarini amalga oshirish koronavirus infeksiyasi qayd etilganlar soni 237 533
Forumga xalqaro tashkilotlar va moliyaviy tuzilmalar, chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarori imzolandi. Unda qayd (+6) nafarni tashkil etmoqda. Bu haqda SSV xabar
56 ta davlatdan 1 ming 500 nafarga yaqin yirik investorlar etilishicha, respublikada o‘tkazilgan xatlov natijasida ijtimoiy- qildi. Yangi kasallanish holatlarining 6 nafari Toshkent
va yuqori martabali mehmonlar tashrif buyurgan. iqtisodiy muammolari ko‘p bo‘lgan 1 071 ta qishloq va mahalla shahrida koronavirusga chalingan bemorlar bilan
Xususan, Yevropa tiklanish va taraqqiyot banki, Osiyo mavjudligi aniqlandi. Har ikkala dasturni amalga oshirishni muloqotda bo‘lganligi sababli namuna olingan fuqarolar
tarraqiyot banki prezidentlari, vazirlar, yirik korporatsiya izchil davom ettirish orqali aholining turmush darajasini yanada orasida aniqlangan.
va kompaniyalar rahbarlari ishtirok etmoqda. Forum yaxshilash maqsadida, shuningdek, 2022–2026-yillarga
doirasida yalpi majlis va sho‘ba majlislari, davra suhbatlari, mo‘ljallangan Yangi O‘zbekistonning Taraqqiyot strategiyasini Shu kun davomida Qoraqalpog‘iston Respublikasida
taqdimotlar, brifinglar kabi qator tadbirlar ko‘zda tutilgan. “Inson qadrini ulug‘lash va faol mahalla yili”da amalga oshirishga 1 nafar, Andijon viloyatida 5 nafar, Jizzax
oid davlat dasturiga muvofiq, “Obod qishloq” va “Obod mahalla” viloyatida 1 nafar, Surxondaryo viloyatida 1 nafar,
Ushbu forumda hukumatning mamlakatni strategik dasturlari doirasida 2022-yil uchun qurilish, ta’mirlash hamda Toshkent shahrida 29 nafar bemor tuzalib, kasallikdan
rivojlantirish, xususiy sektorni rag‘batlantirish, xalqaro obodonlashtirish ishlari amalga oshiriladigan jami 413 ta qishloq sog‘ayganlar jami 235 224 (+37) nafarga yetdi va
aloqalarni mustahkamlash va boshqa yo‘nalishlardagi va mahalla tanlab olingan. sog‘ayish ko‘rsatkichi 99 foizni tashkil etmoqda.
ustuvor vazifalari belgilanadi.
(O‘zA)

JAHONDA YANGI SMARTFONLAR TAQDIMOTI

ERONNING HINDISTONGA TAKLIFI Xiaomi xalqaro bozor uchun mo‘ljallangan
Xiaomi 12, Xiaomi 12 Pro va Xiaomi 12X
Eron hukumati Hindistonga neft va tabiiy smartfonlari taqdimotini o‘tkazdi. Asosiy
gaz uchun to‘lovlarni hind rupiyasida amalga model hisoblanuvchi Xiaomi 12 Pro smartfoni
oshirishni taklif qildi. Bu haqda “The Economic Snapdragon 8 Gen 1 protsessori va 6,73
Times” gazetasi xabar berdi. Eronning dyuymli AMOLED-ekran bilan jihozlangan.
Hindistondagi elchisi Ali Chegeniyning Unga har biri 50 Mp bo‘lgan uchta kamera
so‘zlariga ko‘ra, Eron Hindistonga eng ko‘p o‘rnatilgan. Akkumulyator sig‘imi 4 600 mAs.
neft yetkazib beruvchi mamlakatlardan biriga Xiaomi 12 sal oddiyroq – uning ekrani 6,3
aylanmoqchi. “Eron Hindiston bilan energetika dyuymga teng. U 50, 13 va 5 Mp bo‘lgan uchta
xavfsizligi sohasida hamkorlik qilishga hamda kamera bilan jihozlangan. Sig‘imi 4 500 mAs
neft va gazni hind rupiyasiga sotishga tayyor. bo‘lgan akkumulyatori simli va simsiz quvvatlanadi. Xiaomi 12X esa 12-model bilan bir xil,
Hindiston bilan barcha savdolarning rupiyada faqat unga Snapdragon 870 protsessori o‘rnatilgan va simsiz quvvatlanish xususiyatiga
amalga oshirilishi mamlakatlarimizga uchinchi tomon vositachiligidan qutulish va savdo ega emas.
aylanmasini 30 mlrd dollargacha yetkazish imkonini beradi”, dedi diplomat.
AMALDORLAR JAZOLANDI
OSMA KO‘PRIK ISHGA TUSHIRILDI
Xitoyda bir oilaga 15 nafar farzand
Turkiyada Osiyo va Yevropa qit’asini bir- ko‘rishga yo‘l qo‘ygan 11 nafar amaldor
biriga bog‘laydigan “Chanoqqal’a 1915” osma jazolandi, deb xabar berdi Asia One. Xabarda
ko‘prigi ishga tushirildi. Tantanali ochilish aytilishicha, Guansi viloyatida yashovchi
marosimida mamlakat prezidenti Rajab Toyyib 77 yoshli Lyan Er va 47 yoshli Lu Xunlan
Erdog‘an ishtirok etdi, deb xabar beradi CNN. mamlakatda “bir oila – bir farzand” siyosati
Turkiya va Janubiy Koreya kompaniyalari amal qilgan 1995-yildan 2016-yilgacha
tomonidan barpo etilgan, olti polosali (har 15 nafar farzand ko‘rgan. Bundan tashqari,
bir yo‘nalishda uchtadan) osma ko‘prikning ular er-xotin sifatida rasman ro‘yxatdan
umumiy uzunligi 4 608 metr, ustunlarining ham o‘tmagan. Ma’lumotlarga ko‘ra, bu
balandligi esa 318 metr bo‘lib, markaziy oila qashshoqlikda, davlat subsidiyalari va
ikki ustun orasidagi masofa 2 023 metrni tashkil etadi. Ustunlarning tutashgan joylari va xayriyalar evaziga kun ko‘rib kelgan. Farzandlarning to‘rt nafari ishlaydi, qolganlari
ko‘prikning bir qator elementlari Turkiya bayrog‘i ranglari bo‘lgan qizil va oq rangga bo‘yalgan. o‘qiydi. Ushbu oila haqida mahalliy hokimiyatga ma’lum bo‘lganidan so‘ng surishtiruv
Yangi ko‘prik yiliga 415 million yevro daromad keltirishi ko‘zda tutilgan. ishlari boshlangan va bu oilani kuzatib bormagan 11 amaldor jazolangan.

MINTAQADA

RIVOJLANISHNING YANGI BOSQICHI ELEKTRON FORMATDA O‘TKAZILADI ENG GO‘ZAL VA JOZIBALI MAMLAKAT BAYROG‘I O‘ZGARTIRILDI

Qozog‘iston prezidenti Qosim- Qirg‘iziston prezidenti Sadir Japarovning Turkmanistonda “Eng go‘zal va Afg‘onistonda hukumat tepasiga
Jomart Toqayev Olmaotada bo‘lib o‘tgan Milliy statistika qo‘mitasi rahbari Baktibek jozibali qizcha – 2022” ko‘rik-tanlovi kelgan “Tolibon” harakati mamlakatning
Navro‘z bayrami tantanalaridagi chiqishi Kudayberganov bilan uchrashuvida joriy o‘tkazildi. Mamlakat xalq ta’limi vazirligi shu davrgacha amalda bo‘lgan uch
chog‘ida mamlakatda keng ko‘lamdagi yilda o‘tkazilishi rejalashtirilgan mamlakat va Mahtumquli nomidagi Yoshlar rangli milliy bayrog‘idan foydalanishni
islohotlar amalga oshirilishini ma’lum aholisi va turar joy fondini ro‘yxatga olish tashkiloti markaziy kengashi tashabbusi rasman taqiqladi. Bu haqda toliblar
qildi. “Bizni oldinda keng islohotlar ishlariga tayyorgarlik masalalari muhokama bilan o‘tkazilgan mazkur tadbirda 2-4- hukumatining tegishli farmoni qabul
kutmoqda, oldimizda yangi Qozog‘istonni qilindi. Mamlakat rahbari mazkur keng sinf o‘quvchilari ishtirok etdi. Final qilindi. Hujjatga ko‘ra, barcha hukumat
qurish vazifasi turibdi. Siz, yoshlar bilan ko‘lamli tadbirning katta ahamiyatga egaligi bosqichida maxsus hay’at tomonidan muassasalari mamlakatda va uning
birgalikda biz yangi mamlakat, yangi pandemiya sharoitlarida ishtirokchilar eng yaxshi deb topilgan 12 nafar o‘quvchi tashqarisida endi faqat harakatning
Qozog‘istonni albatta, quramiz”, dedi u. xavfsizligi hamda shaxsiy ma’lumotlar qiz ishtirok etdi. Ijodiy tanlov yakuniga oq rangli bayrog‘idan foydalanishi
Toqayev mamlakat rivojlanishning yangi maxfiyligini ta’minlash muhimligini ta’kidlab ko‘ra, hammadan yaxshi she’r aytgan shart. “Tolibon” hukumati mudofaa
bosqichiga kirganini, keng ko‘lamdagi o‘tdi. Ma’lumotlarga ko‘ra, aholini ro‘yxatga va qo‘shiq kuylagan, shuningdek, eng vazirligi rasmiy vakili Lutfullo Habibiyning
islohotlar Qozog‘istonni tubdan olish birinchi marta elektron formatda, chiroyli milliy libosda chiqqan to‘rtinchi so‘zlariga ko‘ra, harakatning mansabdor
modernizatsiya qilishga qaratilganini ro‘yxatga olinuvchilarning shaxsiy uyali sinf o‘quvchisi Gulandom Merdanova shaxslari va davlat muassasalarining
qayd etib, bu ishda barcha fuqarolar, telefonlari yoki planshetlaridan foydalangan g‘olib deb topildi va “Eng go‘zal va oldingi hukumat bayrog‘idan foydalanishi
ayniqsa, yoshlar faol ishtirok etishlariga holda mobil ilovalar yordamida o‘tkaziladi. jozibali qizcha – 2022” unvoniga sazovor qat’iyan taqiqlanadi.
umid bildirdi. bo‘ldi.

Internet materiallari asosida tayyorlandi.

22 № 122022-yil #Mudofaaga ko‘maklashuvchi “Vatanparvar” tashkilotlarida VATANPARVAR
25-mart

Keyingi yillarda yurtimizda yoshlar YOSHLARGA AMALIY
qalbida vatanparvarlik hissini uyg‘otish, KO‘MAK
mustahkamlash va kuchaytirishga alohida
ahamiyat berilmoqda. Xususan, bu muhim
vazifani bajarishga O‘zbekiston Respublikasi
mudofaasiga ko‘maklashuvchi “Vatanparvar”
tashkilotining Xorazm viloyati kengashi
tasarrufidagi Qo‘shko‘pir tumani O‘rtayop
o‘quv sport-texnika klubi jamoasi ham

munosib hissa qo‘shib kelmoqda.

Jumladan, yoshlarni harbiy- ezgu ishlarimizni amalga oshirishda Bir so‘z bilan aytganda, endilikda daftari”da ro‘yxatda turadigan yoshlar va
vatanparvarlik ruhida tarbiyalashga, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining yoshlar orasida harbiy-vatanparvarlik va kam ta’minlangan oilalar farzandlariga ham
ularni sportning texnik va amaliy “Mahallalarda yoshlar bilan ishlash tizimini sog‘lom turmush tarzini targ‘ib qilish hamda bir qancha qulayliklar yaratildi. Bunday
turlariga jalb etishga hamda tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari ularni klubda faoliyat ko‘rsatayotgan sport yoshlarning haydovchilik kurslarida
faol fuqarolik pozitsiyasiga to‘g‘risida”gi qarori dasturilamal bo‘lmoqda. to‘garaklariga jalb etishda yoshlar e’tiborini o‘qishlari va hayotda kerak bo‘ladigan
ega farzandlar sifatida voyaga Qaror ijrosini ta’minlash maqsadida tortadigan g‘oya va tashabbuslar ishlab qo‘shimcha kasb-hunarlarni egallashlariga
yetkazishga yo‘naltirilgan tadbirlar bevosita tuman hokimligi, mudofaa ishlari, chiqildi. Jumladan, tumandagi “Yoshlar amaliy ko‘mak berilmoqda.
bu boradagi ishlar sirasidandir. xalq ta’limi bo‘limlari hamda Yoshlar ishlari
agentligi tuman bo‘limi bilan birgalikda
– Yoshlarni vatanparvarlik ko‘plab tadbirlar amalga oshirilmoqda.
ruhida tarbiyalash hamda ularning Yoshlarning bo‘sh vaqtini mazmunli tashkil
intellektual jihatdan kamol topishi etish, milliy xalq o‘yinlari va sport turlarini
va ma’naviy rivojlanishini ta’minlash ular orasida ommalashtirish, besh muhim
maqsadida ko‘plab hamkor tashabbus loyihalari, yoshlar festivallari va
tashkilotlar bilan kelishilgan reja boshqa madaniy-ma’rifiy tadbirlar shular
asosida ish olib borilmoqda, jumlasidandir.
– deydi O‘STK boshlig‘i Rustam
Atamuratov. – Albatta, bunday

Fursatdan foydalanib, “Vatanparvar” tashkiloti Qo‘shko‘pir
tumani O‘rtayop o‘quv sport-texnika klubi jamoasi barchangizni

yasharish va yangilanish fasli bo‘lmish bahor ayyomi –
Navro‘zi olam bilan muborakbod etadi. Ilohim, yurtimiz tinch,

osmonimiz doimo musaffo bo‘lsin!
Bayramingiz muborak bo‘lsin, aziz yurtdoshlar!

#“Vatanparvar” faollari

G‘AYRATGA DA’VAT kasbi, ijtimoiy-iqtisodiy ahvollari ham turlicha
bo‘lgani sababli ular bilan muomala qilish,
Bugungi kunda O‘zbekiston Respublikasi mudofaasiga tartib-intizomga chaqirish, saboq berishda
ko‘maklashuvchi “Vatanparvar” tashkiloti Xorazm viloyati ham turlicha yondashuvlar talab etiladi.
kengashi tasarrufidagi Xiva-karvon o‘quv sport-texnika klubida O. Tojiyev bu vazifalarni ham tajribali ustozlar,
ham ancha yillardan buyon jamoa oldiga qo‘yilgan vazifalarni mehnat faxriylari, “Vatanparvar” faollari bilan
bamaslahat amalga oshirmoqda.
sidqidildan ado etib kelayotgan ustozlar ko‘p.
Shulardan biri Ollayor Tojiyevdir. – Kasbingizdan mamnunmisiz? – deya
so‘raganimizda, O. Tojiyev shunday javob
Ollayor og‘a chorrahaga o‘qituvchi sifatida faoliyat boshladi. Chunki tayyorlash ishiga ham munosib hissa qo‘shib berdi:
yaqinlashganda qadamini sekinlatdi. uning bu sohada ancha bilim va tajribasi bor kelmoqda. Bu yo‘nalishda muvaffaqiyatlarga
Svetoforlar ishorasi bilan navbatma- edi. Urganch avtomobil yo‘llari texnikumini erishib, ko‘plab shogirdlar tayyorladi. – Mamnun bo‘lganda qandoq?! Bizdan
navbat o‘tayotgan mashinalar oqimini muvaffaqiyatli bitirib, Xiva shahridagi Endilikdagi faoliyati davomida Ollayor kasb-kor o‘rganib, har yili ishonch va
kuzatdi. Ular yil sayin ko‘payib bormoqda. 8-, 9-umumta’lim maktablarida “Yo‘l Tojiyevga mas’uliyatli vazifa topshirildi. mahorat bilan rulga o‘tirayotgan minglab
Ayniqsa, yengil avtomobillar. Ularning harakati qoidalari” darsidan o‘quvchilarga Uning zimmasiga tinglovchilarga yo‘l kishilarning xursand qiyofalarini ko‘rishning
rulda o‘tirganlaridan qay biri mening saboq b e r a b o s h l a d i . B u y i l l a r harakati qoidalari, avtomobil tuzilishidan o‘zi katta baxt! Bu tuyg‘u faxr-iftixoringni
shogirdim ekan-a? Birdan yonginasidan m o b a y n i d a O. Tojiyev tashabbusi bilan mashg‘ulotlar o‘tish bilan bir qatorda oshiradi, yanada g‘ayrat bilan ishlashga
o‘tayotgan “Cobalt” avtomashinasining maktab o‘quvchilari o‘rtasida o‘tkaziladigan klubga rahbarlik qilish mas’uliyati ham da’vat etadi.
signalidan uning xayoli bo‘lindi. Shu respublika “Yashil chiroq” musobaqasida yuklandi. Ollayor og‘a bu vazifani ham
tomonga qarasa, rulda bir o‘rta yashar xorazmlik yosh avtonazoratchilar bir necha sidqidildan uddalab kelmoqda. Uning Biz ham bugun o‘zining 60 yoshlik to‘yini
kishi unga jilmayib, qo‘l silkiyapti. bor mamlakat bosqichida faxrli 1-o‘rinni rahbarligida tashkilotning moddiy-texnik nishonlayotgan O. Tojiyevni qutlab, ularga
“Salom, domla!” deb oqim bilan o‘tib egallashga musharraf bo‘ldilar. bazasi mustahkamlanmoqda. “Vatanparvar” uzoq umr tilaymiz. Mas’uliyatli vazifada
ketdi. Kim ekan u? Eslay olmadi. Ee... tashkilotida amalga oshirilayotgan hech charchamang, Ollayor og‘a!
Qaysi birini eslasin, yoshlar, kattalar, turli O‘tgan yillar mobaynida qahramonimiz islohotlarning samarasi bu yerda ham
kasb egalari... “Harakat xavfsizligini ta’minlash”, “Yo‘l- yaqqol ko‘zga tashlandi. Mashg‘ulotlar
transport hodisalarining oldini olish”, “Bolalar o‘tish uslubi takomillashtirilmoqda.
Ollayor Tojiyev 2016-yildan buyon ishtirokidagi ko‘ngilsiz hodisalarning oldini
“Vatanparvar” tashkiloti Xiva-karvon olish” singari dolzarb mavzudagi maqolalari Bu yerda “B”, “BC”, “C”, “E” toifali
o‘quv sport-texnika klubida ishlab bilan nafaqat yo‘l-transport hodisalarining haydovchilar tayyorlanadi. Avtomobil
kelmoqda. Dastlab u haydovchi- oldini olish targ‘iboti, balki haydovchilar boshqarishni o‘rganayotganlarning yoshi,

Akbar ALLAMURODOV

VATANPARVAR № 12 232022-yil
25-mart

(Psixolog maslahati)

AYOLLAR BEKATI Kech uxlash (juda kech Kelajak haqida doimiy o‘ylash
uyquga yotish ayolning kun (“Nima bo‘larkan?”, “Endi nima
davomida lanj yurishiga sabab qilaman?” deb o‘ylash ko‘p
bo‘ladi...) energiyani sarflaydi. Unutmang,
bugun va hozir mavjud!)
Kech ovqatlanish (hazm
qilishga kuchli energiya sarflanadi) Doimiy shoshilish.
Keraksiz narsalarni uyda
Televizor qarshisida ko‘p saqlash va har ko‘rganingizda
o‘tirish (serial qahramonlari hayoti asabiylashish energiya yo‘qolishiga
bilan bo‘lib, ularni o‘ylab beixtiyor sabab bo‘ladi.
ko‘p energiya yo‘qotadi) G‘iybat qilish.

Negativ fikrlaydigan insonlar Gina-kudurat, xafagarchilik.
bilan suhbatlashish (ular o‘zidagi
salbiy energiyani sizga o‘tkazadi...) Tanlov o‘zingizda,
xohlaganingizni tanlang!
“Odamlar men haqimda nima Energiya bilan to‘yining yoki
deb o‘ylaydi?” deb siqilish (bu juda uni behuda sarflang!
katta energiyani chiqarib yuboradi)

Q iymali
turkcha pide

Ayrim gap-so‘zlarga javob Bunday mazali yegulikni nafaqat xamir qoring va 1-2 soat tindiring. Piyoz,
iibnnessroomnnalaybr,o‘sljuaavkvueorbtmsabayeqrdliais.hb gtaurgojainz nonushta va tushlikka, balki yengil bulg‘or qalampiri, pomidorni mayda kubik
tamaddi sifatida ham iste’mol qilsa bo‘ladi. shaklida to‘g‘rab, sarimsoq va petrushkani
– Shunday insonlar borki, maydalang, tuz seping. Yog‘ solinmagan
o‘zgalar qalbini jarohatlab qo‘ymaslik Kerakli mahsulotlar: un tovada qiymani qovurib, biroz qizartirib
uchun sukut saqlaydi. 300 g, xamirturush 2 osh qoshiq, tuz oling. Yuqoridagi mahsulotlarni qiyma
va shakar bir choy qoshiq, suv 240 ml, bilan aralashtiring. Tindirilgan xamirni
– Shunday insonlar borki, zaytun yog‘i 120 ml, piyoz 1 dona, bulg‘or ikkiga bo‘lib, har birini 3-4 mm qalinlikda
o‘zi alam chekib turgan bo‘lsa- qalampiri 1 dona, pomidor 4 dona, mol yoyib oling. Chetlaridan 2 sm qoldirib,
da, gapirsa alami yanada ziyoda va qo‘y go‘shti qiymasi 250 g, sarimsoq, ichiga masalliqlarni soling. Xamir chetlarini
bo‘lmasin deydi. petrushka va ta’bga ko‘ra ziravorlar. qayiqcha shakliga keltirib, 170 daraja
qizdirilgan pechda 16-18 daqiqa davomida
– Shunday insonlar borki, Tayyorlanish jarayoni: unga pishirib oling.
gapining kor qilmasligini bilgani xamirturush, tuz va shakar qo‘shib
uchun sukut saqlaydi. aralashtiring. Iliq suvga yog‘ qo‘shib, Yoqimli ishtaha!

– Shunday insonlar borki, g‘azab Go‘zallik uchun
paytida biror kimsaga qattiq gapirib, 15 daqiqa
uni yo‘qotib qo‘ymaslik uchun sukut
saqlaydi. KO‘ZLARIMIZ SOG‘LIG‘I VA
GO‘ZALLIGI UCHUN AJOYIB NIQOB
– Eng buyuk sukut esa o‘z nafsingiz
va uslubingiz bilan taraqqiy topishingiz Kerakli mahsulotlar: mo‘ljallangan qolipchalarga solib,
uchun sukut saqlashingizdir. – 2 paket quritilgan moychechak; 20 daqiqaga muzlatkichga qo‘yamiz.
– 1 choy qoshiq agar-agar o‘simligi. So‘ngra olib, ko‘zlarimiz atrofiga suramiz.
Avvaliga moychechakni 1 stakan
(150 ml) issiq suvda 10 daqiqa qoldiramiz. Bu niqob ko‘z atrofidagi mimik ajinlarni
Keyin 1 choy qoshiq agar-agar o‘simligidan bartaraf qilishda juda foydali.
solib, yaxshilab aralashtiramiz. Idishga
solib, qaynatamiz. Tayyor bo‘lgan
damlamani muz bo‘laklari uchun

Sahifani Mastura QURBONOVA tayyorladi.

24 № 122022-yil #Gurung VATANPARVAR
25-mart
YOMG‘IR YOG‘AR HAYOT BAXSH ETIB

TEMIRCHI BILAN SUHBAT YOMG‘IR

Muxbirlarning bir odati bor: taniqliroq kishini uchratib – Yo‘q, – deyman. Ularga bizdan ham qiyin. Chunki Yomg‘ir yog‘ar. Borliq qunishgan.
ko‘plarining yurti notinch. Unga daftarimdan kuni kecha Bosliqadi yo‘llarning changi.
qolsa, undan intervyu olish payiga tushadi. Bu muxbirga yurtimizga o‘qishga kelgan xorijlik talaba haqidagi Yomg‘ir yog‘ar. She’r yozgim kelar.
taassurotlarimni o‘qib berdim. Go‘yo yomg‘ir yangi, she’r yangi.
ham, gazetaga ham obro‘ keltirishi bor gap. Bu gal
Xullas, u keldi, shahar va qishloqlarimizni tomosha Yomg‘ir yog‘ar. O‘ylar o‘ylayman,
mashhur kishiga deb tuzib qo‘ygan savollarimni bir yonga qildi. Tarjimon uning so‘zlarini hayajon bilan o‘girar, ahyon- Tinglab samovotning mungin jim.
ahyonda mehmonning ko‘zlari yoshlanardi. Unga oila, Necha minginchi yomg‘irdir bu
surdim. Bozor chekkasida qo‘llari qorayib, har xil xo‘jalik mahalla haqida so‘zlab berdik. U moviy ko‘zlarini katta- Va men shoir – necha minginchi.
katta ochar, hayratlanib, “no, no”, deb yuborardi. Tengdosh
buyumlarini yasayotgan, bir so‘z bilan aytganda, erta-yu ekanmiz, qiynalib bo‘lsa-da, gaplashdim. Ozgina shoirligim Yo‘q! Yo‘q! Faqat menga bu yomg‘ir
tutib, o‘sha lahzalarni qog‘ozga to‘kkan ekanman: Va men bu yomg‘irga doirman.
kech mehnat qilayotgan temirchi yigitga yuzlandim. Uni Ilk yomg‘irdir olamdagi bu
Biz teng edik, go‘yo tengdoshlar, Va men olamda ilk shoirman.
gazetaga surati bilan chiqarmoqchi ekanimni aytdim. Ikkimizda teng edi titroq.
Teng bo‘lmadi faqat ko‘zyoshlar, Sharros jalalarni kuylayman
– Biz chiqsak bo‘lmas, – deydi u yog‘ tekkan qo‘llarini Mendan ko‘ra yig‘lading ko‘proq. Dabdabasiz, g‘arib she’rlarda.
fartugiga artib. – Televizordan chiqadiganlar bilan Aqlim yetmas, qanday sevarlar
gaplashsangiz yaxshi edi, juda ravon so‘zlashadi. Deding: qanday uxlaysan, seni Yomg‘ir yog‘maydigan yerlarda.
Xavotirlar chorlamaydimi?
Uning yuzlarida mening kasbim ham, ishim ham hech Bu yerlarda kuppa-kunduzi Yomg‘ir yog‘ar hayot baxsh etib
narsani hal qilmaydi, degich ishora bor edi. Unga taqachi va Portlatkichlar portlamaydimi? Mening qaqroq e’tiqodimga.
mix haqidagi rivoyatni aytib berdim. Yomg‘ir yog‘ar. Hech kim sololmas
Yo do‘konda xarid chog‘ida Seni yomg‘irchalik yodimga.
Ustaxonada mix yo‘q ekan. Taqa otga mixsiz qoqilibdi. Talonchiga yo‘lamaysanmi?
Jangda taqa tushib, ot oqsabdi. Avval jangchi, keyin qo‘shin Sen suv ichgan buloqlar uchun Iymanmas hech ochilmoqdan gul,
yengilibdi. Dushman mamlakatga bostirib kiribdi. Bariga Hech kimga pul to‘lamaysanmi? Maysa bo‘lmas unmoqdan izza.
sabab taqachida mixning yo‘qligi ekan. Takrorlanar har gal shu yomg‘ir,
Otang sening yoqangdan olib, Shu saodat, shu pok mo‘jiza.
Siz yasagan biror asbob bilan ham shunday voqealar sodir Pul top deya baqirmaydimi?
bo‘lishi mumkin-ku, deyman unga. Usta o‘ylab qoldi. Mehnat Ishlamasang o‘sha ondayoq Ezgin-ezgin halqoblar ichra
uning jussasini, po‘latdek qattiq qo‘llarini mohirona toblagan Militsiya chaqirmaydimi? Bedardliklar eriydi cho‘kib.
edi. U menga munosib suhbatdosh bo‘la olmayotganidan Uning gaplarini to‘g‘ri qabul qildik, shu yurtda Limmo-lim ko‘p paymonalarni
uyalar, tutilib-tutilib ketayotgan so‘zlari oldida xijolatda edi. yashayotganimizdan faxrlandik. Mehmonning hayrat va Yomg‘ir yog‘ar to‘kib va to‘kib.
Uning siyrati yozuvchi Dostoyevskiyning uzoq yillar ajoyib va hayajonini no‘noqlikka, kaltabinlikka yo‘ymadik. Bunday
pok odam suratini tasvirlamoqchi bo‘lgani, ammo shunday fazilatlar o‘zbekning har bir farzandiga oiladan o‘tadi. Bu Ogohmanki, to‘ydirar jondan,
zotni topolmay yurgani haqidagi voqeani yodga tushirdi. tuyg‘ularni singdiradigan maktab ham, oliygoh ham – oila. Bu olamda bo‘lsa ne takror.
Usta diqqatini tamoman menga qaratdi. Sizga aytsam, Men betakror takror kuylayman,
– Avvallari ko‘p kitob o‘qir edim. Hozir ish ko‘payib xorijlik sayyohlarning ham xurmacha qiliqlari ko‘p ekan. Yomg‘ir yog‘ar takror betakror.
ketdi, – deydi u. – Kitob yaxshi narsa-da, tirikchilik xalal Yaqinda aytib qolishdi, bir yurtdoshimiz yerda to‘kilib yotgan
bermasa – o‘qi-ib yotsang. Lekin o‘qiydiganlar kamayib ketdi. ushoqlarni termoqchi bo‘lib, engashgan ekan. Sayyoh bu Sochiladi har bir tomchidan
Televizorda ham shu gap. holatni suratga olib, o‘z yurtida xalqimizning turmush tarzini Son ming shu’la, son mingta zar ruh,
salbiy bo‘yoqlarda ko‘rsatmoqchi bo‘libdi. U non, hatto uning Yog‘ar tuyg‘u, yog‘ar ehtiros,
Baribir o‘qish kerak, deyman. Axir tonnalab qog‘oz, siyoh, ushog‘i ham o‘zbek eli uchun naqadar azizligini, bunday qilish Yog‘ar tavba, yog‘ar tazarru.
vaqt va mehnatning uvoli bor. Nashriyot va bosmaxonalarning odatga aylanganidan bexabar bo‘lgan.
parraklari tun-u kun aylangani-aylangan. Shunda ham Jek Gap hayot tarzimizga ko‘chdi. Eng zo‘r temirchi bo‘lishni Yomg‘ir yog‘ar. Falak fosh etar
Londonni angliyalik deb o‘ylovchilar topiladi. xohlaysizmi, deyman unga. Temirchilik sizdan boshlansa. Sirlarining toza-tozasin.
– Buning iloji yo‘q, – deydi u. – Chunki mendan avval ham Tutmoqchidek menga to‘ldirib
– Gazetaga chiqarishingiz shart emas. Shunchaki, zo‘r temirchilar bo‘lgan. Keyin ham bo‘ladi. Mangulikning sabr kosasin.
so‘raganingizga bilganimcha javob beray – shu, – deydi usta. Uning javobi Xitoy imperatori Shi Xuandining qilmishini
Ammo qiziqroq kitob bo‘lsa, vaqt topib o‘qiyman. eslatdi. U Xitoy tarixining o‘zidan boshlanishini xohlab, uch Yomg‘ir yog‘ar, alhamdulillah,
ming yil davomida yaratilgan barcha narsalarni yo‘q qilishga, Har tomchida ming xotiralar…
Kitob haqida so‘rayman: ayniqsa, kitoblarni olovga tashlashga buyruq bergan. Kitob Qutlug‘ bo‘lsin har qaysi bitta
– Yaxshi kitoblar ko‘p. Ba’zan rastalarni aylanib yuraman. yashirganlarning esa peshonasiga tamg‘a bosib, devor Yulduzdan nur emgan qatralar!
Ba’zi kitoblarning narxi chatoq... qurilishiga umrbod mahkum etgan ekan.
Unga kitob bergim keldi. Yorug‘lik ulashadigan biror kitob. Bozorda hunarmand ko‘p. Ularning ko‘pida oliy ma’lumot Matnazar ABDULHAKIM
“Alpomish”ni bersam-chi? yo‘q. Yozuvchining kinoyasi rost bo‘lib chiqdi: hozir “pasportini
– Kinosini ko‘rganman, – deydi u. ham oxirigacha o‘qimagan” qancha odamlar yaxshi @Vatanparvargazetasi_bot
– Yo‘q, kitobi boshqacha, – deyman. Unga dostonning yashayapti. Achchig‘i shundaki, yangi asr kuchli asarlarni “Vatanparvar” birlashgan tahririyati
qiziq joyini aytmoqchi bo‘ldim: Alpomish Qalmoq mamlakatida dunyoga keltirgani yo‘q. Eski yozuvchilarning asarlari hamon bilan bog‘lanish uchun telegram bot
zindonda edi. Do‘sti Qorajon daragini topib keldi, chohga klassika.
arqon tashladi. Chirmoviqqa osilib chiqayotgan alp negadir Qaytadigan vaqt bo‘ldi. Bir yonda uning menga SHU SONNING
yarim yo‘lda arqonni kesib, zindonga quladi. Nega shunday beg‘alvaday ko‘ringan ishi, bir tomonda mening sertashvish ELEKTRON SHAKLI
qilganini bilasizmi, deyman. Alpning ori keladi, ertaga faoliyatim. Bo‘lgan gaplarni to‘la-to‘kis yozishga na xohish
yuzimga solsa-chi deydi... bor, na jur’at. Jimgina xayrlashishdan bo‘lak chora qolmagan.
– Bunaqalar kamayib ketgan, arqonni kesmagan
bo‘lardim, – deydi usta. Vatanparvar muxbir
Ha, men ham. Yetti yil zindon azobidan ko‘ra Qorajonning
minnati pesh. Asarni yaxshi ko‘rishim shundan. Unda biz
ko‘z yumib yuradigan ko‘p voqealar bor. Xullas, vijdonni
uyg‘otadi, qiynaydi.
Yonimizda chet ellik sayyohlar paydo bo‘ldi. Ular ustaning
buyumlarini ko‘zdan kechirishar edi.
– Shularga maza-da, – deydi usta. Xohlagan davlatini
aylanib yuraverishadi.

MUASSIS Tahririyat kengashi: Bosh muharrir: Navbatchi: leytenant Dilshod Ro‘ziqulov Gazeta juma kuni chiqadi.
polkovnik Hamdam Qarshiyev mayor Ahror Ochilov Sahifalovchi: Begali Eshonqulov Gazeta 1992-yilning 24-iyunidan chiqa
polkovnik Otabek Yuldashev Musahhih: Zebo Sariyeva boshlagan.
polkovnik Alisher Boboxonov ISSN 2010-5541
Maqsud Abilov Gazeta O‘zbekiston Matbuot Buyurtma: Ã-0305 Nashr ko‘rsatkichi: 114.
va axborot agentligida 2008-yil Hajmi: 6 bosma taboq Bahosi: kelishilgan narxda.
O‘ZBEKISTON Tahririyatga kelgan qo‘lyozmalar 6-iyunda 0535 raqami bilan Bichimi: A3
RESPUBLIKASI taqriz qilinmaydi va mualliflarga ro‘yxatga olingan. Adadi: 32 927 nusxa “Sharq” nashriyot-matbaa aksiyadorlik
qaytarilmaydi. Bosishga topshirish vaqti: 14:00 kompaniyasida chop etildi.
MUDOFAA Mudofaa vazirligi Axborot va ommaviy Telefonlar: Topshirildi: 14:30 Bosmaxona manzili: Toshkent shahri,
VAZIRLIGI kommunikatsiyalar departamenti kotibiyat: 71 260-36-50 Buyuk Turon ko‘chasi, 41-uy.
– “Vatanparvar” birlashgan buxgalteriya: 71 260-35-20 Gazetaning yetkazib berilishi uchun obunani
www.mudofaa.uz tahririyatining kompyuter markazida yuridik bo‘lim: 71 260-29-41 rasmiylashtirgan tashkilot javobgar. 123456
sahifalandi. faks: 71 260-32-29 Mualliflar fikri tahririyat nuqtayi nazaridan
farqlanishi mumkin. Manzilimiz:
100164, Toshkent, Universitet ko‘chasi, 1-uy.

t.me/mv_vatanparvar_uz www.mv–vatanparvar.uz facebook.com/UzArmiya instagram.com/uzbekistanarmy www.youtube.com/c/UzArmiya
t.me/mudofaa_press