สมุดภาพ ๖๐ ปี กรมการพัฒนาชุมชน 249
ประชาชนร่วมขบวนกฐิน ข้าราชการกรมการพัฒนาชุมชนร่วมงาน กฐินสามัคคีอย่างพร้อมเพรียงกัน 250 สมุดภาพ ๖๐ ปี กรมการพัฒนาชุมชน
นายไสว นุชพงศ์ เดินซ้ายสุด (ถือพุ่มกฐิน) นายนิรุติ ไชยกูล อธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน เดินนำขบวนกฐินเวียนรอบอุโบสถ ดร. ชูวงษ์ ฉายะบุตร ถือตาลปัตร สมุดภาพ ๖๐ ปี กรมการพัฒนาชุมชน 251
นายสมพร กลิ่นพงษา ผู้อำนวยการศูนย์ช่วยเหลือทางวิชาการพัฒนาชุมชน ไทย - สปอ. (ศวพ.) ย้ายมารับตำแหน่งรองอธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน มีนายสุวนัย ทองนพ รับตำแหน่งผู้อำนวยการศูนย์ฯ ต่อมา พ.ศ. ๒๕๑๘ นายสมพร กลิ่นพงษา ผู้อำนวยการศูนย์ช่วยเหลือทางวิชาการพัฒนาชุมชน ไทย - สปอ. (ศวพ.) ออกรายการของสถานีโทรทัศน์ ช่อง ๕ ขอนแก่น กับเพื่อนข้าราชการ ประมาณ พ.ศ. ๒๕๑๕ ผู้อำนวยการศูนย์พัฒนาชุมชนเขต ๓ 252 สมุดภาพ ๖๐ ปี กรมการพัฒนาชุมชน
นายสมพร กลิ่นพงษา รับตำแหน่งผู้อำนวยการศูนย์ช่วยเหลือทางวิชาการพัฒนาชุมชน ไทย - สปอ. (ศวพ.) จากนายเสน่ห์ วัฑฒนาธร เมื่อ พ.ศ. ๒๕๑๕ สมุดภาพ ๖๐ ปี กรมการพัฒนาชุมชน 253
5 ๖ ความสัมพันธ์กับต่างประเทศ
ข้าราชการจากราชอาณาจักรลาวเข้าพบอธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน ณ ห้องประชุมกรมการพัฒนาชุมชน พ.ศ. ๒๕๑๔ ข้าราชการจากราชอาณาจักรลาว (ปัจจุบันคือ สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว) เข้าพบอธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน ณ ห้องประชุมกรมการพัฒนาชุมชน เมื่อ พ.ศ. ๒๕๑๔ จากซ้าย นายวิชิต ศุขะวิริยะ รองอธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน นายพัฒน์ บุณยรัตพันธุ์ อธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน สมุดภาพ ๖๐ ปี กรมการพัฒนาชุมชน 255
ข้าราชการจากราชอาณาจักรลาว เข้าร่วมประชุม 256 สมุดภาพ ๖๐ ปี กรมการพัฒนาชุมชน
ข้าราชการของกรมการพัฒนาชุมชนเข้าร่วมประชุม จากซ้าย นายอำนาจ อนันตชัย นายสุจินต์ ไฝ่เจริญ นายชัยวัฒน์ หุตะเจริญ นายวิชัย ธรรมชอบ นายสุชาญ พงษ์เหนือ ไม่ทราบนาม สมุดภาพ ๖๐ ปี กรมการพัฒนาชุมชน 257
Usom เข้าพบอธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน เพื่อปรึกษาราชการ พ.ศ. ๒๕๑๔ นายเทรซี่ พาร์ค ผู้อำนวยการ The United States Operations Mission to Thailand หรือยูซ่อม (USOM) เข้าพบอธิบดี กรมการพัฒนาชุมชนเพื่อปรึกษาราชการ ณ ห้องอธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน เมื่อพ.ศ. ๒๕๑๔ 258 สมุดภาพ ๖๐ ปี กรมการพัฒนาชุมชน
นายเทรซี่ พาร์ค ผู้อำนวยการยูซ่อม (USOM) สมุดภาพ ๖๐ ปี กรมการพัฒนาชุมชน 259
ผู้แทนธนาคารโลกเข้าเยี่ยมคารวะนายพัฒน์ บุณยรัตพันธุ์ อธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน เมื่อวันที่ ๖ กันยายน พ.ศ. ๒๕๑๗ 260 สมุดภาพ ๖๐ ปี กรมการพัฒนาชุมชน
นายลูคัส (Mr. Lucas) ผู้แทนธนาคารโลกเข้าเยี่ยมคารวะนายพัฒน์ บุณยรัตพันธุ์ อธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน เมื่อวันที่ ๒๗ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๑๗ สมุดภาพ ๖๐ ปี กรมการพัฒนาชุมชน 261
6 ๗ เอกสารและสิ่งพิมพ์
เอกสารจดหมายเหตุ ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรีแต่งตั้งให้นายสาย หุตะเจริญ รองอธิบดีกรมการปกครอง เป็นอธิบดี กรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย อีกตำแหน่งหนึ่ง ลงวันที่ ๒๙ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๐๕ ลงนามโดย พลเอกถนอม กิตติขจร รองนายกรัฐมนตรี สมุดภาพ ๖๐ ปี กรมการพัฒนาชุมชน 263
เอกสารจดหมายเหตุ คำสั่งกระทรวงมหาดไทยที่ ๑๔๐๒/๒๕๐๓ แต่งตั้งให้นายสาย หุตะเจริญ รองอธิบดีกรมมหาดไทย รักษาการตำแหน่งผู้อำนวยการส่วนพัฒนาการท้องถิ่น กรมมหาดไทยอีกตำแหน่งหนึ่ง ลงวันที่ ๑๙ กันยายน พ.ศ. ๒๕๐๓ ลงนามโดย พลเอกประภาส จารุเสถียร รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย 264 สมุดภาพ ๖๐ ปี กรมการพัฒนาชุมชน
คำสั่งกระทรวงมหาดไทยที่ ๔๑๘/๒๕๐๔ แต่งตั้งนายเทียน อัชกุล ผู้ว่าราชการจังหวัดนราธิวาส รักษาการในตำแหน่งผู้อำนวยการ ส่วนพัฒนาการท้องถิ่น กรมมหาดไทย ลงวันที่ ๒๐ เมษายน พ.ศ. ๒๕๐๔ ลงนามโดย พลเอกประภาส จารุเสถียร รัฐมนตรี ว่าการกระทรวงมหาดไทย คำสั่งกระทรวงมหาดไทยที่ ๔๗๔/๒๕๐๔ ให้นายสาย หุตะเจริญ รองอธิบดีกรมมหาดไทยรักษาการในตำแหน่งผู้อำนวยการ ส่วนพัฒนาการท้องถิ่น กรมมหาดไทยเป็นการชั่วคราวนั้น พ้นจากการรักษาการในตำแหน่งดังกล่าว ลงวันที่ ๔ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๐๔ ลงนามโดย พลเอกประภาส จารุเสถียร รัฐมนตรี ว่าการกระทรวงมหาดไทย สมุดภาพ ๖๐ ปี กรมการพัฒนาชุมชน 265
คำสั่งกระทรวงมหาดไทยที่ ๑๔๗๘/๒๕๐๕ เรื่องแต่งตั้งคณะกรรมการประสานงานระหว่างกรมการปกครองและกรมการ พัฒนาชุมชน เพื่อประสานงานในส่วนที่เกี่ยวกับการบริหารงานบุคคล แผนงานและการวางโครงการดำเนินการต่าง ๆ เพื่อให้ ทั้งสองกรมปฏิบัติงานได้สัมพันธ์สอดคล้องกัน ลงวันที่ ๒๔ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๐๕ ลงนามโดย พลเอกประภาส จารุเสถียร รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย 266 สมุดภาพ ๖๐ ปี กรมการพัฒนาชุมชน
คำสั่งกรมมหาดไทยที่ ๓๘/๒๕๐๓ แต่งตั้งให้นายนิรุติ ไชยกูล หัวหน้ากองการปกครอง ส่วนการปกครองภูมิภาค กรมมหาดไทย ช่วยปฏิบัติงานของสำนักงานพัฒนาการท้องถิ่น ลงวันที่ ๒๐ มกราคม พ.ศ. ๒๕๐๓ ลงนามโดย นายชำนาญ ยุวบูรณ์ อธิบดีกรมมหาดไทย สมุดภาพ ๖๐ ปี กรมการพัฒนาชุมชน 267
ภาพหน้าขวา คำสั่งกระทรวงมหาดไทยที่ ๑๒๓๒/๒๕๐๕ แต่งตั้งนายสาย หุตะเจริญ รองอธิบดีกรมการปกครอง รักษาการในตำแหน่งอธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน ตั้งแต่วันที่ ๑ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๐๕ เป็นต้นไป ลงวันที่ ๔ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๐๕ ลงนามโดย พลเอก ประภาส จารุเสถียร รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย เอกสารมอบหมายงานให้นายสาย หุตะเจริญ ไปดำรงตำแหน่งรักษาการอธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน ตั้งแต่วันที่ ๑๑ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๐๕ 268 สมุดภาพ ๖๐ ปี กรมการพัฒนาชุมชน
สมุดภาพ ๖๐ ปี กรมการพัฒนาชุมชน 269
270 สมุดภาพ ๖๐ ปี กรมการพัฒนาชุมชน
ภาพหน้าซ้ายล่าง ปกหนังสือ “การดำเนินงานพัฒนาชุมชนของศูนย์พัฒนาชุมชนเขต ๙ ปี ๒๕๐๘ - ๒๕๑๓” ภาพหน้าซ้ายและขวาบน ภาพพระราชกรณียกิจลงพิมพ์ในหนังสือ “การดำเนินงานพัฒนาชุมชนของศูนย์พัฒนาชุมชนเขต ๙ ปี ๒๕๐๘ - ๒๕๑๓” หน้า ๑ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงปลูกต้นปาล์มน้ำมันไว้เป็นมิ่งขวัญแก่ศูนย์พัฒนาชุมชนเขต ๙ จังหวัดยะลา ในโอกาสเสด็จพระราชดำเนินไปประทับแรม ณ ศูนย์พัฒนาชุมชนเขต ๙ จังหวัดยะลา เมื่อวันที่ ๑๑ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๑๑ สมุดภาพ ๖๐ ปี กรมการพัฒนาชุมชน 271
ภาพพระราชกรณียกิจลงพิมพ์ในหนังสือ “การดำเนินงานพัฒนาชุมชนของศูนย์พัฒนาชุมชนเขต ๙ ปี ๒๕๐๘ - ๒๕๑๓” หน้า ๒ - ๓ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และสมเด็จพระนางเจ้า สิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงปลูกต้นชัยพฤกษ์ไว้เป็นมิ่งขวัญแก่ศูนย์พัฒนาชุมชน เขต ๙ จังหวัดยะลา ในโอกาสเสด็จพระราชดำเนินไปประทับแรม ณ ศูนย์พัฒนาชุมชนเขต ๙ จังหวัดยะลา ระหว่าง วันที่ ๓๑ มกราคม ถึงวันที่ ๑ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๑๐ 272 สมุดภาพ ๖๐ ปี กรมการพัฒนาชุมชน
เอกสารทางวิชาการของกรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย ลำดับที่ ๒/๒๕๐๗ จัดพิมพ์โดยกองส่งเสริมและเผยแพร่ ออกแบบปกโดย นายทรงพล เกษมากุล เนื้อเรื่องหลักคือ นำพระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว เรื่องหลักราชการ มาจัดพิมพ์ใหม่ สมุดภาพ ๖๐ ปี กรมการพัฒนาชุมชน 273
ปกนิตยสารพัฒนาหมู่บ้าน ฉบับผู้นำเยาวชน ฉบับที่ ๑/๒๕๑๒ จัดพิมพ์โดยกองส่งเสริมและเผยแพร่ กรมการพัฒนาชุมชน ได้เชิญภาพพระราชกรณียกิจพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ในโอกาสที่ พระราชทานพระบรมราชวโรกาสให้นายสาย หุตะเจริญ อธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน นำคณะกรรมการพัฒนาชุมชนและผู้นำเยาวชน จากจังหวัดต่าง ๆ พร้อมด้วยเจ้าหน้าที่ผู้ดำเนินการฝึกอบรมและวิทยากร เฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท ณ พระตำหนักจิตรลดารโหฐาน พระราชวังดุสิต เมื่อวันที่ ๗ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๑๑ 274 สมุดภาพ ๖๐ ปี กรมการพัฒนาชุมชน
หมายเหตุการทำ งาน การจัดทำหนังสือสมุดภาพ ๖๐ ปี กรมการพัฒนาชุมชน เป็นหนึ่งในโครงการจัดกิจกรรมครบรอบ ๖๐ ปี กรมการพัฒนาชุมชน ริเริ่มโดยนายสุทธิพงษ์ จุลเจริญ ปลัดกระทรวงมหาดไทย เมื่อครั้งดำรงตำแหน่งอธิบดี กรมการพัฒนาชุมชนคนที่ ๒๙ เมื่อปลาย พ.ศ. ๒๕๖๓ การทำหนังสือประเภทสมุดภาพเป็นเรื่องค่อนข้างใหม่และ หาบุคคลที่ชำนาญการในเรื่องนี้ค่อนข้างยาก เมื่อโจทย์เป็นดังนี้ จากประสบการณ์เก็บสะสมภาพเก่ามาตลอด ระยะเวลา ๑๐ ปี ผมมีสมมติฐานว่า ภาพถ่ายและเอกสารเก่าจะต้องอยู่ในความครอบครองของอดีตผู้บังคับ บัญชาแต่ละกรม ถึงแม้ท่านจะวายชนม์ไปแล้ว ทายาทก็คงเก็บรักษาอยู่ ผมจึงเสนอขอให้มีคณะทำงานที่จะ ติดต่อประสานงานกับทายาทของอดีตอธิบดีกรมการพัฒนาชุมชนจำนวน ๕ ท่าน ภาพถ่ายในยุคนี้จะเป็น ภาพขาว-ดำ มีความคมชัดและดูสะอาดตา กรมการพัฒนาชุมชนจึงมอบหมายให้นางสาวเยาวมาลย์ เศรษฐา และนายภูษิต ลัทธิธนธรรมเป็นผู้ประสานงานอย่างใกล้ชิด ในเบื้องต้น นายสุทธิพงษ์ จุลเจริญ ได้ประสานกับนายธนาคม จงจิระ อธิบดีกรมการปกครองเพื่อขอให้ ติดต่อกับทายาทของนายสาย หุตะเจริญ อธิบดีคนแรกของกรมการพัฒนาชุมชน เนื่องจากนายธนาคม จงจิระ เคยดำรงตำแหน่งหน้าห้องและใกล้ชิดกับนายชัยวัฒน์ หุตะเจริญ บุตรชายคนเดียวของท่านอธิบดีสาย ทำให้ได้รับความร่วมมือเป็นอย่างดี ธิดาของท่านคือ แพทย์หญิง พรสม หุตะเจริญ เก็บรักษาอัลบั้มภาพเก่าและ เอกสารต้นฉบับในการแต่งตั้งนายสาย หุตะเจริญ เป็นอธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน พร้อมมอบให้คณะทำงาน มาใช้ในกิจกรรมครั้งนี้ ต่อจากนั้นคณะทำงานก็ได้ติดต่อประสานงานกับทายาทของท่านอธิบดีคนต่อ ๆ มา ดังนี้ นายพัฒน์ บุณยรัตพันธุ์ ได้รับความอนุเคราะห์จากอาจารย์พอ บุณยรัตพันธ์ุ นายนิรุติ ไชยกูล ได้รับความอนุเคราะห์จากคุณกรรณิการ์ (ยูประพัฒน์) ไชยกุล (ท่านนี้ได้มอบอัลบั้ม จำนวน ๑๒ ชิ้น ให้กรมการพัฒนาชุมชนเก็บรักษา) ร.ต.ท. ระดม มหาศรานนท์ ได้รับความอนุเคราะห์จากธิดาคนหนึ่งของท่าน ส่วนนายประสงค์ อิสรภักดี นั้น พบทายาทชั้นหลาน แต่ก็ไม่สามารถค้นหาอัลบั้มภาพเก่าได้ ทั้งนี้ ได้รับความร่วมมือจากทายาทของคนพัฒนาชุมชนได้มอบภาพสำคัญ ๆ ให้อีกจำนวนหนึ่ง เช่น ทายาทของนายสมพร กลิ่นพงษา ทายาทของนายเติม ทองสุกโชติ, ทายาทของนายอุทัยพันธุ์ สงวนเสริมศรี นอกจากนี้ยังได้ไปค้นคว้าภาพเก่าเพิ่มเติมจากสำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ กรมศิลปากร กระทรวงวัฒนธรรม ซึ่งพบภาพการปฏิบัติพระราชกรณียกิจของพระมหากษัตริย์และพระบรมวงศานุวงศ์ที่มีต่อกรมการพัฒนาชุมชน จำนวนหนึ่ง เมื่อรวบรวมภาพเก่าและเอกสารได้มากพอแล้ว จึงได้ดำเนินการทำสำเนาภาพเหล่านั้น ด้วยกล้อง คุณภาพสูงจากช่างภาพมืออาชีพคือ นายพิชญ์ เยาว์ภิรมย์ แล้วนำมาจัดหมวดหมู่ลำดับความสำคัญ แบ่งภาพ ตามภารกิจหน้าที่ นำเสนอเนื้อหาเป็น ๗ บท ตามที่ปรากฏในหนังสือ ต่อจากนั้นจึงได้นำภาพทั้งหมดมาขอรับคำบรรยายใต้ภาพตามหลักของวิชาจดหมายเหตุคือ ใคร ทำอะไร ที่ไหน เมื่อไร จากอดีตผู้บังคับบัญชาของกรมการพัฒนาชุมชน นำโดยนายนิรันดร์ จงวุฒิเวศย์ อธิบดีกรมการพัฒนาชุมชนคนที่ ๑๗ นายเกษม นาครัตน์ อดีตรองอธิบดีกรมการพัฒนาชุมชนและอดีต ผู้ว่าราชการจังหวัดตาก นางสาวเดือนเพ็ญ ศังขะฤกษ์ และนางสาวยาใจ ศรีวิโรจน์ ลำดับสุดท้ายจึงนำข้อมูลคำบรรยายดังกล่าวมาวางไว้ใต้ภาพในแต่ละหน้าให้เรียบร้อย แล้วนำส่งคณะ ผู้อ่านภาพเพื่อพิจารณาตรวจทานความถูกต้องอีก ๑ ครั้ง ก่อนส่งสำนักพระราชวังเพื่อขอพระราชทานพระบรม ราชานุญาตเชิญภาพพระราชกรณียกิจ พระปฐมบรมราชโองการ และภาพพระกรณียกิจของพระมหากษัตริย์ และพระบรมวงศานุวงศ์ต่อไป
276 สมุดภาพ ๖๐ ปี กรมการพัฒนาชุมชน
ห้ามจำหน่าย 978-974-458-763-3 จัดพิมพ์โดย กรมการพัฒนาชุมชน พระมหากษัตริย์และพระบรมวงศานุวงศ์ กับงานพัฒนาชุมชน ผู้บุกเบิกของกรมการพัฒนาชุมชน การประชุม อบรม และสัมมนา การตรวจราชการ การศาสนา วันส�ำคัญ และความร่วมมือ ความสัมพันธ์กับต่างประเทศ เอกสารและสิ่งพิมพ์